Polecam: http://www.matematyka.wroc.pl/book/liga-zadaniowa/lingwistyka-matematyczna

Zad. 1. Oto kilka słów w języku zulu (używanym głównie w Republice Południowej Afryki) i ich polskie tłumaczenia podane w przypadkowej kolejności:abafazi, abafana, umfazi, umdlali, umzali; chłopcy, mężatka, mężatki, rodzic, zawodnik.„Rodzice” to po zulusku „abazali”. Przetłumacz na zulu słowa „chłopiec” i „zawodnicy”.

Zad. 2. Oto kilka określeń czasu zapisanych w języku greckim: osiem po drugiej – ΔΙΟ ΚΑΙ ΟΧΤΩza trzy czwarta – ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΠΑΡΑ ΤΡΕΙΣdwie po piątej – ΠΕΝΤΕ ΚΑΙ ΔΙΟza pięć ósma – ΟΧΤΩ ΠΑΡΑ ΠΕΝΤΕ

Napisz po grecku: „cztery po ósmej”, „za dwie trzecia”.

Zad. 3. Obok kilka wyrazów w języku używanym na planecie Pluto wraz z ich wymową: đñúþ = dziakđñīņ = dziom

Podaj wymowę wyrazów: ĺúņ, ņúċ, ñīþ. ņúñ = maśĺúĺ = piap

Podaj zapis wyrazów o podanej wymowie: dzias, dzioś, siam. ñĩċ = sies

Zad. 5. Język ukraiński jest dość podobny do polskiego, ale Ukraińcy posługują się innym alfabetem – cyrylicą. Oto polskie odpowiedniki liter ukraińskich:А, а – aБ, б – bВ, в – wГ, г – hҐ, ґ – gД, д – dЕ,е – eЄ, є – je (ie)Ж, ж – ż

З, з – zИ, и – yI, i – iЇ, ї – jiЙ, й – jК, к – kЛ, л – łМ, м – mН, н – n

О, о – oП, п – pР, р – rС, с – sТ, т – tУ, у – uФ, ф – fХ, х – chЦ, ц – c

Ч, ч – czШ, ш – szЩ, щ – szczЬ, ь – (znak zmiękczenia)Ю, ю – ju (iu)Я, я – ja (ia)

Przetłumacz dialog. - Добрий день! Як себе почуваєш?- Недобре - мені голова трохи болить.- У тебе часто головни боли?- Ні, рідко.- Іду, зичим здоров'я!- Дякую, до побачення!- Добраніч!

Zad. 6. Oto daty urodzin członków rodziny Dziwackich zapisane w tajemniczym języku w kolejności alfabetycznej: barakeba, karqfut, kolkeba, kolqfut, koltera.Wiadomo, że pani Dziwacka ma urodziny 12 września, jej mąż – dokładnie 4 miesiące później, ich syn Piotrek – 13 grudnia, a córki, Ela i Kasia – 13 i 31 stycznia. Jak zapisać datę sylwestra w tym języku?

Zad. 7. W fikcyjnym języku zulugula do nazywania liczb używa się systemu dziesiętnego. Podano trzy działania z tabliczki mnożenia zapisane w tym języku. Rozszyfruj je. pingping = zonk, qqqq = baqq, fefe = razonk.

Zad. 8. Oto zapisana przez Amerykanina polska wypowiedź: Jane dobryh! Meewoh Panyom veejetsh. Nyestetyh moosheh yoosh ishtsh, doh zobahchehnyah! Jak napisałby: „Dobry wieczór! Wesołych Świąt i szczęśliwego nowego roku!”?

Zad. 9. Pewien język nie rozróżnia pokrewieństwa* po linii męskiej i żeńskiej. Określenia pokrewieństwa w tym języku zakodowano dużymi literami alfabetu. Oto tabelka przedstawiająca zakodowane w ten sposób relacje osób a, b, c, d, e, f i g. (Litera X w wierszu w i kolumnie k oznacza, że w jest X dla k).

Ustal znaczenie zakodowanych relacji, jeśli wiadomo, że e jest mężczyzną.

* - Pokrewieństwo to relacja biologiczna (więzów krwi) polegająca na posiadaniu przynajmniej jednego wspólnego przodka.Należy odróżnić ją od powinowactwa, czyli relacji łączących parę małżonków i ich rodziny.

Zad. 6 (I etap Olimp. 2006/07). W wyniku podziału geograficznego Słowian w ich wspólnym do ok. VI w. języku prasłowiańskim zachodziły zmiany powodujące powstanie ponad 20 języków słowiańskich. Niektóre z tych zmian były bardzo regularne. Przykładem ich efektu jest zamieszczony niżej minisłownik polsko-ukraińsko-serbski (do zapisu użyto liter polskich). Uzupełnij luki.

