Załącznik do Uchwały Nr 0007 / 221 /2013 Rady Gminy ... · 3.2.6 Energia spadku wody ... który...

Załącznik do Uchwały Nr 0007 / 221 /2013

Rady Gminy Przykona

z dnia 16 września 2013 roku

Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Przykona

Strona 2

Spis treści

WSTĘP................................................................................................................................................................... 3

1.1 PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA .................................................................................................... 3 1.2 ZAKRES OPRACOWANIA ........................................................................................................................ 4 1.3 POWIĄZANIA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI ................................................ 5 1.4 CHARAKTERYSTYKA GMINY PRZYKONA ............................................................................................ 12

1.4.1 Lokalizacja .................................................................................................................................... 12 1.4.2 Warunki klimatyczne ..................................................................................................................... 14 1.4.3 Sytuacja demograficzna ................................................................................................................ 16 1.4.4 Ogólna charakterystyka infrastruktury budowlanej ...................................................................... 26

2 OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO ......................................................................................................... 31

2.1 INWENTARYZACJA STANU ISTNIEJĄCEGO ............................................................................................ 31 2.1.1 Współpraca z przedsiębiorstwami energetycznymi ....................................................................... 31 2.1.2 Ankietyzacja obiektów ................................................................................................................... 32

2.2 OPIS OGÓLNY SYSTEMÓW ENERGETYCZNYCH GMINY ......................................................................... 33 2.3 SYSTEMY ENERGETYCZNE .................................................................................................................. 33

2.3.1 System elektroenergetyczny ........................................................................................................... 33 2.3.2 Plany rozwojowe systemu elektroenergetycznego na terenie gminy ............................................. 38 2.3.3 System ciepłowniczy ...................................................................................................................... 38 2.3.4 System gazowniczy ........................................................................................................................ 44 2.3.5 Odnawialne źródła energii ............................................................................................................ 45

2.4 KOSZTY ENERGII ................................................................................................................................. 46 2.5 STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARZE GMINY........................................................................................... 49

2.5.1 Charakterystyka głównych zanieczyszczeń atmosferycznych ........................................................ 49 2.5.2 Ocena stanu atmosfery na terenie województwa, powiatu oraz Gminy Przykona ........................ 51

2.6 OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA PALIWOWEGO, TECHNICZNEGO,

EKONOMICZNEGO ZWIĄZANEGO Z ZAOPATRZENIEM GMINY W CIEPŁO, ENERGIE ELEKTRYCZNĄ I PALIWA

GAZOWE 56

3 MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA LOKALNYCH ZASOBÓW PALIW I ENERGII ............... 57

3.1 LOKALNE ZŁOŻA PALIW ...................................................................................................................... 57 3.2 MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ZASOBÓW PALIW I ENERGII ................................... 57

3.2.1 Energia wiatru .............................................................................................................................. 60 3.2.2 Energia słoneczna ......................................................................................................................... 65 3.2.3 Energia geotermalna ..................................................................................................................... 77 3.2.4 Energia z biomasy ......................................................................................................................... 82 3.2.5 Energia z biogazu .......................................................................................................................... 86 3.2.6 Energia spadku wody .................................................................................................................... 90

4 PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA CIEPŁO I ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ ....................... 91

5 PRZEDSIĘWZIĘCIA RACJONALIZUJĄCE UŻYTKOWANIE PALIW I ENERGII .................. 93

5.1 DZIAŁANIA ORGANIZACYJNE I ZARZĄDCZE ......................................................................................... 93 5.2 DZIAŁANIA INFORMACYJNE I EDUKACYJNE ........................................................................................ 94 5.3 DZIAŁANIA INWESTYCYJNE ................................................................................................................ 95

5.3.1 Inwestycje racjonalizujące zużycie ciepła ..................................................................................... 95 5.3.2 Inwestycje racjonalizujące zużycie energii elektrycznej ................................................................ 98

5.4 PROPOZYCJE FINANSOWANIA DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH ................................................................. 99

6 ZAKRES WSPÓŁPRACY MIĘDZY GMINAMI ................................................................................ 111

6.1 PISMA ODNOŚNIE WSPÓŁPRACY MIĘDZY GMINAMI W ZAKRESIE ZAOPATRZENIA ............................... 111 6.2 ZAKRES WSPÓŁPRACY MIĘDZY GMINAMI .......................................................................................... 112

7 PODSUMOWANIE ................................................................................................................................. 114


Strona 3

Wstęp

1.1 Podstawa prawna opracowania

Podstawę prawną opracowania projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło,

energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Przykona na lata 2013 – 2028 stanowi

art. 19 ust. 1 Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz.

1059), zgodnie z którym wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt założeń.

Sporządza się go dla obszaru gminy co najmniej na okres 15 lat i aktualizuje co najmniej raz

na 3 lata. Poza tym należy wskazać, że zgodnie z art. 18 ust 1 wskazanej ustawy do zadań

własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe

należy:

planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe

na obszarze gminy,

planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy,

finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie

gminy,

planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii

i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy.

Ponadto, zgodnie z zapisami art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r.

o samorządzie gminnym (tekst pierwotny: Dz. U. z 1990 r., Nr 16, poz. 95, tekst jednolity:

Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), do zadań własnych gminy należy

zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Proces legislacji projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energie elektryczną

i paliwa gazowe przedstawiono na rys.1.


Strona 4

Rys. 1. Proces legislacji projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energie elektryczną

i paliwa gazowe

1.2 Zakres opracowania

„Prawo energetyczne” to bazowy dokument prawny dla gospodarki energetycznej,

który określa jej kierunki i mechanizmy działania, powołuje również projekt założeń do planu

zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Opracowanie zawiera:

a) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe,

b) przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw

gazowych,

c) możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii,

z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych

źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych

w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych,

d) możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu

ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej,

e) zakres współpracy z innymi gminami.


Strona 5

1.3 Powiązania projektu założeń z dokumentami strategicznymi

W związku z przygotowaniem projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe należy wskazać, że kierunki rozwoju źródeł energii oraz

inwestycje planowane do realizacji w ramach dokumentu wynikają z obowiązujących aktów

prawnych, programów wyższego rzędu oraz dokumentów planistycznych uwzględniających

tę problematykę. Z tego względu w ramach niniejszego rozdziału przedstawione zostały akty

prawne oraz dokumenty regulujące kwestie racjonalizacji wykorzystania energii oraz rozwoju

wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.

Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006r.

w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz

uchylając dyrektywę Rady 93/76/EWG

Zgodnie z zapisami dyrektywy 2006/32/WE sektor publiczny w poszczególnych

państwach członkowskich, a więc także w Polsce, powinien dawać dobry przykład w zakresie

inwestycji, utrzymania i innych wydatków na urządzenia zużywające energię, usługi

energetyczne i inne środki poprawy efektywności energetycznej. Poza tym wskazano,

że państwa członkowskie powinny dążyć do osiągnięcia oszczędności w zakresie

wykorzystania energii w wysokości 9% w dziewiątym roku stosowania dyrektywy (licząc

od 1 stycznia 2008 r.). Tak więc na terenie Polski, a zatem i Gminy Przykona, konieczne jest

wdrożenie przedsięwzięć wpływających na zmniejszenie wykorzystania energii oraz

promujących wśród mieszkańców postawy związane z oszczędzaniem konwencjonalnych

źródeł energii.

Dyrektywa 2001/77/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 września 2001r.

w sprawie wspierania produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej

wytwarzanej ze źródeł odnawialnych

Celem wskazanej dyrektywy jest wspieranie zwiększania udziału odnawialnych źródeł

energii w produkcji energii elektrycznej na wewnętrzny rynek energii elektrycznej oraz

stworzenie podstaw do opracowania przyszłych ram Wspólnoty w tym przedmiocie. Zgodnie

z jej zapisami Państwa Członkowskie mają obowiązek podejmowania działań w kierunku

zwiększenia zużycia energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii oraz

promowania instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii w systemie przesyłowym,


Strona 6

dzięki czemu zapewniono gwarancję wykorzystania źródeł niekonwencjonalnych

do produkcji energii elektrycznej.

Dyrektywa 2003/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003r.

dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej uchylająca

dyrektywę 96/92/WE

Zgodnie ze wskazaniami dyrektywy 2003/54/WE Państwo Członkowskie może

zobowiązać operatora systemu, aby dysponując instalacjami wytwarzającymi energię

elektryczną, przyznawał pierwszeństwo tym instalacjom, które wykorzystują odnawialne

źródła energii, odpady lub takie źródła, które produkują łącznie ciepło i elektryczność.

W ten sposób w ramach dyrektywy Unia Europejska starała się zachęcić Państwa

Członkowskie, w tym Polskę, do promowania produkcji energii z wykorzystaniem źródeł

odnawialnych.

Odnowiona strategia UE dotycząca trwałego rozwoju

W ramach analizowanego dokumentu wskazane zostały cele odnoszące

się do racjonalizacji wykorzystania energii oraz zwiększenia udziału energii pochodzącej

ze źródeł odnawialnych w ogólnym bilansie wykorzystywanych rodzajów energii na danym

terenie.

Do tych celów można zaliczyć:

cel ogólny: poprawić gospodarowanie zasobami naturalnymi oraz unikać

ich nadmiernej eksploatacji, z uwagi na pożytki ponoszone przez ekosystemy,

cel operacyjny: zwiększyć wydajność zasobów w celu zmniejszenia ogólnego

zużycia nieodnawialnych zasobów naturalnych oraz związane z nimi skutki

ekologiczne wykorzystania surowców, a równocześnie wykorzystywać odnawialne

zasoby naturalne w tempie nieprzekraczającym ich zdolności regeneracyjnych.

Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku

Działania w tym obszarze obejmują:

wypracowanie ścieżki dochodzenia do osiągnięcia 15% udziału OZE w zużyciu

energii finalnej, w podziale na poszczególne rodzaje energii: energia elektryczna,

ciepło, chłód, biokomponenty oraz w rozbiciu na poszczególne technologie,


Strona 7

utrzymanie mechanizmów wsparcia dla producentów energii elektrycznej ze źródeł

odnawialnych poprzez system świadectw pochodzenia (zielonych certyfikatów).

Instrument ten zostanie skorygowany poprzez dostosowanie do mającego miejsce

obecnie i przewidywanego wzrostu cen energii produkowanej z paliw kopalnych,

realizacja wieloletniego programu promocji biopaliw i innych paliw odnawialnych

w transporcie na lata 2008 – 2014,

utrzymanie obowiązku stopniowego zwiększania udziału biokomponentów

w paliwach transportowych, tak aby osiągnąć zamierzone cele,

wprowadzenie dodatkowych instrumentów wsparcia o charakterze podatkowym

zachęcających do szerszego wytwarzania ciepła i chłodu z odnawialnych źródeł

energii, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania zasobów geotermalnych

(w tym przy utyciu pomp ciepła) oraz energii słonecznej (przy zastosowaniu

kolektorów słonecznych),

wdrożenie programu budowy biogazowni rolniczych przy założeniu powstania

do roku 2020 co najmniej jednej biogazowni w każdej gminie,

utrzymanie zasady zwolnienia z akcyzy energii pochodzącej z OZE,

bezpośrednie wsparcie budowy nowych jednostek OZE i sieci elektroenergetycznych

umożliwiających ich przyłączenie z wykorzystaniem funduszy europejskich

oraz środków funduszy ochrony środowiska, w tym środków pochodzących z opłaty

zastępczej,

stymulowanie rozwoju przemysłu produkującego urządzenia dla energetyki

odnawialnej, w tym przy wykorzystaniu funduszy europejskich,

realizacja inwestycji w hydroenergetyce.

Program dla Energetyki

Jednym z głównych celów programu jest realizacja zrównoważonego rozwoju

gospodarki poprzez ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko zgodnie

ze zobowiązaniami Traktatu Akcesyjnego i dyrektywami Unii Europejskiej oraz rozwoju

odnawialnych źródeł energii.

W ramach mechanizmów służących realizacji wskazanego celu przewidziano m.in.:

promowanie rozwoju wytwarzania energii w źródłach odnawialnych,

ograniczenie emisji gazów, które będzie realizowane poprzez inwestycje w urządzenia

redukujące tę emisję,


Strona 8

wprowadzenie efektywnych systemów ograniczania emisji SO2 oraz NOx.

Polityka Ekologiczna Państwa do roku 2030 w latach 2009-2012 z perspektywa do roku

2030

Polityka określa cele i kierunki działań na rzecz poprawy stanu środowiska.

Do najważniejszych należy zaliczyć:

rozwój i wdrożenie metodologii wykonywania ocen oddziaływania na środowisko

dla dokumentów strategicznych,

wdrażanie systemu „zielonych certyfikatów” dla zamówień publicznych,

promocja „zielonych miejsc pracy” z wykorzystaniem funduszy europejskich oraz

promocja transferu do Polski najnowszych technologii służących ochronie środowiska

przez finansowanie projektów w ramach programów unijnych.

Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do roku 2020

Inwestycje planowane do realizacji w ramach niniejszego dokumentu, zmierzające

do racjonalizacji wykorzystania energii wpisują się w następujące zapisy Strategii Rozwoju

Województwa Wielkopolskiego z horyzontem czasowym do 2020 roku:

cele strategiczny nr 1: Dostosowanie przestrzenie do wyzwań XXI wieku,

cel operacyjny 1.1. Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie

zasobami przyrodniczymi,

cel operacyjny 1.2. Wzrost spójności komunikacyjnej i powiązań z otoczeniem,

cel operacyjny 1.5. Przygotowanie i racjonalne wykorzystanie terenów

inwestycyjnych.

Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego

Dokument opisuje podstawowe priorytety planistyczne dla kształtowania rozwoju

przestrzennego Wielkopolski, dotyczące m.in. ochrony przyrody, transportu i infrastruktury

oraz rozwoju osadnictwa. Określa ograniczenia i potencjalne obszary rozwoju energetyki

odnawialnej. Według Planu Zagospodarowania na obszarze Wielkopolski, możliwe jest

wykorzystanie odnawialnych źródeł energii tj.: energia wiatru, geotermia, energia wód

powierzchniowych, energia słoneczna oraz biomasa i biogaz. Zakłada się także dalsze

zwiększanie udziału upraw służących produkcji biomasy na cele energetyczne.

Charakterystyka systemu elektroenergetycznego na terenie województwa uwzględnia wzrost


Strona 9

wykorzystania odnawialnych źródeł energii i działania związane z modernizacją sieci

przesyłowej. Założenia dotyczące elektroenergetyki mają na celu poprawę efektywności

energetycznej i wzrost bezpieczeństwa energetycznego. O efektywności energetycznej jest

mowa m.in. w kontekście procesów inwestycyjnych w mieszkalnictwie, polegających

na termomodernizacji budynków mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej,

co ma przyczyniać się do sukcesywnej poprawy jakości powietrza w Wielkopolsce.

Celem głównym planu jest: Zrównoważony rozwój przestrzenny regionu jako jedna

z podstaw wzrostu poziomu życia mieszkańców, a jego realizacja będzie się opierać na dwóch

celach szczegółowych:

dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku,

zwiększenie efektywności wykorzystania potencjałów rozwojowych województwa.

Inwestycje planowane do realizacji na terenie Gminy Przykona są spójne z pierwszym

z wyżej wymienionych celów Planu zagospodarowania przestrzennego województwa

wielkopolskiego, a w szczególności z działaniami:

poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi,

przygotowanie i racjonalne wykorzystanie terenów inwestycyjnych.

Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2008-2011

z perspektywa na lata 2012-2019

Celem strategicznym polityki ekologicznej województwa wielkopolskiego do 2019

roku jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego województwa (mieszkańców, zasobów

przyrodniczych i infrastruktury społecznej) oraz harmonizacja rozwoju gospodarczego

i społecznego z ochroną walorów środowiskowych. Celowi temu podporządkowane są cele

szczegółowe, których realizacja będzie miała miejsce poprzez przypisane im kierunki działań.

Cele szczegółowe zostały ujęte w trzech blokach tematycznych, tj.:

a) ochrona zasobów naturalnych,

b) poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego,

c) działania systemowe.

Cele wojewódzkiej polityki ekologicznej są zgodne z „Polityką ekologiczną państwa

na lata 2009- 2012 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2016” i wpisują się w osiąganie

celów polityki państwa.

Inwestycje zawarte w niniejszym projekcie założeń wpisują się w następujące cele

programu ochrony środowiska województwa wielkopolskiego:


Strona 10

cel szczegółowy: ochrona zasobów naturalnych,

priorytet: gospodarowanie zasobami geologicznymi,

kierunki działań do 2019 roku:

kontynuowanie prac w zakresie poszukiwania, rozpoznania

i dokumentowania złóż kopalin,

eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin,

ochrona złóż kopalin przed zabudową infrastrukturalną m.in. poprzez

uwzględnianie złóż kopalin w opracowaniach planistycznych,

sukcesywna rekultywacja i zagospodarowanie terenów po eksploatacji

kopalin.

cel szczegółowy: poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego,

priorytet: jakość powietrza,

kierunki działań do 2019 roku:

ograniczenie niskiej emisji ze źródeł komunalnych, w tym eliminowanie

węgla jako paliwa w lokalnych kotłowniach i gospodarstwach domowych

i zastępowanie go innymi, bardziej ekologicznymi nośnikami ciepła, w tym

odnawialnych źródeł energii (np. wody geotermalne, energia słoneczna,

energia wiatrowa, energia biomasy z lokalnych źródeł),

termomodernizacja budynków użyteczności publicznej i budynków

mieszkalnych,

zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii,

wdrażanie nowoczesnych technologii przyjaznych środowisku (BAT),

rozwój infrastruktury drogowej z uwzględnieniem wymagań ochrony

środowiska (obwodnice, poprawa stanu technicznego dróg),

edukacja ekologiczna społeczeństwa w zakresie potrzeb i możliwości

ochrony powietrza, w tym oszczędności energii i stosowania odnawialnych

źródeł energii oraz korzystania ze środków transportu publicznego.

Strategia Rozwoju Powiatu Tureckiego 2001-2015

W dokumencie sformułowano cztery strategiczne kierunki rozwoju powiatu tureckiego.

Pierwszy z nich dotyczy: Ochrony zasobów środowiska i rozwoju infrastruktury komunalne.


Strona 11

Inwestycje zaplanowane do realizacji na terenie Gminy Przykona wpisują się w program

i projekty Strategii Rozwoju Powiatu Tureckiego w zakresie:

programu cząstkowego 1.2. Pełne wyposażenie w infrastrukturę techniczną,

projektu 1.2.1. Pełne zaopatrzenie w źródła energii cieplnej.

Program Ochrony Środowiska Gminy Przykona na lata 2010-2017

Jako podstawowy cel ekologiczny na obszarze Gminy Przykona do 2017 r. przyjęto

„Trwały i zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy gminy”.

Dla obszaru Gminy Przykona sformułowano następujące cele systemowe:

racjonalna gospodarka zasobami wodnymi,

ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych,

ochrona przeciwpowodziowa,

ograniczenie niskiej emisji,

zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii (OZE),

ograniczenie uciążliwości systemu komunikacyjnego,

ochrona przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym,

zapobieganie degradacji gleb,

zapobieganie degradacji zasobów złóż mineralnych,

zrównoważone użytkowanie kompleksów leśnych,

rozwój systemu ochrony przyrody,

ochrona i kształtowanie bioróżnorodności gminy,

podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa,

urządzenie miejsc rekreacji z wykorzystaniem walorów naturalnych.


Strona 12

1.4 Charakterystyka Gminy Przykona

1.4.1 Lokalizacja

Gmina wiejska Przykona leży we wschodniej części województwa wielkopolskiego,

w południowo wschodniej części powiatu Turkowskiego. Gmina ta graniczy:

od północy z Gminą Brudzew,

od zachodu z Gminą Turek,

od południa z Gminą Dobra,

od wschodu z Gminą Uniejów (woj. łódzkie).

Rys. 2. Lokalizacja Gminy Przykona na tle województwa i powiatu


Strona 13

Rys. 3. Mapa Gminy Przykona

Obszar gminy wynosi 11 093 ha, który zamieszkuje 4402 mieszkańców. Sieć osadniczą

gminy tworzy 29 miejscowości w tym 18 wsi sołeckich (tabela 1).

Tab. 1. Sołectwa i jednostki osadnicze Gminy Przykona

Lp. Sołectwa Wsie wchodzące w skład sołectwa

1. Bądków Drugi Bądków Drugi

2. Bądków Pierwszy Bądków Pierwszy

3. Boleszczyn Boleszczyn

4. Dąbrowa Dąbrowa, Słomów Kościelny, Zmiotki

5. Ewinów Ewinów, Trzymsze

6. Gąsin Gąsin

7. Kaczki Plastowe Kaczki Plastowe

8. Laski Laski

9. Olszówka Olszówka

10. Posoka Posoka, Paulinów, Aleksandrów, Jakubka

11. Przykona Przykona

12. Psary Gajówka, Jeziorko, Józefina, Psary

13. Radyczyny Młyniska, Radyczyny, Radyczyny Kolonia

14. Rogów Rogów

15. Sarbice Sarbice

16. Smulsko Smulsko

17. Wichertów Wichertów

18. Żeroniczki Żeroniczki


Strona 14

Elementem wiążącym ze sobą jednostki osadnicze jest system dróg. Przez obszar

gminy przebiega trasa drogowa o kluczowym znaczeniu komunikacyjnym dla Gminy

Przykona – droga krajowa nr 72 Konin - Turek - Uniejów – Łódź (Rys. 3) stanowiąca

połączenie z autostradami A1 i A2. Sieć drogową gminy tworzą również drogi powiatowe:

4483P Szadów Pański – Żuki – ok. 0,20 km,

4484P Brudzew – Krwony – Warenka – gr. województwa Czepów – 4,66 km,

4497P Przykona – dobra – 3,43 km,

4498P Kaczki Średnie – Przykona – ok. 3,30 km,

4402P Smulsko – Wygoda – 3,92 km,

4506P Sarbice – Smulsko – 9,38 km,

4499P Rogów - Gąsin – Wietchinin – 2,20 km.

Łączna długość dróg powiatowych wynosi 28,9 km. Uzupełnienie sieci dróg stanowią

drogi gminne, o łącznej długości 80,3 km (w tym nawierzchnie asfaltowe – 76 km).

Na terenie gminy oddano do użytku ścieżki pieszo-rowerowe o łącznej długości

ok. 10 km. Łączą one gminę z Gminą Turek i miastem Turek i prowadzą do Zbiornika

„Przykona” w miejscowości Zimotki.

1.4.2 Warunki klimatyczne

Gmina Przykona leży w strefie charakteryzującej się cechami przejściowymi pomiędzy

klimatem oceanicznym a kontynentalnym. Elementy meteorologiczne kształtują

w tym rejonie głównie masy powietrza polarno-morskiego i polarno-kontynentalnego,

a w minimalnym stopniu powietrze arktyczne i zwrotnikowe.

Według regionalizacji klimatycznej analizowany region zaliczono do Łódzkiej

Dzielnicy Klimatycznej (wg R. Gumińskiego) i II strefy klimatycznej (zgodnie

z PN-82-B-02403 pt. „Temperatury obliczeniowe zewnętrzne). Jest to obszar o najmniejszym

w kraju opadzie atmosferycznym (poniżej 600 mm/rok). Średnia temperatura w roku wynosi

+7,9˚C, Średnia temperatura stycznia -2,5˚C a lipca +18,0˚C. Dni pogodnych występuje około

50 a pochmurnych 120 – 150. Dni mroźnych 30 – 35, dni z przymrozkami 100 – 110.

Pokrywa śnieżna zalega 40 – 60 dni. Okres wegetacyjny wynosi 210 - 220 dni. Roczne

potencjalne parowanie wynosi 774 mm z czego 75% przypada na półrocze letnie.

W charakterystyce warunków klimatu lokalnego wykorzystano dane z wieloletnich

obserwacji meteorologicznych w stacji Koło.


Strona 15

Wiatry będący czynnikiem wymiany i transportu mas powietrza pozostają w ścisły

związku z charakterem cyrkulacji atmosferycznej. Wiosną wzrasta udział wiatrów

wschodnich. Cisza stanowi 22% i występuje najczęściej miesiącach lipiec, sierpień, wrzesień,

październik. Średnia ważona wiatrów bez rozbicia na kierunki sięga 4,2 m/s a wiatry wiejące

z prędkością 3-7 m/s stanowią prawie 60% ogólnego udziału wiatrów w ciągu roku.

Istotne znaczenie dla przyrody i gospodarki ma cyrkulacja powietrza. Obszar gminy ma

układ wiatrów charakterystyczny dla panujących na całym Niżu Polski. Przeważają wiatry

z sektora zachodniego, przy czym zimą większa frekwencja dotyczy kierunku południowo-

zachodniego. Jesienią zwiększa się frekwencja wiatrów południowo-wschodnich.

W analizowanym obszarze panują dobre warunki do rozprzestrzeniania się lokalnych

zanieczyszczeń w atmosferze. Na odsłoniętych terenach obserwuje się zwiększenie prędkości

wiatru oraz sprzyjającą dynamikę ruchów pionowych powietrza. Występują również miejsca

wykazujące cechy zaciszności, a nawet skłonności do tworzenia inwersji radiacyjnych.

Rys. 4. Roczna róża wiatrów dla stacji meteorologicznej w Kole


Strona 16

1.4.3 Sytuacja demograficzna

1.4.3.1 Uwarunkowania demograficzne

Jednym z podstawowych elementów wpływających na rozwój gmin jest sytuacja

demograficzna oraz perspektywy jej zmian. Przyrost ludności to przyrost liczby

konsumentów, a zatem wzrost zapotrzebowania na energię oraz jej nośniki, zarówno sieciowe

jak i w postaci paliw stałych, czy ciekłych.

4268

4239

4194

4148 4

130

4130

4146

4146

4168

4179

4203

4237

4262

4315

4334

4262

4100

4150

4200

4250

4300

4350

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Rok

Lic

zb

a m

ieszkań

có

w

* dane GUS www.stat.gov.pl

Rys. 5. Liczba ludności w Gminie Przykona w latach 1995-2010

Liczba ludności na obszarze Gminy Przykona wykazywała tendencję malejącą w latach

1995-2001 oraz powolny wzrost po 2001 roku. Sytuacja ta wynika z przesiedleń ludności

związanych z eksploatacją węgla brunatnego przez kopalnie KWB Adamów. Obecnie

wydobycie prowadzi się poza obszarami zamieszkałymi.

Duży wpływ na zmiany demograficzne ma migracja krajowa oraz zagraniczna. Gmina

Przykona z bardzo dobrze rozwiniętą infrastrukturą drogową oraz komunalną stanowi

atrakcyjne miejsce do osiedlenia się w szczególności dla mieszkańców sąsiednich miast.

Wzrost liczby ludności obserwowany jest głównie w sołectwach położonych w sąsiedztwie

gminy Turek oraz drogi krajowej nr 72.


Strona 17

Najwyższy wskaźnik gęstości zaludnienia na 1 km2 posiadają sołectwa Przykona,

Rogów i Laski, odpowiednio 113,7 os./km2, 94,1 os./km

2 oraz 86,0 os./km

2 (tab. 2.).

Najniższe wskaźniki notuje się w sołectwach Dąbrowa, Ewinów oraz Posoka. Najliczniej

zamieszkanymi sołectwami są: Przykona, Psary, Rogów i Laski - łącznie zasoby ludzkie

na tym terenie stanowią ponad 40% ogółu lokalnej społeczności.

Tab. 2. Liczba ludności oraz gęstość zaludnienia w poszczególnych sołectwach Gminy Przykona

Lp. Sołectwa Liczba ludności

2012r.

Powierzchnia

km2

Gęstość zaludnienia

os./km2

1. Bądków Drugi 165 2,22 ~74,3

2. Bądków Pierwszy 195 2,76 ~70,7

3. Boleszczyn 279 4,68 ~59,6

4. Dąbrowa 88 9,91 ~8,9

5. Ewinów 237 19,21 ~12,3

6. Gąsin 235 2,78 ~84,5

7. Kaczki Plastowe 109 2,08 ~52,4

8. Laski 313 3,64 ~86,0

9. Olszówka 123 2,12 ~58,0

10. Posoka 199 12,28 ~16,2

11. Przykona 646 5,68 ~113,7

12. Psary 493 16,04 ~30,7

13. Radyczyny 187 9,49 ~19,7

14. Rogów 337 3,58 ~94,1

15. Sarbice 115 3,14 ~36,6

16. Smulsko 308 4,73 ~65,1

17. Wichertów 199 2,84 ~70,1

18. Żeroniczki 174 2,25 ~77,3

RAZEM 4402 109,43 ~40,2

* dane Urzędu Gminy Przykona

Średnia gęstość zaludnienia w gminie wynosi około 40 os./km

2 i jest niespełna trzy razy

niższa niż dla województwa wielkopolskiego (114,6 os./km2). Obszar powiatu tureckiego

charakteryzuje się ponad dwukrotnie wyższym wskaźnikiem gęstości zaludnienia

(90 os./km2).


