ZABY

TKI

5Muzeum Zamkowe w Pszczynie Jest jednym z najcenniejszych muzeów – rezydencji w kraju. Budynek pochodzący z XIV wieku był wielokrotnie przebudowywany. Obec-nie mieści się tu Muzeum Zamkowe, które prezentuje oryginalne hi-storyczne wnętrza z przełomu XIX i XX wieku. W zbiorach Muzeum zachowało się aż 70% historycznego wyposażenia zamku. W chwili obecnej udostępniane są oryginalne wnętrza mieszkalne z przełomu XIX i XX wieku, apartamenty cesarza Wilhelma II, Gabinet Miniatur, XV – wieczne piwnice gotyckie oraz Zbrojownia. To te miejsca pozwa-lają odwiedzającym zapoznać się z klimatem rezydencji magnackiej.

The Castle Museum in PszczynaIt is one of the most valuable resi-dent-museums in the country. The building from the 14th century was rebuilt many times. Now we have here the Castle Museum, which shows historical interior from the breakthrough of the 19th and 20th century. In the museum collection, 70% of the preserved items are his-torical castle furnishings. At present available to view are the original living interior between the 19th and 20th century, apartments of Emperor Wil-helm II, The Miniatures Room, 15th century Gothic Basements and the armoury. This place allows the visi-tors to get to know the climate of the Baron’s residence.

Pszczyna, ul. Brama Wybrańców 1 Tel. 32 210 30 37 www.zamek-pszczyna.pl

Das Schlossmuseum in PszczynaIst eines der wertvollsten Museen – aller Residenzen des Landes. Das Gebäude aus dem 19. Jahrhundert wurde mehrmals umgebaut.Gegenwärtig befindet sich hier das Schlossmuseum, welches originale historische Räume aus der Zeit um 1900 präsentiert. In den Sammlun-gen des Museums wurden 70% der historischen Schlossausstattung be-wahrt. Gegenwärtig sind die origi-nalen historischen Wohnräume aus der Zeit um 1900, die Appartements Kaiser Wilhelm II., das Miniaturenka-binett, die gotischen Keller aus dem 15. Jahrhundert und die Rüstkammer zugänglich. Das sind auch gerade die Orte, die den Besuchern, die beson-dere Atmosphäre dieser herrschaft-lichen Residenz vermitteln.

ZABY

TKI

7Brama WybrańcówNajstarsza (1687 r.) zachowana do dziś w niezmiennej formie część kompleksu zamkowego w Pszczynie. W bramie tej znajdowały się pomieszczenia dla straży zamkowej, którzy wybierani spośród okolicz-nych chłopów, nazywani byli „wybrańcami”.

Gate of The Chosen OnesThe oldest (1687) part of the castle complex in Pszczyna which is pre-served till today in it’s original form. At the gate there were rooms for cas-tle guards which were chosen from the local peasants and hence the name the “Chosen Ones”.

Die Alte WacheDer älteste (1687) bis heute in un-veränderter Form bewahrte Teil des Schlosskomplexes in Pszczyna. In diesem Tor befanden sich die Räume der Schlosswächter, die aus den ört-lichen Bauern ausgewählt und „Aus-erwählte” genannt wurden.

Pszczyński rynek Jest to centralny punkt pszczyńskiej starówki. Będąc w Pszczynie koniecznie trzeba zobaczyć XVIII – wieczną starówkę, która zachowała tradycyjny, średniowieczny układ przestrzenny. Liczne kawiarnie i restauracje mieszczące się na rynku przyciągają swoją niezwykłą atmosferą. W cieniu ozdobnych platanów można spędzić niezapomniane chwile i przysiąść na ławeczce Daisy. To również miejsce wielu przedsięwzięć artystycznych i kulturalnych.

Pszczyna’s Market SquareIt’s the central point of Pszczyna’s old town. While in Pszczyna it’s a must to visit the 18th century old town, which preserved a traditional middle aged lay-out. Several Coffee shops and Restau-rants found on the Square draw with it’s unusual atmosphere. In the shade of the decorative plane trees you can enjoy an unforgettable moment and sit down on the Bench of Daisy. This is also the place of many artistic and cultural events.

Der Marktplatz von PszczynaEr ist der Mittelpunkt der Altstadt von Pszczyna. Wenn man in Pszczyna ist, muss man auch unbedingt die Alt-stadt aus dem 18. Jahrhundert sehen, die ihre traditionelle, mittelalterliche räumliche Anordnung bewahrt hat. Eine Vielzahl an Cafés und Restau-rants, die sich am Markt befinden, ziehen Besucher durch ihre einzig-artige Atmosphäre an. Im Schatten der dekorativen Platanen kann man unvergessliche Momente erleben und auf der Bank der Fürstin Daisy platznehmen. Hier finden auch viele künstlerische und kulturelle Veran-staltungen statt.

Biuro Informacji Turystycznej Pszczyna, Brama Wybrańców tel: 32 212 99 99 www.pszczyna.info.pl

ZABY

TKI

9Stajnie Książęce w PszczynieStajnie Książęce usytuowane są w pobliżu pszczyńskiego zamku, pierwsza informacja o stajniach pochodzi z pszczyńskiego urbarza z 1629 roku. Obecnie istniejący kompleks stajni został wzniesiony w 2 poł. XIX w. za czasów Hochbergów, według projektu architekta Oliviera Pavelta. Kompleks ten tworzą: powozownia wybudowana w 1864 r., stajnie wraz z siodlarnią wybudowane w latach 1866-1867, ujeżdżalnia do budowy której przystąpiono w 1869 r. oraz murowane garaże, dla dziewięciu książęcych samochodów, które wzniesiono pomiędzy 1904 a 1910 r. Na mocy porozumienia pomiędzy Marszałkiem Województwa Śląskiego a władzami mia-sta Pszczyny postanowiono obiekt wyremontować z myślą o przekazaniu go Muzeum Zamkowemu, co nastąpiło w dniu 12 lipca 2013 roku.

Prince’s Horse Stables in PszczynaThe Prince’s Horse Stables are situated nearby Pszczyna’s Castle, the first information about the stables comes from Pszczyna’s Urbarium from 1629. The existing complex of horse stables was erected in the 2nd half of the 19th-cen-tury during the time of the Hochbergs and according to the project of the architect Olivier Pavelt. This complex con-sists of: a carriage house built in 1864, stables with tack room built in 1866-1867, riding arena which was built from 1869 and masoned garages which were erected between 1904 and 1910 for nine Prince’s cars. Under the agreement between the Marshall of Silesia Province and the town of Pszczyna, it was decided to renovate the building in order to transfer it to the Castle Museum which took place on the 12th of July 2013.Fürstliche Pferdeställe in Pszczyna.

Fürstliche Pferdeställe in Pszczyna Fürstliche Pferdeställeliegen in der Nähe des Pszczyna -Schlosses. Die erste Information über die Pferdestäl-lestammtausdem Pszczyna-Urbarausdem Jahre 1629. Der derzeitbestehende Pferdestallkomplexwurde in der zweitenHälfte des 19. Jahrhundertszur Zeiten der Hoch-bergs, nachdem Projekt des Architekten Olivier Pavelta, errichtet. Zudiesem Komplexgehören: die im Jahr 1864 gebaute Remise, die in den Jahren 1866-1867 errichteten Pferdeställesamteinem Sattelraumsowieeine Reithalle, deren Bauim Jahre 1869 begonnenwurde und gemauerte Garagenfürneunfürstliche Wagen, die zwischen 1904 und 1910 errichtetwurden. Auf Grundlage der Vereinbarungzwischendem Marschall der Woiwodschaft Schlesien und den Behörden der Stadt Pszczyna wurdebeschlossen, den Baukomplexzurenovie-ren, um diesen an das Schlossmuseumzuübergeben, was am 12. Juli 2013 stattfand.

Stajnie Książęce w Pszczynieul. Basztowa 6-843-200 Pszczynatel. 32 211 90 56www.stajnieksiazece.pl

ZABY

TKI

11Prywatne kolekcjeDzięki zamiłowaniu mieszkańców powiatu do kolekcjonerstwa, powstało kilka prywatnych zbiorów. Zarówno prywatna kolekcja Państwa Szenderów, Pana Tadeusza Żyły, jak i Muzeum Regionalne „Smolarnia” zawierają eksponaty przypominające o dawnym życiu na ziemi pszczyńskiej.

Private collectionsThanks to the passion for collections of the residents of the district, there were a few private collections creat-ed here. Both the privately-owned Szendera Family collection and Tade-usz Żyła collection and the Regional Museum “Smolarnia”, contains exhib-its reminding of old life in the region of Pszczyna.

PrivatsammlungenDank der Sammelleidenschaft vie-ler Landkreisbewohner entstanden bemerkenswerte Privatsammlun-gen. Sowohl die Privatsammlung von Herrn und Frau Szender, des Herrn Tadeusz Żyła, als auch das Regional-museum „Smolarnia” sind im Besitz von Exponaten, die an das frühere Leben in Pszczyna erinnern.

Muzeum Prasy Śląskiej Muzeum mieści się u wylotu ulicy Piastowskiej, jedyne tego typu muzeum w Polsce. Od XIX w. Pszczyna stała się jednym z ważniejszych ośrodków drukarstwa na Górnym Śląsku. Ekspozycja muzealna ukazuje dzieje prasy śląskiej od jej początków aż do roku 1939. Jako jedyne w kraju muzeum czasopiśmiennictwa gromadzi zabytkowe maszyny i urządzenia drukarskie. Wewnątrz mieści się również Izba Telemanna – sala muzyki i poezji, gdzie oprócz XVIII – wiecznego pozytywu prezentowane są zbiory dawnych instrumentów. Muzeum Prasy Śląskiej nosi imię Wojciecha Korfantego – przywódcy śląskiego ludu, a także twórcy najpopularniejszych gazet polskich na Śląsku. Muzeum znajduje się na oznakowanym Szlaku Zabytków Techniki i jest jednym z ponad trzydziestu obiek-tów na jego trasie - to jedyny taki szlak w Polsce, należący do Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego.

