Załącznik nr 11 do Regulaminu Konkursu

Wymagania funkcjonalne, techniczne i organizacyjne dotyczące zasobów edukacyjnych w ramach konkursu

na wykonanie szczegółowego opracowania koncepcji (opisu) 10 zestawów materiałów

dla nauczycieli matematyki

� !1

Spis treści

Wprowadzenie 3

Minimalne wymagania techniczne dla zasobów edukacyjnych w ramach konkursu, przeznaczonych do uruchamiania za pomocąprzeglądarek internetowych w trybie online na Portalu Scholaris 6

Minimalne wymagania techniczne dla zasobów w postaci plików do pobrania (offline) 7

Tabela zalecanych i dopuszczalnych formatów plików 8

Wymagania techniczne wobec rastrowych plików graficznych (bitmap) do pobrania i wykorzystania w prezentacji ekranowej (nie do profesjonalnego druku) 9

Wymagania wobec plików graficznych tworzących galerię 10

Wymagania wobec zasobów typu diagram oraz schemat 10

Wymagania wobec dokumentów tekstowych w formacie HTML 10

Wymagania wobec zasobów w HTML 5.0 11

Wymagania wobec zasobów w SCORM 2004 11

Wymagania wobec zasobów audio 11

Wymagania wobec zasobów tekstowych 11

Wymagania wobec zasobów w formie plików wideo 12

Wymagania dotyczące parametrów plików źródłowych do utworów audiowizualnych 13

Sposób opisania zasobów metadanymi 14

Sposób katalogowania zestawów i zasobów 14

Tabela (metryczka) 15

Opis obowiązkowej procedury testowej dla wszystkich przygotowanych zasobów 17

Tabela zgodności zasobów z wymaganiami Portalu Scholaris. Zasoby przeznaczone do uruchamiania w trybie online 18

Tabela zgodności zasobów z wymaganiami Portalu Scholaris. Zasoby przeznaczone do pobierania i wykorzystywania offline 19

Odstępstwa od założeń technicznych 20

Dokumentacja SMANIFEST 21

� !2

Wprowadzenie

Niniejszy dokument opisuje wymagania funkcjonalne i techniczne dla opracowania i wykonania materiałów elektronicznych (zasobów edukacyjnych) w ramach konkursu na wykonanie szczegółowego opracowania koncepcji (opisu) 10 zestawów materiałów dla nauczycieli matematyki. Planowana jest publikacja tych zasobów na Portalu Scholaris, dlatego przedstawiane wytyczne są zgodne z wymaganiami dla niego.

Zasoby edukacyjne w niniejszym dokumencie rozumiane są szeroko i obejmują zarówno kursy, czy lekcje e-learningowe, jak i wszelkiego rodzaju materiały interaktywne, samouczki, filmy edukacyjne, pliki graficzne, pliki dźwiękowe, dokumenty itd.Dla uproszczenia, przy określaniu poniższych warunków przyjęto następującą charakterystykę zasobów: 1) zasoby to wszelkie przydatne w procesie edukacyjnym materiały zapisane w postaci

cyfrowej (w formatach zgodnych z wymaganiami zawartymi w dalszej części dokumentu), które można udostępniać nauczycielom i uczniom, do pobrania lub uruchomienia, za pośrednictwem Portalu Scholaris,

2) zasoby mogą mieć postać pojedynczego pliku lub zestawu plików (skala stopnia agregacji zaczyna się od pojedynczego pliku, a kończy na kursie e-learning),

Zasoby mogą być przygotowane w postaci zestawów. W skład każdego zestawu wchodzi scenariusz/konspekt lekcji/zajęć oraz zasoby multimedialne wspomagające scenariusz spośród wymienionych poniżej:

a) Prezentacja multimedialna w formacie HTML (minimum 5 slajdów merytorycznych bez uwzględnienia slajdu początkowego i końcowego)

b) Fotografie i ilustracje – w tym mapy, schematy itd. (minimum 3 sztuki) c) Muzyka i nagrania dźwiękowe (minimum 15 sek. bez uwzględnienia oznaczenia

POWER) d) Nagranie dźwiękowe lektorskie (minimum 30 sek. bez uwzględnienia

oznaczenia POWER) e) Kurs e-learningowy (lekcja) w formacie SCORM f) Film* g) Animacja wektorowa lub 3D z oprawą dźwiękową (minimum 30 sek.

bez uwzględnienia oznaczenia POWER) h) Prezentacja obsługi programu komputerowego (animacja) krok

po kroku. (minimum 2 min. bez uwzględnienia oznaczenia POWER) i) Interaktywne widżety, zadania i aplikacje

Każdy zestaw i każdy zasób edukacyjny jest materiałem związanym z określoną jednostką dydaktyczną (przedmiotem nauczania).

� !3

* Film (utwór filmowy, filmowy materiał edukacyjny) w rozumieniu niniejszego dokumentu ma długość minimum 1 minuty (bez uwzględnienia oznaczenia POWER), jest materiałem na zamówienie lub fragmentem filmu gotowego i powinien należeć do jednej z poniższych kategorii:

• wywiad• wykład• inscenizacja (np. prezentacja i rozwiązanie problemu)• film instruktażowy (np. dotyczący przeprowadzenia eksperymentu,

doświadczenia, symulacji, zadania matematycznego)• scenka• film prezentujący dane zagadnienie „krok po kroku”• zapis filmowy przeprowadzonego eksperymentu• symulacja (np. obserwacja zjawiska pod mikroskopem)• dokument lub fragment dokumentu (w szczególności dotyczące zjawisk,

miejsc, procesów niedostępnych do samodzielnej obserwacji).

Poniższe tabele prezentują opis stopnia agregacji i wymaganą klasyfikację zasobów.

Tabela. Dopuszczalne stopienie agregacji

1. single – jeden plik z wersjami dla mobile/desktop itd.

2. lesson – zip z lekcją SCORM

3. course – zestaw zipów z lekcjami SCORM

4. collection – wiele plików

� !4

Dopuszczalne typy zasobów:

typ kod

film video

plik dźwiękowy sound

ćwiczenie excercise

ilustracja graphics

tabela tabular

nagranie lektorskie narration

kwestionariusz questionnaire

wykład lecture

eksperyment experiment

slajdy slide

karta pracy worksheet

diagram diagram

tekst text

e-książka ebook

słownik dictionary

egzamin/test test

scenariusz lekcji scenario

schemat schema

e-lekcja e-lesson

program nauczania learning-program

galeria zdjęć images-gallery

� !5

Minimalne wymagania techniczne dla zasobów edukacyjnych w ramach konkursu, przeznaczonych do uruchamiania za pomocą przeglądarek internetowych

w trybie online na Portalu Scholaris

1. Zasoby edukacyjne przeznaczone do uruchamiania w trybie online (na Portalu Scholaris muszą być prawidłowo odtwarzane i obsługiwane w pełnym zakresie funkcjonalnym za pomocą standardowych przeglądarek internetowych, zarówno na komputerach osobistych (Windows, Mac, Linux), jak i tabletach/smartfonach z systemem Android i iOS, bez konieczności instalowania na nich dodatkowego oprogramowania (wtyczek, środowisk uruchomieniowych, kodeków).

2. Dostawca zasobów edukacyjnych musi zapewnić kompatybilność z każdym z poniższych środowisk (system operacyjny/przeglądarka internetowa): Windows 7, Windows Vista, Windows XP, platforma Linux, Mac OS X (10.5+), iOS 4+, Android 3.0+, Safari 5+, Opera 12+, IE 9+, Chrome 24+, Firefox 18+.

3. Powyższe oznacza, że dostawcy zasobów edukacyjnych muszą zapewnić ich kompatybilność z wymienionymi w niniejszym dokumencie przeglądarkami i systemami operacyjnymi, nawet jeśli oznacza to przygotowanie danego materiału w kilku wersjach np.: plików audio/wideo w różnych formatach, prezentacji czy kursu (w html, SCORM) wraz ze skryptem rozpoznającym system operacyjny (przeglądarkę) i automatycznie wyświetlającym użytkownikowi wersję dostosowaną do jego urządzenia (np. wersję mobilną, wersję dla tabletu/smartfona z systemem Android lub iOS).

4. Sformułowanie „kompatybilność” dla zasobów edukacyjnych przeznaczonych do uruchamiania online obejmuje dostosowanie ich do charakterystycznych właściwości wymienionych urządzeń np.: mniejsza rozdzielczość ekranu, czy interface dotykowy.

5. Zasoby edukacyjne wymagające interakcji z użytkownikiem muszą zostać dostosowane do obsługi za pomocą interfejsu dostępnego na danym urządzeniu.