…………….........., …………………. bahno, ……………….. blato

………………….., ………………… brama, ………………. wrata

brzeg ……………………….. ……………………..

……………………. ………………………… glas

…………………….. hołowa ……………………..

głód ………………………… ……………………..

krowa ………………………… ……………………..

……………………. korol’ kral’

……………………. korotkyj kratak

młody …………………………. ……………………..

……………………. perednij prednji

słodki ………………………….. ……………………..

…………………….. …………………………. slan

…………………….. zdorow’ja zdrawlie

Zad. 10 (II etap Olimp. 2007/08). Język nieniecki* podlega już od kilku wieków silnym wpływom rosyjskiego. Wskutek tego w ciągu ostatnich 200 lat zmieniły się znaczenia większości nienieckich liczebników. Oto cztery liczebniki oraz przemieszane ich stare i nowe znaczenia:

jonar? niachar? jur? niachar? niachar? ju? niachar?

niachar? jur? ŋopoj s-idia ju? ŋopoj

19, 21, 30, 33, 244, 301, 975, 1303(Podany zapis liczebników dobrze oddaje wymowę dla użytkownika polszczyzny, ? oznacza tzw. zwarcie krtaniowe, a ŋ – „n tylnojęzykowe”).

Zad. A. Jaką liczbę w dzisiejszym nienieckim oznacza się słowem chasuju? (dosłownie: „nienieckie ju?”)?Zad. B. Zapisz liczbę 1000 w starym systemie nienieckich liczebników.Zad. C. Znaczenie jakich nienieckich liczebników nie uległo zmianie?

* - Językiem nienieckim (jurackim) mówi ok. 25 tys. Nieńców. Jest to naród żyjący na pograniczu Europy i Azji, zamieszkujący północne krańce Uralu i część Syberii. Nieniecki jest jednym z czterech języków samojedzkich, którymi posługuje się w sumie ok. 30 tys. ludzi i które wraz z językami ugrofińskimi zaliczane są zwykle do uralskiej rodziny językowej. Wśród języków samojedzkich tylko nieniecki jest od 1931 r. używany w piśmie. Do roku 1938 był to nieznacznie zmodyfikowany alfabet łaciński, potem z przyczyn politycznych zastąpiono go przystosowanym alfabetem rosyjskim, który pozostaje w użyciu do dziś.

Zad. 17 (I etap Olimp. 2005/06). Oto kilka zdań w języku papiamentu* wraz z tłumaczeniami:

1. Mi ta stimabo. = Kocham cię.2. Bo yiu homber tabata mira Piter. = Twój syn widział Piotra.3. E ruman homber ta korda e muhé. = Brat ją wspomina.4. Mi ruman muhé ta laba e mucha muhé. = Moja siostra myje dziewczynkę.5. Maria tabata salbabosnan. = Maria was uratowała.6. Bosnan lo mustra nos buki. = Pokażecie naszą książkę.

Przetłumacz (po 2 pkt):

Bo ta labanos.Piter lo mira mi yiu muhé.Maria tabata korda e buki.

Kochasz nas.

Piotr kochał córkę.Chłopiec mnie widział.On umyje chłopca.Nasz syn zobaczy książkę.Wspominamy Marię.

17’ (3 pkt). Jakie są możliwe tłumaczenia zdania „E ruman ta mira e yiu.”?* - Papiamentu to język powstały w II poł. XVII w. na należących do Holandii wyspach „ABC” (Aruba, Bonaire i Curaçao [wym. „kuresau”]), leżących na M. Karaibskim w archipelagu Małych Antyli; jest mieszanką używanych przez tamtejszych Indian i Afrykańczyków zniekształconych wersji portugalskiego, galicyjskiego (język używany w Galicji – regionie północno-zachodniej Hiszpanii) i hiszpańskiego z domieszkami holenderskiego, angielskiego i francuskiego oraz ich języków ojczystych; jeden z niewielu języków kreolskich używanych do dziś (200-300 tys. mówiących, literatura), wśród nich dość wyjątkowy jako język tonalny (ton głosu może decydować o znaczeniu wyrazu).

Zad. 31. (z Międzynarodowej Letniej Szkoły Lingwistyki dla Uczniów Szkół Średnich w Estonii, 2006)Oto kilka słów w języku nukuoro* i ich polskie tłumaczenia podane w losowym porządku.

nnoho, nohonoho, hakakaiηa, hakaunu, hanohano, heiunuηa, hakanohonoho, uunu,karmienie, pragnienie, poił, siadywał, chadzał, sadzał, siedzieli, pili.