Silesian Press MuseumThe Museum situated on Piastowska street is the only one of it’s kind in Poland. In the 19th century Pszczyna became one of the most important printing centers in Upper Silesia. The museum exposition shows the his-tory of Silesian Press from the beginning up to the year 1939. As the only museum it collects vintage printing ma-chines and equipment. Inside is also Telemann’s Cham-ber - a music and poetry hall where besides the 18th century positive organ, are displayed collections of old musical instruments.The Silesian Press Museum bears the name of Wojciech wwKorfanty - leader of the Silesian people , and also cre-ator of the most popular Polish news papers in Silesia. The museum is labelled on the trail of technical monuments and is one of more than thirty places on it’s route - the only such trail in Poland, belonging to the European Trail of Industrial Heritage.

Das Museum der Schlesischen Presse Das Museum befindet sich am Ende der Piastowska-Stra-ße, es ist das einzige Museum dieser Art in Polen. Seit dem 19. Jahrhundert entwickelte sich Pszczyna zu einem der wichtigsten Zentren des Druckergewerbes in Oberschle-sien. Das Museum zeigt die Geschichte des schlesischen Zeitungswesens von ihren Anfängen bis zum Jahr 1939. Als einziges Museum für Zeitschriften im Land sammelt es historische Druckmaschinen und -vorrichtungen. Dane-ben befindet sich dort auch die Telemann-Stube - ein Mu-sik- und Poesiesaal, in dem neben einer Orgel aus dem 18. Jahrhundert eine feine Sammlung alter Musikinstrumen-te präsentiert wird. Das Museum der Schlesischen Presse trägt den Namen von Wojciech Korfanty – des Anführers des schlesischen Volkes, und auch des Gründers der populärsten polnischen Zeitungen in Schlesien. Das Museum befindet sich an der gekennzeichneten Route der Technikdenkmäler und ist ei-nes von ihren über dreißig Objekten – es ist die einzige Route dieser Art in Polen, die zur Europäischen Route der Industriekultur gehört.

Pszczyna, ul. Piastowska 26tel. 32 210 16 27www.muzeumprasy.pl

Muzeum Regionalne „Smolarnia” The Regional Museum “Smolarnia” / das Regionalmuseum „Smolarnia” Kobiór, ul. Zmienna 36; tel. 32 218 83 78

Prywatna kolekcja zabytkowych narzędzi rolniczych Państwa Szenderów The privately-owned Szendera Family collection / die Privatsammlung von Herrn und Frau SzenderSuszec, Kolonia Podlesie 5; tel. 32 212 42 48

Prywatna kolekcja zabytkowego sprzętu domowego, narzędzi rolniczych oraz broni historycznej Pana Tadeusza Żyły The privately-owned Tadeusz Żyła collection / des Herrn Tadeusz ŻyłaJankowice k/ Pszczyny, ul. Szewczyka 3a; tel. 32 211 50 14, kom. 601 493 399

ZABY

TKI

13Skansen „Zagroda Wsi Pszczyńskiej”Skansen zlokalizowany jest we wschodniej części parku, tam można poznać najcenniejsze zabytki drewnianej architektury ludowej pochodzące z okolicznych wsi. Tutaj także od 1976 roku organizowane są Spotkania pod Brzymem, święto kultury ludowej. Uczestniczy w nim kilkadziesiąt zespołów śpiewaczych i kapel z całego regionu. Imprezie towarzyszy kiermasz twórców ludowych, podczas którego prezentowana jest zachowana jeszcze sztuka malowania, haftowania czy rzeźbienia w drewnie.

Pszczyna Village Heritage ParkThe Museum located in the east-ern part of the park, is where one can see the most precious monu-ments of wooden rural architecture from the neighbouring villages. Since 1976 “Meetings under the Larch”, a folk culture festival, has been or-ganised here. The events are at-tended by several dozen singing and music bands from the entire region. The event is accompanied by the folk artists fair which presents the pre-served art of painting, embroidery and wood sculpturing.

Das Freilichtmuseum „Gehöftdes Dorfes von Pszczyna”Das Freilichtmuseum liegt im östli-chen Teil des Parks, dort kann man die wertvollsten Denkmäler der Holz-volksarchitektur aus den umliegen-den Dörfern erleben. Hier werden auch seit 1976 die Treffen unter der Lärche, ein Volkskulturfest, organisiert. Eine Vielzahl an Gesangsgruppen und Mu-sikanten aus der gesamten Region nehmen daran teil. Die Veranstaltung wird vom Jahrmarkt der Volkskünst-ler begleitet, welcher die traditionel-le über Generationen weitergegebene Kunst des Malens, des Stickens und des Holzschnitzens präsentiert.

Pszczyna, ul. Parkowatel. 603 131 186www.skansen.pszczyna.pl

Pałacyk Myśliwski w Promnicach Neogotycki pałacyk myśliwski w Promnicach wybudował Jan Henryk XI w 1861 roku nad sztucznym Jeziorem Paprocańskim, jako miej-sce polowań i wypoczynku. Z zamkiem w Pszczynie łączy go zabyt-kowa aleja dębowa. Dziś w tym obiekcie mieści się luksusowy hotel „Noma Residence”.

Hunter’s Lodge in PromniceThe Neo-Gothic Hunter’s Lodge next to the artificial Paprocany Lake was built in 1861 by Jan Henryk XI as a place for hunting and recreation. It is connected to the Castle in Pszczy-na by means of a historical oak path.. Today the Lodge houses a luxurious hotel called “ Noma Residence”.

Der kleine Jagdpalast in PromniceDas neugotische kleine Jagdschloss in Promnice wurde von Hans Hein-rich XI. im Jahr 1861 am künstlichen Paprotzaner See erbaut. Er ist mit dem Schloss in Pszczyna durch die historische Eichenallee verbunden. Heute befindet sich das Luxushotel „Noma Residence”.

Hotel „Noma Residence”Kobiór, tel. 32 219 46 78www.promnice.com.pl

NA T

URA

15Park Pszczyński Przechodząc z rynku w Pszczynie przez Bramę Wybrańców i dalej przez dziedziniec zam-kowy, wchodzimy na teren 156 ha zabytkowego parku pszczyńskiego. Licznie odwiedzany przez turystów przez cały rok przyciąga swoją różnorodnością i bogactwem obiektów. Został założony w XVI wieku, przekształcony w XVIII wieku z ogrodu renesansowego w barokowy. Obecny kształt parku pochodzi z II połowy XIX wieku.Kompozycji nadano cechy ogrodu romantycznego, wykorzystując charakterystyczne i modne wówczas ele-menty: skupiska drzew i krzewów, rozlewiska rzeczne, łukowe mostki nad kanałami, altany i inne budowle. Odnajdziemy tu między innymi stajnie książęce, lodownię oraz herbaciarnię i bramę chińską. W zachodniej części parku, w tzw. Zwierzyńcu, w malowni-czym otoczeniu, znajduje się pole golfowe. Przylega ono do terenów, na których powstała Pokazowa Zagroda Żubrów.

Pszczyna’s ParkWalking from the Market Square in Pszczyna through the Gates of The Chosen Ones and further through the Castle courtyard one enters a 156 ha historic area of Pszczyna’s Park. Often visited by tourists throughout the whole year it attracts with diversity and richness. It was established in the 16th century, redesigned from a renaissance gar-den to a baroque style garden in the 18th century. The park’s present layout comes from the second half of the 19th century. The composition got attributes of a roman-tic garden using modern elements of those days: clusters of trees and shrubs, ponds, arch bridges over the chan-nels, gazebos and different buildings. We can find here among others, the dukedom’s horse stable, ice-chamber, tea-house and the Chinese gates. In the western part of the park called the “game park”, in the picturesque sur-roundings lies the Golf Course. It is connected to the ter-ritory of the Bison Centre.

Der Schlosspark von PszczynaWenn man vom Marktplatz in Pszczyna durch die Alte Wache und weiter über den Schlosshof geht, gelangt man in den Schlosspark mit einer Fläche von 156 Hektar.Von zahlreichen Touristen während des ganzen Jahres besucht fasziniert er mit seiner Vielfalt und Reichtum an Objekten. Der Park wurde im 16. Jahrhundert angelegt, und im 18. Jahrhundert von einem Renaissancegarten in einen Barockgarten umgewandelt. Die gegenwärtige Form des Parks stammt aus der zweiten Hälfte des 19. Jahrhun-derts.Der Schlosspark von Pszczyna wurde als romanti-scher Garten komponiert, mit dessen charakteristischen und damals modernen Elementen, wie: Baumgruppen, An-sammlungen von Sträuchern, miteinander verbundenen Flussläufen, bogenförmigen Brücken, Lauben und ande-ren Bauwerken.Hier findet man auch die fürstlichen Ställe, den Eiskeller und die Teestube, sowie das chinesische Tor. Im westlichen Teil des Parks, im sog. Tiergarten, in einer malerischen Umgebung, befindet sich ein Golfplatz. Er liegt direkt neben dem Gelände des Wisentgeheges.

