¯YJ¥C DLA INNYCH oswiatamazowiecka · Inauguracja roku szkolnego 2009/2010 | Kadzidło, powiat...

PROBLEMNOSTRYFIKACJI

INAUGURACJAROKU SZKOLNEGO

Legalizacja œwiadectwuzyskanych poza granicami RP

Wyró¿nienie dla PublicznegoGimnazjum w Kadzidle

SZKOŁARADOSNAProgram modernizacji szkolnych placów zabaw17 22 5

Biuletyn InformacyjnyKuratorium Oświatyw Warszawie

ISSN1896-2521

Tęsknota eurosierotyALARMUJĄCA DIAGNOZAEDUKACYJNEJ SYTUACJI DZIECIWSPÓŁCZESNYCH EMIGRANTÓW

27

ww

w.o

swia

tam

azow

ieck

a.pl

¯YJ¥C DLA INNYCHSZKO£A GLOBALNA

Nr 01 [01] 10 2009

18

Wyrównanie szansPRIORYTETOWE ZADANIE DLA SYSTEMU OŚWIATY

26

Społeczna koalicja na rzecz BRDRADA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO

6

Filozofia nadzoruZMIANA ZASAD SPRAWOWANIANADZORU PEDAGOGICZNEGO

12

fot.

K. W

ojci

ebsk

i|P

ER

SP

EK

TYW

Y

wydan

ie spec

jalne

Szanowni Dyrektorzy Szkół i Placówek Oświatowych zapraszamy do współpracy i zapoznania się z naszą ofertą edukacyjną.TWP w Siedlcach powstało w maju 1954 r. Od tego roku do 1996 przechodziło różne formy organizacyjne. W okresie działania byliśmy postrzegani jako instytucja oświatowa pewna i wiarygodna. TWP w 1996 r. na wniosek działaczy TWP w Siedlcach Zarząd Główny w Warszawie Uchwałą powołał Oddział Regionalny w Siedlcach. Towa-rzystwo uzyskało osobowość prawną. TWP OR w Siedlcach jest zarejestrowane w KRS i w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Warszawie. Działalność TWP ukierunkowana jest na kształcenie ludzi dorosłych. W każdym roku oświatowym kształci się od 1300 do 1500 słuchaczy. W naszym Towarzystwie ukończyło szkoły już ponad 10 tysięcy osób. Zatrudniamy ponad 140 nauczycieli o najwyższych kwalifikacjach w tym 9 dr inż. Od 1996 r. 186 nauczycieli otrzymało medale KEN. Wielu nauczycieli uzyskało odznaczenia resortowe TWP.

Towarzystwo Wiedzy PowszechnejOddział Regionalny w Siedlcach

ul. Sokołowska 37, 08-110 Siedlcetel. 025 644 76 90, fax 025 644 04 94e-mail: [email protected]

www.twp.siedlce.net

Kursy� dla pielęgniarek i położnych (kwalifikacyjne i specjalistyczne)� komputerowe (na różnych poziomach oraz specjalistyczne)� komputerowe (zakończone certyfikatem ECDL)� BHP i p.poż.� inne na zlecenie

Od 01.09.2009 r. w subregionie rozpoczynamy prowadzenie szkoleń z zakresu Europejskie-go Certyfikatu Umiejętności Komputerowych (ECDL) w ramach Funduszy Unijnych.Posiada-my akredytacje do prowadzenia wszelkich kursów.

Szkoły Licealne� Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące (po ZSZ, 2 lata nauki)� Liceum Ogólnokształcące (po gimnazjum i szkole podstawowej, 3 lata nauki)

Siedlce - (025) 644 76 90 Ostrówek - (025) 675 56 57 Skrzeszew - (025) 781 02 27 Węgrów - (025) 792 01 61 Łosice - (081) 359 04 18

Szkoły posiadają uprawnienia szkoły publi-cznej, z maturą włącznie.

Szkoły Policealne� Kierunki: Budownictwo, Informatyka, Administracja, Rachunkowość, Rolnictwo, Architektura krajobrazu, Ochrona fizyczna osób i mienia, Organizacja reklamy, Geodezja, Logistyka

Siedlce - (025) 644 76 90 Węgrów - (025) 792 26 76 Łosice - (081) 357 25 80 Łochów - (025) 675 12 06 Skrzeszew - (025) 781 02 27

JEZCINWOŁPEIC YŻNARB W IGUŁSU

PEC Serwis Sp. z o. o. 08-110 Siedlce, Starzyńskiego 7, tel. 025 644 68 83, fax 025 633 13 13, [email protected], www.pec-siedlce.com.pl

3nr 01 [01] 10 2009

|aktualnoœciRządowy program pomocy dla uczniów.We wrześniu mija termin składania wniosków o dofinansowanie „wyprawki”.

|wydarzeniaWyróżnienie dla Publicznego Gimnazjum w Kadzidle.Uroczysta inauguracja nowego roku szkolnego 2009/2010.

|publikacjeZmiana filozofii sprawowania nadzoru pedagogicznego.Nowe rozporządzenie MinisterstwaEdukacji Narodowej.

|awans zawodowyNajwybitniejsze postacipolskiej oświaty.Minister Edukacji Narodowej nadał tytuły Honorowego Profesora Oświaty.

|primum docereŻyjąc dla innych.„Szkoła globalna ” Kuratora Semika.

|publikacjeDyrektor szkoły - lider uczącej się organizacji.Nowe oczekiwania stawiane osobomzarządzającym placówkami oświatowymi.

|globetrotterPrzetrwać wakacje. Szkoła ekstremalna i niekonwencjonalna.Szkoła przetrwania „AS” - coś dla poszukiwaczy silnych wrażeń.

|ekoedukacjaNiezwykły świat porostów.W Lesie Młocińskim, w aglomeracji tak wiel-kiej jak Warszawa, znaleźć można cudowną krainę porostów naziemnych.

październik

W Państwa ręce powierzam pierwsze wy-danie biuletynu „Oświata Mazowiecka”. Na-szą wspólną (jestem o tym głęboko przeko-nany!) ambicją jest, by uczynić zeń platformę wymiany informacji, poglądów, prezenta-cji rozwiązań dydaktycznych i wychowaw-czych. Biuletyn kierowany jest do pracowni-ków oświaty - nauczycieli, dyrektorów szkół, jednostek samorządu terytorialnego. Mam także nadzieję, że po jego lekturę sięgną rów-nież rodzice naszych uczniów.

Dynamika zmian zachodzących w polskiej oświacie coraz większymi czyni oczekwiania stawiane nauczycielom i szkole. Ilość rodzą-cych się pytań i poblemów stale narasta. W „Oświacie Mazowieckiej” znajdą się więc pora-dy i propozycje możliwych rozwiązań wynika-jących z teorii i praktyki edukacyjnej.

Stałe rubryki gazety udostępniają swe ła-my dla prezentacji Państwa dorobku zawo-dowego, a także osiągnięć placówek dydak-tyczno-wychowawczych, w których Państwo pracujecie.

Możliwość podzielenia się wiedzą i do-świadczeniem może być źródłem satysfakcji i doskonałą promocją, tak ważną w gospo-

darce rynkowej, objawiającej się konieczno-ścią zabiegania o uczniów. Nikogo nie trze-ba już chyba do tego przekonywać...

Ambicją redakcji jest uczynić z „Oświa-ty Mazowieckiej” czasopismo wydawane re-gularnie w formie miesięcznika. Tak śmiałe przedsięwzięcie wymaga jednak ogromnego nakładu pracy i sporych funduszy. Bez Pań-stwa akceptacji dla idei stworzenia bran-żowego tytułu prasowego dla regionalnej oświaty, ta, społecznie wartościowa inicja-tywa, może się nie udać. Pod rozwagę Pań-stwa poddajemy propozycję prenumeraty „Oświaty Mazowieckiej” - już niebawem re-dakcja przygotuje i przedłoży dyrektorom szkół jej warunki i ofertę cenową. Serdecz-nie zapraszam do współpracy!

W nowym roku szkolnym, wspólnie ze wszystkimi pracownikami Kuratorium Oświaty w Warszawie, życzymy Państwu satysfakcji z pokonywania pojawiających się problemów i kreatywnych rozwiązań organizacyjnych. Jesteśmy przekonani, że wspólnie będziemy w dalszym ciągu sku-tecznie wspierać młodych ludzi na drodze ich rozwoju osobowego i zawodowego. �

01 [01] 10 2009

Nasza „Oświata”

K A R O L S E M I K

� Środowisko oświatowe Mazowsza może mieć własny organ prasowy, platformę informacyjną i sprawozdawczą, wspierającą promocję szkół i awans zawodowy nauczycieli; pismo poruszające problemyprawa oświatowego i organizacji pracy nowoczesnej szkoły.

Wydawca: SPG Kreathornia08-110 Siedlce, ul. Starowiejska 60tel. 025 633 15 37, tel. 0509 764 999 www.oswiatamazowiecka.plRedaktor naczelny: Mariusz Dobijańskitel. 022 551 24 00 wew. 5041, [email protected] biuletynu: Tomasz Jakubowskitel. 025 633 15 37, [email protected]ład: SPG Kreathornia, tel. 0509 764 999

3

5

6

10

12

14

16

24

fot.

arch

iwum

MK

O

Dzia³y sta³e miesiêcznikazapewni¹ nauczycielomi dyrektorom szkó³ dostêpdo publikacji, opracowañ dydaktycznych, analiz, informacji i ofert z zakresu rozwoju zawodowego.

Biuletyn Informacyjny Kuratorium Oświaty w Warszawie

4 www.oswiatamazowiecka.pl

aktualności

4

M I R O S Ł A W A N D R Z E J E W S K I

CODN opublikował da-ne, z których wynika, że ponad 80 proc. polskich nauczycieli to kobiety - ich odsetek w szko-łach systematycznie wzrasta. W ubiegłym roku szkolnym praco-wało ich o 0,25 procent więcej niż w latach ubiegłych. Najwię-cej kobiet - nauczycieli pracuje w województwie mazowieckim (83,1%), najmniej w wojewódz-twie podkarpackim (76,5%).

Sfeminizowanie zawodu ma różne przyczyny. Wśród nich naj-ważniejsze - to niska pensja, któ-ra zderza się z ogólnie przyję-tym stereotypem, iż to mężczyzna ma utrzymać rodzinę oraz idące za tym, bardzo krzywdzące prze-świadczenie, że mężczyzna - na-uczyciel to nieudacznik, który nie potrafi robić nic innego.

Sfeminizowanie zawodu ma swoje poważne konsekwencje. Coraz częściej mówi się o sek-sizmie w polskiej szkole. A prze-cież kontrasty pomiędzy płcia-mi są na tyle istotne, że powinny różnicować wymagania stawia-ne chłopcom i dziewczynkom. Szkoła jest miejscem, w którym coraz częściej rządzą kobiety.

Niewątpliwie są one wspaniały-mi nauczycielkami, lecz bardzo trudno przychodzi im zrozumie-nie różnicy między potrzebami płci, w tym - tak subtelnej grani-cy pomiędzy agresją a potrzebą rywalizacji pomiędzy chłopca-mi. System edukacyjny, zdomi-nowany przez kobiety - siłą rze-czy preferuje takie cechy, jak grzeczność, posłuszeństwo, na-stawienie na współpracę. Nato-miast chłopcy potrzebują więcej ruchu, możliwości rywalizacji, w tym rywalizacji fizycznej. Nie mieszczą się oni w schemacie dobrego ucznia, dla którego mo-delem stała się dziewczynka, a także kobiece oczekiwania i ak-ceptacja funkcjonowania wła-snej płci nauczycielek. Nie ule-ga, moim zdaniem, wątpliwości, że polska - a w szczególności mazowiecka szkoła - jak wynika z przytoczonych danych, potrze-buje nauczyciela mężczyzny. I to nie tylko dla lepszego zrozumie-nia i akceptacji ucznia, ale także poprawy atmosfery i klimatu w szkole, a co za tym idzie - zwięk-szenia skuteczności pracy dy-daktyczno - wychowawczej. �

moimzdaniem

M A R I U S Z D O B I J A Ń S K I

Szkoła bez mężczyzn?

Inauguracja roku szkolnego 2009/2010 | Kadzidło, powiat ostrołęcki.

Gospodarzem inauguracji było Publiczne Gimnazjum im. gen. Aleksandra Krzyżanowskie-go „Wilka”. Gimnazjum należy m.in. do Europejskiego Part-nerstwa Szkół oraz międzyna-rodowej organizacji EOLS (Eu-rope as Learning Environment in Schools). W programie e--Twinning, za projekt Nonius and Copernicus Gimnazjum otrzymało Krajową i Europej-ską Odznakę Jakości. [> str. 5]

Rządowy program pomocy uczniom | Wyprawka szkolna.

11. 09. 2009 upływa termin skła-dania wniosków o dofinansowanie zakupu podręczników dla dzie-ci klas I, II i III szkół podstawo-wych i klas I gimnazjów. Wspar-cie otrzymać mogą zarówno osoby spełniające, jak i niespełniające kryterium dochodowe. Program obejmie ok. 550 tys. dzieci speł-niających kryterium dochodowe i około 162 tys. uczniów spoza kry-terium. Na jego realizację z bu-dżetu państwa przeznacza się 104 miliony zł. [> www.kuratorium.waw.pl]

Lepsza opieka zdrowotna w szkole | Nowe rozporządzenie Ministra Zdrowia.

Trwają ostatnie prace w spra-wie rozporządzenia o organiza-cji profilaktycznej opieki zdro-wotnej nad dziećmi i młodzieżą, przygotowanego przez Mini-sterstwo Zdrowia. W projekcie określono m.in. osoby odpowie-dzialne za sprawowanie opieki zdrowotnej nad dziećmi i mło-dzieżą. Obok lekarza rodzinne-go i lekarza dentysty, rozporzą-dzenie wymienia pielęgniarkę szkolną, higienistkę, jak rów-nież rodziców i dyrektora szko-ły. W rozporządzeniu zapisano zasady przechowywania doku-mentacji medycznej ucznia.

[1 września] rozpoczęcie roku szkolnego 09/10;[23-31 grudnia] zimowa przerwa świąteczna;[11-12 stycznia] pisemne egzaminy dojrzałości w sesji zimowej;[1-14 luty] ferie zimowe;[1-6 kwietnia] wiosenna przerwa świąteczna;[8 stycznia, 30 kwietnia] zakończenie zajęć w klasach programowo najwyższych szkół ponadgimnazjalnych;[15 stycznia, 18 czerwca] zakończenie zajęć w klasach programowo naj-wyższych szkół zasadniczych, szkół zawodowych i szkół policealnych;[11-13 maja] pisemne egzaminy dojrzałości w sesji wiosennej;[25 czerwca] zakończenie rocznych zajęć dydaktyczno - wychowawczych;[26 czerwca - 31 sierpnia] ferie letnie.

Terminy sprawdzianu w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej, egzaminów (w ostatnim roku nauki w gimnazjum, maturalnego, po-twierdzającego kwalifikacje zawodowe) i innych dni wolnych, ustali dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

Kalendarium roku szkolnego 2009/2010| Informacja MKO.

Dzienniki elektroniczne | Nowe rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej.

Minister Edukacji Narodowej, Katarzyna Hall podpisała roz-

porządzenie zmieniające w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działal-ności wychowawczej i opiekuń-czej oraz rodzajów tej doku-mentacji. Tradycyjne dzienniki mogą zostać całkowicie zastą-pione „e-dziennikami”. Zmiana ta dotyczy dzienników lekcyj-nych, zajęć wychowawczych, dydaktyczno-wyrównawczych, specjalistycznych oraz innych zajęć, w tym zajęć rewalidacyj-no-wychowawczych oraz dzien-ników prowadzonych przez pedagogów, psychologów, lo-gopedów i doradców zawodo-wych. [> www.men.gov.pl]

4

5nr 01 [01] 10 2009

Wybór Publicznego Gimnazjum im. gen. Aleksandra Krzyżanowskiego „Wilka” w Kadzidle (powiat ostrołęcki), w którym od-będzie się tegoroczna uroczysta inaugura-cja roku szkolnego na terenie województwa mazowieckiego nie jest przypadkowy.

Szkoła od początku istnienia, od roku 1999, opiera swoją działalność na „tradycyj-nych wartościach kultury europejskiej, wol-ności, szacunku dla bliźniego oraz prawdzie, honorze, patriotyzmie, zakorzenieniu w cza-sie i przestrzeni, poczuciu piękna, zdolno-ści tworzenia, trwałości rodziny, świadomo-ści silnych związków człowieka z naturą”. Idee te znajdują się nie tylko w spisanej mi-sji szkoły, ale są - co najważniejsze - realizo-wane z powodzeniem w codziennej praktyce poprzez program wychowawczy adresowa-ny do wymagającej młodzieży gimnazjalnej.