Strona 18

W kształtowaniu wielkości zaludnienia zasadnicze znaczenie mają takie czynniki,

jak: przyrost naturalny będący pochodną liczby zgonów i urodzeń, saldo migracji (migracje

krajowe oraz zagraniczne), współczynnik feminizacji oraz struktura wiekowa ludności.

W tabeli 3 porównano podstawowe wskaźniki demograficzne dotyczące Gminy

Przykona w zestawieniu z analogicznymi wskaźnikami dla powiatu tureckiego, województwa

wielkopolskiego oraz Polski.

Tab. 3. Porównanie podstawowych wskaźników demograficznych

Wskaźnik Wielkość Jednostka Trend z lat

1995-2010

Stan ludności wg stałego miejsca zameldowania (31.12.2010) 4334 osób wzrost

Powierzchnia gminy 110,93 km2 -

Gęstość zaludnienia

Gmina 40 os./km2 wzrost

Powiat 90 os./km2 wzrost

Województwo 114,6 os./km2 wzrost

Kraj 122 os./km2 spadek

Przyrost naturalny

Gmina -0,16 % spadek

Powiat 0,19 % spadek

Województwo 0,28 % spadek

Kraj 0,03 % spadek

Saldo migracji

Gmina 0,93 % wzrost

Powiat -1,71 % wzrost

Województwo 0,37 % wzrost

Kraj 0,00 % spadek


Zakładane zmiany w strukturze demograficznej Gminy wyznaczono na podstawie

prognozy wykonanej przez Główny Urząd Statystyczny dla powiatu tureckiego i poprzez

przeniesienie tego trendu na poziom Gminy Przykona. Prognoza GUS przewiduje do 2030

roku zmniejszenie liczby ludności o 24 osoby, co stanowi spadek w stosunku do stanu

ludności z 2010 roku o niespełna 0,6%. Taki stopień zmian jest mało prawdopodobny gdyż

obecny trend zmian liczby mieszkańców gminy w ostatnich latach jest rosnący. Przy

zachowaniu obecnego trendu, wzrost liczby ludności do roku 2030 wyniesie około 400 osób,

czyli o 9,2%.

W dalszej analizie trend oparty o prognozy GUS przyjęto jako pasywny (najbardziej

niekorzystny) scenariusz rozwoju Gminy (Scenariusz A). W scenariuszu aktywnym

(Scenariusz C) przyjęto, że liczba ludności będzie rosnąć zgodnie z obecnym trendem.


Strona 19

Natomiast wariant umiarkowany (Scenariusz B) zakłada umiarkowany stabilizację liczby

ludności na poziomie roku 2010. Wszystkie scenariusze przedstawiono na rysunku 6.

Rys. 6. Prognoza demograficzna dla Gminy Przykona

Obserwowana na terenie Gminy Przykona tendencja związana z przyrostem liczby osób

w wieku produkcyjnym jest korzystnym zjawiskiem mającym wpływ na rozwój gospodarczy

Gminy w chwili obecnej. Liczba osób w wieku produkcyjnym na terenie gminy równoważy

liczbę osób w wieku poprodukcyjnym. Generuje to korzystną sytuację demograficzną

z punktu widzenia dnia dzisiejszego. Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym uległa

spadkowi w stosunku do liczby ludności w wieku poprodukcyjnym, co oznacza, starzenie się

społeczeństwa. Jest to bezwzględnie negatywny wskaźnik społeczno-gospodarczy, który

obserwowany jest w skali całego kraju. Prognoza wskazuje, że maleje liczba osób, które

w przyszłości wkroczą w wiek produkcyjny, a rośnie liczba osób będących wkrótce w wieku

poprodukcyjnym.


Strona 20

0

500

1000

1500

2000

2500

3000L

iczb

a l

ud

no

ści

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Rok

Ludność w wieku przedprodukcyjnym

Ludność w wieku produkcyjnym

Ludność w wieku poprodukcyjnym

Rys. 7. Struktura wiekowa ludności dla Gminy Przykona

Z powyższej analizy demograficznej obejmującej ostatnie lata wynika wyraźny wzrost

ludności gminy. Sytuacja ta jest następstwem dodatniego salda migracji. Wzrost przepływu

ludności z miasta na tereny wiejskie spowodowany jest ograniczeniem popytu na prace

w miastach, co stało się czynnikiem zatrzymującym (lub skłaniającym do powrotu) ludność

na obszarach wiejskich, jak i z celami rezydencjalnymi (mieszkańcy dużych miast, zgodnie

z tendencją europejską przeprowadzają się na obszary wiejskie funkcjonalnie związane

z miastem w poszukiwaniu zdrowszych i tańszych warunków życia). Wzrost liczby ludności

na wsi łączy się z dynamicznym wzrostem liczby gospodarstw domowych, wzrostem udziału

obszarów wiejskich w rozmieszczeniu zasobów pracy oraz zwiększaniem liczby ludności

w wieku produkcyjnym.

Ważne jest przeprowadzanie inwestycji mających na celu poprawę stanu środowiska

naturalnego, infrastruktury oraz zaplecza usługowego w celu przyciągania na teren gminy

młodych, dobrze wykształconych mieszkańców, którzy zapewnią dodatkowe przychody

dla budżetu gminy oraz przyczynią się do wzrostu liczby urodzeń.


Strona 21

1.4.3.2 Działalność gospodarcza, rolnictwo, leśnictwo

Działalność gospodarcza

Na przestrzeni lat 2001–2011 obserwowany jest systematyczny wzrost liczby

przedsiębiorstw funkcjonujących na terenie Gminy Przykona. W analizowanym okresie liczba

podmiotów wzrosła o 57 przedsiębiorstw. W strukturze działalności gospodarczej na terenie

gminy dominują osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które stanowią ponad

76% podmiotów ogółem.

Tab. 4. Podmioty gospodarcze działające na terenie gminy w latach 2001 – 2011r.

Wyszczególnienie Rok

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Liczba podmiotów

gospodarczych 136 145 155 141 138 156 165 167 170 182 193

Sektor

publiczny

ogółem 11 11 11 12 12 12 12 12 12 12 12

państwowe i

samorządowe

jednostki

prawa

budżetowego

10 10 10 11 10 10 10 10 10 10 10

Sektor

prywatny

ogółem 125 134 144 129 126 144 153 155 158 170 181

osoby fizyczne

prowadzące

działalność

gospodarczą

95 103 111 96 94 110 119 123 126 140 147

spółki

handlowe 6 6 6 6 6 7 7 7 7 6 8

spółki

handlowe z

udziałem

kapitału

zagranicznego

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

spółdzielnie 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

stowarzyszenia

i organizacje

społeczne

12 12 13 13 13 13 13 13 13 13 13


Do największych grup branżowych na terenie gminy należą firmy z kategorii handel

hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli, następnie firmy

prowadzące działalność związaną z budownictwem. Ponadto dużo podmiotów

zarejestrowanych było w sekcjach: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, co pokazano

w poniższej tabeli 5.


Strona 22

Tab. 5. Wykaz podmiotów gospodarczych na terenie gminy wg sekcji PKD 2007

w 09.2012r.

Sekcja wg

PKD Opis

Liczba

podmiotów

Sekcja A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 27

Sekcja B Górnictwo i wydobywanie 0

Sekcja C Przetwórstwo przemysłowe 23

Sekcja D Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną,

gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych 1

Sekcja E Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność

związana z rekultywacją 3

Sekcja F Budownictwo 42

Sekcja G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych,

włączając motocykle 50

Sekcja H Transport i gospodarka magazynowa 8

Sekcja I Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami

gastronomicznymi 2

Sekcja J Informacja i komunikacja 1

Sekcja K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 3

Sekcja L Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 0

Sekcja M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 7

Sekcja N Działalność w zakresie usług administrowania i działalność

wspierająca 1

Sekcja O Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe

zabezpieczenia społeczne 9

Sekcja P Edukacja 9

Sekcja Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 12

Sekcja R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 5

Sekcja S Pozostała działalność usługowa 8

Razem 211


Największym przedsiębiorstwem w regionie powiatu tureckiego jest PAK Kopalnia

Węgla Brunatnego Adamów S.A. Działalność rozpoczęła w 1959r. a pierwsze wydobycie

węgla nastąpiło w 1964 r. Zdolność wydobywcza kopalni wynosi 4,5 – 5,0 mln Mg rocznie.

Dla wydobycia takiej ilości węgla zdejmuje się około 32-34 mln m3 nadkładu i pompuje

około 92 mln m3

wody. Obecnie węgiel brunatny wydobywany jest z dwóch

odkrywek: „Adamów” i „Koźmin”. W kwietniu 2012r. zakończono wydobywanie węgla

z odkrywki "Władysławów".

Znajdująca się na terenie Gminy Przykona odkrywka „Adamów” w 2009r.

charakteryzowała się:

powierzchnia wyrobiska – 405 ha,

średnia głębokość wyrobiska - 49 m,


Strona 23

ilość poziomów: nadkładowych – 2,

wydobywczy – 1,

wysokość pięter nadkładowych - 12÷25 m,

wysokość piętra węglowego - 3÷6,5 m,

wysokość piętra zwałowego - 43÷50 m,

wydobycie węgla – 3 mln Mg/rok,

zdejmowanie nadkładu – ok. 19,0 mln m3/rok.

Rolnictwo i leśnictwo

Gmina Przykona należy do turkowskiej strefy przemysłowej i pozostaje w strefie

bezpośredniego oddziaływania przemysłu wydobywczego (kopalnia odkrywkowa

KWB Adamów) usytuowanego w części północno-wschodniej. Obszary, na których możliwa

jest intensyfikacja rolnictwa znajdują się w południowej części gminy. W związku z przewagą

gruntów o niskiej przydatności rolniczej ich faktyczne przeznaczenie traci swoje miejsce na

rzecz mieszkalnictwa, głównie w rejonie oddziaływania miasta Turku. Tereny, z których

ustąpiła kopalnia wchodzą w skład terenów zaplecza lokalnego ruchu rekreacyjno-

turystycznego i rolniczego.

Rys. 8. Użytkowanie gruntów na terenie Gminy Przykona


Strona 24

Rolnicza przestrzeń produkcyjna zajmuje 56% powierzchni gminy, z czego 81%

to grunty orne i 19% - to łąki i pastwiska. Grunty orne charakteryzują się małą przydatnością

do produkcji rolnej. Podstawowym typem gleby są pseudo-bielice, brunatne wyługowane

i murszaste, które zaliczone zostały do kompleksów żytnich szczególnie słabych i bardzo

słabych. Najlepsze gleby występują w rejonach wsi: Bądków Pierwszy, Bądków Drugi,

Kaczki Plastowe, Smulsko i Wichertów. Zwarty kompleks łąk i pastwisk występuje w dolinie

Warty i Teleszyny. Użytki zielone charakteryzują się małą przydatnością dla rolnictwa.

Jednak przez to, że są okresowo podtapiane wodami roztopowymi, że sąsiadują z naturalnymi

i sztucznymi zbiornikami wodnymi oraz lasami i terenami zadrzewionymi, nadają

się na siedliska dla wielu gatunków roślin i zwierząt.

Na terenie Gminy Przykona w 2010r. było 737 gospodarstw rolnych. O produkcji rolnej

decydują przede wszystkim większe gospodarstwa. Grunty należące do rolników

indywidualnych są silnie rozdrobnione i nie stanowią potencjału produkcji towarowej.

Struktura gospodarstw rolnych przedstawia się bardzo niekorzystnie. Średnia wielkość

gospodarstwa nie przekracza 5ha. Mało jest funkcjonujących gospodarstw o powierzchni

przekraczającej 15ha (rys. 9).


Rys. 9. Gospodarstwa rolne według grup obszarowych użytków rolnych w Gminie Przykona

Ważną pozycję w użytkowaniu powierzchni gminy zajmują lasy. Ich udział wynosi

około 27%. Występują one w postaci ciągłego kompleksu leśnego we wschodniej części

gminy. W drzewostanie dominuje sosna z domieszką brzozy i świerku. Większe urozmaicenie

typów siedliskowych występuje na terenie z płytką wodą gruntową, w pobliżu cieków


Strona 25

i niewielkich zbiorników wodnych. Powierzchnia gruntów leśnych systematycznie

się powiększa poprzez rekultywowanie gruntów pogórniczych oraz zalesianie słabych

gruntów ornych.

Turystyka i rekreacja

W celu ochrony obszarów o cechach środowiska zbliżonych do stanu naturalnego oraz

konieczności zapewnienia społeczeństwu warunków niezbędnych dla regeneracji

sił w środowisku reprezentującym korzystne właściwości dla rozwoju turystyki i wypoczynku

ustalono obszary chronionego krajobrazu. Na terenie Gminy Przykona obszar chronionego

krajobrazu stanowi fragment tzw. Obszaru Uniejowskiego i zajmuje ok. 25% powierzchni

gminy. W strefie Uniejowskiego Obszaru Krajobrazu Chronionego, którego powierzchnia

wynosi 180 km2, znajduje się południowo-wschodnia część Gminy Przykona. Ponadto

sołectwa Ewenów i Radyczyny wchodzą w skład tzw. osi ekologicznej rzeki Warty,

stanowiącej Obszar Ochrony Doliny Warty.

Obszary krajobrazu chronionego są terenami przeznaczonymi do uprawiania wszelkich

form turystyki i wypoczynku. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się Zbiornik wodny

Przykona utworzony w ramach „Programu małe retencji wód powierzchniowych na terenie

województwa konińskiego do 2015 roku”. Zbiornik Przykona jest efektem rekultywacji

o kierunku wodnym terenów po byłej odkrywce „Adamów”. Zbiornik wodny Przykona

zlokalizowany jest na obszarze górniczym w obrębie zwałowiska wewnętrznego odkrywki

Adamów w osi starego koryta rzeki Teleszyny Środkowej w granicach Gminy Przykona.

W celu zachowania przepływu wody w Zbiorniku, gmina odtworzyła koryto rzeki Teleszyny

Środkowej na odcinku 1500 m.

Podstawowym przeznaczeniem zbiornika jest zagospodarowanie, w regionalnym

systemie małej retencji, nadwyżek wody ze zlewni rzeki Teleszyny położonej powyżej

zbiornika i okresowo wód ze studni głębinowych odprowadzanych do rzeki Teleszyny.

Parametry techniczno-eksploatacyjne zbiornika:

powierzchnia terenu objęta rekultywacją - 242,1 ha,

powierzchnia czaszy zbiornika w granicach górnej krawędzi skarp - 168,59 ha,

powierzchnia na poziomie średniego zwierciadła wody 106,00m n.p.m. - 135,04 ha,

powierzchnia obrzeża czaszy zbiornika - 73,51 ha,

powierzchnia wyspy - ok. 3 ha,

powierzchnia zlewni zbiornika bez zlewni Górnej Teleszyny - 9,0 km2,


Strona 26

powierzchnia zlewni zbiornika ze zlewnią Górnej Teleszyny -204,0 km2.

Wzdłuż południowego brzegu zbiornika rozciąga się piaszczysta plaża, przy której

w okresie letnim funkcjonuje miejsce przeznaczone do kąpieli. Na zbiorniku zainstalowane

są trzy pomosty, z których jeden pełni rolę przystani żeglarskiej, pozostałe dwa znajduje się

przy miejscu przeznaczonym do kąpieli.

Wypoczywający nad zbiornikiem mogą korzystać z wypożyczalni sprzętu

pływającego, małej gastronomi oraz ogólnie dostępnego punktu sanitarnego. Specyficzne

położenie zbiornika z jego nieosłoniętym zachodnim brzegiem stanowi doskonałe miejsce

do uprawiania sportów wykorzystujących wiatr a szczególnie windsurfingu.

Na terenach w położonych w bezpośrednim sąsiedztwie zbiornika,

tj. w miejscowościach Dąbrowa i Zimotki wydzielono 135 działek pod budownictwo

letniskowe o pow. od 630 do 1000m2, co stanowi całościowo powierzchnię 20 ha. Wszystkie

działki mają dostęp do sieci elektrycznej, wodociągowej kanalizacyjnej.

Ponadto zbiornik przyczyni się do:

poprawy mikroklimatu okolicy,

zapewni punkt czerpania wody do celów przeciwpożarowych,

stworzy warunki siedliskowe dla wielu gatunków ptactwa i ryb.

1.4.4 Ogólna charakterystyka infrastruktury budowlanej

Obiekty budowlane znajdujące się na terenie gminy różnią się wiekiem, technologią

wykonania, przeznaczeniem i wynikającą z powyższych parametrów energochłonnością.

Spośród wszystkich budynków wyodrębniono podstawowe grupy obiektów: budynki

mieszkalne, obiekty użyteczności publicznej, obiekty handlowe, usługowe i przemysłowe –

podmioty gospodarcze. Istniejące warunki mieszkaniowe na terenie gminy są zbliżone

do warunków mieszkaniowych w kraju.

1.4.4.1 Zabudowa mieszkaniowa

Na terenie gminy dominuje skoncentrowana wzdłuż dróg kołowych zabudowa

zagrodowa i jednorodzinna a także sporadycznie występuje zabudowa wielorodzinna.

Ponadto spotkać można pojedyncze gospodarstwa rozsiane po całej gminie.

Stan zasobów mieszkaniowych jest zbliżony do sytuacji województwa

wielkopolskiego. W całej gminie wraz z upływem czasu, rozwojem technologii i wymogów

normatywnych, w budynkach zmieniały się rodzaje materiałów i stosowane technologie.


Strona 27

Począwszy od najstarszych budynków, w których zastosowano mury wykonane z cegły oraz

kamienia wraz z drewnianymi stropami, kończąc na budynkach najnowocześniejszych, gdzie

zastosowano ocieplenie przegród budowlanych materiałami termoizolacyjnymi.

Na podstawie diagnozy stanu aktualnego zasobów mieszkaniowych w gminie można

stwierdzić, że około 12% ogólnych zasobów stanowią budynki najstarsze, 30% - budynki

wybudowane w latach 1945 - 1970, około 45% budynki wzniesione w latach 1971 - 2000

i 13% budynki najnowsze powstałe w latach 2001 - 2010. Struktura wiekowa budynków

według powierzchni użytkowej, przedstawia się następująco: 7% to budynki najstarsze, 23% -

budynki z okresu 1945 - 1970, 43% budynki z okresu 1971 - 2000 oraz 18% budynki

najnowsze.

3%2%

9%

5%

30%

23%

13%14%

15%

18%17%

21%

13%

18%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Wa

rto

ść

%

przed 1918 1918-1944 1945-1970 1971-1978 1979-1988 1989-2000 2001-2010

Rok

Struktura wiekowa wg liczby mieszkań

Struktura wiekowa wg powierzchni

Rys. 10. Struktura wiekowa budynków wg liczby mieszkań i powierzchni w Gminie Przykona

Na koniec 2010 roku (dane wg GUS), na terenie Gminy Przykona zlokalizowanych

było 1184 mieszkań o łącznej powierzchni 114 598 m2. Od 1995 roku liczba mieszkań

wzrosła o 43 a ich całkowita powierzchnia o 38 579 m2. W latach 2004-2010 nastąpił

najintensywniejszy rozwój budownictwa mieszkaniowego. W tym okresie oddano do użytku

119 budynków mieszkalnych (tab. 6).


Strona 28

Tab. 6. Statystyka mieszkaniowa z lat 1995 - 2010 dotycząca Gminy Przykona

Rok

Mieszkania istniejące Mieszkania oddane do użytku w danym roku

Liczba

sztuk

Powierzchnia istniejąca

m2

Liczba

sztuk

Powierzchnia istniejąca

m2

1995 1141 76019 8 741

1996 1147 76496 6 477

1997 1148 76576 1 80

1998 1150 76722 2 146

1999 1152 76939 2 217

2000 1153 77079 1 140

2001 1157 77510 4 431

2002 1066 98317 9 1157

2003 1071 99345 5 1028

2004 1085 101153 17 2246

2005 1103 103433 20 2501

2006 1121 106001 21 3046

2007 1139 108388 19 2493

2008 1164 111866 28 3886

2009 1178 113663 14 1797

2010 1184 114598 11 1544


Przeciętna liczba osób na 1 mieszkanie wynosi 3,66 (wskaźnik dla powiatu tureckiego –

3,33, dla województwa wielkopolskiego – 3,13), przeciętna powierzchnia użytkowa

1 mieszkania wynosi 96,78 m2 (wskaźnik dla powiatu – 79,65 m

2 i województwa wynosi –

78,23 m2). Z powyższego wynika, iż na tle województwa i powiatu, gmina dysponuje

zasobami mieszkaniowymi znacznie lepszymi pod względem warunków zamieszkania

od przeciętnych na terenach powiatu i województwa.

Tab. 7. Warunki mieszkaniowe na terenie Gminy Przykona w porównaniu do warunków

panujących w powiecie i województwie

Wyszczególnienie: Gmina Przykona Powiat turecki Województwo

wielkopolskie

Prz

eci

ętn

a

liczba izb w

mieszkaniu: 4,93 4,09 3,96

liczba osób na 1

mieszkanie: 3,66 3,33 3,13

liczba osób na 1 izbę 1,20 1,22 0,79

pow. użytkowa 1

mieszkania (m2)

96,78 79,65 78,23

pow. użytkowa na 1

osobę (m2)

26,44 23,87 24,93



Strona 29

Z posiadanych danych wynika, że Gminę Przykona, podobnie jak tereny województwa,

z każdym rokiem cechuje poprawa warunków mieszkaniowych. W porównaniu do 2005 roku,

jakość i komfort mieszkań uległ znacznemu podwyższeniu. Nastąpił wzrost przeciętnej

powierzchni użytkowej jednego mieszkania o ponad 3 m2 oraz przeciętnej powierzchni

użytkowej mieszkania na jedna osobę o niespełna 2 m2. Liczba izb w mieszkaniu

systematycznie rośnie, a liczba osób przypadających na jedno mieszkanie maleje.

Tab. 8. Zmiany w zasobach mieszkaniowych Gminy Przykona w latach 2005 - 2010

Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Prz

ecię

tna

liczba izb w

mieszkaniu: 4,28 4,30 4,33 4,36 4,38 4,39

liczba osób na 1

mieszkanie: 3,79 3,75 3,72 3,66 3,65 3,66

pow. użytkowa 1

mieszkania (m2)

93,77 94,56 95,16 96,10 96,49 96,79

pow. użytkowa na 1

osobę (m2)

24,75 25,22 25,58 26,25 26,43 26,44


O sytuacji mieszkaniowej i jakości warunków mieszkaniowych świadczy również

stopień wyposażenia w instalacje techniczno-sanitarne. Stan wyposażenia mieszkań

w podstawowe urządzenia komunalne ulega systematycznej poprawie. W 2010 roku 100%

budynków wyposażonych było w wodociąg, 69,8% budynków mieszkalnych posiadało

łazienkę, natomiast 57% centralne ogrzewanie, 74,4% mieszkań posiada przyłącze

do kanalizacji. Dla miejscowości nie objętych zbiorczą kanalizacją sanitarną przewidziano

budowę oczyszczalni przydomowych. Zakłada się, że na terenie gminy tego typu rozwiązanie

będzie przyjęte we wszystkich miejscowościach o rozproszonej zabudowie

oraz w pojedynczych gospodarstwach znacznie oddalonych od terenów o zwartej zabudowie.


Strona 30

Tab. 9. Stopień wyposażenia w instalacje techniczno - sanitarne w Gminie Przykona

Wyszczególnienie Liczba mieszkań Udział %

Rok 2002*

ciepła woda bieżąca 687 67,9

gaz z butli 880 87,0

gaz z sieci 0 0,0

sposób ogrzewania - CO zbiorowe 13 1,3

sposób ogrzewania - CO indywidualne 530 52,4

sposób ogrzewania - piece 408 40,3

Rok 2006**

wodociąg 1021 91,1

kanalizacja 720 51,5

łazienka 763 68,1

centralne ogrzewanie 612 54,6

gaz sieciowy 0 0

Rok 2010**

wodociąg 1084 100***

kanalizacja 881 58,0

łazienka 826 69,8

centralne ogrzewanie 675 57,0

gaz sieciowy 0 0,0

* Narodowy Spis Powszechny

** dane GUS - www.stat.gov.pl *** dane UG Przykona

1.4.4.2 Obiekty handlowe, usługowe, przedsiębiorstw produkcyjnych

W Gminie Przykona brak jest dużych zakładów produkcyjnych. Główną rolę w strefie

gospodarczej odgrywają firmy z kategorii handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów

samochodowych, motocykli, następnie firmy prowadzące działalność związaną

z budownictwem. Szereg podmiotów gospodarczych zarejestrowany jest i świadczy swoje

usługi w budynkach mieszkalnych. Struktura zapotrzebowania energii w tego typu obiektach

jest niejednorodna i często zmienna w czasie.

Szczegółowa charakterystyka obiektów użyteczności publicznej została przedstawiona

w dalszej części opracowania.


Strona 31

2 Ocena stanu istniejącego

2.1 Inwentaryzacja stanu istniejącego

Na potrzeby określenia stanu istniejącego w zakresie sytuacji energetycznej w gminie

oraz oceny oddziaływania systemów energetycznych na środowisko wykorzystano:

dane statystyczne opublikowane przez GUS,

informacje udostępnione przez Urząd Gminy Przykona dotyczące:

obiektów użyteczności publicznej i mieszkalnych zarządzanych przez gminę,

opracowania o stanie środowiska na terenie Gminy Przykona,

informacje z Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego,

informacje z dokumentów z zakresu energetyki i ochrony środowiska szczebla

powiatowego i wojewódzkiego,

dane z bazy Urzędu Marszałkowskiego dotyczące opłat środowiskowych i emisji

zanieczyszczeń.

2.1.1 Współpraca z przedsiębiorstwami energetycznymi

Prawo energetyczne, ma istotne znaczenie, dla strategii rozwoju gmin i przedsiębiorstw

energetycznych. Przepisy ustawy nakładają na przedsiębiorstwa energetyczne obowiązek

sporządzania, na okresy nie krótsze niż trzy lata, planów rozwoju dla obszaru swojego

działania, uwzględniając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (kierunki

rozwoju gminy). Plany te muszą m.in. określać:

przewidywany zakres dostarczania paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła,

przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci

oraz ewentualnych nowych źródeł paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła,

w tym:

źródeł niekonwencjonalnych i odnawialnych,

przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie paliw i energii u odbiorców,

przewidywany sposób finansowania inwestycji,

przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów,

przewidywany harmonogram realizacji inwestycji.

Przedsiębiorstwo to ma obowiązek współpracować z odbiorcami i gminami,

a w szczególności przekazywać informacje o przedsięwzięciach wpływających na pracę

urządzeń przyłączonych do sieci, albo zmianę warunków przyłączenia lub dostawy, a także


Strona 32

informacje niezbędne dla zapewnienia spójności między planem rozwoju przedsiębiorstwa,

a „założeniami do planu…” i „planem zaopatrzenia w energię i paliwa gminy”.

Jednocześnie zgodnie z ustawą Prawo energetyczne Wójt/Burmistrz/Prezydent

opracowuje projekt założeń do planu zaopatrzenia w energię i paliwa gminy lub jej części,

który powinien określać:

ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe,

przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw

gazowych,

możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii,

z uwzględnieniem skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej

oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych,

zakres współpracy z innymi gminami.

Jeśli plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji tych założeń,

wówczas Wójt/Burmistrz/Prezydent opracowuje projekt planu zaopatrzenia…,

który powinien zawierać:

propozycje w zakresie rozwoju i modernizacji poszczególnych systemów zaopatrzenia

w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, wraz z uzasadnieniem ekonomicznym,

harmonogram realizacji zadań,

przewidywane koszty realizacji planowanych przedsięwzięć oraz źródła

ich finansowania.

Ustawa zobowiązuje przedsiębiorstwa energetyczne do nieodpłatnego udostępnienia

Wójtowi/Burmistrzowi/Prezydentowi informacji i przedstawienia propozycji niezbędnych

do opracowania projektu założeń do „planu zaopatrzenia w energie i paliwa dla gminy”.

Każde przedsiębiorstwo musi więc określić swoje możliwości rozwojowe i przedstawić ofertę

pokrycia potrzeb energetycznych gminy.

2.1.2 Ankietyzacja obiektów

W przypadku Gminy Przykona nie przeprowadzano badania ankietowego, gdyż mimo

tego, że jest to metoda dokładniejsza, to jednak jest bardziej czasochłonna i kosztowna,

co wydłużyłoby okres opracowania przedmiotowego dokumentu. Poza tym może

się ona okazać metodą o ograniczonej skuteczności, bowiem zwykle nie udaje się otrzymać


Strona 33

informacji zwrotnych od wszystkich ankietowanych lub są one niepełne oraz obarczone

dużym błędem ze względu na brak wiedzy ankietowanych w zakresie tematyki energetycznej.