6. Wszystkie zasoby edukacyjne muszą być dostosowane do potrzeb osób z ograniczeniami sprawności, w tym niedowidzących i niedosłyszących, zgodnie z przyjętymi normami w tym zakresie. Zasoby w formacie .html (kursy, lekcje, materiały interaktywne, animacje) muszą być przygotowane zgodnie z zaleceniami grupy Web Accessibility Initiative (WAI) dotyczącymi projektowania stron internetowych. Zgodnie ze standardami dokumentu Web Content Accessibility Guidelines (WCAG), opublikowanego przez WAI, dostępnego pod adresem http://www.w3.org/TR/2008/REC-WCAG20-20081211/ – w szczególności należy zapewnić:

a. kompatybilność zasobów edukacyjnych z najczęściej wykorzystywanym przez osoby niepełnosprawne oprogramowaniem – np. programami odczytu ekranu (screen readers);

b. równoważne odpowiedniki funkcji i treści materiałów audiowizualnych, np. tekstowe odpowiedniki wszystkich nietekstowych materiałów;

c. poprawnie utworzone arkusze stylu i znaczniki, np. przez stosowanie relatywnych znaczników stylu, zamiast absolutnych;

d. przekształcające się tabele (tabelom o skomplikowanej strukturze należy zadać znaczniki połączeń pól danych i nagłówków);

� !6

e. kontrolę treści dynamicznych poprzez umożliwienie zatrzymywania, cofania

i przewijania odtwarzania (a także możliwość ich zatrzymania poprzez skrypty wykonywane po stronie przeglądarki);

f. bezpośredni dostęp do interfejsu użytkownika, niezależnie od wersji oprogramowania czy wtyczek wykorzystywanych przez użytkownika;

g. jasny mechanizm nawigacyjny, dostępny również w sytuacji wyłączenia arkusza stylu lub wtyczek;

h. nawigację zarówno za pomocą myszy, klawiatury, jak i ekranu dotykowego; 7. Wszystkie zasoby edukacyjne przygotowane do uruchomienia w wersji online, muszą

mieć swój odpowiednik także w wersji offline, do pobrania i wyświetlenia na komputerach bez dostępu do internetu.

8. Nazwy plików dostarczonych w ramach zasobu mogą składać się tylko z cyfr, z wielkich i małych liter alfabetu łacińskiego oraz zawierać tylko znak podkreślenia „_”, minus „-" lub kropkę „.” (niedopuszczalne są spacje w nazwie pliku). Długość nazwy pliku nie może przekraczać 32 znaków z rozszerzeniem.

9. Pliki zasobu, które nie wymagają do poprawnego działania zewnętrznych plików, nie mogą być (wewnątrz archiwum zestawu) pakowane do formatu zip.

Minimalne wymagania techniczne dla zasobów w postaci plików do pobrania (offline)

1. Zasoby multimedialne przeznaczone do pobrania i wykorzystania niezależnie od Portalu Scholaris, muszą być prawidłowo odtwarzane i obsługiwane w pełnym zakresie funkcjonalnym za pomocą standardowych narzędzi dostępnych w systemie operacyjnym (odtwarzaczy multimediów), zarówno na komputerach osobistych (Windows, Mac, Linux), jak i tabletach/smartfonach z systemem Android i iOS, bez konieczności instalowania na nich dodatkowego oprogramowania (wtyczek, środowisk uruchomieniowych, kodeków).

2. Powyższe oznacza, że dostawcy zasobów muszą zapewnić ich kompatybilność z wymienionymi w niniejszym dokumencie typami urządzeń i systemami operacyjnymi, nawet jeśli oznacza to przygotowanie danego materiału w kilku wersjach.

3. Zasoby w postaci dokumentów tekstowych, prezentacji, arkuszy kalkulacyjnych muszą być prawidłowo obsługiwane przez następujące aplikacje biurowe: Microsoft Office od wersji 2003, LibreOffice (zalecana ostatnia wersja) dla Windows i Linux, najnowsza wersja pakietu iWorks, odpowiednio dla typu pliku: Pages (dokumenty), Numbers (arkusze kalkulacyjne) lub Keynote (prezentacje) dla Mac, usługi Google Docs.

4. Nazwy plików dostarczonych w ramach zasobu mogą składać się tylko z cyfr, z wielkich i małych liter alfabetu łacińskiego oraz zawierać tylko znak podkreślenia „_”, minus „-" lub kropkę „.” (niedopuszczalne są spacje w nazwie pliku). Długość nazwy pliku nie może przekraczać 32 znaków z rozszerzeniem. Rozszerzenie pliku powinno być zapisane tylko z użyciem małych liter.

5. Pliki zasobu, które nie wymagają do poprawnego działania zewnętrznych plików, nie mogą być (wewnątrz archiwum zestawu) pakowane do formatu zip.

Wszystkie przygotowane zasoby należy poddać testom zgodności zgodnie z procedurą opisaną na końcu niniejszego dokumentu.

� !7

Tabela zalecanych i dopuszczalnych formatów plików

1. Każdy dokument tekstowy, a w szczególności scenariusz/konspekt lekcji, musi zostać przygotowany zarówno w wersji do pobrania offline (zgodnie z tabelą formatów) jak również w postaci pliku .html co umożliwi wyświetlenie go bezpośrednio w oknie przeglądarki. 2. Pliki w formacie ODT powinny zostać zapisane w postaci spakowanego ODT (format: ODF Text Document).

Niedopuszczalny jest zapis jako płaski plik ODT (format: OpenDocument Text (Flat XML)).

Typ zasobu Zalecane Dopuszczalne

Dokument (do pobrania)1

*.doc i *.odt2

Dostawcy muszą przygotować dokumenty w obu formatach. Uwaga: o ile to możliwe ze względu na strukturę dokumentu, powinien on być sformatowany w oparciu o jeden styl (normal lub jego odpowiednik), ograniczony do typowych elementów stylu (tj. tytuł, nagłówki, tekst akapitu, lista, proste tabele), aby zapewnić jak najlepszą obsługę tych dokumentów przez różne edytory tekstu.

*.rtf*.pdf (bez zabezpieczenia przed drukowaniem i kopiowaniem)

Dokument tekstowy(w trybie online)

*.html

Prezentacja(do pobrania)

*.pps i *.odp *.pdf (bez zabezpieczenia przed drukowaniem i kopiowaniem)

Arkusz kalkulacyjny(do pobrania)

*.xls i *.ods

Plik wideo(do pobrania)

Specyfikacja wymagań znajduje się pod tabelą

Plik wideo(w trybie online)

Specyfikacja wymagań znajduje się pod tabelą

Plik dźwiękowy(do pobrania)

*.mp3Stereo, minimum 128 kb/s (dla stałej przepływowości lub średnia dla zmiennej przepływowość)

*.wav (PCM)stereo*.mp3mono, minimum 128kb/s

Plik dźwiękowy(w trybie online np.:w lekcji, prezentacji,stronie www itp.)

Formaty i technologie gwarantującekompatybilność z przeglądarkami internetowymidla komputerów Windows, Linux, Mac,tabletów/smartfonów Android i iOS np.: MPC iVorbis

Obrazy (do pobrania)

JPEG lub PNGMinimalne wymagania opisane pod tabelą

Obrazy (w trybie online)

JPEG lub PNGMinimalne wymagania opisane pod tabelą

� !8

Dostawca jest zobowiązany dla dokumentów pakietów biurowych, przeznaczonych do pobrania, dostarczyć wersje tych dokumentów w formacie *.html, umożliwiającą ich uruchomienie w trybie online. Wyjątkiem są arkusze kalkulacyjne w formacie *.xls i *.ods, które mogą być dostarczone tylko w wersji do pobrania.