Dopasuj tłumaczenia. Przetłumacz: kai, kkai, hakakai, hakakaikai, heikaiηa, kaiηa, heikai, kaikai.

Czy domyślasz się, co może znaczyć następująca wypowiedź Mikronezyjczyka w języku pidżynº:„mi nomoa kaikai, mi angikele nau”?

* - W języku nukuoro mówi kilkaset osób na dwóch spośród ponad 600 wysp Mikronezji na Pacyfiku. Wraz z m.in. językami hawajskim, rapanui, niue, samoańskim, tahitańskim, tongańskim i tuvalu należy do grupy polinezyjskiej austronezyjskiej rodziny języków. Języki austronezyjskie mają ubogi zasób dźwięków i raczej łatwą wymowę. „η” to tzw. „n tylnojęzykowe”, występujące np. po głosce e w polskim "ręka", w angielskim i niemieckim zapisywane jako „ng”, jak np. w „singing” (2 wystąpienia) czy „springen”.º - Języki pidżynowe, inaczej języki kontaktu, to uproszczone mieszanki językowe służące do porozumiewania się przedstawicieli różnych grup językowych na styku kultur powodowanym np. handlem.

Zad. 35. Podano kilka równości arytmetycznych zapisanych w języku L. Podaj A, B, C i L.

fem · fir = tyve

fem · fem = femogtyve

fireogfirsindstyve + seks = halfemsindstyve

seksogtresindstyve + niden = femogfirsindstyve

femden + femogtresindstyve = firsindstyve

treden + A = niogtyve

seks · ni = B

niogtresindstyve + fireogtyve = C

Zad. 3. Dane są następujące wyrazy lapońskie:

1. jogkn'aL'm, 2. kuL'l'im, 3. caL'mseksam, 4. kuL'caL'm, 5. jogkrinD, 6. kuL'n'aL'm, 7. jogkkuL'oraz ich tłumaczenia w przypadkowej kolejności:

rybie oko, ujście rzeki, zupa rybna, brzeg rzeki, usta ryby, rzęsy, ryba rzeczna.Przyporządkuj tłumaczenia podanym wyrazom lapońskim.

Lapoński (saami) jest językiem ugrofińskim (rodzina uralska), podobnie jak estoński, fiński czy węgierski. Różni się jednak od nich dość znacznie.

Używany przez ok. 30 tys. mieszkańców Laponii, (północna Skandynawia), obywateli Norwegii, Szwecji, Finlandii i Rosji, zapisywany alfabetem

łacińskim i cyrylicą.

Zad. 21. Oto kilka liczebników zapisanych w języku X:

32 = hun kal yete la ka

47 = ka kal yete uuk

60 = oš kal

181 = bolon kal yete hun

56 = ka kal yete la uak

333 = la uak kal yete la oš

98 = kan kal yete la uašak

300 = la ho kal

a) Zapisz w tym języku liczby 43, 72, 139, 355, 100, 360.b) Jeśli rozwiązałeś to zadanie, zdziwi Cię zapewne fakt, że w języku tym słowo „buluk” nie ma synonimu i oznacza liczbę o 1 większą od „la hun”. Co to za liczby? Uzasadnij!

Zad. 13. Poniżej podano kilka liczebników w języku starohawajskim.

2 = lua3 = kolu5 = lima6 = ono7 = hiku

11 = umi-kumama-kahi49 = iako me ka iwa57 = iako me ka umi-kumama-hiku490 = lau me ka lua iako me ka umi5000 = mano me ka lua lau me ka lima iako

Napisz po starohawajsku: 1000, 2007, 4000, 4999.

Starohawajski jest przodkiem hawajskiego, używanym na początku II tysiąclecia n.e., kiedy to polinezyjscy podróżnicy odkryli i skolonizowali

archipelag Hawajów. Współcześnie hawajskiego, mimo że jest tam obok angielskiego językiem urzędowym, używa zaledwie kilkuset starszych

rdzennych Hawajczyków. Należy do austronezyjskiej rodziny językowej.

Zad. 11. Praktycznie każdy język posiada tzw. internacjonalizmy, tj. wyrazy zapożyczone brzmiące bardzo podobnie w

wielu innych jezykach. Dla przykładu podajemy listę takich słów rosyjskich (w transkrypcji alfabetem łacińskim; kreska

nad samogłoskami oznacza akcent) i ich tłumaczeń w języku pewnego kraju sąsiadującego z Rosją: demonstránt -

demonstrant, demokrátija - demokraatia, demokrát - demokraat, pionér - pioneer, łágier' - laager, kommuníst - kommunist,

kósmos - kosmos, kakadú - kakaduu, manikiúr - maniküür, socialízm - sotsialism. Jak wyglądają w tym języku

odpowiedniki rosyjskich pedánt, pedagóg, rádio, mantó? Co to za język?