Badania ankietowe przeprowadzono w stosunku do budynków użyteczności

publicznej na temat których uzyskano rzetelne informacje.

2.2 Opis ogólny systemów energetycznych gminy

Jednym z podstawowych czynników niezbędnych dla egzystencji ludności jest dostęp

do źródeł energii. Wydobycie paliw i produkcja energii stanowi jeden z najbardziej

niekorzystnych rodzajów oddziaływania na środowisko. Wynika to zarówno z ogromnego

zapotrzebowania na energię, jak i istoty przemian energetycznych, którym energia musi

być poddawana w celu dostosowania do potrzeb odbiorców.

Jednym z najważniejszych obszarów funkcjonowania gminy jest gospodarka

energetyczna, czyli kwestie związane z zaopatrzeniem w energię, jej użytkowaniem

i gospodarowaniem na terenie gminy zapewniając bezpieczeństwo i równość dostępu

zasobów.

2.3 Systemy energetyczne

2.3.1 System elektroenergetyczny

2.3.1.1 Informacje ogólne

Koncesję na obrót, przesyłanie i dystrybucję energii elektrycznej na omawianym terenie

posiada ENERGA-OPERATOR S.A. Oddział w Kaliszu. Głównym sprzedawcą energii

na obszarze Gminy Przykona jest ENERGA-OPERATOR S.A. Oddział w Kaliszu. Zakres

działania dystrybutora energii pokazano na poniższym rysunku 11.


Strona 34

Rys. 11. Obszar działania ENERGA-OPERATOR Oddział w Kaliszu

Przez obszar Gminy Przykona przebiegają linie o charakterze tranzytowym wysokiego

napięcia WN 220 kV należące do Polskich Sieci Elektroenergetycznych Centrum S.A.

oraz 110 kV (w dyspozycji ENERGA-OPERATOR S.A.) o łącznej długości 24,84 km.

Na terenie gminy nie ma zlokalizowanych stacji transformatorowo-rozdzielczych WN/SN

110/15 kV (Główny Punkt Zasilania). Główne zasilanie w energię elektryczną obszaru Gminy

Przykona odbywa się za pomocą linii SN wyprowadzonych ze stacji transformatorowo-

rozdzielczej WN/SN 110/15 kV Żuki.

Tab. 10. Sieci rozdzielcze na terenie Gminy Przykona

Rodzaj sieci energetycznej Długości sieci energetycznej na terenie gminy

Linie przesyłowe

wysokiego napięcia WN

220 kV 15,6 km

110 kV 9,24 km

Linie rozdzielcze

średniego napięcia SN

Napowietrzne 74,2 km

Kablowe 1,1 km

Linie rozdzielcze

niskiego napięcia nN

Napowietrzne 105,6 km

Kablowe 17,7 km

Stacje transformatorowe SN/nN Słupowe 65 szt.


Strona 35

Rys. 12. Przebieg linii wysokiego napięcia na terenie Gminy Przykona.

Sieć elektroenergetyczna nie ma problemu z dostarczaniem mocy i energii elektrycznej

do istniejących obiektów. Linie średniego napięcia SN 15kV i niskiego napięcia nN 0,4kV

oraz stacje transformatorowe są w dobrym stanie technicznym i posiadają rezerwy w zakresie

obciążalności prądowej. Istnieją również rezerwy w mocach transformatorów SN/nN

zainstalowanych w stacjach transformatorowych SN/nN.

Tab. 11. Wykaz stacji transformatorowych SN/nN na terenie Gminy Przykona

Lp. Nr stacji Miejscowość Moc transformatora Typ stacji Ciąg liniowy SN

1 60124 Aleksandrów Wsp. 30 ŻH-15 Żuki-Koźmin

2 60145 Sarbice 40 STSKu-20/250 Żuki-Koźmin

3 60146 Łęg Wielki 30 ŻH-15 Żuki-Koźmin

4 60147 Radyczyny „A” 20 ŹH-15 Żuki-Koźmin

5 60148 Radyczyny „B” 20 ŹH-15 Żuki-Koźmin

6 60149 Radyczyny „C” 63 ŹH-15 Żuki-Koźmin

7 60150 Młyniska „A” 30 ŹH-15 Żuki-Koźmin

8 60154 Rogów „A” 63 ŹH-15 Żuki-Dobra II

9 60155 Rogów „B” 50 ŹH-15 Żuki-Dobra II

10 60156 Rogów „C” 50 ŹH-15 Żuki-Dobra II

11 60157 Laski „A” 30 ŹH-15 Żuki-Koźmin

12 60158 Laski „B” 63 ŹH-15 Żuki-Koźmin

13 60159 Laski „C” 63 STSu-20/250 Żuki-Koźmin

14 60163 Kaczki Plastowe 63 ŻH-15 Żuki-Dobra II

15 60164 Gąsin „A” 50 ŻH-15 Żuki-Dobra II


Strona 36

16 60165 Gąsin „B” 40 ŻH-15 Żuki-Dobra II

17 60166 Gąsin „C” 63 ŻH-15 Żuki-Dobra II

18 60184 Paulinów Posoka „A” 63 ŻH-15 Żuki-Koźmin

19 60185 Paulinów Posoka „B” 30 ŻH-15 Żuki-Koźmin

20 60186 Paulinów Posoka „C” 40 ŻH-15 Żuki-Koźmin

21 60198 Trzymsze „a” 20 ŻH-15 Żuki-Koźmin

22 60199 Trzymsze „B” 63 ŻH-15 Żuki-Koźmin

23 60222 Olszówka „A” 63 ŻH-15 Żuki-Dobra I

24 60223 Olszówka „B” 63 STSp-20/250 Żuki-Dobra I

25 60280 Boleszczyn „A” 50 STS-100 Żuki-Koźmin

26 60281 Bądków 40 STS-100 Żuki-Koźmin

27 60282 Smulsko 100 STS-250 Żuki-Koźmin

28 60283 Przykona I 63 ŻH-15 Żuki-Koźmin

29 60284 Przykona II 100 SB-2A Żuki-Koźmin

30 60285 Zimotki 30 STS-100 Żuki-Koźmin

31 60316 Rogów 40 STS-100 Kraski-Świnice

32 60354 Wichertów „A” 63 ŻH-15 Żuki-Koźmin

33 60355 Wichertów „B” 63 ŻH-15 Żuki-Koźmin

34 60356 Wichertów „C” 63 ŻH-15 Żuki-Koźmin

35 60387 Przykona WOSK 100 STS-250 Żuki-Koźmin

36 60478 Bądków 30 STS-250 Żuki-Dobra I

37 60550 Przykona SKR 125 STS-250 Żuki-Koźmin

38 60575 Ewinów I 20 STS-100 Kraski-Uniejów

39 60576 Bądków I 20 STS-100 Żuki-Koźmin

40 60577 Bądków II 40 STS-100 Dobra-Zimotki

41 60614 Boleszczyn „B” 63 STS-100 Żuki-Koźmin

42 60615 Boleszczyn „C” 40 STS-100 Żuki-Koźmin

43 60675 Olszówka 63 STSRp-20/250 Żuki-Koźmin

44 60823 Przykona-Bądków 63 STS-100 Żuki-Koźmin

45 60840 Smulsko 40 STS-100 Żuki-Koźmin

46 60853 Młyniska 30 STSR Zdrojki-Koło

47 60908 Bądków 100 STS-100 Żuki-Koźmin

48 60955 Laski 63 ŻH-15 Żuki-Dobra I

49 60956 Przykona 75 ŻH-15 Żuki-Koźmin

50 60990 Rogów 40 STS-100 Kraski-Świnice

51 60993 Dąbrowa 100 STS-250 Żuki-Koźmin

52 60999 Smulsko „A” 100 STS-100 Żuki-Koźmin

53 61000 Smulsko „C” 40 STS-100 Żuki-Koźmin

54 61009 Psary 63 STS-250 Żuki-Koźmin

55 61017 Paulinów 63 STS-100 Żuki-Koźmin

56 61030 Przykona 125 STS-100 Żuki-Koźmin

57 61050 Olszówka 250 STS-250 Żuki-Koźmin

58 61085 Psary 63 STSp-20/250 Żuki-Koźmin

59 61093 Ewinów 63 STSp-20/250 Kraski-Uniejów

60 61099 Młyniska 100 STSpb-20/250 Żuki-Koźmin

61 61103 Rogów 63 STSpb-20/250 Żuki-Koźmin

62 61113 Przykona 63 STSR-20/250 Żuki-Koźmin

63 61115 Zimotki 40 STSR-20/250 Żuki-Koźmin

64 61146 Dąbrowa (k. Zmiotek) 63 STSKu-20/250 Żuki-Koźmin

65 61158 Przykona 63 STSKu-20/400 b.d.


Strona 37

2.3.1.2 Oświetlenie ulic

Utrzymanie oświetlenia dróg, parków, skwerów i innych publicznych terenów należy

do jednych z podstawowych obowiązków gminy w zakresie planowania energetycznego.

Obecnie na terenie Gminy Przykona zainstalowanych jest 1150 lamp sodowych na wszystkich

typach dróg o łącznej mocy 172,5 kW. Zużycie energii elektrycznej na cele oświetlenia

kształtuje się na poziomie 790 MWh/rok.

2.3.1.3 Odbiorcy i zużycie energii elektrycznej

W niniejszym opracowaniu nie zawarto aktualnych i historycznych danych dotyczących

liczby odbiorców i zużycia energii elektrycznej na terenie Gminy Przykona, gdyż ENERGA –

OPERATOR S.A. Oddział w Kaliszu nie dysponuje takimi informacjami.

Na terenie Gminy Przykona występują budynki mieszkalne o łącznej liczbie mieszkań

1184 szt. (stan na koniec 2010 r.) dla których roczne zużycie energii elektrycznej oszacowano

na poziomie około 3528 MWh.

Średnioroczne zużycie energii w budynkach użyteczności publicznej

administrowanych przez gminę wynosiło w 2012 roku 202 MWh.

W poniższej tabeli przedstawiono roczne zużycia energii elektrycznej w latach 2008 –

2012 w wybranych budynkach użyteczności publicznej.

Tab. 12. Zużycie energii elektrycznej w budynkach użyteczności publicznej

Grupa

taryfowa

Zużycie energii elektrycznej (kWh)

2008 2009 2010 2011 2012

Budynek Przedszkola

w Przykonie C11 18 519 21 215 18 735 19 944 19 500

Budynek Szkoły Podstawowej

w Przykonie C11 30 041 34 705 40 249 30 469 33 000

Sala sportowa

w Przykonie C11 15 461 18 190 19 240 17 826 17 500

Budynek Gimnazjum w

Przykonie C11 38 840 44 773 40 678 44 403 44 600


w Boleszczynie C11 5 460 7 155 7 782 6 919 6 900


w Sarbicach C11 39 446 39 661 44 236 34 368 43 000

Budynek biurowy Urzędu

Gminy C11 - - - 33 150 33 005

Budynek Ośrodka Zdrowia C11 - - - 4 968 4 068


Strona 38

W bilansie uwzględniono również zakłady usługowe i przetwórcze oraz obiekty

pozostałe, dla których roczne zapotrzebowanie na energię oszacowano na poziomie około

2000 MWh.

Tab. 13. Analiza zapotrzebowania na energię elektryczną dla obiektów zlokalizowanych na

terenie Gminy Przykona

Rodzaj obiektu Roczne zużycie energii

(MWh)

Budownictwo mieszkaniowe 3528

Przemysł i Usługi 2000

Budynki użyteczności publicznej 202

Oświetlenie uliczne 790

Razem 6520

2.3.2 Plany rozwojowe systemu elektroenergetycznego na terenie gminy

W zamierzeniach inwestycyjnych na terenie Gminy Przykona ENERGA - OPERATOR

S.A. Oddział w Kaliszu przewiduje w latach 2018 - 2019 modernizację linii wysokiego

napięcia WN 110kV relacji Elektrownia Adamów - GPZ Poddębice. W ramach modernizacji

przewidywane jest dostosowanie istniejącej linii WN do pracy w temperaturze +80˚C.

W ramach planowanej modernizacji nie przewiduje się istotnej zmiany trasy przebiegu linii

i wprowadzenie istotnych ograniczeń w zagospodarowaniu terenu. Ponadto, w planach

inwestycyjnych ENERGA - OPERATORA S.A. Oddział w Kaliszu posiada zarezerwowane

środki na przyłączenia odbiorców do sieci elektroenergetycznej wysokości 282 tyś. złotych

w 2013 roku. Poza tym sieć elektroenergetyczna średniego napięcia SN 15kV i niskiego

napięcia nN 0,4kV na terenie Gminy Przykona jest na bieżąco modernizowana. Takie

działania ENERGA - OPERATORA S.A. Oddział w Kaliszu będzie czynił również

w najbliższych latach.

2.3.3 System ciepłowniczy

Na obszarze Gminy Przykona nie ma scentralizowanego systemu zaopatrzenia

i pokrycia potrzeb cieplnych, zarówno mieszkańców, jak i przemysłu. Powyższe potrzeby

pokrywane są z lokalnych źródeł ciepła - kotłownie indywidualne, bądź tradycyjne


Strona 39

ogrzewanie piecowe. Z uwagi na rozproszenie zabudowy, w przeważającej ilości zabudowy

zagrodowej i jednorodzinnej w dalszej perspektywie przewiduje się budowę lokalnego

systemu ciepłowniczego na bazie biogazowi.

Odbiorców ciepła zlokalizowanych na terenie Gminy Przykona można podzielić

na następujące kategorie:

a) odbiorcy indywidualni ciepła na cele bytowe, w tym:

budynki jednorodzinne – do celów ogrzewania pomieszczeń i przygotowania

ciepłej wody użytkowej,

budynki wielorodzinne – do celów ogrzewania pomieszczeń i przygotowania

ciepłej wody użytkowej,

b) instytucje użyteczności publicznej – do celów ogrzewania pomieszczeń

i przygotowania ciepłej wody użytkowej,

c) odbiorcy przemysłowi wykorzystujący ciepło w instalacjach przemysłowych

do procesów technologicznych.

System ciepłowniczy gminy oparty jest na indywidualnych źródłach ciepła - małych

kotłowniach domowych, opalanych przede wszystkim, węglem i drewnem oraz w niewielu

przypadkach olejem opałowym. Widoczne jest coraz większe zainteresowanie kotłami

na ekogroszek i zasilanych olejem. Z takich rozwiązań korzysta coraz więcej mieszkańców

gminy w celu ogrzania pomieszczeń i podgrzania c.w.u. Istniejące w wielu gospodarstwach

kotły spalające paliwa stałe, głównie węgiel kamienny, są w większości przestarzałe. Emitują

one do atmosfery znaczne ilości gazów SO2, NO2, CO i CO2 (w ramach tzw. niskiej emisji),

które są bardzo szkodliwe nie tylko dla środowiska przyrodniczego, ale także dla zdrowia

ludzi. W kotłach i piecach domowych bardzo często spala się odpady w tym substancje

niebezpieczne takie jak pojemniki i materiały z polichlorku winylu (PCV), materiały

gumowe, opakowania z polietylenu (PET), polipropylenu czy poliuretanu). Przy braku

jakichkolwiek filtrów na emitorach do środowiska dostaje się bardzo wiele toksyn.

Większość instalacji odbiorczych centralnego ogrzewania w obiektach mieszkaniowych

zlokalizowanych na terenie gminy wykonana jest w technologii tradycyjnej, tj. z przewodów

wykonanych z rur stalowych i grzejników członowych żeliwnych lub panelowych. Tylko

część z tych instalacji posiada zainstalowane przygrzejnikowe zawory regulacyjne

z głowicami termostatycznymi. Stan instalacji odbiorczych centralnego ogrzewania

omówionych powyżej można ocenić jako dobry w tych obiektach, gdzie zainstalowano

przygrzejnikowe zawory z głowicami termostatycznymi, które umożliwiają racjonalne


Strona 40

korzystanie z ciepła stosownie do potrzeb w poszczególnych pomieszczeniach. W przypadku

budynków, gdzie instalacja centralnego ogrzewania nie jest wyposażona w ww. zawory,

ocena tych instalacji wypada niezadowalająco, niezależnie od stanu technicznego samych

rurociągów i grzejników – brak możliwości racjonalizowania dostaw ciepła

do poszczególnych pomieszczeń (niska efektywność ekonomiczna instalacji).

Istotne znaczenie dla wielkości zużycia energii na ogrzewanie ma wiek budynków

i historia ich eksploatacji. Realizowany od kilku lat program termomodernizacji wspierany

kredytami z premią termomodernizacyjną pozwala na ograniczenie strat ciepła. Średnie

zużycie ciepła (bez działań termomodernizacyjnych) na cele grzewcze w zależności od wieku

budynku przedstawiono na poniższym rysunku.

Rys. 13. Zapotrzebowania na ciepło w zależności od wieku budynku

Do obliczenia zapotrzebowania na ciepło dla budynków mieszkalnych użyto średniego

zużycia energii w zależności od wieku budynku. Wynik przedstawia tabela poniżej.


Strona 41

Tab. 14. Zużycie ciepła na cele grzewcze w budynkach mieszkalnych

Mieszkania zamieszkane wg okresu budowy budynków

ogółem przed 1966 1967 - 1985 1986 - 1992 1993 - 1997 od 1998

Powierzchnia mieszkań (m2)

114052 33929 36259 12946 10789 20129

Zużycie energii cieplnej (kWh/rok)

25459680 10178700 9427340 2330280 1510460 2012900

W oparciu o dane z tabeli 14 zapotrzebowanie energii na potrzeby ogrzewania

w budynkach mieszkalnych wynosi około 91 655 GJ rocznie.

Powierzchnia budynków przeznaczona pod działalność gospodarczą wynosi 21 794,28

m2. Zakładając średnie zużycie energii cieplnej na poziomie 160 kWh/m

2/rok oszacowano

zużycie energii cieplnej 12 554 GJ rocznie.

Budynki użyteczności publicznej znajdujące się na obszarze gminy są zróżnicowane

pod względem przeznaczenia, wieku i technologii wykonania. Na potrzeby niniejszego

opracowania jako budynki użyteczności publicznej przyjęto obiekty zlokalizowane na terenie

gminy administrowane przez Urząd Gminy oraz Zespół Szkół w Przykonie. Wykaz tych

obiektów oraz zużycie paliw przedstawiono w tabeli 15. Zapotrzebowanie energii na potrzeby

ogrzania budynków użyteczności publicznej wynosi 4291,95 GJ. Wielkość tą, oszacowano

na podstawie zużycia oleju opałowego (tabela 15). Przyjęto wartość opałową w wysokości

0,0355 GJ/dm3 i sprawność kotłów na poziomie 93%.

Do powyższych obliczeń niezbędne jest doliczenie zapotrzebowania na energię

cieplną na przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Do obliczeń tych wskaźników skorzystano

z metodologii określonej w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r.

w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu

mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową

oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej.

Skorzystano także z tabeli „Przeciętne normy zużycia wody na jednego mieszkań

w gospodarstwach domowych” wg Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia

2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody. Oszacowano, że ilość energii


Strona 42

niezbędnej do przygotowania ciepłej wody użytkowej bez uwzględnienia strat wyniesie

12 100 GJ rocznie. Należy zwrócić uwagę, że oszacowana ilość energii jest to tzw. energia

końcowa nie uwzględniająca średniej sprawności całkowitej na którą składa się między

innymi sprawność produkcji i przesyłu energii. Ilość energii pierwotnej u źródła potrzebnej

do pokrycia zapotrzebowania na ogrzewanie, przygotowanie ciepłej wody użytkowej Gminy

Przykona wyniesie ok. 120 600 GJ rocznie.

Dane te posłużą do prognozy zużycia ciepła w Gminie Przykona. Zwrócić należy

uwagę, że powyższe dane są szacunkowe. Dane te i oszacowania można będzie

doprecyzować, jeśli gmina przeprowadzi szczegółową inwentaryzację budynków

mieszkalnych, użyteczności publicznej i innych znajdujących się na terenie gminy.

Tab. 15. Zużycie energii elektrycznej w budynkach użyteczności publicznej

Rok

budowy

Powierzchnia

użytkowa

(m2)

Rodzaj

pieca

Moc

źródła

(kW)

Rodzaj

paliwa

Zużycie paliwa (dm3) Rok

przeprowadzonej

termomodernizacji 2008 2009 2010 2011 2012

Budynek

Przedszkola

w Przykonie

1996 304,5 Viessmann 105 lekki olej

opałowy 15 100 21 700 15 400 17 900 16 000 -

Budynek

Szkoły

Podstawowej

w Przykonie

1951 1843,68 Torus 2 szt. 2 x 100 lekki olej

opałowy 45 950 43 100 41 050 39 300 45 000 2005

Sala sportowa

w Przykonie 1998 1056 Torus 275 lekki olej

opałowy Zużycie oleju opałowego łącznie ze szkołą podstawową -

Budynek

Gimnazjum w

Przykonie


opałowy 28 700 28 300 27 700 26 900 27 000 -

Budynek

Szkoły

Podstawowej w

Boleszczynie

1962 502 Torus 100 lekki olej

opałowy 11 100 13 350 13 900 14 400 14 000 -

Budynek

Szkoły

Podstawowej w

Sarbicach


opałowy 30 000 27 000 27 600 27 700 28 000 -

Budynek

biurowy

Urzędu Gminy


opałowy b.d 10 000* 7 300* 8 300* 14 000* -

Budynek

Ośrodka

Zdrowia

1975 b.d. Torus 100 lekki olej

opałowy b.d 1 000* 4 100* 5 600* 3 000* -

* Ilość oleju zakupiona w danym roku

W przypadku przedsiębiorstw prowadzących działalność na terenie gminy,

są to głównie małe firmy z branży handlowo – usługowej zlokalizowane w domach

jednorodzinnych właścicieli lub wynajętych pomieszczeniach. W związku z tym, zasilane

są one z kotłowni lokalnych zasilających budynki, w których są zlokalizowane. Na potrzeby

grzewcze podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy, podobnie jak domów

jednorodzinnych wykorzystywany jest węgiel.

Scentralizowany system ciepłowniczy nie występuje na terenie Gminy Przykona.

Budowa od podstaw lokalnego systemu ciepłowniczego opartego na węglu lub innych

kopalnych nośnikach energii w przypadku Gminy Przykona jest nieopłacalna, ze względu

na wysokie koszty sieci ciepłowniczej, transportu paliwa, utylizację odpadów

oraz rozproszoną zabudowę.

Nie można, jednak wykluczać budowy w przyszłości sieci ciepłowniczej opartej

o energię pozyskaną z Biogazowi Przykona, która ma powstać na terenie gminy

w najbliższych latach. Jedną z koncepcji jest zaopatrzenie w ciepło budynków użyteczności

publicznej (Urzędu Gminy, Zespołu Szkół w Przykonie, Ośrodka Zdrowia), które znajdować

się będą w bliskiej odległości względem planowanej inwestycji. O opłacalności

przedsięwzięcia zdecyduje analiza w oparciu o środki dostępnych funduszy środowiskowych,

zwłaszcza w przypadku realizacji programowych działań zmierzających do redukcji niskiej

emisji.

2.3.4 System gazowniczy

Przez teren Gminy Przykona przebiega przesyłowa sieć gazowa wysokiego ciśnienia

DN 250 relacji Turek - Uniejów, której właścicielem jest Operator Gazociągów Przesyłowych

GAZ-SYSTEM S.A. Długość gazociągu zlokalizowanego na terenie gminy wynosi

ok. 14 km. GAZ-SYSTEM S.A. obecnie realizuje projekt budowy gazociągu wysokiego

ciśnienia DN 700 relacji Gustorzyn-Odolanów. Projekt zlokalizowany jest na terenie dwóch

województw i przebiegać będzie przez obszar Gminy Przykona.

Obecnie na obszarze gminy nie funkcjonuje zbiorczy system zaopatrzenia

w gaz. Operator sieci gazowej, którym jest Wielkopolska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.

Oddział Zakładów Gazownictwa w Kaliszu nie planuje rozbudowy sieci gazowej na terenie

gminy.


Strona 45

Rys. 14. Przebieg trasy gazociągu DN 250 relacji Turek - Uniejów

2.3.5 Odnawialne źródła energii

Na terenie Gminy Przykona nie wykorzystuje się całkowitego potencjału energii

odnawialnej. Część gospodarstw domowych korzysta z kolektorów słonecznych

do wytworzenia ciepłej wody użytkowej, oraz pomp ciepła na potrzeby ogrzewania, stanowią

one jednak nikłe udziały w ogólnym bilansie energetycznym.

Podstawowe instalacje wykorzystujące OZE to:

137 instalacji kolektorów słonecznych na budynkach prywatnych o łącznej

powierzchni 656 m2,

w Szkole Podstawowej w Sarbicach zainstalowano kolektory słoneczne

o powierzchni 16,38 m2

służące do podgrzewania c.w.u.,

na budynku Urzędu Gminy zainstalowano 21 paneli fotowoltaicznych o łącznej

mocy 5,04 kV,

w sześciu domach jednorodzinnych zainstalowano pompy ciepła na potrzeby

c.w.u, jedna z nich dodatkowo wspomaga system centralnego ogrzewania.

W dalszej części opracowania przedstawiono potencjał możliwości wykorzystania

energii odnawialnej na terenie gminy a także opis możliwych przedsięwzięć do realizacji

w tym zakresie.


Strona 46

2.4 Koszty energii

Koszt wytworzenia 1 GJ energii cieplnej do ogrzewania przykładowego budynku

jednorodzinnego przy uwzględnieniu średniego kosztu zakupu oraz sprawności urządzeń

działających na poszczególne nośniki energii przedstawia rysunek 15. Poniżej zestawiono

założenia przyjęte do analizy. Dane przykładowego budynku jednorodzinnego to średnia

dla budynków istniejących na terenie gminy wynikająca z danych statystycznych.

Tab. 16. Charakterystyka przykładowego obiektu jednorodzinnego

Charakterystyka przykładowego obiektu jednorodzinnego

Cecha Jednostka Opis / wartość

Dane techniczne budowlane

Technologia budowy - tradycyjna

Szerokość budynku m 11,3

Długość budynku m 9

Wysokość budynku m 6

Powierzchnia ogrzewana budynku m2

97

Kubatura ogrzewana budynku m3

272,5

Sumaryczna powierzchnia okien i drzwi zewnętrznych m2 20,7

Sumaryczna powierzchnia drzwi zewnętrznych m2 4,0

Dane energetyczne

Jednostkowy wskaźnik zapotrzebowania na ciepło GJ/m2

0,77

Roczne zapotrzebowanie na ciepło budynku GJ/rok 74,7

Zapotrzebowanie na moc cieplną budynku kW 9,7

Typ kotła - węglowy - węglowy

Sprawność kotła % 60

Ponadto przyjęto poniższe ceny paliw i energii (cena z VAT i ewentualny transport):

cena węgla do kotłów komorowych 750 zł/tonę,

cena węgla do kotłów retortowych 800 zł/tonę,

cena drewna opałowego 150 zł/m3,

cena słomy 30 zł/m3,


Strona 47

cena oleju opałowego 4,05 zł/litr,

cena gazu płynnego LPG 2,74 zł/litr,

ceny energii elektrycznej zgodnie z taryfą ENERGA - OPERATIOR S.A. (dla taryfy

G12 – 60% ogrzewania w taryfie nocnej oraz 40% w taryfie dziennej),

ceny energii elektrycznej zgodnie z taryfą ENERGA - OPERATIOR S.A.(dla taryfy

G11),

pompa ciepła zasilana energią elektryczną w taryfie G11.

W niniejszej analizie nie uwzględnia się kosztów ewentualnej obsługi i remontów

urządzeń oraz nakładów inwestycyjnych niezbędnych do poniesienia w przypadku zmiany

nośnika energii. Przyjęto również sprawności wytwarzania w zależności od sposobu

ogrzewania i rodzaju stosowanego paliwa. Przedstawiono również efekt energetyczny

spowodowany zmianą kotła węglowego na inne alternatywne źródło ciepła. W poniższej

analizie nie wzięto pod uwagę ciepła sieciowego i gazu, ponieważ takie źródło ciepła

nie występuje na terenie Gminy Przykona (Tabela 17).