Wójt Gminy Kadzidło, Dariusz Łukaszew-ski podkreśla dużą rolę lokalnej społeczno-ści i nauczycieli, którzy przyczynili się do budowy atmosfery szkoły:

- Niezwykle szybko, dzięki znakomitej pra-cy nauczycieli, rodziców, samych uczniów, a także wielu przyjaciół - gimnazjum stało się placówką nieszablonową - o wyraźnym, humanistycznym obliczu, które oznacza nie jednostronność i szczególne preferencje dla przedmiotów humanistycznych, ale przede wszystkim wybór jednoznacznej postawy wo-bec świata i samego siebie.

Kadzidlańska szkoła łamie stereotypy do-tyczące gimnazjów. Prowadzone działania profilaktyczne (m.in. obecność na miejscu szkolnego psychologa, ścisła współpraca z ro-dzicami, poradniami psychologicznymi, poli-

cją), działania promocyj-ne i wychowawcze czynią ze szkoły miejsce wolne od przemocy i dewasta-cji. Efekty pracy wycho-wawczej i edukacyj-nej, obok wysokiej jako-ści kształcenia, to tak-że zaangażowanie mło-dzieży i wspomagającej ją kadry pedagogicznej w przedsięwzięcia re-gionalne, ogólnopolskie oraz międzynarodowe. Gimnazjum należy m.in.

do Europejskiego Partnerstwa Szkół oraz międzynarodowej organizacji EOLS (Europe as Learning Environment in Schools), która zabiega o systematyczne podno-szenie poziomu nauczania oraz próbu-je przygotować młodzież do rozwijania swych umiejętności, szacunku dla „ma-łych ojczyzn” i różnorodności kultury eu-ropejskiej. W programie e-Twinning,

za projekt Nonius and Copernicus Gim-nazjum otrzymało Krajową i Europejską Odznakę Jakości. Szkoła co roku może po-szczycić się uczniami uczestniczącymi w wielu konkursach przedmiotowych i inter-dyscyplinarnych, m.in. fizycznym pod pa-tronatem Stowarzyszenia „Appe” i „Eu-ropean Schoolnet”, międzynarodowym konkursie matematycznym organizowanym

przez Towarzystwo Upowszechniania Wie-dzy i Nauk Matematycznych i olimpiadzie z języka angielskiego OLIMPUS.

Należy także podkreślić, że Gimna-zjum przykłada dużą wagę do pielęgno-wania wśród młodzieży wartości patrio-tycznych. Znalazło to swój zewnętrzny wyraz w ustanowieniu patronem szkoły (29 września 2000 roku) Generała Alek-sandra Krzyżanowskiego „Wilka”, jedne-go z najsłynniejszych dowódców Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej.

- Jestem przekonany, że Gimnazjum w Ka-dzidle, biorąc pod uwagę przypadającą w tym roku 70. rocznicę wybuchu II wojny świato-wej, jest odpowiednim miejscem inauguracji roku szkolnego w województwie - mówi Ka-rol Semik Mazowiecki Kurator Oświaty. Do-daje, że szkoła ujęła go swoim klimatem,

pozytywnym nastawieniem nauczycieli i pracowników, które przekłada się na edu-kacyjne osiągnięcia gimnazjum.

W szkole, do której uczęszcza około 300 uczniów, działa kilkanaście kół zaintereso-wań, w tym klub filmowy i chór szkolny. W nieskończoność można wymieniać przed-sięwzięcia, organizowane przez pracowni-ków i uczniów gimnazjum - konkursy ogól-

nopolskie (literacki „Porozmawiajmy o rozmowie” i fotograficzny: „A ja tak to wi-dzę”), koncerty („Czerwony Tulipan”, „Lao Che”, „Shannon”, „Fschut”), spotkania au-torskie (Piotr Matywiecki, Kazimierz Bra-koniecki, Wojciech Woźniak, Andrzej Ni-wiński), spotkania z ciekawymi ludźmi (ks. Jan Twardowski, Sławomir Mrożek).

Wójt Dariusz Łukaszewski nie kryje zado-wolenia, że praca szkoły została doceniona:

- Gratuluję społeczności lokalnej, gimnazjal-nej w szczególności i dziękuję Panu Kuratorowi za ogromną życzliwość i zaufanie - mówi.

Na uroczystości inauguracji roku szkol-nego w Kadzidle spodziewani są przed-stawiciele m.in. Ministerstwa Edukacji Narodowej, Mazowieckiego Urzędu Woje-wódzkiego w Warszawie oraz Samorządu Województwa Mazowieckiego. �

wydarzenia

[2009/10] Inauguracja roku szkolnego

A N D R Z E J K U L M A T Y C K I

Nowy rok szkolny rozpoczê³o w naszym województwie ponad 680 tysiêcy uczniów. M³odzie¿ z Gimnazjum

w Kadzidle zainaugurowa³a go w obecnoœci Mazowieckiego Kuratora Oœwiaty Karola Semika i zaproszonych goœci.

fot.

arch

iwum

MK

O

Rok szkolny w województwie mazowieckim rozpoczęło 305. tys. uczniów w 1789 szkołach podstawowych,179. tys. uczniów w 966 gimnazjach oraz 200. tys.uczniów w 1110 szkołach ponad-gimnazjalnych.


Od wielu miesięcy (warto nawet po-kusić się o stwierdzenie - od wielu lat), we wszystkich środowiskach związa-nych z oświatą toczy się gorąca dys-kusja wokół nadzoru pedagogicznego.Od momentu przyjęcia przez Sejm Rzeczy-pospolitej Polskiej ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty obowiązywało w tym zakresie kolejnych pięć rozporządzeń ministra właściwego do spraw oświaty i wy-chowania. Każde z nich inaczej opisywa-ło nadzór pedagogiczny, inaczej także defi-niowane były jego cele. Zmianę radykalną w myśleniu o nadzorze pedagogicznym wpro-wadziło rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 sierpnia 1999 r. Okre-śliło ono bowiem, że nadzór pedagogiczny jest sprawowany w szczególności poprzez mierzenie jakości pracy szkół i placówek, polegające na zorganizowanym i systema-tycznym analizowaniu i ocenianiu stop-nia spełniania przez szkołę lub placów-kę wymagań wynikających z jej zadań, z uwzględnieniem opinii uczniów, rodziców i nauczycieli. Na kuratorów oświaty nałożony został obowiązek opracowania organizacji nadzoru pedagogicznego w województwie, co w konsekwencji prowadziło do różnorodno-ści przyjmowanych w każdym województwie rozwiązań praktycznych. Uściślenie kwe-stii związanych z mierzeniem jakości pracy szkół i placówek pojawiło się w rozporządze-niu z 23 kwietnia 2004 r. między innymi po-przez zobowiązanie organów sprawujących nadzór pedagogiczny do uwzględniania stan-dardów oceny jakości pracy szkół i placówek określonych w załącznikach.

Od formuły mierzenia jakości pracy szkół i placówek odeszły w sposób zdecydowany uregulowania zawarte w rozporządzeniu z 15 grudnia 2006r. W świetle jego zapisów nadzór pedagogiczny realizowany był po-przez wykonywanie zadań i czynności okre-ślonych w art. 33 ustawy, w szczególności po-

przez działalność diagnostyczno-oceniającą i wspomagającą, w procesie planowej współ-pracy organów sprawujących nadzór pe-dagogiczny, organów prowadzących szkoły i placówki, dyrektorów szkół i placówek oraz nauczycieli.

� Czym jest nadzór pedagogiczny?Próżno szukać jego definicji w słownikach czy przepisach prawa. W kluczowym dla ro-zumienia nadzoru pedagogicznego art. 33 ustawy z dnia 7.09.1991 r. o systemie oświaty, do którego odwołują się kolejne rozporządze-nia, zapisano, iż polega on na:(1) ocenianiu stanu i warunków działalno-ści dydaktycznej, wychowawczej i opiekuń-czej szkół, placówek i nauczycieli;(2) analizowaniu i ocenianiu efektów dzia-łalności dydaktycznej, wychowawczej i opie-kuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek;(3) udzielaniu pomocy szkołom, placówkom i nauczycielom w wykonywaniu zadań dydak-tycznych, wychowawczych i opiekuńczych;(4) inspirowaniu nauczycieli do innowa-cji pedagogicznych, metodycznych i orga-nizacyjnych.

W przywołanym wyżej artykule określo-no także, co podlega w szczególności nadzo-rowi pedagogicznemu, a są to:� stopień zgodności zatrudniania nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami;� realizacja podstaw programowych i ra- mowych planów nauczania;� przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów, a także przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego i nauki;� przestrzeganie statutu szkoły / placówki;� przestrzeganie praw dziecka i ucznia oraz upowszechnianie wiedzy o tych prawach;� zapewnienie bezpiecznych i higienicz- nych warunków nauki, wychowania i opieki.

Nadzór pedagogiczny jest zatem jednym z podstawowych instrumentów realizacji po-lityki oświatowej państwa.

� Kto sprawuje nadzór?Podmiotami ustawowo uprawnionymi do sprawowania nadzoru pedagogicznego są:(1) minister właściwy do spraw oświaty i wy-chowania nad: szkołami, zespołami szkół oraz szkolnymi punktami konsultacyjnymi przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzę-dach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej w celu kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą, publicznymi pla-cówkami doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym, publicznymi szkołami i pla-cówkami o charakterze eksperymentalnym oraz publicznymi placówkami kształcenia ustawicznego o zasięgu ogólnokrajowym;(2) minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego nad: pu-blicznymi szkołami artystycznymi, placów-kami zapewniającymi opiekę i wychowanie uczniom pobierającym naukę poza miejscem stałego zamieszkania oraz placówkami do-skonalenia nauczycieli szkół artystycznych;(3) minister właściwy do spraw rolnictwa nad prowadzonymi przez siebie: publiczny-mi szkołami rolniczymi, placówkami rolni-czymi oraz placówkami doskonalenia na-uczycieli przedmiotów zawodowych, którzy nauczają w szkołach rolniczych;(4) minister właściwy do spraw środowiska nad prowadzonymi szkołami leśnymi;(5) Minister Sprawiedliwości nad: zakła-dami poprawczymi, schroniskami dla nie-letnich, ośrodkami diagnostyczno-kon-sultacyjnymi oraz nad szkołami w tych zakładach i schroniskach, a także nad szkołami i placówkami przy zakładach karnych i aresztach śledczych.

Nad pozostałymi wymienionymi w usta-wie o systemie oświaty publicznymi i niepu-blicznymi szkołami i placówkami nadzór pe-dagogiczny w imieniu wojewodów sprawują kuratorzy oświaty. O nadzorze pedagogicz-nym sprawowanym przez kuratorów oświa-ty, jak i ministrów zwykło się mówić, że jest to nadzór zewnętrzny.

Nadzór pedagogiczny wobec zatrud-nionych w szkołach lub placówkach na-uczycieli i instruktorów praktycznej na-uki zawodu sprawują dyrektorzy. Muszą oni jednak posiadać kwalifikacje peda-gogiczne. Osoba niebędąca nauczycielem nie może sprawować nadzoru pedagogicz-nego. Nadzór pedagogiczny sprawowa-ny przez dyrektora szkoły lub placówki określa się jako nadzór wewnętrzny. War-to tu wspomnieć, że nadzór pedagogiczny nad wychowawcami i innymi pracownika-mi pedagogicznymi zatrudnionymi na pod-

publikacje

NADZÓR PEDAGOGICZNYNowe rozporz¹dzenie MEN ca³kowicie zmienia filozofiê sprawowania nadzoru pedagogicznego, czyni¹c zeñ skuteczne narzêdzie realizacji polityki oœwiatowej pañstwa.

A N N A W E S O Ł O W S K A

7nr 01 [01] 10 2009

stawie ustawy – Karta Nauczyciela w pla-cówkach opiekuńczo-wychowawczych i ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych spra-wuje wojewoda. Kwestię tę regulują prze-pisy ustawy o pomocy społecznej.

� Co zmienia rozporządzenie?Utrwalone w polskim systemie oświatowym egzaminy zewnętrzne, obliczanie edukacyj-nej wartości dodanej, zmieniające się oto-czenie zewnętrze i uwarunkowania środo-wiskowe każą spojrzeć na funkcjonowanie szkół i placówek w aspektach efektywno-ści ich pracy, uzyskiwanych rezultatów i ja-kościowego rozwoju. Znacząca rola przy-pada tu nadzorowi pedagogicznemu, stąd konieczność wprowadzenia nowych uregulo-wań prawnych. W roku szkolnym 2009/2010 nadzór pedagogiczny realizowany będzie, tak jak dotychczas, przez wykonywanie za-dań i czynności określonych w art. 33 usta-wy o systemie oświaty, przy czym w odnie-sieniu do szkół i placówek niepublicznych stosuje się go odpowiednio, o czym stanowi art. 89. Jednakże zasadniczo zmienią się for-my nadzoru pedagogicznego. Będą to:� ewaluacja rozumiana jako praktyczne badanie oceniające przeprowadzane w szkole lub placówce; ewaluacja przeprowadzona przez organ sprawują- cy nadzór pedagogiczny to ewaluacja zewnętrzna, a prowadzona przez dyrektora szkoły we współpracy z nauczycielami to ewaluacja wewnętrzna,� kontrola obejmująca przestrzeganie przez szkoły i placówki przepisów prawa doty- czących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz ocena stanu i warunków działalności szkół i placó- wek pod względem legalności,� wspomaganie.Przyjrzyjmy się bliżej każdej z tych form re-alizowanych przez organ nadzoru pedago-gicznego (nadzór zewnętrzny). Ewaluacja przeprowadzana będzie w czterech obsza-rach obejmujących:(1) efekty działalności dydaktycznej, wycho-wawczej i opiekuńczej oraz innej działalno-ści statutowej szkoły lub placówki;(2) procesy zachodzące w szkole lub pla-cówce służące jej rozwojowi; (3) funkcjonowanie szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w za-kresie współpracy z rodzicami uczniów;(4) zarządzanie szkołą lub placówką.

Dla każdego z obszarów określone zosta-ły wymagania, przy czym ich charaktery-styki zamieszczono w załącznikach do roz-porządzenia - odrębnie dla poszczególnych typów szkół i placówek - a sporządzono je dla dwóch poziomów - B i D. Ewaluacja obej-muje zatem zebranie i analizę informacji do-tyczących wymienionych wyżej obszarów

oraz ustalenie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę poszczególnych wy-magań określonych dla każdego z nich. Po-ziom spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań może być ustalony jako oznacza-jący bardzo wysoki (A), wysoki (B), średni (C), podstawowy (D) lub niski (E) - stopień spełnienia wymagania. Przykładowo: [Obszar] Efekty działalności dydaktycz-nej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej.[Wymaganie] Wyniki egzaminów zewnętrz-nych są analizowane.[Charakterystyka poziomu D] W szkole anali-zuje się wyniki sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych w celu poprawy jakości pracy i wdraża sformułowane wnioski.

[Charakterystyka poziomu B] Formułowane i wdrażane w szkole wnioski przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia – działania te mają charakter systemowy.

Poziom B lub D spełniania przez szkołę lub placówkę wymagania ustalany jest zgod-nie ze stwierdzonym stanem faktycznym, od-powiednio do charakterystyki podanej w za-łączniku. Poziom E ustala się wówczas, gdy

szkoła lub placówka nie spełnia danego wy-magania na poziomie D, zaś poziom C wów-czas, gdy szkoła lub placówka spełnia da-ne wymaganie na poziomie wyższym niż D, ale niższym niż B. Poziom A oznacza, że da-ne wymaganie spełnione zostało na poziomie wyższym niż B. Należy przy tym zwrócić uwa-gę na fakt, iż dla każdego wymagania poziom jego spełniania ustalany jest odrębnie.