Zad. 23. Po baskijsku* 777 to zazpiehun eta hirurogeita hamazazpi, 66 = hirurogeita sei, 98 = laurogeita hamazortzi. Jak

jest po baskijsku 887?* - Baskijskim włada ponad pół miliona Basków, żyjących na pirenejskim pograniczu hiszpańsko-francuskim oraz częściowo w dawnych koloniach. Ich

przodkowie należą do najstarszych mieszkańców Europy, jednak pochodzenie ich ani ich języka nie jest znane (baskijski nie należy do rodziny

indoeuropejskiej). Głoska oznaczana literą „s” przypomina polskie sz, „z” – s, „tz” – c, a litery „h’ się nie wymawia.

Zad. 37. Przetlumacz fragment czeskiego tekstu na temat czeszczyzny: Souhlásku znělou zaznamenáváme někdy

písmenem pro souhlásku neznělou a naopak (na konci slov se při výslovnosti mění znělé souhlásky v příslušné neznělé, ale

při psaní se nemění, např. místo vyslovovaného "hat" píšeme had jako v tvaru hada).

Zad. 29. Co może oznaczać zaimek his w zdaniu "John and Paul's brother are washing his car."? Czy polskie tłumaczenie

pozostawia te same możliwości interpretacji?

Zad. 22. Po hiszpańsku vio [czytaj: bjo] oznacza każdą z form: „widział”, „widziała”, „widziało”, wyraz su znaczy „jej,

jego, ich, swój, swoja, swoje, swojego, swoją itd.”, a vaso [czytaj: baso] to zarówno „szklanka”, jak i „wazon” oraz

wszystkie formy liczby pojedynczej tych słów. Na ile sposobó można przetłumaczyć hiszpańskie zdanie: Vio su vaso?

Zad. 22,(3). A angielskie The two of them saw the two of them?

1) Podajemy niżej kilka słów gruzińskich* w transkrypcji łacińskiej.caltvala, calpexa, ertadgiliani, ertsartuliani, mravalsartuliani, tvali

A oto ich tłumaczenia podane w przypadkowej kolejności:jednonogi, jednooki, jednoosobowy, oko, parterowy, wielopiętrowy

Zad. A. Dopasuj tłumaczenia.Zad. B. Jak jest po gruzińsku „noga”?Zad. C. Podaj znaczenia gruzińskich przedrostków występujących w zadaniu.Zad. D. W gruzińskim istnieją słowa erti, ori i oradgiliani. Co mogą one oznaczać?

* - Gruziński jest używanym przez ponad 4 mln ludzi (przede wszystkim w Gruzji, gdzie jest językiem urzędowym) językiem z małej (5 języków, ok. 5 mln mówiących) rodziny południowokaukaskiej (kartwelskiej). Dzięki swoim ciekawym cechom oraz liczącej prawdopodobnie ponad 3 tys. lat historii (z pierwszym pismem już ok. 2 tys. lat temu) jest szczególnie interesujący dla lingwistów. Zapisywany jest swoim własnym alfabetem będącym prawdopodobnie kolejnym stadium rozwoju gruzińskiego pisma starożytnego.

2) Poniżej zapisano kilka zdań w języku solresol* i ich polskie tłumaczenia w losowej kolejności.

1. La resolsoldo dolamido solla.2. Domi solsifa solla.

3. Domi ladorela la refaredo dofasolmi.

4. La resolsoldo solsido fasimire.

5. La domifasol dofasolmi domilado remisifa.

A. Stolarz szybko biegnie.

B. Stolarz zawsze milczy.

C. Ładne dziecko mówi powoli.

D. Ty się zawsze śmiejesz.

E. Ty sprzedajesz ładną szafę.

a) Przyporządkuj tłumaczenia, a następnie przetłumacz: La resolsoldo laredola la refaredo misolfado.

Domi fasisol lasol.

Starzec nigdy nie mówi.

* - Solresol jest sztucznym językiem utworzonym w XIX w. przez Francuza, Jeana François Sudre’a. Nie jest zbyt znany, ponieważ usunęły go w cień nieco później stworzone sztuczne języki volapük i esperanto.

Zad. 7. Poniżej dane są dosłowne tłumaczenia sześciu zdań węgierskich.

A dobozon az üveg van. Na pudełku jest butelka.A dobozokban az üvegek vannak. W pudełkach są butelki.A füzetnél a levél van. Obok zeszytu jest list.A levéleken az ujságok vannak. Na listach są gazety.Az asztaloknál a polc van. Obok stołów jest półka.A székeken a szótárok vannak. Na krzesłach są słowniki.