Tab. 17. Roczne zużycie paliw na ogrzanie budynku indywidualnego z uwzględnieniem

sprawności energetycznej urządzeń grzewczych oraz potencjał redukcji zużycia energii

w wyniku zastosowania technologii alternatywnej do kotła węglowego komorowego

Roczne zużycie paliwa dla różnych źródeł ciepła Redukcja

zużycia

energii

paliwa Rodzaj kotła

Sprawność

kotła [%]*

Zużycie paliwa

Ilość Jednostka

Kocioł węglowy - tradycyjny 60 4,98 Mg/a -

Kocioł węglowy - retortowy 80 3,74 Mg/a 25%

Kocioł olejowy 93 2,3 m3/a 35,5%

Kocioł LPG 96 2,1 m3/a 37,5%

Kocioł na drewno 80 9,13 m3/a 25%

Kocioł na słomę 80 39,84 m3/a 25%

Pompa ciepła zasilana

energią elektryczną** 300 6,92 MWh/rok 80%

Ogrzewanie elektryczne 100 20,75 MWh/rok 40%

* sprawność średnioroczna

** dla pomp ciepła określa współczynnik COP, tu przyjęto COP=3


Strona 48

194,7

8

169,8

6

124,7

0

64,9

5

50,0

0

40,0

5

18,3

3

16,0

0

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Je

dn

os

tko

we

ko

szty

cie

pła

[zł/

GJ

]

energia

elek.G12

energia

elek. G11

kocioł

olejowy

pompa

ciepła

węgiel-

kocioł

tradycyjny

węgiel-

kocioł

retorowy

kotły na

drewno

kotły na

słomę

Sposób ogrzewania

Rys. 15. Porównanie kosztów wytworzenia energii w odniesieniu do energii użytecznej

dla różnych nośników

Z przeprowadzonej symulacji (rys.12) wynika, że najwyższy koszt wytworzenia ciepła

w przeliczeniu na ilość ciepła potrzebnego do zachowania normatywnego komfortu cieplnego

występuje w przypadku zasilania w ciepło energią elektryczną oraz olejem opałowym.

Najniższe koszty dla przykładowego budynku jednorodzinnego występują w przypadku

kotłowni zasilanej paliwami stałymi na słomę, a w dalszej kolejności na drewno, węgiel

do kotłów retortowych oraz komorowych. Konkurencyjne pod względem kosztów

eksploatacyjnych jest ogrzewanie pompą ciepła, która około 2/3 energii potrzebnej

do ogrzewania pobiera z gruntu (lub innego źródła), a tylko 1/3 w postaci energii

konwencjonalnej, jaką zazwyczaj jest energia elektryczna.

Rozważając zmiany źródła ciepła należy się liczyć z poniesieniem znacznych nakładów

inwestycyjnych, które nie zostały uwzględnione na omawianym rysunku.


Strona 49

2.5 Stan środowiska na obszarze gminy

Istnieje wiele sposobów zaopatrzenia w ciepło na terenie Gminy Przykona. W głównej

mierze opiera się ono na spalaniu węgla kamiennego w domowych instalacjach grzewczych.

Niestety, ogrzewanie tradycyjnymi metodami ma skutki uboczne: podczas spalania paliw

powstają zanieczyszczenia, które są emitowane do środowiska. Najwięcej szkodliwych

substancji powstaje ze stosowania węgla lub innych paliw kopalnych. W dużym stopniu

na stan środowiska wpływa również emisja spalin z pojazdów mechanicznych poruszających

się po gminnych drogach.

2.5.1 Charakterystyka głównych zanieczyszczeń atmosferycznych

Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego następuje wskutek wprowadzenia

do niego substancji stałych, ciekłych lub gazowych w ilościach, które mogą oddziaływać

szkodliwie na zdrowie człowieka, klimat, przyrodę żywą, wodę, glebę, albo też powodować

inne szkody w środowisku. Substancje zanieczyszczające atmosferę ze względu na swój

charakter i łatwość rozprzestrzeniania się, oddziałują na wszystkie elementy środowiska,

na żywe zasoby przyrody, na zdrowie człowieka i wytwory jego działalności.

Do podstawowych substancji zanieczyszczających atmosferę zaliczyć należy:

dwutlenek siarki (SO2),

dwutlenek azotu i tlenki azotu (NO2, NOx),

tlenek węgla (CO),

zanieczyszczenia pyłowe.

Spośród pyłów szczególnie groźne dla zdrowia są jego drobne cząstki o średnicy

poniżej 10 mikronów – tzw. pył PM10. Składnikami tego pyłu mogą być również inne

zanieczyszczenia, z których takie, jak: arsen, kadm, nikiel i niektóre wielopierścieniowe

węglowodory aromatyczne, w tym benzo(a)piren, są substancjami mutagennymi,

rakotwórczymi.

O jakości powietrza na danym obszarze decyduje zawartość w nim różnorodnych

substancji, których koncentracja jest wyższa od warunków naturalnych. Poziomy stężeń

zanieczyszczeń w powietrzu wynikają bezpośrednio z wielkości emisji zanieczyszczeń

do atmosfery oraz warunków meteorologicznych. Wielkości dopuszczalnych poziomów

stężeń niektórych substancji zanieczyszczających w powietrzu określone

są w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 8 marca 2008r. (Dz. U. nr 47, poz. 281)

(tab. 18).


Strona 50

Tab. 18. Dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń, zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem

Lp. Nazwa substancji Okres uśredniania

wyników pomiarów

Poziom

dopuszczalny

substancji w

powietrzu

[µg/m3]

Dopuszczalna częstość

przekraczania poziomu

dopuszczalnego w roku

kalendarzowymb)

1 Benzen rok kalendarzowy 5c) -

2 Dwutlenek azotu

jedna godzina 200c) 18 razy

rok kalendarzowy 40c) -

Tlenki azotud)

rok kalendarzowy 30e) -

3 Dwutlenek siarki

jedna godzina 350c) 24 razy

24 godziny 125c) 3 razy

rok kalendarzowy i pora

zimowa (okres od 01 X

do 31 III)

20e)

-

4 Ołówf) rok kalendarzowy 0,5

c) -

5 Pył zawieszony

PM10g)

24 godziny 50c) 35 razy

rok kalendarzowy 40c) -

6 Tlenek węgla osiem godzinh)

10.000c),h)

-

Objaśnienia: a) Oznaczenie numeryczne substancji według Chemical Abstracts Service Registry Number. b) W przypadku programów ochrony powietrza, o których mowa w art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony

środowiska, częstość przekraczania odnosi się do poziomu dopuszczalnego wraz z marginesem tolerancji. c) Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi. d) Suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu. e) Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin. f) Suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10. g) Stężenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 µm (PM10) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub metodami

uznanymi za równorzędne. h) Maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich jednogodzinnych w ciągu

doby. Każdą tak obliczoną średnią 8-godzinną przypisuje się dobie, w której się ona kończy. Pierwszym okresem obliczeniowym dla

każdej doby jest okres od godziny 1700 dnia poprzedniego do godziny 0100 danego dnia. Ostatnim okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godziny 1600 do 2400 tego dnia czasu środkowoeuropejskiego CET

Istotny jest także wpływ zanieczyszczeń napływowych (transgranicznych) z obszarów

sąsiednich. Zanieczyszczenia emitowane z wysokich kominów przenoszone są na duże

odległości i rozpraszane na znacznych obszarach, powodując podwyższenie ogólnego

poziomu tła zanieczyszczeń w skali całego kraju. Mają one natomiast stosunkowo

ograniczony wpływ na lokalną jakość powietrza, gdzie większą rolę odgrywają małe,

ale liczne obiekty zlokalizowane częstokroć w zamieszkanych rejonach, w bezpośrednim

sąsiedztwie zwartej zabudowy mieszkaniowej. Źródła te emitują również specyficzne

substancje podczas niepełnego spalania paliw w przestarzałych typach kotłów

lub w paleniskach indywidualnych, stanowiąc poważny problem. Zagrożenia przekraczania

dopuszczalnych poziomów stężeń zanieczyszczeń w powietrzu występują przede wszystkim

w związku z dużym natężeniem ruchu samochodowego.


Strona 51

2.5.2 Ocena stanu atmosfery na terenie województwa, powiatu oraz

Gminy Przykona

Zgodnie z teorią rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń, potwierdzoną przez badania

własne IMGW, na propagację zanieczyszczeń wpływają przede wszystkim elementy

klimatu charakteryzujące własności atmosfery: termiczne (temperatura), mechaniczne

(prędkość i kierunek wiatru) i fizyczno-chemiczne (wilgotność względna, opady

atmosferyczne). Stężenie zanieczyszczeń zależy również od pory roku. I tak:

sezon zimowy, charakteryzuje się zwiększonym zanieczyszczeniem atmosfery,

głównie przez niskie źródła emisji,

sezon letni, charakteryzuje się zwiększonym zanieczyszczeniem atmosfery przez

skażenia wtórne powstałe w reakcjach fotochemicznych.

Czynniki meteorologiczne wpływające na stan zanieczyszczenia atmosfery

w zależności od pory roku podano w tabeli 19.

Tab. 19. Czynniki meteorologiczne wpływające na stan zanieczyszczenia

Zmiany stężeń

zanieczyszczenia

Główne zanieczyszczenia

Zimą: SO2, pył zawieszony, CO Latem: O3

Wzrost stężenia

zanieczyszczeń

Sytuacja wyżowa:

− wysokie ciśnienie,

− spadek temperatury poniżej 0˚C,

− spadek prędkości wiatru poniżej 2 m/s,

− brak opadów,

− inwersja termiczna,

− mgła,

Sytuacja wyżowa:

− wysokie ciśnienie,

− wzrost temperatury powyżej 25˚C,

− spadek prędkości wiatru poniżej 2 m/s,

− brak opadów,

− promieniowanie bezpośrednie powyżej 500

W/m2

Spadek stężenia

zanieczyszczeń

Sytuacja niżowa:

− niskie ciśnienie,

− wzrost temperatury powyżej 0˚C,

− wzrost prędkości wiatru powyżej 5m/s,

− opady,

Sytuacja niżowa:

− niskie ciśnienie,

− spadek temperatury,

− wzrost prędkości wiatru powyżej 5 m/s,

− opady,

Ocenę stanu atmosfery na terenie województwa, powiatu i gminy przeprowadzono

w oparciu o dane z raportów Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu.

Na rysunkach 16-19 przedstawiono wyniki klasyfikacji stref województwa wielkopolskiego

za rok 2009 (klasyfikacja ze względu na kryterium ochrony zdrowia), stosując oznaczenia:

− klasa A: poziom stężeń nieprzekraczający odpowiednio: poziomu dopuszczalnego

lub poziomu docelowego,

− klasa C: poziom stężeń powyżej poziomu dopuszczalnego, poziomu dopuszczalnego

powiększonego o margines tolerancji lub poziomu docelowego; wymagany program ochrony

powietrza.


Strona 52

Rys. 16. Ocena pod kątem zanieczyszczenia

ozonem


pyłem PM10


benzo(a)piranem


dwutlenkiem siarki, dwutlenkiem azotu,

kadmem, arsenem, niklem, ołowiem,

benzenem i tlenkiem węgla

Zanieczyszczenia powietrza mogą swobodnie się przemieszczać

i nie da ich się ograniczyć do określonego obszaru, dlatego też na stan jakości powietrza

w Gminie Przykona składają się dwa podstawowe czynniki, o różnej skali oddziaływania,

są to:

źródła lokalne, m.in. emisja z lokalnych kotłowni i palenisk domowych, transport

samochodowy, nielegalne spalanie odpadów,

zanieczyszczenia podlegające procesowi rozprzestrzeniania się wraz z masami

powietrza z sąsiednich gmin i powiatów.

Największy wpływ na stan powietrza atmosferycznego na obszarze gminy

ma znajdująca się w bezpośrednim sąsiedztwie elektrownia „Adamów” oraz oddalone

o ok. 50 km elektrownie Konin, Pątnów I i Pątnów II. Głównym paliwem zasilającym

elektrownie jest węgiel brunatny. W wyniku jego spalania emitowane są do atmosfery

zanieczyszczenia takie jak tlenki siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, para wodna i cząstki stałe.

Coraz bardziej restrykcyjne dopuszczalne poziomy stężeń substancji

zanieczyszczających w powietrzu wymuszają na producentach energii stosowanie nowych

technologii powodujących ograniczenie emisji szkodliwych substancji do atmosfery.

W ostatnich latach największy spadek emisji notuje się w przypadku SO2 oraz pyłu.

Na rysunkach 20-22 przedstawiono emisje zanieczyszczeń z Zespołu Elektrowni

Pątnów-Adamów-Konin na przestrzeni lat.

Rys. 20. Emisja SO2 w latach 1976-2011 (tyś. Mg/rok)


Strona 54

Rys. 21. Emisja NO2 w latach 1996-2011 (tyś. Mg/rok)

Rys. 22. Emisja pyłu w latach 1976-2011 (tyś. Mg/rok)

W powiecie tureckim w 2010r. emisja pyłów wyniosła ponad 2314 Mg a emisja gazów

przekroczyła 4366 Mg. W skali województwa tylko z terenu miasta Konin wyemitowano

więcej zanieczyszczeń gazowych. Sytuacja ta wynika głównie z przestarzałych technologii,

które są stosowane w osiedlowych i zakładowych kotłowniach grzewczych.


Strona 55

Rys. 23. Emisja zanieczyszczeń powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych w 2010r.

Na drugim miejscu wśród źródeł zanieczyszczenia powietrza w Gminie Przykona

jest Kopalnia Węgla Brunatnego „Adamów”. Kopalnia prowadząc swoja działalność

jest źródłem dwóch rodzajów emisji: emisji niezorganizowanej i emisji zorganizowanej.

W obrębie odkrywki na terenie gminy, jak i w jej najbliższym otoczeniu występuje emisja

niezorganizowana. Tworzą ją maszyny i urządzenia eksploatowane w kopalni, powodujące

emisję pyłów podczas urabiania kopalin, przesypywania, rozdrabniania i transportu. Źródła

te mają na ogół lokalny zasięg oddziaływania bezpośredniego, ograniczający się praktycznie

do wnętrza wyrobiska i zwałowiska nadkładu. Ograniczone zasięgi emisji ze źródeł

technologicznych uwarunkowane są stosunkowo wysokim, stanem wilgotności urabianych

utworów. W zasadzie materiał ten dopiero po przesuszeniu może brać udział w dalszych

emisjach. Jednak głównymi źródłami emisji, decydującymi o stopniu uciążliwości kopalni

są zakładowe kotłownie grzewcze przeznaczone do zaspokajania potrzeb cieplnych

w zakresie centralnego ogrzewania i ciepłej wody obiektów zaplecza, w których odbywają

się naprawy sprzętu kopalnianego i regeneracja maszyn, prowadzone są prace spawalnicze

i malarskie.


Strona 56

2.6 Ocena stanu istniejącego w zakresie bezpieczeństwa paliwowego, technicznego, ekonomicznego związanego z zaopatrzeniem gminy w ciepło, energie elektryczną i paliwa gazowe

Dostępność i koszt nośników energii determinują tempo rozwoju lokalnych gospodarek

w związku, z czym istotną kwestią jest możliwość zabezpieczenia ciągłości dostaw nośników

energii oraz zapewnienie konsumentom stałego dostępu do niej. Pojęcie bezpieczeństwa

energetycznego zostało zdefiniowane w obowiązujących dokumentach urzędowych, takich

jak Ustawa Prawo energetyczne, czy „Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku”. Według

Ustawy, bezpieczeństwo energetyczne jest to stan gospodarki umożliwiający pokrycie

bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób

technicznie i ekonomicznie uzasadniony przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska”

System ciepłowniczy

Na terenie Gminy Przykona nie ma scentralizowanego systemu ciepłowniczego.

System gazowniczy

Przez centralną część gminy przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia relacji Turek –

Uniejów. Pomimo to, na terenie gminy nie funkcjonuje system zbiorowego zaopatrywania

mieszkańców w gaz.

System elektroenergetyczny

System elektroenergetyczny zaspokaja potrzeby wszystkich dotychczasowych

odbiorców energii elektrycznej. Stan techniczny systemu zasilania gminy w energię

elektryczną jest dobry. Operator działający na terenie gminy planuje w najbliższym czasie

inwestycje w zakresie modernizacji linii wysokiego napięcia WN 110 kV relacji Elektrownia

Adamów - GPZ Poddębice. Pozostałe mniejsze modernizacje są prowadzone na bieżąco.

GPZ zlokalizowany jest poza obszarem gminy, najbliższy znajduje się w miejscowości Żuki.

Rezerwy stacji transformatorowych, umożliwiają bezproblemowe podłączenie do systemu

i zwiększanie liczby odbiorców.

W systemie elektroenergetycznym na terenie Gminy Przykona nie ma wytwórców

energii elektrycznej. Dostawy energii pochodzą z krajowego systemu elektroenergetycznego,

którego źródła zasilania również praktycznie w całości bazują na węglu kamiennym

i brunatnym.. Systemy grzewcze praktycznie w całości oparte są na dostawach paliw z poza

obszaru gminy.


Strona 57

3 Możliwości wykorzystania lokalnych zasobów paliw i energii

3.1 Lokalne złoża paliw

W północno-zachodniej części obszaru Gminy Przykona występują ogromne

udokumentowane złoża węgla brunatnego. Pokłady węgla eksploatowane są obecnie przez

PAK Kopalnia Węgla Brunatnego Adamów S.A. i umożliwią ich energetyczne wykorzystanie

w elektrowniach ZE PAK do ok. 2023 r.

W strefie ekologicznej doliny Warty położone są złoża torfu o małej miąższości,

praktycznie nienadające się do eksploatacji w celach energetycznych głównie ze względu

na wysoce prawdopodobną degradację środowiska naturalnego.

3.2 Możliwości wykorzystania odnawialnych zasobów paliw i energii

Wraz z rozwojem cywilizacyjnym wzrasta zapotrzebowanie na energię,

przy wyczerpywaniu się jej tradycyjnych zasobów – głównie paliw kopalnych (węgiel, ropa

naftowa, gaz ziemny) oraz towarzyszący ich zużyciu wzrost zanieczyszczenia środowiska

naturalnego, powodują zwiększenie zainteresowania wykorzystaniem energii ze źródeł

odnawialnych.

Do energii wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii zalicza się, niezależnie

od parametrów technicznych źródła, energię elektryczną lub ciepło pochodzące ze źródeł

odnawialnych, w szczególności:

z elektrowni wodnych,

z elektrowni wiatrowych,

ze źródeł wytwarzających energię z biomasy,

ze źródeł wytwarzających energię z biogazu,

ze słonecznych ogniw fotowoltaicznych,

ze słonecznych kolektorów do produkcji ciepła,

ze źródeł geotermicznych.

Cechy odnawialnych źródeł energii w stosunku do technologii konwencjonalnych:

minimalny bądź żaden wpływ na środowisko,

oszczędność paliw (eliminacja zużycia węgla, ropy i gazu),

ogromne, stale odnawiające się zasoby energii,


Strona 58

stały koszt jednostkowy uzyskanej energii elektrycznej,

stanowią „energetykę elastyczną”, wykorzystującą różnorodne lokalne źródła energii,

są rozproszone na całym obszarze kraju, co rozwiązuje problem transportu energii,

gdyż może ona być pozyskiwana w dowolnym miejscu, co eliminuje również straty

związane z dystrybucją i pozwala uniknąć budowy linii przesyłowych,

uniezależnienie się od importu nośników energii,

obniżenie cen urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej w następstwie postępu

technicznego i zwiększonego ich wytwarzania

Główne korzyści wynikające ze stosowania technologii odnawialnych źródeł energii:

środowiskowe - ograniczenie emisji zanieczyszczeń, w szczególności dwutlenku

węgla– wdrożenie przedsięwzięć opartych na wykorzystaniu paliw ekologicznych,

ekonomiczne - obniżenie kosztów pozyskania energii – odnawialne źródła

charakteryzują się niższymi kosztami zmiennymi, np. koszt zł/GJ biomasy (drewna,

słomy) jest niższy niż węgla, gazu czy oleju opałowego, jest też możliwość ubiegania

się o dofinansowanie takiego przedsięwzięcia z krajowych lub zagranicznych

funduszy ekologicznych, które przede wszystkim preferują stosowanie OZE,

społeczne - powstanie dodatkowych miejsc pracy na poziomie lokalnym

prawne- zobowiązania niektórych krajów oraz Unii Europejskiej do produkcji części

energii z energii odnawialnej, prawo krajowe narzucające obowiązki na wytwórców

energii, projektantów budynków, deweloperów oraz właścicieli, wszystko

to ma przyczynić się do wzrostu udziału OZE w produkcji energii.

W ciągu najbliższych lat energia ze źródeł odnawialnych stanowić będzie znaczny

składnik europejskiego bilansu energetycznego tj. ok. 20% udziału OZE w bilansie

energetycznym państw Unii Europejskiej do 2020 roku, z tendencją zwyżkową w latach

następnych. Członkowstwo naszego kraju w UE z jednej strony zobowiązuje nasz kraj

do podejmowania działań na rzecz rozwoju, wykorzystania odnawialnych źródeł energii,

z drugiej strony daje szansę na skorzystanie z istotnej pomocy Unii Europejskiej

w tej dziedzinie. Z uwagi na specyficzne uwarunkowania (spowolnienie gospodarcze) należy

przystąpić do opracowania programów rozwoju dla poszczególnych rodzajów odnawialnych

źródeł energii, które przyczyniłyby się do lepszej realizacji celów strategicznych. Działania

te powinny przyczynić się do wyraźnego zwiększenia udziału energii odnawialnej w bilansie

paliwowo energetycznym kraju w perspektywie roku 2020 i uzyskanie wartości na poziomie

15% (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23.04.2009).


Strona 59

Zgodnie z ekspertyzą Europejskiego Centrum Energii Odnawialnej rzeczywisty

potencjał techniczny odnawialnych źródeł energii w Polsce wynosi około 2514 PJ/rok,

co przy pełnym wykorzystaniu stanowiłoby prawie 60% krajowego zapotrzebowania

na energię pierwotną.

Aby móc efektywnie wykorzystywać potencjał techniczny polskich firm w zakresie

odnawialnych źródeł energii należy stworzyć odpowiednie warunki sprzyjające

ich rozwojowi, zwiększyć nakłady finansowe na badania, rozwój nowych technologii

oraz dofinansowanie przedsięwzięć montażowych z zakresu OZE. W działaniach należy

przede wszystkim wzorować się na Unii Europejskiej, która od szeregu lat wspiera rozwój

odnawialnych źródeł energii.

Analizując potencjał techniczny Polski i krajów Unii Europejskiej można zauważyć,

że potencjał techniczny odnawialnych źródeł energii w Polsce jest relatywnie duży

(np. znacznie większy od potencjału technicznego Danii i Szwecji). Teoretycznie największy

potencjał techniczny tkwi w energii wiatru, promieniowaniu słonecznym, niestety zasoby:

energii słonecznej, wiatru były jak dotąd słabo wykorzystywane. W porównaniu z innymi

krajami UE posiadamy duży potencjał techniczny biomasy, jak też znaczne zasoby energii

geotermalnej. Szacuje się, że w Polsce w ciągu najbliższych lat główny nacisk w zakresie

wykorzystania OZE zostanie położony na energię: biomasy, wiatru, w mniejszym zakresie

ze słońca, geotermii.

Strukturę produkcji energii elektrycznej w polskim systemie elektroenergetycznym

oraz udział poszczególnych technologii OZE w jej produkcji pokazano na rysunku 24.

Biomasa stała

85,83%

Energia

geotermalna

0,16%

Odpady komunalne

0,41%

Biopaliwa ciekłe

5,56%

Biogaz

1,77%

Energia wiatru

3,56%

Energia wody

2,59%

Energia prom.

słonecznego

0,13%

Rys. 24. Udział poszczególnych technologii w produkcji energii odnawialnej w Polsce


Strona 60

Ilość i moc większych instalacji odnawialnych źródeł energii na terenie województwa

wielkopolskiego opracowanej przez Urząd Regulacji Energetyki jest następująca:

Rys. 25 Ilość i moc instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii na terenie

województwa wielkopolskiego wg URE

3.2.1 Energia wiatru

Aby precyzyjnie oszacować zasoby energii wiatrowej należałoby sporządzić rozkład

prędkości wiatrów, co wymagałoby długotrwałych, co najmniej rocznych pomiarów

wykonanych na różnych wysokościach, nawet do 100 m nad gruntem. Wśród dostępnych

standardowo danych nie ma takiej informacji. Według opracowanych przez Instytut

Meteorologii i Gospodarki Wodnej map wietrzności dla obszaru Polski wynika, że tereny


Strona 61

uprzywilejowane pod względem zasobów energii wiatru to przede wszystkim wybrzeże

Morza Bałtyckiego, Suwalszczyzna, środkowa Wielkopolska i Mazowsze, Beskid Śląski

i Żywiecki, Pogórze Dynowskie i Bieszczady (Rys. 26).

* Halina Lorenc IMGW Warszawa

Rys. 26 Zasoby energii wiatru w Polsce

Prędkość wiatru, a więc i energia, jaką można z niego czerpać, ulega zmianom

dziennym, miesięcznym i sezonowym. Zarówno w cyklu dobowym, jak i sezonowym

(lato-zima) obserwuje się korzystną zbieżność między prędkością wiatru,

a zapotrzebowaniem na energię. W przypadku energii wiatru opłacalne jest budowanie

siłowni wiatrowych w obszarach o najkorzystniejszych warunkach wiatrowych, a produkcja

energii elektrycznej w sprzężeniu z istniejącą siecią elektroenergetyczną. Dotychczasowe

badania dowiodły, że aby opłacalne było wykorzystanie elektrowni wiatrowych

(przy obecnych zasadach konkurencyjności w odniesieniu do innych źródeł energii),

przy obiektach dużej mocy (np. powyżej 30 kW), niezbędne jest występowanie średnich

rocznych prędkości wiatru powyżej 5,5 m/s na wysokości wirnika elektrowni wiatrowych.

Średnia roczna prędkość wiatru w Wielkopolsce wynosi od niecałych 3 do ok. 3,5 m/s..

Małe siłownie wiatrowe pracujące na tzw. sieć wydzieloną np. dla celów grzewczych


Strona 62

w małych gospodarstwach rolnych, mogą być stosowane dla prędkości wiatru powyżej 3m/s.

Pomimo, że wydajność silnika wiatrowego zależy przede wszystkim od prędkości wiatru,

istotne znaczenie mają również warunki lokalizacji obiektu w terenie, gdyż brak swobodnego

przepływu wiatru wydatnie ogranicza pracę wirnika, jeśli jest on instalowany na stosunkowo

niskich wysokościach (np. wieżach o wysokości do 12 m).

* Atlas klimatu województwa wielkopolskiego 2004

Rys. 27 Średnia roczna częstość prędkości

wiatru w przedziale 4-9 m/s w województwie

wielkopolskim

* Atlas klimatu województwa wielkopolskiego 2004

Rys. 28 Średnia roczna prędkość wiatru

w województwie wielkopolskim

Wzrost prędkości wiatru wraz z rosnącą wysokością zależy w głównej mierze

od lokalnych warunków, przy czym im wyżej ponad powierzchnię terenu, tym notowane

prędkości mniej będą zależne od szorstkości terenu. Standardowych stacji IMiGW

jest w Wielkopolsce tylko kilka, zatem aby oszacować obszarową zmienność prędkości

wiatru należy wykonać interpolację pomiędzy nimi. Przyjmuje się jednakową szorstkość

terenu dla całego obszaru. W rzeczywistości punktowe prędkości wiatru mogą być wyższe

lub niższe niż te oszacowane z interpolacji. Na terenie poprzecinanym częstymi pasami drzew

i krzewów, z fragmentami lasu lub w terenie zurbanizowanym rzeczywista prędkość wiatru

będzie niższa, niż ta wynikająca z oszacowania, z kolei na dużych otwartych terenach

lub na wzniesieniach rzeczywista prędkość wiatru będzie wyższa. Przykładowe obliczenia

dla Wielkopolski wykonane na podstawie danych z AKWW wskazują, że najkorzystniejsze


Strona 63

lokalizacje pod budowę elektrowni wiatrowych występują na południowym wschodzie

województwa, a najmniej korzystne na północy. W Wielkopolsce zlokalizowane są 34 farmy

wiatrowe o łącznej mocy 200,355 MW (Rys.29). W powiecie tureckim znajdują się 3

instalacje o mocy 1,2 MW.

Mocne i słabe strony

Energetyka wiatrowa jak każda rozwijająca się gałąź energetyki odnawialnej posiada

swoje pozytywne i negatywne strony. Do słabych stron należy zaliczyć nadal wysokie koszty

całego procesu stawiania famy wiatrowej, zaczynając od ceny turbiny wiatrowej, a kończąc

na jej montażu. Kolejną niedogodnością jest długotrwała i do tego złożona ścieżka

uzyskiwania różnych pozwoleń, które doprowadzą do powstania farmy wiatrowej. Brakuje

rozgraniczenia w prawie

i jasnych zapisów, które

identyfikowałyby małe, średnie

i duże turbiny wiatrowe.

Powoduje to, że liczba

pozwoleń do uzyskania

na postawienie ich jest prawie,

że taka sama, co często

zniechęca inwestorów.

Nienormowany czas pracy

turbiny wiatrowej to następna

słaba strona, która sprawia,

że operatorzy sieci niechętnie

wydają pozwolenia

na podłączanie farm, gdyż

następują skoki napięć.

Inwestorzy nie zawsze

są w stanie dokładnie

oszacować zysk z produkcji

energii. Spowodowane jest to zmiennymi parametrami wiatru, mianowicie kierunkiem i siłą.