Ustalenie w wyniku ewaluacji zewnętrz-nej poziomu E w odniesieniu do choć-by jednego wymagania to sygnał alarmo-wy, nakładający obowiązek uruchomienia szczególnych procedur. W przypadku szkoły lub placówki publicznej zastosowanie mają wówczas przepisy określone w art. 34 ust. 2 i 3 ustawy o systemie oświaty:(ust. 2.) W przypadku stwierdzenia niedosta-tecznych efektów kształcenia lub wychowa-nia w szkole lub placówce organ sprawują-cy nadzór pedagogiczny poleca dyrektorowi szkoły lub placówki opracowanie, w uzgod-nieniu z organem prowadzącym, progra-mu i harmonogramu poprawy efektywno-ści kształcenia lub wychowania. Wdrożenie programu następuje w terminach określo-nych w harmonogramie, zaakceptowanych przez organ sprawujący nadzór pedagogicz-ny. Program musi uwzględnić uwagi i wnio-ski zgłoszone przez organ sprawujący.(ust. 3.) W przypadku szkoły prowadzonej przez osobę prawną lub fizyczną, z wyjątkiem szkoły prowadzonej przez jednostkę samorzą-du terytorialnego, niewykonanie polecenia, o którym mowa w ust. 1 lub 2, może stanowić pod-stawę cofnięcia, w drodze decyzji, zezwolenia na założenie tej szkoły. Cofnięcie zezwolenia na założenie szkoły jest równoznaczne z [>]

publikacje

� Nadzór. Kontrola i możliwośćwładczego oddziaływania. Podmiot kontrolujący odpowiadanie tylko za kwestie proceduralne,ale i działania podmiotu nadzoro-wanego. Jest szerszy od kontroli.

fot.

sanj

a gj

ener

o|w

ww

.sxc

.hu


publikacje[<] postawieniem jej w stan likwidacji. Do szkoły lub placówki niepublicznej zastosowa-nie mają przepisy art. 83 ust. 1 pkt 3 lub art. 88, zawarte w Rozdziale 8 ustawy „Szkoły i placówki niepubliczne”, co oznacza, że:(art. 83.1.pkt 3.) Wpis do ewidencji podlega wykreśleniu w przypadkach: /…/ stwierdze-nia, w trybie nadzoru pedagogicznego, że działalność szkoły lub placówki jest sprzecz-na z przepisami ustawy lub statutem, a w szkole podstawowej lub gimnazjum są także niewypełniane zobowiązania, o których mo-wa w art. 82 ust. 2 pkt 6 - jeżeli osoba prowa-dząca szkołę lub placówkę w wyznaczonym terminie nie zastosowała się do poleceń or-ganu sprawującego nadzór pedagogiczny;(art. 88.) Uprawnienia szkoły publicznej mogą zostać cofnięte przez organ, któ-ry je nadał, jeżeli w trybie nadzoru peda-gogicznego zostanie stwierdzone niespeł-nianie warunków, o których mowa w art. 7 ust. 3, lub określonych zgodnie z art. 86 ust. 2. Cofnięcie uprawnień następuje w drodze decyzji administracyjnej i w przy-padku szkoły podstawowej lub gimnazjum jest równoznaczne z ich likwidacją z koń-cem roku szkolnego, w którym decyzja stała się ostateczna.

Ewaluacja może być przeprowadza-na we wszystkich obszarach - jest wów-czas ewaluacją całościową. Może także uwzględniać problemy wybrane z dane-go obszaru – taki charakter mieć będzie ewaluacja problemowa.

Organ sprawujący nadzór pedagogicz-ny, prowadząc ewaluację zewnętrzną, ma uwzględniać wyniki ewaluacji wewnętrz-nej, podobnie - dyrektor szkoły czy pla-cówki zobowiązany zostaje do uwzględ-nienia w ewaluacji wewnętrznej wniosków wynikających z ewaluacji zewnętrznej. Ewaluację zewnętrzną przeprowadzać bę-dzie zespół, który po jej zakończeniu spo-rządzi projekt raportu, a następnie przed-stawi go na zebraniu rady pedagogicznej. W raporcie ostatecznym wzięte będą pod uwagę zgłoszone przez członków rady pe-dagogicznej opinie.

W uzasadnieniu do projektu rozporzą-dzenia wskazano, że określone w załączni-kach wymagania stawiane szkole lub pla-cówce nie obejmują wszystkich możliwych zagadnień związanych z obowiązkami szkół i placówek wobec uczniów, wychowanków i rodziców. Wymagania te wskazują raczej strategiczne i priorytetowe zadania, wybra-ne w taki sposób, aby pomagały one w sa-tysfakcjonujący sposób planować pracę szkoły i placówki. Kontrola przeprowadza-na będzie przez upoważnioną przez kura-tora oświaty osobę. Przedłożone przed roz-poczęciem kontroli dyrektorowi szkoły lub placówki upoważnienie winno zawierać:

� datę wydania i numer,� podstawę prawną przeprowadzenia kontroli,� imię i nazwisko kontrolującego,� nazwę i siedzibę kontrolowanej szkoły lub placówki,� tematykę kontroli,� terminy jej rozpoczęcia i zakończenia,� pieczęć i podpis organu sprawującego nadzór pedagogiczny.Kontrolujący ma obowiązek: rzetelnie i obiektywnie ustalić stan faktyczny, zebrać niezbędne dowody i informacje, zapewnić dyrektorowi kontrolowanej jednostki czyn-ny udział w jej przebiegu, dokumentować realizowane czynności - zebrane w trak-cie kontroli dokumenty stanowią bowiem akta kontroli. Dyrektor będzie miał prawo do składania ustnych lub pisemnych wyja-śnień, wnioskowania o dołączenie do akt kontroli określonych dokumentów lub o po-branie wyjaśnień od wskazanych pracow-ników. Z przeprowadzonej kontroli sporzą-dzony zostanie w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach protokół, zawierający opis ustalonego stanu faktycznego, ujawnione nieprawidłowości oraz zalecenia, wnioski i uwagi (tu mają zastosowanie zapisy art. 33 ust. 4 ustawy o systemie oświaty). Je-den egzemplarz protokołu otrzyma dyrek-tor kontrolowanej szkoły lub placówki, zaś drugi włączony zostanie do akt kontroli.

Zarówno w przypadku raportu z ewalu-acji zewnętrznej, jak i protokołu pokontrol-nego dyrektor szkoły lub placówki może wnieść umotywowane zastrzeżenia. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny zobowią-zany jest odnieść się do nich.

Wspomaganie to kolejna forma nadzoru pe-dagogicznego, przy czym w przypadku nadzo-ru zewnętrznego została ona określona jako:(1) przygotowanie i podanie do publicz-nej wiadomości na stronie internetowej organu nadzoru pedagogicznego analiz wyników sprawowanego nadzoru peda-gogicznego, w tym wniosków z ewaluacji zewnętrznych i kontroli, (2) upowszechnianie przykładów dobrych praktyk,(3) promowanie ewaluacji jako procesu do-skonalenia jakości działalności dydaktycz-

nej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek.

Projektowane rozporządzenie kładzie duży nacisk na nadzór pedagogiczny spra-wowany przez dyrektora szkoły lub placów-ki (nadzór wewnętrzny). Dyrektor szkoły sprawując go we współpracy z innymi oso-bami, którym powierzono stanowiska kie-rownicze w szkole, obowiązany jest:(1) organizować ewaluację wewnętrzną, a uzyskane wyniki wykorzystywać do dosko-nalenia jakości pracy kierowanej przez sie-bie szkoły lub placówki,(2) przeprowadzać kontrole przestrzega-nia przez nauczycieli przepisów prawa do-tyczących działalności dydaktycznej, wy-chowawczej i opiekuńczej,(3) wspomagać nauczycieli, przede wszyst-kim organizując szkolenia i narady, moty-wując nauczycieli do doskonalenia i rozwo-ju zawodowego, obserwując prowadzone przez nich zajęcia i przedstawiając wyni-kające z nich wnioski.

� Planowanie nadzoru Nie ulega wątpliwości, że skuteczność nadzoru pedagogicznego wymaga rze-telnego i wnikliwego planowania. Pro-ponowane od roku szkolnego 2009/2010 rozwiązania odbiegają od dotychcza-sowej praktyki w tym zakresie. Przede wszystkim wzmocniona zostaje koordy-nująca i nadzorcza rola ministra eduka-cji narodowej. Określono bowiem wyraź-nie, że planowe działania prowadzone przez kuratorów oświaty są realizowa-ne w zakresie podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa ustalonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania na podsta-wie art. 35. ust.2 pkt. 1 ustawy. Ustalone przez ministra kierunki realizacji polity-ki oświatowej państwa - w szczególności zadania z zakresu nadzoru pedagogicz-nego - uwzględniają także w procesie pla-nowania inne niż kurator oświaty organy sprawujące nadzór pedagogiczny.

Minister, ustalając podstawowe kierunki polityki oświatowej państwa, wskazuje:(1) zakres ewaluacji problemowej, termin jej realizacji, liczbę szkół i placówek, w których zostanie ona przeprowadzona oraz kryteria ich doboru,(2) tematykę kontroli, liczbę szkół i placówek, w których zostanie ona przeprowadzona, kry-teria ich doboru oraz narzędzia kontroli.

Organy sprawujące nadzór pedagogiczny (dotyczy podmiotów sprawujących nadzór ze-wnętrzny) opracowują plan nadzoru pedago-gicznego na dany rok szkolny, zawierający:(1) wykazy szkół i placówek, w których zosta-nie przeprowadzona ewaluacja zewnętrzna lub kontrola i terminy jej przeprowadzenia,

� Ewaluacja. Gromadzeniei analiza informacji dotyczących określonych obszarów, ustalenie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę poszczególnych wymagań dla każdego z nich.

9nr 01 [01] 10 2009

publikacje

9

Sprawdziany bez zmian Specyficzne trudności w uczeniu się

Ministerstwo Edukacji Narodowej nie za-mierza w najbliższych latach wprowadzać żadnych zmian w zasadach zdawania sprawdzianów i egzaminów zewnętrz-nych przez uczniów, posiadających opi-nię poradni psychologiczno-pedagogicz-nej w sprawie specyficznych trudności w uczeniu się, w tym uczniów z dysleksją. Ministerstwo wymaga od nauczycieli efek-tywniejszego wsparcia i pomocy uczniom, większą indywidualizację kształcenia oraz organizowaniu przez szkoły specjali-stycznej pomocy. [> www.kuratorium.waw.pl]

informuje

Nieprawdziwe informacjeArtykuł Gazety Polskiej

Gazeta Polska zamieściła nieprawdzi-we informacje dotyczące obniżania obo-wiązku wieku szkolnego. W nowym roku szkolnym wszystkie dzieci objęte eduka-cją przedszkolną będą realizowały tę sa-mą podstawę programową niezależnie od miejsca edukacji przedszkolnej. Dzien-nikarz Gazety Polskiej, który napisał, że dzieci w przedszkolach będą uczyły się in-nych treści niż dzieci w oddziałach przed-szkolnych przy szkole wprowadził czytel-ników w błąd. [> www.kuratorium.waw.pl]

Perspektywy dla maturzysty Ogólnopolska kampania informacyjna

Fundacja Edukacyjna „Perspektywy” we współpracy z Centralną Komisją Egzami-nacyjną przygotowała ogólnopolską kam-panię informacyjną „Salon Maturzystów Perspektywy 2009”, która we wrześniu br. zostanie przeprowadzona w największych polskich miastach. Salonowi Maturzystów patronują między innymi prof. Barbara Kudrycka - Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Katarzyna Hall - Minister Edukacji Narodowej. W programie wszyst-kich Salonów Maturzystów przewidziane są spotkania kierownictwa Ministerstwa Edukacji Narodowej z dyrektorami szkół ponadgimnazjalnych i prorektorami szkół wyższych odpowiedzialnymi za rekruta-cję. Ich najważniejszym celem jest zapre-zentowanie zmian dostosowujących sys-tem egzaminów zewnętrznych do nowej podstawy programowej. Ułatwi to uczel-niom opracowanie nowych zasad rekruta-cji na studia. [> www.kuratorium.waw.pl]

(2) zakres ewaluacji problemowej, zaplano-wanej do przeprowadzenia w poszczegól-nych szkołach i placówkach,(3) tematykę kontroli zaplanowanej do przeprowadzenia w poszczególnych szko-łach i placówkach.

Oprócz zadań planowanych uwzględ-nionych w planie nadzoru pedagogiczne-go, organy nadzoru pedagogicznego reali-zować będą, gdy zaistnieje taka potrzeba, działania doraźne.

Do 31 sierpnia roku szkolnego, poprze-dzającego rok szkolny, którego plan dotyczy i w którym mają być przeprowadzone ewa-luacja lub kontrola, organ sprawujący nad-zór pedagogiczny obowiązany jest powiado-

mić dyrektorów szkół placówek o zakresie ewaluacji problemowej i tematyce kontro-li. Należy przy tym podkreślić, że wykazy szkół i placówek nie będą publikowane, tak jak stanowiło dotychczasowe rozporządze-nie. Organ sprawujący nadzór pedagogicz-ny obowiązany jest powiadomić dyrektora szkoły lub placówki oraz organ prowadzący o planowanej ewaluacji zewnętrznej i jej za-kresie w terminie 30 dni przed jej planowym rozpoczęciem, zaś w przypadku kontroli ter-min powiadomienia określono na 7 dni.

Ważne jest również to, że organ spra-wujący nadzór pedagogiczny opracowuje i przedstawia ministrowi do 31 października rekomendacje i wnioski wynikające ze spra-wowanego nadzoru pedagogicznego.

W przypadku dyrektora szkoły stosowne dyspozycje w tym zakresie określone zosta-ły w art. 40 ust. 7 ustawy o systemie oświa-ty. Ma on bowiem przedstawiać radzie pe-dagogicznej, nie rzadziej niż dwa razy w roku szkolnym, ogólne wnioski wynikające ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz informacje o działalności szkoły.

� Kilka słów na zakończenieNadzór pedagogiczny powinien być spra-wowany z zachowaniem podmiotowości stron. Ma więc uwzględniać jawność wy-magań, współdziałanie organów sprawu-jących nadzór pedagogiczny z organami prowadzącymi, dyrektorami szkół i nauczy-cielami, ma tworzyć warunki sprzyjające rozwojowi szkół i placówek oraz zapew-

nić obiektywną i pełną ocenę ich działalno-ści dydaktycznej, wychowawczej, opiekuń-czej. Ma być także wyrazem poszanowania samodzielności szkół i placówek oraz na-uczycieli. Organ sprawujący nadzór peda-gogiczny może ingerować w działalność szkoły czy placówki wyłącznie w zakresie i na zasadach określonych w ustawie.

Wzrost autonomii dyrektorów szkół ozna-cza jednak zwiększenie ich odpowiedzialno-ści za: efekty pracy szkoły, rozwój wiedzy i umiejętności uczniów, kształtowanie ich po-staw, opiekę nad nimi i ich bezpieczeństwo.

Nowa koncepcja sprawowania nadzo-ru pedagogicznego wymaga wprowadze-nia zmian w organizacji kuratoriów oświaty. Dlatego też równolegle z rozporządzeniem w sprawie nadzoru pedagogicznego prowa-dzone są prace związane ze zmianą rozpo-rządzenia w sprawie organizacji kuratoriów oświaty oraz zasad tworzenia ich delegatur.

Niezwykle istotna zmiana dotyczyć będzie tego, że w kuratoriach oświaty nie dokonuje się podziału szkół i placówek na rejony wizy-tacyjne, nie przydziela się zatem rejonów wi-zytacyjnych do sprawowania nadzoru peda-gogicznego poszczególnym wizytatorom.

Wprowadzony zostanie podział wizy-tatorów na tych, którzy w zakresie zadań wynikających ze sprawowanego nadzo-ru pedagogicznego wykonywać będą ewa-luację działalności dydaktycznej, wycho-wawczej, opiekuńczej i innej działalności statutowej szkół i placówek oraz tych, którzy przeprowadzać będą kontrole związane z przestrzeganiem prawa. Przy czym zadania nadzoru pedagogicznego w danej szkole lub placówce wykonywać bę-dą mogli pracownicy, którzy w ciągu 5 lat poprzedzających realizację zadania nie pozostawali i nie pozostają w stosunku pracy z dyrektorem nadzorowanej szkoły i którzy nie pozostają z dyrektorem i in-nymi pracownikami szkoły lub placówki w stosunku zależności.

Do zajmowania stanowiska wizytatora (starszego wizytatora), do którego zadań należeć będzie przeprowadzanie ewaluacji, oprócz dotychczasowych, określone zostało nowe wymaganie – ukończenie, przynajm-niej raz na dwa lata, jednej z form doskona-lenia zawodowego w zakresie ewaluacji, or-ganizowanej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Nowe zadania związane ze sprawowa-niem nadzoru pedagogicznego przez dyrek-tora szkoły i organy do tego powołane bez wątpienia są wyzwaniem niełatwym. Celem zmiany jest jednak poprawa efektywności systemu oświaty i jakościowa ocena działal-ności szkół i placówek. �Tekst opublikowany w całości w miesięczniku „Dyrektor szkoły” [nr 9/09]

� Nadzór pedagogiczny winien zachować podmiotowość stron, jawność wymagań oraz współdzia-łanie organów sprawujących nadzór z organami prowadzącymi, dyrektorami szkół i nauczycielami.

