ZAŁĄCZNIK 1 - wne.uw.edu.pl · Tymczasem w praktyce założenie to jest bardzo często...

ZAŁĄCZNIK 1

1

ZAŁĄCZNIK 1

2

1. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe

Stopień rok miejsce Praca (tytuł, promotor) promotor

Doktor nauk

ekonomicznych

w zakresie

ekonomii

2001 Wydział Nauk

Ekonomicznych

Uniwersytetu

Warszawskiego

Instrumenty dłużne w realizacji zadań

samorządu terytorialnego. Warunki i

perspektywy rozwoju w Polsce.

Prof. dr hab.

Krzysztof Opolski

Magister

ekonomii

1996 Wydział Nauk

Ekonomicznych

Uniwersytetu

Warszawskiego

Szanse i zagrożenia dla rozwoju obligacji

komunalnych w Polsce

Prof. dr hab.

Krzysztof Opolski

2. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych.

Jednostka naukowa lata stanowisko Katedra/zespół

Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu

Warszawskiego

1996-2001 doktorant Katedra Bankowości i

Finansów


Warszawskiego

2001-2013 adiunkt Katedra Bankowości i

Finansów


Warszawskiego

2013-teraz Starszy wykładowca Katedra Bankowości i

Finansów

Instytut Badań Edukacyjnych 2011-2012 Starszy specjalista

ds. badań

Zespół Ekonomii

Edukacji

Instytut Badań Edukacyjnych 2012-teraz Lider zespołu Zespół Ekonomii

Edukacji

3. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca

2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w

zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.):

a) Tytuł osiągnięcia naukowego, autor, rok wydania, nazwa wydawnictwa,

Osiągnięciem wskazanym w ww. ustawie, jest monografia:

Tytuł: Efektywność decentralizacji. Analiza zdecentralizowanego dostarczania dóbr o

charakterze ponadlokalnym

Autor: Agnieszka Kopańska

Rok wydania: 2014

Nazwa wydawnictwa: DIFIN

Miejsce wydania: Warszawa

ISBN: 978-83-7930-294-9

ZAŁĄCZNIK 1

3

b) Omówienie celu naukowego ww. pracy i osiągniętych wyników wraz z omówieniem

ich ewentualnego wykorzystania.

Prezentowana monografia podejmuje problem podziału zadań i dochodów

publicznych między szczeble administracji publicznej. Celem pracy była w szczególności

analiza zdecentralizowanego dostarczania przez samorządy dóbr i usług, które tworzą tzw.

pośrednie pionowe efekty zewnętrzne. Istnienie tych efektów oznacza, że lokalna produkcja

oddziałuje nie tylko na mieszkańców danego samorządu, ale pośrednio również na

mieszkańców większego obszaru- całego kraju. Z tym głównym celem książki związane są dwa

cele pośrednie:

1. Analiza wpływu na politykę wydatkową samorządów, klasycznych instrumentów wsparcia

produkcji dóbr o ponadlokalnych korzyściach, tzn.

instrumentów finansowych – transferów w postaci subwencji i dotacji,

instrumentów nakazowych co do ilości i jakości dostarczanych przez samorządy

dóbr i usług.

2. Wskazanie innych niż klasyczne mechanizmów mogących poprawić efektywność

alokacyjną oraz produkcyjną w odniesieniu do dóbr i usług dostarczanych przez

samorządy a generujących pośrednie efekty zewnętrzne.

Zagadnienie podziału zadań i dochodów między szczeble administracji publicznej

stanowi główny przedmiot analiz nurtu ekonomii określanego jako fiscal federalism. W tym

nurcie osadzona jest również prezentowana monografia. Fiscal federalism stanowi istotny

nurt badań w zakresie ekonomii sektora publicznego w literaturze światowej, jest jednak dość

słabo rozpoznany w literaturze polskiej, prezentowana praca stanowi uzupełnienie tej luki.

Pierwszy rozdział prezentowanej monografii rozpoczyna się od przeglądu klasycznych

modeli teorii fiscal federalism (a więc związanych z pierwszą generacją tych teorii). Zgodnie

z tymi modelami decentralizacja jest sposobem poprawienia efektywności alokacyjnej i

kosztowej finansów publicznych. (Oates W. 1972, Tiebout Ch. 1956). Jednak aby pozytywne

rezultaty decentralizacji zostały osiągnięte konieczne jest spełnienie szeregu warunków.

Jednym z nich, który stał się przedmiotem analiz prowadzonych w książce jest założenie o

podziale zadań między samorządy zgodnie z obszarem korzyści. Założenie to, określane jest

również jako perfect correspondence- dokładna odpowiedniość. Oznacza ono, że efekty

ZAŁĄCZNIK 1

4

samorządowej produkcji pozostają w granicach poszczególnych samorządów. Tymczasem w

praktyce założenie to jest bardzo często niespełnione i mamy do czynienia z efektami

zewnętrznymi samorządowej produkcji.

W rozdziale 1.2 książki wprowadzona jest klasyfikacja tych efektów. Z punktu

widzenia kształtowania finansów lokalnych szczególnie ciekawe są efekty pośrednie

pionowe. Efekty te nie dotyczą konkretnych mieszkańców, ale całych społeczności.

Wpływają one na dobrobyt regionów, kraju a nawet mają charakter ponadnarodowy.

Dotykają one zatem wzajemnych relacji rządu i samorządów. Mówić można w ich przypadku

o wydatkowej współzależności poszczególnych szczebli administracji publicznej. (Dahlby B.

1996) Przykładów takich dóbr jest wiele i są one niezwykle ważnymi zadaniami publicznymi.

W pracy w sposób szczególny analizowane są dwa z nich- edukacja i usługi wodno-

kanalizacyjne. Przydzielenie tych zadań jako własnych samorządom odbywa się zgodnie z

logiką bezpośredniego produktu (output) jaki jest z nimi związany. Wyznaczenie obszaru

realizacji tych zadań związane jest z możliwością dotarcia usług do bezpośrednich

konsumentów przy jednoczesnym uzyskaniu właściwych efektów skali produkcji- na co

wskazuje teoremat Oates’a. Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, że obie wspomniane usługi

właściwie realizowane stają się korzyścią nie tylko dla tych bezpośrednich konsumentów, ale

również szerzej dla całego społeczeństwa. Z kolei zła edukacja czy niska jakość usług

wodno-kanalizacyjnych może oddziaływać negatywnie na większe obszary niż realizująca je

jednostka samorządu terytorialnego. Samorząd jako bezpośredni producent nie będzie brał

pod uwagę dobrobytu innych podmiotów, stąd niezbędna staje się interwencja. Jednym ze

sposobów przeciwdziałania temu problemowi jest internalizacja- a więc po prostu

centralizacja zadania. Jednak w warunkach gdy bezpośrednia produkcja (output) ma wyraźnie

lokalny charakter centralizacja oznacza ona utratę pozytywnych efektów decentralizacji. Stąd

klasyczne rozwiązania problemu korzyści zewnętrznych działania samorządów to interwencje

ograniczające, ale nie likwidujące decentralizację:

Interwencja dochodowa poprzez system transferów wspierających samorząd- producenta.

Wprowadzenie nakazów dotyczących ilości i jakości dostarczanych przez samorząd dóbr i

usług.

Kolejne części – 1.3 i 1.4 rozdziału pierwszego pracy szczegółowo omawiają teorie

oraz wyniki badań związanych z wpływem tych klasycznych typów interwencji na politykę

ZAŁĄCZNIK 1

5

wydatkową samorządów. Przegląd ten obejmuje opracowania osadzone w pierwszej i drugiej

generacji teorii fiscal federalism.

Istnienie dotacji i subwencji jako źródeł finansowania samorządów związane jest nie

tylko z analizowanym w omawianej pracy problemem efektów zewnętrznych. Podstawowe

funkcje tych transferów oraz ich taksonomia omówione są w rozdziale 1.3. W rozdziale tym

pokazane jest również znaczenie dotacji i subwencji w budżetach samorządów na świecie.

Ten przegląd wskazuje, że obszary działania samorządów gdzie dotacje mają największe

znaczenie to między innymi te, które dotyczą analizowanych w pracy zadań generujących

pośrednie pionowe efekty zewnętrzne. Oznacza to, że problem wpływu tej interwencji na

wydatki samorządów ma wymiar nie tylko teoretyczny ale ważny jest również z punktu

widzenia realnej polityki decentralizacji w wielu państwach. Jednocześnie owa popularność

dotacji oraz subwencji jako źródeł finansowania samorządów powoduje, że analizy

teoretyczne mogą być uzupełnione o obserwacje rzeczywistości.

W modelach osadzonych w pierwszej generacji teorii fiscal federalism subwencja staje

się odpowiednikiem wzrostu dochodów własnych samorządu lub jego mieszkańców. Z kolei

dotacja, jest odpowiednikiem sytuacji gdy obniża się cena dotowanego dobra. Dotacja w tym

modelowym ujęciu jest instrumentem, który szczególnie silnie wpływa na konsumpcję

(produkcję) określonego dobra. Jednak dotacja zmienia relacje cenowe i stanowi interwencję

oddziałującą na konsumpcję innych lokalnych dóbr, w szczególności może obniżać wydatki

na inne dobra ważne dla lokalnej społeczności. W tym ujęciu interwencja w postaci subwencji

ma bardziej neutralny charakter. Analizy rzeczywistego wpływu dotacji i subwencji na

wydatki samorządów wykazały, że ich efekty odbiegają jednak od modelowych. Pod koniec

lat 60’tych zauważono, że subwencje oddziałują na wydatki samorządowe znacznie silniej niż

dochody własne samorządu czy dochody prywatne mieszkańców (Gramlish E. 1969).

Zjawisko to zostało nazwane efektem lepu na muchy (flypaper efect), gdyż pieniądze

publiczne przyklejają się do wydatków publicznych. Badania dotyczące dotacji pokazały z

kolei, że ich wpływ na wydatki samorządu zależy nie tylko od ich wielkości i zależności

między efektem dochodowym i substytucyjnym. Ważne okazują się zasady na jakich dotacja

trafia do samorządu i czy jest stabilnym czy jednorazowym źródłem jego finansowania.

Kolejne kwestie, które poddane zostały analizie to zmiany w wydatkach samorządów

związane ze wzrostem oraz spadkiem dotacji i subwencji. Klasyczne modele sugerują że

powinniśmy mieć do czynienia z reakcją symetryczną. Odpowiedź na spadek wartości

transferów powinna być co do wielkości taka sama (tylko w przeciwną stronę) jak w

ZAŁĄCZNIK 1

6

przypadku wzrostu transferów. Okazuje się jednak że w praktyce obserwowane są różne

reakcje. Część analiz wskazuje na istnienie tzw. fiskalnego zastąpienia gdy pomimo spadku

transferu wydatki zmieniają się w bardzo niewielkim stopniu. Inne badania wykazały tzw.

super efekt lepu na muchy- gdy spadek subwencji lub dotacji powoduje, że wydatki

samorządowe gwałtownie i znacznie spadają.

Teorie pierwszej generacji fiscal federalism nie pozwalały w pełni wyjaśnić opisanych

powyżej zjawisk. Stąd dopiero w drugiej generacji teorii znaleziono źródła owych odstępstw

od modelowych efektów. Szczegółowy przegląd badań i teorii tłumaczących te zjawiska

dokonany jest w rozdziale 1.3 omawianej pracy. Podstawowym wnioskiem z tego przeglądu

jest fakt, że transfery wpływają na politykę wydatkową samorządów zniekształcając relacje

między decyzjami władz lokalnych a preferencjami mieszkańców. Obejmuje to nie tylko

dobra których interwencja miała dotyczyć, ale również inne lokalne zadania. Następuje zatem

ograniczenie efektywności alokacji decentralizacji. Dodatkowo dochody własne- podatki

przestają być ceną za lokalne usługi. Ograniczony jest zatem opisany przez Tiebout’a

mechanizm poprawy efektywności kosztowej działań

Rozdział 1.4 poświęcony jest kolejnemu sposobowi interwencji w lokalne wydatki-

nakazom co do ilości i jakości samorządowej produkcji. Podobnie jak w przypadku

transferów możemy mieć tu do czynienia z różnym stopniem interwencji. Może ona

przybierać postać ogólnego wskazania, że zadanie jest obowiązkowym dla samorządu ale

również polegać na szczegółowych wytycznych. Te wytyczne mogą znów być bardzo

zróżnicowane. Dotykać mogą autonomii politycznej, autonomii czynników produkcji a

wreszcie autonomii samych produktów. (Bach S. i in. 2009) Analiza skutków wprowadzenia

ograniczeń w autonomii o decyzjach wydatkowych samorządów jest zadaniem trudnym i

stosunkowo rzadko podnoszonym w badaniach. Przede wszystkim te interwencje nie istnieją

w pierwszych teoriach fiscal federalism. W rozważaniach osadzonych w pierwszej generacji

tych teorii przyjmuje się, że autonomia wydatkowa samorządów jest pełna. Ograniczenia

wydatkowe pojawiają się jedynie po stronie dochodów samorządu- wtedy gdy do budżetu

wprowadzona jest dotacja. Jeśli następuje interwencja po stronie wydatków jest ona w

pierwszych modelach pełna- oznacza centralizację. Jak powiedziano Oates przewidywał, że

centralizacja oznacza całkowitą unifikację wydatków- to jej przeciwstawiał zróżnicowanie i

dopasowanie wydatków do preferencji w warunkach decentralizacji. Nie ma w teoremacie

Oates’a żadnych opcji pośrednich. Tymczasem w praktyce często owe centralne wskazania

dotyczą tylko określonego minimum wydatków. Zatem ograniczenie decentralizacji nie

ZAŁĄCZNIK 1

7

skutkuje brakiem a zmniejszeniem zróżnicowania w wydatkach samorządów. Kolejnym

problemem analitycznym dla oceny wpływu ograniczeń po stronie wydatkowej jest trudność

w kwantyfikacji tych interwencji. W przeciwieństwie do dotacji i subwencji, które

stosunkowo łatwo zmierzyć – ustalając ich udział w dochodach samorządu lub wydatkach na

określony cel, nie można równie łatwo wprowadzić miary utraty autonomii wydatkowej.

Dodatkowo sprawę komplikuje fakt, że pojawienie się interwencji w politykę wydatkową

może powodować konieczność wprowadzania następnych. Na przykład dla zapewnienia

realizacji określonych minimów wydatkowych konieczne jest wprowadzenie nowych dotacji

lub subwencji. Wprowadzane są również kontrole oceniające wykonanie wskazań przez

samorządy. Wszystkie te działania sprawiają, że decyzje wydatkowe podejmowane są nie

tylko w odniesieniu do preferencji mieszkańców, ale również innych podmiotów- instytucji

kontrolnych, polityków centralnych, biurokracji. Zatem efektywność alokacyjna

decentralizacji jest w warunkach zmniejszonej autonomii wydatkowej samorządu

ograniczona. Wpływa to również na mechanizmy uzyskania efektywności kosztowej- nie

istnieje powiązanie między oferowanymi mieszkańcom dobrami i usługami a lokalnymi

podatkami.