NA T

URA

17Uzdrowisko Goczałkowice – ZdrójUzdrowisko zostało założone w 1860 roku po odkryciu złóż solanki. Dziś istnieje tu Wojewódzki Ośrodek Reumatologiczno-Rehabilitacyjny, bazujący na złożach borowiny i solanki. W uzdrowisku wyróżnia się budynek Starej Pijalni z początków XX wieku. Tutaj znajduje się Szpital Reumatologiczny i Sanatorium Rehabilitacyjne dla Dzieci i Dorosłych. Ośrodek zajmuje się rehabilitacją i leczeniem schorzeń narządu ruchu. W swojej ofercie Uzdrowisko posiada również wizyty w komorze solnej i krioterapie.

Kapias – ogrody do zwiedzania Wyjątkowy ogród podzielony jest na rozmaite zaułki, m.in.: romantyczny, leśny czy górski. Dla zwiedza-jących udostępniono ogrody: angielski, wiejski, japoński, zachodzącego słońca, zakątek szumiącej trawy oraz wrzosowisko. Cały obiekt dostępny jest do zwiedzania bezpłatnie – od połowy kwietnia do końca października i jest dostosowany dla osób niepełnosprawnych. Ponadto dla dzieci prowadzona jest ścieżka edukacyjna o tematyce „Ogród i jego znaczenie w naszym życiu”. W ciągu roku na terenie ogrodu organi-zowane są imprezy cykliczne, do których należą: „Dni otwarte ogrodu” (maj), „Zielone Wakacje” (lipiec) oraz „Kolory Września” (wrzesień).

Health Resort in Goczałkowice – ZdrójThe Health Resort was established in 1860 by a four per-son partnership after discovering a salt water spring. Today it is the County’s Rheumatology-Rehabilitation Center, based on huckleberry deposits and saltwater springs. What stands out in the Health Resort is an old pump room from the beginning of the 20th century. Here are the Rheumatology Hospital and the Rehabilitation Sanatorium for Children and Adults. The environment is for rehabilitation and treatment of musculoskeletal system diseases. It also offers salt rooms and cryotherapy.

Kapias Nursery GardensThe unique garden is divided into different kinds of alleys, among others a romantic, forest or moun-tain. For visitors the following gar-dens are available: english garden, village garden, garden of the sun-sets, the rustling grass corner and the heath. The entire Nursery is ac-cessible free of charge- from mid-dle April to the end of October and is accessible for disabled people. Furthermore, an educational foot-path with the theme ”Garden and its importance in our life”. Cyclical events are organized throughout the year in the garden territory , a few of which are: “Garden Open Days”(May), “Green Holiday” (July) and “Colours of September” (September).

Der Kurort Goczałkowice – ZdrójDer Kurort wurde 1860 nach der Entdeckung von So-lequellen gegründet. Heute existiert hier das Woiwod-schaftszentrum für die Therapie und Rehabilitierung von Rheuma-Erkrankungen auf der Basis von Moor- und Salz-sole-Anwendungen. Prägend für den Kurort ist das Gebäu-de der Alten Trinkhalle aus der Zeit um 1900. Hier befindet sich das Rheumakrankenhaus und das Re-habilitierungssanatorium für Kinder und Erwachsene, an-geboten werden auch Behandlungen mit Salzlufttherapie und Kryotherapie.

Der Baumschulhof Kapias Ein außergewöhnlicher Garten, mit verschiedenen Abteilungen, u.a. Ro-mantik-, Wald- und Bergregionen. Für die Besucher sind folgende Gärten zugänglich: englischer Gar-ten, Landgarten, japanischer Gar-ten, der Garten der untergehenden Sonne, die Ecke des rauschenden Grases und das Heideland. Das gan-ze Objekt ist zur kostenlosen Besich-tigung zugänglich – von Mitte April bis Ende Oktober, und ist behinder-tengerecht ausgestattet. Darüber hi-naus gibt es für Kinder einen Lehrpfad aus dem Themenkreis „Der Garten und dessen Bedeutung in unserem Leben”. Im Laufe des Jahres werden auf dem Gartengelände periodis-che Veranstaltungen abgehalten, zu denen gehören: „Tage der offenen Gartentür” (Mai), „Grüne Sommer-ferien” (Juli) und „Die Farben des Septembers” (September).

Goczałkowice – Zdrój, ul. Św. Anny 4, tel. 32 32 210 72 75www.kapias.pl

NA T

URA

19Pszczyńskie Żubry Oko w oko z królem puszczy można się spotkać w dwóch miejscach na terenie naszego powiatu. Pierwszym z nich jest Ośrodek Edukacji Ekologicznej „Pszczyńskie Żubry”, gdzie w prawie 10 hektarowym re-zerwacie w Jankowicach można spacerować śladami żubrów i poznać bliżej ich naturalne środowisko. Liczne tablice ustawione na trasie ścieżki przybliżają historię i życie żubrów oraz przedstawiają zagadnie-nia związane z pracą leśnika i ekologią oraz ochroną przyrody. Na spo-tkanie z żubrem można się również wybrać do Pokazowej Zagrody Żubrów, która mieści się nieopodal zamku i starówki, w dzikiej scenerii parku Zwierzyniec. Spacerując pomostami można podglądać zwierzęta, które zamieszkują ten teren, a następnie udać się na stałą ekspozycję poświęconą historii ich hodowli, znajdującą się w budynku edukacyjno – turystycznym. Zwiedzanie tych miejsc pozwoli na przyswojenie wiedzy o świecie roślin i zwierząt dawnej Puszczy Pszczyńskiej.

Pszczyna’s BisonsMeeting eye-to-eye with the king of the backwoods is possible in two places in our district. The first place is the Ecological Education Center “Pszczyna’s Bisons” in Jankowice where you can follow in their tracks in an almost 10 ha reserve and get to know their natural environment. Several infor-mation boards placed on the path explains the life and the history of the Bisons and also explains the issues of the Forest Ranger’s work, ecology and nature conservation. For meeting a Bison you can also go to the Bison Center which is located near the Castle and the old town in the wild scen-ery of the game park. Strolling around on the platforms one can take a peek at the animals which are living in the pen and then visit the permanent exhibition dedicated to the history and breeding which one can find in the Education and Tourism building. Sightseeing those places will give one the knowledge about plants and animals of the old backwoods of Pszczyna.

Die Wisente von PszczynaAuge in Auge kann man den König des Urwaldes an zwei Orten in unserem Landkreis treffen. Der erste Ort ist das Zentrum für ökologische Erziehung „Die Wisente von Pszczyna”, wo man in einem Schutzgebiet in Jankowice mit einer Fläche von fast 10 Hektar spazieren gehen und die Lebens-umgebung der Wisente näher kennenlernen kann. Zahlreiche, an der Strecke aufgestellte Infor-mationstafeln bringen uns die Geschichte und das Leben der Wisente näher und beantworten die Fragen über die Arbeit des Försters und der Ökologie, sowie des Naturschutzes. Den Wisent kann man auch im Schaugehege treffen, das in der Nähe des Schlosses und der Altstadt, in der Wild-landschaft des Tierparks platziert ist. Während eines Spaziergangs über die Brücken kann man die Tiere dort beobachten und eine Ausstellung besuchen, die der Zucht dieser imposanten Tiere gewid-met ist. Die Ausstellung befindet sich im Gebäude für Tourismus und Erziehung. Der Besuch dieser Orte vermittelt vielfältiges Wissen über die Pflanzen und Tierwelt im einstigen Wald von Pszczyna.

Ośrodek Edukacji Ekologicznej „Pszczyńskie Żubry”Jankowice, ul. Żubrów 151, tel. 32 211 54 06, 660 789 564 www.katowice.lasy.gov.pl/web/kobior/oee

Pokazowa Zagroda ŻubrówPszczyna, ul. Żorska 5tel. 32 447 05 03, 32 447 05 03 www.zubry.pszczyna.pl

NA T

URA

21Jezioro Goczałkowickie Jedną z największych atrakcji regionu jest zbiornik zaporowy na rzece Wiśle zwany Jeziorem Goczałkowickim oraz stawy położone w dolinie Wisły. Zbiornik budowany był w latach 1950-1955, w otoczeniu bogatej przyrody i lasów stanowiących fragment dawnej Puszczy Pszczyńskiej. Stał się on największym zbiornikiem w południowej Polsce. Oprócz za-opatrywania w wodę, stanowi on także ochronę przeciwpowodziową. Ze zbiornikiem wiąże się niezwykłe bogactwo fauny i flory, w tym ptactwa wodnego.

Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna w Goczałkowicach – Zdroju Jej trasa biegnie na obszarach dawnej Puszczy Pszczyńskiej, objętych specjalną ochroną Natura 2000. Ma około 3 km długości i składa się z 4 odcinków o odmiennych walorach przyrodniczych. Ścieżka roz-poczyna się przy stacji kolejowej Goczałkowice – Zdrój, biegnie aleją wzdłuż stawu „Maciek” (odcinek I), dalej aleją dębową wzdłuż lasu (odcinek II), drogą pomiędzy stawem „Zabrzeszczak” i borem miesza-nym (odcinek III). Ostatni odcinek w rejonie starorzecza Wisły stanowi urokliwy zakątek Ziemi Pszczyńskiej.

Goczałkowice Lake One of the greatest attractions of the regions is the reservoir on the Vistu-la River called Goczałkowice Lake and the ponds located in the Vis-tula Valley. The reservoir was built from 1950-1955 in the surround-ings of rich nature and forests which were a part of the former back-woods of Pszczyna. It became the biggest reservoir in southern Po-land. Besides supplying water its also serving as flood protection. The outstanding feature of the reservoir is also the richness of fauna and flo-ra, including waterfowl.