Paradoksem jest to, iż elektrownie wiatrowe większą część energii generują w nocy,

gdyż wtedy są największe ruchy mas powietrza, natomiast największe zapotrzebowanie

na prąd jest w ciągu dnia.

Rys. 29 Lokalizacja farm wiatrowych w Wielkopolsce


Strona 64

Wpływy z podatków oraz aktywizacja lokalnej gospodarki, będą wpływały

na możliwości rozkwitu tej gałęzi energetyki. Duże zalety to naturalna odnawialność zasobów

energii wiatru bez ponoszenia kosztów, niskie koszty eksploatacyjne siłowni wiatrowych,

duża dekoncentracja elektrowni – pozwala to na zbliżenie miejsca wytwarzania energii

elektrycznej do odbiorcy.

Gmina Przykona leży w zasięgu tzw. II „bardzo korzystnej” strefy energetycznej

wiatru, według podziału prof. H. Lorenc. Przynależność terenu do tej strefy energetycznej

stanowi o bardzo dużych możliwościach efektywnej pracy siłowni wiatrowej. Dodatkowo

planując inwestycję należy rozpoznać wszelkie lokalne czynniki, które mogą nie sprzyjać

tego typu przedsięwzięciom (np. rzeźba terenu, pokrycia terenu) – rozkład prędkości wiatru

zależy od lokalnych warunków topograficznych. Dokładne wskazanie obszarów najbardziej

predysponowanych do zlokalizowania elektrowni wiatrowych wymaga bardziej

uszczegółowionych badań, a przede wszystkim pomiarów terenowych. Teoretycznie

na terenie gminy istnieją możliwości pozyskania energii z wiatru, jednak dla potwierdzenia

opłacalności dużych inwestycji niezbędne są pomiary średniej rocznej i sezonowych

wielkości energii wiatru oraz zasobów energii wiatru, dla wskazanych wysokości zawieszenia

wirnika turbiny wiatrowej na danym terenie.

Obecnie na terenie Gminy Przykona planowana jest budowa elektrowni wiatrowej

na obszarach poeksploatacyjnych kopalni. Kopalnia Węgla Brunatnego „Adamów” i Grupa

ENERGA 7 stycznia 2010r. podpisały umowę zgodnie z którą powołano do życia konsorcjum

do realizacji projektu pod nazwą Farma Wiatrowa Przykona. Przedsięwzięcie

to ma być realizowane według formuły „project finance” przez utworzoną w tym celu spółkę

celową, w której obaj partnerzy obejmą po połowie udziałów. 9 lutego 2012r. do UOKiK

wpłynął wniosek spółek Energa Elektrownie Wiatrowe oraz KWB „Adamów” o zamiarze

powołania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością specjalnego przeznaczenia.

Farma wiatrowa zgonie z umową z 2010 roku ma być zlokalizowana na terenach

poeksploatacyjnych kopalni w Gminie Przykona. Kopalnia „Adamów” dysponuje obecnie

około 600 ha takich gruntów, docelowo jednak może być to nawet trzykrotnie więcej,

gdyż co roku kopalni przybywa ok. 100 ha zrekultywowanych gruntów.

Pierwszy etap budowy zakłada powstanie farmy wiatrowej o mocy ok. 40 MW.

Docelowa moc ma ociągnąć poziom 80 MW, jednocześnie istnieje możliwość budowy

dalszych farm na terenach pozostałych odkrywek kopalni Adamów. Obecnie trwają pomiary

siły wiatru oraz prowadzone są badania geologiczne.


Strona 65

Poza farmą wiatrową planowana jest budowa elektrowni wiatrowej w miejscowości

Wichertów składającej się z jednej turbiny wraz z urządzeniami przesyłu energii elektrycznej

o mocy do 1 MW i wysokości do 100 m.

3.2.2 Energia słoneczna

Potencjał teoretyczny promieniowania słonecznego w Polsce szacuje się na ok. 1,1·106

PJ rocznie w przeliczeniu na powierzchnię kraju (ok. 1000 kWh/m2/rok). Ok. 80% tej energii

przypada na miesiące od kwietnia do września. Szacuje się, że rocznie potencjał możliwy

do wykorzystania do produkcji energii elektrycznej i cieplnej z energii słonecznej wynosi

w Polsce ok. 1340 PJ. Najlepsze warunki wykorzystania energii słonecznej w skali roku

występują we wschodniej części Polski, od Białowieży do Zamościa oraz na Wybrzeżu

zachodnim. W półroczu zimowym korzystne warunki wykorzystania energii słonecznej

występują w południowej i wschodniej części Polski.

Rys. 30. Roczna gęstość promieniowania słonecznego w Polsce na płaszczyznę poziomą

Roczne wartości usłonecznienia w Wielkopolsce, wahają się w granicach od 1250

godzin w latach o najwyższym zachmurzeniu do 2000 w latach słonecznych (rys.31.). Średnio

w ciągu roku wynoszą około 1600 godzin, jest to wartość zbliżona do wartości średniej


Strona 66

dla większości obszaru Polski. Istotna jest duża roczna zmienność wartości usłonecznienia

i związana z tym dostępność energii. Średnio miesięcznie wypada około 133 godzin, jednak

wspomniane geograficzne położenie Polski i warunki meteorologiczne powodują, że średnio

w styczniu jest tylko 50 godzin usłonecznienia, a w lipcu około 230. Stad

też duża dysproporcja pomiędzy energią dostępną w okresie wiosny i lata oraz jesieni i zimy

(rys. 32.).

Rys. 31. Roczna suma usłonecznienia rzeczywistego w województwie wielkopolskim


Strona 67

Rys. 32. Procentowa dostępność energii słonecznej w ciągu roku

Ze względu na fizyko-chemiczną naturę procesów przemian energetycznych

promieniowania słonecznego na powierzchni Ziemi, wyróżnić można trzy podstawowe

i pierwotne rodzaje konwersji:

konwersję fotochemiczną energii promieniowania słonecznego prowadzącą dzięki

fotosyntezie do tworzenia energii wiązań chemicznych w roślinach w procesach

asymilacji,

konwersję fototermiczną prowadzącą do przetworzenia energii promieniowania

słonecznego na ciepło,

konwersję fotowoltaiczną prowadzącą do przetworzenia energii promieniowania

słonecznego w energię elektryczną.

Energię słoneczną wykorzystuje się przetwarzając ją w energię:

cieplną – za pomocą kolektorów;

elektryczną – za pomocą ogniw fotowoltaicznych.

Kolektory słoneczne

Obecnie polski rynek kolektorów słonecznych jest jednym z wiodących rynków

europejskich i znajduje się na czwartym miejscu w europejskim rankingu sprzedaży instalacji

słonecznych, tuż za Niemcami, Włochami i Hiszpanią. Na koniec 2011 roku łącznie

zainstalowanych i użytkowanych było 909 tys. m2 kolektorów słonecznych, co stanowi

równoważnik 637 MW mocy cieplnej.


Strona 68

Kolektory słoneczne są zalecane do podgrzewania c.w.u. w budynkach mieszkalnych,

jedno i wielorodzinnych, w hotelach, na campingach, w budynkach użyteczności publicznej

(biura, szpitale). Najpopularniejsze są dwa zasadnicze typy kolektorów słonecznych: płaskie

i próżniowo-rurowe. Ze względu na cenę i prostotę konstrukcji najszerzej wykorzystywanym

obecnie typem kolektorów są kolektory płaskie.

Rys. 33. Budowa kolektora płaskiego

Rys. 34. Budowa kolektora próżniowego

Podgrzanie ciepłej wody użytkowej dla posiadacza instalacji solarnej i dobrze

dobranym zbiornikiem buforowym nie powinno stanowić żadnego problemu. W miesiącach


Strona 69

zimowych o najmniejszym nasłonecznieniu kolektory słoneczne muszą być wspierane

przez instalacje centralnego ogrzewania.

Rys. 35. Stopień pokrycia potrzeb dla podgrzania ciepłej wody użytkowej

Kolektor słoneczny jest częścią instalacji grzewczej, której pozostałymi elementami są:

zasobnik magazynujący ciepłą wodę,

układ pompujący ciecz,

zespół bezpieczeństwa (zawór bezpieczeństwa),

regulator sterujący pracą instalacji,

rurociągi łączące elementy układu hydraulicznego,

zasilanie energii elektrycznej dla regulatora i pompy,

bojler gazowy/węglowy/elektryczny do podgrzewania wody do wymaganej

temperatury.


Strona 70

Rys. 36. Schemat instalacji solarnej dla ciepłej wody użytkowej

Koszty inwestycyjne dla układu solarnego na potrzeby c.w.u., dla czteroosobowej

rodziny wynoszą w zależności od typu kolektorów słonecznych, a także producenta

w granicach od 10 000 zł do 15 000 zł. Do produkcji ciepłej wody można zastosować

z dużym powodzeniem kolektory płaskie. Dla czteroosobowej rodziny wystarczy 4 do 6 m2

powierzchni kolektora. Wymagana minimalna pojemność zbiornika ciepłej wody

dla czteroosobowej rodziny powinna wynosić 200 l.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przy współpracy

z sektorem bankowym realizuje program 45% dopłat do kredytów bankowych

przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot

mieszkaniowych w budynkach mieszkalnych. Każdy, kto posiada prawo do dysponowania

budynkiem oraz nie jest podłączony do sieci ciepłowniczej dla celów podgrzewania wody

użytkowej, może skorzystać z tej oferty. NFOŚiGW początkowo zarezerwował 300 mln zł

na wypłaty dotacji do umów kredytu zawieranych w latach 2010-2014, jednak w wyniku

dużego zainteresowania dopłatami, w lipcu 2012 budżet Programu został zwiększony

do 450 mln zł. W ramach dwóch naborów przeprowadzonych w latach 2010-2011 podpisano

umowy z 7 bankami. Pierwsze kredyty z dotacją zostały udzielone w sierpniu 2010r.


Strona 71

*Dane www.nfosigw.gov.pl stan na 30.11.2012

Rys. 37. Rozkład zrealizowanych inwestycji na terenie kraju

Rada Gminy Przykona w dniu 31 maja 2011r. podjęła uchwałę w sprawie zasad i trybu

postępowania przy udzielaniu dotacji na realizację zadań z zakresu ochrony środowiska

i gospodarki wodnej, kryteriów wyboru inwestycji do dofinansowania i sposobu jej

rozliczania. Uchwała ta mówi, że z budżetu Gminy Przykona mogą być udzielane dotacje

celowe na dofinansowanie inwestycji z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej,

realizowanych na terenie Gminy Przykona. Dotacje będą udzielane na inwestycje, które mają

na celu osiągnięcie poprawy stanu środowiska i zmniejszenie uciążliwości dla mieszkańców

wynikających z zanieczyszczenia środowiska poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń

do atmosfery i do ziemi. Łączną kwotę dotacji w danym roku budżetowym określa

każdorazowo uchwała budżetowa. Podmiot ubiegający się o dotacje może uzyskać do 50%

udokumentowanych fakturą poniesionych kosztów, lecz nie więcej niż 5 000 zł na inwestycje

polegające na wykorzystaniu lokalnych źródeł energii odnawialnej.

Dwa źródła dofinansowania z NFOŚiGW oraz z budżetu gminy spowodowały znaczny

wzrost zainteresowania kolektorami słonecznymi. Od 2011 roku na terenie Gminy Przykona

zamontowano 137 instalacji solarnych na budynkach prywatnych o łącznej powierzchni

czynnej ponad 656 m2. Na budynkach użyteczności publicznej zamontowano jedną instalację


Strona 72

o powierzchni 16,38 m2 która służy do podgrzewania c.w.u. w budynku Szkoły Podstawowej

w Sarbicach.

Zakładając, że średnia roczna gęstość promieniowania słonecznego na terenie gminy

wynosi 1100 kWh/m2 (rys. 30) i sprawność instalacji solarnych wynosi 55%, to w ciągu roku

z 656 m2 powierzchni kolektorów uzyskamy energię użyteczną w ilości:

1100 kWh/m2 · 55% · 656 m

2 = 396880 kWh/m

2 =1428,8 GJ

1428,8 GJ : 137 = 10,4 GJ

Aby określić roczną oszczędność finansową wynikającą z eksploatacji kolektorów

słonecznych należy je porównać z konwencjonalnymi źródłami energii stosowanymi

do podgrzewania c.w.u.

Węgiel kamienny.

Cena paliwa: 800 zł/Mg

Wartość opałowa: 25.000 kJ/kg

Średnia sprawność wytwarzania ciepła: 60 %

Cena energii: 800 [zł/Mg] : 25 [GJ/Mg] : 60 [%] = 53,33 [zł/GJ]

Roczna oszczędność: 53,33 [zł/GJ] · 10,4 [GJ] = 554 [zł]

Drewno opałowe.

Cena paliwa: 150 zł/m3

Wartość opałowa: 6 GJ/m3 (wilgotność 20%)


Cena energii: 150 [zł/m3] : 6 [GJ/m

3] : 60 [%] = 41,6 [zł/GJ]

Roczna oszczędność: 41,6 [zł/GJ] · 10,4 [GJ] = 432,6 [zł]

Energia elektryczna.

Cena energii: 0,62 zł/kWh


Cena energii: 0,62 [zł/kWh] : 0,0036 [GJ/kWh] = 172,2 [zł/GJ]

Roczna oszczędność: 172,2 [zł/GJ] · 10,4 [GJ] = 1.790,88 [zł]

Olej opałowy.

Cena energii: 4,05 zł/dm3


Cena energii: 4,05 [zł/dm3] : 0,0355 [GJ/dm

3] : 93 [%] = 122,7 [zł/GJ]

Roczna oszczędność: 122,7 [zł/GJ] · 10,4 [GJ] = 1276,1 [zł]


Strona 73

Opłacalność wykorzystania kolektorów słonecznych do produkcji ciepłej wody zależy

od wielkości zapotrzebowania oraz od sposobu jej przygotowywania w stanie istniejącym,

z którym porównujemy instalację z kolektorami. Chodzi głównie o cenę energii,

którą wykorzystujemy do podgrzewania wody. Przy dużym zapotrzebowaniu na ciepłą wodę

czas zwrotu kosztów poniesionych na wykonanie instalacji kolektorów słonecznych

jest bardzo krótki. Stopę zwrotu z inwestycji w instalację solarną dla osób fizycznych

przy koszcie ok. 11 000 zł (zakładając 15% wzrostu cen nośników energii rocznie)

zestawiono w tabeli 20.

Tab. 20. Czas zwrotu inwestycji w instalacje solarne

Czas zwrotu inwestycji

Bez

dofinansowania

Z dofinansowaniem

NFOŚiGW

Z dofinansowaniem

NFOŚiGW i budżetu

Gminy Przykona

węgiel kamienny 12 lat 7 lat 3 lata

drewno opałowe 13 lat 9 lat 4 lata

energia elektryczna 5 lat 3 lata 2 rok

olej opałowy 7 lat 4 lata 2 rok

Atrakcyjny system dofinansowania spowodował, że z roku na rok obserwuje

się na terenie gminy wzrost liczby kolektorów słonecznych. Od maja 2011 roku zrealizowano

137 wniosków na dofinansowanie z budżetu gminy, a kolejne 270 czeka na realizację.

Rocznie Rada Gminy przekazuje na cele związane z ochroną powietrza atmosferycznego

i klimatu ponad 500 000 zł, co pozwala na dofinansowanie 100 instalacji solarnych.

Zakładając, że zainteresowanie montażem oraz sposoby dofinansowania kolektorów

słonecznych nie zmienią się na przestrzeni kolejnych lat, to na terenie Gminy Przykona

w 2020 r. ilość energii cieplnej pozyskanej z promieniowania słonecznego wzrośnie do ponad

9772 GJ rocznie (rys. 38).


Strona 74

407

1429

2472

3515

4558

5600

6643

7686

8729

9772

0

2000

4000

6000

8000

10000

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Rok

Energ

ia G

J

Rys. 38. Perspektywa pozyskania energii cieplnej z kolektorów słonecznych na terenie Gminy

Przykona

Bilansując zyski z wykorzystania instalacji solarnej należy również brać pod uwagę

fakt, że zmniejszenie emisji substancji szkodliwych w miejscu ich wytwarzania, wiąże

się z mniejszymi środkami budżetowymi gminy przeznaczonymi na ochronę środowiska

i zdrowia.

Ogniwa fotowoltaiczne

Kolejnym sposobem zagospodarowania energii promieniowania słonecznego

jest wykorzystanie zjawiska konwersji fotowoltaicznej, polegające na bezpośredniej zamianie

energii promieniowania słonecznego (światła) na energię elektryczną. Najistotniejszą cechą

tego zjawiska jest generacja nośników ładunku elektrycznego w wyniku absorpcji

promieniowania przez półprzewodnik i w efekcie przepływ prądu elektrycznego w obwodzie

zewnętrznym. Cechą charakterystyczną ogniwa fotowoltaicznego jest sprawność konwersji

i wielkość możliwej do wytworzenia mocy elektrycznej. Idealne ogniwo krzemowe

o powierzchni 1 m2, przy mocy promieniowania padającego na tą powierzchni równej 1000

W, może wytworzyć maksymalnie 210 W mocy elektrycznej, co oznacza, że maksymalna

teoretyczna sprawność przetwarzania wynosi 21%. Rzeczywista sprawność konwersji

fotoelektrycznej jest mniejsza od teoretycznej a ponadto zależy od rodzaju fotoogniwa.


Strona 75

Tab. 21 Sprawność konwersji wybranych ogniw fotowoltaicznych

Materiał Struktura Sprawność

Krzem monokrystaliczna 18

Krzem polikrystaliczna 7-14

Arsenek galu monokrystaliczna 22

AlGaAs/Si monolityczna (2 złącza p-n) 28,5

Istnieje wiele odmian ogniw fotowoltaicznych, różniących się przede wszystkim

materiałem z którego są wykonane (krzem, półprzewodniki) oraz jego strukturą.

Do najczęściej spotykanych należą:

• ogniwa fotowoltaiczne z krzemu monokrystalicznego,

• ogniwa fotowoltaiczne z krzemu polikrystalicznego,

• cienkowarstwowe ogniwa fotowoltaiczne z krzemu amorficznego,

• cienkowarstwowe ogniwa fotowoltaiczne z materiałów półprzewodnikowych, np.:

tellurek kadmu (cdte), selenek indowo-miedziowy (ciS) i inne.

Rys. 39. Schemat działania ogniwa fotowoltaicznego

Materiałem najczęściej używanym do produkcji ogniw fotowoltaicznych jest krzem,

charakteryzujący się (w zależności od struktury materiału) sprawnością fotokonwersji

7 -18%. Największe sprawności przetwarzania (do 30%) uzyskuje się w ogniwach

wytworzonych na bazie arsenku galu. Pojedyncze ogniwo dostarcza strumień energii


Strona 76

elektrycznej o mocy 1 - 2 W, co jest wartością niewspółmiernie małą dla większości

zastosowań praktycznych. Dla uzyskania odpowiednio dużych napięć i prądów ogniwa

łączone są szeregowo i/lub równolegle, tworząc tzw. moduły fotowoltaiczne o mocy

wyjściowej od kilku do kilkuset watów i zawierające od kilkunastu do kilkudziesięciu

(kilkuset) ogniw. Moc modułów wyrażana jest jako moc szczytowa, uzyskiwana

w warunkach standardowych, tj. przy promieniowaniu słonecznym o gęstości strumienia

1000 W/m2 i temperaturze otoczenia 25°C.

W budowie instalacji fotowoltaicznych wyróżnia się trzy podstawowe konfiguracje,

to jest instalacje: wolnostojące, hybrydowe i współpracujące z siecią.

Jedyna instalacja pozyskująca energię z ogniw fotowoltaicznych znajduje się na dachu

budynku biurowego Urzędu Gminy w Przykonie. Zainstalowanych jest tam 21 paneli

na wsporczej konstrukcji o łącznej mocy 5,04 kW w perspektywie rozbudowy do 10 kW.

W chwili obecnej energia pozyskana w ten sposób jest użytkowana na potrzeby własne

budynku. Trwają prace związane z podłączeniem instalacji do sieci elektroenergetycznej,

aby w przyszłości móc sprzedawać ewentualne nadwyżki wyprodukowanej energii. W latach

2013- 2014 planuje się montaż kolejnych ogniw fotowoltaicznych na budynkach użyteczności

publicznej:

dach hali sportowej – 40 kW,

działka stacji wodociągowej Dąbrowa- 100 kW,

działka stacji wodociągowej Przykona – 100 kW

dach budynku przedszkola w Przykonie – 19,11 kW,

dach budynku szkoły w Boleszczynie – 19,6 kW,

działka stacji wodociągowej w Laskach – 100 kW.

Łącznie daje to moc w wysokości 383,85 kW, co pozwoli na wyprodukowanie

ok. 327 MWh energii elektrycznej rocznie.

Na terenie Gminy Przykona zainstalowane jest obecnie siedem instalacji hybrydowych

służących jako oświetlenie drogowe. Znajdują one zastosowanie jako autonomiczne źródła

energii elektrycznej w miejscach gdzie dostarczanie energii z sieci

jest nieopłacalne ekonomicznie.

W miejscowości Wichertów planowana jest budowa elektrowni fotowoltaicznej,

która będzie się składać z zespołu modułów fotowoltaicznych podzielonych na kilka części.

Zastosowane panele fotowoltaiczne będą współpracowały z przetwornicami prądu a łączna

moc projektowanej elektrowni ma wynosić 1 MW.


Strona 77

3.2.3 Energia geotermalna

Polska należy do państw posiadających duże zasoby wód geotermalnych. Wynika

to z budowy geologicznej. W opinii wielu naukowców i specjalistów, energia geotermalna

powinna być traktowana jako jedno z głównych odnawialnych źródeł energii w naszym kraju.

Zasoby energii geotermalnej w Polsce są związane z wodami podziemnymi różnych pięter

stratygraficznych występującymi na różnych głębokościach w obrębie jednostek

geologicznych Niżu Polskiego, Sudetów i Karpat.

Rys. 40 Zasoby geotermalne, funkcjonujące i planowane zakłady geotermalne w Polsce. Zakłady

geotermalne: 1-funkcjonujące, 2-planowane, 3-uzdrowiska. (podział na prowincje i zasoby

wg. Sokołowskiego)

W Polsce wody geotermalne mają na ogół temperatury niższe niż 100 °C. Wynika

to z tzw. stopnia geotermicznego, który w Polsce waha się od 10 do 100 m.

Na przeważającym obszarze kształtuje się na poziomie 35-70 m. wartość ta oznacza,

że temperatura wzrasta o 1 °C na każde 35-70 m., pionowo w głąb ziemi. Całkowita objętość


Strona 78

wód geotermalnych w Polsce wynosi około 6,7 · 103 km3 (ok. 3 objętości Bałtyku). Zasoby

cieplne wód geotermalnych na terenie Polski oszacowane zostały na około 34 mld ton paliwa

umownego (tpu).

Tab. 22. Potencjalne zasoby energii geotermalnej w Polsce

Nazwa okręgu Powierzchnia

obszaru [km2]

Objętość wód

geotermalnych

[km3]

Zasoby energii

cieplnej

[mln tpu]

grudziącko-warszawski 70 000 2 766 9 835

szczecińsko-łódzki .67 000 2 854 18 812

Sudecko-świętokrzyski 39 000 155 995

pomorski 12 000 21 162

lubelski 12 000 30 193

przybałtycki 15 000 38 241

podlaski 7 000 17 113

przedkarpacki 16 000 362 1 555

karpacki 13 000 100 714

RAZEM: 251 000 6 343 32 620

Na obszarze województwa wielkopolskiego za perspektywiczne dla poszukiwań

wód geotermalnych należy uznać przede wszystkim osady piaskowcowe kredy dolnej i jury

dolnej niecki mogileńsko-łódzkiej. Wody te mogą być wykorzystywane zarówno do celów

leczniczych, rekreacyjnych oraz do ogrzewania. O możliwości ich praktycznego

wykorzystania decyduje: temperatura wody, mineralizacja ogólna (do około 10 g/l), skład

chemiczny wody, wydajność pojedynczego otworu (powyżej 20 m³/h) oraz głębokość

występowania poziomu wodonośnego. Energia geotermalna posiada duże szanse na rozwój

w szeroko rozumianym sektorze ciepłowniczym, jak i rekreacyjno – leczniczym. Szczególnie

ważne jest ciepłownictwo (centralne ogrzewanie, przygotowanie ciepłej wody do użytku

domowego) oraz rolnictwo (szklarnie, tunele, suszarnie), hodowla ryb, a także – rekreacja

i lecznictwo (baseny, parki wodne, ośrodki wypoczynkowe i lecznicze stosujące wody

geotermalne). Pozwoli to na znaczne ograniczenie ilości spalanego węgla, koksu, ropy

naftowej i gazu oraz wiążących się z tym licznych zanieczyszczeń środowiska naturalnego.


Strona 79

W ostatnim okresie na znaczeniu zaczęło zyskiwać wykorzystanie energii

geotermicznej, szczególnie jako źródła ciepła niskotemperaturowego w układach pomp

ciepła. Wykorzystują one grunt i płytkie partie górotworu, jako tzw. dolne źródło ciepła

lub też miejsce, gdzie można odprowadzić nadmiar ciepła w procesie chłodzenia (zależnie

od pory roku). Ponieważ temperatura gruntu kilka metrów w głąb powierzchni pozostaje

stała, nie zależna od pór roku, ok. 10˚C – jest to dużo mniej niż temperatura powietrza latem

i dużo więcej niż temperatura powietrza w zimę.

Rys. 41. Zasada działania pompy ciepła

Pompy ciepła najczęściej odbierają ciepło z gruntu. Niezbędny jest do tego wymiennik

ciepła. Wykonuje się go z długich rur z tworzywa sztucznego lub miedzianych powlekanych

tworzywem. Przepływający nimi czynnik ogrzewa się od gruntu, który na głębokości 2 m pod

powierzchnią ma zawsze dodatnią temperaturę. Za pośrednictwem czynnika ciepło

dostarczane będzie do parownika pompy. Wykonanie wymiennika gruntowego

jest najbardziej kłopotliwym etapem instalowania układu, a od jego prawidłowego doboru

i wykonania zależy poprawne funkcjonowanie pompy. Najczęściej spotykanymi

wymiennikami są wymienniki gruntowe, w kilku różnych wariantach ułożenia.


Strona 80

Rys. 42.Instalacja pompy ciepła z kolektorem gruntowym pionowym

Rys. 43. Instalacja pompy ciepła z kolektorem gruntowym poziomym

Najczęściej układa się je poziomo, w jednej lub dwóch płaszczyznach albo w formie

spirali. Stabilna jednakowa przez cały rok temperatura gruntu występuje na głębokości

powyżej 10 m. Jest ona w przybliżeniu równa średniorocznej temperaturze powietrza

(w naszych warunkach wynosi ok. 8˚C). Jednak ze względu na wysoki koszt robót poziome

wymienniki układa się na głębokości 1,5-2 m, gdzie temperatura zmienia się od 11-17˚C

w lecie oraz od 0-5˚C zimą. Wielkość temperatury zależy w dużym stopniu

od nasłonecznienia terenu i właściwości fizycznych gleby, dlatego przed wykonaniem


Strona 81

wymiennika powinno się ją zbadać, bo zbyt optymistyczne złożenie temperatury gruntu

wokół wymiennika będzie skutkować niedostateczną wydajnością pompy ciepła,

a w konsekwencji problemem z dogrzaniem obiektu. Najcieplejsze warunki do pozyskania

ciepła występują w mokrym gruncie gliniastym. Aby moc pompy ciepła wynosiła 15 kW,

konieczne jest wykonanie wymiennika o długości rur wynoszącej około 700 m. W zależności

od sposobu ułożenia (jedna lub dwie płaszczyzny, spirala) trzeba na nie przeznaczyć

powierzchnię od kilkudziesięciu do kilkuset metrów kwadratowych. Jeżeli na działce

nie ma dostatecznej ilości miejsca do ułożenia rur w poziomie wykonuje się wymienniki

pionowe. Wymaga to z kolei wywiercenia w ziemi kilku otworów o długości ok. 20 m.

Odległych od siebie przynajmniej 5 m, i włożenia do każdego jednej pętli rur.

Powietrzna pompa ciepła wykorzystuje jako dolne źródło ciepła powietrze

i jest najmniej kłopotliwa do zainstalowania. Nie potrzebuje zewnętrznego wymiennika

ciepła. Powietrze zasysane jest do jej wnętrza przez wentylator i bezpośrednio omywa

parownik oddając ciepło czynnikowi roboczemu krążącemu w obiegu wewnętrznym pompy.

Powietrze to może pochodzić z zewnątrz, ale jej wydajność jest tym mniejsza, im niższa

jest temperatura powietrza. Poniżej –10°C pompa w ogóle nie pracuje. Innym rozwiązaniem

jest pompa odzyskująca ciepło z powietrza wywiewanego z pomieszczeń, którego

temperatura wynosi na ogół ok. 20°C. Powietrzna pompa ciepła sprawdza się w naszym

klimacie sprawdza się jako urządzenie do podgrzewania wody użytkowej. Do ogrzewania

pomieszczeń można ją stosować tylko z drugim źródłem ciepła, które zastąpi ją w czasie

dużych mrozów.