Ocena wpływu ograniczeń wydatkowych na politykę samorządów jest trudna i

wymaga kompleksowego podejścia. Sposób zbadania tego zjawiska zaprezentowany został w

rozdziale 1.4. Jest to analiza polityki budżetowej oparta na ocenie zmian wydatków w

budżetach samorządów. Pokazano dwie teorie opisujące obserwowane w budżetach

publicznych zmiany. Pierwsza tzw. teoria przyrostowego budżetu stworzona w latach 60’tych

XX wieku przez A. Wildawsky’ego wskazuje na stabilny i nieprzerwany rozrost wydatków

publicznych. Tłumaczony jest on postawami aktorów procesu budżetowego- polityków i

lokalnej biurokracji, a również samym przebiegiem tego procesu (Wildawsky A. 1964).

Rozszerzeniem tej teorii jest teoria przerywanej równowagi budżetu, która pokazuje, że co

jakiś czas obok inkrementalnych wzrostów pojawiają się w budżetach gwałtowne i znaczne

zmiany. (Baumgartner F.R, Jones B.D. 1993) Te skoki związane są z istnieniem

tarć/niedostosowań w budżecie. Jednym z nich mogą być centralne ograniczenia autonomii

wydatkowej samorządów.

Ważnym wnioskiem z przeprowadzonego w rozdziałach 1.3 i 1.4 przeglądu badań i

teorii jest to, że każda interwencja dochodowa i nakazowa wpływając na politykę wydatkową

samorządu może prowadzić do niezamierzonych zmian tej polityki, ograniczając efektywność

alokacyjną i kosztową samorządów. Ten przegląd stał się podstawą dla wstępnej weryfikacji

ZAŁĄCZNIK 1

8

hipotezy, że klasyczne instrumenty pobudzania lokalnej produkcji dóbr, których obszar

przekracza granice samorządu i obejmuje pośrednio mieszkańców całego kraju, prowadzą do

deformacji polityki wydatkowej samorządów. Przegląd ten pozwolił również na

wprowadzenie szczegółowych hipotez, które analizowane były w rozdziale trzecim pracy.

Analizy empiryczne prowadzone w prezentowanej pracy dotyczyły tylko gmin (bez

miast na prawach powiatu) i ich budżetów w latach 2006-2011. Gminy jako najmniejsze

terytorialnie jednostki samorządu terytorialnego są najbliższe modelowym samorządom w

których władze są blisko mieszkańców. Jednocześnie zakres zadań gminnych jest bardzo

szeroki, a wydatki samorządów gminnych stanowią ponad 40% wydatków wszystkich

polskich samorządów. Wśród tych zadań można zidentyfikować wiele takich, które tworzą

analizowane w pracy pionowe pośrednie efekty zewnętrzne, w tym edukację i gospodarkę

wodno-ściekową. Gminy są administracyjnie podzielone na trzy dość liczne typy - wiejskie

(1571 jednostek), miejskie (241) i miejsko-wiejskie (602). Ten podział nie oddaje

zróżnicowania ekonomicznego samorządów, jednak stanowi o różnicowaniu dochodów

transferowych (np. subwencji oświatowej czy dotacji z środków zagranicznych) a również

niektórych zadań samorządów (np. wydatków na wynagrodzenia dla nauczycieli czy

zobowiązań co do typu oczyszczania ścieków). Dlatego też wszystkie analizy w rozdziale

drugim a następnie w trzecim prowadzone były w książce według tej administracyjnej

klasyfikacji. Analizowany okres – lata 2006-2011, to czas względnej1 stabilności przepisów

kształtujących dochody i wydatki gmin, jest to również okres obejmujący dwie kadencje

władz.

Podstawą przeglądu wydatków i dochodów gmin, którego dokonano w rozdziale

drugim była analiza budżetów lokalnych. W rozdziale tym dokonano wyjaśnień kategorii

zapisywanych w klasyfikacji budżetowej szczególnie w odniesieniu do tych wielkości

budżetowych, które stanowiły podstawę analiz empirycznych w rozdziale trzecim. Obok tego

przeprowadzono przegląd zapisów prawa, dotyczących zadań i dochodów samorządów.

Przegląd ten miał za zadanie wskazać zróżnicowanie autonomii samorządów w odniesieniu

do wybranych wydatków lokalnych – analizowano autonomię polityczną, czynników

produkcji i produktów. Do analizy wybrano zadania, wydatki na które stanowiły w ostatnich

latach największą część budżetów gmin, były to- oświata i wychowanie, pomoc społeczna,

1Zmienność przepisów dotyczących zadań i dochodów samorządów jest znaczna, stąd można mówić jedynie o

względnej stabilności kiedy to w ostatnich latach nie zmieniała się podstawowa ustawa o dochodach jednostek

samorządu terytorialnego z 2004 r. ale np. zmianie uległy w 2009 r. dochody samorządów z PIT, wraz z

zmianami w stawkach tego podatku.

ZAŁĄCZNIK 1

9

administracja publiczna, transport i łączność, gospodarka komunalna oraz rolnictwo i

łowiectwo, gospodarka mieszkaniowa. Wykazano, że we wszystkich tych zadaniach mamy do

czynienia z istotnym ograniczeniem autonomii politycznej, gdyż wszystkie one są zapisane

jako obligatoryjne dla samorządów i jednocześnie zasady udostępniania tych dóbr i usług

mieszkańcom są często szczegółowo opisane w właściwych ustawach. Autonomia czynników

produkcji spośród analizowanych zadań jest najsilniej ograniczona w przypadku zadań

oświatowych. Chodzi tu o zapisy ustawy Karta Nauczyciela, które szczegółowo regulują

zasady wynagradzania a również zatrudniania nauczycieli. Te regulacje wydają się mieć

związek z oczekiwaniem wysokiej jakości usług edukacyjnych, w których nauczyciel jest

podstawowym narzędziem. Można zatem przyjąć, że wynikają z ponadlokalnych korzyści

jakie z dobrej edukacji może mieć społeczeństwo. Autonomia produktu jest najsilniej

ograniczona w przypadku zadań z zakresu pomocy społecznej. Jest to odzwierciedleniem

zasad podziału zadań o charakterze redystrybucyjnym, kiedy samorządy są wprawdzie

wykonawcami usług ale finansowanie i decyzje o wielkości pomocy są ustalane centralnie.

Istotne ograniczenia autonomii produktu znaleźć można również w odniesieniu do zadań

gmin oddziałujących na środowisko naturalne. Zapisywane są one w budżetach w działach

gospodarka komunalna oraz rolnictwo i łowiectwo. Jest tu widoczna ingerencja Unii

Europejskiej, a związana jest ona z ponadlokalnymi korzyściami generowanymi przez te

usługi. Przegląd przepisów pokazał, że mamy do czynienia ze zróżnicowaniem poziomu

samodzielności samorządów które jest zgodne z istnieniem i skalą ponadlokalnych efektów

samorządowej działalności. Zauważalne jest jednocześnie dążenie prawodawcy do

nadmiernie szczegółowego definiowania zadań samorządów.

Przegląd dochodów polskich gmin pozwolił wykazać, że samorządy wprawdzie

dysponują dość znacznymi dochodami określanymi jako własne jednak możliwość ich

aktywnego kształtowania jest ograniczona. Przede wszystkim dotyczy to udziałów w

podatkach z PIT i CIT, które są własne jedynie ze względu na lokalną bazę podatkową.

Jednocześnie właśnie te dochody wyraźnie różnicują gminy poszczególnych typów. W

gminach wiejskich mają one zdecydowanie mniejsze znaczenie niż w samorządach miejskich.

Transfery- subwencje i dotacje stanowią istotne źródło dochodów polskich gmin. Szczególną

rolę w budżetach pełni część oświatowa subwencji ogólnej (tzw. subwencja oświatowa). Jest

ona wyrazem dofinansowania samorządów w związku z ponadlokalnymi korzyściami jakie

generuje gminna edukacja. Wyliczana jest w odniesieniu do zadań oświatowych samorządów,

ale jednocześnie nie istnieje żaden standard finansowy określający wysokość tych wydatków.

ZAŁĄCZNIK 1

10

Nie jest to dotacja, a dochody z niej w zasadniczej większości samorządów nie pokrywają

wydatków oświatowych. Podobnie jak dochody z PIT i CIT, subwencja oświatowa wyraźnie

różnicuje samorządy poszczególnych typów administracyjnych. Największe ma znaczenie w

budżetach gmin wiejskich a najmniejsze w miejskich. Kolejnym ważnym dla prowadzonych

w książce analiz spostrzeżeniem z tego przeglądu jest dość znaczny udział dotacji w

finansowaniu gmin. Pomimo tego, że reforma dochodów lokalnych wprowadzona ustawą z

2004 r. miała na celu wzmocnienie samodzielności dochodowej samorządów, w ostatnich

latach widać wzrost znaczenia dotacji budżetach. Należy również podkreślić ogromną

różnorodność tych dotacji. Obok tych, które stale płyną z budżetu państwa na zadania zlecone

(przede wszystkim związane z pomocą społeczną) pojawia się wiele dotacji przyznawanych

samorządom na zasadach konkursowych. Wiele z nich jest związana z dofinansowaniem

wydatków polskich gmin z środków Unii Europejskiej, w tym szczególnie powiązana jest z

zdaniami związanymi z ochroną środowiska. W rozdziale tym pokazano, że specyfika

przyznawania ale również klasyfikowania w budżecie tych dotacji sprawia, że analiza ich

wpływu na samorządową politykę wydatkową jest utrudniona. Dlatego też w rozdziale

trzecim wpływ ten był analizowany pośrednio- poprzez analizę wydatków realizowanych z

udziałem środków zagranicznych.

Rozdział trzeci to opis kolejnych analiz ekonometrycznych, które miały na celu

weryfikację w odniesieniu do polskich gmin szczegółowych hipotez postawionych w pracy.

Analizy te dotyczyły kolejno:

Wpływu pojawienia się dotacji pochodzących ze źródeł zagranicznych na inne niż

dotowane zadania gminne

Oddziaływania zmian w wysokości subwencji oświatowej na wydatki gmin na edukację

Wpływu ograniczeń w autonomii wydatkowej gmin wobec wynagrodzeń w edukacji na

ich decyzje wydatkowe dotyczące tych wynagrodzeń

Analizy dotyczyły niemal2 wszystkich polskich gmin w latach 2006-2011 i

wykorzystano w nich dane z sprawozdań budżetowych oraz informacje z bazy danych

lokalnych GUS. Wszystkie te analizy przeprowadzono z wykorzystaniem ekonometrycznych

modeli panelowych. Celem tych badań była ocena polityki wydatkowej samorządów dlatego

zmienną zależną w tych modelach były odpowiednio dobrane wydatki gmin. Wykorzystano w

2 Dla kilkudziesięciu samorządów brakowało danych demograficznych, dodatkowo w kolejnych modelach

odrzucano obserwacje odstające

ZAŁĄCZNIK 1

11

tych analizach uproszczoną postać modelu popytu medianowego wyborcy. (por. np. Borge L;

Rattso J; 1995; Falch, T., &Rattsø, J. 1997) Uproszczenia dotyczyły przede wszystkim

uznania odrębności wydatków oraz dochodów prywatnych i publicznych oraz rezygnacji z

oceny elastyczność cenowej popytu na dobra publiczne. Zmiennymi niezależnymi były w

analizowanej zależności różne kategorie dochodów samorządów3 oraz zmienne decydujące o

specyfice kosztów.

We wszystkich analizach wykorzystano model z czynnikami stałymi (fe). Model ten

analizuje przede wszystkim zmiany wewnątrz grup- a więc w gminach na przestrzeni czasu.

Jest to zatem właściwy model dla analizy polityki wydatkowej samorządów, pozwalający

oddzielić od zróżnicowania między samorządami, zmiany wydatków w zależności od zmian

zmiennych wyjaśniających (dochodów). Wszystkie przeprowadzone analizy miały

potwierdzoną autokorelacją- kiedy to zmienne z okresu t oddziałują na okresy następne.

Zważywszy na specyfikę publicznego budżetowania ta zależność jest naturalna. Problem jaki

z tej autokorelacji wynika został uwzględniony poprzez zastosowanie modelu

autoregresyjnego pierwszego rzędu (AR1). (Baltagi B. 2008, str. 92 i dalsze; Zhu; 2012).

Wszystkie obliczenia przeprowadzone zostały przy pomocy programu STATA/IC12.

W rozdziale 3.1 analizowany był problem dotacji z środków zagranicznych. Jak

pokazano w rozdziale pierwszym wpływ tych transferów na politykę wydatkową samorządów

nie jest jednoznaczny. Ekonometryczną analizę poprzedzono opisem wielkości i kierunków

wydatków finansowanych z źródeł zagranicznych. Pokazano, że szczególne znaczenie miały

w ostatnich latach dotowane inwestycje związane z ochroną środowiska w tym gospodarką

ściekową. Z kolei w przypadku przedsięwzięć bieżących były to pomoc społeczna i oświata.

Zatem zarówno projekty inwestycyjne jak i związane z bieżącymi wydatkami były powiązane

z problemem dóbr o ponadlokalnych korzyściach. Krótka analiza zmian w Krajowym

Programie Oczyszczania Ścieków oraz odwołanie do popularności rankingów oceniających

samorządy według ich uczestnictwa w programach unijnych stało się podstawą dla

postawienia hipotezy, iż dotacje z środków zagranicznych, a szczególnie te skierowane na

inwestycje, wypychają inne wydatki samorządów. Inne wydatki w analizie to wydatki bieżące

które nie są powiązane z środkami zagranicznymi, a więc finansowane z środków krajowych.

Dotacje z środków zagranicznych jak pokazano w rozdziale 2 są trudne do zidentyfikowania

3 Ze względu na endogeniczność nie był brany pod uwagę w analizach deficyt, z kolei fakt silnej korelacji

dochodów własnych z subwencją równoważącą i wyrównawczą spowodował, że zrezygnowano z nich w

analizach

ZAŁĄCZNIK 1

12

w budżetach gmin. Dodatkowym problemem jest fakt, że w przypadku niektórych programów

pomocowych dotacja trafia do budżetu dopiero po rozliczeniu projektu na który była

przeznaczona. Z tego powodu analizę wpływu tych dotacji na wydatki samorządów w książce

dokonano badając pojawienie się i wzrost wydatków finansowanych lub dofinansowanych

tymi dotacjami. Stworzono dwa typy zmiennych opisujących tę sytuację- dyskretne, które

wskazywały, że nastąpił przyrost wydatków finansowanych z środków zagranicznych oraz

odpowiadające im zmienne ciągłe, kiedy ten przyrost mierzony był w wartościach

pieniężnych. Analizowano dla każdego typu gmin osobno projekty bieżące i inwestycyjne.

Zmienne reprezentujące zaistnienie projektów finansowanych z środków zagranicznych

okazały się istotne statystycznie w połowie analizowanych modeli, w tym we wszystkich

dotyczących przedsięwzięć inwestycyjnych wyrażonych w wartościach pieniężnych.