Didactic Nature Path in Goczałkowice – Zdrój It’s route runs through the area of the former backwoods of Pszczyna, and its under the special protection of the Nature 2000 program. Its about 3 km long and its com-posed of 4 sections with different environmental values. The path starts at the railway station in Goczałkowice - Zdrój, runs down the alley along “Maciek” pond (sec-tion I), further down the oak alley along the forest (sec-tion II) and down the road between “Zabrzeszczak” pond and the mixed coniferous forest (section III). The last section at the Vistula river oxbow is a charming spot of Pszczyna’s region.

Der See in Goczałkowice Eine der größten Attraktionen in der Region sind der Stausee an der Weich-sel und die Teiche, im Weichseltal. Der Stausee wurde in den Jahren 1950-1955 gebaut, in der Umgebung rei-cher Natur und Wälder, die ein Teil des einstigen Waldes von Pszczyna waren. Er wurde zum größten Stausee in Süd-polen. Außer der Wasserversorgung ist er auch ein Hochwasserschutz. Mit dem Stausee ist eine ungewöhnliche Fülle an Fauna und Flora verbunden, darunter viele Wasservögel.

Der Natur-Lehrpfad in Goczałkowice - Zdrój Dessen Strecke verläuft durch die Gebiete des einstigen Waldes von Pszczyna, ein durch Natura 2000 besonders geschütztes Gebiet. Der Weg ist etwa 3 km lang und be-steht aus 4 Abschnitten mit unterschiedlichen Prägun-gen. Der Pfad beginnt am Bahnhof Goczałkowice – Zdrój, verläuft entlang der Allee am Teich „Matthias” (Abschnitt I), weiter der Eichenallee am Wald entlang (Abschnitt II), zwischen dem Teich „Zabrzeszczak” und dem Mischwald (Abschnitt III). Der letzte Abschnitt in der Region des Alt-wassers der Weichsel ist eine der zauberhaftesten Ecke des Landes von Pszczyna.

NA T

URA

23Babczyna DolinaW Nadleśnictwie Kobiór znajduje się rezerwat przyrody Babczyna Dolina, który obejmuje ochroną zespół boru trzcinnikowego z wieloma gatunkami mszaków i roślin naczyniowych. Dolina Korzeńca jest jedną z atrakcji ścieżki edukacyjno – przyrodniczej, która rozciąga się kilka kilometrów w głąb lasu. Babczyna Dolina biegnie leśnymi drogami, nie-wielkimi ścieżkami przy których rosną stuletnie dęby posadzone przez księcia pszczyńskiego. Rezerwat ten powstał w 2002 roku i zajmuje 80 ha powierzchni. W pobliżu najważniejszych miejsc ścieżki przyrodni-czej zostały wyznaczone punkty obserwacyjne oraz postawione tablice informacyjne, szczegółowo opisujące lokalną florę i faunę.

Babczyna ValleyIn the Forest District of Kobiór, there is a nature reserve called Babczyna Valley which protects Calamagrostio vil-losae-Pinetum together with many species of bryophytes and tracheophytes. Korzeniec Valley is one of the attrac-tions of the educational nature path, which extends a few kilometers inside the forest. Babczyna Valley stretches down forest routes and narrow paths lined with few hun-dred-year old oaks planted by the duke of Pszczyna. The reserve was created in 2002 and covers 80 ha. Next to the most important spots of the nature path are observation points and information boards describing local fauna and flora in detail.

Das Babczyna-Tal In der Oberförsterei Kobiór befindet sich ein Naturschutz-gebiet, mit seltenen Reitgraswäldern, vielen Moosarten und Gefäßpflanzen. Das Korzeniec-Tal ist eine der Attrak-tionen des erzieherisch-naturwissenschaftlichen Pfades, der sich einige Kilometer in den Wald zieht. Das Babczy-na-Tal verläuft mit Waldwegen, kleinen Fußwegen, an denen hundertjährige Eichen wachsen, die der Fürst von Pless gepflanzt hat. Dieses Reservat entstand im Jahr 2002 und nimmt eine Fläche von 80 Hektar ein. In der Nähe der wichtigsten Stellen des Naturpfades wurden Be-obachtungspunkte eingerichtet und Informationstafeln aufgestellt, die die lokale Flora und Fauna beschreiben.

Torfowisko Zapadź Torfowisko Zapadź znajduje się na terenie gminy Miedźna, w bliskim są-siedztwie rzeki Wisły i jest najprawdopodobniej wyrobiskiem po daw-nych złożach gliny lub iłów. Obejmuje obszar około 19 ha.Podobnych terenów jak torfowisko na „Zapadzi” jest w województwie śląskim bardzo mało. Postępująca urbanizacja, uprzemysłowienie i melioracja powodują zanikanie takich obszarów. Na torfowiskach występują rośliny rzadkie i chronione, zaś bogactwo gatunków jest zawsze większe niż na innych terenach. Oprócz roślin występuje tu wiele chronionych i rzadkich zwierząt związanych z siedliskami błot-nymi, wodnymi i torfowiskowymi. Torfowiska również wzbogacają krajobraz i stanowią swoisty zbiornik retencyjny przyjmujący nadmiar wody w okresie obfitych deszczów, a oddający tę wodę powoli w czasie okresów bezdeszczowych.

Peat Bog “Zapadż”The peat bog “Zapadź” is located in Miedźna borough territory, close to the Vistula river. Most probably it is an excavation after clay or loam deposits. It covers about 19 ha.Similar areas like the peat bog “Zapadź” are very rare in the whole of Silesia. The progression of urbanization, industrialization and drainage cause areas like these to vanish. At the peat bogs are rare and protected plants growing and the diversity of species is always bigger that of other places. Besides plants, many rare and pro-tected animals connected to marsh, water and peat bog habitat, live here. Enriching the landscape, peat bogs are also a kind of reservoir receiving excess water during pe-riods of heavy rain and releases the water during rain-less periods.

Das Torfmoor Zapadź Das Torfmoor Zapadź befindet sich in der Gemeinde Miedźna, in naher Nachbarschaft der Weichsel und ist wahrscheinlich ein Abbauhohlraum ehemaliger Ablage-rungen von Lehm oder Schlick. Es umfasst ein Gebiet von etwa 19 Hektar.Ähnliche Gebiete gibt es in Schlesien sehr wenige. Die fort-schreitende Urbanisierung, Industrialisierung und Entwäs-serung bewirken den Rückgang solcher Gebiete. In den Torfmooren gibt es viele seltene und geschützte Pflanzen und das Artenreichtum ist dort immer größer als in ande-ren Gebieten. Außer den Pflanzen leben hier viele seltene und geschützte Tiere, denen die Schlamm-, Wasser- und Moorhabitate Lebensgrundlage sind. Die Torfmoore be-reichern auch die Landschaft und bilden natürliche Rück-haltebecken, die den Wasserüberfluss während reichlicher Regenfälle aufnehmen und dieses Wasser im regenlosen Zeitraum dann abgeben.

25

SAKR

ALN

A AR

CHIT

EKTU

RA D

REW

NIA

NA

Kościół pw. św. Katarzyny w PielgrzymowicachDrewniany, wzniesiony w latach 1675-1680 na miejscu wcześniej-szej świątyni. Powiększony w latach 1908-1911. W pobliżu znajduje się dawna organistówka, miejsce urodzenia Karola Miarki, czołowego działacza narodowego na Górnym Śląsku w II połowie XIX wieku. Wnę-trze kościoła, oświetlone dużą ilością okien jest przestrzenne i jasne, zostało wzbogacone nawą boczną, nietypową dla tego regionu. Wnę-trze zdobi polichromia o cechach ludowych. Z wyposażenia na szcze-gólną uwagę zasługuje ołtarzyk boczny w stylu barokowym z obrazem olejnym przedstawiającym Trójcę Świętą (XVIII wiek) oraz barokowa kazalnica z interesującą płaskorzeźbą wyobrażającą Boga Ojca.

St Catherine Church in PielgrzymowiceA wooden church, erected in 1675-1680 on the site of the former temple. Extended in 1908-1911. In the vi-cinity there is a former organist house, the birthplace of Karol Miarka, a leading national activist in Upper Silesia in the mid-19th century. The church interior, lit by a sig-nificant number of windows, is spacious and light. It was added an aisle which is not typical in the region. The inte-rior is decorated with paintings displaying folk features. The most outstanding part is the Baroque side altar with an oil painting of the Holy Trinity (18th-century) and the Baroque pulpit with an interesting relief depicting the Heavenly Father.

Die St.-Katharina-Kirche in Pielgrzymowice Eine Holzkirche, erbaut in den Jahren 1675-1680 an der Stelle eines früheren Gotteshauses. Ausgebaut in den Jah-ren 1908-1911. In der Nähe befindet sich ein ehemaliges Organistenhaus, der Geburtsort von Karol Miarka, des führenden nationalen Aktivisten in Oberschlesien in der zweiten Hälfte des 19. Jahrhunderts. Das Kircheninnere, beleuchtet durch eine Vielzahl von Fenstern, ist großräu-mig und hell, es wurde um ein Nebenschiff bereichert, das ungewöhnlich für diese Region ist. Der Innenraum ist durch eine Polychromie mit volkstümlichen Merkmalen ge-schmückt. Was die Ausstattung betrifft, sind der Seiten-altar im Barockstil mit dem Ölgemälde der Dreifaltigkeit (18. Jahrhundert) und die Barockkanzel mit dem interes-santen Relief „Gott Vater“ besonders erwähnenswert.