Wymagania techniczne wobec rastrowych plików graficznych (bitmap) do pobrania i wykorzystania w prezentacji ekranowej (nie do profesjonalnego druku)

Minimalne wymagania wobec plików przeznaczonych do prezentacji ekranowej (nie dotyczy grafik stanowiących elementy funkcjonalne stron i kursów tj.: przyciski, nawigacja, elementy dekoracyjne, logotypy itd.) to:

1. szerokość minimum 1600 px dla plików do pobrania, 2. szerokość minimum 1024 px dla plików do wyświetlania online, które stanowią

powiększenie istotnej dla treści zasobu grafiki, również dla grafiki stanowiącej część składową innego zasobu (np. prezentacji typu Power Point),

3. głębia minimum 24bit, 4. rozmiar maks. 2mb dla plików do pobrania i 800kb dla plików do wyświetlania online

(np. w lekcji e-learning, kursie, ćwiczeniu interaktywnym), przy czym zalecany rozmiar to maksymalnie 300kb,

5. dopuszczalna jest tylko taka kompresja pliku, która nie wpływa w widoczny sposób na jakość fotografii podczas prezentacji na ekranach – dopuszczalne są jedynie niezauważalnie małe artefakty dla powiększenia 1:1 (100%) lub pierwsze oznaki artefaktów małej skali na granicach obiektów w powiększeniu 2:1 (200%), całkowicie niedopuszczalne są widoczne straty rozciągłości tonalnej, artefakty na krawędziach obiektów, efekty blokowe,

6. obrazy nie mogą być interpolowane, sztucznie powiększane za pomocą programu graficznego,

Obraz wektorowy(online i do pobrania)

SVG

Animacja (online i do pobrania)

HMTL 5.0animacje zapisane jako elementy html canvasanimowane z wykorzystaniem skryptówJavaScript. Szczegóły przygotowania tego typuzasobu znajdują się rozdziale poniżej

Prezentacjainternetowa (online)

SMIL 3.0HTML 5.0Szczegóły przygotowania tego typu zasobuznajdują się rozdziale poniżej

Lekcja e-learning SCORM 2004Szczegóły przygotowania tego typu zasobuznajdują się rozdziale poniżej

Kurs e-learning SCORM 2004Szczegóły przygotowania tego typu zasobuznajdują się rozdziale poniżej

� !9

7. niedopuszczalne są zauważalne nieostrości głównego obiektu na zdjęciu, nie będące wynikiem zamierzonego zabiegu artystycznego (zaplanowana głębia ostrości, efekt poruszenia itd.), wynikające z błędów w wykonaniu, obróbce fotografii lub wynikające z faktu, że obraz był reprodukowany (skanowany) ze źródła o niskiej jakości,

8. niedopuszczalne są widoczne efekty „przepalenia” – białe powierzchnie w najjaśniejszych partiach obrazu pozbawione informacji o kolorze (RGB = 255,255,255),

9. niedopuszczalne są zbyt mocne wyostrzenie, objawiające się efektem „perlenia” już przy powiększeniu 100%.

UWAGA: Niedopuszczalne jest dostarczanie zdjęć stanowiących główną treść danego zasobu w formie obrazów zaczytanych do plików innych formatów (np.: w plikach *.doc, *.pdf, *.pps).

Wymagania wobec plików graficznych tworzących galerię

Portal utworzy galerię dla zasobów składających się z kilku plików graficznych. Aby to nastąpiło:

• typ zasobu musi wskazywać typ: galeria zdjęć;• aggregation_level w pliku smanifest.xml powinien mieć wartość „collection”;• każdy z plików musi mieć podany osobny opis (w polu opisu pliku: szczegóły

w dokumentacji SMANIFEST), opis nie może zawierać nazwy pliku. Kolejność wypisania plików w ramach elementu fileSet pliku smanifest.xml będzie stanowiła kolejność wyświetlania obrazów galerii. Aby zapewnić przejrzysty wygląd opisów wyświetlanych w galerii zdjęć, opisy plików nie powinny być one dłuższe niż 100 znaków ze spacjami.Alternatywnie, dostawca może utworzyć własną galerię online (HTML) o ile zachowa jej zgodność z niniejszymi wymaganiami. Galeria zdjęć przygotowana przez dostawcę powinna udostępniać opcję pobrania aktualnie wyświetlanego pliku graficznego.

Wymagania wobec zasobów typu diagram oraz schemat

Zasoby typu diagram oraz schemat powinny zostać przygotowane jako pliki do wyświetlenia online oraz jako pliki do wydruku. Zasób powinien składać się z co najmniej dwóch plików:

• plik graficzny w formacie wektorowym SVG,• plik do wydruku w formacie PDF.

Wymagania wobec dokumentów tekstowych w formacie HTML

Dokumenty tekstowe w formacie html muszą zawierać tekst sformatowany jedynie podstawowymi tagami html (h1, h2…, p, table, ul, li). Definicja stylu CSS oraz wszystkie elementy graficzne powinny być zawarte w treści dokumentu.

W dokumencie powinna zostać określona maksymalna szerokość dokumentu (treści dokumentu). Niedopuszczalne jest określenie szerokości stałą wartością (wymuszenie szerokości niezależnie od wielkości okna w którym dokument jest wyświetlany). Maksymalna szerokość dokumentu powinna wynosić między 700 a 900 px. Plik powinien być zapisany z użyciem kodowania UTF-8, które musi zostać wskazane odpowiednimi znacznikami w nagłówku dokumentu HTML.

� !10

Wymagania wobec zasobów w HTML 5.0

Zasoby przygotowane jako HTML 5.0 (nie dotyczy scenariuszy lekcji w formacie HTML), powinny zawierać plik uruchomieniowy w postaci dokumentu html o nazwie index.html. Jeśli plik uruchomieniowy wymaga do działania zewnętrznych plików (obrazki, pliki skryptów JavaScript CSS itp.) cały element powinien zostać spakowany do postaci pliku ZIP, który stanowi zasób. Plik powinien być spakowany tak, aby w katalogu głównym archiwum znalazł się plik index.html. Po wypakowaniu archiwum do dowolnego katalogu na komputerze użytkownika i uruchomieniu pliku index.html w przeglądarce, zasób powinien być w pełni funkcjonalny. Ze względu na architekturę i ograniczenia platform mobilnych (Android, iOS), pliki ZIP z zasobem w formacie HTML przygotowane w opisany powyżej sposób, spełniają wymogi uruchomienia zasobu w trybie offline.

Sposób zamieszczenia tego typu zasobów został opisany w dokumentacji tworzenia plików SMANIFEST (strony 21 – 38), która jest częścią niniejszej specyfikacji.Wszystkie pliki wchodzące w skład zasobu (html, css, js i inne tekstowe) powinny być zapisane z użyciem kodowania UTF-8.

Wymagania wobec zasobów w SCORM 2004

Do zasobów w formacie SCORM 2004 odnoszą się wymagania jak dla zasobów HTML 5.0. Dodatkowo tego typu zasoby powinny zawierać wszystkie pliki zdefiniowane w specyfikacji SCORM (pliki XML opisujące zasób).

Całość pliku zasobu przygotowanego w tym formacie powinna być dostarczona w formie paczki zip, zgodniej ze SCORM 2004.

Wymagania wobec zasobów audio

Dla zasobów przygotowanych w formie plików audio konieczne jest dodanie dodatkowej ilustracji zasobu. Ilustracja powinna zostać wskazana w elemencie: previewImg pliku smanifest.xml dołączonego do zasobu. Ilustracja powinna zostać zapisana w formacie PNG lub JPEG i mieć rozmiar:

• wysokość 640px,• szerokość 640px.

Wymagania wobec zasobów tekstowych

Wszelkie zasoby przygotowane w formie tekstowej (scenariusze lekcji, karty pracy itp.) powinny zostać dostarczone w formacie edytowalnym oraz formacie HTML do wyświetlenia online, zgodnie ze specyfikacją dopuszczalnych formatów plików.

W wypadku załączania do scenariusza lekcji dodatkowych tekstowych plików pomocniczych, powinny one zostać dostarczone w takim samym formacie jak plik główny scenariusza lekcji. Niedopuszczalne jest np.: dodanie do pliku ODT jako dodatkowego pliku tekstowego pliku w formacie DOC.

� !11

Wymagania wobec zasobów w formie plików wideo

Wszystkie zasoby w postaci plików wideo, muszą zostać dostarczone w dwóch wersjach: • w wersji skompresowanej:

- rozdzielczość minimum 360p; - format MPEG-4 oraz WebM (jako dwa osobne pliki); - maks. bitrate: 2 Mb/s; - liczba klatek na sekundę: 24, 25 lub 30;

• w wersji pozwalającej na wysokiej jakości prezentację pełnoekranową, zgodnie z poniższymi wymaganiami: -rozdzielczość minimum 720p (1280x720); -format MPEG-4 oraz WebM (jako dwa osobne pliki); -maks. bitrate: 4 Mb/s; - liczba klatek na sekundę: 24, 25 lub 30.

Szczegółowa specyfikacja formatów dla plików wideo:

Wszystkie pliki wideo użyte jako element innych zasobów, przeznaczone na potrzeby wyświetlania online (np. w kursach, lekcjach e-learning, ćwiczeniach) muszą zostać dostarczone w formatach kompatybilnych z wymienionymi w niniejszym dokumencie środowiskami. Podobnie jak w przypadku zdjęć, filmy nie mogą być sztucznie powiększane za pomocą programów edycyjnych. Minimalna jakość oznacza wielkość filmu (1:1, 100%), dla której odtwarzanie obrazu i dźwięku odbywa się bez widocznych zakłóceń, wad nadmiernej kompresji, interpolacji, widocznych szumów itd. Pierwsza klatka filmu powinna zawierać planszę tytułową wraz z wymaganymi logotypami. Niedopuszczalne jest zastosowanie pustego kadru jako pierwszej klatki filmu.