Dwie spośród wielu wartości, które charakteryzują pompy ciepła to: moc grzewcza

oraz pobór mocy elektrycznej. Stosunek tych wartości określany jest jako współczynnik

efektywności pompy ciepła (COP). Aby uzyskać dobry efekt ekonomiczny i ekologiczny

wartość COP nie powinna być mniejsza od 3.

Moc cieplna pompy jest podawana w ściśle określonym zakresie temperatur,

który z kolei zależy od rodzaju dolnego i górnego źródła ciepła. Moc pompy ciepła dobiera

się na podstawie uprzednio oszacowanego zapotrzebowania cieplnego budynku.

Współczynnik efektywności w sprężarkowych pompach ciepła jest tym wyższy, im mniejsza

jest różnica temperatur pomiędzy górnym a dolnym źródłem. Parametrami określającymi

ilościowo dolne źródło ciepła są: zawartość ciepła, temperatura źródła i jej zmiany w czasie;

natomiast od strony technicznej istotne są: możliwość ujęcia i pewność eksploatacji.


Strona 82

Górne źródło ciepła stanowi instalacja grzewcza, jest ono więc tożsame z potrzebami

cieplnymi odbiorcy. Parametry techniczne pomp ciepła ograniczają ich przydatność

do następujących celów:

− ogrzewania podłogowego: 25-30°C,

− ogrzewania sufitowego: do 45°C,

− ogrzewania grzejnikowego o obniżonych parametrach: np. 55/40°C,

− podgrzewania ciepłej wody użytkowej: 55-60°C,

− niskotemperaturowych procesów technologicznych: 25 - 60°C.

Zastosowanie pomp ciepła w budownictwie mieszkaniowym jest rozwiązaniem,

które zapewnia komfort i przynosi duże oszczędności energii. Zestawienie pompy ciepła

z istniejącym systemem grzewczym i zastosowanie automatycznej centrali sterującej

zapewnia minimalne zużycie energii potrzebnej do uzyskania wymaganej temperatury

w domu. Stosując pompę ciepła ok. 75% energii otrzymuje się za darmo, natomiast konieczne

jest wytworzenie jedynie ok. 25% energii (zużytej do napędu sprężarki). Z 1 kWh energii

elektrycznej otrzymuje się ok. 4 kWh energii cieplnej.

Na terenie Gminy Przykona obecnie jest 6 pomp ciepła eksploatowanych w domach

jednorodzinnych. Pięć z nich służy do podgrzewania c.w.u. a jedna wspomaga również

system centralnego ogrzewania. Wszystkie instalacje otrzymały dofinansowanie z budżetu

gminy w wysokości 50% wartości inwestycji ale nie więcej niż 5 000 zł. Kolejne siedem

wniosków czeka na realizację w 2013 r.

3.2.4 Energia z biomasy

Biomasa to najstarsze i najszerzej współcześnie wykorzystywane odnawialne źródło

energii. Należą do niej zarówno odpadki z gospodarstwa domowego, jak i pozostałości

po przycinaniu zieleni miejskiej. Biomasa to cała istniejąca na Ziemi materia organiczna,

wszystkie substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego ulegające biodegradacji.

Biomasą są resztki z produkcji rolnej, pozostałości z leśnictwa, odpady przemysłowe

i komunalne.

Biomasa stanowi trzecie, co do wielkości na świecie, naturalne źródło energii. Według

definicji Unii Europejskiej biomasa oznacza podatne na rozkład biologiczny frakcje

produktów, odpady i pozostałości przemysłu rolnego (łącznie z substancjami roślinnymi

i zwierzęcymi), leśnictwa i związanych z nim gałęzi gospodarki, jak również podatne na

rozkład biologiczny frakcje odpadów przemysłowych i miejskich (Dyrektywa 2001/77/WE).


Strona 83

Z kolei zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach

i biopaliwach ciekłych (Dz. U. Nr 169, poz. 1199 z późn. zm.) biomasa to stałe lub ciekłe

substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, pochodzące

z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej, leśnej oraz przemysłu

przetwarzającego ich produkty, a także części pozostałych odpadów, które ulegają

biodegradacji, a w szczególności surowce rolnicze.

W Polsce z 1 ha użytków rolnych zbiera się rocznie ok. 10 ton biomasy, co stanowi

równowartość ok. 5 ton węgla kamiennego. Podczas jej spalania wydzielają się niewielkie

ilości związków siarki i azotu. Powstający gaz cieplarniany - dwutlenek węgla

jest asymilowany przez rośliny wzrastające na polach, czyli jego ilość w atmosferze

nie zwiększa się. Zawartość popiołów przy spalaniu wynosi ok. 1% spalanej masy, podczas

gdy przy spalaniu gorszych gatunków węgla sięga nawet 20%.

Energię z biomasy można uzyskać poprzez:

a) spalanie biomasy roślinnej:

w sposób bezpośredni- w paleniskach otwartych (ogniska) lub zamkniętych

(piece, kotły),

przy wstępnej gazyfikacji w odrębnych gazyfikatorach,

spalanie śmieci komunalnych,

wytwarzanie oleju opałowego z roślin oleistych,

fermentację alkoholową zboża, ziemniaków lub dowolnego materiału

organicznego poddającego się takiej fermentacji,

beztlenową fermentację metanową odpadowej masy organicznej,

energetyczne wykorzystanie gazu wysypiskowego.

Pochodzenie biomasy może być różnorodne, poczynając od polowej produkcji

roślinnej, poprzez odpady występujące w rolnictwie, w przemyśle rolno – spożywczym,

w gospodarstwach domowych, jak i w gospodarce komunalnej. Biomasa może również

pochodzić z odpadów drzewnych w leśnictwie, przemyśle drzewnym i celulozowo –

papierniczym. Zwiększa się również zainteresowanie produkcją biomasy do celów

energetycznych na specjalnych plantacjach: drzew szybko rosnących (np. wierzba), rzepaku,

słonecznika, wybranych gatunków traw. Ważnym źródłem biomasy są też odpady z produkcji

zwierzęcej oraz odpady z gospodarki komunalnej.

Do oszacowania potencjału biomasy na obszarze Gminy Przykona przyjęto,

że pochodzić ona będzie z produkcji roślinnej; w tym słomy, sadów, przecinki corocznej


Strona 84

drzew przydrożnych, a także produkcji leśnej, łąk nie użytkowanych jako pastwisk i innych

źródeł. Potencjał biomasy rolniczej możliwej do wykorzystania na cele energetyczne

w postaci stałej zależne są od areału i plonowania.

Biomasa z lasów

Oprócz planowego pozyskiwania drewna z lasów powstaje pewna ilość drewna

odpadowego związanego z gospodarowaniem lasami. Zasoby drewna odpadowego z lasu

na cele energetyczne można obliczyć zakładając wartość teoretyczną drewna możliwego

do pozyskania z lasu na cele energetyczne równą 0,6192 m3/ha.

Na terenie Gminy Przykona lasy zajmują 2904,7 ha, mnożąc tą wartość przez 0,6192

m3/ha otrzymujemy 1798 m

3 drewna odpadowego. Możliwości zwiększenia ilości drewna

opałowego drzemią jedynie w zwiększeniu obszaru zalesienia.

W gminie istnieją grunty przeznaczone pod zalesianie w ramach rekultywacji

po wydobyciu węgla oraz grunty niskiej klasy bonitacyjnej. Zalesienie tych terenów

pozwoliłoby na zwiększenie ilości drewna przeznaczonego na cele energetyczne.

Odpady z przecinki drzew rosnących wzdłuż dróg gminnych i powiatowych

Informacje o drogach przyjęto na podstawie danych Urzędu Gminy Przykona. Ilość

zasobów drewna oszacowano metodą wskaźnikową, przyjmując ilość drewna możliwego

do wykorzystania energetycznego jako 1,5 m3/km. W przypadku długości dróg brano

pod uwagę wyłącznie drogi gminne, bowiem tylko te odcinki dróg znajdują się w gestii władz

samorządu gminnego i to one decydują o możliwości przeprowadzenia wycinki tych drzew.

Długość dróg gminnych na terenie gminy wynosi 80,3 km. Ilość drewna możliwa

do pozyskania przyjmując, że 30% dróg jest zadrzewionych wynosi 36,14 m3. Teoretyczna

ilość energii pozyskanej z drewna z przecinki dróg na terenie gminy wyniesie 48,53 MWh/rok

(przy założeniu wartości energetycznej drewna 8 GJ/m3 i sprawności spalania 60%).

Biomasa z słomy

Energia 1 kg słomy o wilgotności 15% wynosi 14,3 MJ, co odpowiada energii

chemicznej zawartej w 0,81 kg drewna opałowego, 0,75 kg węgla grubego lub 0,41 m3 gazu

ziemnego wysokometanowego. Pod względem energetycznym 1,5 t słomy równoważne

jest 1 t węgla średniej jakości.

Potencjał słomy do wykorzystania energetycznego z terenu gminy obliczono poprzez

obniżenie zbiorów słomy o jej zużycie w rolnictwie. Na podstawie dotychczasowych badań


Strona 85

i obserwacji przyjęto założenie, że słoma w pierwszej kolejności ma pokryć zapotrzebowanie

produkcji zwierzęcej (ściółka i pasza) oraz cele nawozowe (przyoranie).

Na terenie Gminy Przykona areał zasiewu zbóż wynosi rocznie ok. 2980 ha. Średni

roczny plon tych zbóż kształtuje się zwykle na poziomie ok. 2,4 Mg/ha, co daje rocznie

ok. 7152 tony ziarna. Przyjmując, że masa słomy stanowi 100% masy uzyskanego ziarna

oraz, że tylko 25% masy słomy można przeznaczyć rocznie na cele energetyczne, to masa

słomy możliwa do zagospodarowania na te cele w gminie wynosi 1788. Przy przeciętnej

kaloryczności słomy 14,3 GJ/Mg daje zasób energii chemicznej w ilości ok. 25568 GJ/rok.

Biomasa z siana

Sianem nazywa się zielone rośliny skoszone przed ukończeniem wzrostu i rozwoju

oraz wysuszone w naturalnych warunkach do takiego stanu (15-17% wody), aby można

je było bezpiecznie przechowywać. W bilansie zasobów siana na cele energetyczne

uwzględniono areał z trwałych użytków zielonych nieużytkowanych. Założono ponadto,

że średni plon suchej masy wynosi 4,5 t/ha. Nie brano tu pod uwagę powierzchni

nieużytkowanych pastwisk, gdyż plon suchej masy jest trudny do pozyskania z tych terenów.

Wartość opałowa siana wynosiła od 14,00 do 15,65 MJ/kg s.m. z ha.

Na trenie Gminy Przykona jest ok. 900 ha łąk trwałych z których można uzyskać 4050

Mg suchej masy siana o potencjale energetycznym w wysokości 60750 GJ/rok. Z uwagi

na wykorzystywanie siana w produkcji zwierzęcej założono, że jedynie 5% siana z łąk może

być wykorzystane do celów energetycznych.

Uprawy energetyczne

W Polsce można uprawiać następujące gatunki roślin energetycznych:

wierzba z rodzaju Salix viminalis,

ślazowiec pensylwański,

róża wielokwiatowa,

słonecznik bulwiasty (topinambur),

topole,

robinia akacjowa,

trawy energetyczne z rodzaju Miscanthus.

Na terenie Gminy Przykona brak jest upraw roślin energetycznych. Głównym

czynnikiem ograniczającym rozwój tej gałęzi rolnictwa są warunki naturalne.

Na brak zainteresowania wśród lokalnych rolników wpływa też słabo rozwinięty rynek


Strona 86

biomasy, słaby stan techniczny związany z uprawą, zbiorem i przetwarzaniem biomasy, brak

odpowiedniej wiedzy wśród rolników przyzwyczajonych do tradycyjnych kierunków

produkcji rolniczej oraz przede wszystkim brak dostatecznej ilości kapitału inwestycyjnego

oraz wystarczającego wsparcia ze strony Rządu.

Koszt założenia jednego hektara uprawy to wydatek rzędu 7-8 tysięcy złotych. Chociaż

wydaje się, że nie jest to dużo w perspektywie 25-30 lat eksploatacji plantacji to jednak

dla pojedynczego rolnika może on być za wysoki, zwłaszcza, że pierwsze pełne zbiory osiąga

się po 3 latach. Innym istotnym problemem jest niepewność rynku zbytu, co z kolei ogranicza

możliwości ubiegania się o dotacje na uprawę roślin energetycznych (wymaganym

jest przedstawienie podpisanych umów na odbiór biomasy wraz z przybliżonym

harmonogramem ilościowym).

3.2.5 Energia z biogazu

Biogaz pozyskiwany w procesie fermentacji metanowej dzielimy na trzy podstawowe

kategorie, w zależności od miejsca pochodzenia materiału wsadowego do fermentacji:

biogaz z oczyszczalni ścieków pozyskiwany z fermentacji osadu ściekowego

stanowiącego produkt końcowy po biologicznym oczyszczaniu ścieków,

biogaz wysypiskowy pozyskiwany z fermentacji odpadków organicznych

na składowiskach śmieci,

biogaz rolniczy pozyskiwany z fermentacji odpadów rolniczych takich

jak gnojowica, obornik, odpadki gospodarcze, odpadki poprodukcyjne z przemysłu

spożywczego.

Biogaz z oczyszczalni ścieków

Z sieci kanalizacyjnej korzysta 60% mieszkańców Gminy Przykona. Gmina posiada

obecnie 2 zespołowe oczyszczalnie ścieków bytowo-komunalnych.

w Wichertowie, obsługującą Wichertów, Smulsko, Boleszczyn i Bądków Pierwszy,

w Laskach, obsługującą część miejscowości Laski

w Sarbicach dla potrzeb szkoły.

Ścieki z miejscowości Przykona, Psary, Bądków Pierwszy, Bądków Drugi,

oraz Żeroniczki odprowadzane są do oczyszczalni w Turku.

Łącznie z skanalizowanych miejscowości odprowadzanych jest ok. 146 tyś. m3

ścieków, z czego 34.834 m3

zostaje oczyszczonych na terenie gminy. Sposób odprowadzania


Strona 87

ścieków (rozdrobnienie kanalizacji), niewielkie ilościowo wykorzystanie wody wykluczają

ekonomiczną opłacalność energetycznego wykorzystania odpadów pościekowych

i pozyskiwanie metanu na potrzeby wytwarzania ciepła i energii elektrycznej.

Biogaz z składowiska odpadów

Na obszarze gminy znajduje się własne składowisko odpadów w Psarach,

które zabezpiecza gminne potrzeby związane z zagospodarowaniem odpadów. W Planie

Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego jest wpisane jako instalacja

zastępcza dla Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych. Ilości odpadów

komunalnych z terenu gminy są zbyt małe by uznać za uzasadnione z ekonomicznego punktu

widzenia przeprowadzanie inwestycji związanych z ich unieszkodliwianiem w instalacjach

do spalania lub fermentacji.

Biogaz rolniczy

Biogaz rolniczy to paliwo gazowe otrzymywane w procesie fermentacji

metanowej surowców rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych

odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych lub pozostałości z przetwórstwa produktów

pochodzenia rolniczego lub biomasy leśnej, z wyłączeniem gazu pozyskanego z surowców

pochodzących z oczyszczalni ścieków oraz składowisk odpadów.

Proces produkcyjny w biogazowniach rolniczych jest niezależny od warunków

atmosferycznych i jest realizowany jako produkcja ciągła. Proces technologiczny biogazowni

umożliwia utylizację zarówno odpadów rolniczych, jak i przemysłowych. Nowo budowane

biogazownie są w pełni zautomatyzowane, a do jej obsługi wystarczy minimalna

ilość personelu.

W szczelnych i hermetycznych instalacjach biogazowych, wytwarzany jest metan,

a z płynu pofermentacyjnego powstaje wysoko wydajny nawóz. Metan znajduje zastosowanie

w produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Nawóz produkowany w biogazowniach w postaci

granulatu doskonale użyźnia glebę.

Z bilansu dobrze przeprowadzonej fermentacji, wynika, że z 1 kg substancji

organicznej otrzymuje się około 0,4 m3 biogazu, który ma wartość opałową 16,8-23 MJ/m

3.

W przypadku oddzielenia z biogazu CO2, wartość opałowa biogazu zwiększa się do 35,7

MJ/m3. Energia zawarta w 1 m

3 takiego biogazu odpowiada energii zawartej w 0,93 m

3 gazu

ziemnego, w 1 dm3 oleju napędowego, w 1,25 kg węgla lub odpowiada 9,4 kWh energii

elektrycznej.


Strona 88

Rys. 44. Schemat biogazowi rolniczej

W Polsce funkcjonuje obecnie 196 biogazowni o mocy około 130 MW, z czego

30 instalacji, to biogazownie rolnicze o łącznej mocy elektrycznej wynoszącej 33,4 MW.

W realizacji i w przygotowaniu są projekty instalacji o łącznej mocy przekraczającej

410 MW. W przyjętym przez Radę Ministrów w 2010 roku dokumencie programowym

„Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach 2010-2020” potencjał

teoretyczny produkcji biogazu oszacowano na 5 mld m3 rocznie. Realny potencjał oparty

na produktach ubocznych rolnictwa i przemysłu rolno spożywczego oszacowano

na 1,7 mld m3 biogazu. W ekspertyzie przygotowanej dla Ministerstwa Gospodarki

maksymalny potencjał ekonomiczny na 2020r. oceniono na ok. 6,6 mld m3 biogazu rocznie.

Niezależnie od rozbieżności metodycznych w ocenach potencjałów i prognozach, wszystkie

ostatnio wykonane prace wskazują na znaczący potencjał sektora oraz zapowiadają jego

dynamiczny rozwój do roku 2020 w tempie rzędu kilkudziesięciu procent rocznie.

Program rządowy „Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce” zakłada

budowę średnio jednej biogazowni rolniczej w każdej gminie wykorzystującej biomasę

pochodzenia rolniczego do 2020 roku, przy założeniu posiadania przez tę gminę

odpowiednich warunków do uruchomienia takiej biogazowni.

W miejscowości Psary w Gminie Przykona zaplanowana jest budowa Elektrowni

Biogazowej Przykona. Elektrociepłownia przeznaczona będzie do wykorzystywania

nawozów naturalnych pochodzących z produkcji zwierzęcej, upraw celowych i kiszonki


Strona 89

z roślin zielonych oraz odpadów pochodzących z przemysłu rolno-spożywczego

i przetwórczego. W kontrolowanych warunkach prowadzony będzie proces rozkładu

materiału pochodzenia roślinnego i zwierzęcego z wytworzeniem gazu zawierającego

ok. 60% metanu i 40% dwutlenku węgla. Wytworzony gaz zużywany będzie do produkcji

prądu elektrycznego i ciepła.

Elektrownia Biogazowa Przykona będzie wyposażona w dwa generatory, pierwszy

o mocy elektrycznej 835 kW o mocy cieplnej 934 kW, oraz drugi o mocy elektrycznej

1063 kW o mocy cieplnej 1122 kW. Biogazownia pracować będzie przez 24 h w ciągu doby

7490 h/rok a wsad będzie dostarczany w godzinach od 6˚˚ do godziny 22

˚˚.

Tab. 23. Wielkość produkcji

Lp. Parametr Ilość

1 produkowany biogaz ok. 6 379 596 m3/rok

2 wytwarzanie energii elektrycznej (brutto) ok. 12 507 966 kWh/rok

3 wytwarzanie ciepła ok. 14 000 000 kWh/rok

4 płyn pofermentacyjny ok. 110 Mg/dobę

ok. 47 900 Mg/rok (ok. 6% s.m.)

W zależności od dostaw oraz w zależności od dostępności wsad do biogazowi mogą

stanowić:

wytłoki owocowe w ilości ok. 5 000 Mg/rok,

wysłodki buraczane w ilości ok. 5 000 Mg/rok,

odpady owocowo-warzywne w ilości ok. 5 000 Mg/rok,

wywar pogorzelniany w ilości ok. 19 000 Mg/rok,

suchy wywar pogorzelniany w ilości ok. 5 200 Mg/rok,

gliceryna w ilości ok. 4 000 Mg/rok,

odchody kurze w ilości ok. 4 500 Mg/rok,

gnojowica świńska w ilości ok. 1 200 Mg/rok,

gnojowica bydlęca w ilości ok. 1 200 Mg/rok,

kiszonka sorgo w ilości ok. 9 000 Mg/rok,

kiszonka kukurydziana w ilości ok. 9 000 Mg/rok,

tłuszcze roślinne w ilości ok. 4 000 Mg/rok.


Strona 90

Przewidywana całkowita ilość wsadów przeznaczonych do produkcji biogazu

nie będzie przekraczać 47 900 Mg/rok. Surowce, które będą mogły być źródłem uciążliwości

zapachowej, transportowane będą wyłącznie w momencie zapotrzebowania (bezpośrednio

do odzysku z pominięciem magazynowania w biogazowni).

W celu magazynowania ścieku dofermentowanego inwestor planuje wykorzystanie

3 istniejących, zlokalizowanych na sąsiedniej działce zbiorników, w obecnej chwili

nieczynnej, komunalnej oczyszczalni ścieków. Łączna pojemność zbiorników wynosi

15 000 m3.

Budowa lokalnej biogazowni oprócz możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł

energii na potrzeby energetyczne gminy, pozwoli również na długofalową aktywizację

lokalnego sektora rolniczego. Powstanie biogazowni wpłynie na wzrost zagospodarowania

nieużytków, bądź na wykorzystanie nadwyżek produkcji rolnej. Dzięki temu, że dostawy

substratów są kontraktowane długoterminowo, jest to bezpieczna i perspektywiczna forma

współpracy dla rolników, która zapewnia stałe, gwarantowane dochody. Szacuje się, że około

70% kosztów operacyjnych biogazowni w ciągu roku stanowi zakup substratów, co przy

instalacji o mocy 1 MW przekłada się na kwotę w przedziale od 1 mln od 1,5 mln złotych.

Lokalni dostawcy mają zatem możliwość znacznego zwiększenia swoich przychodów.

Z uwagi na koszty transportu, źródła substratów muszą one znajdować się maksymalnie

ok. 20 km od biogazowni, co pozwala na współpracę z dostawcami głównie z terenu gminy,

w której jest zlokalizowana instalacja biogazowni.

3.2.6 Energia spadku wody

W aspekcie hydrograficznym Gmina Przykona leży w lewobrzeżnej części zlewni rzeki

Warty. Przez obszar gminy przepływają rzeki: Kiełbaska i Teleszyna. Rzeki te obecnie

z powodu niewielkich przepływów wody nie nadają się do energetycznego

zagospodarowania. Tego stanu rzeczy nie zmieniła budowa zbiornika retencyjnego

„Przykona” na rzece Teleszynie.


Strona 91

4 Prognoza zapotrzebowania na ciepło i energię elektryczną

Dynamika wzrostu zapotrzebowania na moc i energię cieplną ma ścisły związek

z dynamiką rozwoju ludności i jej dążenia do poprawy warunków funkcjonowania,

co pociąga za sobą rozwój budownictwa mieszkaniowego, usługowego i przemysłu w gminie.

Stopień zagospodarowania terenów gminnych w perspektywie do 2030 roku

jest na obecnym etapie trudny do określenia i zależy od wielu czynników między innymi:

sytuacji gospodarczej kraju, inicjatywy gminy w pozyskiwaniu inwestorów, możliwości

uzbrojenia terenów. Prognozę zapotrzebowania na ciepło i energię elektryczną sporządzono

w trzech wariantach: pesymistycznym, realistycznym i optymistycznym. Warianty

te charakteryzują się następującymi założeniami:

Wariant pesymistyczny: zakłada, że w gminie udaje się wygenerować trwałe

podstawy rozwojowe w niewielkim zakresie (brak czynników napędzających rozwój);

pojawią się negatywne trendy w gospodarce t.j. utrzymanie bezrobocia; spowolnienie wzrostu

liczby podmiotów gospodarczych; małe zainteresowanie inwestorów terenami pod handel,

usługi oraz produkcję. Wszystkie te elementy wpływają na nieznaczne podnoszenie

się poziomu życia. Scenariusz ten charakteryzuje się wprowadzaniem przedsięwzięć

racjonalizujących zużycie nośników energii przez odbiorców komunalnych: do celów

grzewczych w niewielkim stopniu oraz wzrostem zużycia energii elektrycznej o około 10 %.

Budynki użyteczności publicznej administrowane przez gminę nie wymagają prac

termomodernizacyjnych oraz nie planowana jest budowa nowych obiektów. Racjonalizacja

zużycia energii w budynkach użyteczności publicznej szacuje się na ok. 10 %. Racjonalizacja

zużycia energii w sektorze usług, handlu, rzemiosła i przemysłu na niskim poziomie, ok. 8 %.

Wariant realistyczny: zakłada, że rozwój gminy jest dynamiczny i systematyczny;

planowane inwestycje zostaną zrealizowane, utrzyma się zainteresowanie inwestorów

wyznaczonymi terenami pod handel, usługi oraz przemysł. Scenariusz ten charakteryzuje

się wprowadzaniem przedsięwzięć racjonalizujących zużycie nośników energii

przez odbiorców komunalnych do celów grzewczych w stopniu średnim oraz wzrostem

zużycia energii elektrycznej o około 20%, co spowodowane jest większym przyrostem

nowych obiektów.

Inwestycje w budynkach użyteczności publicznej administrowane przez gminę będą

wynikały z racjonalnej polityki energetycznej. Racjonalizacja zużycia energii w budynkach

użyteczności publicznej zakłada się na poziomie ok. 20%. Racjonalizacja zużycia energii


Strona 92

w sektorze usług, handlu, rzemiosła i przemysłu na poziomie, ok. 20%. W większym stopniu

będą wykorzystywane odnawialne źródła energii, głównie po stronie układów solarnych

i ogniw fotowoltaicznych.

Wariant optymistyczny: zakłada, że planowane inwestycje będą dynamicznie

realizowane i będą dodatkowo generować inne inwestycje na terenie gminy, co stymulować

będzie jej stabilny rozwój. W scenariuszu tym zakłada się również wzrost zużycia energii

podyktowany dynamicznym rozwojem we wszystkich dziedzinach gospodarki (przemysł,

mieszkalnictwo, usługi, handel, itp.) z jednoczesnym wprowadzaniem w dużym zakresie

przez odbiorców przedsięwzięć racjonalizujących zużycie nośników energii oraz rozwojem

wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Następuje wzrost zużycia energii elektrycznej

o około 50% w stosunku do stanu obecnego, co spowodowane jest dużym przyrostem nowych

odbiorców.

Budynki użyteczności publicznej administrowane przez gminę zostaną w pełni

zmodernizowane zgodnie z potrzebami, a inwestycje będą wynikały z racjonalnej polityki

energetycznej. Racjonalizacja zużycia energii w budynkach użyteczności publicznej

na poziomie ok. 30%. Racjonalizacja zużycia energii w sektorze usług, handlu, rzemiosła

i przemysłu na wysokim poziomie, ok. 50%. W znacznym stopniu będą wykorzystywane

odnawialne źródła energii, głównie po stronie układów solarnych, pomp ciepła, ogniw

fotowoltaicznych itp.

Tab. 24. Zestawienie prognozowanego wzrostu zapotrzebowania na energię do 2030 roku

wg scenariuszy

Wyszczególnienie Zapotrzebowanie na ciepło

(ogrzewanie) (GJ/rok)

Zapotrzebowanie na energię

elektryczną (MWh/rok)

Scenariusz

pesymistyczny 4340 391

Scenariusz realistyczny 9765 978

Scenariusz

optymistyczny 19530 1956


Strona 93

5 Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie paliw i energii

Racjonalizacja użytkowania ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych sprowadza

się do poprawy efektywności ekonomicznej wykorzystania nośników energii

przy jednoczesnej minimalizacji szkodliwego oddziaływania na środowisko. Osiągnięcie tego

celu możliwe jest przez realizację działań organizacyjnych i zarządczych, informacyjnych

i edukacyjnych oraz inwestycyjnych.

5.1 Działania organizacyjne i zarządcze

Pierwszym krokiem do osiągnięcia efektywności ekonomicznej jest prowadzenie

monitoringu zużycia energii w obiektach gminnych oraz oświatowych. Informacje powinny

być gromadzone w zakresie:

zużycia oleju, energii elektrycznej, wody, oraz pozostałych nośników/paliw

dla istniejących budynków gminnych,

kosztów związanych ze zużyciem oleju, energii elektrycznej, wody,

oraz pozostałych nośników dla istniejących obiektów gminnych,

zużycia oraz kosztów mediów energetycznych generowanych przez pododbiorców,

szczegółów dotyczących rozliczania się z dostawcą mediów bądź paliw,

działań zrealizowanych związanych z poprawą efektywności energetycznej

budynków,

liczby stopniodni dla poszczególnych lat bądź sezonów grzewczych.