Wymowa: litera s i dwuznak sz wymawiane są odwrotnie niż w języku polskim, literze ü odpowiada samogłoska wymawiana tak jak polskie i z jednoczesnym zaokrągleniem warg (niemieckie ü lub francuskie u), literze a odpowiada samogłoska wymawiana pośrednio między polskimi a i o;kreska nad literą oznacza samogłoski długie, akcent pada zawsze na pierwszą sylabę.

Przetłumacz na język węgierski podane zdania.

(a) Obok pudełka jest słownik.

(b) W butelce jest list.

(c) Obok półek są pudełka.

(d) Obok butelki są zeszyty.

(e) Na stole jest gazeta.

Zad. 2 (A.G. Pazelskaja, zadanie z I etapu XXXIII Tradycyjnej Otwartej Olimpiady Lingwistyki i Matematyki, Moskwa 2002)Oto drzewo genealogiczne pewnej baskijskiej rodziny:

Znakami zapytania zastąpiono imiona Ines, Kontxi, Felix i Andres (w niewiadomym porządku). Oto kilka relacji między członkami tej rodziny zapisanych po baskijsku *:

Ines Mikelen emaztea da.Monika Kontxiren ahizpa da.Inma Manuren arreba da.Iker Joseparen senarra da.Mikel Felixen anaia da.Andres Iboneren neba da.Ibone eta Felix senar-emazteak dira.

Andres eta Ibone Emilioren seme-alabak dira.Manu Iboneren semea da.

Ibone, Ines, Inma, Josepa, Miren, Monika to imiona żeńskie; Andres, Emilio, Felix, Iker, Manu, Mikel – męskie.Litery s i x czyta się podobnie jak polskie sz, z – jak polskie s, tx – jak miękkie cz (angielskie ch),j to polskie dź, h jest nieme.a) Zidentyfikuj znaki zapytania w diagramie (po 1 pkcie).b) Czy z danych zadania można wywnioskować, jakiej płci jest Kontxi? Uzasadnij. (2 pkt.)c) Uzupełnij baskijskie zdania dotyczące tej samej rodziny (po 1 pkcie za zdanie):

Kontxi ___ ahizpa da.Inma eta Manu Iboneren ___ ___.

Ibone Andresen ___ ___.Manu Inmaren ___ ___.

Kontxi Mikelen ___ ___.Emilio ___ senarra da.

* - Baskijskim włada ponad pół miliona Basków, żyjących na pirenejskim pograniczu hiszpańsko-francuskim (częściowo również w dawnych koloniach). Ich przodkowie należą do najstarszych mieszkańców Europy, jednak pochodzenie ich ani ich języka nie jest znane (baskijski nie należy do rodziny indoeuropejskiej).

Zad. 3 (W.I. Belikow, zadanie z I etapu XV Tradycyjnej Otwartej Olimpiady Lingwistyki i Matematyki, Moskwa 1979)Podane są zdania w języku niue* i ich polskie tłumaczenia:1. To lele e manu. - Ptak poleci.2. Kua fano e tama. - Chłopiec idzie.3. Kua koukou a koe. - Ty się kąpiesz.4. Kua fano a ia. - On idzie. 5. Ne kitia he tama a Sione. - Chłopiec widział Johna.6. Kua kitia e koe a Pule. - Ty widzisz Pulego. 7. To kitia e Sione a ia. - John go zobaczy. 8. Ne liti e ia e kulї. - On porzucił psa.9. Kua kai he kulї e manu. - Pies je ptaka.Zadanie: Przetłumaczyć na niue: 3. Pule cię porzuca.1. John się kąpał. 4. Ptak zobaczy chłopca.2. Ty zjesz psa. 5. Pies leci.

* - Język niue – z grupy polinezyjskiej (rodzina austronezyjska), używany przez ok. 8 tys. mieszkańców wyspy Niue w Nowej Zelandii.

Zad. 0. Hiszpański jest jednym z języków romańskich, a te wywodzą się z ludowej formy łaciny. Na przykład łaciński wyraz „filiu” przekształcił się w hiszpańskie hijo („syn”), „alienu” w ajeno („obcy”), „pilu” w pelo („włosy”), a „pausare” w posar („położyć”).a) Podaj, w co przekształciły się łacińskie: aliu, pira, tauru.b) Z jakich łacińskich słów powstały hiszpańskie: hilo („nitka”), harina („mąka”)?