Parametry kodowania pliku wideo powinny zostać dobrane w taki sposób, aby wynikowy plik miał jak najmniejszy rozmiar bez widocznej straty jakości. Zamawiający zastrzega sobie możliwość negatywnej weryfikacji pliku, gdy możliwe jest znaczne zmniejszenie rozmiaru pliku wideo poprzez jego zakodowanie z innymi parametrami niepowodującymi straty jakość obrazu lub dźwięku.

Za optymalny rozmiar wideo uznaje się rozmiar wynikowego pliku z materiałem filmowym zakodowany za pomocą narzędzia ffmpeg z następującymi parametrami (%I – plik wejściowy, %O – plik wynikowy):

Format Kontener Kodek wideo Kodek audio

MPEG-4 (mp4) MP4 H.264 (MP) AAC

WebM WebM VP8 Vorbis

� !12

Format MP4 rozdzielczość 720p ffmpeg -i "%I" -strict experimental -acodec aac -ab 96k -vcodec libx264 -preset slow -f mp4 - crf 22 -s 1280x720 "%O"Format MP4 rozdzielczość 360p ffmpeg -i "%I" -strict experimental -acodec aac -ab 96k -vcodec libx264 -preset slow -f mp4 - crf 22 -s 640x360 "%O "Format WEBM rozdzielczość 720p ffmpeg -i "%I" -strict experimental -f webm -vcodec libvpx -g 120 -lag-in-frames 16 -deadline good -cpu-used 0 -vprofile 0 -qmax 51 -qmin 11 -slices 4 -b:v 2M -acodec libvorbis -ab 112k - ar 44100 -s 1280x720 "%O"Format WEBM rozdzielczość 360p ffmpeg -i "%I" -strict experimental -f webm -vcodec libvpx -g 120 -lag-in-frames 16 -deadline good -cpu-used 0 -vprofile 0 -qmax 51 -qmin 11 -slices 4 -b:v 2M -acodec libvorbis -ab 112k - ar 44100 -s 640x360 "%O"

Uwaga! W związku ze znanym bugiem w bibliotece FFmpeg (https://ffmpeg.org/trac/ffmpeg/ticket/1183) należy zwrócić uwagę na aktualizację oprogramowania podczas konwersji filmów do formatu .webm przy użyciu aplikacji wykorzystujących ww. bibliotekę. Błąd objawia się plikiem video, który nie odtwarza się w przeglądarce Mozilla Firefox.

Każdy plik wideo zawierający ścieżkę dialogową powinien zostać dostarczony wraz z plikiem transkrypcji w formacie SRT. Nazwa pliku SRT musi być taka sama jak pliku wideo, z uwzględnieniem zmiany rozszerzenia (plik SRT z napisami dla pliku plik-wideo.mp4 powinien zostać nazwany plik-wideo.srt). Plik SRT powinien być zapisany z użyciem kodowania polskich znaków w standardzie Windows-1250. Niedopuszczalne jest zamieszczanie napisów w postaci hardsub (napisy na stałe zakodowane w film).

Wymagania dotyczące parametrów plików źródłowych do utworów audiowizualnych

Parametry techniczne plików wideo: • Format/kodek: MP4/h264 (rekomendowany), MOV/ProRes (dopuszczalny)• ścieżka dźwiękowa filmu zapisana z użyciem kodeka MPEG AAC lub MP3,

załączona bezpośrednio w materiale filmowym lub osobna ścieżka formatu WAV. Parametry przekazanego pliku muszą pozwalać na wyeksportowanie po obróbce materiału w jakości nie niższej niż dostępna w ostatecznej wersji udostępnionej jako zasób. Rekomendowane jest przekazanie materiału w rozdzielczości 1080p z maksymalnym możliwym Bitrate.Parametry techniczne plików wideo dla zasobów typu screencast:

• wymagania jak dla standardowych plików wideo• alternatywnie wszystkie pliki wchodzące w skład projektu aplikacji w której materiał

został przygotowany, pozwalające na eksport do wskazanych formatów wideo i audio

Wszelkie wyjątki od tych wymagań wymagają indywidualnych ustaleń.

� !13

Sposób opisania zasobów metadanymi

1. Każdy zasób musi zostać opisany metadanymi, których specyfikacja opisana jest na stronach 21 – 38 niniejszego dokumentu. W skład pakietu instruktażowego wchodzą:

a) dokumentacja techniczna SMANIFEST (s. 21 – 38), b) plik smanifest.xsd, dostępny pod adresem: http://scholaris.pl/dostawca/smanifest.xsd,

za pomocą którego istnieje możliwość sprawdzenia czy pliki smanifest.xml są poprawne (dzięki walidatorowi składni http://scholaris.pl/dostawca/validate). Załączony plik .xsd umożliwia dostawcom sprawdzenie utworzonych plików smanifest.xml pod kątem ich poprawności, wskazując miejsca wymagające poprawek (walidacja zgodności pliku .xml z plikiem .xsd),

c) przykładowa paczka z zasobem oraz paczka tworząca zestaw, pokazujące prawidłową strukturę plików – pod adresem http://scholaris.pl/dostawca-files/smanifest-dokumentacja.zip.

2. Dopuszczalne wartości, którymi ma być wypełniony plik smanifest.xml, znajdują się w dokumentacji SMANIFEST (s. 21 – 38) wraz z załącznikami.

3. Pomocnicze pliki scenariusza lekcji, które nie będą stanowiły samodzielnych zasobów, powinny zostać dodane jako jeden z plików zasobu scenariusz lekcji. Szczegółowy opis załączenia plików pomocniczych znajduje się w dokumentacji SMANIFEST.

4. Sposób zapisu plików w strukturze zasobu i strukturze zestawu, opisany jest w dokumentacji SMANIFEST.

UWAGA: dopuszczalne jest wykonanie zasobu multimedialnego, który nie stanowi samodzielnej jednostki merytorycznej, oderwanej od scenariusza lekcji. W takim przypadku należy opisać go jako plik pomocniczy scenariusza.

Sposób katalogowania zestawów i zasobów

1. Każdy kompletny zasób musi być zapisany w jednym folderze. Folder musi zawierać w nazwie unikalny numer identyfikatora. Struktura folderu zasobu w ramach przygotowanego zestawu opisana została w dokumentacji SMANIFEST (s. 21 – 38).

2. Nazwy plików składowych zasobu muszą zawierać w swojej nazwie numer identyfikatora zasobu do którego należą.

3. Każdy zasób, zarówno w postaci pojedynczego pliku jak i mający postać zestawu plików, musi posiadać metryczkę.

4. Metryczka musi być wykonana zgodnie ze wzorem zamieszczonym w niniejszym dokumencie.

5. W przypadku zasobu składającego się z zestawu plików, wszystkie metryczki opisujące pliki składowe zasobu muszą zostać zapisane w jednym zbiorczym pliku *.xls lub *.ods.

6. Dla każdego zasobu oraz całego zestawu należy przygotować pliki smanifest.xml. 7. Szczegółowe wytyczne katalogowania oraz sposób utworzenia i dołączania plików

smanifest.xml opisane są w dokumentacji technicznej dla pliku smanifest.xml.

� !14

Tabela (metryczka)

Każdy przygotowany w ramach umowy zestaw i każdy znajdujący się w nim zasób musi dodatkowo zostać skatalogowany zgodnie z poniższą tabelą (metryczka). Dane te muszą być zapisane zbiorczo (dla wszystkich zestawów/zasobów) w jednym pliku *.xls lub *.ods

Pozycja Opis pozycji

Identyfikator zestawu/zasobu Prefiks + numer kolejny np. ABC00000000001

Oznaczenie zasobunadrzędnego/podrzędnego

Dla zasobu nadrzędnego musi być podanyidentyfikator zasobu podrzędnego (składowej zasobunadrzędnego), a dla zasobu podrzędnego muszą byćpodane identyfikatory zasobów nadrzędnych, w których występuje zasób nadrzędny.

TytułTekst zawierający główny temat zasobu, np. „Życie i twórczość Fryderyka Chopina” (unikalny w ramachzestawu).

Słowa kluczowe (minimumtrzy)

Słowa i frazy kluczowe, określające zawartość zasobu(pisane, poza nazwami własnymi, małą literą,wymieniane po przecinku), np.: Szopen, Chopin, biografia, muzyka fortepianowa.

Etap edukacyjny

Niezależnie od planowanej reformy systemu oświaty, należy wybrać 1 lub więcej aktualnie obowiązujących etapów edukacyjnych: • Wychowanie przedszkolne, • Edukacja wczesnoszkolna (klasy I-III), • Szkoła podstawowa (klasy IV-VI), • Gimnazjum, • Szkoły ponadgimnazjalne.

Należy każdorazowo podać nazwę i odpowiedni kod etapu edukacyjnego zdefiniowany w dokumentacjitechnicznej SMANIFEST (http://scholaris.pl/dostawca/przedmioty): PRZEDSZK, POCZ, PODST, GIM, SRE.