Dodatkowo w przypadku gmin wiejskich tylko jedna z analiz nie wykazała istnienia

zależności. We wszystkich istotnie statystycznych przypadkach znak przy interesującej nas

zmiennej był ujemny- czyli pojawienie się projektów finansowanych z środków

zagranicznych obniżało wydatki bieżące krajowe samorządów. Analizy ekonometryczne

pozwoliły zatem na pozytywną weryfikację postawionej hipotezy. W rozdziale podjęto

również próbę wyjaśnienia tego zjawiska. Po pierwsze chęć zdobycia środków zagranicznych

może prowokować samorządy (władze lokalne) do poszukiwania czasowych oszczędności w

innych dziedzinach, po to aby można było sfinansować wkład własny lub realizację projektu

– w przypadkach gdy dotacja wpłynie do budżetu po zakończeniu przedsięwzięcia. Po drugie

pojawienie się tych zagranicznych środków może zwalniać samorządy z konieczności

finansowania niektórych koniecznych wydatków (np. na utrzymanie przedszkola) z własnych

budżetów. Ten problem może mieć szczególne znaczenie w przypadku projektów bieżących i

jest widoczny zwłaszcza w gminach wiejskich. Gminy te z jednej strony są największym

beneficjentem pomocy unijnej z drugiej mają najmniej własnych środków. Istotnym pytaniem

jest co stanie się z tymi przedsięwzięciami gdy zabraknie środków z zagranicy.

Kolejna część rozdziału trzeciego prezentuje analizę wpływu subwencji oświatowej i

zmian w wysokości tej subwencji na wydatki oświatowe gmin. Inspiracją do tych analiz były

opisane w rozdziale pierwszym zjawiska efektu lepu na muchy oraz asymetrii reakcji na

wzrosty i spadki transferów. Ekonometryczne analizy poprzedzone zostały opisem specyfiki

części oświatowej subwencji ogólnej. Jak powiedziano fakt, że mamy do czynienia z

transferem o charakterze ogólnym sugeruje, że z punktu widzenia analiz wpływu jego

wielkości na zachowania wydatkowe samorządu możemy mieć do czynienia z „niby

ZAŁĄCZNIK 1

13

własnym” dochodem. Zmiany subwencji powinny wpływać na wydatki samorządów w

oświacie podobnie jak zmiany ich dochodów własnych. Z drugiej strony kalkulacja

subwencji jest powiązana z kosztami funkcjonowania oświaty (choć jest to szacunek daleki

od doskonałości) co zbliża subwencję oświatową do dotacji. Zatem możemy się spodziewać

istnienia efektu substytucyjnego, związanego z obniżeniem ceny za oświatę dzięki istnieniu

dofinansowania zewnętrznego, a zmiany subwencji będą wyraźniej wpływać na wydatki

oświatowe samorządów niż zmiany ich dochodów własnych. Pierwsza z weryfikowanych w

rozdziale 3.2 hipotez brzmiała: subwencja oświatowa inaczej niż dochody własne samorządu

oddziałuje na politykę wydatkową władz lokalnych (występuje tzw. efekt lepu na muchy). Jak

powiedziano de iure są zadania oświatowe własnymi samorządów, a więc można się

spodziewać, że związek między subwencją a wydatkami nie będzie znaczny. Z drugiej strony,

fakt szczegółowego uregulowania wielu wydatków z zakresu oświaty, sprawia ze czują się

przedstawiciele samorządów jedynie realizatorami polityki centralnej. Zatem zmiany

subwencji mogą silnie wpływać na zmiany wydatkowe samorządów. Druga hipoteza, jaka

była weryfikowana w rozdziale 3.2 dotyczyła istnienia asymetrii w reakcji wydatków

oświatowych samorządów na spadki i wzrosty subwencji oświatowej. Zważywszy na opisane

powyżej przeciwstawne czynniki, które na powiązania subwencji i wydatków oświatowych

oddziałują stawiając tę hipotezę nie przesądzano o kierunku tej asymetrii. W celu ustalenia

asymetrii oraz jej kierunku zastosowano w modelu ekonometrycznym formę funkcyjną

zależności zaproponowaną przez Gmakhara. (Gramkhar S.; 2002; str. 57).

Analizy przeprowadzono na dwa sposoby przeliczając wydatki i subwencję oświatową

na uczniów uczących się w każdej gminie oraz na liczbę mieszkańców. Subwencja oświatowa

w obu typach analiz okazała się zmienną najsilniej tłumaczącą zmiany w wydatkach

oświatowych. Szczególne znaczenie miała w przypadku przeliczeń na ucznia, co ma związek

z tym że właśnie na ucznia subwencja jest przeliczana i choć niedoskonale szacuje koszty

kształcenia. Dochody własne w połowie przypadków nie były istotne statycznie, a jeśli były

ich zmiany w niewielkim stopniu przekładały się na zmiany wydatków oświatowych.

Istnienie efektu lepu na muchy można potwierdzić oceniając model w przeliczeniu na

mieszkańca. Jedynie w gminach wiejskich zmiana dochodów własnych miała istotne

statycznie przełożenie na zmiany wydatków gmin. Jednocześnie każda złotówka wzrostu tych

dochodów przekładała się jedynie na 1 grosz wzrostu wydatków a w przypadku subwencji

oświatowej było to 39 groszy. Tym samym pozytywnie została zweryfikowana pierwsza z

hipotez. Subwencja oświatowa przykleja się do wydatków samorządu na edukację i bardziej

ZAŁĄCZNIK 1

14

niż jego dochody własne wpływa na wysokość tych wydatków. Obok kwestii opisanych w

rozdziale pierwszym jako przyczyny istnienia tego efektu może mieć to związek z celowym

wyliczaniem subwencji oświatowej, a więc istnieniem efektu substytucyjnego- potanienia

zadań oświatowych. Zatem pomimo prawnego określenia subwencji jako transferu

nieznaczonego działa ona w samorządach analogicznie do dotacji. Zmienna, która oceniała

istnienie asymetrii okazała się istotna i ujemna w obu analizach w odniesieniu do gmin

wiejskich. Mamy tam zatem do czynienia z fiskalnym zastąpieniem. Zmienna dotycząca

asymetrii była istotna również w modelu przeliczanym na ucznia w odniesieniu do gmin

miejsko-wiejskich. Miała tam znak dodatni, a więc sugerowała istnienie super efektu lepu na

muchy. W obu typach analiz w gminach miejskich nie zanotowano żadnej asymetrii.

Wytłumaczeniem tych odmiennych efektów jest zróżnicowanie elastyczności systemów

oświaty. W gminach wiejskich gdzie szkół jest niewiele i są one małoliczne dostosowanie do

obniżenia subwencji może oznaczać konieczność zamknięcia szkoły, oddziału, zwolnienia

nauczycieli- jest to trudne zarówno organizacyjnie jak i społecznie. Dlatego władze lokalne

decydują się na trwanie nieefektywnych z punktu widzenia kosztów placówek. W większych

gminach dostosowania dokonują się w ramach istniejących sieci szkolnych i nie muszą

prowadzić do ingerencji w tę sieć. Jest to łatwiejsze- stąd brak asymetrii i super efekt lepu na

muchy. Jednocześnie sam fakt takich automatycznych dostosowań do zmian subwencji w

większych gminach może sugerować ponownie, że subwencja jest traktowana przez

samorządy jako dotacja, a zadania oświatowe jako zlecone przez administrację centralną.

W rozdziale 3.3 kontynuowana była analiza dotycząca wydatków na oświatę, tym

razem skoncentrowana na wydatkach na wynagrodzenia w oświacie. W przypadku oświaty

mamy do czynienia z znacznym ograniczeniem autonomii czynników produkcji.

Wynagrodzenia bazowe, awans zawodowy, dodatki do wynagrodzeń, odpisy na fundusz

pracowniczy, wypłaty związane z zwalnianiem nauczycieli są ściśle regulowane specjalnymi

przepisami- Kartą Nauczyciela. Jednocześnie pozostają nauczyciele pracownikami

zatrudnianymi przez jednostki organizacyjne samorządu – szkoły. Ocenę wpływu tych

ograniczeń na politykę wydatkową gmin dokonano w książce porównując wydatki

samorządów na wynagrodzenia w oświacie i poza nią. Regulacje dotyczące pracowników

samorządowych (a więc zatrudnionych przez samorządy, ale poza oświatą) są zdecydowanie

mniej szczegółowe niż wobec nauczycieli. Istnieją minimalne stawki wynagrodzeń zależne od

kwalifikacji pracownika, a również maksymalne stawki dodatków funkcyjnych. Jednak to

samorząd decyduje o awansie swoich pracowników oraz w regulaminie określa sposoby

ZAŁĄCZNIK 1

15

wynagradzania i oceniania ich. Określone przepisami koszty funduszu pracy i zwalnia tych

pracowników są również znacznie niższe niż w przypadku nauczycieli. Jednocześnie te dwie

kategorie wydatków stanowią istotną i porównywalną część lokalnych budżetów (choć

wynagrodzenia w edukacji przeważają, szczególnie w gminach wiejskich). Dodatkowo

ponieważ w obu przypadkach mamy do czynienia wydatkami na pracowników- społeczne

ograniczenia i możliwości zwalniania i zatrudniania tych osób wydają się podobne. Ocenę

różnic w polityce wobec wydatków na wygrodzenia w oświacie i poza nią dokonano w pracy

na dwa sposoby. Po pierwsze dokonano ekonometrycznej analizy panelowej w której badano

jak na każdy z tych wydatków wpływają zmiany dochodów własnych samorządu. Analiza ta

była podstawą weryfikacji hipotezy, że wydatki wobec których samorządy mają mniejszą

autonomię w mniejszym stopniu zależą od zmian sytuacji finansowej samorządu niż w

przypadku wydatków bardziej samodzielnych. Po drugie przeprowadzono badanie zmian rok

do roku w obu typach wydatków, miało to na celu ocenę typu równowagi budżetowej. Była to

podstawa dla weryfikacji hipotezy, że częstotliwość i wielkość zmian w wydatkach

usztywnionych przepisami są mniejsze niż w wydatkach samodzielnych ale jednocześnie mogą

prowadzić do nasilenia skoków wydatkowych opisywanych w koncepcji skokowej równowagi

budżetu. Obie hipotezy udało się zweryfikować pozytywnie

Analizy panelowe wykazały, że wydatki na wynagrodzenia w oświacie zależą przede

wszystkim od wysokości subwencji oświatowej, a zmiany w dochodach własnych samorządu

w niewielkim stopniu wpływają na zmiany tych wydatków. W przypadku gmin miejskich nie

ma żadnego związku między zmianami dochodów własnych a wynagrodzeniami w edukacji.

W przypadku wynagrodzeń poza edukacją dochody własne okazały się istotną statystycznie

zmienną dla wszystkich typów gmin. Oddziaływanie zmian w tych dochodach na zmiany w

wydatkach na wynagrodzenia poza edukacją było kilkakrotnie silniejsze niż w edukacji.

W analizach dotyczących obu typów wydatków istotne były również zmienne reprezentujące

konkretny rok. W oświacie wynagrodzenia rosły rok do roku w okresie 2006-2011,

tymczasem wynagrodzenia poza oświatą w 2010 były wyższe niż w 2011 i w okresie

wcześniejszym. Ta różnica również odzwierciedla odmienną elastyczność wydatkową

samorządów w obu typach wynagrodzeń. Podczas gdy ustalane centralnymi

rozporządzeniami bazowe wynagrodzenia nauczycieli w analizowanym okresie rosły, to

samodzielnie kształtowane wynagrodzenia poza oświatą były najwyższe w roku wyborczym.

Zjawisko to, określane wydatkowym cyklem wyborczym aczkolwiek może być uznane za

przejaw nieefektywności decentralizacji, jest jednocześnie wyrazem samodzielności gmin.

ZAŁĄCZNIK 1

16

Druga z prowadzonych w podrozdziale 3.3 analiz miała na celu ocenę typu równowagi

budżetowej w odniesieniu do każdego z wydatków na wynagrodzenia. Wykorzystano tu

zaproponowane w literaturze dwie metody oceniające kształt rozkładu zmian wydatków rok

do roku (Jones B.D i in. 2003; Baumgartner F. R, i in. 2009; Morgenesen P. 2005). Po

pierwsze ustalana jest wysmukłości rozkładu (współczynnik kurtozy) oraz dopasowania do

rozkładów teoretycznych – wykładniczego i potęgowego. Teoretycznym założeniem jest, że

w przypadku budżetów typu inkrementalnego rozkład jest zbliżony do normalnego gdzie

mamy do czynienia z wieloma zmianami drobnymi i średnimi, a zmiany znaczne występują

bardzo rzadko. W równowadze skokowej rozkład jest leptokurtyczny, skupiony na zmianach

bardzo drobnych, ale skrajne wartości zmian występują relatywnie częściej (ogony rozkładu

są masywne jak w rozkładzie potęgowym). Rozkład zmian wydatków na oba typy

wynagrodzeń okazał się leptokurtyczny, przy czym w wydatkach na wynagrodzenia w

edukacji wysmukłość była dużo większa (współczynnik kurtozy osiągnął znacznie wyższe

wartości). Z kolei porównując podobieństwo tych empirycznych rozkładów do teoretycznych,

okazało się że w większości mają one kształt zbliżony raczej do rozkładu wykładniczego, a

jedynie lewa strona histogramu wynagrodzeń w oświacie była zbliżona do rozkładu

potęgowego. Rozkład potęgowy, uważany jest za przejaw budżetowej polityki skoków. Skoki

te wynikają z tego, że różnica między stanem aktualnym a pożądanym lub racjonalnym w

określonych warunkach zaczyna być coraz większa. (Jones, i in, 2003, Robinson S., et al

2007). Obserwowane zmiany w edukacji są zapewne związane z opisywanymi problemami

demograficznymi i finansowymi samorządów. Podczas gdy problemy finansowe w

odniesieniu do wynagrodzeń poza edukacją są stosunkowo automatycznie uwzględniane –

ogon rozkładu jest dość szczupły, w edukacji doprowadzają do istotnych i gwałtownych

zmian- jak zamykanie szkół czy przekazywanie ich innym podmiotom. Nie oznacza to, że

stopniowe zmiany w edukacji nie są możliwe- można przecież, przewidując zmiany

demograficzne stopniowo redukować zatrudnienie nauczycieli wygaszając szkoły. Jednak fakt

usztywnień wynagradzania i zatrudniania nauczycieli wpisany w Kartę Nauczyciela utrudnia

taką racjonalną politykę.

Przeprowadzone analizy empiryczne wykazały, że dochodowe i nakazowe

instrumenty interwencji w lokalną politykę wydatkową prowadzą do deformacji tej polityki.