10 www.oswiatamazowiecka.pl10

awans zawodowy

Kandydatów do tytułu przed-stawia Ministrowi Kapituła do Spraw Profesorów Oświaty. Kapi-tuła składa się z szesnastu osób będących uznanymi autoryteta-mi w dziedzinie oświaty. Wnio-sek o nadanie tytułu do Kapituły składa organ sprawujący nad-zór pedagogiczny nad szkołą, w której nauczyciel jest zatrudnio-ny. Tytuł Honorowego Profesora Oświaty może otrzymać nauczy-ciel dyplomowany posiadający co najmniej 20-letni okres pracy w zawodzie nauczyciela, w tym co najmniej 10-letni okres pra-cy jako nauczyciel dyplomowa-ny. W okresie do 31 grudnia 2010 r. tytuł ten może być nadany na-uczycielowi, który legitymuje się co najmniej 7-letnim okresem pracy jako nauczyciel dyplomo-wany. Profesor oświaty nie jest stopniem awansu zawodowego i

nie należy traktować możliwości uzyskania tytułu jako etapu w awansie zawodowym. Przejście przez wszystkie szczeble awan-su zawodowego i przepracowa-nie wymaganego okresu pracy

nie wystarczą do otrzymania te-go tytułu. O tytuł mogą ubiegać się nauczyciele wyróżniający się w środowisku oświatowym i ma-jący na swoim koncie liczne osią-gnięcia zawodowe. Tytuł Profe-sora Oświaty przyznawany jest bowiem najwybitniejszym na-uczycielom dyplomowanym o uznanym i znaczącym dorobku zawodowym. Kapituła do spraw

Profesorów Oświaty, oceniając dorobek zawodowy kandydata, bierze pod uwagę w szczególno-ści jakość pracy prowadzonej z uczniami, wpływ na środowisko zawodowe i szczególne osiągnię-

cia związane z wykonywaniem zawodu nauczyciela. Analizie poddawane są osiągnięcia dy-daktyczne lub wychowawcze na-uczyciela w pracy z uczniami, osiągnięcia w pracy z ucznia-mi niepełnosprawnymi lub za-grożonymi niedostosowaniem społecznym; wyniki uczniów uzyskiwane ze sprawdzianu przeprowadzanego w ostatnim

roku nauki w szkole podstawo-wej, egzaminu przeprowadzane-go w ostatnim roku nauki w gim-nazjum, egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzające-go kwalifikacje zawodowe i osią-gnięcia uzyskiwane w konkur-sach, turniejach i olimpiadach.

Oceniany jest wpływ kan-dydata na środowisko nauczy-cielskie w aspekcie wzorcowej postawy nauczyciela i wycho-wawcy, dzielenia się z inny-mi nauczycielami wiedzą i do-świadczeniem zawodowym, a także pełnienia funkcji dorad-czych i eksperckich w systemie oświaty, systemie pomocy spo-łecznej lub postępowaniach w sprawach nieletnich.

Kolejnym kryterium oceny do-robku zawodowego jest poziom kultury pedagogicznej mierzony umiejętnością prowadzenia dia-logu z uczniami, rodzicami oraz nauczycielami, w połączeniu ze stawianiem wymagań mobili-zujących uczniów do pracy nad własnym rozwojem oraz pozio-mem kultury języka.

Kapituła bierze również pod uwagę szczególne osiągnięcia związane z wykonywaniem za-wodu nauczyciela, takie jak: opracowanie własnego progra-mu wychowania przedszkol-nego lub programu nauczania cieszącego się uznaniem na-uczycieli, uznany dorobek za-wodowy potwierdzony Medalem Komisji Edukacji Narodowej, nagrodami ministra, kurato-ra oświaty lub organów prowa-dzących szkoły i placówki, zna-czący udział w przygotowaniu zawodowym przyszłych nauczy-cieli oraz publikacje dotyczące oświaty i problematyki eduka-cyjnej. Uzyskanie tytułu wią-że się z gratyfikacją finansową w postaci sześciomiesięcznego ostatnio pobieranego wynagro-dzenia zasadniczego.

Przyznane po raz pierwszy w 2008 r. Tytuły Honorowego Pro-fesora Oświaty otrzymało 10 na-uczycieli. Wśród wyróżnionych tym tytułem są dwie osoby z wo-jewództwa mazowieckiego – Ma-rek Golka z Zespołu Szkół Ogól-nokształcących nr 6 w Radomiu i Elżbieta Zgondek z Przedszko-la nr 163 w Warszawie. �

� Przyznane po raz pierwszy w roku 2008 tytuły Honorowego Profesora Oświaty otrzymało dziesię-ciu nauczycieli. Wśród wyróżnionych znalazło siędwoje pedagogów z województwa mazowieckiego.

Od roku 2008, w dniu œwiêta polskiej oœwiaty, Minister Edukacji Narodowej nadaje najwybitniejszym nauczycielom Tytu³ Honorowego Profesora Oœwiaty.

A N N A K A L I Ń S K A

Marek Golka, nauczyciel fizyki w radomskim liceum, jeden z dwojga (obok Elżbiety Zgondek) Honorowych Profesorów Oświaty na Mazowszu.

Profesor Honorowy

fot.

arch

iwum

Mar

ek G

olka

11nr 01 [01] 10 2009

dobra szkoła

Wprowadzanie kształcenia modułowego rozpoczęliśmy w 2003 r. z bardzo prozaicz-nego powodu i pewnie trochę przez przypa-dek. Gdy obejmowałam stanowisko dyrek-tora, prowadzono naukę tylko w jednym zawodzie - technik mechanik. Uznałam za konieczne uatrakcyjnienie oferty, tak aby jednocześnie spełnić oczekiwania płynące z branży samochodowej. Pojawiła się wte-dy nowa klasyfikacja zawodów, a w niej no-wy zawód - lakiernik, z krótkim, dwuletnim cyklem kształcenia, możliwością wyboru specjalizacji. To była szansa na reaktywo-wanie wygasającej szkoły zawodowej.

Radość z pomysłu wprowadzenia no-wego zawodu ostygła po analizie ofer-ty programowej. Okazało się, że zatwier-dzony przez MENiS był wtedy tylko jeden program nauczania – modułowy. Ponie-waż kształcenie modułowe robiło wtedy pierwsze, nieśmiałe kroki, wyobraźnia podpowiadała ostrożność. Nie było kadry nauczycielskiej, a baza szkolna była, de-likatnie mówiąc, skromna.

Nie przeraziły nas wnioski płynące z ana-lizy założeń programowo - organizacyjnych kształcenia w zawodzie, zaleceń dotyczą-cych organizacji procesu dydaktycznego, podstawy programowej i modułów podzielo-nych na jednostki modułowe. Najważniejszą barierę - kadrową, udało się pokonać, gdy dwaj nauczyciele z kwalifikacjami najbliż-szymi lakierniczym i dobrym przygotowa-niu z chemii postanowili podjąć wyzwanie.

Zaczęli szkolić się w zakresie modułów oraz poszerzyć umiejętności lakiernicze.

Troska o zapewnienie koniecznej bazy przestała spędzać sen z powiek po dekla-racji pomocy współpracujących ze szkołą firm. Chodziło nie tylko o bazę, ale i prowa-dzenie zajęć łączących teorię z praktyką. Kolejny problem dotyczący opracowania programu modułu specjalizacyjnego zo-stał rozwiązany dzięki operatywności kie-rownika warsztatów, który swą fachowość wsparł wiedzą i doświadczeniem zaprzy-jaźnionej recenzentki z KOWEZiU.

Po wykonaniu prac organizacyjnych, przy-gotowaniu szkolnego planu nauczania, doko-naniu zmian w systemie oceniania i skore-lowaniu wymogu oceniania poszczególnych modułów z semestrami szkolnymi, zmartwie-niem pozostała tylko duża liczba godzin do zatwierdzenia w organizacji. Szkolenie mo-dułowe wymusza podział uczniów na małe grupy, co zwiększa koszty. Praca metodami aktywnymi z angażowaniem przez całe za-jęcia ucznia jest na tyle przekonywująca, że dostaliśmy potrzebną liczbę godzin.

Pierwsi absolwenci klasy lakiernika poje-chali na egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe aż do Mysłowic. W następnym ro-ku egzamin odbył się już u nas. Nasza mała la-kiernia, zorganizowana za niewiele ponad 40 tys. zł środków szkolnych, przy wsparciu firm lakierniczych (bezpłatne wyposażenie w mie-szalnik lakierów i dostarczenie materiałów la-kierniczych) do ubiegłego roku służyła jako Ośrodek Egzaminacyjny dla szkół ze środko-wej i północno - wschodniej Polski. W minio-nym roku szkolnym otrzymaliśmy z MEN (ze

środków unijnych) profesjonalną samochodo-wą kabinę lakierniczą. Budzi ona zachwyt na-wet u fachowców z renomowanych warszaw-skich serwisów. Jest głównym elementem naszej drugiej, dużej pracowni lakierniczej, której oficjalne otwarcie zaplanowaliśmy na 16 września 2009 r. Poza uzyskaniem dosko-nałych warunków do prowadzenia zajęć i egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe wprowadzenie kształcenia mo-dułowego przyniosło jeszcze inne korzyści.� Nauczyciele wzbogacili swoje kwalifikacje o lakiernicze. Obecnie są egzaminatorami i prze-prowadzają w naszym Ośrodku egzaminy.� Co roku, kończy szkołę ponad dwudziestu absolwentów - lakierników. Najbardziej zdol-ni i solidni chłopcy otrzymują propozycję pra-cy już w pierwszym roku nauki. � Mamy ugruntowaną współpracę z serwi-sami lakiernictwa samochodowego: Auto--Żoliborz (Opel, Chevrolet, SAAB), Auto-Blak (Fiat, Skoda, Opel), Nissan Odyssey, OMC-Mo-tors (Ford, Nissan), Mercedes Benz Polska.� Nasi nauczyciele i uczniowie korzystają ze specjalistycznych szkoleń prowadzonych przez profesjonalne firmy lakiernicze, które w dodatku odciążają budżet szkoły, wspierając nas materiałami lakierniczymi i pomocniczy-mi. Są to: Deber Octoral (holenderska firma, produkująca lakiery samochodowe na rynek światowy, mieszcąca się pod Amsterdamem); TROTON – firma zaopatrująca szkołę w ma-teriały pomocnicze (głównie rozpuszczalni-ki); Farecla – firma dostarczająca szkole ma-teriały do polerownia powierzchni.� Nawet słabi uczniowie „zawodówki” są do-brze przygotowani do egzaminów zewnętrz-nych. Powiązanie teorii z praktyką, trening i cyklicznie powtarzane próbne egzaminy da-ją szansę na poznanie zagadnień teoretycz-nych oraz wyćwiczeni zachowań i prezenta-cji wykonanej pracy tak, by spełnić wysokie wymagania egzaminacyjne. W ocenie egza-minatorów, żadna inna forma kształcenia nie przygotowuje tak skutecznie uczniów do egza-minu. Wynika to z faktu, że formuła egzaminu jest odzwierciedleniem szkolenia teoretyczno- praktycznego, które wymusza od uczniów, po-za wykazaniem się umiejętnościami praktycz-nymi, posiadanie wiedzy teoretycznej.� Spełniamy oczekiwania rynku pracy. Realizacja zajęć specjalizujących odbywa się w rzeczywistych warunkach serwiso-wych, a podczas zajęć szkolnych uwzględ-niamy sugestie fachowców z firm. �

Nasza [mała] lakierniaKszta³cenie modu³owe do niedawna jeszcze stawia³o pierwsze, nieœmia³e kroki. WyobraŸnia podpowiada³a ostro¿noœæ... Brakowa³o wykwalifikowanej kadry, a baza szkolna by³a - delikatnie mówi¹c - skromna.

A L I C J A S T A Ń C Z Y K

Adres szkoły

Zespół Szkół Samochodowych i Licealnych nr 3 im. I. J. Paderewskiego Warszawa, ul. Włościańska 35.[www.wloscianska.strefa.pl]


primum docere

Przez wiele lat był Pan dyrektorem szkoły, czy teraz jako Mazowiecki Kurator Oświa-ty ma Pan nowe spojrzenie na to, co dzie-je się w oświacie? Jak wygląda ona z per-spektywy Warszawy?

Po zakończeniu pracy jako nauczyciel i dyrektor w VI LO im. Jana Kochanowskie-go w Radomiu, szukałem możliwości dal-szej realizacji zawodowej. Dlatego też kon-kurs na Mazowieckiego Kuratora Oświaty był dla mnie oczywistym wyzwaniem. Cie-szę się bardzo, że mogę znowu kierować, tym razem „globalną szkołą”, jaką jest ma-zowiecka oświata. Jej obszar oraz ilość lud-ności, porównywalne z takimi krajami jak Belgia czy Holandia, to ogromne wyzwanie. Szkoły i placówki oświatowe to ten obszar, w którym czuję się najlepiej. Chcę być blisko szkół, które zarówno w Warszawie, jak i w pięciu delegaturach, często odwiedzam.

Moje spojrzenie na oświatę jest wynikiem doświadczeń pracy nauczycielskiej. To, co by-ło moim oczekiwaniem jako dyrektora liceum od pracowników nadzoru, stało się moim obo-wiązkiem do spełnienia, jako człowieka od-powiedzialnego za nadzór. Jest to spojrzenie o bardzo szerokim uwarunkowaniu złożono-ści czynników, wpływających na jakość pracy tychże, spojrzenie wymagające uwzględnienia praw socjologii, psychologii oraz wielu innych, także regionalno - demograficznych oraz kul-turowych. Dlatego chcę by nadzór był blisko szkół, a mówiąc wprost- w szkołach. Szkoły i placówki nie tylko będziemy kontrolować i ba-dać efekty ich pracy, lecz przede wszystkim wspomagać oraz proponować i realizować wspólnie ze społecznością szkolną wizję ich rozwoju. Ideałem jest, aby pracownicy nad-zoru na obszarze województwa byli tak samo znani społeczności oświatowej jak dyrektor i nauczyciele placówki. Stworzyłoby to warun-ki dla uspołecznienia nadzoru.

W oświacie zachodzą duże zmiany. Dlacze-go uważa Pan je za istotne i ważne?

Codziennie dokonywane są nowe odkry-cia naukowe (mówię to jako fizyk), rozwija-ją się nowe technologie, powstają nowe tek-sty kultury. Dlatego w bardzo wielu krajach co parę lat toczy się dyskusja o tym, jak i cze-go uczyć?! Czasem także okoliczności ze-wnętrzne (np. nasze wejście do Unii Euro-pejskiej) sprawiają, że rozwiązania przyjęte w obrębie krajowego systemu edukacji prze-stają być skuteczne wbrew staraniom na-uczycieli i wychowawców. Zachodzą dziś trzy ważne powody, dla których należało dokonać

R O Z M A W I A : A N D R Z E J K U L M A T Y C K I

Cieszê siê bardzo, ¿e mogê kierowaæ globaln¹ szko³¹”, jak¹ jest mazowiecka oœwiata. Jej obszar oraz populacja, porównywalne z takimi krajami jak Belgia czy Holandia, to ogromne wyzwanie.

Żyjąc dla innych

„

Karol Semik, Mazowiecki Kurator Oświaty

fot.

Krz

yszt

of W

ojci

ebsk

i|P

ER

SP

EK

TYW

Y

13nr 01 [01] 10 2009

primum docerereformy programowej w polskich szkołach. Pierwszy z nich to niedopasowanie podstawy programowej do obecnej populacji uczniów. Jesteśmy świadkami bezprecedensowego wzrostu aspiracji edukacyjnych młodych Po-laków. Jeszcze kilka lat temu tylko około 50 % uczniów z każdego rocznika podejmowało naukę w szkołach umożliwiających zdawanie matury. Dziś po ukończeniu gimnazjum takie szkoły wybiera 80 % uczniów. W rezultacie co drugi Polak w wieku od 19 do 24 lat studiuje. Jest jasne, że współczesna szkoła powinna tę nową populację uczyć inaczej.

Powód drugi to niemożność „zmieszcze-nia” pełnego cyklu kształcenia ogólnego w ciągu trzech lat. Dziś szkoła dwukrotnie usi-łuje realizować pełny cykl kształcenia ogól-nego: po raz pierwszy w gimnazjum i po raz drugi w szkole ponadgimnazjalnej, kończącej się maturą. To może się udać tylko w najzdol-niejszych klasach, a nie szkole powszechnej. Skutkuje to zbyt pośpiesznym, powierzchow-nym omawianiem kolejnych tematów. Wie-lu nauczycieli, zarówno gimnazjalnych, jak i licealnych usiłuje nauczać całego kanonu wiedzy ogólnej, ukształtowanego w czasach czteroletnich liceów w trzyletnim cyklu edu-kacyjnym. Należy zatem wydłużyć czas na realizację podstawy programowej w cyklu kształcenia, bez powtarzania treści.

Powód trzeci to obniżanie wieku szkolnego. Obecnie zachodzą optymalne warunki demo-graficzne dla obniżenia wieku szkolnego. Ma-my najmniej liczny rocznik sześciolatków, zaś szkoły opuszczają liczne roczniki absolwen-tów. Wprawdzie uczniowie sześcioletni są w stanie nauczyć się nie mniej niż ich starsi o rok koledzy ( ja sam rozpocząłem naukę w wieku 6 lat), należy ich jednak uczyć w pierwszej fazie mniej abstrakcyjnie, z wykorzystaniem kon-kretnych obiektów i sytuacji. Należy dostoso-wać podstawę programową do możliwości per-cepcji uczniów pięcio- i sześcioletnich. Wydaje się być najistotniejsze potraktowanie czasu nauki w gimnazjum oraz szkole ponadgimna-zjalnej jako spójnego programowo (6- lub 7-let-ni) okresu kształcenia. Nowa podstawa pro-gramowa przywiązuje też bardzo dużą wagę do wychowania, a w szczególności do kształ-cenia właściwych postaw uczniów.

Jaką szanse stwarza dzieciom możliwość rozpoczęcia nauki w wieku 6 lat? Jak prze-konałby Pan rodziców, by wysyłali wcze-śniej swe pociechy do szkoły?