Przedmiot

Należy podać odpowiednie kody przedmiotów zdefiniowane w dokumentacji technicznej SMANIFEST (http://scholaris.pl/dostawca/przedmioty). Z uwagi na planowaną reformę systemu oświaty – wykonawca może ograniczyć się do następujących wartości: WYCHPRZE, INNE2, INNE3, INNE4, INNE5.

Podstawa programowa

Z uwagi na planowane wprowadzenie nowej podstawy programowej – zaleca się konsekwentne stosowanie kodu INNE, przewidzianego w dokumentacji technicznej SMANIFEST.

� !15

Dodatkowo dla każdego zasobu musi zostać dostarczony plik graficzny w formacie JPEG lub PNG, który będzie stanowił jego miniaturę w Portalu. Dla każdego zasobu należy przygotować unikalną miniaturę, odzwierciedlającą zawartość merytoryczną zasobu. Wymagana szerokość obrazu to 190px.

Opis zawartości zasobu

Zwięzły opis zasobu, pozwalający zidentyfikowaćzawartość merytoryczną zasobu, np. „Materiałmultimedialny (prezentacja) zawierający biografięFryderyka Chopina wraz z fragmentami jegotwórczości” (unikalny w ramach zestawu).

Stopień agregacji

Stopień agregacji: Wybrać z dostępnych: • single – jeden plik z wersjami dla mobile/desktop

itd. • lesson – zip z lekcją SCORM • course – zestaw zipów z lekcjami SCORM • collection – wiele plików

Typ zasobu

Lista typów zasobów została zdefiniowana w dokumentacji technicznej SMANIFEST. Należy podać jedną z wartości podanych w tabeli na stronie 5. niniejszego dokumentu.

Format zasobuElektroniczny format zasobu oraz wszystkich jego składowych wg MIME(http://www.iana.org/assignments/media-types/).

Autorzy Lista autorów zasobu (numer identyfikatora w przypadku pracy konkursowej)

Materiały obce Lista wykorzystanych materiałów obcych.

Prawa autorskie i licencje Lista praw autorskich i licencji dotyczących materiałów obcych wykorzystanych w zasobie.

Data utworzenia / modyfikacji

Daty utworzenia zasobu i daty jego kolejnychmodyfikacji. Wersjonowanie zasobów odbywa się na podstawie dat modyfikacji.

Pozostałe informacje Szczególne uwagi związane z zasobem.

� !16

Opis obowiązkowej procedury testowej dla wszystkich przygotowanych zasobów

1. Wszystkie czynności testowe, polegające na faktycznym zweryfikowaniu wymagań zapisanych w niniejszym opracowaniu, należy przeprowadzić osobno dla każdego zasobu, na każdej platformie, systemie operacyjnym i oprogramowaniu wymienionym w niniejszym dokumencie,

2. Dostawca musi przekazać przygotowany arkusz kalkulacyjny, w którym potwierdzi daty wykonania testów zasobów. Arkusz należy przygotować w oparciu o „Tabele zgodności zasobów z wymaganiami Portalu Scholaris”. Dopuszczalne jest przygotowanie jednej zbiorczej tabeli zawierającej nazwy/numery wszystkich testowanych zasobów.

3. Tabela musi zawierać datę przeprowadzonego testu zgodności, jednak tylko wtedy, jeśli dla danego zasobu i typu urządzenia, systemu operacyjnego, programu wszystkie wymagania zapisane w niniejszym dokumencie zostały spełnione.

4. Brak daty w odpowiednich komórkach oznacza nieprzeprowadzenie testu lub wynik negatywny.

� !17

Tabela zgodności zasobów z wymaganiami Portalu ScholarisZasoby przeznaczone do uruchamiania w trybie online.

System operacyjny

Przeglądarka internetowa lub czytnikekranowy dla niedowidzących (wersjewymienione i wersje kolejne)

Obsługa za pomocą przeglądarkiinternetowej bez potrzeby instalacji dodatkowegooprogramowania (kodeków, wtyczek, środowisk uruchomieniowych)

Windows 7

IE 9+ TAK

Chrome 24+ TAK

Firefox 18+ TAK

Opera 15+ TAK

Czytnik ekranowy TAK

Tekstowe odpowiedniki wszystkichmateriałów audio-wizualnych

TAK

Windows Vista

IE 9+ TAK

Chrome 24+ TAK

Firefox 18+ TAK

Opera 15+ TAK

Czytnik ekranowy TAK

Tekstowe odpowiedniki wszystkichmateriałów audio-wizualnych

TAK

Windows XP

Chrome 24+ TAK

Firefox 18+ TAK

Opera 15+ TAK

Czytnik ekranowy TAK

Tekstowe odpowiedniki wszystkichmateriałów audio-wizualnych

TAK

Linux

Chrome 24+ TAK

Firefox 18+ TAK

Czytnik ekranowy

Tekstowe odpowiedniki wszystkichmateriałów audio-wizualnych

TAK

� !18

Tabela zgodności zasobów z wymaganiami Portalu Scholaris Zasoby przeznaczone do pobierania i wykorzystywania offline

Mac OS X (10.5+)

Chrome 24+ TAK

Firefox 18+ TAK

Safari 5+ TAK

Czytnik ekranowy TAK

Tekstowe odpowiedniki wszystkichmateriałów audio-wizualnych TAK

iOS 4+

Przeglądarka natywna TAK

Czytnik ekranowy TAK

Tekstowe odpowiedniki wszystkichmateriałów audio-wizualnych

TAK

Android 3.0+

Przeglądarka natywna TAK

Czytnik ekranowy TAK

Tekstowe odpowiedniki wszystkichTAK

materiałów audio-wizualnych

� !19

System operacyjnyObsługa za pomocą standardowych narzędzi dostępnych w systemie operacyjnym lub pakietu biurowego* lub czytnika plików PDF

Windows 7 TAK

Windows Vista TAK

Windows XP TAK

Linux TAK

Mac OS X (10.5+) TAK

iOS 4+ TAK

Android 3.0+ TAK

* Lista pakietów biurowych, z którymi należy testować zasoby w postaci dokumentów tekstowych, prezentacji, arkuszy kalkulacyjnych:

• Microsoft Office 2003+ dla Windows,• LibreOffice (zalecana ostatnia wersja) dla Windows i Linux,• najnowsza wersja pakietu iWorks, odpowiednio dla typu pliku: Pages, Numbers,

Keynote dla Mac,• usługi Google Docs.

Odstępstwa od założeń technicznych

W uzasadnionych merytorycznie przypadkach dopuszczalne są pliki o innych formatach niż wymienionych wcześniej – w tym takie, które wymagają dodatkowych aplikacji. W szczególności zamawiający ma na myśli pliki zawierające specyficzne informacje z zakresu dziedzin przyrodniczych (np. MOL, SDF, CIF, PDB). Tego typu pliki powinny:

• stanowić jedynie wzbogacenie lub uzupełnienie plików zgodnych z podstawowymi wymaganiami technicznymi – w ramach danego zasobu (tzn. nie mogą być niezależnym zasobem),

• zostać spakowane do archiwum ZIP.

� !20

Konkurs na wykonanie szczegółowego opracowania koncepcji (opisu)

10 zestawów materiałów dla nauczycieli matematyki

SMANIFEST Wersja 1.5 z dnia 2013-07-16 (z modyfikacjami z dnia 2016-12-28)

Spis treści Charakterystyka formatu 22 Zasady przygotowywania pakietu edukacyjnego z użyciem plików smanifest 22 Przygotowanie pliku opisującego pakiet 22 Przygotowanie zasobu z plikiem smanifest 22 Przykładowy pakiet zasobów – metoda budowy archiwum 23 Tworzenie pliku zip dla zasobów przygotowanych w postaci pakietu 25 Scenariusz lekcji z plikiem dodatkowym 25 Przykładowy scenariusz lekcji z plikiem dodatkowym 25 Zasób typu Galeria zdjęć 26 Przykładowa galeria zdjęć 26 Zasób w formacie HTML 27 Przykład zasobu HTML 27 Zasób wideo 27 Przykład zasobu wideo 27 Audiodeskrypcja zasobu 28 Opis typów złożonych dokumentu XML 28 Typ: [descriptionType] - Opis zasobu lub pakietu zasobów 28 Typ: [keywordsType] - Słowa kluczowe 28 Typ: [educationalType] - Definicja przedmiotów nauczania, do których jest przypisany element 29 Typ: [educationalLevelType] 29 Typ: [contributorType] - Osoba lub instytucja mająca wkład w utworzenie zasobuoraz licencja zasobu 30 Typ: [publishInformationType] - Dane dostawcy i wersji zasobu 30 Typ: [contributorsType] 31 Typ: [licenseInformationType] 31 Typ: [licenseType] 31 Typ: [foreignIdentifierType] - Identyfikator zasobu w zewnętrznych katalogach 32 Typ: [scholarisType] - Informacje o dostawcy zasobów 32 Typ: [foreignIdentifiersType] - Identyfikatory zewnętrzne 32 Typ: [relationType] - Powiązanie występujące między zasobami, określające podrzędność i nadrzędność zasobów względem siebie 33 Typ: [relationsType] - Relacje dostawców 33 Typ: [additionalFieldsType] - Dodatkowe pola opisu zasobów oraz pakietu zasobów 33 Typ: [fieldType] - Rodzaje pól 33 Typ: [basisPointsType] - Punkty podstawy programowej 34 Typ: [resourceSetType] - Informacje o pakiecie zasobów 34 Typ: [resourceExternalType] - Informacje o zasobie zewnętrznym 34 Typ: [resourceType] – Informacje o zasobie 35 Typ: [fileSetType] - Reprezentuje merytoryczną zawartość 37 Typ: [targetsType] - Platformy docelowe 37 Typ: [fileType] - Rodzkaje plików 37 Typ: [bibliographyType] - Informacje o bibliografii zasobu 38 Typ: [bibliographyEntryType] - Dane wpisu bibliografii 38