27

SAKR

ALN

A AR

CHIT

EKTU

RA D

REW

NIA

NA

Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Wiśle MałejPochodzi z roku 1775 (kościół) i 1782 (wieża). Cały kościół otaczają podcienia, zamknięte do połowy wysokości poziomymi deskami. Wnę-trze utrzymane jest w stylu barokowym. Cechą charakterystyczną jest empora, umieszczona na zachodniej ścianie nawy, przechodząca w głąb wnętrza wieży, której dużą część włączono do nawy. Zachowane jest jednorodne stylowo wyposażenie kościoła. Z XVIII wieku pochodzą: ołtarz główny, trzy ołtarze boczne, kazalnica, konfesjonał i chrzcielnica z wyobrażeniem anioła. Szczególnie interesujący jest ołtarz główny zdobiony bogatą polichromowaną snycerką, między innymi figury świę-tych Andrzeja i Piotra. W głównym ołtarzu znajduje się obraz patrona kościoła. Cennym zabytkiem jest ambona, na jej balustradzie widnieje malowidło przedstawiające „Sen Jakuba”.

St James the Greater Church in Wisła MałaIt dates back to 1775 (church) and 1782 (tower). The church is surrounded with arcades which are half-closed with horizontal planks. The interior is kept Baroque. The characteristic feature is a matroneum located on the western wall of the nave which reaches the inside of the tower, a large part of which has been incorporated into the nave. The church interior is preserved in a single style. The main altar, three side altars, pulpit, confessional and bap-tismal font with an image of an Angel go back to the 18th century. Special attention should be paid to the main altar decorated with painted carvings depicting among others, the saints Andrew and Peter. The main altar has a paint-ing of the church’s patron saint. The pulpit is a precious monument. It’s balustrade presents a painting depicting the “ Jacob’s Dream”.

Die St.-Jakobus-der-Ältere-Kirche in Wisła MałaSie stammt aus dem Jahr 1775 (die Kirche) und 1782 (der Turm). Die ganze Kirche ist mit Laubengängen um-geben, die in halber Höhe mit waagerechten Brettern verschlossen sind. Der Innenraum ist im Barockstil er-halten. Das charakteristische Merkmal ist die Empore, die sich an der westlichen Wand des Kirchenschiffs be-findet und ins Innere des Turms geht, dessen Großteil ins Kirchenschiff eingebunden ist. Es wurde die stilgerech-te einheitliche Kirchenausstattung bewahrt. Aus dem 18. Jahrhundert stammen: der Hauptaltar, die drei Sei-tenaltäre, die Kanzel, der Beichtstuhl und das Taufbe-cken mit dem Bild eines Engels. Besonders interessant ist der Hauptaltar, geschmückt mit einer wertvollen far-bigen Schnitzerei, u.a. den Figuren der Heiligen Andreas und Peter. Im Hauptaltar befindet sich ein Gemälde des Schutzheiligen der Kirche. Ein wertvolles Denkmal ist die Kanzel, auf deren Balustrade eine Malerei zu sehen ist, die „Jakobs Traum” veranschaulicht.

Kościół pw. św. Mikołaja w ŁąceŚwiątynia pochodzi z XVII wieku. Wyróżnia ją wolnostojąca wieża, usytuowana po wschodniej stronie budynku kościelnego. Dzwonnica ta jest jednym z najcenniejszych zabytków budownictwa sakralnego na Śląsku. W wieży, pełniącej funkcję dzwonnicy, znajduje się zabyt-kowy XV wieczny dzwon. We wnętrzu kościoła warto zatrzymać się przed barokowym ołtarzem głównym z olejnym obrazem Św. Mikołaja, biskupa z Mirry.

St Nicholas Church in ŁąkaThe temple was built in the 17th cen-tury. Its outstanding feature is an in-dependent tower situated to the east of the church. This bell tower is one of the most valuable monuments of sa-cred architecture in Silesia. The tow-er houses a historical 15th-century bell. It is worth standing for a while in front of the Baroque main altar with the oil painting depicting St Nicholas, the bishop of Mira.

Die St.-Nikolaus-Kirche in ŁąkaDas Gotteshaus stammt aus dem 17. Jahrhundert. Es zeichnet sich durch einen an der Ostseite freistehen-den Turm aus. Dieser Turm ist eines der wertvollsten Denkmäler des Sa-kralbaus in Schlesien. Im Turm, der als Glockenturm dient, befindet sich noch eine historische Glocke aus dem 15. Jahrhundert. Im Inneren der Kir-che lohnt es sich, vor dem Barock-hauptaltar mit dem Ölgemälde des St. Nikolaus, des Bischofs aus Myrr-he, innezuhalten.

29

SAKR

ALN

A AR

CHIT

EKTU

RA D

REW

NIA

NA

Kościół pw. św. Marcina w ĆwiklicachŚwiątynia pochodzi z przełomu XVI i XVII wieku. Ściany świątyni zdo-bią między innymi osiemnastowieczne polichromie. Z wyposażenia na uwagę zasługują osiemnastowieczne barokowe ołtarze oraz am-bona i chrzcielnica w stylu rokoko. Ołtarz główny zdobiony jest bogatą polichromowaną snycerką. W ołtarzu siedemnastowieczny obraz z wi-zerunkiem patrona kościoła świętego Marcina. W kaplicy dobudowanej do nawy, znajduje się bezcenny piętnastowieczny tryptyk malowany, przedstawiający Matkę Boską z dzieciątkiem oraz świętych Stanisława i Marcina. Do kaplicy prowadzą od zewnątrz szesnastowieczne ozdo-bione okuciami dębowe drzwi zachowane ze starego kościoła.

St Martin Church in ĆwikliceThe temple goes back to the turn of the 17th century. The walls are covered with, among others, 18th-century paintings. It is worth studying the 18th-century Baroque altars, the Rococo pulpit and baptismal bowl. The main altar is decorated with painted carvings and a 17th-century painting of the patron saint of the church, St Martin. In the chapel annexe added to the nave, is a invalua-ble painted triptych depicting the Virgin Mary with Child and the saints Stanislaus and Martin. The chapel is accessed through the 16th-century oakwood door decorated with ferrules, preserved from the old church.

Die St.-Martin-Kirche in ĆwikliceDas Gotteshaus stammt aus der Jahrhundertwende des 16. und 17. Jahrhunderts. Die Wände des Gotteshauses sind u.a. mit beeindruckenden farbigen Darstellungen aus dem 18. Jahrhundert ge-schmückt. Was die Ausstattung betrifft, sind die Barockaltäre aus dem 18. Jahrhundert, die Kanzel und das Taufbecken im Rokokostil erwähnenswert. Der Hauptaltar ist mit einer kostbaren farbi-gen Schnitzerei geschmückt. Im Altar befindet sich ein Gemälde aus dem 17. Jahrhundert mit dem Bild des Schutzheiligen der Kirche, St. Martin. In der an das Kirchenschiff angebauten Kapelle be-findet sich ein unschätzbar wertvolles gemaltes Triptychon aus dem 15. Jahrhundert. Es stellt die Muttergottes mit dem Christuskind und die Heiligen Stanislaus und Martin dar. In die Kapelle ge-langt man durch eine mit Beschlägen verzierte Eichentür aus dem 16. Jahrhundert, die von der al-ten Kirche erhalten blieb.

Kościół pw. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela w GrzawieŚwiątynia zbudowana na początku XVI wieku. Jest to najcenniejszy obiekt drewnianej architektury sakralnej w regionie pszczyńskim, jeden z najcenniejszych na Śląsku. Ołtarz główny z obrazem głowy świętego Jana Chrzciciela zdobiony jest dekoracją snycerską. Po bokach ołtarza znajdują się tradycyjne „bramki” do ofiarowania. Zarówno ołtarz główny, jak i ołtarze boczne, ambona i piękny pozytyw – organy zostały wykonane w stylu ludowego baroku.

Martyrdom of St John the Baptist Church in GrzawaThe temple was built in the early 16th-century. This is one of the most valua-ble sacred wooden buildings in Pszczyna region, and one of the most valuable ones in silesia. The main altar, with the painting of the head of St John the Bap-tist, is decorated with carvings. On the altar’s sides there are traditional “gates” for offerings. Both the main altar and the sides ones, pulpit and beautiful positive organ, were made in the style of folk baroque.

Die Martyrium von St.-Johannes-der-Täufer-Kirche in GrzawaDas Gotteshaus wurde Anfang des 16. Jahrhunderts erbaut. Es ist das wertvoll-ste Objekt der hölzernen Sakralarchitektur in der Region, eines der wertvollsten in Schlesien. Der Hauptaltar mit dem Bild des Kopfes des heiligen Johannes des Täufers ist mit einer geschnitzten Dekoration geschmückt. Auf beiden Seiten des Altars befinden sich traditionelle „Pforten” zur Opferung. Sowohl der Hauptaltar, als auch die Seitenaltäre, die Kanzel und das wunderschöne Positiv – die Orgel, wurden im volkstümlichen Barockstil ausgeführt.

31

SAKR

ALN

A AR

CHIT

EKTU

RA D

REW

NIA

NA

Kościół pw. św. Klemensa w MiedźnejZbudowany w XVII wieku, jest największą drewnianą świątynią w po-wiecie pszczyńskim. Posiada konstrukcję zrębową z sobotami i lisi-cami. Został oszalowany i pokryty gontem Nad nawą umieszczona jest wieżyczka sygnaturki z barokową latarnią. Od zachodu nawa główna łączy się z wieżą nakrytą izbicą i baniastym hełmem z latarnią. Wnętrze posiada barokowy wystrój z bogatą dekoracją (m. in. ołtarz główny tablicowy z bramkami i ława kolatorska z XVIII w). Za ołtarzem replika małego witraża z XV wieku.