W analizach tych pokazano na czym te deformacje mogą polegać. Jest to ważny wniosek

praktyczny, dotyczący kształtowania prawa samorządowego. Projektując nowe dotacje czy

subwencje, a również tworząc przepisy ograniczające swobodę decyzji wydatkowych

ZAŁĄCZNIK 1

17

samorządu należy uwzględniać pojawienie się tych deformacji, a na finanse lokalne patrzeć

nie punktowo a systemowo. W rozdziale ostatnim omawianej książki zaproponowane zostało

właśnie takie systemowe rozwiązanie. Tym samym zrealizowano drugi z pośrednich celów

pracy- wskazanie innych niż klasyczne mechanizmów mogących poprawić efektywność

alokacyjną oraz produkcyjną w odniesieniu do dóbr i usług dostarczanych przez samorządy a

generujących pośrednie efekty zewnętrzne. W rozdziale czwartym przeprowadzona została

teoretyczna analiza zastosowania dialogu jako sposobu na ustanowienie rozwiązania

pionowych efektów samorządowej produkcji. Analiza ta dotyczyła dwu form działania

samorządu- jedno i wielofunkcyjnych. Samorządy wielofunkcyjne to tradycyjne formy,

jednak w ich działanie wpisana jest nieefektywność wynikająca z tego że na jednym obszarze

realizowane są różne zadania, z których każde ma swoją własną- różną od wielkości

samorządu optymalną wielkość produkcji. W przypadku samorządów jednofunkcyjnych nie

ma tego problemu. Efektywność alokacyjna i kosztowa jest uzyskiwana w pierwszym typie

samorządów przede wszystkim przez mechanizm wyborczy, w drugim zaś poprzez

głosowanie nogami. Podstawą prowadzonych rozważań był teoremat Coasa, zgodnie z

którym przezwyciężenie nieefektywności związanych z efektami zewnętrznymi może

nastąpić dzięki porozumieniu między interesariuszami tych efektów. Interesariuszami są w

tym przypadku rząd i samorząd, ale jednocześnie uczestnikiem owego dialogu powinni

pozostać mieszkańcy. Takie podejście nawiązuje do idei sieciowego zarządzania. Warunkiem

uzyskania tego porozumienia jest po pierwsze jednoznaczne przypisanie praw własności po

drugie niskie koszty transakcyjne. Problem praw własności to decyzja o decentralizacji lub

centralizacji danego zadania, rozumiana jako pełna autonomia samorządu lub rządu. Jednak

ważne jest aby w przypadku istnienia efektów zewnętrznych strony były otwarte na dialog i

porozumienie. To z kolei oznacza konieczność ograniczenia kosztów transakcyjnych.

W odniesieniu do negocjacji rząd-samorządy, wielofunkcyjne jednostki pozwalają ograniczyć

liczbę aktorów takich porozumień, z kolei jednofunkcyjne liczbę niezbędnych negocjacji.

Prowadzone rozważania pozwoliły pozytywnie zweryfikować hipotezę o koordynacji i

współpracy jako mechanizmach poprawy alokacji dóbr tworzących efekty zewnętrzne. Przy

czym nie chodzi o zastąpienie tradycyjnych instrumentów interwencji a o sposób ich

wdrażania do systemu finansów lokalnych. Dialog ma na celu koordynację lokalnych i

ponadlokalnych interesów. Pozwala on na uwzględnienie preferencji mieszkańców, a zatem

zachowanie efektywnej alokacji. Budowanie tego dialogu, jak powiedziano wymaga

obniżenia kosztów transakcyjnych, w tym kosztów informacji zarówno w relacji rząd

samorządy jak i samorząd mieszkańcy. W rozdziale czwartym przedyskutowano możliwy

ZAŁĄCZNIK 1

18

kształt instytucjonalny takich negocjacji a również szczegółowo dwa instrumenty wspierające

dialog- benchmarking oraz budżet zadaniowy.

Benchmarking, a więc analiza porównawcza funkcjonowania podmiotów będących

naturalnymi monopolistami (a takimi są przedsiębiorstwa komunalne jak również całe

samorządy) jest metodą budowania tzw. konkurencji odniesienia (yardstic competition).

Podstawą dokonywania porównań są wskaźniki charakteryzujące różne obszary działania

podmiotów. Dodatkowo, w celu syntezy wyników, wskaźniki te mogą być poddane analizie

ekonometrycznej lub metodami nieparametrycznymi (np. przy pomocy analizy obwiedni

DEA). W książce przedstawiono podstawowe problemy związane z stosowaniem tych analiz

na przykładzie usług wod-kan. Podstawą dobrej analizy są pełne dane o działaniu

porównywanych podmiotów, zbierane i prezentowane w taki sam sposób. Okazuje się to

istotnym problemem z jednej strony mającym charakter techniczny np. gdy technologie

wykorzystywane w porównywanych podmiotach są różne, z drugiej może ten problem

wynikać z niejednolitych zasad dotyczących funkcjonowania poszczególnych podmiotów. Na

przykład w Polsce porównywanie przedsiębiorstw wod-kan działających jako zakłady

budżetowe i spółki prywatne, utrudnione jest różnymi zasadami dotyczącymi kształtowania

taryf w tych podmiotach.

Budżet zadaniowy to kolejny instrument omówiony w pracy. Przeanalizowano

możliwości i problemy jego zastosowania w odniesieniu do oświaty. W książce wprowadzono

rozróżnienie na dwa podstawowe typy budżetów- zadań oraz celów i efektów, które w Polsce

przyjęło się określać jako budżet zadaniowy. W budżecie zadań przedmiotem zapisów i analiz

są koszty i nakłady wykonania zadań/programów służących realizacji przyjętych na poziomie

strategicznym celów. Strategiczne cele są częścią budżetu celów i efektów. W tej formie

budżetu analizuje się rezultaty podejmowanych działań z punktu widzenia osiągnięcia tych

celów. W obu tych formach budżetu następuje powiązanie wydatków publicznych z ich

efektami, czego nie ma w klasycznym budżecie. Ma to służyć poprawie efektywności

kosztowej działania podmiotów publicznych poprzez racjonalizację wydatków, ale również

efektywności alokacji dzięki bardziej zrozumiałej dla mieszkańców formie. W książce

wykazano, że wprowadzenie tych budżetów (a szczególnie budżetu celów i efektów) jest

przedsięwzięciem trudnym ze względu na złożoność usług publicznych, w tym edukacji. Po

pierwsze wskazać można wiele celów działania szkół które często ze sobą konkurują i nie

mają wspólnego mianownika. Po drugie cele te są trudne do zmierzenia, efekty przesunięte w

czasie i przestrzeni, a dodatkowo często zależne od czynników będących poza kontrolą

ZAŁĄCZNIK 1

19

szkoły. Kolejnym zasadniczym problemem jest wdrożenie dobrego budżetu zadań oraz celów

i efektów w praktyce, gdyż obawy lub nieumiejętność zarządzających sprawia, że budżety te

stają się tylko fasadą, z którą nie są związane rzeczywiste działania zarządcze.

Prezentowana książka wpisuje się w prowadzoną w ostatnich latach w Polsce dyskusję

o stanie i perspektywach samorządów terytorialnych. Pokazano, że oczekiwanie pełnej

samodzielności dochodowej i wydatkowej samorządów jest nieracjonalne. Ingerencja państwa

w tę samodzielność nie jest jednak jednoznaczna z centralizacją i ujednoliceniem zadań, nie

musi być również jednoznaczna z stratą efektywności decentralizacji. Ważne jest dobre prawo

zgodnie, z którym odpowiedzialność rządu i samorządów, a również bezpośrednich

producentów, jest albo wyraźnie rozgraniczona, albo wprowadzone są wskazania dla

nawiązywania wzajemnych kontraktów przedstawicieli samorządu i administracji publicznej

definiujących zachowania w konkretnych przypadkach. Standardy i finansowanie zadań

tworzących ponadlokalne korzyści powinno być ustalane w drodze współdziałania władz

lokalnych i rządu, budując jednocześnie warunki dla rozliczalności władz wszystkich szczebli

wobec mieszkańców.

BIBLIOGRAFIA do części 3.b

Bach S., Blöchliger H. Wallau D. (2009); The spending power of sub-central governments: a

pilot study; OECD

Baltagi B. (2008), Econometric analysis of panel data, John Wiley & Son;

Baumgartner F. Baumgartner, Frank R. Berry, Jeffrey M. Hojnacki, Marie; 2009; Lobbying

and Policy Change : Who Wins, Who Loses, and Why; University of Chicago Press

Baumgartner F. R., Jones B. (1993), Agendas and Instability in American Politics, Chicago

1993

Borge, L. E., Rattsø, J., & Sørensen, R. (1995). Local government service production: The

politics of allocative sluggishness. Public Choice, 82(1-2), 135-157.;

Dahlby B (1996); Fiscal externalities and the dexign of intergovernmental grants; International

Tax and Public Finance1996; Vol 3,str. 397-412

Falch, T., & Rattsø, J. (1997). Political economic determinants of school spending in federal

states: Theory and time-series evidence. European Journal of Political Economy, 13(2), 299-

314.

Gamkhar S. (2002). Federal intergovernmental grants and the states. Managing devolution;

Edward Elgar Publishing Gramlish E. 1969;

Jones,B., Sulkin T, .Larsen H. (2003). Policy Punctuations in American Political Institutions.

AmericanPolitical Science Review 97(1):151–69.

Mortensen P. 2005; Policy punctuations in Danish local budgeting; Public Administration Vol.

83; No. 4; pp.931-950

Oates W. (1972); Fiscal Federalism; Harcourt Brace Jovanovich Inc; 1972 r.

Robinson S.; Caver F.; Meier K; O’Toole L. Jr; 2007; Explaining policy punctuations:

bureaucratization and budget change; American Journal of Political Science; Vol. 51; No 1,

January 2007; str. 140-150

Tiebout Ch. (1956) A pure theory of local expenditures, Journal of Political Economy 1956 r.

Wildavsky A.; 1964; The Politics of the Budgetary Process; Boston; Little Brown

ZAŁĄCZNIK 1

20

Zhu L (2012); Panel data analysis in public administration: substantive and statistical

consideration; Journal of Public Research and Theory; Dec 2012; str. 2-34

4. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo - badawczych.

a) Omówienie problematyki badawczej podejmowanej w pozostałych publikacjach

naukowych

Moja praca naukowa koncentruje się na ekonomii samorządu terytorialnego, a przede

wszystkim teorii z nurtu fiscal federalism. Takie podejście w wielu przypadkach było

nowatorskie i wcześniej nie spotykane w krajowej literaturze. Wyróżnia się dwie generacje

teorii fiscal federalism. W pierwszej, historycznie starszej, analizy efektywnego podziału

zadań i dochodów publicznych opierane są na założeniach o pełnej wiedzy

wyborców/mieszkańców o poczynaniach władz, pełnej wiedzy władz o preferencjach

mieszkańców a również o dążeniu władz do uzyskania maksymalnego społecznego

dobrobytu. (Oates W. 2005; str. 352) Jednak te modelowe założenia są zbyt dalekie od

rzeczywistości, a kształt decentralizacji w poszczególnych krajach jest niezwykle

zróżnicowany. Opracowania wpisujące się w badania nurtu drugiej generacji fiscal

fedreralism nastawione są na zrozumienie złożonej rzeczywistości i analizę wpływu różnych

czynników kształtujących decentralizację na jej efekty. Ważne stają się tu m.in. analizy

związane z sposobem podejmowania decyzji przez władze lokalne i szerzej zarządzania

samorządami. W badaniach wpisujących się w drugą generację teorii fiscal federalism

badacze sięgają po teorie i koncepcje inne niż finanse publiczne a również szukają narzędzi

opisu rzeczywistości poza ekonomią. (Quian Y, Weingast R., 1997; Vo, 2007)

Moje prace badawcze dotyczą w szczególności dwu powiązanych ze sobą obszarów

tematycznych:

1) Sposoby finansowania zadań samorządów a lokalna polityka wydatkowa.

2) Efektywność alokacyjna i produkcyjna jednostek samorządu terytorialnego a

sposób organizacji i zarządzania lokalnymi sprawami publicznymi.

Prowadzone badania oraz wieńczące je publikacje w tych obszarach miały charakter

zarówno rozważań teoretycznych jak i badań empirycznych. Analizy teoretyczne oparte były

na przeglądzie i syntezie dostępnej literatury. Zgodnie z wskazaniami drugiej generacji fiscal

ZAŁĄCZNIK 1

21

federalism sięgałam do teorii i badań z zakresu ekonomii ale również zarządzania, finansów,

socjologii, administracji. Badania empiryczne prowadziłam stosując różne techniki zbierania

danych. Korzystałam z baz danych zastanych a również zbierałam dane przy pomocy ankiet

oraz wywiadów. W analizie danych wykorzystywałam metody statystyczne i

ekonometryczne.

Badania dotyczące pierwszego ze wskazanych obszarów stanowią kontynuację prac

prowadzonych przeze mnie na potrzeby doktoratu. Tematem mojej pracy doktorskiej były

instrumenty dłużne i szerzej dług jako sposób finansowania samorządów. W kolejnych

badaniach problem ten został pogłębiony i rozszerzony o inne źródła finansowania

samorządów, w szczególności zewnętrzne wobec lokalnego budżetu. Pierwszym

podsumowaniem rozważań teoretycznych w tym obszarze była książka4

Zewnętrzne źródła finansowania inwestycji jednostek samorządu terytorialnego;

DIFIN; Warszawa; 2003 (współautor K. Witkowski) (175 str.)

Dokonałam w niej przeglądu dyskusji o przyczynach finansowania inwestycji

samorządów z innych niż dochody własne źródeł, a również wskazałam jakie problemy dla

finansów lokalnych te inne źródła generują. Wykazałam, że inwestycje, szczególnie

infrastrukturalne powinny być finansowane w istotnej części z źródeł zewnętrznych wobec

budżetu samorządu. Sprzyja to osiągnięciu sprawiedliwości oraz efektywności wydatków

lokalnych. Jednocześnie rozróżnienie budżetu bieżącego i kapitałowego w samorządach

pomaga ukształtować stabilny system lokalnych finansów. Rozważałam w tej pracy różne

instrumenty dłużne oraz dotacje i pozabudżetowe źródła finansowania lokalnych zadań-

partnerstwo publiczno-prywatne5. Wykazałam, że efektywne wykorzystanie tych

instrumentów obciążone jest szeregiem problemów, związanych ze sposobem decydowania i

zarządzania na szczeblu lokalnym. Dlatego ważne jest spojrzenie na te instrumenty oraz

przedsięwzięcia, które z nich są finansowane z perspektywy rozwoju lokalnego, w tym zasad

budowania strategii rozwoju lokalnego. Nowością ujęcia analizowanych problemów w

stosunku do istniejących w tamtym czasie krajowych opracowań o samorządach było

przesunięcie akcentu z analiz sytuacji prawno-instytucjonalnej, do analiz osadzonych w

teoriach ekonomicznych (fiscal federalism). Książka spotkała się z dużym zainteresowaniem i

uznaniem, czego wyrazem jest dość duża liczba cytowań (według platformy Publish or

4 Pełna lista publikacji naukowych znajduje się w punkcie 4c Autoreferatu

5 Problematykę PPP pogłębiłam w ramach drugiego obszaru tematycznego

ZAŁĄCZNIK 1

22

Perish 28 odwołań- bez autocytowań). Obok tego stała się ta książka jednym z podręczników

dotyczących finansowania samorządów proponowanych studentom na różnych uczelniach.