Obniżenie wieku szkolnego stwarza szansę i zapewnia lepszy dostęp do edu-kacji najmłodszych dzieci (szczególnie z obszarów wiejskich), umożliwia wykorzy-stanie potencjału systemu szkolnego dla wyrównywania szans. Współczesne polskie 6-latki, podobnie jak ich rówieśnicy w więk-

szości krajów Europy, coraz wcześniej wy-kazują dojrzałość do podjęcia nauki oraz dużą ciekawość i mobilność poznawczą.

Wcześniejsze podjęcie nauki w szkole, to również rozpoczęcie procesu wyrównywa-nia szans edukacyjnych i korekty ewentual-nych deficytów rozwojowych. To też szansa na wcześniejsze rozpoznania szczególnych uzdol-nień dziecka i właściwe rozplanowanie dzia-łań wspierających rozwój wychowanków. To jest zadanie i odpowiedzialność rodziców, któ-rych chce wspierać zreformowana szkoła. Dla-tego namawiam rodziców do skorzystania z te-go nowego, systemowego rozwiązania. Jestem do dzisiaj wdzięczny mojemu Ojcu, że w zupeł-nie innym czasie oraz innych uwarunkowa-niach rozwojowych, podjął decyzję o wysłaniu swego syna w wieku sześciu lat do klasy pierw-szej szkoły podstawowej! Z moich doświad-czeń rodzicielskich, jako ojca czworga dzieci, wynika, że edukacja 6-latków, jako najmłod-szych uczniów powinna umiejętnie splatać na-ukę z zabawą (harmonia życia), by w łagod-ny sposób wprowadzić ich w świat atmosfery szkolnej. Gdy uczniowie w klasach nauki wcze-snoszkolnej (I-III) zostaną dobrze przygotowa-ni do nauczania przedmiotowego, to nie będą mieli większych problemów z dalszą edukacją.

Jakiego typu opieką szkoła powinna ota-czać dzieci z dysfunkcjami, by wyrównać ich szanse edukacyjne?

Opieka nad dziećmi z dysfunkcyjnymi po-winna rozpocząć się już w okresie wycho-wania przedszkolnego. Jednym z zadań te-go wychowania jest wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci. Dlatego nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej mają obowiązek systematycznego analizowania postępów w nauce uczniów, w oparciu o spójną diagnozę wychowania przedszkolnego. Jeżeli okaże się, że któryś z nich ma nadmierne trudno-ści, trzeba zaplanować i zorganizować dla niego zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze.

Edukacja jest dobrodziejstwem dla młode-go człowieka. Jeżeli dziecko nie jest gotowe do podjęcia nauki, nie wiedzie się mu od pierw-szego dnia pobytu w szkole, to zniechęca się do niej na dobre. W każdej grupie wiekowej występują znaczne różnice indywidualne w rozwoju umysłowym (szczególnie w edukacji wczesnoszkolnej). Dla uczniów infantylnych wszystko jest za trudne i dzieje się za szybko. Dla dzieci o znakomitych możliwościach umy-słowych nauka jest mało interesująca - muszą się uczyć tego, co już dawno potrafią.

Dzieciom trzeba stworzyć warunki do prezentowania osiągnięć. Dążę do tego, aby kształcenie specjalne kojarzyło się nie tylko z opieką nad dziećmi z niedoborami psycho-rozwojowymi, lecz także z pracą z dzieckiem zdolnym. Marzę o stworzeniu systemowej

opieki dla zdolnych młodych Polaków. Od wie-lu lat to „sieroty” polskiej edukacji. Do tej po-ry tylko lokalne rozwiązania były dla tej sfe-ry dobre i właściwe, np. Towarzystwo Szkół Twórczych Pani dr Danuty Nakonecznej czy projekt „Mazowieckie talenty”. Pragnę, by na Mazowszu powstało systemowe rozwiązanie kształcenia dzieci zdolnych, merytorycznie nadzorowane przez kuratorium.

Czego życzyłby Pan uczniom i nauczycie-lom w nowym roku szkolnym?

Nowy rok jest zawsze czasem nadziei i wy-tyczania celów, składania deklaracji. To tak-że czas nadziei, który chciałbym, aby oznaczał wiarę w optymistyczną, acz realną przyszłość.

Życzę nauczycielom, pracownikom szkół i placówek oświatowych, aby zawsze odczu-wali radość i satysfakcję, a także poczucie godności i wiarę w człowieczeństwo, mieli wiele zrozumienia dla swych uczniów i ich rodziców. Jednostkom samorządu teryto-rialnego życzę poczucia satysfakcji ze swej autonomii w zarządzaniu oświatą.

A jaki prywatnie jest Mazowiecki Kura-tor Oświaty?

Prywatnie od 34 lat jestem mężem pięknej radomianki Marii. W młodości ukołysał mnie wicher i szum beskidzkich grani Śląska Cie-szyńskiego. Kwalifikacje zawodowe zdoby-łem kończąc Technikum Mechaniczno - Kuź-nicze w Ustroniu Z zawodu jestem kowalem i wyznaję zasadę, że każdy jest kowalem wła-snego życia. Studia wyższe odbyłem w Krako-wie na AGH, specjalizując się w fizyce ciała stałego. Opatrzność obdarzyła mnie szczegól-nym przeżywaniem ojcostwa czworga dzie-ci. Jestem ojcem córki Moniki, syna Rolanda oraz… bliźniaczek: Natalii i Julii. Cała czwór-ka weszła już w swoje dorosłe życie osobiste.

Ogromny wpływ na wykształcenie mojej osobowości mieli ludzie i góralski regionalizm oraz oddziaływanie kultury bohemy krakow-skiej (Skrzynecki, Demarczyk, Grechuta, Kan-ty Pawluśkiewicz, Sikorowski… i wielu innych)

Nigdy w młodości nie pragnąłem zostać nauczycielem. Teraz, jako człowiek dojrza-ły, jestem dumny, że nim zostałem! Cenię humor i powagę, tradycję i reformy, luz i konwenans, klasykę i improwizację, ziemię i kosmos.… Interesuję się muzyką i spor-tem, literaturą i teatrem, piosenką i malar-stwem, poezją i prozą, filmem i teatrem, ży-ciem, które „kabaretem jest”.

Moją pasją jest żyć dla innych! Szczegól-nie tych, którzy zaczynają swe życie - dla dzieci i młodzieży. Chcę żyć tak, aby zosta-wić ślady w miejscach, w których byłem obecny. Sobie i Wam życzę, aby tych zda-rzeń było jak najwięcej! �


publikacje

Cechami charakterystycznymi gospo-darki rynkowej są m.in. popyt, konkurencja i ja kość. Popyt, czyli zapotrzebowanie na różne towary czy usługi wyznacza miejsce organizacji w rynku, brak popytu oznacza konieczność ograniczania produkcji lub usług, czasami wręcz likwidację działalno-ści. W systemie rynkowym oferowane pro-dukty bądź usługi muszą spro stać wymo-gom konkurencji, co wymaga obniżenia cen produkcji lub usług jak również cią głego podnoszenia ich jakości. To właśnie dzięki konkurencji i wysokiej jakości produk tów, usług ich potencjalny nabywca ma możli-wość wyboru takiego produktu lub usługi, która spełnia jego oczekiwania.

Razem z wymaganiami gospodarki ryn-kowej wobec produktów i usług pojawiło się nowe oczekiwanie stawiane osobom zarzą-dzającym organizacjami. Model przywódz-

twa opartego na biurokracji i bezwzględnej dominacji władzy ustępuje dziś miejsca no-wemu mo delowi, w którym upodmiotowie-nie i współuczestnictwo pracowników w re-alizacji celów, wykorzystywanie całego ich potencjału od wiedzy, poprzez zaangażowa-nie, doświadczenie i kreatywność, decydu-ją o jakości produktu/usługi, a więc o miej-scu organizacji w gospodarce rynkowej.

Przeciętna wiedza na temat zarządza-jących sprowadza się do stwierdzenia, że głów nymi zadaniami stojącymi przed za-rządzającymi są: planowanie, organiza-cja i koordynacja pracy oraz kontrola wy-ników. Wyniki badań prowadzonych przez H. Mintzberga przeczą tej tezie i pozwa-lają opisać pracę menedżerów w katego-riach trzech podstawowych ról pełnio nych przez nich w organizacjach, którymi zarzą-dzają – ról interpersonalnych, informacyj-

nych i decyzyjnych. Formalna władza nad organizacją nakłada na szefa określone ro-le interpersonalne - reprezentanta, lidera i łącznika organizacji. Z racji pełnionych ról interpersonalnych na zarządzającego na-kłada się obowiązki pełnienia ról informa-cyjnych – pozyskiwania i przetwarzania da-nych, kolportera informacji oraz rzecznika organizacji. Informacja stanowi podstawę podejmowania decyzji, co z kolei wymaga pełnie nia przez zarządzających ról decy-zyjnych, polegających na inicjowaniu zmian poprzez poszuki wanie i wprowadzanie ulep-szeń w organizacji, rozwiązywanie proble-mów, dystrybucję zaso bów i negocjację.

Nie ulega wątpliwości, że żadnej z tych ról nie da się oddzielić, gdyż tworzą one zin-tegrowaną całość, stanowiąc tym samym o istocie zarządzania. Nie oznacza to przykła-dania tej sa mej wagi do wszystkich z nich. W zależności od charakteru organizacji i wykonywanej pracy ich siła i natężenie są różne, niemniej we wszystkich przypadkach role te pozostają nieroz łączne. Efektywne zarządzanie, zdaniem Mintzberga, wymaga od zarządzających systematycz nego dzie-lenia się wiedzą, analizowania zmian oto-czenia wewnętrznego i zewnętrznego orga-nizacji, właściwego zarządzania czasem oraz ciągłego rozwoju swoich kompetencji.

Gospodarka XXI wieku charakteryzu-je się dużym zapotrzebowaniem na wiedzę. To właśnie wiedza stanowi o potencjale or-ganizacji, zwiększa jej konkurencyjność,

Lider OrganizacjiDyrektor szko³y, to lider ucz¹cej siê organizacji. Popyt wyznacza miejsce organizacji na rynku, a brak popytu oznacza koniecznoœæ ograniczenia produkcji. Czasem - likwidacji dzia³alnoœci. M A R I U S Z D O B I J A Ń S K I

fot.

piov

asco

|ww

w.s

xc.h

u

15nr 01 [01] 10 2009

publikacjepozwala na osiągnięcie przewagi nad in-nymi podmiotami. A. Toffler, futurysta i wi-zjoner, nadchodzące czasy nazywa „trzecią falą”, w których w przeciwieństwie do cy-wilizacji agrarnej („pierwsza fala”) i cywili-zacji przemysłowej („druga fala”) człowiek ma być podmiotem i wartością samą w so-bie. Również H. McRae uważa, że tradycyj-ne czynniki wzrostu gospodarczego takie, jak ziemia, kapitał, bogactwa naturalne za-czną być wypierane przez nowe jakościowe czynniki obejmujące m.in. systemy organi-zacyjne, motywację i samodyscyplinę ludzi, stano wiących kapitał ludzki organizacji, za-równo w przemyśle, jak i w prywatnym sek-torze usług oraz sektorze publicznym.

W gospodarce opartej na wiedzy zdobycie przewagi konkurencyjnej warunkowane jest m.in. wsparciem i rozwojem edukacji. Trze-ba przyznać, że ostatnie lata charakteryzu-ją się dużą dynamiką zmian w systemie edu-kacji. Bardzo pozytywnym zjawiskiem tych zmian jest wzrastająca wciąż liczba osób legitymujących się wykształceniem ponad-podstawowym, w tym osób z wyższym wy-kształceniem. Następujące także zmiany w podstawie programowej, w tym przygotowy-wanie zmian w szkolnictwie zawodowym, pozwalają mieć nadzieję, że na stąpi także wzrost liczby absolwentów szkół technicz-nych i politechnicznych, zdolnych do kre-owania innowacji technicznych i technolo-gicznych. Sprawnie funkcjonujący i dobrze zor ganizowany system edukacyjny winien być czynnikiem, który właściwie motywo-wać będzie do pracy intelektualnej i zdoby-wania wiedzy i umiejętności niezbędnych zarówno indywidu alnie, jak i w gospodarce.

Zmieniające się oczekiwania i otoczenie szkół wymuszają zmiany w stylu zarządza-nia organizacjami edukacyjnymi. Wśród nowych okoliczności mających najwięk-szy wpływ na konieczność zmian wywiera: zwiększenie odpowiedzialności dyrekto-rów szkół, przejęcie znacz nych kompeten-cji przez otoczenie społeczne szkoły, tj. jed-nostki samorządu terytorialnego, ale także rodziców i uczniów szkoły, jak również wa-runki wynikające z gospodarki wolnoryn-kowej, a co za tym idzie konieczność za-biegania o ucznia i zwiększanie jakości świadczo nych usług edukacyjnych.

Zwiększenie kompetencji dyrekto-ra szkoły daleko wykracza poza tradycyj-ne rozumie nie tej roli. Nowoczesny dyrek-tor szkoły to lider organizacji uczącej się, posia dający obok takich podstawowych umiejętności, jak organizowanie pracy szkoły, budowanie właściwych relacji inter-personalnych i współpracy czy też koncep-cyjne planowanie rozwoju szkoły, umiejęt-ności inicjowania, wdrażania i kierowania zmianą. W. Schöning twierdzi, że współ-

czesne szkoły potrzebują takich dyrekto-rów, którzy potrafią daleko wykraczać poza tradycyjne czynności, jakimi są zarządza-nie, organizowanie i reprezentowanie. Je-go zda niem szkoły stanowią czułe systemy społeczne, w których tylko świadome kie-rowanie może prowadzić na drogę rozwoju organizacyjnego. Podobnie uważa P. Senge, wskazując na dy rektorów, którzy to w szko-łach uczących się ponoszą odpowiedzial-ność za takie budowanie organizacji, w których ludzie ciągle rozwijają swoje kom-petencje, określają wizje, ku którym zmie-rzają, ulepszają wspólne modele myślowe. Z kolei, zdaniem P.F. Drucker’a, rolą lide-ra jest tworzenie prawdziwej całości, więk-szą niż suma jej części składowych. Takie

działanie wymaga wyzwolenia kreatywno-ści i potencjału posiadanych zasobów ludz-kich i neutralizo wanie wszelkich słabości. W „organizacji uczącej się” dyrektor powi-nien stać się „przodują cym uczniem”. Je-żeli dyrektorzy nie będą wzbogacać swojej wiedzy i umiejętności (w szkole i poza szko-łą), to niezależnie od tego, jak funkcjonuje system szkolny, nie staną się dźwignią po-zytywnych zmian. Dyrektor stanowi obec-nie centralną postać zmiany edukacyjnej. Musi posiadać umiejętności przewodzenia i zarządzania. Jest odpowiedzialny za kre-owanie warun ków ustawicznego, profesjo-nalnego rozwoju nauczyciela. Przedstawia własną wizję szkoły, widzi jej cel i kierunek, wysłuchuje osobistych wizji nauczycieli. Dyrektor szkoły, jako lider zmiany, musi dą-

żyć do wytworzenia właściwej kultury orga-nizacyjnej tak, by każdy nauczy ciel stawał się liderem zmiany, odpowiedzialnym za re-alizację zarówno celów jednostkowych, jak i celów organizacji.

Dyrektor ma zatem organizować proces zespołowego uczenia się, a także warun-ki do konceptualizacji wi zji rozwoju szko-ły. Tu pojawia się istotny problem wspól-noty wizji. By była ona podzielana przez nauczycieli punktem startowym w procesie jej tworzenia muszą stać się osobiste wizje i cele nauczycieli. M. Fullam stwierdził, że wizja narzucona przez lidera w najlepszym przy padku może jedynie spowodować pod-porządkowanie się jej nauczycieli, lecz na pewno nie zaangażowania w jej realizację.