Zad. 4 (z VII Tradycyjnej Olimpiady Lingwistyki i Matematyki w Sankt Petersburgu (2000))Podane są formy czasowników języka matagalpa i ich polskie tłumaczenia w zmienionym porządku:idiguata, butataka, gualvali, yakati, dipalaka, yakalaguali, idiguatambira, dipalambira, gualvalam,butatagualiśpiewamy, piliście/piłyście, rysowali, rysuję, śpiewają, płakałem, piliśmy/piłyśmy, on się kąpie, kąpiecie się, płakałeśUstal odpowiedniki.Przetłumacz na matagalpa: płaczę, śpiewaliście/śpiewałyście, śpiewasz, pijemy, pili, kąpał się.* - Język matagalpa należy do rodziny miskito-sumo-matagalpa (misumalpa). Używa go ok. 1000 osób na zachodzie Nikaragui, w rejonie miasta Matagalpa.

Zad. 4. Oto kilkanaście nazw geograficznych po polsku i chińsku w przypadkowej kolejności.

Meksyk

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

NankinOcean Lodowaty PółnocnyParagwajParyżPekinSzandongSzanghajSzansiTiencinTien-szan

a) Ustal tłumaczenia.b) Co oznacza ?

Zad. 6. W staroindyjskich tekstach matematycznych i astronomicznych liczby zapisywano literami. Ten system zapisu opracował w V w. słynny hinduski matematyk Ariabhata. Oto kilka przykładów (litery starego indyjskiego alfabetu dewanagari zapisano tu alfabetem łacińskim, w przybliżeniu oddając ich wymowę):

2 kha 100 ki 10500 ŋiku4 gha 205 ŋakhi 130024 bhadu11 ta 1101 kati 150400 ghinu15 na 1304 ghadi 220013 daphu21 pa 2305 ŋabi 240000 bhu

(h po spółgłosce oznacza przydech, ŋ to tzw. „n tylnojęzykowe”, podkreślenie oznacza wymowę spółgłoski w taki sposób, że przód języka zawija się do tyłu i przylega do dziąseł).

a) (10 pkt.) Podaj, jakimi liczbami są w zapisie Ariabhaty:

da = ................... tu = ................... takhu = ................... ghagi = ................... kaphigu = ...................

b) (12 pkt.) Zapisz w systemie Ariabhaty liczby:

1 …………………………… 22 ……………………………

2405 …………………………… 120025 ……………………………

c) (4 pkt.) Czy przez ta i da Ariabhata oznaczał liczby 6 i 8, czy 16 i 18? Uzasadnij!Zad. 5. Język malajski* jest zapisywany alfabetem łacińskim i arabskim, jednak na początku XX w. w Malezji w użyciu było również tajemne pismo znakowe. Oto kilka słów malajskich zapisanych tym pismem oraz alfabetem łacińskim:

senam

epok

menung

tanah-merah

mentigi

senamaki

ia

puak

sangka

Większość liter w łacińskim zapisie malajskiego czyta się tak samo lub bardzo podobnie jak w polskim, poza m.in. literą „e”, która oznacza zarówno samogłoskę taką jak polskie „e” w wyrazie „cień”, jak i tak zwane szwa, czyli samogłoskę występującą np. w angielskich i niemieckich końcówkach „-er”. Dwuznak „ng” oznacza tzw. „n tylnojęzykowe”, dźwięk zapisywany tak samo np. w angielskim i niemieckim.

Zad. A. W których z podanych słów malajskich jest szwa?Zad. B. Podaj wymowę i polskie odpowiedniki poniższych słów.(Jeśli nie jesteś w stanie ustalić czegoś jednoznacznie, przedyskutuj możliwe warianty).

* - Malajski należy do rodziny austronezyjskiej i jest językiem urzędowym w Malezji, Singapurze i Brunei. Jest powszechnie uważany za jeden z języków najłatwiejszych do nauki. Jego wariantem jest język indonezyjski, wskutek czego malajskim posługuje się około 200 mln ludzi, co plasuje go pod tym względem tuż za chińskim, angielskim, hiszpańskim, rosyjskim, francuskim, hindi i arabskim.

Zad. 8. (W. Ałpatow, z książki „Lingwističeskije zadači”, red. Zalizniak, Moskwa 1963, adaptacja W. Gruszczyński („Zbiór zadań z językoznawstwa”, WSiP, Warszawa 1990) i M. Śliwiński))Dane są wyrazy mongolskie*** zapisane pismem klasycznym oraz łacińska transkrypcja każdego z nich:

surtal (nauka): , tusa (korzyść): , takil (ofiara): , öri (dług): ,

usun (woda): , muskilta (skrzywienie): , amitan (zwierzę): .

a) (7 pkt.) Podaj łacińską transkrypcję wyrazów: , , . Jeden z nich jest nazwą geograficzną. Jaką?

b) (9 pkt.) Zapisz pismem mongolskim: söri (daszek nad stogiem), sarmai (niewyprawna skóra), ilalta (zwycięstwo).