Teoretyczne rozważania odnoszące się do zasad finansowania samorządów

uzupełniłam w opracowaniu

Organizacja i finansowanie jednostek samorządu terytorialnego- rozważania

teoretyczne; (w:) Samorząd lokalny – dobro publiczne; red. J. Kleer; WNE UW;

CEDEWU Warszawa 2008. (str. 85-108)

W pracy tej pokazałam najważniejsze zasady, które zgodnie z teoriami fiscal

federalism powinny być zachowane w systemie finansów lokalnych. Wskazywałam tam

zadania jakie (i dlaczego) powinny być realizowane przez samorządy oraz w jaki sposób

mogą być finansowane. Opisałam jednocześnie najważniejsze problemy jakie te dochody i ich

konstrukcja powodują.

Badania teoretyczne uzupełniłam szeregiem prac empirycznych, które dotyczyły

polskich samorządów. Prace te można podzielić na trzy podgrupy. Pierwszą stanowią analizy

wpływu zmian sytuacji gospodarczej i przepisów kształtujących finanse lokalne na

wykorzystanie instrumentów dłużnych przez polskie samorządy. Pokazywałam, że

komunalny rynek kapitałowy w Polsce jest z jednej strony przeregulowany i zdominowany

przez sektor rządowy, ale z drugiej w niedostatecznym stopniu zabezpieczony przed złym

zadłużeniem pojedynczych samorządów. Przykładem publikacji z tego zakresu są:

The regulation and development of the subsovereign debt market in Poland – 1993-

2002 (w:) Local government borrowing in Central and Eastern Europe – regulations

and practices, Open Society Institute (red. P. Swianiewicz), Budapest; maj 2004,

(współautor A. Levitas) (str. 25-78)

Rynek obligacji komunalnych w Polsce- czynniki jego obecnego kształtu oraz

perspektywy rozwoju; Ekonomia nr 16/2006; (str. 75-94)

Local government debt policy in Poland in 1999-06.2010 with special focus on the

first years of world economic crises; (w:) red. L. Semihradska; N. Bobcheva; M.

Lados; Local government finance in the times of crisis: How to respond?, NISPA,

Bratysława; 2012 (str. 114-131)

Po drugie analizowałam jak sytuacja gospodarcza oraz zmiany w prawie wpływają na

wydatki samorządów ogółem, a również w konkretnych dziedzinach. Wskazywałam na

ZAŁĄCZNIK 1

23

konieczność odejścia od resortowego spojrzenia na te wydatki i spojrzenia szerzej na sytuację

finansową samorządów. Wydatki na konkretne dziedziny konkurują w budżetach

samorządów i zmiany w jednym obszarze oddziałują na całokształt polityki lokalnej.

Przykładem opracowań dotyczących tych tematów może być:

Autonomia finansowa a rozwój gmin miejskich w latach 1999-2006 (w:) Samorząd

lokalny - od teorii do badań empirycznych; red. J. Kleer; CEDEWU Warszawa 2009

(str. 107-124)

Publiczne wydatki na edukację (w:) Koszty edukacji od przedszkola do gimnazjum;

IBE; Warszawa 2012; IBE; red. U. Sztanderska; Warszawa; 2013 (współautor

U.Sztanderska); (str. 25-63)

Wydatki gmin polskich; Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa nr 7 (774) lipiec

2014; (str. 58-69)

Po trzecie koncentrowałam się na określonych źródłach finansowania samorządu i ich

wpływie na politykę wydatkową polskich samorządów. Wykazałam, że problemy opisywane

w literaturze takie jak budżetowy cykl wyborczy, efekt lepu na muchy, polityczne

wykorzystywanie dotacji są również obecne w polskich finansach lokalnych. Wśród prac

dotyczących tego zakresu można wymienić np.:

Influence of EU grants on local government spending behaviours. Case study for

Polish rural municipalities (w:) Public Administration of the Future; NISPA

Bratysława 2011; (współautor A. Porretta-Tomaszewski)

Degree of decentralization and local government spending behaviours. Analysis for

Polish primary and lower-secondary education; (w:) Public Administration East and

West: Twenty Years of Development; NISPA Bratysława; 2012; (współautor G.

Bukowska)

Elastyczność w zarządzaniu oświatą na poziomie gmin (w:) Zarządzanie w

samorządzie terytorialnym; red. A. Kołomyce, B. Kotraba, Uniwersytet Rzeszowski,

Rzeszów 2012, (współautor G. Bukowska); (str. 153-169)

Opis podstaw teoretycznych dla drugiego obszaru badawczego- Efektywność

alokacyjna i produkcyjna jednostek samorządu terytorialnego a sposób organizacji i

zarządzania lokalnymi sprawami publicznymi- zawarłam w publikacji

ZAŁĄCZNIK 1

24

Wykorzystanie zjawiska exit&voice do poprawy funkcjonowania lokalnego sektora

publicznego; Samorząd Terytorialny 9/2005. (str. 50-59)

Dokonałam w niej dyskusji nad problemami efektywności alokacyjnej i kosztowej

samorządów. Wykorzystałam koncepcję stworzoną w latach 70’tych przez A. Hirshmana, w

której wskazywał on sposoby oddziaływania klientów/mieszkańców na funkcjonowanie

producenta zarówno prywatnego jak i publicznego. (Hirshman A. 1970). Na to nałożyłam

teorie fiscal federalism, a również New Public Management. W wyniku przeprowadzonej

analizy wskazałam, że efektywność funkcjonowania samorządów mogą poprawić dwa

mechanizmy. Są to współzarządzanie, będące sposobem poprawy alokacji oraz konkurencja

wpływająca szczególnie na efektywność produkcji lokalnej. Wykazałam, że mechanizmy te

nie powinny być traktowane osobno. Tworzący przepisy, władze publiczne szczebla

lokalnego i centralnego powinny w praktyce swego działania dostrzegać i wykorzystywać

zarówno odejście jak i zgłoszenie, dopiero to da bowiem pełen, pozytywny efekt poprawy

efektywności alokacji i produkcji sektora publicznego. Artykuł ten znalazł się na liście

najważniejszych publikacji z zakresu finansów publicznych w latach 1996-2005

opracowanych przez czasopismo Optimum. Studia Ekonomiczne. (Jankowski S. 2008;

str. 178)

W dalszych swoich badaniach pogłębiałam problem możliwości i problemów

wykorzystania mechanizmów exit&voice. W tym celu skupiłam się na konkretnych zadaniach

publicznych. Dopiero takie analizy pozwalają na odejście od ogólników i konfrontację

założeń teoretycznych z rzeczywistością. Kolejne moje badania dotyczyły w szczególności

usług wodno-kanalizacyjnych oraz zadań związanych z rozwojem lokalnym i związkiem

otoczenia przyrodniczego z tym rozwojem.

Konkurencję komunalną analizowałam przede wszystkim w kontekście usług wodno-

kanalizacyjnych. Na ich przykładzie w artykule

Budowanie konkurencji w usługach komunalnych; Analiza zastosowania na podstawie

sektora wodno-kanalizacyjnego:; (w:) Współczesne problemy finansów i gospodarki

jednostek samorządu terytorialnego; red. S. Kańduła; AE w Poznaniu; Poznań 2008

(str. 318-329)

wykazałam że sposobem przezwyciężenia nieefektywności kosztowej lokalnego

monopolu może być stworzenie warunków konkurencji o rynek. Dokonywać się to może w

ZAŁĄCZNIK 1

25

formie partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP). Problem zawierania i działania PPP stał się

tematem książki

Podmioty prywatne w realizacji zadań publicznych. Analiza sektora wodno-

kanalizacyjnego; CEDEWU; Warszawa 2008 (współautorzy: A. Bartczak, J.

Siwińska-Gorzelak). (223 str.)

Książka ta była podsumowaniem badań prowadzonych pod moim kierownictwem w

ramach projektu „Partnerstwo publiczno- prywatne jako sposób realizacji zadań publicznych

w Polsce na poziomie lokalnym, ze szczególnym uwzględnieniem sektora wodno-

kanalizacyjnego. Szanse i zagrożenia, finansowanego z środków na naukę” (KBN). W książce

tej wykazano, iż pomimo tego, że przedsięwzięcia w usługach wod-kan wydają się

szczególnie dobrze pasować do formuły PPP jej zastosowanie napotyka na liczne bariery.

Społeczny wymiar wody sprawia, że wszelkie przedsięwzięcia w tym zakresie poddane są

istotnej presji społecznej i politycznej. Istnieje na przykład obawa, że obecność podmiotów

prywatnych doprowadzi do wzrostu cen wody, a przez to może ograniczyć jej dostępność dla

mieszkańców. Podobnie jak w przypadku innych dóbr, popyt na wodę spada wraz z jej ceną,

dodatkowo mamy do czynienia z dodatnią elastycznością dochodową tego dobra. Problem ten

poruszony w książce rozwinięty został w artykule:

Residential water demand in a transition economy: evidence from Poland; Water

Science and Technology: Water Supply; 2009 vol. 9 no.5 str. 509-516; (współautorzy

A. Bartczak, J. Raczka); (str. 509-516)

Spadająca konsumpcja wody może też prowadzić do ryzyka niepowodzenia

finansowego przedsięwzięć PPP. Jest zatem kolejną barierą dla istnienia tej formuły w

przedsięwzięciach wod-kan. W książce a również kolejnych opracowaniach wskazywałam, że

dla zaistnienia PPP w Polsce istnieje szereg barier instytucjonalnych. Na przykład w artykule

Partnerstwo publiczno- prywatne- wzory brytyjskie; Studia Regionalne i Lokalne

3/2006 (str. 83-98)

wykazałam, że PPP wymaga wsparcia podmiotów publicznych lokalnego szczebla

przez rząd. To wsparcie może polegać na tworzeniu bazy wiedzy o PPP, wskazywaniu i

opisie dobrych ale również negatywnych przykładów partnerstwa, prowadzeniu badań i analiz

dla wyznaczenia parametrów oceny korzyści dla interesu publicznego. Sposobem wsparcia

PPP jest też budowanie porównywalności podmiotów komunalnych- benchmarkingu. Te

ZAŁĄCZNIK 1

26

kwestie są też bardzo ważne dla przejrzystości działania tych podmiotów i przez to dla

budowania warunków dla współzarządzania samorządami.

Szczegółowo problemy z współzarządzaniem analizowałam w swoich badaniach w

kontekście zarządzania lasami. W Polsce podmiotem zarządzającym większością obszarów

leśnych jest Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Las, którym zarządzanie

wymaga specjalistycznej wiedzy i środków jest jednak fragmentem przestrzeni konkretnego

samorządu. Nie można zatem oderwać go od problemów lokalnego rozwoju. Dlatego też

zarówno władze lokalne jak i mieszkańcy powinni mieć wpływ na to co w lesie się dzieje.

Wskazuje się, że współzarządzanie (partnerstwo) w odniesieniu do zasobów naturalnych w

najpełniejszy sposób spełnia ideę rozwoju zrównoważonego. Problemy te analizowałam m.in.

w opracowaniu

Partycypacyjne zarządzanie lasem – metody i problemy aplikacji (w:) Wartości

nierynkowych korzyści z lasów. Metody wyceny oraz zastosowanie wyników w

analizach ekonomicznych; Polforex WNE UW; 2010. (str.160-175)

Wskazałam w nim na różne metody i zasady dobrego współzarządzania

(partycypacji). Badanie empiryczne opisane w artykule:

Czynniki sprzyjające i ograniczające partycypację społeczeństwa w zarządzaniu

lasami w Polsce. Analiza na podstawie modelu exit&voice (w:) Innowacyjne metody i

instrumenty zarządzania w organizacjach publicznych; red. A. Gardocka-Jałowiec,

Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku; Białystok 2012 (str. 156-176)

pozwoliło wskazać czynniki sprzyjające i ograniczające współzarządzanie lasami w

Polsce. Wykazałam, że przepisy wdrażające partycypacje to za mało. Ważne są zmiany

kultury organizacji odpowiedzialnych za zarządzanie sprawami publicznymi. W tym w

szczególności odejście od paternalistycznego stosunku urzędników wobec mieszkańców oraz

rzeczywista decentralizacja zarządzania sprawami publicznymi. Możliwość zaangażowania

mieszkańców w realizację zadań publicznych jest z kolei związana nie tylko z kapitałem

społecznym ale również z znaczeniem tych zadań dla mieszkańców. Tym samym

przeprowadzone badanie potwierdziło teoretyczne założenia stworzone przez A. Hirshmana.

Opisana w punkcie 3 autoreferatu monografia stanowi rozwinięcie i zwieńczenie

badań prowadzonych w obu wspomnianych powyżej obszarach tematycznych.

ZAŁĄCZNIK 1

27

Prowadzone badania miałam okazję prezentować na polskich i zagranicznych

konferencjach naukowych. Szczegółowa lista konferencji i prezentacji znajduje się w pkt 4.d

niniejszego autoreferatu. Moje badania miały charakter podstawowy ale i utylitarny. Często

prowadziły do mojego zaangażowania w inicjatywy skierowane do samorządów i

przedsiębiorstw komunalnych nie tylko w Polsce. Szczegółowo opis projektów o charakterze

popularyzatorskim i utylitarnym w jakich brałam udział znajduje się w pkt 4.j autoreferatu.

BIBLIOGRAFIA do części 4.a:

Jankowski S. (2008), Wykaz najważniejszych publikacji z zakresu ekonomii sektora

publicznego z lat 1996 – 2005, Optimum. Studia Ekonomiczne nr 4(40)/2008

Hirshman A. (1970), Exit, voice and loyalty; responses to decline in firms, organizations and

states, Harvard University Press

Qian, Y., & Weingast, B. R. (1997), Federalism as a commitment to perserving market

incentives, The Journal of Economic Perspectives, 83-92.

Vo H. D (2010), The economics of fiscal decentralization, Journal of Economic Surveys;

24/2010, str. 657-679

Oates W (2005), Toward a second generation theory of Fiscal Federalism; International Tax

and Public Finance, 12/2005, str. 349-373

b) Statystyka publikacji

Szczegółowy wykaz publikacji naukowych znajduje się w punkcie 4.c Autoreferatu,

zaś publikacji o charakterze aplikacyjnym i popularno-naukowym w pkt 4.j Poniżej

przedstawione są podstawowe statystyki związane z tymi publikacjami.