System edukacyjny rozwija się pod wpływem różnych prądów filozoficznych i ide ologicznych, zależny jest od przemian społeczno – ekonomicznych, czerpie wzor-ce z boga tych doświadczeń wychowania i kształcenia. W swojej długiej historii szko-ła przeżywała swoje wzloty i upadki. Wie-lokrotnie krytykowano ją za jej sztywną organizację i metody na uczania powodują-ce bierność uczniów, a także oderwanie od życia. Krytyka z reguły prowa dziła do po-wstania różnych nowych koncepcji i kie-runków w teorii i metodyce kształcenia, a szkoła wychodziła z niej bardziej odno-wiona i wzmocniona. Wynika to z faktu, że od mo mentu swojego powstania szko-ła pełniła, pełni i pełnić będzie ważną ro-lę społeczną, świad cząc usługi i zaspaka-jając potrzeby edukacyjne, którym żadna inna organizacja nie jest w sta nie spro-stać. Poglądy wyrażane przez I. Illicha czy E. Reimera stwierdzające, że bezzasadne jest przypisywanie szkole roli głównej si-ły rozwoju społecznego, gospodarczego i kultural nego i postulujące descholaryzację społeczeństwa są na szczęście odosobnio-ne i należą do mniejszości. Współcześnie uważa się raczej, że nie potrzebna jest de-scholaryzacja społeczeń stwa, co raczej de-scholaryzacja konwencjonalnej szkoły, w wyniku czego szkoła zostałaby ściśle po-wiązana z życiem i faktycznymi potrzeba-mi uczniów, otworzyłaby się na postęp na-uki, techniki i kultury, a przede wszystkim stałaby się ogniwem bogatego łańcucha pozosta łych instytucji i placówek edukacyj-nych. Taki system oświaty wymaga liderów, dla których praca znaczy więcej niż tylko możliwość zarobienia pieniędzy. Tylko dy-rektorzy/liderzy two rząc system warunków do podnoszenia swoich kompetencji, zarów-no uczniom, jak i nauczy cielom, są wstanie wspólnie z nimi zbudować zespół ludzi sil-nie zmotywowanych do osiąga nia zakłada-nych celów edukacyjnych i realizować ideę społeczeństwa wiedzy. �

Wiedza - potencjał Organizacji

Gospodarka XXI wieku charakteryzuje się dużym zapotrzebowaniem na wie-dzę. To właśnie wiedza stanowi o poten-cjale organizacji, zwiększa jej konkuren-cyjność, pozwala na osiągnięcie prze-wagi nad innymi podmiotami. A. Toffler, futurysta i wizjoner, nadchodzące cza-sy nazywa „trzecią falą”, w których w przeciwieństwie do cywilizacji agrarnej („pierwsza fala”) i cywilizacji przemysło-wej („druga fala”) człowiek ma być pod-miotem i wartością samą w sobie.

Dość łatwo jest znaleźć kandydata na ministra oświaty. Wszystko, czego potrzeba do tego stanowiska,to długa, siwa broda. Co innego z dobrym kucharzem. To musi być wszechstronny geniusz. [O. v. Bismarck]


globetrotter

Szkoła Przetrwania ,,AS’’ istnieje od roku 1997. Uczest-nikami jej działań w 70% są dzieci i młodzież szkół pod-stawowych i gimnazjów. Pozo-stali uczestnicy to licealiści, studenci, zakłady pracy oraz turyści indywidualni. Specjal-ność firmy to survival militar-ny i przygodowy. Szkoła była pierwszą tego typu firmą dzia-łającą na terenie południowe-go Podlasia. Obecnie zajmuje się organizacją i prowadze-niem bardzo popularnych, specjalistycznych, młodzie-żowych obozów szkoleniowo- wypoczynkowych, zielonych szkół, spływów kajakowych, pontonowych i tratwami po rzece Bug. Współpracując z Bialskimi uczelniami prowa-dzi kursy instruktorów re-kreacji ruchowej w specjalno-ściach kajakarstwo i survival. Razem z TKKF organizuje du-że imprezy o profilu sporto-wo-turystycznym na granicy wyczynu takie, jak triathlon sportowo-turystyczny, marsz 100 km w 24 godziny, 100 km kajakiem czy letnia selekcja

turystyczna. Oferta kierowa-na do zakładów pracy i grup zorganizowanych obejmuje imprezy integracyjne, team building, wycieczki, wypra-wy, paintball, łucznictwo itp. Specjalność szkoły to sporty niekonwencjonalne i ekstre-malne - coś dla poszukiwaczy silnych wrażeń. Bazą szko-ły jest Ośrodek Szkoleniowo Wypoczynkowy ,,AS’’, zloka-lizowany w Serpelicach nad Bugiem. Program obozu prze-widuje wycieczki przyrodnicze (teren parku krajobrazowe-go ,,Podlaski Przełom Bugu’’), szkolenie typu survival, uczą-ce przetrwania w sytuacjach ekstremalnych (odnajdywanie kierunków, zdobywanie po-żywienia, budowa schronień, bytowanie, maskowanie, spo-soby rozniecania ognia, zdo-bywania i uzdatniania wody). Młodzież zdobywa umiejętno-ści sprawnego poruszania się w trudnym terenie (bagna, rzeki, krzaki, zarośla, strome stoki, wąwozy, rozpadliny, tu-nele) oraz podstawowe umie-jętności alpinistyczne (nauka

[przetrwać] wakacjeSpecjalnoœæ tej szko³y to sporty

zgo³a niekonwencjonalne lub ekstremalne coœ, dla poszukiwaczy silnych wra¿eñ

B O G U S Ł A W N O W I K O W S K I

Uczestnikami działań szkoły

są głównie dzieci, uczniowie

podstawówekgimnazjaliści

i studenci

fot. archiwum AS

-.

,

.

17nr 01 [01] 10 2009

„Radosna szkoła” to plano-wany na lata 2009-2014 rządo-wy program, którego celem jest wspieranie organów prowadzą-cych w zapewnieniu bezpiecz-nych warunków nauki, wychowa-nia i opieki w klasach I-III szkół podstawowych i ogólnokształcą-cych szkół muzycznych I stopnia.

Program zakłada wsparcie fi-nansowe dla organów prowadzą-cych zakupu lub zwrotu kosztów nabycia pomocy dydaktycznych do miejsc zabaw w szkole oraz pokrycie części kosztów utwo-rzenia lub modernizacji szkol-nych placów zabaw. Wśród po-mocy dydaktycznych, które mają znaleźć się w miejscach zabaw dla dzieci, będzie można zoba-czyć duże, miękkie klocki, ze-stawy figur geometrycznych, miękkie piłki, materace do za-baw ruchowych i tory przeszkód.Przyrządy te mają, według zało-żeń programu, pozwolić dziecku zaspokoić jego naturalne potrze-by ruchowe. Po intensywnym ru-chu i wyczerpującej zabawie, naj-młodsi powinni mieć możliwość relaksu, odpoczynku i indywi-dualnej pracy. Właśnie dlatego MEN zakłada powstanie w obrę-bie miejsca zabaw dla dzieci ką-cika, w którym mają znaleźć się

przyrządy pozwalające na rozwi-janie zainteresowań i uzdolnień uczniów. Mogą to być układan-ki, gry planszowe, klocki, a także materiały do integracji zmysło-wej i stymulacji wielozmysłowej.

Koszt zakupu pomocy dydak-tycznych finansowany będzie w 100% z budżetu państwa (do kwo-ty 6 lub 12 tys. zł.), w zależności od liczby uczniów w klasach I-III. W przypadku urządzenia szkol-nego placu zabaw organy pro-wadzące zobowiązane będą wy-kazać własny wkład finansowy (co najmniej 50% kosztów). Roz-porządzenie określa kwotę mak-symalnego wsparcia finansowe-go. Wynosi ono 63 tys. 850 zł. lub 115 tys. 450 zł. - w zależności od liczby dzieci w klasach I-III. Na te-renie powstającego lub moderni-zowanego placu zabaw mogą zna-

Po intensywnej nauce i wyczerpuj¹cej zabawie najm³odsi

Szkoła radosnapowinni mieæ mo¿liwoœæ relaksu i indywidualnej pracy.

leźć się drabinki, drążki, ścianki wspinaczkowe, pomosty, zjeż-dżalnie, równoważnie oraz kolo-rowe huśtawki. Przede wszyst-kim jednak plac zabaw powinien być bezpieczny, dlatego tak waż-ne jest, aby pod znajdującymi się na placu urządzeniami zastoso-wać nowoczesną i bezpieczną na-wierzchnię, właściwe rozmieścić sprzęt, a także zagospodarować pozostały teren zielenią. MEN za-kłada również, iż z placu zabaw dzieci będą mogły korzystać tak-że po zakończeniu zajęć szkol-nych, a także w soboty i niedziele pod opieką rodziców lub opieku-nów. W ten sposób szkolny plac zabaw stanie się miejscem spo-tkań rodzinnych, przy jednocze-snym kreowaniu właściwego spo-sobu spędzania czasu wolnego przez rodziców i ich pociechy. �

A G N I E S Z K A W I E R Z C H O W S K A

dobra szkoła

rys.

arc

hiw

um M

EN

40 milionów złotych już zarezerwowane

Przy ocenie wniosków o udzielenie wsparcia finansowego na zakup pomocy dydaktycznych i utworzenie lub modernizację szkolnych placów zabaw, uwzględniona zostanie liczba dzieci sześcioletnich w klasach pierwszych, wyrównywanie dostępu do edukacji uczniów do szkół wiejskich, stan wyposażenia szkół w pomoce dydaktyczne, a także potrzeby w zakresie zakupu po-mocy dydaktycznych do miejsc zabaw w szkołach.W roku 2009 na realizację tego programu zapewniono w budżecie państwa kwotę 40 mln zł. Koszt całego programu wynosi jednak 2 mld 438 mln, z czego 1 mld 278 milionów zł. wyłoży państwo.

Zakup pomocy dydaktycznych sfinansuje budżet państwa. Kwotadofinansowaniazależna będzie od liczby ucznióww klasach I-III.

wiązania węzłów, zapozna-nie się z najnowszym sprzę-tem, zjazdy na linach, ćwicze-nia na wieży wspinaczkowej, sposoby asekuracji i techniki samoratownicze). Uczestni-kom obozów proponowanie są także kilkugodzinne spływy kajakami i canoe (długość i stopień trudności spływów do-stosowujemy do umiejętności i wieku uczestników). Ważnym elementem kursów są szkole-nia ratownictwa i udzielania pierwszej pomocy. Uczestni-cy obozów poznają także pod-stawy samoobrony (wybrane techniki obronne w sytuacjach zagrożenia życia, zachowanie się podczas ataku psa, sposo-by unikania konfliktów i nie-bezpiecznych sytuacji). Gry i zabawy terenowe tradycyjne, oraz taktyczno - bojowe łączo-ne z nauką obsługi noktowizo-ra, wykrywacza metali i urzą-dzeń łączności radiowej. W ograniczonym zakresie pro-ponowana jest również nauka strzelania z broni pneuma-tycznej oraz łuków (zawody strzeleckie i łucznicze, po-jedynki paintballowe). Wol-ne wieczory umilają ogniska i dyskoteki. �


Jednym z priorytetów MEN jest upo-wszechnienie edukacji przedszkolnej wśród pięciolatków. Ustawa o systemie oświaty za-pewnia im prawo do tej edukacji już od 1 września b.r. W praktyce oznacza to, że sa-morządy gminne mają obowiązek zapewnie-nia miejsca w przedszkolu, oddziale przed-szkolnym lub innej formie wychowania przedszkolnego tym pięciolatkom, których rodzice będą sobie tego życzyli. Od 1 wrze-śnia 2011 roku prawo dzieci 5-letnich do rocznego wychowania przedszkolnego zo-staje przekształcone w obowiązek.

Kolejnym, równie ważnym, zadaniem ministerstwa było wprowadzenie zmian prawnych i organizacyjnych umożliwiają-cych 6-latkom rozpoczynanie nauki szkol-nej. Towarzyszyło temu wiele kontrower-sji, sprzeciwów, ale były też głosy poparcia - zarówno ze strony rodziców, jak i samo-rządów. Szczególnie dużo uwagi MEN po-święciło przygotowaniu szkół do przyję-cia 6-latków. Priorytetem było zapewnienie dzieciom bezpiecznych i atrakcyjnych wa-runków pobytu, zbliżonych do tych, które oferuje im przedszkole, w tym opiekę nad dziećmi po lekcjach. Wszyscy doskona-le znamy zapisy Ustawy o systemie oświa-ty, regulujące kolejne etapy wprowadzania obniżenia obowiązku rozpoczynania nauki szkolnej. Przypominanie ich nie jest moim celem. Chciałabym odpowiedzieć na pyta-nie, jak przyjęli propozycję ministerstwa rodzice. W pewnym stopniu zobrazują to liczby wskazujące, ile dzieci 6-letnich roz-pocznie naukę w klasach pierwszych w bie-żącym roku szkolnym (dane dotyczą Dele-gatury w Siedlcach).

Na terenie naszej delegatury zameldowa-nych jest ponad 4 tys. dzieci urodzonych w 2003 roku. Rodzice ponad 80 z nich skorzy-stało z możliwości posłania swoich pociech do klasy I. Jest to oczywiście znikomy pro-cent z całej populacji 6-latków. Należało-by zastanowić się nad przyczynami takie-go stanu rzeczy. Z racji swoich zawodowych obowiązków oraz sytuacji osobistej mam częsty i bliski kontakt z rodzicami dzieci uczęszczających do przedszkola. Oczywi-ście nierzadko rozmawialiśmy, zarówno na płaszczyźnie zawodowej, jak i prywatnej, na temat zmian w oświacie. Nikt w zasadzie nie negował dojrzałości intelektualnej 6-lat-ków do podjęcia nauki w szkole. Niektórzy zwracali uwagę na niedojrzałość emocjo-nalną oraz fizyczną swoich pociech i wyra-żali wątpliwość, czy dziecko poradzi sobie z trudnościami, jakie napotka w szkole. Naj-więcej obaw przed posłaniem 6-latków do szkoły mieli rodzice aktywni zawodowo, któ-

rzy w pracy spędzają większość dnia. Przed-szkole gwarantuje im opiekę nad dziećmi w bardzo dogodnych godzinach. Stwarza też poczucie dobrze spełnionego rodzicielskie-go obowiązku – wszak dzieci są bezpiecz-ne, dobrze się bawią w towarzystwie rówie-śników, przy okazji czegoś się nauczą i nie będą głodne. Troskliwe panie dopilnują by wszystko zjadły, nie nudziły się, nie płaka-ły, a nawet były na spacerze. Uważam, że to komfort rodziców jest główną przyczyną pozostawienia dzieci w przedszkolach. Nie-wątpliwie jest nią też troska o dobro dziec-ka – wszak szkoła, w przekonaniu większo-ści, nie jest w stanie zapewnić dzieciom tak bezpiecznych i atrakcyjnych warunków po-bytu, jak przedszkole. Na sceptycyzm ro-dziców niemały wpływ miały też negatywne głosy w mediach oraz nie do końca przeko-nywujący dyrektorzy przedszkoli.

Czy MEN poniosło porażkę w realizacji swojego projektu? Wydaje mi się, że nie na-leży rozpatrywać tych wyników przez pry-zmat porażki czy sukcesu. Po pierwsze na pewno w różnych regionach kraju sytuacja 6-latków przedstawia się różnie, a poza tym UoSO dała rodzicom możliwość wybo-ru i oni z tej możliwości skorzystali właśnie w taki sposób. Obniżenie obowiązku szkol-nego rozłożono na etapy i jestem przekona-na, że w następnym roku szkolnym większa liczba rodziców dzieci 6-letnich zdecyduje się posłać swoje pociechy do klasy I. Tu de-cydującym czynnikiem będą według mnie doświadczenia i opinie rodziców, których dzieci pomyślnie przejdą pierwszy rok edu-kacji szkolnej jako 6-latki.

Ostatnim zagadnieniem, na który chcia-łabym zwrócić uwagę, jest wprowadzenie przez MEN nowej podstawy programowej

publikacje

Wyrównywanie szansWakacje to dobry czas na podsumowanie dzia³añ MEN zmierzaj¹cych do wyrównywania szans eduka-cyjnych dzieci i m³odzie¿y poprzez upowszechnienie wychowania przedszkolnego oraz obni¿enie wieku rozpoczynania obowi¹zku szkolnego.

G R A Ż Y N A S T A R Ę G A

W bieżącym roku szkolnym na terenie de-legatury siedleckiej o przyjęcie do przedszko-li oraz oddziałów przedszkolnych przy szko-łach podstawowych ubiegało się prawie 2,5

tys. dzieci pięcioletnich. Dla porównania - w ubiegły roku szkolnym edukacją przedszkol-ną na terenie Delegatury w Siedlcach objętych było niespełna 2 300 dzieci w tym wieku – sto-

fot. www.sxc.hu

19nr 01 [01] 10 2009

wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego. W szczególności zaś skupię się nad zmianami dotyczącymi kształcenia i wychowania dzieci najmłodszych.

Za niezwykle istotne osiągnięcie reformy programowej wychowania przedszkolnego uważam przywrócenie właściwych propor-cji między zabawą a nauką w przedszkolu. Ustawodawca słusznie zauważył, że pro-porcje te zostały zachwiane na niekorzyść dziecka i jego prawa do zabawy. Przyczy-ny takiej sytuacji są wielorakie i tkwią za-równo po stronie dyrektorów, nauczycieli, jak i rodziców. Podstawa programowa wy-chowania przedszkolnego wymusza na na-uczycielach właściwe zagospodarowanie czasu przebywania dziecka w przedszkolu. Zajęcia dydaktyczne powinny w nim zajmo-wać najwyżej jedną piątą tego czasu. Pod-kreśla się znaczenie zabawy dowolnej oraz

pobytu dzieci na świeżym powietrzu dla ich prawidłowego rozwoju psychoruchowego. Ponadto zwraca się uwagę, jak istotnym i ważnym zadaniem edukacji przedszkolnej jest wyrabianie u dziecka gotowości do na-uki czytania i pisania oraz łączenie wspo-magania ich rozwoju umysłowego z eduka-cją matematyczną.