***) Język ten wraz z parunastoma innymi językami Azji Środkowej (m.in. buriackim i mogolskim) należy do rodziny języków mongolskich (wiązanych czasem z językami tureckimi i tungusko-mandżurskimi). Po mongolsku mówi ok. 4 mln. ludzi (2,3 mln w Mongolii, gdzie jest on językiem urzędowym, pozostali to mieszkańcy Rosji i Chin, gdzie jest to drugi język urzędowy w niektórych regionach). Zapisywany jest cyrylicą oraz tradycyjnym alfabetem mongolskim (w tym ostatnim wyrazy zapisuje się pionowo, co jest wyjątkiem wśród języków będących obecnie w powszechnym użyciu, a tekst – wyjątkowo wśród takich języków – od lewej do prawej).Zad. 3 (J.G. Теstelec, zadanie z II etapu XVIII Tradycyjnej Otwartej Olimpiady Lingwistyki i Matematyki, Moskwa 1982)

Podane są zaimki w języku staro-cerkiewno-słowiańskim (w transliteracji) i ich polskie odpowiedniki (litera ъ – jer twardy – oznacza bardzo krótką samogłoskę o niezbyt wyraźnej artykulacji): kъde – „gdzie”, tъgda – „wtedy”, tako – „tak”.Poniżej osiem kolejnych zaimków staro-cerkiewno-słowiańskich:kъgda, onamo, ovъgdа, оnъdе, kаmо, оvъdе, kаkо, оvаmоWiadomo, że trzy z nich tłumaczą się na: „tutaj” (w znaczeniu miejsca), „tam” (w znaczeniu kierunku), „teraz”.Ustal, których zaimków są to tłumaczenia, i podać znaczenia pozostałych słów staro-cerkiewno-słow.

Zad. 4 (z VII Tradycyjnej Olimpiady Lingwistyki i Matematyki w Sankt Petersburgu (2000))

Dane są zdania w języku wockim* i ich polskie tłumaczenia:

Meillä on tuhatta kattia. Mamy 1000 kotów.Milla on kõlmõ cirjaa. Mam 3 książki.Teilee on cylmä. Zimno wam.Katti eb suvaa koiraa. Kot nie lubi psa.Karu pelcääb lintua. Niedźwiedź boi się ptaka.Nellä repoa vihaab kanaa. 4 lisy nienawidzą kury.Lintu eb pelcää repoa. Ptak nie boi się lisa.Teillä eb õõ kõlmõa lintua. Nie macie 3 ptaków.Milla eb õõ sataa kattia. Nie mam 100 kotów.Millõõ on sooja. Ciepło mi.Sillõõ eb õõ kuuma. Nie jest ci gorąco.

Przetłumacz z wockiego następujące zdania:Repo eb vihaa kõlmõa kanaa.Milla on repo.Karu vihaab sataa repoa.

Przetłumacz z polskiego na wocki:Masz 100 niedźwiedzi.Gorąco nam.Nie jest ci zimno.Kura nie boi się 1000 lisów.Pies lubi kota.Mamy książkę.Pies boi się 3 kotów.

* - Po wocku mówi kilkadziesiąt osób we wsiach Jõgõperä, Luutsa, Liivcylä w pobliżu Ust-Ługi, a także w Sankt Petersburgu. Język wocki należy do grupy bałtyckofińskiej uralskiej rodziny językowej. „õ”, „ä”, „y” są specyficznymi wockimi samogłoskami, „с” wymawia się jak rosyjskie „ч” (podobnie do polskiego „ć”).

Zad. 2. (W. Adelaar, zadanie z holenderskiej Olimpiady Lingwistycznej 2001, tłumaczenie i adaptacja – M. Śliwiński)Poniżej podanych jest kilkanaście zwrotów w jednym z języków majskich* i ich tłumaczenia (?, č, i ċ oznaczają specyficzne spółgłoski, kreski nad a i o nadają im wyższy ton):

kumanik = On to kupuje.kinwenel = Śpię.kabisik = Bierzesz to.kinwáalik = Mówię to.kutóoká?al = To jest palone.

kuyá?alá?al = To jest mówione.kinčá?ik = Puszczam to.kumá?anal = To jest kupowane.kuyáantá?al = Pomaga mu się.kuyó?očol = To jest zginane.

kahaċik = Bijesz go.kinwočik = Zginam to.kuwenel = On śpi.kawáantá?al = Pomaga ci się.