St Clement Church in MiedźnaBuilt in the 17th century, it is the greatest wooden temple in the district of Pszczyna. It is made of logs with the traditional wall reinforcement carried out by the so-called “soboty” and “lisice”. It was cladded with timber and covered with shingles. Above the nave there is a ave-bell turret placed with a Baroque lantern. In the west the nave connects with a tower topped with the so-called “izbica” (the highest floor of a wooden tower) and bulbous cupola with a lantern. The interior has rich Baroque decorations (among others the main panel altar with gates and the patron’s pew from the 18th century). Behind the altar, there is a reproduction of a small stained-glass window from the 15th century.

Die St.-Clemens-Kirche in MiedźnaErbaut im 17. Jahrhundert, sie ist das größte hölzerne Gotteshaus im Landkreis Pszczyna. Die Kir-che hat eine Kammkonstruktion mit Bogengängen. Sie wurde mit Dachschindeln verkleidet und bedeckt. Über dem Kirchenschiff befindet sich ein Dachreiter mit einer Barocklaterne. An der West-seite verbindet sich das Hauptschiff mit dem Turm, der durch eine Kuppel mit Laterne abgedeckt wird. Der Innenraum hat einen Barockschmuck mit wertvollen Dekorationen (u.a. den tafelartige Hauptaltar mit Pforten und die Patronenbank aus dem 18. Jahrhundert). Hinter dem Altar befin-det sich die Replik eines Glasgemäldes aus dem 15. Jahrhundert.

Kościół pw. św. Barbary w GórzeŚwiątynia powstała prawdopodobnie w XVI wieku. Można w niej zobaczyć trójboczne prezbiterium. Kościół pierwotnie był kaplicą, którą w 1950 powiększono do obecnego rozmiaru. Świątynię zbudo-wano na zrąb, a ściany wzmocniono lisicami. Dach kościoła pokryte są gontem, a jego korpus obiega wieniec sobót. Od zachodu góruje nad bu-dowlą wieża, wtopiona w bryłę kościoła nakryta namiotowym dachem.

St Barbara Church in GóraThe temple was probably erected in the 16th century. One of its distinct fea-tures is a three-sided chancel. Originally, the church was a chapel and only in 1950 it was extended to the present size. The temple was made of logs and the walls were reinforced using the traditional solution called “lisice”. The church roof is covered with shingles and the church body is surrounded with the so-called “soboty” A turret, embedded in the church body and covered with a mul-ti-hipped roof, overlooks the church from the west.

Die St.-Barbara-Kirche in GóraDas Gotteshaus entstand wahrscheinlich im 16. Jahrhundert. Man kann hier den dreiseitigen Chorraum sehen. Die Kirche war ursprünglich eine Kapelle, die man im Jahr 1950 auf die gegenwärtige Größe ausgebaut hat. Das Kirchendach hat ein Gefälle und die Wände wurden mit Klammern verstärkt. Das Dach ist mit Schindeln bedeckt, und dessen Basis durch einen Kranz von Bogengän-gen umfasst. Auf der Westseite ragt ein mit einem Zeltdach abgedeckter Turm über das Gebäude heraus.

33

REKR

EACJ

A

Hale sportowe Sport halls / Sporthallen• Gminny Ośrodek Sportu – Pawłowice, Szkolna 1b,

tel. 32 472 42 15; www.gos-pawlowice.pl

• Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji – Goczałkowice-Zdrój, Powstańców Śląskich 3, tel. 32 212 74 24; www.gosir.goczalkowice.pl

• Gminny Zespół Oświaty i Sportu /wraz z centrum odnowy biologicznej/ – Suszec, Szkolna 130a, tel. 32 449 11 14; www.hala-suszec.pl

• Liceum Ogólnokształcące – Miedźna (Gilowice), Korfantego 38, tel. 32 448 75 82

• Miejski Ośrodek Rekreacji i Sportu – Pszczyna, Basztowa 4, tel. 32 210 38 77; www.moris.pszczyna.pl

• Powiatowy Ośrodek Sportu i Rekreacji – Pszczyna, Zamenhofa 5a, tel. 32 210 55 00; www.posir.pszczyna.pl

Kręgielnie Ten-Pin Bowling / Kegelbahnen Tereny powiatu pszczyńskiego stanowią doskonałą bazę do uprawianie sportu i to nie tylko na poziomie amatorskim. / Pszczyna district is a perfect place for the development of sports, not only amateur ones. / Das Gebiet des Landkreises Pszczyna bietet viele Gelegenheiten zum Sporttreiben und das nicht nur auf Amateurniveau.

• Hotel „Imperium” – Pszczyna, Bielska 54, tel. 32 210 00 00

• Kryta Pływalnia – Miedźna (Wola), Pszczyńska 9

35

REKR

EACJ

ALodowiska Ice-Rink / Eisbahnen• Miedźna – Góra, Kręta 13 /sezonowo na boisku

przy Gminnym Przedszkolu Publicznym nr 1 im. Jana Brzechwy

• Pawłowice – Pukowca 7, tel. 32 472-44-33 J4 /kryte, z torem curlingowym; czynne w sezonie zimowym; od marca obiekt dostępny jako hala sportowa ze sztuczną nawierzchnią trawiastą

• Pszczyna – Rynek /czynne sezonowo od grudnia do marca, zależnie od warunków pogodowych

Ośrodki Rekreacji Konnej Recreational Horse Riding Center / Pferdesport und Reiterhöfe

Liczne ośrodki rekreacji konnej oraz walory przyrodnicze regionu zapewniają aktywny wypoczynek w siodle. / Many recreational horse back riding centers and the nature values of the region ensures active relaxation in the saddle. / Zahlreiche Reiterhöfe in der reizvollen Natur dieser Region sichern die aktive Erholung im Sattel.

• „Derby” Stajnia – Suszec, ul. Okrężna, tel. 501 583 987

• „Leśniczówka” – Goczałkowice-Zdrój, Bór I 10, tel. 32 210 79 62

• „Mustang” – Pszczyna (Ćwiklice), Spokojna 66, tel. /fax: 502 081 822

• F.H.U. „Brandy” /wynajem koni i bryczek/– Pszczyna, Asnyka 3, tel.: 32 212 89 55, 609 733 335

• Stadnina Koni „Borki” – Pawłowice (Warszowice), Kolonia Borki 6

• Stajnia „Standura” – Pszczyna (Łąka), Jagiellońska 9, tel.: 32 449 90 38, 691 592 915

Ośrodki Sportowe i RekreacyjneSport and Recreation Centers / Sport und Erholungszenteren

Miłośnicy sportów wodnych na terenie powiatu znajdą kilka miejsc, gdzie można w sposób aktywny spędzić swój wolny czas. / Water sport lovers can find several places for actively spending their free time within the district. / Liebhaber des Wassersports und Schwimmbegeisterte finden auf dem Gebiet des Landkreises viele Stellen, an denen man seine Zeit aktiv am, auf und im Wasser verbringen kann.

• „Clara” Dom Przyjęć Markowy /basen odkryty – Pszczyna (Poręba), Wodzisławska 23b, tel. 32 212 00 03

• „Golf Club”/pole golfowe/ – Pszczyna, Sznelowiec 30, tel. 32 326 58 58; www.golfpszczyna.pl

• „Madagaskar”. Baza windsurfingowa na Zb. Łąka – Pszczyna (Poręba), tel.: 792 524 212, 513 694 334

• Hotel „Imperium” – Pszczyna, Bielska 54, tel. 32 210 00 00

• Ośrodek Rekreacyjny „Gwaruś” /całoroczny/ – Suszec, Baranowicka, tel. 503 017 388

• Ośrodek Sportów Wodnych nad Zb. Łąka. MORiS – Pszczyna (Łąka), tel. 32 664 748 104

• Ośrodek Żeglarski PTTK nad Zbiornikiem Goczałkowickim – Wiśła Wielka, Bosman dyżurny +48 500 849 754 w godzinach 10:00 – 19:00, poza sezonem kontakt pod numerem: 32 210 35 30

• Tor kartingowy „Gokart F1” – Pawłowice (Warszowice), Pszczyńska 140, tel.: 32 472 20 64, 691 133 107

37

REKR

EACJ

A

Korty tenisowe Tennis Courts / Tennisplätze• Goczałkowice-Zdrój – Uzdrowiskowa 44, tel. 32 212 74 24

• Miedźna – Wola, Pszczyńska 9, tel. 32 448 89 31

• Pawłowice – Szkolna 1b, tel. 32 472 42 15

• Pszczyna:◊ Bednorza 1◊ Bielska 54 /przy hotelu „Imperium”/, tel. 32 210 00 00◊ Bratnia 19◊ Konopnickiej 44

• Suszec – Szkolna 130a /przy hali sportowej/, tel. 32 449 11 14; www.hala-suszec.pl

Pływalnie Kryte Indoor Swimming Pools/ Hallenbäder• Gimnazjum nr 4 – Pszczyna, Konopnickiej 44, tel. 32 210 43 84

• Gimnazjum nr 5 – Pszczyna (Studzionka), Jordana 3, tel. 32 211 31 56

• Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji – Goczałkowice-Zdrój, Powstań-ców Śląskich 3, tel. 32 212 74 24; www.gosir.goczalkowicezdroj.pl

• Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji w Miedźnej z siedzibą w Woli – Wola, Pszczyńska 9, tel. 32 448 89 31; www.basen.miedzna.pl

• Hotel „Imperium” – Pszczyna, Bielska 54, tel. 32 212 88 88; www.hotelimperium.pl

• Powiatowy Zespół Szkół nr 2 – Pszczyna, Szymanowskiego 12, tel. 32 210 37 39

• Szkoła Podstawowa nr 15 – Pszczyna (Jankowice), Baziowa 15, tel. 32 211 54 62

• „Uzdrowisko Goczałkowice-Zdrój” – Goczałkowi-ce-Zdrój, Uzdrowiskowa 54, tel. 32 210 70 51

• „Wodny Raj” – Pawłowice, Szkolna 1b, tel. 32 472 42 15; www.gos-pawlowice.pl

39

REKR

EACJ

A

Serwisy Rowerowe Liczna sieć utwardzonych dróg leśnych oraz dróg lokalnych o małym ruchu samochodowym, piękne krajobrazy, a także urozmaicona miejscami rzeźba terenu, zachęca do odbywania wycieczek rowerowych, które pozwalają docenić walory przyrodnicze i zapewniają chwile relaksu i wytchnienia.