� !21

Charakterystyka formatu

Plik smanifest.xml zawiera w sobie informacje ze standardu DublinCore, ale również dodatkowe, dotyczące powiązań między metadanymi i poszczególnymi plikami zasobów.

Główną metodą wprowadzania tych danych do Portalu jest import pliku .zip, zawierającego pliki zasobu oraz plik smanifest.xml, obejmujący wszystkie dane o zasobie. Drugą metodą jest wypełnienie formularza, zawierającego te same pola, oraz wczytanie plików. System samodzielnie utworzy wtedy dokument smanifest i spakuje go w paczkę razem z plikami zasobu.

Załączony plik .xsd umożliwia dostawcom sprawdzenie utworzonych plików smanifest pod kątem ich poprawności, wskazując miejsca wymagające poprawek (walidacja zgodności pliku .xml z plikiem .xsd). Aktualny plik XSD jest dostępny pod adresem: http://scholaris.pl/dostawca/smanifest.xsd

Do pliku XSD została dołączona wygenerowana dokumentacja pliku.

Dodatkowo zostały załączony przykładowy pakiet, na podstawie którego dostawca można poznać właściwą strukturę katalogów.

Zasady przygotowywania pakietu edukacyjnego z użyciem plików smanifest

PrzygotowanieplikuopisującegopakietPierwszym etapem jest przygotowanie pliku smanifest.xml dla pakietu edukacyjnego, w którym zamieszczona zostanie charakterystyka całego pakietu. Elementem głównym pliku dla pakietu zasobów jest element resourceSet. Unikalny identyfikator pakietu powinien zostać wpisany do pliku smanifest.xml w elemencie: scholaris/publishInformation/identifier.

Plik smanifest.xml charakteryzujący pakiet powinien znaleźć się w głównym katalogu pliku zip reprezentującym cały pakiet.

PrzygotowaniezasobuzplikiemsmanifestKażdy zasób przygotowany w ramach pakietu powinien znaleźć się w osobnym katalogu. Plik smanifest.xml powinien znaleźć się bezpośrednio w tym katalogu, a ścieżki do plików w nim zawarte powinny być zapisane w relacji do położenia tego katalogu, bez możliwości używania zapisu ‘..’, tzn. wszystkie pliki zasobu powinny znajdować się na tej samej, lub głębiej, w hierarchii katalogów.

W każdym pliku smanifest.xml zasobu powinna zostać wskazana relacja typu „ispartof” z identyfikatorem pakietu zasobów.

� !22

Przykład. Zasób jest częścią pakietu o identyfikatorze ABC0000100001 (taki wpis został podany w pliku smanifest.xml charakteryzującym pakiet).

<scholaris>…

<relations><relation>

<kind>ispartof</kind><identifier>ABC0000100001</identifier>

</relation></relations>

…</scholaris>

Pliki smanifest.xml powinny zostać zapisane z użyciem kodowania UTF-8. Niedopuszczalne jest stosowanie innego kodowania dla plików smanifest.xml.

Przykładowypakietzasobów–metodabudowyarchiwum

Poniższy rysunek przedstawia strukturę pliku ZIP jaki powinien zostać utworzony dla całego jednego pakietu (przedstawiony poniżej przykładowy pakiet załączony jest do dokumentacji w katalogu przykladowy-pakiet), w którego skład wchodzą trzy zasoby (scenariusz lekcji oraz dwa zasoby multimedialne). Wyjaśnienia do elementów oznaczonych liczbami znajdują się poniżej.

(1) Katalog główny pliku ZIP - Pakiet ZZZ001. Poszczególne zasoby stanowią przykłady zasobów złożonych i omawiane są szczegółowo w dalszych rozdziałach.

(2) Katalog zasobu pierwszego (scenariusz+plik dodatkowy) w ramach pakietu. W katalogu tym musi znajdować się plik smanifest.xml opisujący cały zasób. Katalogi zasobu muszą być bezpośrednimi podkatalogami w pliku zip. W załączonym przykładzie zawarte są 3 różne zasoby w katalogach: ZASOB_ZZZ00101, ZASOB_ZZZ00102, ZASOB_ZZZ00103

(3) Katalog z plikami w ramach zasobu. UWAGA! Pomimo że w podanych przykładach każdy z elementów fileSet w pliku smanifest.xml zasobu posiada własny katalog i jest to sugerowana metoda budowy pakietu - nie jest to koniecznością. Układ katalogów wewnątrz katalogu zasobu (bezpośredni podkatalog zip) jest dowolny i dostawca może zaproponować własny.

(4) Plik zasobu. W pliku smanifest.xml dla zasobu (pozycja 5) odwołanie do tego pliku powinno być relatywne do położenia pliku smanifest.xml, czyli w tym wypadku: „PLIKI_1/ZZZ00101.html”.

(5) Plik smanifest.xml dla zasobu. W pliku musi znajdować się odwołanie do kodu pakietu zawartego w ramach tego samego pliku zip.

(6) Plik smanifest.xml opisujący cały pakiet. Plik musi znajdować się w głównym katalogu pliku zip.

� !23

� !24

Tworzenieplikuzipdlazasobówprzygotowanychwpostacipakietu

Ważne jest, aby poprawnie utworzyć plik zip. Plik nie może zawierać podkatalogu, w którym umieszczony jest plik smanifest.xml pakietu zasobów. Aby sprawdzić poprawność spakowania, można otworzyć plik w programie do obsługi archiwów (np. 7-zip, WinRAR itp.). Po otwarciu archiwum wygląd spakowanego pliku powinien być analogiczny do przedstawionego na screenie poniżej:

ScenariuszlekcjizplikiemdodatkowymPliki które nie powinny być traktowane jako całościowe zasoby (nie ma możliwości wykorzystania ich bez dostępu do scenariusza lekcji zawartego w pakiecie) powinny zostać dołączone do zasobu scenariusz lekcji. Pliki takie powinny zostać dodane w każdym elemencie: resourceType/fileSet jako element file. Dla plików tego typu powinien zostać dodany opis pliku wskazujący cel dołączenia pliku.

PrzykładowyscenariuszlekcjizplikiemdodatkowymW załączony pakiecie zasobem zawierającym scenariusz lekcji jest zasób ZZZ00101. Scenariusz ten dostarczony został w dwóch formatach plików (html oraz pdf).

Reprezentacja plików oraz załączonego pliku dodatkowego w pliku /ZASOB_ZZZ00101/smanifest.xml przedstawia się następująco:

<scholaris>...

<fileSet><targets>

<target>desktop</target></targets><file>

<format>application/vnd.openxmlformats-officedocument.spreadsheetml.sheet

</format><name>PLIKI_1/plik-dodatkowy-ZZZ0010194.xls</name><size>8969</size>

<description>Arkuszdodatkowy#dodatkowy</description></file><file>

<format>application/pdf</format><name>PLIKI_1/ZZZ00101.pdf</name><size>109934</size>

</file></fileSet><fileSet>

� !25

<targets><target>desktop</target><target>mobile</target>

</targets><file>

<format>application/vnd.openxmlformats-officedocument.spreadsheetml.sheet

</format><name>PLIKI_2/plik-dodatkowy-ZZZ00101.xls</name><size>8969</size><description>Arkuszdodatkowy#dodatkowy</description>

</file><file>

<format>text/html</format><name>PLIKI_2/ZZZ00101.html</name><size>61844</size>

</file></fileSet>

...</scholaris>

W powyższym kodzie XML należy zwrócić uwagę że: • Zawarte są 2 elementy fileSet – dla każdego typu pliku scenariusza osobny

element fileSet;• Pliki dodatkowe scenariusza posiadają dodatkowy obowiązkowy element:

description który zawiera opis załączonego pliku.• Dodatkowy plik w opisie (pole ‘description’ elementu file) musi zawierać

na końcu ciąg znaków: #dodatkowy. Tekst po znaku ‘#’ dla plików dodatkowych scenariusza nie jest wyświetlany na portalu.