Godne podkreślenia jest także to, że no-wa podstawa programowa dużą wagę przy-wiązuje do wychowania, a w szczególno-ści do kształtowania właściwych postaw uczniów, traktując ten aspekt pracy na-uczyciela na równi z przekazywaniem wia-domości oraz rozwijaniem umiejętności wśród uczniów i wychowanków.

Wiele wątpliwości budzi wśród nauczy-cieli opracowywanie programów wychowa-nia przedszkolnego zgodnie z nowym roz-porządzeniem. Ustawodawca właśnie w nauczycielu widzi prawdziwego autora re-alizowanego programu, który wie najlepiej jak zorganizować proces wychowawczo – dydaktyczny w swojej grupie. Dzięki szcze-gółowej podstawie programowej nauczyciel zna cele wychowania przedszkolnego, a tak-że umiejętności i wiadomości, którymi po-winno wykazywać się dziecko u progu edu-kacji szkolnej. Zadaniem nauczycieli jest wskazanie sposobów osiągnięcia określo-nych celów, czyli zaproponowanie własnego sposobu realizacji podstawy programowej.

Zadanie to niewątpliwie podnosi ran-gę nauczyciela w kształceniu i wychowa-niu dzieci, ale jednocześnie zwiększa jego odpowiedzialność za efekty tego procesu. Wymaga od nauczycieli gruntownej zna-jomości zarówno podstawy programowej wychowania przedszkolnego, jak i eduka-cji wczesnoszkolnej oraz wnikliwej anali-zy zawartych w nich treści. Ponieważ zaś opracowany przez nauczyciela program powinien być dostosowany do potrzeb i możliwości dzieci, a także własnych pre-dyspozycji i warunków środowiskowych konieczna jest znajomość tych potrzeb oraz umiejętność właściwego doboru form i metod pracy z dziećmi, stosownie do kształconych umiejętności i postaw. Moż-liwość wykorzystania przez nauczyciela programów dostępnych na rynku nie zwal-nia go z obowiązku dostosowania progra-mu do potrzeb i możliwości dzieci, dla któ-rych jest przeznaczony.

Nadchodzący rok szkolny, ze względu na szereg zmian, które przyniesie, będzie wy-magał od wszystkich, szczególnie od na-uczycieli otwartości na te zmiany i umie-jętności dostosowania się do nich, a także elastyczności i pedagogicznej intuicji w działaniach. Na pewno będą w tym pomocne wiedza, doświadczenie zawodowe oraz pa-sja, bez której nauczycielem trudno być. �

publikacje

pień upowszechnienia wynosił 55%. Niepo-kojący jest fakt, iż jednak nie wszystkim pięciolatkom zapewniono miejsca w przed-szkolach i oddziałach przedszkolnych. Do-tyczy to 75 dzieci. Problem ten najbardziej dotknął dzieci w Mieście Siedlce, choć upo-wszechnienie wychowania przedszkolnego wynosi tu ponad 80%. Analizując wskazane liczby można wnioskować, że coraz więcej rodziców posyła swoje 5-latki do przedszko-li, a jednostki samorządu terytorialnego stwarzają miejsca dla chętnych dzieci. Nie-wątpliwie to skutek działań związanych z poprawą dostępności i upowszechniania wy-chowania przedszkolnego proponowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Konkursy dla ucznióww roku szkolnym 2009/2010

Mazowiecki Kurator Oswiaty zachęca do współpracy przy organizacji konkursów przedmiotowych dla uczniów szkół podsta-wowych i gimnazjów w roku szkolnym 2009/2010. W gimnazjach będzie to już ich ósma edycja, natomiast w szkołach podstawowych piąta. Podobnie, jak w latach poprzednich, za-dania konkursowe są przygotowane z myślą o uczniach zdolnych, którzy wykazują szcze-gólne zainteresowania wybranymi przedmio-tami nauczania, prezentują wiedzę wykracza-jącą poza program kształcenia, wykorzystują umiejętność twórczego myślenia do rozwiązy-wania trudnych zadań problemowych. W roku szkolnym 2009/2010 na poziomie gimnazjum konkursy zostaną przeprowadzone z przed-miotów: biologia, fizyka i astronomia, matema-tyka, język polski, geografia, historia i chemia, natomiast w szkołach podstawowych, z języka polskiego, matematyki oraz przyrody. W kon-kursach przedmiotowych może wziąć udział każdy uczeń, a ich laureaci i finaliści otrzy-mują uprawnienia mające ogromny wpływ na przyszłą edukację. [> www.kuratorium.waw.pl]

Zegary słoneczneKonkurs Instytutu Fizyki U.P. w Krakowie

Konkurs pt. “Zegary Słoneczne”skierowany jest do uczniów wszystkich typów szkół. Te-matem konkursu w ramach Międzynarodo-wego Roku Astronomii 2009 są polskie zegary słoneczne, których zdjęcia wraz z opisem ich konstrukcji, zasad działania, historii oraz lo-kalizacji nadeślą uczestnicy do 30.09.2009 na adres [email protected] z do-piskiem “zegary słoneczne”. Celem konkursu jest opracowanie aktualnego katalogu polskich zegarów słonecznych. Szczegółowe informacje uzyskać można u Pana Waldemara Ogłozy w Małopolskim Komitecie Obchodów Międzyna-rodowego Roku Astronomii 2009 [[email protected]].[> www.as.up.krakow.pl/2009]

W nadchodzącym roku szkolnym Komisja Eu-ropejska po raz trzeci organizuje edycję kon-kursu translatorskiego Juvenes Translatores. W konkursie, który odbędzie się we wszyst-kich państwach członkowskich UE, wezmą uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. Kon-kurs polega na przetłumaczeniu krótkiego tekstu na jeden spośród wszystkich języków urzędowych UE. Nagrodą będzie dwudniowa wycieczka do Brukseli z uroczystością wrę-czenia nagród w siedzibie Komisji Europej-skiej. [> www.ec.europa.eu/translatores]

Tłumacze na start!Konkurs translatorski Juvenes Translatores

19


Wiedza staje się największym zasobem nowoczesnych organizacji, które by prze-trwać muszą stawać się organizacjami uczącymi się. Szkoła musi nadążać za ty-mi zmianami, doskonaląc procesy w niej zachodzące i rozwijając społeczny poten-cjał osób ją tworzących. Wszyscy odpo-wiedzialni za oświatę muszą zdawać so-bie sprawę, że współczesna cywilizacja wymaga przygotowania człowieka kre-atywnego i aktywnego, gotowego sprostać wyzwaniu kształcenia ustawicznego.

Rozwój cywilizacji opisywany jest przez historyków epokami. Pomimo istnienia ich chronologicznej gradacji, mając na uwa-dze fakt, że zmiany spo łeczno-gospodar-cze i kulturowe mają charakter ewolucyj-ny, rzadko kiedy - i często umownie - ustala się ostre granice określające zakończenie i rozpo częcie nowego okresu.

Najnowsze koncepcje rozwoju cywiliza-cji mówią o koncepcji społeczeń stwa post-industrialnego. W społeczeństwie postin-dustrialnym większość osób zatrudniona

będzie w wysoko rozwiniętym sektorze usług nowoczesnych, takich jak finanse, bankowość, telekomunikacja, informaty-ka, badania i rozwój oraz zarządzanie. Wg D. Bell’a o pozycji społecznej decydować będzie poten cjał intelektualny i wykształ-cenie, a o przynależności do klas społecz-nych sto pień posiadanej wiedzy.

Za używaniem terminu „społeczeństwo wiedzy” przemawia niespotykany w po-przednich okresach wzrost jej roli w życiu społeczeństw. Dostrzeżono, że o efektywno-ści organizacji nie decydują tylko jej zaso-by technologiczne i in formatyczne, ale także wiedza zawarta w umysłach jej pracowni-ków. W organizacjach zaczęto zwiększać po-

tencjał pracowników, rozwijając ich indywi-dualne talenty, predyspozycje i uzdolnienia.

Banalne, ale jakże prawdziwe jest stwier-dzenie, że świat wokół nas się zmienia, więc i my sami również musimy się zmieniać. Zmiana dla ludzi nie jest niczym nowym, lecz nowym dla współczesnego człowie-ka jest tempo, w jakim te zmiany zachodzą. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu świat nie wi-dział komputerów, telewizji satelitarnej, tele fonii komórkowej i wielu innych. Zmia-ny są szybsze, przybierają nowe formy (no-we relacje z oto cze niem, nowe powiązania wewnętrzne, nowe struk tury kontroli i spra-wowania władzy), a także przynoszą coraz liczniejsze pro blemy i niepokoje. Wpływają nie tylko na organizacje, lecz także na ludzi, mobi lizując lub demobilizując ich w działa-niu, wyzwalając nowe pomysły, entuzjazm, kreatywność bądź zwiększa jąc ich niepo-radność, lęk i odrzucenie zmiany.Zmiany w otoczeniu cha rakteryzują się:� wzrostem nowości (ważne zdarzenia zachodzące w otoczeniu organiza cji coraz bardziej odbiegają od ich poprzednich doświadczeń, od tego, z czym ze- tknęły się w przeszłości), � wzrostem intensywności, � wzrostem szybkości zmian,� rosnącą złożonością zmian.

Zmiany zachodzące w otoczeniu czło-wieka mają wpływ na funkcjo nowa nie każdego z osobna, ale także organizacji tworzonych przez ludzi i dla ludzi. W rela-cji między organizacją a otoczeniem brak jest jakiejkolwiek symetrii - otoczenie mo-że funkcjonować bez jakiejkolwiek organi-zacji, żadna organizacja nie może funkcjo-nować bez otoczenia.

Zmiany organizacji najczęściej polegają na reorganizacji struktur i syste mów orga-nizacyjnych, zwiększeniu ulega znaczenie współpracy pomiędzy po szczególnymi ele-mentami (komórkami organizacyjnymi) or-ganizacji, jak i ze społami ludzkimi, wprowa-dza się nowe zasady polityki i zarządzania zaso bami. Następuje zwiększenie elastycz-ności pracy, decentralizacja i delegowa nie uprawnień do podejmowania decyzji.

Istotą organizacji uczącej się jest zmia-na sposobu myślenia, polegająca na po-strzeganiu własnej osoby nie jako bytu odseparowanego od otoczenia, a bytu w jedności z tym otoczeniem, przekraczania indywidual nej perspektywy i zauważania pełnego obrazu rzeczywistości. Wszyst-ko to prowadzić ma do tworzenia wspól-nej wizji przyszłości, a podążanie za nią musi mieć swoje źródła w głębokim prze-konaniu o możliwości jej realizacji. Zbu-dować organizację uczącą się, to zbudo-wać zespół ludzi zdolnych do roz wijania

prawo oświatowe

M A R I U S Z D O B I J A Ń S K I

POSTINDUSTRIALNA METAMORFOZAEwolucja cywilizacji zmierza w kierunku spo³eczeñstwa wiedzy. W spo³eczeñstwie postindustrialnym znaczenia nabiera cz³owiek - jego potencja³ osobowy i intelektualny.

Jakie są organizacje XXI wieku? Jak głębokiej transformacji będą ulegać, by móc przetrwać?

fot.

Yarik

Mis

hin|

ww

w.s

xc.h

u

21nr 01 [01] 10 2009

własnych możliwości twórczych, których oczekiwaniem jest kreowanie własnej przyszłości w kontekście rozwoju organi-zacji, której są członkami.

M. Szymczak stwierdza, że organiza-cja ucząca się jest zdolna do „przeobrażeń, zmian, przecho dzenia do stanów lub form bar dziej złożonych lub pod pewnym wzglę-dem doskonalszych”. Zdaniem W.L. Fren-cha i C.H. Bella rozwój organizacji to syste-matyczny, zaplanowany pro ces, w którym do działającej organizacji wprowadza się zasa-dy i praktyki ucze nia się, mając na celu jej ulepszenie, zwiększenie kompetencji oraz poprawę efektywności. Nacisk kładzie się na całkowitą zmianę systemu. Proces ten ukie-runko wany jest na działanie - uzy skanie po-żądanych wyników wskutek zapla nowanych działań. T. Pszczo łow ski definiuje rozwój, ja-ko „zdarze nie kon strukcyjne, w którym przed-miot w fazie późniejszej posiada przynajm-niej jedną cechę w wyższym stopniu lub jest pod jakimś względem bardziej złożony niż w fazie początkowej”, a W. Ben nis, mówiąc o rozwoju, pod kreśla znaczenie zmiany wy-wołującej reakcję, którą winna być złożona strategia edukacyjna, mająca zmienić prze-konania, opinie, wartości i strukturę organi-zacji. Celem rozwoju ma być lep sze przysto-sowanie organizacji do nowych technologii, rynków i wyzwań, ale także tempa, jakie nie-sie zmiana, jak również sprostanie coraz to nowym wymo gom i oczeki wa niom dotyczą-cych jakości produktu czy też świadczo nych usług (w tym usług edukacyjnych).

Nowa cywilizacja żąda od społeczeństw ustosunkowania się do zacho dzą cych zmian. Do zmian tych musi dostosować się również szkoła. Cz. Kupi siewicz uwa-ża, że szkoła winna być ustawicznie do-skonalona, wrażliwa na edukacyjne po-trzeby jednostki i społeczeństwa, podatna na innowacje wynika jące z rozwoju na-uki, życia społecznego, techniki i kultury, otwarta na pro blemy naszej cywilizacji, które w coraz większym stopniu i coraz szybciej ura stają - inaczej niż dawniej - do rangi problemów globalnych.

W dobie coraz to doskonalszych kompu-terów wiedza staje się o wiele ważniejsza niż informacja. To ludzie przenoszą, stosu-ją i rozwijają wie dzę, sta nowią o postępie i rozwoju cywilizacji. Stąd tak wielkie ocze-kiwania sta wiane są współczesnym pla-cówkom oświatowym, od których wymaga się nauczania w sposób nowoczesny, przy-stający do wymogów współczesnej cywi-lizacji oraz ciągłego doskonalenia metod i treści nauczania i wychowania. Reformato-rom oświaty musi przyświecać świadomość, że prze mia nom towa rzyszyć winny meto-dyczne, świadome i uporządkowane działa-nia prowadzące do zmian organizacyjnych.

J. Nais bitt apeluje: „Edukacja powinna wy-przedzać czasy, w których ży jemy. W stwier-dzeniu tym wyraża się podstawowa misja i przesła nie eduka cji”. Zatem stwierdze-nie, że szkoła by spełniać pokładane w niej społeczne nadzieje musi pozostać w nurcie zmian, w świetle literatury i praktyki, nie po-zostawia żadnych wątpliwości.

W społeczeństwie rolniczym (agrar-nym) proces nauki trwał od 5 do 14 ro-ku życia, w społeczeństwie industrial nym trwa od 7 do 23 roku życia. W społeczeń-stwie wiedzy człowiek musi być gotowy na stałe uczestnictwo w tym procesie. Obec-na wiedza podwaja się mniej więcej co sie-dem lat. Zatem połowa przekazywanej studentom wiedzy, po zakończeniu przez nich nauki, staje się przestarzała i niewy-starczająca. Zdaniem J. A. Fazlagić’a pro-ces nauki stanie sie proce sem ubocznym konsumpcji. W procesie tym będą uczest-

niczyć zarówno pra co dawcy zaintereso-wani podnoszeniem kwalifikacji swoich pracowników, sami pracownicy zainte-resowani poszerzaniem swoich horyzon-tów, jak i dostawcy usług i produktów. Po-jawią sie tzw. bogate w wiedzę produkty (knowledge-intensive), a walor edukacyj-ny będzie jednym z elementów two rzących wartość takich produktów. Sam sektor edukacyjny będzie odgrywał coraz więk-szą rolę w tworzeniu produktu narodowe-go brutto, edukowaniu społeczeństwa, a systemy szkolne będą coraz bardziej od-stawały od wiedzy aktualnej. W ciągu na-stępnych dziesięcioleci sektor prywatny przejmie od państwa rolę dominującej in-stytucji edukacyjnej. Rodzi się zatem py-tanie - czy przyszłość nauki bę dzie taka, jaką przewiduje L. von Bartalanffy, stwier-dzający, iż w niedalekiej przyszłości spe-cjaliści w wąskich dziedzinach naukowych staną się specjali stami od uogólnień, po-szukującymi analogii pomiędzy poszcze-gólnymi obsza rami nauki? �

prawo oświatowe

Obserwujemy silną tendencję odchodzenia od ścisłego przyporządkowania człowieka do stanowiska pracy, zanikanie dominacji więzi służbowychi struktury podporządkowania,przydzielenia sztywnego zakresu obowiązków i sformalizowanychprocedur działania.