Uzupełnieniem gromadzonych danych powinien być audyt parametrów poszczególnych

obiektów użyteczności publicznej tj.:

powierzchnia ogrzewana obiektu,

kubatura ogrzewana,

rok budowy,

liczba budynków wchodzących w skład obiektu,

liczba kondygnacji,

liczba użytkowników,

rok ostatniego remontu,

technologia budowy,

źródła c.o., c.w.u.


Strona 94

Gromadzone informacje powinny być na bieżąco aktualizowane zgodnie z stanem

faktycznym. Proponuje się także pozyskiwanie następujących informacji:

koszty inwestycji związanych z poprawą efektywności energetycznej takich

jak termomodernizacja, wymiana oświetlenia na energooszczędne, wymiana źródła

ciepła etc.

szczegółowy opis przedsięwzięć prowadzonych w budynkach a także obecnego

stanu obiektu. Opis powinien w sposób czytelny diagnozować obecny stan

budynku, stopień ego modernizacji oraz stan źródeł ciepła, a także sygnalizować

istniejące potrzeby w tym zakresie. Proponuje się procentowe określanie udziału

oświetlenia energooszczędnego.

przechowywanie dokumentów związanych z wykorzystaniem energii w budynkach

oświatowych na potrzeby działań gminy, takich jak audyty energetyczne

czy świadectwa charakterystyki energetycznej. Proponuje się przechowywanie

tych dokumentów w formie papierowej bądź elektronicznej w miejscu

umożliwiającym wgląd oraz uzupełnienie prowadzonego monitoringu.

pozyskiwanie danych o długości sezonów grzewczych.

5.2 Działania informacyjne i edukacyjne

Podnoszenie świadomości zmiany zachowań odbiorców energii w zakresie działań

oszczędnościowych może nastąpić poprzez przeprowadzenie szkoleń. Głównie

dla użytkowników obiektów użyteczności publicznej (dyrektorów szkół, administratorów,

obsługi). Powinno ono być prowadzone przez osobę kompetentną, która w sposób

jednoznaczny i skuteczny przedstawi możliwości zmian w sposobie użytkowania energii.

Skutecznym sposobem podnoszenia świadomości użytkowników energii

jest umieszczanie wpisów na stronach internetowych Urzędu Gminy, poszczególnych szkół,

dotyczących dobrych praktyk w zakresie gospodarowania energią w budynkach.

Wśród dzieci i młodzieży szkolnej możliwe jest przeprowadzenie zajęć konkursowych

z nagrodami. Celem prowadzonych zajęć będzie przekazanie uczniom podstawowych zasad

oszczędzania energii we własnym domu i w szkole, a tym samym nauka prawidłowych

nawyków związanych z oszczędzaniem energii we własnym otoczeniu. Edukacja dzieci

przyczyni się w sposób pośredni do propagowania idei zielonej energii oraz zwiększania

świadomości społecznej w tym temacie, również wśród dorosłych (rodziców).


Strona 95

5.3 Działania inwestycyjne

5.3.1 Inwestycje racjonalizujące zużycie ciepła

Do działań inwestycyjnych związanych z ograniczeniem strat ciepła w obiektach

zalicza się termomodernizację. Termomodernizacja jest to poprawienie cech technicznych

budynku, w celu zmniejszenia zużycia energii dla potrzeb ogrzewania, wentylacji

i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Do głównych działań termomodernizacyjnych

zalicza się:

Dodatkowe zaizolowanie stropu nad najwyższą kondygnacją zmniejszenie strat

ciepła przez ten element konstrukcji budynku poprzez wykonanie dodatkowej

izolacji cieplnej. Jeżeli wykonanie wspomnianej izolacji nie jest możliwe

bez naruszania pokrycia dachu, należy to przedsięwzięcie połączyć z remontem

pokrycia.

Dodatkowe zaizolowanie stropu nad piwnicami zmniejszenie strat ciepła przez

ten element konstrukcji budynku poprzez wykonanie dodatkowej izolacji cieplnej

od strony piwnic. Przedsięwzięcie to z reguły nie wymaga dodatkowych prac

remontowych.

Dodatkowe zaizolowanie ścian zewnętrznych zmniejszenie strat ciepła przez

ten element konstrukcji budynku poprzez wykonanie dodatkowej izolacji cieplnej

wraz z zewnętrzną warstwą elewacyjną. Rozważanie tego przedsięwzięcia

jest szczególnie wskazane w przypadkach kiedy konieczne jest wykonanie remontu

elewacji zewnętrznych.

Wymiana okien na nowe o lepszych własnościach termoizolacyjnych zmniejszenie

strat ciepła przez ten element konstrukcji budynku poprzez zastąpienie okien

istniejących, oknami o niższym współczynniku przenikania ciepła U. Rozważanie

tego przedsięwzięcia jest szczególnie wskazane w przypadkach kiedy okna

istniejące są w bardzo złym stanie technicznym i konieczna jest ich wymiana

na nowe.

Zamurowanie części okien zmniejszenie strat ciepła poprzez likwidację części

otworów okiennych w obiekcie. Przedsięwzięcie to powinno być wykonane

w taki sposób, aby spełnione były wymagania norm i przepisów dotyczące

naturalnego oświetlenia pomieszczeń.


Strona 96

Uszczelnienie okien i ram okiennych zmniejszenie strat ciepła spowodowanych

nadmierną infiltracją powietrza zewnętrznego. Przedsięwzięcie to powinno

się rozważać jeżeli okna istniejące są w dobrym stanie technicznym lub wymagają

niewielkich prac remontowych. Uszczelnienia powinny być wykonane

w taki sposób aby zapewnić wymagane normą lub odrębnymi przepisami wielkości

strumieni powietrza wentylacyjnego w pomieszczeniach.

Montaż okiennic lub zewnętrznych rolet zasłaniających okna przedsięwzięcie

to może być rozpatrywane jako alternatywa dla wymiany okien w przypadku, kiedy

ich stan techniczny jest zadowalający, a współczynnik przenikania ciepła

U stosunkowo wysoki ≥ 3.0 W/(m2 · K).

Montaż tzw. "wiatrołapów" (otwartych lub zamkniętych dodatkowymi drzwiami)

Montaż zagrzejnikowych ekranów refleksyjnych zmniejszenie strat ciepła przez

fragmenty ścian zewnętrzych, na których zainstalowane są grzejniki i skierowanie

ciepła do pomieszczenia. Przedsięwzięcie szczególnie polecane dla budynków,

w których nie przewiduje się dodatkowej izolacji termicznej na ścianach

zewnętrznych.

zastosowanie odzysku ciepła z powietrza wentylacyjnego zmniejszenie zużycia

ciepła do podgrzewania powietrza wentylacyjnego. Wprowadzenie przedsięwzięcia

powinno się rozważać w odniesieniu do obiektów/pomieszczeń wymagających

mechanicznych układów wentylacji. Dotyczące poprawy sprawności źródeł ciepła

grzewczego (w tym również węzłów cieplnych) i/lub wewnętrznych instalacji

grzewczych.

Montaż lub wymiana wewnętrznej instalacji c.o. zastosowanie instalacji o małej

pojemności wodnej wyposażonej w nowoczesne grzejniki o rozwiniętej

powierzchni lub konwekcyjne.

Montaż systemu sterowania ogrzewaniem system sterowania powinien umożliwiać

co najmniej regulację temperatury wewnętrznej w zależności od temperatury

zewnętrznej oraz realizację tzw. obniżeń nocnych” i „obniżeń weekendowych”.

Montaż przygrzejnikowych zaworów termostatycznych wraz z podpionowymi

zaworami regulacyjnymi, zapewniającymi stabilność hydrauliczną wewnętrznej

instalacji grzewczej.

Kompletna wymiana istniejącego źródła ciepła opalanego paliwem stałym (węgiel,


Strona 97

koks) na nowoczesne opalane paliwami przyjaznymi dla środowiska (gaz ziemny,

gaz płynny, olej opałowy, odpady drzewne, węgiel typu ekogroszek, itp).

Montaż izolacji termicznej na elementach instalacji c.w.u. zaizolowanie

wymienników, zasobników, instalacji rozprowadzającej i przewodów

cyrkulacyjnych c.w.u.

Montaż zaworów regulacyjnych na rozprowadzeniach c.w.u. zapewniających

regulację hydrauliczną systemu c.w.u.

Montaż układu automatycznej regulacji c.w.u., układ powinien zapewniać regulację

temperatury c.w.u. w zasobniku oraz:

przydzielać priorytet grzania c.w.u. - umożliwia to uniknięcie zamówienia

mocy do celów c.w.u.,

sterować w trybie „Start/Stop” pracą pompy cyrkulacyjnej c.w.u. w zależności

od temperatury wody na powrocie cyrkulacji do zasobnika.

Zmiana systemu przygotowania c.w.u. w obiektach z centralnie przygotowywaną

c.w.u., a niewielkim jej zużyciem, uzasadnione może być przejście z systemu

centralnego na lokalne urządzenia do przygotowania c.w.u. dotyczących urządzeń

technologicznych w kuchniach i pralniach.

Wymiana urządzeń wyposażenia technologicznego na bardziej efektywne,

efektywność powinna być oceniona energetycznie i ekonomicznie, bowiem

nie zawsze sprawniejsze urządzenie zapewnia zmniejszenie kosztów uzyskania

efektu końcowego (np. przygotowania posiłku czy też wyprania określonej ilości

bielizny). W rachunku ekonomicznym należy uwzględnić koszty kapitałowe

(koszty zakupu nowych, sprawniejszych urządzeń). Dla wiarygodnego rozliczenia

efektów wprowadzonych przedsięwzięć proponuje się monitorowanie zużycia

zgodnie z przyjętymi zasadami (ewidencjonowanie danych w funkcjonującej bazie

danych). Dane wprowadzone do bazy, przed i po wprowadzeniu przedsięwzięć,

stanowić będą podstawę rozliczeń. Poniżej omówiono czynniki korygujące zużycie.

Największy potencjał oszczędności energii stanowi: ocieplenie ścian zewnętrznych

oraz stropów nad ostatnią kondygnacją oraz modernizacja instalacji c.o. poprzez montaż

zaworów termostatycznych i regulację hydrauliczną instalacji. Znaczące zmniejszenie zużycia

energii pierwotnej można osiągnąć poprzez zamianę nieefektywnego źródła ciepła (np. kotły

i piece węglowe) na źródła o wysokiej sprawności spalania (np. kotły gazowe).


Strona 98

5.3.2 Inwestycje racjonalizujące zużycie energii elektrycznej

Przy rozpatrywaniu działań związanych z racjonalizacją użytkowania energii

elektrycznej należy wziąć pod uwagę cały ciąg logiczny operacji związanych

z użytkowaniem tej energii:

wytwarzanie energii elektrycznej,

przesył w krajowym systemie energetycznym,

dystrybucja,

wykorzystanie energii elektrycznej,

wykorzystanie efektów stosowania energii elektrycznej.

Zagadnienia, które powinny być analizowane z punktu widzenia polityki energetycznej

Gminy Przykona dotyczą dystrybucji, wykorzystania energii elektrycznej oraz wykorzystania

efektów stosowania energii elektrycznej.

Kierunkami zmniejszania strat energii elektrycznej w systemie dystrybucyjnym

jest zmniejszenie strat przesyłowych w liniach energetycznych i zmniejszenie strat jałowych

w stacjach transformatorowych. Podmiotem w całości odpowiedzialnym za zagadnienie

związane ze zmniejszeniem strat w systemie dystrybucji energii elektrycznej na terenie

Gminy Przykona jest ENERGA-OPERATOR SA. Oddział w Kaliszu.

Wielkość potencjału racjonalizacji zużycia energii elektrycznej jest zróżnicowana

w zależności od sposobu jej użytkowania. Główne kierunki racjonalizacji to:

montaż energooszczędnych opraw oświetleniowych,

montaż urządzeń automatycznego włączania i wyłączania oświetlenia,

montaż urządzeń do regulacji natężenia oświetlenia w pomieszczeniach,

zastąpienie oświetlenia ogólnego oświetleniem zlokalizowanym,

stopniowa wymiana maszyn i urządzeń elektroenergetycznych na bardziej

efektywne,

regularna konserwacja i czyszczenie urządzeń i oświetlenia,

powszechna edukacja,

zapewnienie dostępu do informacji o energooszczędnych urządzeniach

elektroenergetycznych.

Wszystkie działania modernizacyjne zarówno w przypadku odbiorców indywidualnych

jak i przemysłu powinny być uzasadnione rachunkiem ekonomicznym potwierdzającym

celowość ich przeprowadzenia. Optymalny zakres usprawnień planowanych do wykonania


Strona 99

powinien zostać poprzedzony analizą wyboru usprawnień a następnie analizą konieczności

realizacji.

5.4 Propozycje finansowania działań inwestycyjnych

W Polsce istnieje obecnie dużo możliwości wsparcia inwestycji w poprawę

efektywności energetycznej. Wpierany jest szereg przedsięwzięć z tym związanych

od zarządzania energią, poprzez inwestycje we wszelkiego rodzaju źródła energii odnawialnej

(kolektory słoneczne, elektrownie wodne, elektrownie i ciepłownie na biomasę i biogaz,

geotermia), termomodernizacje budynków i inne. Finansowanie skierowane jest do każdej

z możliwych grup odbiorców, są to:

samorządy i jednostki budżetowe,

przedsiębiorcy oraz rolnicy,

osoby fizyczne oraz wspólnoty mieszkaniowe.

Najważniejsze obecnie instrumenty i mechanizmy finansowania inwestycji w zakresie

OZE to między innymi:

fundusze strukturalne UE, Fundusz Spójności i inne środki zagraniczne,

środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

oraz Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,

preferencyjne kredyty bankowe.

Rys. 45. Schemat źródeł finansowania inwestycji związanych z energią

Źródła

finansowania

Krajowe

programy

operacyjne

Wielkopolski

Regionalny

Program

Operacyjny

2007-2013

Środki z innych

programów

unijnych

Inne środki

europejskie

Krajowe środki

finansowe

Program

operacyjny

Infrastruktura i

Środowisko

2007-2013

Program

Operacyjny

Innowacyjna

Gospodarka

2007-2013

Program

Rozwoju

Obszarów

Wiejskich

2007-2013

Program

ramowy na

Rzecz rozwoju

i Innowacji

(CIP)

Program

Inteligentna

Energia dla

Europy II

Banki

Mechanizm

Finansowy

(EOG) Norweski

Mechanizm

Finansowy

Narodowy Fundusz

Ochrony

Środowiska

i Gospodarki

Wodnej

Wojewódzki

fundusz

Ochrony

Środowiska

i Gospodarki

Wodnej

Bank

Ochrony

środowiska

Bank

gospodarstwa

Krajowego

Europejski

Bank

Odbudowy

i rozwoju

Europejski

Bank

Inwestycyjny

DnB

Nord

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007 - 2013

W ramach Programu Operacyjnego

„Infrastruktura i Środowisko” na zakres związany

z oszczędnością energii i zastosowanie OZE dofinansowanie można uzyskać

na oś priorytetową IX. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność

energetyczna. W ramach tego działania można wyróżnić następujące priorytety objęte

dofinansowaniem:

Działanie 9.1 Wysokosprawne wytwarzanie energii – dotacje do 30 mln. zł

na inwestycje powyżej 10 mln zł w zakresie wysokosprawnej kogeneracji (w tym

m.in. budowa biogazowi) – instytucja wdrażająca NFOŚiGW w Warszawie,

Działanie 9.2 Efektywna dystrybucji energii – dotacje do 50 mln. zł na inwestycje

powyżej 20 mln zł w zakresie wymiany sieci energetycznych lub ciepłowniczych –

instytucja wdrażająca NFOŚiGW w Warszawie,

Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej – dotacje do

50 mln. zł na inwestycje powyżej 10 mln zł – instytucja wdrażająca NFOŚiGW

w Warszawie,

Działanie 9.4 Wysokosprawne wytwarzanie energii – dotacje na inwestycje OZE.

Projekty minimum 20 mln. zł (biomasa, biogaz, MEW – 10 mln zł) – instytucja

wdrażająca Ministerstwo Gospodarki.

Łącznie na realizację działań w zakresie osi priorytetowej IX przewidziano 1403,0 mln

euro (w tym 748,0 mln. euro z Funduszu Spójności).

Nabory na ww. działania zostały już zakończone. Nie przewiduje się nowych naborów

na te działania w 2011 roku.

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka na lata 2007 – 2013

Głównym celem Programu Innowacyjna

Gospodarka na lata 2007-2013 jest rozwój polskiej

gospodarki w oparciu o innowacyjne

przedsiębiorstwa. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez: zwiększenie innowacyjności

przedsiębiorstw; wzrost konkurencyjności i znaczenia polskiej nauki; zwiększenie udziału

innowacyjnych produktów polskiej gospodarki na rynku międzynarodowym; tworzenie

miejsc pracy; wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych


Strona 102

w gospodarce. Instytucją Zarządzającą Programu jest Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka realizowany jest w ramach 8 priorytetów

tematycznych oraz priorytetu Pomoc Techniczna:

Priorytet I Badania i rozwój nowoczesnych technologii,

Priorytet II Infrastruktura sfery B+R,

Priorytet III Kapitał dla innowacji,

Priorytet IV Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia,

Priorytet V Dyfuzja innowacji,

Priorytet VI Polska gospodarka na rynku międzynarodowym,

Priorytet VII Społeczeństwo informacyjne – budowa elektronicznej administracji,

Priorytet VIII Społeczeństwo informacyjne – zwiększanie innowacyjności gospodarki,

Priorytet IX Pomoc techniczna.

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich

Program realizowany jest w latach 2007-

2013 na terenie całego kraju. Podstawą realizacji

założeń strategicznych Programu, opisanych

w Krajowym Planie Strategicznym Rozwoju

Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, będą działania na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

w ramach czterech osi priorytetowych:

Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego (poziom dofinansowania –

do 100% kosztów kwalifikowanych),

Oś 2: Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich (poziom dofinansowania

– do 75% kosztów kwalifikowanych),

Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej w tym

działanie „Odnowa i rozwój wsi” (poziom dofinansowania – do 75% kosztów

kwalifikowanych),

Oś 4: Leader (poziom dofinansowania – do 70% kosztów kwalifikowanych).

Samorząd Województwa Małopolskiego na realizację działania "Odnowa i rozwój wsi"

Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w całym okresie programowania dysponuje kwotą

ponad 34 mln euro.

Beneficjentem niniejszego działania może być również gmina.

Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013

WRPO jest jednym z 16 programów regionalnych,

które są realizowane w ramach Strategii Rozwoju

Kraju na lata 2007-2015 (SRK) oraz Narodowych

Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013.

Program ma za zadanie wspierać wzrost gospodarczy i zatrudnienie w regionie.

Równocześnie jest odzwierciedleniem polityki rozwoju prowadzonej przez Samorząd

Województwa Wielkopolskiego, której podstawę stanowi Strategia Rozwoju Województwa

Wielkopolskiego do roku 2020. Jego cele są realizowane w oparciu o współdziałanie

z partnerami społecznymi i gospodarczymi, a środki UE mają za zadnie wspierać osiąganie

założonych celów rozwojowych. W ramach programu wyznaczono VII priorytetów:

Konkurencyjności przedsiębiorstw,

Infrastruktura komunikacyjna,

Środowisko przyrodnicze,

Rewitalizacja obszarów problemowych,

Infrastruktura dla kapitału ludzkiego,

Turystyka i środowisko kulturowe,

Pomoc techniczna.

W ramach Priorytetu III wyznaczono następujące cel główny i cele szczegółowe:

Cel główny:

poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi

regionu.

Cel główny osiągany będzie poprzez następujące cele szczegółowe:

zmniejszenie rozmiarów emisji zanieczyszczeń do środowiska,

poprawa zaopatrzenia w wodę,

poprawa gospodarki odpadami,

ochrona przyrody,

ochrona powietrza,

rozbudowa systemów bezpieczeństwa środowiskowego i technologicznego,

zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii,

racjonalne gospodarowanie energią.


Strona 104

Program Ramowy na Rzecz Konkurencyjności i Innowacji (CIP), w ramach którego prowadzony jest program Inteligentna Energia dla Europy II

Celem programu jest zapewnienie bezpieczeństwa

energetycznego, zrównoważonego rozwoju i konkurencyjnego

rynku energii w Europie poprzez poprawę efektywności

energetycznej oraz racjonalne wykorzystanie zasobów energetycznych, promowanie nowych

i odnawialnych źródeł energii i wspieranie dywersyfikacji źródeł energii, promowanie

efektywności energetycznej oraz zastosowanie nowych i odnawialnych źródeł energii

w transporcie.

Co roku Komisja Europejska ogłasza nowy program roboczy na rok kalendarzowy,

który określa priorytety, typy i warunki związane z finansowymi projektami, budżet na dany

rok, terminy naboru wniosków.

Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru gospodarczego Norweski Mechanizm Finansowy

Obszar programowy C: Efektywność energetyczna

i odnawialne źródła energii

Program: Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych

źródeł energii

Cele: Redukcja emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczenia powietrza; Zwiększenie

udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w ogólnym bilansie zużycia energii.

Rezultaty: Poprawa efektywności energetycznej w budynkach, wzrost świadomości społecznej

i edukacja w zakresie efektywności energetycznej, wzrost produkcji energii pochodzącej

ze źródeł odnawialnych.

Operator Programu: Ministerstwo Środowiska we współpracy z Narodowym Funduszem

Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Projekty pre-definiowane:

1. Działania edukacyjne i promocyjne w zakresie efektywności energetycznej

oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii, włączając ideę domów przyjaznych

środowisku.


Strona 105

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Cel Program Finansowanie Beneficjenci

Kolektory słoneczne do podgrzewania wody użytkowej

5.1. Część 3. Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych

Dopłata do 45% kapitału kredytu

Osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe

Optymalizacja i racjonalizacja zużycia energii: elektrycznej, cieplnej i ciepłej wody użytkowej

5.7. Inteligentne sieci energetyczne

Dotacja

Przedsiębiorcy, JST* i ich związki, uczelnie, instytuty badawcze, Polska Akademia Nauk

Termomodernizacja budynków, wymiana systemów wentylacji i klimatyzacji, wykorzystanie OZE*, wymiana oświetlenia wewnętrznego Część A

5.3. System zielonych inwestycji GIS* Część 5. Zarządzanie energią w budynkach wybranych podmiotów sektora finansów publicznych

Dotacja do 100% kosztów kwalifikowanych

Polska Akademia Nauk i instytuty naukowe, państwowe instytucje kultury, instytucje gospodarki budżetowej, miejskie i powiatowe komendy straży pożarnej

Wspieranie przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną systemów oświetlenia ulicznego

5.3. System zielonych inwestycji GIS* Część 6. SOWA – Energooszczędne oświetlenie uliczne

Dotacja do 45% kosztów kwalifikowanych Pożyczka do 55% kosztów kwalifikowanych

JST* i ich związki

Dofinansowanie przedsięwzięć polegających na obniżeniu zużycia energii i paliw w transporcie miejskim

5.3. System zielonych inwestycji GIS* Część 7. GAZELA – Niskoemisyjny transport miejski

Dofinansowanie do 100% kosztów kwalifikowanych. Dofinansowanie nie mniejsze niż 8 mln PLN

Gminy miejskie, spółki komunalne, inne podmioty świadczące usługi dla gmin w zakresie transportu miejskiego

Poprawa efektywności wykorzystania energii w nowobudowanych budynkach (dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych)

5.4. Efektywne wykorzystanie energii Część 3. Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych

Dotacja na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego

Osoby fizyczne


Strona 106

Zmniejszenie zanieczyszczeń powietrza w strefach, w których występują znaczące przekroczenia dopuszczalnych poziomów stężeń i dla których zostały opracowane programy ochrony powietrza.

5.8. Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii "KAWKA" Projekt programu

Dotacja udzielana przez WFOŚiGW* ze środków NFOŚiGW.

Beneficjentem programu są podmioty wskazane w programach ochrony powietrza, które planują lub realizują przedsięwzięcia mogące być przedmiotem dofinansowania przez WFOŚiGW*

Kompleksowa termomodernizacja wraz z wymianą przestarzałych źródeł ciepła oraz realizacja projektów z wykorzystaniem OZE

C. Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii. Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii

Kwoty dofinansowania projektów od 170 tys. do 2 mln EUR

Jednostki sektora finansów publicznych, podmioty niepubliczne (realizujące zadania publiczne)

* JST- Jednostki Samorządu Terytorialnego

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu

Podstawą oferty WFOŚiGW w Poznaniu

są preferencyjne pożyczki. Wysokość pożyczki może

wynieść do 80% kosztu całkowitego przedsięwzięcia.

Jej spłata może zostać rozłożona na okres do 15 lat z możliwością 18 miesięcy karencji

w spłacie. Oprocentowanie pożyczki jest uzależnione od typu podmiotu oraz charakteru

realizowanego przedsięwzięcia i wynosi od 0.2 do 0.8 stopy redyskonta weksli (SRW).

Fundusz udziela również dotacji – w formie pomocy bezzwrotnej - przeznaczonych

głównie na realizację zadań o charakterze nieinwestycyjnym (edukacja ekologiczna, ochrona

przyrody, itp.).

Standardowo wynoszą one do 50% kosztu całkowitego przedsięwzięcia,

ale w uzasadnionych przypadkach poziom ten może być wyższy.

Kolejną propozycją są dopłaty do kredytów komercyjnych zaciąganych w bankach.

Zasady przyznawania pomocy regulują dokumenty WFOŚiGW w Poznaniu: „Lista

przedsięwzięć priorytetowych WFOŚiGW w Poznaniu”, „Zasady udzielania i umarzania

pożyczek oraz udzielania dotacji ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska

i Gospodarki Wodnej w Poznaniu”


Strona 107

Bank Ochrony Środowiska S.A.

Jest polskim bankiem z 21-letnim doświadczeń na rynku.

Głównymi akcjonariuszami Banku są: Narodowy Fundusz

Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Państwowe

Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. W ofercie znaleźć

można przede wszystkim produkty proekologiczne. Misją Banku jest wsparcie ochrony

środowiska, poprzez preferencyjne kredyty na przedsięwzięcia związane z ochroną

środowiska i zarazem wspierające rozwój biznesu.

Słoneczny EkoKredyt w BOŚ Banku to ekologiczny kredyt przeznaczony na zakup

i montaż kolektorów słonecznych do podgrzewania wody. Ze Słonecznym EkoKredytem

można otrzymać zwrot nawet 45% kosztów inwestycji z dotacji ze środków NFOSiGW.

Kredyt z Dobrą Energią jest przeznaczony na finansowanie przedsięwzięć z zakresu

wykorzystania odnawialnych źródeł energii.

Kredyty preferencyjne z dopłatami do oprocentowania wnoszonymi przez NFOŚiGW

Kredyty na urządzenia ekologiczne

Kredyt Termoulga. Podstawową korzyścią kredytu Termoulga jest możliwość uzyskania

pomocy finansowej dla Inwestorów realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne,

remontowe oraz remonty budynków mieszkalnych jednorodzinnych.

Kredyt Energooszczędny

Kredyt z Klimatem to długoterminowe finansowanie przeznaczone na finansowanie

przeznaczone na realizację przedsięwzięć mających na celu poprawę efektywności

energetycznej. Kredyt udzielany ze środków rządowego banku niemieckiego

KfW Bankengruppe w ramach Mechanizmu Wspólnych Wdrożeń (Joint Implementation),

polegającego na uzyskaniu jednostek redukcji emisji CO2 poprzez inwestycje przyjazne

środowisku.

Program Efektywności Energetycznej w Budynkach. Kredyt z Klimatem w Programie

Efektywności Energetycznej w Budynkach to długoterminowe finansowanie przeznaczone

na inwestycje skierowane na zmniejszenie zużycia energii, prowadzące do ograniczenia

emisji CO2.


Strona 108

Program Modernizacji Kotłów. Kredyt z Klimatem w Programie Modernizacji Kotłów

to długoterminowe finansowanie przeznaczone na realizowanie przez Klienta inwestycji

skierowanych na zmniejszenie zużycia energii, prowadzące do ograniczenia emisji CO2.

Kredyty we współpracy z WFOŚiGW. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska

i Gospodarki Wodnej Oddział w Poznaniu – opis warunków w punkcie dotyczącym

Funduszu.

Kredyty z linii kredytowej NIB. Kredyt inwestycyjny z linii NIB (Nordic Investment Bank)

to długoterminowe finansowanie przeznaczone na realizowanie przez Klienta przedsięwzięć

mających na celu poprawę środowiska naturalnego w Polsce w trzech strategicznych

sektorach związanych z ochroną powietrza atmosferycznego, ochroną wód i gospodarką

wodną oraz gospodarką odpadami.

Bank Gospodarstwa Krajowego

Fundusz Termomodernizacji i Remontów.