• Pliki dodatkowe powinny zostać zdefiniowane na poziomie każdego elementu fileSet.

ZasóbtypuGaleriazdjęć

Istotnym elementem zasobów typu Galeria zdjęć jest dodawanie wszystkich plików w galerii do jednego elementu fileSet (chyba, że wszystkie pliki galerii dodane są w wielu typach, wtedy dla każdego typu tworzymy osobny element fileSet i w jego ramach definiujemy wszystkie pliki galerii).

PrzykładowagaleriazdjęćW pakiecie przykładowym znajduje się zasób ZZZ00102 oznaczony typem Galeria zdjęć. W załączonym przykładzie galeria składa się tylko z plików jednego typu, które zgrupowane są w jednym elemencie fileSet:

<scholaris>...

<fileSet><targets>

<target>desktop</target><target>mobile</target>

</targets><file>

<format>image/jpeg</format><name>PLIKI_1/zdj1.jpg</name><size>609043</size><description>Jesiennedrzewo#Licencja:CC-BY,

Źródło:http://przyklad.com</description></file>

� !26

<file><format>image/jpeg</format><name>PLIKI_1/zdj2.jpg</name><size>841672</size><description>Most</description>

</file><file>

<format>image/jpeg</format><name>PLIKI_1/zdj3.jpg</name><size>169367</size><description>Niedźwiedźbrunatny</description>

</file></fileSet>

...</scholaris>

Pliki zdjęć/obrazów w galerii powinny posiadać zdefiniowany element description, jeśli nie jest on zawarty bezpośrednio na załączonej ilustracji.

Dodatkowe informacje licencyjne dla pliku Jeżeli konieczne jest podanie dodatkowych informacji licencyjnych dotyczących pojedynczego pliku w galerii zdjęć, należy podać te informacje po znaku ‘#’ w opisie pliku.

Przykład: <file>

<format>image/jpeg</format><name>PLIKI_1/zdj1.jpg</name><size>609043</size><description>Jesiennedrzewo#Licencja:CC-BY,Źródło:http://przyklad.com</description>

</file>

Tekst po znaku ‘#’ wyświetlony zostanie na portalu mniejszą czcionką pod opisem ilustracji.

ZasóbwformacieHTMLZasoby w formacie HTML (poza scenariuszem lekcji, który musi zostać dostarczony jako samodzielny plik HTML) powinny zostać razem z plikami dodatkowymi spakowane do pliku zip. W katalogu głównym pliku zip powinien znaleźć się plik index.html lub index.htm, którego uruchomienie po rozpakowaniu pliku zasobu poprawnie wyświetli zawartość zasobu. Zalecamy aby w katalogu głównym zip zawarty był tylko plik index.html, a pliki dodatkowe zostały umieszczone w podkatalogach.

PrzykładzasobuHTML

W przykładowym pakiecie przygotowany został zasób ZZZ00103, który zawiera zasób w formacie HTML z dodatkowym plikiem javascript.

ZasóbwideoZasób wideo zgodnie z wymaganiami technicznymi dla zasobów powinien zostać dostarczony w 2 formatach: webm oraz mp4. Dla każdego z formatów pliki powinny zostać dodane w 2 rozdzielczościach (HD oraz mniejsza).

Przykładzasobuwideo

W przykładowym pakiecie zasób ZZZ00104 przedstawia poprawną strukturę dla zasobu zawierającego 4 pliki wideo wraz z napisami.

� !27

Audiodeskrypcjazasobu

W przypadku załączenia do zasobu pliku audiodeskrypcji dla całego zasobu, powinien on zostać utworzony jako plik w formacie TXT zapisany z kodowaniem UTF-8. Plik audiodeskrypcji zawsze powinien zostać załączony w osobnym elemencie fileSet w pliku smanifest.xml zasobu.

Opis typów złożonych dokumentu XML

Typ:[descriptionType]-Opiszasobulubpakietuzasobów

Wykorzystywany przez: • resourceSetType/description• resourceExternalType/description• resourceType/description

Elementy:

[title] Dane opisujące pakiet zasobów – ciąg znaków będący tytułem ogólnie określającym zawartość pakietu, np. „Czynniki kształtujące pogodę i klimat”.

[abstract] Skrócony opis – ciąg znaków będących krótkim opisem zawartości pakietu.

[keywords]: typ [keywordsType] Słowa kluczowe opisujące pakiet – lista słów i fraz kluczowych, charakterystycznych dla danego pakietu.

[additionalFields]: typ [additionalFieldsType] Dodatkowe pola opisowe dla pakietu, definiowane przez administratora (typ: [additionalFieldsType]).

[educational]: typ [educationalType] Dane edukacyjne.

Typ:[keywordsType]-Słowakluczowe

Wykorzystywany przez: • descriptionType/keywords

Elementy:[keyword] Ciąg znaków określający słowo lub frazę kluczową charakterystyczną dla zasobu lub pakietu zasobów.

� !28

Typ:[educationalType]-DeNinicjaprzedmiotównauczania,doktórychjestprzypisanyelement

Wykorzystywany przez: • descriptionType/educational

[educationalLevel]: typ [educationalLevelType]

Typ:[educationalLevelType]

Wykorzystywany przez: • educationalType/educationalLevel

UWAGA! Definicja kodów dla etapów, przedmiotów oraz punktów podstawy programowej załączona jest do niniejszej dokumentacji pod adresem: http://scholaris.pl/dostawca/przedmioty.

Podobnie jak w przypadku innych metadanych, opisy zasobów w zakresie danych edukacyjnych muszą być zgodne z treścią metryczek (patrz: strony 15 – 16).

[stage] Poziom edukacyjny – kod oznaczający poziom nauczania.

Niezależnie od planowanej reformy systemu oświaty, należy wybrać 1 lub więcej aktualnie obowiązujących etapów edukacyjnych: • Wychowanie przedszkolne, • Edukacja wczesnoszkolna (klasy I-III), • Szkoła podstawowa (klasy IV-VI), • Gimnazjum, • Szkoły ponadgimnazjalne,

każdorazowo podając odpowiedni(e) kod(y): PRZEDSZK, POCZ, PODST, GIM, SRE.

[subject] Przedmiot nauczania – kod przedmiotu nauczania.

Z uwagi na planowaną reformę systemu oświaty – wykonawca może ograniczyć się do następujących wartości: WYCHPRZE, INNE2, INNE3, INNE4, INNE5.

[basisPoints]: typ [basisPointsType] Realizowane punkty podstawy programowej – numery punktów podstawy programowej (te najbardziej zagnieżdżone).

Z uwagi na planowane wprowadzenie nowej podstawy programowej – zaleca się konsekwentne stosowanie kodu INNE.

� !29

Typ:[contributorType]-Osobalubinstytucjamającawkładwutworzeniezasobuorazlicencjazasobu

Wykorzystywany przez: • contributorsType/contributor

[type] Typ relacji, dopuszczalne wartości: - contributor (współtwórca) - creator (twórca) - publisher (wydawca) - rightHolder (właściciel praw do zasobu). - licence (licencja)

[name] Ciąg znaków określających nazwę podmiotu wnoszącego wkład w powstanie zasobu lub nazwy licencji.

[homepageUrl] Adres strony internetowej osoby/podmiotu lub zapisów licencyjnych.

Typ:[publishInformationType]-Danedostawcyiwersjizasobu

Wykorzystywany przez: • scholarisType/publishInformation

[publisher] Ciąg znaków określający identyfikator dostawcy nadany przez ORE.

[identifier] Ciąg znaków określający identyfikator zasobu w ramach dostawcy – np. numer kolejny zasobu wytworzongo przez dostawcę.

[version] Liczba oznaczająca numer wersji zasobu, umożliwiający rozpoznanie jego najnowszej wersji i nadpisanie poprzedniej.

[createDate] Data utworzenia pierwszej wersji zasobu.

[updateDate] Data ostatniej aktualizacji zasobu.

[contributors]: typ [contributorsType] Informacje dotyczące własności i autorstwa zasobu.

� !30

Typ:[contributorsType]

Wykorzystywany przez: • publishInformationType/contributors

[contributor]: typ [contributorType] Dane o własności i autorstwie zasobu.

Typ:[licenseInformationType]

Wykorzystywany przez: • publishInformationType/licenseInformation

[license]: typ [licenseType] Lista licencji, na jakich udostępniony został zasób.