Liczba publikacji oraz związanych z nimi punktów MNiSW:

Przed uzyskaniem stopnia

doktora

Po uzyskaniu stopnia doktora Razem

Rodzaj publikacji Liczba

publikacji

Liczba

punktów

MNiSW

Liczba

publikacji

Liczba

punktów

MNiSW

Liczba

publikacji

Liczba

punktów

MNiSW

Artykuły w

czasopismach

naukowych

5 44 8 49 13 93

Monografie 0 0 3 60 3 60

Artykuły w

monografiach

3 12 26 106 30 118

Ekspertyzy i

raporty

niepublikowane

3 0 13 0 16 0

Artykuły

popularno-

naukowe

0 0 8 0 8 0

RAZEM 11 56 57 215 68 271

ZAŁĄCZNIK 1

28

Publikacje w ujęciu wskaźnikowym, według baz:

Liczba publikacji Liczba cytowań indeks Hirscha

Web of Science 0 0 0

Google Scholar 35 81 4

Publish or Perish 29 87 4

c) Lista publikacji naukowych

Czasopisma naukowe Liczba

pkt

MNiSW

Po otrzymaniu tytułu naukowego doktora:

1. Wydatki gmin polskich, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa nr 7 (774) lipiec 2014,

str. 58-69

7

2. Residential water demand in a transition economy: evidence from Poland, Water Science

and Technology: Water Supply, 2009 vol. 9 no.5 str. 509-516, (współautorzy A. Bartczak,

J. Raczka), wkład własny 50%, polegał na przygotowaniu przeglądu literatury dotyczącej

popytu na wodę, zebraniu danych do analizy, sformułowaniu wniosków

(czasopismo wpisane w 2014 w JCR, IF za lata 2009-2014=0,505)

4

3. Czynniki rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego w polskich samorządach, Zeszyty

Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 471, Ekonomiczne problemy usług nr 11, 2007,

str. 173-181

6

4. Partnerstwo publiczno prywatne- wzory brytyjskie, Studia Regionalne i Lokalne 3/2006,

str. 83-98

8

5. Rynek obligacji komunalnych w Polsce- czynniki jego obecnego kształtu oraz perspektywy

rozwoju, Ekonomia. Rynek, gospodarka, społeczeństwo nr 16/2005, str. 75-94

8

6. Wykorzystanie zjawiska exit&voice do poprawy funkcjonowania lokalnego sektora

publicznego, Samorząd Terytorialny 9/2005, str. 50-59

6

7. The problems of developing municipal debt market in Poland, NISPA occasional papers,

summer 2005

4

8. Komunalny rynek kapitałowy w Polsce w latach 1993-2002, Finanse Komunalne nr

5(58)/2003, str. 18-48 (współautor A. Levitas), wkład własny 70%, polegał na dokonaniu

przeglądu literatury, zebraniu i analizie danych, sformułowaniu wniosków

6

Przed otrzymaniem tytułu naukowego doktora:

9. Przedmiot i podmiot samorządu terytorialnego, Ekonomia. Rynek, gospodarka,

społeczeństwo Nr 1/2001, str. 167-178

8

10. Komunalny rynek kapitałowy w Polsce w latach 1995-1999. Wpływ funduszy pomocowych

z Unii Europejskiej na dalszy rozwój tego rynku, Samorząd Terytorialny Nr 12/2000,

str. 14-23

6

11. Zwrotne środki finansowania samorządu terytorialnego, Bank i Kredyt Nr 57, 1999,

str. 1-15

10

12. Obligacje komunalne cz. 2, Bank i Kredyt nr 30, 1997 r. (opublikowane pod nazwiskiem 10

ZAŁĄCZNIK 1

29

panieńskim A. Kosmowska), str. 1-12

13. Obligacje komunalne cz. 1, Bank i Kredyt nr 29, 1997 r. (opublikowane pod nazwiskiem

panieńskim A. Kosmowska), str. 1-16

10

RAZEM czasopisma naukowe: 93

Książki


1. Efektywność decentralizacji. Analiza zdecentralizowanego dostarczania dóbr o charakterze

ponadlokalnym, DIFIN, Warszawa 2014 (193 str.)

20

2. Podmioty prywatne w realizacji zadań publicznych. Analiza sektora wodno-

kanalizacyjnego, CEDEWU, Warszawa 2008 (223 str.) współautorzy A. Bartczak, J.

Siwińska-Gorzelak, (wkład własny 60%, polegał na redakcji merytorycznej książki i

projektu którego jest zwieńczeniem, opracowaniu istotnej części jej rozdziałów

20

3. Zewnętrzne źródła finansowania inwestycji jednostek samorządu terytorialnego, DIFIN,

Warszawa 2003 (175 str.) współautorem jednego z rozdziałów jest K. Witkowski, (wkład

własny 90%, polegał merytorycznej redakcji całości monografii, opracowaniu pięciu z

sześciu rozdziałów książki i współautorstwie jednego rozdziału książki.

20

RAZEM książki: 60

Rozdziały w monografiach


1. Podział zadań publicznych między szczeble administracji publicznej a problemy

koordynacji i regulacji w zakresie jakości rządzenia (w:) Jakość rządzenia w Polsce. Jak ją

badać, monitorować i poprawiać?, J.Wilkin (red.), Scholar, Warszawa 2013, str. 242-264

4

2. Oświata w liczbach (w:) Raport o stanie edukacji 2013. Liczą się nauczyciele, M.

Federowicz, J. Choińska-Mika, D. Walczak (red.), IBE, Warszawa 2014, str. 41-70,

współautorzy M. Rokicka, M. Kobus, M. Klobuszewska, wkład własny 30%, zebranie i

analiza danych dotyczących publicznych nakładów na edukację

4

3. Publiczne wydatki na edukację (w:) Koszty edukacji od przedszkola do gimnazjum, IBE,

Warszawa 2012, IBE, U. Sztanderska (red.), Warszawa, 2013, str. 25-63, współautor

U. Sztanderska, wkład własny 80%, polegał na zebraniu i analizie danych, ich opisie oraz

sformułowaniu wniosków

4

4. Analiza najważniejszych trendów w polskiej oświacie oraz szkolnictwie wyższym (w:)

Raport o stanie edukacji 2012. Liczą się efekty, A. Chłoń- Domińczak (red.), IBE,

Warszawa 2013, str. 15-64, współautorzy M. Rokicka, M. Kobus , M. Kłobuszewska, M.

Siergiejuk, M. Tomasik, wkład własny 30%, zebranie i analiza danych dotyczących

publicznych nakładów na edukację

4

5. Czynniki sprzyjające i ograniczające partycypację społeczeństwa w zarządzaniu lasami w

Polsce. Analiza na podstawie modelu exit&voice (w:) Innowacyjne metody i instrumenty

zarządzania w organizacjach publicznych, A. Gardocka-Jałowiec (red.), Wydawnictwo

Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2012, str. 156-176

4

6. Elastyczność w zarządzaniu oświatą na poziomie gmin (w:) Zarządzanie w samorządzie

terytorialnym , Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, A. Kołomyce, B.Kotarba

(red.), Rzeszów 2012, str. 153-169, współautor G. Bukowska, wkład własny 70%, polegał

na merytorycznej redakcji całości opracowania, zebraniu i analizie danych oraz


4

7. Tendencje zmian w polskiej edukacji (w:) Raport o stanie Edukacji 2011. Kontynuacja

przemian, M. Federowicz, A. Wojciuk (red.), IBE, Warszawa 2012, str. 13-61,

współautorzy U. Sztandar-Sztanderska, M. Kłobuszewska, P. Bukowski, M. Siergiejuk,

wkład własny 30%, zebranie i analiza danych o publicznych nakładach na edukację w

Polsce

4

ZAŁĄCZNIK 1

30

8. Budżet zadaniowy. Szanse i bariery zastosowania w realizacji zadań oświatowych

samorządów (w:), , Strategie oświatowe, T. Levitas (red.), Wydawnictwo ICM, Warszawa

2012, str. 72-114

4

9. Degree of decentralization and local government spending behaviours. Analysis for Polish

primary and lower-secondary education, (w:) Public Administration East and West: Twenty

Years of Development, NISPA Bratysława, 2012, (współautor G. Bukowska)

(wydawnictwo elektroniczne, ISBN 978-80-89013-63-0), wkład własny 70%, polegał na

merytorycznej redakcji całości opracowania, zebraniu i analizie danych oraz


5

10. Local government debt policy in Poland in 1999-06.2010 with special focus on the first

years of world economic crises, (w:) Local government finance in the times of crisis: How

to respond?, L. Semihradska, N. Bobcheva, M. Lados (red.), , NISPA, Bratysława, 2012,

str. 114-131

5

11. Influence of EU grants on local government spending behaviours. Case study for Polish

rural municipalities (w:) Public Administration of the Future, NISPA 2011, (współautor

A. Poretta-Tomaszewski) (wydawnictwo elektroniczne, ISBN: 978-80-89013-55-5), wkład

własny 70%, polegał na merytorycznej redakcji całości opracowania, przeglądzie

literatury, zebraniu danych, sformułowaniu wniosków

5

12. Współzarządzanie lasem jako instrument rozwoju lokalnego gmin wiejskich- analiza

możliwości wykorzystania w Polsce, POLFOREX, Warszawa, 2011 ,

http://www.polforex.wne.uw.edu.pl/docs/raporty_new/raport1_v1.pdf , str. 1-20

0*

13. Możliwości i kierunki angażowania społeczeństwa do zarządzania lasem. Analiza

przypadku trzech miejscowości, POLFOREX, Warszawa, 2011 (współautor E. Chećko),

http://www.polforex.wne.uw.edu.pl/docs/raporty_new/raport2_v2.pdf , str. 1-76, wkład

własny 70%, polegał na opracowaniu wyników badań prowadzonych w wybranych

miejscowościach, sformułowaniu wniosków

0*

14. Public Private Partnership, (w:) Challenges of Sustainable Development in Poland,

J.Kronenberg, T Bergier (red.), Fundacja Sendzimira, Kraków 2010, str. 309-321,

współautor: Agata Kozłowska, () wkład własny 70%, polegał na merytorycznej redakcji

całości opracowania, opisaniu ekonomicznych aspektów PPP

5

15. Termy Warmińskie: an example of partnership creation, (w:) Challenges of Sustainable

Development in Poland, J.Kronenberg, T Bergier (red.), Fundacja Sendzimira, Kraków

2010, str. 322-326, współautor: Agata Kozłowska, wkład własny 70% polegał na

merytorycznej redakcji całości opracowania, zebraniu i analizie danych

5

16. Partycypacyjne zarządzanie lasem – metody i problemy aplikacji (w:) Wartości

nierynkowych korzyści z lasów. Metody wyceny oraz zastosowanie wyników w analizach

ekonomicznych, Polforex WNE UW, 2010

http://www.polforex.wne.uw.edu.pl/docs/przewodnik_v3_final.pdf, str. 160-175

4

17. Public private partnership in Polish water sector, (w:) State and Administration in a

Changing World , NISPA 2009, (wydawnictwo elektroniczne, ISBN: 978-80-89013-44-9)

5

18. Autonomia finansowa a rozwój gmin miejskich w latach 1999-2006 (w:) Samorząd lokalny

- od teorii do badań empirycznych, J. Kleer (red.), CEDEWU Warszawa 2009, str. 107-124

4

19. Forest management and local communities (w:) Review of instruments and valuation

methods for multifunctional forest policy, Polforex WNE UW, 2009

http://www.polforex.wne.uw.edu.pl/docs/R-2008-157_review_final-03-10.pdf (str. 39-44)

5

20. Organizacja i finansowanie jednostek samorządu terytorialnego- rozważania teoretyczne,

(w:) Samorząd lokalny – dobro publiczne, J. Kleer (red.), CEDEWU Warszawa 2008, str.

85-108

4

21. Budowanie konkurencji w usługach komunalnych, Analiza zastosowania na podstawie

sektora wodno-kanalizacyjnego, (w:) Współczesne problemy finansów i gospodarki

jednostek samorządu terytorialnego, S. Kańduła (red.), AE w Poznaniu, Poznań 2008,

str. 318-329

4

http://www.polforex.wne.uw.edu.pl/docs/raporty_new/raport1_v1.pdf

http://www.polforex.wne.uw.edu.pl/docs/raporty_new/raport2_v2.pdf

http://www.polforex.wne.uw.edu.pl/docs/przewodnik_v3_final.pdf

http://www.polforex.wne.uw.edu.pl/docs/R-2008-157_review_final-03-10.pdf

http://bg.ae.poznan.pl/cgi/expertus.cgi?KAT=%2Fhome%2Fbgae%2Fpar%2F&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=Wsp%F3%B3czesne+problemy+finans%F3w+i+gospodarki+jednostek+samorz%B1du+terytorialnego+

http://bg.ae.poznan.pl/cgi/expertus.cgi?KAT=%2Fhome%2Fbgae%2Fpar%2F&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=Wsp%F3%B3czesne+problemy+finans%F3w+i+gospodarki+jednostek+samorz%B1du+terytorialnego+

ZAŁĄCZNIK 1

31

22. Partnerstwo Publiczno Prywatne jako sposób realizacji zadań publicznych. Czynniki

rozwoju w Polsce, (w:) Finansowanie gminnego samorządu terytorialnego, Wyższa Szkoła

Ekonomiczna w Białymstoku, D. Hałaburda (red.), Białystok 2008, str. 25-36

4

23. Communal Bond Market in Poland (w:) Debt Management in Transition Countries:

Experience and Perspectives, Zeljko Sevic (red.), NISPAcee Press, Bartysława 2007,

str. 167-183

5

24. The perspectives of water sector in Poland. Households water demand analysis (w:)

Services governance and public polices, RESER, Lizbona 2006, str. 354-370, współautorzy

A. Bartczak, J. Rączka, wkład własny 50% polegał na przygotowaniu przeglądu literatury

dotyczącej popytu na wodę, zarządzania sektorem wod-kan w Polsce, zebrania danych do

analizy, sformułowaniu wniosków

5

25. Obligacje przychodowe- instrument finansowania rozwoju przedsiębiorstw komunalnych,

(w:) Zarządzanie organizacjami publicznymi, K. Krukowski (red.), UWM w Olsztynie,

Olsztyn 2006, str. 167-174

4

26. The regulation and development of the subsovereign debt market in Poland – 1993-2002

(w:) Local government borrowing in Central and Eastern Europe – regulations and

practices, P. Swianiewicz (red.), Open Society Institute, Budapest, maj 2004, współautor

Anthony Levitas, str. 25-78, wkład własny 70%, polegał na dokonaniu przeglądu

literatury, zebraniu i analizie danych, sformułowaniu wniosków

5

Przed otrzymaniem tytułu naukowego doktora:

27. Instrumenty dłużne w realizacji zadań samorządu terytorialnego. Warunki i perspektywy

rozwoju w Polsce, (w:) 10 lat transformacji gospodarki polskiej, UW WNE, Warszawa

2001 r.

4

28. Komunalny rynek kapitałowy w Polsce. (w:) Finansowanie lokalnego rozwoju

gospodarczego w Polsce, J.P. Giorgica (red.), AWRIL, Warszawa 2000 r.

4

29. Obligacje komunalne jako jeden ze sposobów finansowania potrzeb gmin (w:) Rynki i

Regulacja, UW WNE, Warszawa 1998 r.

4

RAZEM rozdziały w monografiach: 118

* publikacje ze względu na małą objętość nie spełniające wymogów dotyczących monografii naukowych

d) Udział w międzynarodowych i krajowych projektach badawczych.