• Miedźna:◊ Wola, Górnicza 8, tel. 32 211 90 45 /czynny od poniedziałku do piątku

9.00-18.00, w sezonie zimowym do 17.00, w soboty 9.00-14.00◊ Wola, Kopalniana 5, tel. 32 211 90 59 /czynny od ponie-

działku do piątku 9.00-17.00, w soboty 9.00-13.00

• Pszczyna:◊ Broniewskiego 3, tel. 32 210 44 99 /czynny od ponie-

działku do piątku 9.00-18.00, w soboty 9.00-14.00)◊ Chrobrego 2, tel. 32 210 48 29 /czynne od poniedziałku do piątku

9.00-17.00, w soboty 9.00-13.00, w sezonie zimowym od 10.00-16.00

Bicycle Service CentresSeveral networks of hardened forest roads, local roads with little car traffic, beau-tiful scenery, and varying kinds of terrain encourage to go on cycling trips, which allow to appreciate the nature values and ensure moments of relaxation and rest.

Ferien mit dem FahrradEin dichtes Netz befestigter Waldstraßen und wenig befahrener lokaler Straßen, in wunderschöner Landschaft mit abwechslungsreichem Gelände regt zu Fahr-radausflügen an, die es ermöglichen, die Natur zu genießen und Momente der Er-holung und Entspannung zu erleben.

Ośrodki KulturyW każdej z gmin stało się już tradycją organizowanie corocznych dni gmin czy dożynek; lokalne ośrodki kultury prześcigają się w propozycjach kul-turalno – rozrywkowych takich jak: wieczorki poetyckie, koncerty, wy-stawy fotografii, tzw. kina „pod chmurką” czy różnego rodzaju warsztaty plastyczne, taneczne i inne.

• Gminny Ośrodek Kultury - Goczałkowice - Zdrój, Uzdrowiskowa 61, tel. 32 210 70 88; www.gok.net.pl

• Gminny Dom Kultury - Kobiór, Centralna 16, tel. 32 218 82 11; www.gdk-kobior.pl

• Gminny Ośrodek Kultury w Miedźnej z siedzibą w Woli - Wola, Pszczyńska 110, tel. 32 211 83 91; www.gok.miedzna.pl

• Gminny Ośrodek Kultury - Pawłowice, Zjednoczenia 67, tel./fax 32 472 25 70; www.gokpawlowice.hg.pl

• Pszczyńskie Centrum Kultury - Pszczyna, Piastowska 1, tel. 32 210 45 51; www.pckul.pl

• Gminny Ośrodek Kultury - Suszec, Ogrodowa 22, tel./fax 32 212 44 91; www.gok.suszec.pl

• Powiatowe Ognisko Pracy Pozaszkolnej, Pszczyna, 3 Maja 7, tel. 32 210 24 98; www.popp.powiat.pszczyna.pl

Culture CentresIn all the boroughs there already is a tradition of organizing an annual Borough Day or Harvest Festival. Local culture centers outdo themselves with cultural proposals- entertainment like : po-etry evenings, concerts, photography workshops, so called cinema “ under the clouds” or different kinds of art workshops, dancing and more.

Kulturelle ZentrenIn jeder Gemeinde ist die Organisierung alljährlicher Gemeindetage oder Erntedankfeste lang ge-übte Tradition; örtliche kulturelle Zentren übertreffen sich gegenseitig in unterhaltend-kulturel-len Veranstaltungen, wie z.B.: Poesieabende, Konzerte, Photographieausstellungen, Kino „unter freiem Himmel” und Workshops für Tanz und Töpferei und vielem mehr.

INFO

RMAC

JE T

URYS

TYCZ

NE

41Gdzie spać?Zapraszamy do skorzystania z bogatej oferty właścicieli bazy noclegowej na terenie powiatu pszczyńskiego. Do dyspozycji turystów pozostaje wiele miejsc noclegowych o zróżnicowanym standardzie i cenach.

Where to sleep?We invite you to use the wide range of offers from the owners in the accommodation list of Pszczyna District. Visitors can choose out of many overnight places with a variety of standerds and prices.

Wo kann man übernachten?Wir laden Sie herzlich ein, das reichhaltige Angebot an Übernachtungsmöglichkeiten im ganzen Landkreis zu nutzen. Den Touristen stehen viele Übernachtungsmöglichkeiten vom Luxushotel bis zum einfachen Privatquartier zur Verfügung.

• „Agro-Penkala” – Pawłowice (Pielgrzymowice), Cieszyńska 10, tel. 32 472 30 90

• „Agroturystyka” /w okresie letnim/ - Pszczyna (Wisła Wielka), Zalewowa 8, tel. 32 448 10 42, 506 877 928

• „B. Wacławik” – Pawłowice (Pielgrzymowice), Sosnowa 2, tel. 32 472 94 13

• „Cyprianówka” – Pawłowice (Warszowice), Stawowa 48, tel. 32 472 99 03; www.cyprianowka.pl

• „Globus” – Pszczyna, Nałkowskiej 17, tel. 32 210 40 17; globus@globus.travel.pl; www.globus.travel.pl

• „Imperium” **** – Pszczyna, Bielska 54, tel. 32 212 80 80; www.hotelimperium.pl

• „Karczma Kuban” – Goczałkowice – Zdrój, ul Spokojna 72 (przy drodze DK-1), tel. 32 442 04 10, 442 04 11

• „Koniczynka” /restauracja/ – Pawłowice, Zjednoczenia 16b, tel. 32 472 21 22; www.hotel-koniczynka.pl

• „Marco”. Dom Turysty – Pszczyna, Cieszyńska 2, tel. 32 212 85 45

• „Noma Residence” ****. Zameczek Myśliwski /restauracja/ – Kobiór (Promnice), tel. 32 219 46 78; www.promnice.com.pl

• „Osowiec”. Kwatera Myśliwska – Pszczyna (Studzienice), Osowiec 2, tel. 32 218 81 87

• „Pensjonat Maria” – Goczałkowice-Zdrój, Szkolna 14, tel. 32 210 74 82

• „Piaskowy”*** – Pszczyna, Piechurów 3, tel. 32 447 44 40; www.hotelpiaskowy.pl

• „Pod Sikorką” /restauracja/ – Kobiór, Centralna 1, tel. 32 218 81 88; www.sikorka.pl

• „Pokoje gościnne Piotr Krasoń” – Goczałkowice – Zdrój, ul. Szkolna 21, tel. 32 210 75 21

• „PTTK”* – Pszczyna, Bogedaina 16, tel. /fax 32 210 38 33; www.pttk-pszczyna.slask.pl

• „Pustelnik” /restauracja/ – Pszczyna (Wisła Mała), Pawia 10, tel. 32 448 38 45; www.pustelnik.com.pl

INFO

RMAC

JE T

URYS

TYCZ

NE

43

Gdzie zjeść?W powiecie pszczyńskim, znajduje się wiele miejsc, gdzie można smacz-nie zjeść. Liczne restauracje oferują tradycyjne śląskie przysmaki oraz potrawy z różnych stron świata. Każdy znajdzie tu miejsce, gdzie będzie się czuł najlepiej i miło spędzi czas.

Where to eat?In Pszczyna District you can find many places where you can enjoy a good meal. Several restaurants offer traditional silesian delicacies and cuisine from other parts of the world. Everyone will find a place where they will feel good and en-joy themselves.

Wo kann man etwas essen?Im Landkreis Pszczyna findet man viele feine Gelegenheiten um hervorragend zu speisen. Zahlreiche Restaurants bieten traditionelle schlesische Leckereien und auch Gerichte aus der ganzen Welt an. Jeder findet hier den Platz, an dem er sich am besten fühlt und die Zeit angenehm verbringen kann.