Podstawowym celem Funduszu

Termomodernizacji i Remontów jest pomoc finansowa dla Inwestorów realizujących

przedsięwzięcia termomodernizacyjne, remontowe oraz remonty budynków mieszkalnych

jednorodzinnych z udziałem kredytów zaciąganych w bankach komercyjnych. Pomoc

ta zwana odpowiednio:

premią termomodernizacyjną- przysługuje w przypadku realizacji przedsięwzięć

termomodernizacyjnych, których celem jest:

zmniejszenie zużycia energii na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody

użytkowej w budynkach mieszkalnych, zbiorowego zamieszkania

oraz budynkach stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego,

które służą do wykonywania przez nie zadań publicznych,

zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do w/w budynków -

w wyniku wykonania przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła

w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła,

zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych

oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła,

całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne

lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji - z obowiązkiem uzyskania

określonych w ustawie oszczędności w zużyciu energii.


Strona 109

premią remontową-przysługuje w przypadku realizacji przedsięwzięć remontowych

związanych z termomodernizacją budynków wielorodzinnych, których przedmiotem

jest:

remont tych budynków,

wymiana okien lub remont balkonów (nawet jeśli służą one do wyłącznego

użytku właścicieli lokali),

przebudowa budynków, w wyniku której następuje ich ulepszenie,

wyposażenie budynków w instalacje i urządzenia wymagane dla oddawanych

do użytkowania budynków mieszkalnych, zgodnie z przepisami techniczno-

budowlanymi.

premią kompensacyjną".

Wnioski składa się w trybie ciągłym.

Wnioski składa się bezpośrednio do Centrali Banku Gospodarstwa Krajowego

lub za pośrednictwem Oddziałów Banku.

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOiR)

Pod koniec stycznia 2011 roku Europejski Bank

Odbudowy i Rozwoju (EBOR) uruchomił Program

Finansowania Rozwoju Energii Zrównoważonej

w Polsce (PolSEFF). Jest to linia kredytowa

o wysokości 150 mln euro dla instytucji partnerskich – banków i innych instytucji

finansowych (np. leasingowych) – przeznaczona

na pożyczki dla małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) na projekty z zakresu poprawy

efektywności energetycznej oraz na projekty dotyczące wykorzystania energii odnawialnej.

Celem programu jest poprawa efektywności zużycia energii oraz tym samym -

konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw. Forma i wysokość dofinansowania:

kredyt lub leasing w wysokości do 100% kosztów inwestycji. Na projekty dotyczące

OZE można uzyskać dofinansowanie o wysokości do 1 miliona euro. Na zakup samej

technologii i wyposażenia (LZU), wysokość kredytu wynosi do 250 tys. euro.

Dodatkowo, możliwe jest uzyskanie premii inwestycyjnej w wysokości nawet 15%

całkowitej kwoty inwestycji, jeśli technologia wykorzystywana w ramach realizacji projektu

OZE zakłada zakup urządzeń znajdujących się na liście (LZU) opracowanej przez zespół


Strona 110

PolSEFF a przedsięwzięcie spełni wymogi progowe efektywności kosztowej zdefiniowane

w programie.

Europejski Bank Inwestycyjny

EBI swoją ofertę finansową adresuje

do podmiotów zarówno publicznych

jak i prywatnych z państw-akcjonariuszy.

Umożliwia dopięcie montażu finansowego dużych projektów inwestycyjnych, których koszt

przekracza zwykle 25 mln euro. Bank we współpracy z Bankiem KfW, Bankiem Rozwoju

Rady Europy oraz Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju oferuje wyjątkowy

instrument finansowy, mogący mieć duże znaczenie dla potencjalnych inwestorów w OZE.

W ramach projektu Inteligent Energy Europe (IEE), od grudnia 2009 EBI oferuje instrument

finansujący o nazwie ELENA (European Local ENergy Assistance), którego celem

jest pomoc w przygotowaniu projektów z zakresu efektywności energetycznej i OZE.

Na rok 2012 przewidziano 37 milionów euro. ELENA ma ułatwić mobilizację funduszy

na inwestycje na poziomie lokalnym, poprzez pomoc techniczną udzielaną władzom

lokalnym, regionalnym, bądź innym instytucjom publicznym (dofinansowanie do 90%

kosztów związanych z przygotowaniem dużych projektów inwestycji).

Bank DnB NORD

Kredyt Termomodernizacyjny Banku

DnBNORD (z premią BGK) dla wspólnot

i spółdzielni mieszkaniowych. Kredyt z premią BGK przeznaczony na finansowanie

inwestycji mających na celu zmniejszenie zapotrzebowania na energię, a więc zmniejszenie

kosztów ogrzewania budynków.

Warunki kredytu:

wysokość kredytu: do 100% kosztów realizacji przedsięwzięcia,

spłata rat kapitału i odsetek następuje w ratach miesięcznych,

okres spłaty: maksymalnie do 20 lat,

inne warunki: wymagany jest audyt termomodernizacyjny lub remontowy

dotyczący realizowanego przedsięwzięcia.


Strona 111

6 Zakres współpracy między gminami

6.1 Pisma odnośnie współpracy między gminami w zakresie zaopatrzenia

W trakcie wykonywania opracowania wystąpiono do sąsiadujących gmin z pismami

dotyczącymi współpracy w zakresie wspólnych inwestycji energetycznych

w tym związanymi z odnawialnymi źródłami energii oraz ochroną środowiska. Pisma zostały

wysłane do następujących gmin:

Turek

Brudzew

Dobra

Uniejów

W piśmie zwrócono się z prośbą o informację jak poniżej:

1. Czy Gmina ościenna posiada „Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło,

energię elektryczną i paliwa gazowe” lub czy czynione są zamierzenia

w tym kierunku?

2. Czy istnieją powiązania Gminy ościennej z Gminą Przykona w zakresie

pokrywania potrzeb energetycznych, ciepłowniczych, gazowniczych?

3. Czy są znane elementy infrastruktury zlokalizowane na terenie Gminy Przykona,

których budowa, rozbudowa lub modernizacja warunkuje zaopatrzenie Gminy

ościennej?

4. Czy są znane elementy infrastruktury związane z zaopatrzeniem w ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe, których rozbudowa wymaga uzgodnień z Gminą

Przykona?

5. Czy Gmina ościenna wyraża wolę współpracy z Gminą Przykona w zakresie

zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe?

Na wysłane zapytanie odpowiedziały trzy gminy: Gmina Turek, Gmina Dobra

i Gmina Brudzew. Wszystkie Gminy wyraziły wolę współpracy w zakresie systemów

energetycznych. Wyżej wymienione gminy ościenne nie posiadają projektu założeń do planu

zaopatrzenia w energię elektryczną i paliwa gazowe. Gmina Turek w korespondencji wyraziła

chęć opracowania takiego dokumentu.


Strona 112

6.2 Zakres współpracy między gminami

Zaopatrzenie w ciepło

Gmina Przykona zaopatrywana jest w ciepło poprzez indywidualne kotłownie.

Zaspakajają one potrzeby odbiorców w zakresie centralnego ogrzewania, ciepłej wody

użytkowej oraz technologii. Kotłownie te wykorzystują jako paliwo węgiel, gaz ziemny, olej

opałowy oraz drewno. Nie funkcjonują tu scentralizowane systemy ciepłownicze.

W tej sytuacji brak jest przesłanek do podejmowania działań w kierunku budowy magistral

ciepłowniczych łączących gminę z gminami sąsiednimi.

W odpowiedziach nadesłanych przez gminy ościenne, dwie z nich (Gmina Dobra

i Gmina Turek) wyraziły chęć współpracy z zakresie zaopatrzenia w ciepło.

Zaopatrzenie w energię elektryczną

Struktura sieci elektroenergetycznych Gminy Przykona i gmin ościennych jest ze sobą

w naturalny sposób powiązana. W związku z planowanym rozwojem gminy i uzbrajaniem

nowych terenów, w tym terenów rozwojowych nie można wykluczyć, iż w przyszłości

konieczna będzie współpraca pomiędzy Gminą Przykona a innymi gminami w zakresie

rozbudowy systemu elektroenergetycznego. W trzech z nadesłanych odpowiedzi gminy

wyraziły chęć współpracy z zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną.

W związku z postępem frontów eksploatacyjnych odkrywki Adamów

w kierunku północnym nastąpi zmiana przebiegu linii elektroenergetycznej 220kV Adamów-

Zgierz. W zakresie rozbudowy elementów tej infrastruktury istotne są ustalenia

obowiązującego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego

gm. Brudzew (uchwała Nr 63/X/07 Rady Gminy Brudzew z dnia 30.08.2007r.),

w którym ustalono możliwości budowy po trasie linii 220 kV Adamów-Zgierz

(przebiegającej także przez teren Gminy Przykona) elektroenergetycznych linii przesyłowych

400 kV. Przedmiotowe zapisy dotyczące w/w linii elektroenergetycznej przeniesione zostały

do obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu

obejmującego część obrębów geodezyjnych: Bogdałów Kolonia, Kawony i Kuźnica

Janiszewska, Gmina Brudzew, zatwierdzonego uchwałą Nr XXII/116/2012 Rady Gminy

Brudzew z dnia 28 września 2012.r. (opublikowaną w Dz.U.Woj.Wlkp. z dn. 9.11.2012r.,

poz 5022).


Strona 113

Zaopatrzenie w gaz

Brak sieci gazowej w Gminie Przykona nie wyklucza możliwości współpracy

z ościennymi gminami w zakresie budowy takiej sieci w przyszłości.


Strona 114

7 Podsumowanie

Zawartość opracowania „Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię

elektryczną i paliwa gazowe Gminy Przykona” odpowiada pod względem

redakcyjnym i merytorycznym wymogom Ustawy - Prawo Energetyczne.

Liczba ludności na terenie Gminy Przykona wyniosła na koniec 2012 r. 4 402 osób.

Przewiduje się, że liczba mieszkańców w perspektywie do 2030:

zmniejszy się o około 24 osób wg scenariusza A – pasywnego zgodnie

z prognozą GUS,

pozostanie na stałym poziomie wg scenariusza B – umiarkowanego,

zwiększy się o około 283 osoby wg scenariusza C – aktywnego.

Na podstawie danych prezentujących stan społeczny i gospodarczy Gminy Przykona

można stwierdzić, że występuje wiele pozytywnych trendów rozwoju takich jak:

dodatnie wartości przyrostu naturalnego, wzrost liczby podmiotów gospodarczych

oraz wzrost liczby ludności. Określona polityka gminy w zakresie planowania

energetycznego powinna niwelować negatywne zjawiska i wpływać korzystnie

na rozwój opisywanego obszaru.

Wśród budynków na terenie gminy przeważającą większość stanowią budynki

wybudowane w latach 1945 – 1970 - 30% oraz 1971 – 2000 – 45%, co oznacza,

że wiele z nich wymaga prac termomodernizacyjnych.

Obecny stan techniczny sieci elektroenergetycznych oraz zamierzenia remontowe

ENERGA OPERATOR SA Oddział Dystrybucji w Kaliszu zapewniają

bezpieczeństwo w zakresie aktualnego i przyszłościowego zapotrzebowania

odbiorców na energię elektryczną.

Ze względu na wsparcie ze strony lokalnego samorządu energia słoneczna stanowi

jedno z głównych alternatywnych źródeł energii na terenie gminy. Szczególnie latem

może być wykorzystywana do podgrzewania wody użytkowej. Preferowanym

kierunkiem rozwoju energetyki słonecznej jest instalowanie indywidualnych

kolektorów na domach mieszkalnych i budynkach użyteczności publicznej,

bądź w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Wykorzystywane są także ogniwa

fotowoltaiczne do częściowego zaopatrzenia potrzeb energetycznych budynku

biurowego Urzędu Gminy, a w przyszłości Szkół i innych budynków użyteczności

publicznej.


Strona 115

Gmina Przykona znajduje się w strefie bardzo korzystnej dla lokalizacji siłowni

wiatrowych. Na terenie Gminy Przykona obecnie prowadzi się postępowanie prawne

dotyczące lokalizacji farm wiatrowych o mocy docelowej 80 MW na terenach

pokopalnianych.

Wśród odnawialnych źródeł energii duże znaczenie na terenie Gminy Przykona

odgrywa również biomasa, która może być wykorzystywana w skojarzeniu

z kolektorami słonecznymi. Polega to na gromadzeniu biomasy do ogrzewania

na zimę oraz na wykorzystaniu kolektorów słonecznych dla potrzeb przygotowania

ciepłej wody użytkowej i suszenia biomasy w okresie lata, wiosny oraz jesieni.

W najbliższej przyszłości na terenie Gminy Przykona ma powstać biogazownia, która

rocznie ma wyprodukować ok. 6 379 596 m3

biogazu.

W przypadku Gminy Przykona budowa obiektu do produkcji energii skojarzonej

na chwilę obecną nie ma ekonomicznego uzasadnienia.

W zakresie przedsięwzięć związanych z racjonalizacją użytkowania ciepła oraz energii

elektrycznej w obiektach należących do gminy, budynkach mieszkalnych oraz innych

budynkach należących do podmiotów gospodarczych zaleca się:

monitoring zużycia energii w obiektach gminnych oraz oświatowych,

budynkach mieszkalnych

przeprowadzenie inwestycji związanych z ograniczeniem strat ciepła

i energii elektrycznej m.in.: termomodernizacja, wymiana oświetlenia

na energooszczędne, wymiana źródła ciepła,

edukację społeczeństwa w dziedzinie oszczędzania energii oraz wykorzystania

energii odnawialnych w poszczególnych gospodarstwach domowych

oraz w obiektach użyteczności publicznej.

upowszechnianie informacji o urządzeniach i technologiach ekologicznych

i energooszczędnych oraz możliwości pozyskiwania funduszy na inwestycje

ekologiczne

W zakresie rozwoju energetyki odnawialnej na terenie gminy proponuje się:

kontynuację programów polegających na zastosowaniu kolektorów

słonecznych w budynkach prywatnych.

budowę farm fotowoltaicznych,


Strona 116

zastosowanie pomp ciepła czy układów wentylacji mechanicznej

współpracujących z gruntowymi wymiennikami ciepła w budynkach

mieszkalnych, budynkach użyteczności publicznej i budynkach mieszkalnych,

wykorzystanie istniejącego energetycznego potencjału biomasy (drewno,

słoma) na miejscu w gospodarstwach rolnych lub innych podmiotach

zajmujących się przeróbką drewna.

Na podstawie diagnozy stanu istniejącego zapotrzebowanie energetyczne Gminy

Przykona charakteryzują następujące parametry:

całkowite roczne zużycie energii w postaci wszystkich nośników – 144 TJ/rok,

roczne zużycie energii cieplnej na cele: ogrzewania pomieszczeń,

przygotowanie ciepłej wody użytkowej, bytowe i technologiczne – 120 TJ/rok,

w tym głównie mieszkalnictwo 104 TJ/rok (86,6%).

Prognozy zapotrzebowania na ciepło, gaz i energię elektryczną obarczone są dużą

niepewnością ze względu na niemożliwy do określenia poziom zmian cen energii.

Zmiany cen mogą wpływać zarówno na wielkość zużycia energii jak i proporcji

pomiędzy zużyciem poszczególnych nośników energii.

W związku z przewidywanym rozwojem podmiotów gospodarczych oraz przede

wszystkim mieszkalnictwa następuje wzrost zapotrzebowania na nośniki energetyczne

na terenie Gminy Przykona. Przyrost zapotrzebowania wynika z dynamicznego

i systematycznego rozwoju Gminy związanego z realizacją planowanych inwestycji,

utrzymaniem zainteresowania inwestorów wyznaczonymi terenami pod handel, usługi

oraz przemysł.

Szacuje się, że według powyższego scenariusza nastąpi wzrost:

zapotrzebowania na ciepło o 9765 GJ/rok,

zapotrzebowania na energię elektryczną o 978 MWh/rok.


Strona 117

Spis tabel

TAB. 1. SOŁECTWA I JEDNOSTKI OSADNICZE GMINY PRZYKONA ........................................................................... 13 TAB. 2. LICZBA LUDNOŚCI ORAZ GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA W POSZCZEGÓLNYCH SOŁECTWACH GMINY PRZYKONA 17 TAB. 3. PORÓWNANIE PODSTAWOWYCH WSKAŹNIKÓW DEMOGRAFICZNYCH ........................................................ 18 TAB. 4. PODMIOTY GOSPODARCZE DZIAŁAJĄCE NA TERENIE GMINY W LATACH 2001 – 2011R. ........................... 21 TAB. 5. WYKAZ PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH NA TERENIE GMINY WG SEKCJI PKD 2007 W 09.2012R. ............. 22 TAB. 6. STATYSTYKA MIESZKANIOWA Z LAT 1995 - 2010 DOTYCZĄCA GMINY PRZYKONA ................................... 28 TAB. 7. WARUNKI MIESZKANIOWE NA TERENIE GMINY PRZYKONA W PORÓWNANIU DO WARUNKÓW PANUJĄCYCH

W POWIECIE I WOJEWÓDZTWIE ..................................................................................................................... 28 TAB. 8. ZMIANY W ZASOBACH MIESZKANIOWYCH GMINY PRZYKONA W LATACH 2005 - 2010 ............................. 29 TAB. 9. STOPIEŃ WYPOSAŻENIA W INSTALACJE TECHNICZNO - SANITARNE W GMINIE PRZYKONA ........................ 30 TAB. 10. SIECI ROZDZIELCZE NA TERENIE GMINY PRZYKONA ............................................................................... 34 TAB. 11. WYKAZ STACJI TRANSFORMATOROWYCH SN/NN NA TERENIE GMINY PRZYKONA ................................. 35 TAB. 12. ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W BUDYNKACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ ....................................... 37 TAB. 13. ANALIZA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ DLA OBIEKTÓW ZLOKALIZOWANYCH NA

TERENIE GMINY PRZYKONA .......................................................................................................................... 38 TAB. 14. ZUŻYCIE CIEPŁA NA CELE GRZEWCZE W BUDYNKACH MIESZKALNYCH ................................................... 41 TAB. 15. ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W BUDYNKACH UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ ....................................... 43 TAB. 16. CHARAKTERYSTYKA PRZYKŁADOWEGO OBIEKTU JEDNORODZINNEGO ................................................... 46 TAB. 17. ROCZNE ZUŻYCIE PALIW NA OGRZANIE BUDYNKU INDYWIDUALNEGO Z UWZGLĘDNIENIEM SPRAWNOŚCI

ENERGETYCZNEJ URZĄDZEŃ GRZEWCZYCH ORAZ POTENCJAŁ REDUKCJI ZUŻYCIA ENERGII W WYNIKU

ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII ALTERNATYWNEJ DO KOTŁA WĘGLOWEGO KOMOROWEGO .......................... 47 TAB. 18. DOPUSZCZALNE STĘŻENIA ZANIECZYSZCZEŃ, ZGODNIE Z OBOWIĄZUJĄCYM ROZPORZĄDZENIEM ........... 50 TAB. 19. CZYNNIKI METEOROLOGICZNE WPŁYWAJĄCE NA STAN ZANIECZYSZCZENIA ........................................... 51 TAB. 20. CZAS ZWROTU INWESTYCJI W INSTALACJE SOLARNE ............................................................................... 73 TAB. 21 SPRAWNOŚĆ KONWERSJI WYBRANYCH OGNIW FOTOWOLTAICZNYCH ...................................................... 75 TAB. 22. POTENCJALNE ZASOBY ENERGII GEOTERMALNEJ W POLSCE .................................................................... 78 TAB. 23. WIELKOŚĆ PRODUKCJI ............................................................................................................................. 89 TAB. 24. ZESTAWIENIE PROGNOZOWANEGO WZROSTU ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ DO 2030 ROKU WG

SCENARIUSZY ............................................................................................................................................... 92


Strona 118

Spis rysunków

RYS. 1. PROCES LEGISLACJI PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIE ELEKTRYCZNĄ I

PALIWA GAZOWE ............................................................................................................................................ 4 RYS. 2. LOKALIZACJA GMINY PRZYKONA NA TLE WOJEWÓDZTWA I POWIATU ...................................................... 12 RYS. 3. MAPA GMINY PRZYKONA .......................................................................................................................... 13 RYS. 4. ROCZNA RÓŻA WIATRÓW DLA STACJI METEOROLOGICZNEJ W KOLE ......................................................... 15 RYS. 5. LICZBA LUDNOŚCI W GMINIE PRZYKONA W LATACH 1995-2010 ............................................................... 16 RYS. 6. PROGNOZA DEMOGRAFICZNA DLA GMINY PRZYKONA .............................................................................. 19 RYS. 7. STRUKTURA WIEKOWA LUDNOŚCI DLA GMINY PRZYKONA ....................................................................... 20 RYS. 8. UŻYTKOWANIE GRUNTÓW NA TERENIE GMINY PRZYKONA ....................................................................... 23 RYS. 9. GOSPODARSTWA ROLNE WEDŁUG GRUP OBSZAROWYCH UŻYTKÓW ROLNYCH W GMINIE PRZYKONA ....... 24 RYS. 10. STRUKTURA WIEKOWA BUDYNKÓW WG LICZBY MIESZKAŃ I POWIERZCHNI W GMINIE PRZYKONA .......... 27 RYS. 11. OBSZAR DZIAŁANIA ENERGA-OPERATOR ODDZIAŁ W KALISZU ....................................................... 34 RYS. 12. PRZEBIEG LINII WYSOKIEGO NAPIĘCIA NA TERENIE GMINY PRZYKONA. .................................................. 35 RYS. 13. ZAPOTRZEBOWANIA NA CIEPŁO W ZALEŻNOŚCI OD WIEKU BUDYNKU ..................................................... 40 RYS. 14. PRZEBIEG TRASY GAZOCIĄGU DN 250 RELACJI TUREK - UNIEJÓW ......................................................... 45 RYS. 15. PORÓWNANIE KOSZTÓW WYTWORZENIA ENERGII W ODNIESIENIU DO ENERGII UŻYTECZNEJ DLA RÓŻNYCH

NOŚNIKÓW .................................................................................................................................................... 48 RYS. 16. OCENA POD KĄTEM ZANIECZYSZCZENIA OZONEM ................................................................................... 52 RYS. 17. OCENA POD KĄTEM ZANIECZYSZCZENIA PYŁEM PM10 ........................................................................... 52 RYS. 18. OCENA POD KĄTEM ZANIECZYSZCZENIA BENZO(A)PIRANEM ................................................................... 52 RYS. 19. OCENA POD KĄTEM ZANIECZYSZCZENIA DWUTLENKIEM SIARKI, DWUTLENKIEM AZOTU, KADMEM,

ARSENEM, NIKLEM, OŁOWIEM, BENZENEM I TLENKIEM WĘGLA .................................................................... 52 RYS. 20. EMISJA SO2 W LATACH 1976-2011 (TYŚ. MG/ROK) ................................................................................. 53 RYS. 21. EMISJA NO2 W LATACH 1996-2011 (TYŚ. MG/ROK) ................................................................................ 54 RYS. 22. EMISJA PYŁU W LATACH 1976-2011 (TYŚ. MG/ROK) ............................................................................... 54 RYS. 23. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH W 2010R. .................. 55 RYS. 24. UDZIAŁ POSZCZEGÓLNYCH TECHNOLOGII W PRODUKCJI ENERGII ODNAWIALNEJ W POLSCE ................... 59 RYS. 25 ILOŚĆ I MOC INSTALACJI WYKORZYSTUJĄCYCH ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII NA TERENIE

WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO WG URE .............................................................................................. 60 RYS. 26 ZASOBY ENERGII WIATRU W POLSCE ........................................................................................................ 61 RYS. 27 ŚREDNIA ROCZNA CZĘSTOŚĆ PRĘDKOŚCI WIATRU W PRZEDZIALE 4-9 M/S W WOJEWÓDZTWIE

WIELKOPOLSKIM .......................................................................................................................................... 62 RYS. 28 ŚREDNIA ROCZNA PRĘDKOŚĆ WIATRU W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM ............................................ 62 RYS. 29 LOKALIZACJA FARM WIATROWYCH W WIELKOPOLSCE ............................................................................ 63 RYS. 30. ROCZNA GĘSTOŚĆ PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO W POLSCE NA PŁASZCZYZNĘ POZIOMĄ .................. 65 RYS. 31. ROCZNA SUMA USŁONECZNIENIA RZECZYWISTEGO W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM ....................... 66 RYS. 32. PROCENTOWA DOSTĘPNOŚĆ ENERGII SŁONECZNEJ W CIĄGU ROKU .......................................................... 67 RYS. 33. BUDOWA KOLEKTORA PŁASKIEGO ........................................................................................................... 68 RYS. 34. BUDOWA KOLEKTORA PRÓŻNIOWEGO ..................................................................................................... 68 RYS. 35. STOPIEŃ POKRYCIA POTRZEB DLA PODGRZANIA CIEPŁEJ WODY UŻYTKOWEJ .......................................... 69 RYS. 36. SCHEMAT INSTALACJI SOLARNEJ DLA CIEPŁEJ WODY UŻYTKOWEJ .......................................................... 70 RYS. 37. ROZKŁAD ZREALIZOWANYCH INWESTYCJI NA TERENIE KRAJU ................................................................ 71 RYS. 38. PERSPEKTYWA POZYSKANIA ENERGII CIEPLNEJ Z KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH NA TERENIE GMINY

PRZYKONA ................................................................................................................................................... 74 RYS. 39. SCHEMAT DZIAŁANIA OGNIWA FOTOWOLTAICZNEGO .............................................................................. 75 RYS. 40 ZASOBY GEOTERMALNE, FUNKCJONUJĄCE I PLANOWANE ZAKŁADY GEOTERMALNE W POLSCE. ZAKŁADY

GEOTERMALNE: 1-FUNKCJONUJĄCE, 2-PLANOWANE, 3-UZDROWISKA. (PODZIAŁ NA PROWINCJE I ZASOBY

WG. SOKOŁOWSKIEGO)................................................................................................................................. 77 RYS. 41. ZASADA DZIAŁANIA POMPY CIEPŁA ......................................................................................................... 79 RYS. 42.INSTALACJA POMPY CIEPŁA Z KOLEKTOREM GRUNTOWYM PIONOWYM .................................................... 80 RYS. 43. INSTALACJA POMPY CIEPŁA Z KOLEKTOREM GRUNTOWYM POZIOMYM ................................................... 80 RYS. 44. SCHEMAT BIOGAZOWI ROLNICZEJ ............................................................................................................ 88 RYS. 45. SCHEMAT ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA INWESTYCJI ZWIĄZANYCH Z ENERGIĄ ............................................ 100

../../RRG%202009/Jola%20Chrostek/Roman%20Cybulski/Projekt%20założeń%20do%20planu%20zaopatrzenia%20w%20ciepło/PROJEKT%2029.11.2012.doc#_Toc357582351


Strona 119

Literatura

1. Prawo ochrony środowiska.

2. Ustawa Prawo energetyczne.

3. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku.

4. Powszechny Spis Narodowy, 2011r.

5. Dane zebrane od przedsiębiorstw energetycznych i innych podmiotów w trakcie

sporządzania niniejszego Projekt Założeń.

6. Raport o stanie środowiska w województwie wielkopolskim w 2009 roku.

7. Informacje Głównego Urzędu Statystycznego zawarte w Banku Danych Lokalnych.

8. Dane Urzędu Gminy Przykona.

9. Pisma od przedsiębiorstw energetycznych.

10. Pisma od gmin ościennych dotyczących współpracy z Gminą Przykona.

11. Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej (EEAP), 2007 r.

12. Tytko Ryszard, Odnawialne źródła energii, Wyd. 4, OWG, Warszawa 2010.

13. Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006r.

w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz

uchylając dyrektywę Rady 93/76/EWG.

14. Dyrektywa 2001/77/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 września 2001r.

w sprawie wspierania produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej

ze źródeł odnawialnych.

15. Dyrektywa 2003/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003r.

dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej uchylająca

dyrektywę 96/92/WE.

16. Odnowiona strategia UE dotycząca trwałego rozwoju .

17. Program dla Energetyki.

18. Polityka Ekologiczna Państwa do roku 2030 w latach 2009-2012 z perspektywa do roku

2030.

19. Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do roku 2020.

20. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego.

21. Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2008-2011

z perspektywa na lata 2012-2019.

22. Strategia Rozwoju Powiatu Tureckiego 2001-2015.

23. Program Ochrony Środowiska Gminy Przykona na lata 2010-2017.

24. Gospodarowanie energią w gminach – podstawy metodyczne, pod red. Heleny Rusak,

Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, Białystok 2011.

25. Strategia wzrostu efektywności energetycznej i rozwoju odnawialnych źródeł energii

w Wielkopolsce na lata 2012-2020, Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią

Sp. z o.o. Poznań 2012

Załącznik do Uchwały Nr 0007 / 221 /2013 Rady Gminy ... · 3.2.6 Energia spadku wody ... który...

Documents

Transcript of Załącznik do Uchwały Nr 0007 / 221 /2013 Rady Gminy ... · 3.2.6 Energia spadku wody ... który...