Istotna część badań, które prowadziłam w ostatnich latach realizowana była w ramach

krajowych i międzynarodowych projektów badawczych. Poniżej zamieszczone są

najważniejsze informacje o tych projektach a także mojej w nich roli i zadaniach, które w

ramach projektów realizowałam

1. Nazwa projektu: Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza

badawczego (Entuzjaści Edukacji); Projekt systemowy finansowany ze środków Europejskiego

Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet III: Wysoka

jakość systemu oświaty, realizowany przez Instytut Badań Edukacyjnych. Projekt realizowany w

Instytucie Badań Edukacyjnych

Terminy: 04.2011-(planowane zakończenie 06.2015)

Rola: członek, a od 12.2012 lider Zespołu Ekonomii Edukacji

ZAŁĄCZNIK 1

32

Zadania: Zespół Ekonomii Edukacji prowadzi prace badawcze i analityczne w zakresie szeroko

rozumianych ekonomicznych uwarunkowań funkcjonowania systemu edukacji. Badania te mają

charakter zarówno badań literaturowych jak i terenowych. Jako lider zespołu jestem odpowiedzialna

za merytoryczną koordynację wszystkich prac badawczych. Jako samodzielny badacz prowadzę

badania dotyczące determinant nakładów publicznych na edukację. Bezpośrednio uczestniczyłam i

uczestniczę w następujących badaniach zespołu: (1) Badanie Ekonomicznych uwarunkowań Celów i

Kierunków alokacji nakładów na edukację Realizowanych przez podmioty publiczne i prywatne w

Polsce (BECKER); (2) Koszty edukacji od przedszkola do gimnazjum; (3) Finansowanie i zarządzanie

oświatą przez jednostki samorządu terytorialnego, (4) Koszty edukacji ponadgimnazjalnej i

policealnej. W szczególności do moich zadań należy projektowanie i prowadzenie badań, co jest

związane z badaniami literaturowymi, opracowywaniem i analizą danych zastanych, przygotowaniem

badań ilościowych (wywiadów ankietowych) i jakościowych (wywiadów indywidualnych) wśród

przedstawicieli samorządów- władz lokalnych, radnych, urzędników, a również wśród innych

interesariuszy lokalnej oświaty.

2. Nazwa projektu: Doskonalenie strategii zarządzania oświatą na poziomie regionalnym i

lokalnym; Projekt systemowy współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków

Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki realizowany przez

Ośrodek Rozwoju Edukacji w partnerstwie z Uniwersytetem Warszawskim, (kierownik dr

J. Herczyński)

Terminy: 05/2011-12/2011

Rola: członek zespołu badawczego;

Zadania: Realizacja badania dotyczącego możliwości i problemów wykorzystania budżetu

zadaniowego w odniesieniu do zadań oświatowych jednostek samorządu terytorialnego. Prowadzone

prace badawcze polegały na przeglądzie literatury, przeprowadzeniu wywiadów pogłębionych,

zaprojektowanie pytań do ankiety skierowanej do przedstawicieli samorządów.

3. Nazwa projektu: Jakość rządzenia i poprawa efektywności zarządzania środkami publicznymi:

konceptualizacja, pomiar i instytucjonalizacja zasad dobrego rządzenia (good governance) w Polsce;

Projekt nr N N112 118239 finansowany z środków na naukę, realizowany na Wydziale Nauk

Ekonomicznych UW, (kierownik prof. dr hab. J. Wilkin)

Terminy: 10/2010. -12/2012

Rola: członek zespołu

Zadania: Udział w tworzeniu narzędzi badawczych, prowadzenie wywiadów na potrzeby

projektu, a dodatkowo realizacja badania własnego dotyczącego teoretycznych i praktycznych

ZAŁĄCZNIK 1

33

problemów dobrego rządzenia w warunkach decentralizacji zadań publicznych (przegląd literatury,

analiza danych)

4. Nazwa projektu: Projekt badawczy Polforex; Lasy jako dobro publiczne. Oszacowanie

społecznych i środowiskowych korzyści z lasów w Polsce w celu poprawy efektywności ich

zarządzania. Finansowany z funduszy Norweskiego Mechanizmu Finansowego (NMF); realizowany

na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW (kierownik prof. Dr hab. T. Żylicz)

Terminy: 07/2008-03/2011


Zadania: Realizacja badań mających na celu ocenę możliwości zastosowania partycypacyjnego

zarządzania lasami rozumianego jako czynnik budowania zrównoważonego rozwoju lokalnego. Moje

prace badawcze polegały na przeglądzie literatury, analizie danych, opracowaniu i analizie ankiet i

wywiadów z przedstawicielami nadleśnictw oraz mieszkańcami wybranych lokalizacji.

5. Nazwa projektu: Projekt badawczy Sektor publicznego w układzie lokalnym; projekt badawczy

nr N 11201432/0569; finansowany z środków na naukę realizowany na Wydziale Nauk

Ekonomicznych UW (kierownik prof. Dr hab. J. Kleer)

Terminy: 05.2007-05.2009


Zadania: Analiza teoretycznych aspektów działania i finansów samorządu oraz autonomii i

rozwoju polskich miast w latach 1999-2006. Badania polegały na przeglądzie literatury, opracowaniu i

analizie danych zastanych.

6. Nazwa projektu: Przygotowanie Projektu badawczego pt "Analiza zachowań fiskalnych polskich

samorządów i ich wpływ na pożądany kształt podatku od nieruchomości". Projekt finansowany z

Funduszy Kapitału Początkowego Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego

oraz Norweski Mechanizm Finansowy

Terminy: 02.2007-04.2007

Rola: kierownik projektu

Zadania: Koordynacja prac nad przygotowaniem międzynarodowego projektu badawczego do

finansowania w ramach funduszy Norweskiego Mechanizmu Finansowego (NMF); nawiązanie

współpracy z przedstawicielami Center for Economic Research at the Norwegian University of

Science and Technology NTNU, przegląd literatury i dostępnych danych zastanych

7. Nazwa projektu: Projekt badawczy Partnerstwo publiczno prywatne jako sposób realizacji zadań

publicznych w Polsce na poziomie lokalnym, ze szczególnym uwzględnieniem sektora wodno-

ZAŁĄCZNIK 1

34

kanalizacyjnego. Szanse i zagrożenia, finansowany z środków na naukę, projekt badawczy nr 1 H02C

023 30; realizowany na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW

Terminy: 03.2006-06.2008

Rola: kierownik,

Zadania: Realizacja badań teoretycznych dotyczących PPP jako sposobu poprawienia

efektywności samorządów lokalnych oraz szczegółowa analiza sektora wod-kan w Polsce i wskazanie

możliwości i problemów wykorzystania PPP w tej dziedzinie. Badania polegały w szczególności na

przeglądzie literatury, przeprowadzeniu wywiadów i ankiety z przedstawicielami samorządów,

przedsiębiorstw wod-kan oraz z praktykami PPP w Polsce i Wielkiej Brytanii.

8. Nazwa projektu: Local government borrowing: regulations and practices. Projekt finansowany

przez Local Government Policy Partnership oraz Open Society Institute – Budapeszt.

Terminy: 08.2002-05.2003


Zadania: Opracowanie rozdziału publikacji dotyczącej stanu i perspektyw komunalnego rynku

kapitałowego. Badania polegały na zbieraniu i analizie danych, przeglądzie literatury, prowadzeniu

wywiadów z przedstawicielami samorządów, banków i innych instytucji rynku kapitałowego

e) Otrzymane stypendia, wyjazdy naukowe

Badania miałam okazję prowadzić nie tylko w Polsce, ale również w Wielkiej Brytanii dzięki

stypendium Dekaban Foundation. Otrzymałam je dwukrotnie. Przed uzyskaniem stopnia

doktora w 1998 przez pół roku miałam okazję prowadzić studia literaturowe na Uniwersytecie

w Glasgow. Przeprowadziłam również badania ankietowe na temat długu lokalnego wśród

przedstawicieli szkockich samorządów. Drugi raz otrzymałam stypendium w 2006 r.

Pozwoliło mi ono na przeprowadzenie wywiadów pogłębionych z przedstawicielami

instytucji finansowych i samorządów uczestniczących w projektach partnerstwa publiczno

prywatnego.

Dwukrotnie zostałam również zakwalifikowana na kursy Central European University.

W roku 2003 uczestniczyłam w współfinansowanym przez Bank Światowy kursie

Intergovernmental Fiscal Relation , zaś w 2004 kursie Urban and city development strategies.

ZAŁĄCZNIK 1

35

f) Udział w komitetach redakcyjnych oraz recenzowanie publikacji w czasopismach

naukowych

W latach 2001-2013 byłam członkiem komitetu redakcyjnego czasopisma Ekonomia. Rynek,

Gospodarka, Społeczeństwo wydawanego przez Wydział Nauk Ekonomicznych UW. Byłam

w szczególności odpowiedzialna za kierowanie wybranych artykułów do recenzji,

dostosowanie czasopisma do nowych zasad recenzowania i publikowania czasopism

naukowych.

Recenzowałam artykuły dla następujących czasopism naukowych:

Ekonomia. Rynek, Gospodarka, Społeczeństwo. (na liście B MNiSW, 8 pkt)- recenzja

jednego artykułu

Edukacja. (na liście B MNiSW, 6 pkt)- recenzja dwu artykułów

Bank i Kredyt. (na liście B MNiSW, 10 pkt)- recenzja jednego artykułu

g) Czynne uczestnictwo w międzynarodowych i krajowych konferencjach tematycznych

Wyniki prowadzonych badań prezentowałam na kilkudziesięciu konferencjach naukowych w

Polsce i zagranicą. Miałam również okazję prowadzić i uczestniczyć w panelach

tematycznych na tych konferencjach. Poniżej znajduje się szczegółowa lista konferencji w

których aktywnie uczestniczyłam oraz tematy moich prezentacji.

1. 2014 EGPA (European Group on Public Administration) Annual Conference w Speyer, 10-12

wrzesień 2014, prezentacja pt. Local autonomy as an determinant of education expenditures. Panel

analysis for Polish primary and lower-secondary schools

2. Międzynarodowa Konferencja pt. Civil dialogue Methods, mechanisms, barriers and prospects,

Wydział Politologii UMCS, Center for Local Development, Lublin, 27 czerwiec 2014, prezentacja

pt. Forms of public dialogue in the case of vertical expenditure externalities of local public

production oraz przewodniczenie sesji zatytułowanej “Forms and examples of the civil dialogue in

different countries”

3. IX Kongres Ekonomistów Polskich, Warszawa, 28-29 listopada 2013, udział w panelu

dyskusyjnym w sesji Determinanty rozwoju Polski. Finanse publiczne, (referat Wpływ inwestycji

realizowanych z udziałem środków zagranicznych na politykę wydatkową polskich gmin. Analiza

panelowa dla lat 2006-2011)

ZAŁĄCZNIK 1

36

4. Konferencja Wydziału Nauk Ekonomicznych UW, Kazimierz, 27-28 wrzesień 2013, prezentacja

pt. Lokalna polityka wydatkowa wobec zadań definiowanych centralnie. Analiza na

przykładzie wynagrodzeń w gminnej oświacie

5. Workshop in Trondheim, Educational Governance, NTNU, Norvegian University of Science and

Technology, Trondheim 25-26 kwiecień 2013, prezentacja pt.: Determinants of local public

education expenditures. Panel analysis for Polish primary and lower-secondary education

6. Seminarium naukowe pt. Nakłady na edukację i jej efekty w kontekście rynku pracy, Instytut

Badań Edukacyjnych, Warszawa, 23 listopada 2012, prezentacja pt. Problemy finansowania zadań

własnych samorządu poprzez subwencję. Analiza na przykładzie zadań oświatowych polskich

gmin

7. III Międzynarodowa Konferencję Naukowa z cyklu: Sektor publiczny we współczesnej

gospodarce, Wydział Ekonomii i Zarządzania Uniwersytet w Białymstoku, 25-26 października

2012, prezentacja: Czynniki sprzyjające i ograniczające partycypację społeczeństwa w

zarządzaniu lasami w Polsce. Analiza na podstawie modelu exit&voice

8. Konferencja naukowa pt. Płaszczyzny zarządzania w samorządzie terytorialnym, Uniwersytet

Rzeszowski, 27−28 września 2012 r. prezentacja: Elastyczność w zarządzaniu oświatą na

poziomie gmin (wspólnie z G. Bukowską)

9. 20’ta konferencja NISPAcee (The Network of Institutes and Schools of Public Administration in

Central and Eastern Europe), Public Administration East and West: Twenty Years of

Development, Ohrid, Republic of Macedonia (FYR Macedonia), 23-26 maj 2012, prezentacja pt.

Degree of decentralization and local government spending behaviours. Analysis for Polish primary

and lower-secondary education (wspólnie z G. Bukowską)

10. Konferencja Wydziału Nauk Ekonomicznych UW, Kazimierz Dolny, 23-14 wrzesień 2011,

prezentacja pt. Influence of EU grants on local government spending behaviours. Case study for

Polish rural municipalities


Central and Eastern Europe), Public Administration of the Future, Varna, Bulgaria 19-22 maj

2011, prezentacja pt. Influence of EU grants on local government spending behaviours. Case study

for Polish rural municipalities

12. Konferencja podsumowująca wyniki projektu Polforex, Sękocin Stary 10 marzec 2011,

prezentacja pt. Zarządzanie lasami a rozwój lokalny.

13. 20’ta międzynarodowa konferencja RESER (European Association for Research on Services) pt.

The Resilience of the Global Service Economy School of Business, Economics and Law, at the

University of Gothenburg, Gothenburg 30 września-2 października 2010, prezentacja pt. Problems

for implementation of benchmarking in water&sewage sector – Polish case study


Central and Eastern Europe), Public Administration in Times of Crisis, Warszawa, 12-14

ZAŁĄCZNIK 1

37

maj 2010, prezentacja pt. Local government debt policy in Poland in 1999-06.2010 with special

focus on the first years of world economic crises

15. 17’ta konferencja NISPAcee (The Network of Institutes and Schools Of Public Administration in

Central and Eastern Europe), Budva Czarnogóra, 17-18 maj 2009, prezentacja pt. Public private

partnership in Polish water sector,

16. Konferencja naukowa pt. Finansowanie gminnego samorządu terytorialnego, Wyższa Szkoła

Ekonomiczna w Białymstoku, Białystok 28 czerwca 2007, prezentacja pt. Partnerstwo Publiczno

Prywatne jako sposób realizacji zadań publicznych. Czynniki rozwoju w Polsce, oraz

przewodniczenie sesji

17. Konferencja naukowa pt. Attractivity of cities, key of European Growth, organizowana przez

Europe Metropoles Network i Uniwersytet Warszawski, Warszawa 28-29 kwietnia 2006,

prezentacja pt. Public private partnership – perspective for development in Poland

18. 15’ta konferencja NISPAcee (The Network of Institutes and Schools Of Public Administration in

Central and Eastern Europe), Liubliana, Słowenia, 11-13 kwiecień 2007, prezentacja

pt. Communal bond market in Poland,

19. Konferencja Wydziału Nauk Ekonomicznych UW, Mierki, 22-24 wrzesień 2006, prezentacja

pt. Popyt na wodę gospodarstw domowych w polskich miastach,

20. 16’ta międzynarodowa konferencja RESER (European Association for Research on Services)

pt. Services governance and public polices, Lizbona, Portugalia, wrzesień 2006, prezentacja

pt. The perspectives of water sector in Poland. Households water demand analysis

21. Konferencja The Institute for Urban Economy, Moskwa, czerwiec 2004, prezentacja pt. From

easy-term budgeting to well-developed market of debts,

22. Konferencja Wydziału Nauk Ekonomicznych, Kazimierz Dolny, 19-20 wrzesień 2004,

prezentacja pt. Wymiary polskiej decentralizacji,

23. Trzecia Konferencja Naukowa Association for Studies in Public Economics, StPetersburg, 28-29

listopad 2003, prezentacja pt. Key factors of development of communal capital market. Polish

case study,

24. Konferencja Naukowa Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Rzeszów

20 marca 2000 r., prezentacja pt. Sposoby finansowania jednostek samorządu terytorialnego ze

szczególnym uwzględnieniem emisji obligacji

25. Konferencja Naukowa pt. Banki komercyjne, samorządy terytorialne a Unia Europejska:

Zagrożenia i szanse dla komunalnego rynku kapitałowego, Fundacja Edukacji i Badań

Bankowych, Związek Banków Polskich i USAiD, Warszawa 16 czerwca 2000 r., prezentacja pt.