• „Amaltea” – Pszczyna, Rynek 21, Tel. 791 856 528, 782 719 569

• „Antalya Döner Kebap” – Pszczyna, Strażacka 2B, tel. 511 229 636

• „Big Pizza” – Pszczyna, Skłodowskiej-Curie 54, tel. 32 447 18 04

• „Cafe u Telemanna” – Pszczyna, Brama Wybrańców 1, tel. 32 449 15 20

• „Capitol” – Suszec, Pszczyńska 92 A, tel. 502 674 488

• „Country Haus” – Miedźna, Pszczyńska 1, tel. 32 211 61 69

• „Dolce Vita”. Lodziarnia włoska - Pszczyna, Piwowarska 20, tel. 32 212 89 15

• „Dolce Vita”. Lodziarnia włoska - Pszczyna, Rynek 16, tel. 32 447 78 80

• „Dworek Alkazja” – Goczałkowice-Zdrój, Uzdrowiskowa 71, tel. 32 738 69 71

• „Dworek pod Jemiołą” – Ćwiklice, Męczenników Oświęcimskich 115, tel. 32 210 54 22

• „Frykówka” – Pszczyna, Rynek 3, tel. 32 449 00 20

• „Heban” – Pawłowice, Szkolna 18, tel. 603 932 925

• „Kameralna” (Hotel Piaskowy) – Pszczyna, Piechurów 3, tel. 32 447 44 40

• „Kapias Cafe” - Goczałkowice-Zdrój, Zimowa 24, tel. 32 210 73 23

• „Karczma Kuban” – Goczałkowice-Zdrój, Spokojna 72 (przy drodze DK-1), tel. 32 442 04 10, 32 442 04 11

• „Karczma Wiejska” – Jankowice, Żubrów 112B, tel. 32 447 18 82

• „Karczma Żubr” – Pszczyna, Żorska 5, tel. 608 426 489

• „Kawiarnia Klubowa” – Suszec, Klubowa 7, Tel. 32 448 81 33

• „Książęca Bażantarnia” – Poręba, Barbórki 47, tel. 601 406 352

• „Kuchnia i Wino” – Pszczyna, Zdrojowa 4, tel. 32 447 40 60

• „Liszówka” – Góra, Pszczyńska 73, tel.: 32 447 71 90, 509 992 672

• „Malwa” – Goczałkowice-Zdrój, Uzdrowiskowa 84, tel. 32 210 71 00

• „Matalmara” – Goczałkowice-Zdrój, Szkolna 82h, tel. 32 212 70 70

• „MaxiMa” (Hotel Styl 70) – Piasek, Studzienicka 58, tel. 32 449 30 00

• „McDonald’s” – Pszczyna, Górnośląska 44, tel. 32 210 11 12

• „Mia Piada” – Pszczyna, Warowna 9, tel. 783 115 340

• „Mr Hamburger” – Pszczyna, Rynek 7

• „Nova” – Pszczyna, Plac Targowy 5, tel. 32 210 10 08

• „O.K. Pizza, O.K. Chicken” /pizza na telefon/ – Pszczyna, Męczenników Oświęcimskich, tel. 32 738 76 56

• „Peperoncino”. Pizzeria – Pawłowice, Szkolna 22, tel. 32 472 86 21

• „Pijalnia Soków” – Pszczyna, Rynek 9, tel. 32 210 41 81

• „Sabi” – Goczałkowice-Zdrój, Szkolna 30, tel. 32 738 69 44

• „Styl 70” – Pszczyna (Piasek ), Studzienicka 58, tel. 32 449 30 00; recepcja@hotelstyl70.pl

• „U Michalika”. Centrum Handlowo-Usługowe /restauracja/ – Pszczyna, Dwor-cowa 11, tel. 32 210 13 88; hotel@umichalika.com.pl; www.umichalika.com.pl

• „U Moniki” /restauracja/ – Suszec (Kobielice), Pszczyńska 148, tel. 32 447 95 80

• „Willa Anna” – Goczałkowice-Zdrój, Uzdrowiskowa 36, tel. 32 212 77 00; www.willaanna.goczalkowice.pl

• „Willa Wiktoria”. Pensjonat – Goczałkowice-Zdrój, Szkolna 7, tel. 32 210 72 27

• „Zajazd Chata U Dzika” – Kobiór, Beskidzka 7, tel. 697 199 565; www.korytagoralskie.pl

• „Zajazd Country” /restauracja/– Kobiór, Beskidzka 9, tel. 32 328 85 30; www.zajazdcountry.pl

• „Zamkowy” – Pszczyna, Rynek 20, tel. 32 449 17 20; www.hotelzamkowy.eu

• Pensjonat „Piano Nobile” – Pszczyna, Rynek 16, tel. 32 447 78 81; www.pianonobile.com.pl

INFO

RMAC

JE T

URYS

TYCZ

NE

45Gdzie wyjść? Region oddycha szczególną atmosferą i zawsze coś się w nim dzieje. Zabawa trwa do późnych godzin nocnych, na gości czeka wiele imprez, restauracji, klubów i dyskotek.

Where to go out?The region is breathing with a special atmosphere and there is always something going on. Fun last until the late night hours, there are many parties, restaurants, clubs and discos waiting for guests.

Wo kann man ausgehen?Die Region hat eine besondere Atmosphäre und immer ist hier etwas los. Das Ver-gnügen dauert bis in die späte Nacht, und die Gäste können sich einer Vielzahl an Veranstaltungen, Restaurants, Clubs und Discos erfreuen.

• „Bednarska 3 Club & Pub” – Pszczyna, Bednarska 3, tel. 731 839 393

• „Bistro”. Classic Pub – Rudziczka, Pszczyńska 11, tel. 32 212 43 28

• „Bugsy’s”. Jazz Club – Pszczyna, Łokietka 2, tel. 32 210 57 99

• „Cafe Gaudi” – Suszec, Ogrodowa 22, tel. 32 212 20 57, 602 572 232

• „Club Grant” – Jankowice, ul. Żubrów 117, Tel. 32 211 52 17; www.clubgrant.pl

• „Club Stodoła” – Pszczyna, ul. Katowicka 26, Tel. 509 938 283

• „Edynburg” – Pszczyna, Rymarska 2, tel. 511 568 700

• „K2” – Pszczyna, Wojska Polskiego 15, tel. 503 034 887

• „Kawiarnia w Mizerowie” – Mizerowie, Wyzwolenia 279, tel. 32 212 20 57, 602 572 232

• „Klub O’Key” – Pszczyna, M. C. Skłodowskiej , Tel. 885 219 109; www.klubokey.pl

• „Music Factory” – Wola, Kopalniana 6, tel. 503 864 454

• „Muzyczna Galeria” – Pszczyna, Rynek 21, tel. 32 449 02 19

• „Pokusa” – Miedźna, Pszczyńska 63, tel. 32 211 82 09

• „Pub Club Pivnica” – Pszczyna, Rynek 8, tel. 32 210 81 65

• „Sephia” – Suszec, Bukowa 1, tel.: 668 538 314, 723 158 648; restauracja.sephia@wp.pl

• „Warecka”. Piwiarnia – Pszczyna, Bankowa 2, tel. 32 226 6723

• „Wodna Wieża” Pub Steampunk – Pszczyna, Kilińskiego 5, Tel. 781 020 000

• „Promenada” – Goczałkowice-Zdrój, Uzdrowiskowa 86, tel. 32 449 03 07

• „Pszczynianka” – Pszczyna, Rynek 9, tel. 32 210 49 47

• „Pustelnik” – Wisła Mała, Pawia 10, Tel. 32 448 38 45

• „Restauracja Pod Sikorką” – Kobiór, Centralna 1, tel. 32 218 81 88

• „Samanta” – Piasek, Katowicka 44, tel. 32 211 45 51

• „Smak Regionu” – Pawłowice, Katowicka 15, tel. 32 4418451

• „Stara Piekarnia” – Rynek 20, tel. 32 449 17 20

• „Sułtan” – Pszczyna, Dworcowa 3, tel. 32 2104459

• „Target Pizza” /pizza na telefon z dostawą gratis/ – Pszczyna, Bratnia 1, tel. 32 449 1143

• „Tatrzańska” – Kobiór, Beskidzka 5, tel. 500 049 554

• „Thang Long”. Bar orientalny – Pszczyna, Sokoła 1, tel. 32 447 30 32, 880 293 880

• „U Górala” – Pszczyna, Bednorza 1, tel. 721 484 721

• „U Mikołajca” – Pszczyna, Katowicka 78, tel. 32 2104510

• „Uniwar” – Pawłowice, Katowicka 10, tel. 32 475 70 77 w. 53

• „Uzdrowiskowa” – Goczałkowice-Zdrój, Uzdrowiskowa 54, tel. 660 412380, 501 354 575

• „Venezia” – Pszczyna, Piwowarska 26, tel. 503 152 672

• „Warownia Pszczyńskich Rycerzy” – Pszczyna, Bielska 50, tel.: 32 215 0118, 609 820939

• „Wesołe Koniki” – Pawłowice, Zjednoczenia 62c, tel. 32 472 99 19

• „Willa”. Pizzeria – Kobiór, Centralna 4, tel. 32 328 82 88

• „Wodna Wieża” Restauracja Steampunk– Pszczyna, Kilińskiego 5, tel. 32 448 5454

• „Zodiak” (Hotel Imperium) – Pszczyna, Bielska 54, Tel. 32 210 00 00

ISBN: 978-83-938186-2-4

Redakcja i przygotowanie: Wydział Promocji Powiatu i Integracji Europejskiej Starostwa Powiatowego w Pszczynie Zdjęcia: Bogdan Białczak, Bogusław Makar, Milan Przybyła, Andrzej Wróblewski, archiwum Starostwa Powiatowego w Pszczynie, archiwum Muzeum Zamkowego w Pszczynie Tłumaczenia: JB English JohanBarkhuizen, www.jbenglish.pl; Meridium, www.meridium-tłumaczenia.com.pl Projekt graficzny: http://www.studioprototyp.pl, Magdalena Michna-Czyrwik; Aleksandra Kołodziejek, Piotr Proba Druk: Omegapress, ul. Szosowa 12, 41-203 Sosnowiec, www.omegapress.pl

Pszczyna, 2014

Wydawca: Starostwo Powiatowe w Pszczynie 43-200 Pszczyna, ul. 3 Maja 10 tel. 32 449 23 00, fax 32 449 23 45 www.powiat.pszczyna.pl e-mail: powiat@powiat.pszczyna.pl