Przetłumacz na majski: 1. Pomaga mi się.2. Palisz to.3. Śpisz.

4. Jesteś kupowany.5. Pomagam mu.6. On jest bity.

*) Ok. 30 językami rodziny majskiej od blisko 3000 lat wciąż posługują się Majowie – indiańscy mieszkańcy Ameryki Środkowej, głównie południowego Meksyku i Gwatemali (ponad 3 mln. mówiących).Zad. 1 (z Olimpiady Lingw.) Oto polski tekst, w którym każdą literę zastąpiono jedną liczbą, a różne litery oznaczono różnymi liczbami (litery w obrębie wyrazów oddzielono przecinkami). W odpowiedzi podaj rozszyfrowany tekst (za zidentyfikowanie poszczególnych liter przyznawane będą punkty cząstkowe).

1, 2, 3, 4, 5, 2 6, 4, 7 8, 9, 10, 11, 2 12, 13, 5, 14, 11, 12, 15, 3 3

12, 13, 14, 3, 2, 16, 17, 8, 14. 18, 17, 19, 17, 16 20, 9, 21, 5, 2

11, 14, 22, 14, 6, 23, 2, 24, 4 12, 13, 14, 3, 2, 24, 4 6, 4, 7 22, 2 19, 14, 25, 17, 25

4 25, 4, 7, 19, 22, 21 20, 9, 22, 2, 20, 2, 25, 4. 9, 2, 11, 23, 17, 25

6, 4, 17, 19, 25, 4, 10 22 16, 4, 12, 13 3, 21, 1, 4, 17, 8, 5, 14 22, 22, 2

20, 9, 22, 2, 20, 15, 3. 15, 6, 25, 21 11, 14, 22, 14, 6, 23, 2, 5 3

20, 9, 22, 2, 20, 2, 12, 13. 19, 3, 2, 18 4, 16, 16, 4 3, 21, 1, 4, 17, 8, 24, 4

22, 22, 2 19, 14, 25, 10.

Zad. 3 (z holenderskiej Olimpiady Lingwistycznej 2004) Oto kilka zdań w języku gunidżandi* oraz ich tłumaczenia (đ, ļ, ņ, n, ŋ, t to specyficzne spółgłoski, ā to długie a):

bulgaŋga ginyma milā. = Stary człowiek widzi latającego lisa**).ŋuđuŋga yuwulu bulga milā. = Tamten człowiek widzi starego człowieka.nuwuŋga ŋaluwinyi binađi maļara milā. = Jego syn widzi bystrą dziewczynę.ginymaŋga maļarayu ŋabu milā. = Latający lis widzi ojca dziewczyny.ŋiņdajiŋga bulga nuwuyu ŋađanyi tađa milā. = Ten stary człowiek widzi psa jego matki.ŋiņdajiyu gambayi tađa ŋuđu ŋaluwinyi nuwuŋga tađa milā. = Pies tego chłopaka widzi tamtego syna.yuwuluyu ŋaluwinyi nuwu yijgawu tađa nuwuŋga ŋaluwinyi milā. = Syn mężczyzny widzi jego złego psa.jalŋaŋuđuŋga yuwaņi tiđu milā. = Lekarz widzi jednego kangura.

a) (6 pkt.) Przetłumacz na polski: 1. tađaŋga binađiyu gambayi ŋabu milā.2. yijgawuyu yuwulu ŋađanyi ŋiņdaji bulga nuwuŋga ŋađanyi milā.

b) (12 pkt.) Przetłumacz na gunidżandi: 1. Kangur widzi jego ojca.2. Jeden latający lis widzi lekarza.3. Syn widzi matkę tej złej dziewczyny.4. Lekarz tamtego starego człowieka widzi mężczyznę.

*) jeden z języków australijskich Aborygenów. Posługuje się nim około stu ludzi żyjących w Australii Zachodniej.**) potoczna nazwa kalonga, jeszcze inaczej rudawki wielkiej – owocożernego nietoperza, największego ssaka mającego zdolność do aktywnego lotu (rozpiętość skrzydeł do 1,5 m).

Zad. 111. Przetłumacz (jak najwięcej słów spróbuj zgadnąć, w ostateczności sprawdź w Sieci):

Ĉu il parolis angle? Ne, il parolis pole.Ĉu ŝi komprenas itale? Jes, ŝi parolas itale tre bene.Ili ne komprenas vin.Ni parolos ruse. Dankon, mi ne komprenas esperante kaj mi preferas paroli mian lingvon.Ĉu ti vedas lian patron? Ne, ... [uzupełnij!]Mi estas Polo.Bardzo dziękuję.Jesteś Polką?Rozumiem wasz język.Widzi Pani ich mamę?