Trendy na rynku komunalnym a fundusze unijne,

26. Konferencja Naukowa Stowarzyszenia Menedżerów Bankowości i Finansów, Poznań 10 luty

1999, prezentacja pt. Zwrotne środki finansowania samorządu terytorialnego.

ZAŁĄCZNIK 1

38

h) Dorobek dydaktyczny oraz opieka naukowa nad studentami,

Zasadnicza część mojej działalności dydaktycznej związana jest z Wydziałem Nauk

Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Moje zajęcia prowadzone na WNE UW

skierowane były zarówno do studentów wydziału jak i słuchaczy studiów podyplomowych

prowadzonych na wydziale. Obok tego miałam okazję prowadzić zajęcia w Instytucie

Historycznym UW, Instytucie Polityk Społecznych UW a również na innych uczelniach-

Akademii Leona Koźmińskiego, Wyższej Szkole Handlu i Finansów Międzynarodowych. W

ramach Programu LLP-Erasmus poprowadziłam również wykład na Wydziale Ekonomii i

Zarządzania Uniwersytetu w Saragossie w Hiszpanii.

Wszystkie moje zajęcia dydaktyczne po uzyskaniu stopnia doktora były prowadzone

w oparciu o samodzielnie przygotowany program i wykorzystywały wyniki prowadzonych

przeze mnie badań naukowych. W latach 2001-2014 na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW

prowadziłam następujące wykłady i konwersatoria:

dla studentów dziennych i wieczorowych WNE UW: Finanse jednostek samorządu

terytorialnego, Finanse publiczne; Instrumenty dłużne wykorzystywane przez samorządy

lokalne, Partnerstwo publiczno-prywatne (w tym realizowane w ramach Collaborative

Learning Course UNDP),

dla studentów specjalności anglojęzycznych oraz studentów zagranicznych (z wymiany

Erasmus): Local government economics, Public finance;

dla słuchaczy studiów podyplomowych realizowanych na WNE UW (Zarządzanie ryzykiem i

kontrola zarządcza w sektorze publicznym; Audyt strategiczny w instytucjach publicznych i

prywatnych; Zarządzanie ryzykiem w opiece zdrowotnej) wykłady nt. finansów publicznych i

lokalnych, partnerstwa publiczno-prywatnego, komunalnego rynku kapitałowego,

dla studentów zaocznych studiów doktoranckich konwersatorium pt. Metodologia badań

naukowych - tworzenie i rozwój koncepcji badawczych

Poniższa lista prezentuje prowadzone przeze mnie wykłady i konwersatoria na innych

wydziałach i uczelniach:

Uniwersytet Warszawski; Instytut Polityk Społecznych (2014); Wykład i ćwiczenia Finanse

publiczne

Uniwersytet Warszawski, Instytut Historyczny (2010-2011); Wykłady dla słuchaczy

Podyplomowych Studiów Varsavianistycznych nt. finansów m-sta stołecznego Warszawy

University of Zaragoza (UZ), Faculty of Economics and Business Administration (05.2011);

wykład nt. Public Private Partnership in water sector.

ZAŁĄCZNIK 1

39

Akademia Leona Koźmińskiego (10.2007-01.2008); wykład nt. Local government economics

Wyższa Szkoła Handlu i Finansów Międzynarodowych (02.2002-06.2004) wykłady z

mikroekonomii, seminarium dyplomowe, finanse jednostek samorządu terytorialnego

Obok wykładów prowadziłam seminaria magisterskie i dyplomowe na Wydziale Nauk

Ekonomicznych na których powstawały prace z zakresu finansów i ekonomii samorządu

terytorialnego. Jestem promotorem 86 prac (15 licencjackich i 71 magisterskich) które

zostały napisane na WNE UW w latach 2003-2014. Byłam również recenzentem przeszło

80 prac magisterskich i licencjackich powstających na tym wydziale.

Do działalności dydaktycznej należy również zaliczyć prace związane z przygotowaniem

nowych specjalności i przedmiotów oferowanych studentom Wydziału Nauk

Ekonomicznych UW, a również prace na rzecz programów nauczania na Uniwersytecie

W 2014 roku opracowałam program nowej specjalności - Finanse Publiczne, Podatki (na

pierwszym i drugim stopniu studiów) którą otworzono na WNE UW na początku roku

akademickiego 2014/2015. Zostałam kierownikiem tej specjalności

W 2012 r. byłam członkiem Komisji Rektorskiej Uniwersytetu Warszawskiego ds. oceny

programów kształcenia w obszarze nauk społecznych

W latach 2004-2007 nawiązałam współpracę z programem UNDP- Public Private Partnership

for Urban Development i w ramach której zajęcia z partnerstwa publiczno prywatnego

prowadzone były w sieci Collaborative Learning Course-PPPUE

Dzięki mojej współpracy z UNDP (w projekcie PPP wskazanym powyżej) WNE UW

nawiązał współpracę z tą instytucją w celu stworzenia specjalizacji pod nazwą Master of Arts

in Development Economics

W 2006 r. byłam członkiem zespołu opracowującego propozycję zmian programu kierunku

Ekonomia Sektora Publicznego

i) Współpraca z krajowymi i międzynarodowymi instytucjami

Przesłaniem mojej działalności jest dążenie do poprawienia rzeczywistości dlatego też

staram się aby moja praca badawcza miała aspekt praktyczny. Wyrazem tego jest moje

zaangażowanie w inicjatywy skierowane do podmiotów sektora publicznego, samorządów

i przedsiębiorstw komunalnych nie tylko w Polsce. Poniżej znajduje się lista

przedsięwzięć o charakterze aplikacyjnym w których brałam i biorę udział oraz instytucji

z którymi współpracowałam:

ZAŁĄCZNIK 1

40

Indicator expert groups (IEG) przy Standing Group on Indicators and Benchmarks (SGIB)

Komisji Europejskiej. Rola- przedstawiciel Polski. Zadania- opiniowanie propozycji

wskaźników efektywności wydatków i szerzej nakładów na edukację opracowywanych przez

Komisję Europejską (2014 r.)

Fundusze Europejskie na poziomie Narodowej Strategii Spójności; projekt Ocena stopnia

uwzględnienia działań z zakresu mitygacji i adaptacji do zmian klimatycznych w

perspektywie 2007-2013 wraz ze sformułowaniem wskazówek na przyszły okres

programowania- laureat V konkurs dotacji Ministerstwa Rozwoju Regionalnego; Rola-

członek zespołu. Zadania- zebranie danych dotyczących wydatków samorządów na ochronę

środowiska oraz ich rzeczowych efektów. (2012)

Zespół Analityczny IBE, zespół powołany na potrzeby Ministerstwa Edukacji Narodowej dla

analiz proponowanych zmian w systemie finansowania i organizacji oświaty. Rola- członek

zespołu. Zadania- zbieranie, analiza i opracowanie danych dotyczących wydatków

samorządów na oświatę (2012-2013)

Zespół ds. benchmarkingu przy Izbie Gospodarczej Wodociągów Polskich. Rola- członek

zespołu. Zadania- opracowanie systemu zbierania danych oraz analizy porównawczej

przedsiębiorstw wod-kan w Polsce (2009-2011)

European Network Experts in the Research Unit dedicated to Sub-national Public Authorities

in Europe at Dexia Crédit Local. Rola- członek sieci. Zadania- zbieranie, analiza i

opracowanie danych o finansach lokalnych w Polsce (2008-2009)

Konkurs Dobre Praktyki PPP (organizator Investment Support). Rola- członek jury. Zadania-

wybór projektów w celu popularyzacji dobrych praktyk PPP. (2007-2009)

Bank Światowy, raport Analysis of Impediments to Development of Sub-National Bond

Market. Rola- współautor. Zadania- zebranie i analiza danych na temat stanu oraz perspektyw

rozwoju rynku obligacji komunalnych w Polsce (2006 r.)

Serbia Local Government Reform Program (SLGRP). Rola- ekspert. Zadania- Współpraca z

rządem Serbii nad projektami ustaw dotyczących finansowania jednostek samorządu

terytorialnego oraz komunalnego rynku kapitałowego (prezentacja polskiego systemu,

opiniowanie planów rządu Serbii) (08.2002)

Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW). Rola- ekspert. Zadania- Analiza regulacji prawnych

związanych z dokonywanymi przez jednostki samorządu terytorialnego w Polsce

inwestycjami i ich finansowaniem, ze szczególnym uwzględnieniem popytu na środki zwrotne

(zebranie i analiza danych). (12.2001-01.2002)

Local Government Capital Access Program (LGCAP) RTI/U.S.AID– Program Dostępu

Samorządów do Rynku Kapitałowego. Rola- ekspert. Zadania- Analiza przyszłości

komunalnego rynku kapitałowego w związku z dostępem do środków przedakcesyjnych z

ZAŁĄCZNIK 1

41

Unii Europejskiej. Przygotowanie podstaw prawnych dla wykorzystania przez jednostki

samorządu tzw. obligacji przychodowych (we współpracy z przedstawicielami KPWiG oraz

US SEC). Analiza problemów związanych z Ustawą o Zamówieniach publicznych. (1999-

2000)

Research Triangle Institute i U.S.AID. Rola- młodszy ekspert. Zadania- udział w pracach

KPWiG nad zmianami ustawy o obligacjach, udział w badaniach nad możliwością

sekurytyzacji długu komunalnego w Polsce, uczestniczenie w pracach nad przygotowaniem

raportu Continuing development of Poland’s subsoverign debt markets: impediments and

opportunities (1998-2000)

Fundacja Edukacji i Badań Bankowych. Rola- ekspert. Zadania – Analiza rozwoju

komunalnego rynku kapitałowego w kolejnych latach. Przygotowanie raportów za lata 1998 i

1999 pt. Komunalny rynek kapitałowy w Polsce. (1998 - 1999)

j) Dorobek popularyzatorski- ekspertyzy i raporty oraz publikacje w czasopismach

popularno-naukowych

W ramach wymienionych w punkcie 4.i projektów aplikacyjnych opracowałam szereg

raportów i ekspertyz, poniżej znajduje się ich lista:

1. Koszty edukacji ponadgimnazjalnej; raport dla Ministerstwa Edukacji Narodowej (red. E.

Drogosz- Zabłocka)

2. Skutki finansowe planowanych zmian w ustawie Karta Nauczyciela w odniesieniu do

budżetów samorządów; analiza dla Ministerstwa Edukacji Narodowej; 12.2012 (współautor J.

Herczyński)

3. Realizacja wypłaty dodatków uzupełniających z tytułu art. 30a w gminach w latach 2009-2012.

Analiza danych Regionalnych Izb Obrachunkowych; analiza dla Ministerstwa Edukacji

Narodowej; 10.2012

4. Ocena stopnia uwzględnienia działań z zakresu mitygacji i adaptacji do zmian klimatycznych

w perspektywie 2007-2013 wraz ze sformułowaniem wskazówek na przyszły okres

programowania; raport ewaluacyjny dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego; 08.2012

(współautor, opracowanie zbiorowe pod red. J. Kotrasińskiego)

5. Finansowanie edukacji przez jednostki samorządu terytorialnego; (w:) Opracowanie koncepcji

badania nakładów na edukację i przeprowadzenie analiz danych zastanych; red. U. Sztandar-

Sztanderska – raport dla Ministerstwa Edukacji Narodowej; IBE; 2011 (współautor M.

Kłobuszewska)

ZAŁĄCZNIK 1

42

6. Analiza możliwości finansowania inwestycji miejskich z wykorzystaniem źródeł UE i środków

inwestorów prywatnych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP); Raport dla Urzędu

Miasta Lublina; 12.2010 (współautor J. Kotrasiński)

7. Finanse samorządów oraz możliwości finansowania infrastruktury sportowej i rekreacyjnej ze

źródeł publicznych oraz innych; raport przygotowany na zlecenie Ministerstwa Rozwoju

Regionalnego; 11/2010

8. Benchmarking - wyniki przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych w Polsce za 2009 rok;

raport przygotowany dla Izby Gospodarczej Wodociągów Polskich; grudzień 2010 (współautorzy

Jastrzemski W. Jóźwiak I. Osiński A. Pionk R. Stachel A. Szporko R.)

9. Polskie przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne w latach 2003-2007. Analiza na podstawie

wskaźników benchmarking’owych IBNET; raport przygotowany dla Izby Gospodarczej

Wodociągów Polskich; kwiecień 2010

10. Prognozy taryfowych cen i stawek w świetle realizowanych programów inwestycyjnych oraz

zmian udziału środków pomocowych; raport przygotowany dla Izby Gospodarczej Wodociągi

Polskie; Bydgoszcz 11/2007 (współautor J. Siwińska-Gorzelak)

11. Analysis of Impediments to Development of Sub-National Bond Market; raport dla Banku

Światowego; Warszawa 09.2005 (współautor P. Swianiewicz)

12. Municipal infrastructure in Poland (condition of financing investment needs)- raport dla

Kreditanstalt für Wiederaufbau; 01.2002

13. Municipal borrowing and local debt management in Poland; raport dla Policy Research and

Advisory Activities in Support of a Municipal Borrowing Framework and Creditworthiness Project

in Serbia; 10.2002

14. Komunalny rynek kapitałowy w Polsce; raport dla Fundacji Edukacji i Badań Bankowych;

02.1999 i 09.1999 Warszawa

15. Continuing the development of Poland's subsovereign debt markets: impediments and

opportunities; (współautor, T. Cohran, M. DeAngelis, A. Levitas, M. Zarzycki); raport dla

U.S.AID; 10.1998 Warszawa (http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/Pnacj692.pdf)

Najważniejsze wnioski z moich badań dotyczące sytuacji finansów lokalnych w

Polsce oraz możliwości aplikowania nowych rozwiązań finansowych i organizacyjnych w

polskich samorządach zawarłam również w publikacjach popularno-naukowych. Ich lista

znajduje się poniżej:

1. Zakres swobody samorządów w dysponowaniu pieniędzmi na oświatę; Oświata Samorządowa

nr 6/7 (58/59) czerwiec-lipiec 2014; str. 11-14

http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/Pnacj692.pdf

ZAŁĄCZNIK 1

43

ZAŁĄCZNIK 1 - wne.uw.edu.pl · Tymczasem w praktyce założenie to jest bardzo często...

Documents

Transcript of ZAŁĄCZNIK 1 - wne.uw.edu.pl · Tymczasem w praktyce założenie to jest bardzo często...