Typ:[licenseType]

Wykorzystywany przez: • publishInformationType/licenseInformation/license

Wartość określająca licencję. Do wyboru kod licencji z tabeli poniżej:

Kodlicencji

Nazwa licencji link

CC-BY CC BY Uznanie autorstwa http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/deed.pl

CC-BY-SA

CC BY-SA Uznanie autorstwa-Na tychsamych warunkach

http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl

CC-BY-ND

CC BY-ND Uznanie autorstwa-Bezutworów zależnych

http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/deed.pl

CC-BY-NC

CC BY-NC Uznanie autorstwa-Użycieniekomercyjne

http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/deed.pl

CC-BY-NC-SA

CC BY-NC-SA Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/deed.pl

CC-BY-NC-ND

CC BY-NC-ND Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl

CR Licencja wyłączna - Copyright

DP Autorskie prawa majątkowe do utworuwygasły

� !31

Typ:[foreignIdentiNierType]-IdentyNikatorzasobuwzewnętrznychkatalogach

Wykorzystywany przez: • foreignIdentifiersType/foreignIdentifier

[catalog] Ciąg znaków określający katalog, w którym jest dostępny zasób, np. ISBN.

[entry] Ciąg znaków określający wpis do katalogu – treść wpisana do zewnętrznego katalogu.

Typ:[scholarisType]-Informacjeodostawcyzasobów

Wykorzystywany przez: • scholaris

[publishInformation]: typ [publishInformationType] Informacje o dostawcy zasobów.

[foreignIdentifiers]: typ [foreignIdentifiersType] Identyfikatory zewnętrzne zasobu służące do celów informacyjnych, np. nr isbn książki, issn czasopisma itp.

[relations]: typ [relationsType] Relacje dostawcy zasobów.

[resourceSet]: typ [resourceSetType] Informacje o pakiecie zasobów.

[resourceExternal]: typ [resourceExternalType] Informacje o zasobie zewnętrznym.

[resource]: typ [resourceType] Informacje o zasobie.

Typ:[foreignIdentiNiersType]-IdentyNikatoryzewnętrzne

Wykorzystywany przez: • scholarisType/foreignIdentifiers• bibliographyEntryType/identifier

[foreignIdentifier]: typ [foreignIdentifierType] Identyfikator zewnętrzny.

� !32

Typ:[relationType]-Powiązaniewystępującemiędzyzasobami,określającepodrzędnośćinadrzędnośćzasobówwzględemsiebie

Wykorzystywany przez: • relationsType/relation

[kind]Typ powiązania, dopuszczalne wartości: - ispartof (stanowi część pakietu zasobów) - haspart (jest pakietem zasobów i opisuje zasoby, które wchodzą w jego skład)

[identifier] Ciąg znaków oznaczający numer pakietu zasobów, gdy [kind]=ispartof. Ciag znaków oznaczający numer zasobu, gdy [kind]= haspart.

Typ:[relationsType]-Relacjedostawców

Wykorzystywany przez: • scholarisType/relations

[relation]: typ [relationType] Relacja dostawcy.

Typ:[additionalFieldsType]-Dodatkowepolaopisuzasobóworazpakietuzasobów

Wykorzystywany przez: • descriptionType/additionalFields

[field]: typ [fieldType] Pole dodatkowe.

Typ:[NieldType]-Rodzajepól

Wykorzystywany przez: • additionalFieldsType/field

[name] Ciąg znaków oznaczający nazwę pola dodatkowego.

[content] Ciąg znaków określający zawartość pola dodatkowego.

� !33

Typ:[basisPointsType]-Punktypodstawyprogramowej

Wykorzystywany przez: • educationalLevelType/basisPoints

[basisPoint] Ciąg znaków określający punkt podstawy programowej (tylko najgłębiej zagnieżdżony, czyli nieposiadający dalszych podpunktów).

Z uwagi na planowane wprowadzenie nowej podstawy programowej – zaleca się konsekwentne stosowanie kodu INNE.

Typ:[resourceSetType]-Informacjeopakieciezasobów

Wykorzystywany przez: • scholarisType/resourceSet

[description]: typ [descriptionType] Dane opisujące pakiet zasobów.

Typ:[resourceExternalType]-Informacjeozasobiezewnętrznym

Wykorzystywany przez: • scholarisType/resourceExternal

[description]: typ [descriptionType]). Dane opisujące zasób zewnętrzny.

[miniatureImg] Ciąg znaków z nazwą miniatury pliku graficznego wyświetlanego w wyszukiwarce (maks. szerokość obrazu 190 px).

[previewImg] Ciąg znaków z nazwą pliku graficznego wyświetlanego stronie zasobu (maks. szerokość obrazu 640 px).

[resourceType] Typ zasobu, dopuszczalne wartości: video - film sound - plik dźwiękowy excercise - ćwiczenie graphics - ilustracja tabular - tabela narration - nagranie lektorskie questionnaire - kwestionariusz lecture - wykład

� !34

experiment - eksperyment slide - slajdy worksheet - karta pracy diagram - diagram text - tekst ebook - e-książka dictionary - słownik test - egzamin/test scenario - scenariusz lekcji legalact - akt prawny app - aplikacja schema - schemat e-lesson - e-lekcja learning-program - program nauczania images-gallery - galeria zdjęć

[domain] Domena, na której znajduje się zasób.

[location] Adres URL zasobu.

Typ:[resourceType]–Informacjeozasobie

Wykorzystywany przez: • scholarisType/resource

[description]: typ [descriptionType] Dane opisujące zasób.

[miniatureImg] Ciąg znaków z nazwą miniatury pliku graficznego wyświetlanego w wyszukiwarce (maks. szerokość obrazu 190 px).

[previewImg] Ciąg znaków z nazwą pliku graficznego wyświetlanego stronie zasobu (maks. szerokość obrazu 640 px).

[resourceType] Typ zasobu, dopuszczalne wartości: video - film sound - plik dźwiękowy excercise - ćwiczenie graphics - ilustracja tabular - tabela

� !35

narration - nagranie lektorskie questionnaire - kwestionariusz lecture - wykład experiment - eksperyment slide - slajdy worksheet - karta pracy diagram - diagram text - tekst ebook - e-książka dictionary - słownik test - egzamin/test scenario - scenariusz lekcji legalact - akt prawny app - aplikacja schema - schemat e-lesson - e-lekcja learning-program - program nauczania images-gallery - galeria zdjęć

[aggregationLevel] Poziom agregacji zasobu, dopuszczalne wartości: - single – jeden plik z wersjami dla mobile/desktop itd. - lesson – zip z lekcją SCORM - course – zestaw zipów z lekcjami SCORM - collection – wiele plików

[fileSet]: typ [fileSetType] Zestaw plików.

[bibliography]: typ [bibliographyType] Bibliografia zasobu.

� !36

Typ:[NileSetType]-Reprezentujemerytorycznązawartość

Kilka plików oznacza zbiór plików, np. kilka obrazów z różną zawartością. Na poziomie fileSet każdy plik powinien mieć inną zawartość.

Wykorzystywany przez: • resourceType/fileSet

[targets]: typ [targetsType] Platformy, dla których przeznaczony jest zestaw plików. Dopuszczalne wartości to: - mobile, - desktop.

[file]: typ [fileType] Plik.

Typ:[targetsType]-Platformydocelowe

Wykorzystywany przez: • fileSetType/targets

[target] Wskazanie docelowych typów urządzeń, dla których są przeznaczone pliki: - mobile - urządzenia mobilne - desktop - urządzenia o wysokiej rozdzielczości (komputery, tablety)

Typ:[NileType]-Rodzajeplików

Wykorzystywany przez: • fileSetType/file

[format] Ciąg znaków określający format MIME pliku (typy MIME dostępne na stronie: http://www.iana.org/assignments/media-types/index.html)

[name] Ciąg znaków będący nazwą pliku.

[size] Liczba oznaczająca rozmiar pliku w bajtach.

[description] Opis pliku: wymagany dla zdjęć w galeriach, dla których nie dodano podpisów na załączonych plikach graficznych.

� !37

Typ:[bibliographyType]-InformacjeobibliograNiizasobu

Wykorzystywany przez: • resourceType/bibliography

[bibliographyEntry]: typ [bibliographyEntryType] Zawartość bibliografii zasobu.

Typ:[bibliographyEntryType]-DanewpisubibliograNii

Wykorzystywany przez: • bibliographyType/bibliographyEntry

[title]Ciąg znaków będący tytułem źródła.

[author] Ciąg znaków określający autora źródła.

[publisher] Ciąg znaków określający wydawcę źródła.

[publishDate] Data publikacji źródła.

[location] Adres URL do źródła.

[identifier]: typ [foreignIdentifiersType] Identyfikator źródła w zewnętrznych katalogach.

� !38