21

Nauczyciel Roku 2009Konkurs Głosu Nauczycielskiego i Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Już po raz ósmy redakcja „Głosu Nauczy-cielskiego” oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej organizują konkurs na najlep-szego nauczyciela roku. Udział w konkur-sie mogą brać nauczyciele szkół i placó-wek oświatowych z terenu całego kraju. Kandydatury mogą zgłaszać bezpośred-nio zarówno sami zainteresowani, jak i lokalne samorządy, organy nadzorujące szkoły i placówki oświatowe, rady peda-gogiczne, związkowcy oraz uczniowie i ich rodzice. Zgłoszenia można dokonać za pośrednictwem ankiety - zgłoszenia (for-mularz ankiety dostępny na stronie inter-netowej: www.kuratorium.waw.pl.) Zdo-bywca tego zaszczytnego tytułu otrzyma między innymi nagrodę Ministra Edukacji Narodowej. Na laureatów oraz ich szko-ły czekają też inne cenne nagrody. Zgło-szenia należy wysyłać na adres redakcji „Głosu Nauczycielskiego” (ul. Smulikow-skiego 6/8, 00-389 Warszawa), z dopi-skiem „Nauczyciel Roku 2009” w terminie do 11 września 2009 roku. W drugiej po-łowie września bieżącego roku wyłoniona zostanie grupa trzynastu laureatów, no-minowanych do tytułu „Nauczyciel Roku 2009”. Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi w październiku - zwycięzcę konkursu po-znamy w przeddzień Dnia Edukacji Naro-dowej. Więcej informacji znaleźć można na stronie internetowej czasopisma „Głos Nauczycielski”. [> www.glos.pl]

informuje

Grypa A/H1N1 Zalecenia dla szkół.

W wyniku wielu pytań i wątpliwości doty-czących epidemiologicznego zagrożenia wirusem grypy A/H1N1 Ministerstwo Edu-kacji Narodowej we współpracy z Głównym Inspektoratem Sanitarnym przygotowało pakiet materiałów edukacyjnych. Umiesz-czone one zostały na stronach interneto-wych wojewódzkich kuratoriów oświaty w całej Polsce. Trafiły one także do wszyst-kich wojewódzkich i powiatowych stacji sa-nitarno-epidemiologicznych. W pierwszych dniach września bieżącego roku będą one przekazane do szkół na terenie całego kra-ju w formie ulotek informacyjnych. Więcej szczegółów na stronach internetowych ku-ratorium i Państwowego Zakładu Higieny [> www.kuratorium.waw.pl oraz www.pzh.gov.pl]


Rodzice sami mogą uczyć dziecko w domu. Termin „na-uczanie domowe” w potocznym rozumieniu odnosi się do sytuacji, kiedy dziecko realizuje obowią-zek szkolny, obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego lub obowiązek nauki poza szkołą. Ponieważ w prawie oświatowym zaszły w bieżącym roku zasadni-cze zmiany dotyczące tej kwestii zasadnym jest przypomnienie, za-interesowanym tą problematyką, dyrektorom i rodzicom, najistot-niejszych zmian, które wprowa-dziła ostatnia nowelizacja ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009 r. Nr 56, poz. 458). Zgodnie z art. 16 ust. 8 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o syste-mie oświaty (jt. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zmianami) ze-zwolenia na realizację obowiązku rocznego przygotowania przed-szkolnego, obowiązku szkolnego

W ostatnim czasie obserwujemy wzrost zainteresowaniarodziców pozaszkoln¹ form¹ kszta³cenia dzieci, okreœlan¹ jako „nauczanie domowe”. W prawie oœwiatowym zasz³y ostatniozasadnicze zmiany dotycz¹ce tej kwestii.

Nauczanie domowe

fot.

ww

w.s

xc.h

u

lub obowiązku nauki poza szko-łą może udzielić, na wniosek ro-dziców, dyrektor odpowiednio publicznego lub niepublicznego przedszkola, szkoły podstawo-wej, gimnazjum lub szkoły ponad-gimnazjalnej, do której dziec-ko zostało przyjęte. Zezwolenie to może być wydane po dopeł-nieniu przez rodziców formalno-ści określonych w art. 16 ust. 10 cytowanej wyżej ustawy tj., jeże-li wniosek o wydanie zezwolenia został złożony do dnia 31 maja i dołączono do niego opinię porad-ni psychologiczno-pedagogicznej, oświadczenie rodziców o zapew-nieniu dziecku warunków umoż-liwiających realizację podstawy programowej obowiązującej na danym etapie kształcenia, zobo-wiązanie rodziców do przystą-pienia w każdym roku szkolnym przez dziecko spełniające obo-wiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych.

Dziecko spełniające obowiązek szkolny lub obowiązek nauki po-za szkołą otrzymuje świadectwo ukończenia poszczególnych klas po zdaniu egzaminów klasyfika-cyjnych z zakresu części podsta-wy programowej obowiązującej na danym etapie kształcenia (uzgod-nionej na dany rok szkolny z dy-rektorem szkoły), przeprowadzo-nych zgodnie § 17 ust. 4, 5, 7, 9, 11, 12 i 13 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 30 kwietnia 2007 roku w sprawie warunków sposobu oceniania, klasyfikowa-nia i promowania uczniów i słu-chaczy oraz przeprowadzania eg-zaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83. poz. 562, ze zmianami); dziecku takiemu nie ustala się oceny zachowania – art. 16 ust. 11 wyżej cytowanej ustawy.

Roczna i końcowa klasyfikacja ucznia odbywa się zgodnie z prze-pisami wspomnianego już Rozpo-rządzenia Ministra Edukacji Na-rodowej z 30 kwietnia 2007 roku w

sprawie warunków i sposobu oce-niania, klasyfikowania i promo-wania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów w szkołach publicznych.

Dziecko spełniające obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą ma też prawo uczestniczyć w szkole w nadobowiązkowych zajęciach pozalekcyjnych - art.16 ust. 13 wyżej cytowanej ustawy.

Cofnięcie zezwolenia, o któ-rym mowa powyżej, może na-stąpić, zgodnie a art. 16 ust. 14 wspomnianej ustawy na wniosek rodziców, w sytuacji, gdy dziecko z przyczyn nieusprawiedliwio-nych nie przystąpiło lub nie zda-ło egzaminów klasyfikacyjnych lub w razie wydania zezwolenia z naruszeniem prawa.

Różne są przyczyny wniosko-wania przez rodziców o wydanie zezwolenia na realizację przez ich dziecko obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego lub obo-wiązku nauki poza szkołą. Mo-gą one wynikać między innymi z obaw rodziców dotyczących róż-nych obszarów funkcjonowania szkoły lub krytycznego postrze-gania polskiego systemu oświaty. Niewątpliwie taka forma nauki ma swoje pozytywne i negatyw-ne strony, ważne jest więc, by ro-dzice podejmując taką decyzję zdawali sobie z nich sprawę oraz by byli świadomi odpowiedzial-ności za edukację swojego dziec-ka, jaką na siebie przyjmują. �

E W A L I S

publikacje

22

Wnioskowanie o zezwolenie na naukę dzieckapoza szkołą, wynika często z obaw rodziców dotyczących różnych obszarów funkcjonowania szkoły lub krytycznego postrzegania polskiego systemu oświaty.

23nr 01 [01] 10 2009

szkoła oszczędna

Oszczędzają wszyscy, zyskają tylko ci, którzy oszczędzają mądrze, wybierając roz-ważny kompromis pomiędzy ceną a jako-ścią, często równoznaczny z kompromisem pomiędzy potrzebami a budżetem.

Pozytywnym zjawiskiem jest, że mimo kryzysu zwracamy coraz większa uwagę na jakość - także jakość dokumentów, na których pracujemy. Dowiedziono, że forma i jakość prezentacji informacji ma kluczo-we znaczenie i wpływ na szybkość i wiel-kość przyswajanej wiedzy. Trwa wyścig producentów urządzeń drukujących, któ-rzy wprowadzają na rynek nowe produkty, zapewniające dobrą jakość drukowanych dokumentów.

Kluczem jednak jest zredukowanie ilo-ści drobnych kosztotwórczych urządzeń na rzecz wielofunkcyjności. Jedno szybkie, trwałe i funkcjonalne urządzenie zdziała więcej niż rozdrobniony park małych dru-karek o trudnych do uchwycenia kosztach utrzymania. Kontrolowanie ilości wydru-ków i szersze wykorzystanie elektronicz-nych form komunikacji sprzyja ogranicza-niu ilości wydruków, a zatem sprzyja mało bolesnemu cięciu kosztów.

Wciąż niedoceniana - także w szkołach - jest rola współczesnych kopiarek cyfrowych o dużym potencjale sieciowym, w pełni go-towych do drukowania w sieci - szybkiego, dwustronnego, również w formacie A3.

Oszczędzaj z marką Niskie koszty utrzymania, jakie od za-

wsze towarzyszyły eksploatacji kopiarek, łatwo teraz wykorzystać także na polu druku - twierdzą eksperci w branży biuro-wej, zajmujący się na co dzień sprzedażą i serwisem urządzeń biurowych - przedsta-wiciele firmy Cantec. Cantec - we współ-pracy z firmą Canon - propaguje wykorzy-stywanie kopiarek w sieci w charakterze drukarek. Zachęca do wspólnego uzgod-nienia potrzeb i dopasowania sposobów

ich zaspokojenia przy wykorzystaniu no-woczesnych rozwiązań koncernu Canon. Akcja jest na rynku znana pod hasłem „Rozciągnij swój budżet na drukowanie dzięki rozwiązaniom Canon”. Więcej szcze-gółów - na www.cantec.pl/promocja.

Warto wspomnieć, że Canon - doskona-le znany, wiodący producent branży foto-graficznej, zgłaszający co rok ok. 2000 pa-tentów - od lat z sukcesem umieszcza na rynku swoje urządzenia, cieszące się uzna-niem [np. lustrzanki serii EOS - obecne na rynku od ponad 20 lat czy seria cyfrowych kompaktów IXUS]. Zastosowanie własnych osiągnięć i rozwiązań optycznych w produk-cji cyfrowych urządzeń biurowych, wspiera wizerunek i znakomity odbiór marki Canon także na szerokim rynku „Office”.

Canon jest znany zarówno z jakości swo-ich urządzeń, jak też z ich trwałości i ni-skich kosztów eksploatacji - a są to cechy cenione zarówno w biurach jak i szkołach. Prestiż i dobre parametry marki Canon zna-komicie współgrają ze współczesną potrze-bą nabywania urządzeń biurowych, spełnia-jących kryteria wyboru:

� atrakcyjną cenę,� nowoczesność i wielofunkcyjność,� trwałość,� niskie koszty utrzymania.

Ze względu na potencjał, warto zwró-cić uwagę na znakomicie pozycjonowany model Canon iR-3225N - bardzo skuteczny w dużym ruchu, wspierany promocją gwa-rantującą niską cenę i rabaty eksploatacyj-ne, czy też Canon iRC-2380i - wielofunkcyj-ny flagowy produkt oferty Canon - kolor, na który stać każdego. �

Dobra cena i niskie koszty eksploatacjioszczędzajmy w szkole!Oszczêdzaj¹ firmy i instytucje, biura, urzêdy, uczelniei szko³y. Zewsz¹d dobiega z³owieszcze s³owo KRYZYS, które t³umaczy ka¿dy niecodzienny wybór, ka¿d¹ decyzjê, ka¿d¹ rewolucjê i ka¿d¹ zmianê.

T O M A S Z M E D Y N A

Kontakt z ekspertem

Chcesz obniżyć koszty pracy urządzeń w szkole? Skontaktuj się z ekspertem: tel. 22 839 37 18, 22 839 78 93

-


Czasy, w jakich nam przyszło żyć, nie sprzyjają zadumie i po-chyleniu się nad czymś tak ma-leńkim, jak i niezwykłym. A że są niezwykłe, łatwo się przeko-nać śledząc ich losy w systema-tyce. W kluczu „Porosty Polskie” Janusza Nowaka i Zygmunta To-bolewskiego z roku 1975 porosty zaliczane są do królestwa roślin, natomiast współczesna syste-matyka zalicza je do osobnego królestwa grzybów i klasyfiko-wane są jako grzyby lichenizo-wane. Istnieją dzięki niezwykłe-mu związkowi grzyba i glonu. Łączy je jedyna w swoim rodza-ju symbioza organizmu cudzo-żywnego, jakim jest grzyb i sa-możywnego glonu.

W Polsce występuje ok. 1600 gatunków porostów co daje dość duży procent z 13 500 gatun-ków występujących na całej kuli ziemskiej. W tym miejscu nale-

ży dodać, że w rejonach świata o ostrym klimacie, w zbiorowi-skach ubogich w gatunki roślin, porosty często są ich podstawo-wym składnikiem. No tak, Ma-zowsze nie może pochwalić się ostrym norweskim klimatem i tysiącami gatunków porostów, ale chyba dla wszystkich będzie zaskakująca informacja, że w samym Kampinoskim Parku Na-rodowym zdefiniowano 44 chro-nione gatunki porostów. Jak na mocno zaludnione województwo to całkiem nieźle. Analizując ga-tunki porostów występujących w Kampinoskim Parku Narodo-wym mamy na Mazowszu ga-tunki wymagające najlepszych warunków środowiskowych, w tym bardzo czystego powie-trza. I to powinno nas cieszyć. Porosty bowiem są organizma-mi bardzo wrażliwymi na zmia-ny środowiskowe, zanieczysz-

czenie. Pojawiają się tam, gdzie jeszcze nic nie ma, torując dro-gę innym gatunkom ale i znika-ją jako pierwsze organizmy, gdy warunki do życia zaczynają się pogarszać. Szczególnie wrażli-we są na zanieczyszczenie po-wietrza. Ta cecha porostów, swoistego miernika czystości powietrza atmosferycznego po-zwoliła na ich wykorzystanie ja-ko bioindykatorów, dzięki któ-rym można precyzyjnie określić stopień zanieczyszczenia śro-dowiska. Występowanie, a wła-ściwie znikanie poszczególnych gatunków porostów, daje nam jasny obraz tego, co się dzieje ze środowiskiem. Opracowane zostały zestawy gatunków po-rostów nadrzewnych, których istnienie uzależnione jest od po-ziomu SO2 w powietrzu. Obser-wując występowanie porostów na danym terenie można prawie określić „co wisi w powietrzu”. Opracowana do tego celu skala porostowa ułatwia zadanie na-wet laikowi. Czytelnie opraco-wana skala porostowa wydawa-na jest przez Instytut Botaniki im. W. Szafera w Krakowie.

Najłatwiej znaleźć porosty na skałach i w borach suchych zwanych, od nazwy jednego z popularniejszych porostów, bo-rami chrobotkowymi. Chrobot-ki tworzą w najniższych war-stwach niezwykły świat, który nawet dla dorosłego człowieka jest bardzo interesujący, zaska-kujący i malowniczy.

ekoedukacja

� Pionierzy życiaTak często się je określa. Pierw-sze pojawiają się porosty skoru-piaste, potem listkowate i krzacz-kowate. Proces zasiedlania skały przez porosty może trwać od 5 do 20 lat, a czasem i więcej. W War-szawie ten proces można zaob-serwować na słupkach informu-jących o numerach kwater na Cmentarzu Komunalnym Północ-nym. Ponieważ znana jest nam data, kiedy cmentarz został prze-kazany do użytku (w 1973 ro-ku), można wywnioskować wiek porostów, które tam występu-ją. Stosując taka metodę trzeba być bardzo ostrożnym bowiem na przykład drzewa posadzone na Krakowskim Przedmieściu w ze-szłym roku przyjechały do War-szawy już z porostami.

Długość życia porostów zależ-na jest od gatunku. W przypad-ku porostów nadrzewnych może to być kilka lub kilkadziesiąt lat. Niekwestionowanymi rekordzi-stami są porosty z rodzaju wzo-rzec (Rhizocapron) występujące na skałach, których wiek uda-ło się określić na ok. 9 000 lat (!). Miłośnicy górskich wypraw zna-ją doskonale charakterystycz-ne żółto-czarne grafiki tworzone na skałach krzemianowych przez porost o trafnej nazwie wzorzec geograficzny przedstawiciela dłu-gowiecznego gatunku.

Porosty rosnące w suchych borach i zbiorowiskach muraw piaskowych są bardzo ważnym czynnikiem glebotwórczym. Ich

[Niezwykły] świat porostówO porostach wiemy niewiele. Byæ mo¿e ma to zwi¹zek z ich wielkoœci¹ - wiele z nich trzeba bowiem ogl¹daæ przez lupê.

L I L I A N A K O Z I A R S K A

fot. Liliana Koziarska

24

25nr 01 [01] 10 2009

ekoedukacja

pojawienie się ma również duże znaczenie dla przedstawicieli fau-ny bezkręgowców. W naukowych opracowaniach można przeczy-tać, że życie około 300–400 gatun-ków tych zwierząt w mniejszym lub większym stopniu uzależnio-na jest od porostów. Znajdują w nich schronienie, odżywiają się plechami lub ich szczątkami. To wszystko można zaobserwować w upalny dzień skrapiając ple-chy porostów wodą. Natychmiast pojawiają się ich mieszkańcy. Po-rosty są znaczącym „rezerwu-arem” wody w lesie. Pobierając wodę z rosy, mgły, opadów at-mosferycznych powiększają swo-ją masę nawet kilkakrotnie, co w borze suchym lub chrobotkowym ma szczególne znaczenie. Poro-sty zasiedlają różne siedliska i w zależności od miejsca występo-wania zaliczyć je można do róż-nych grup. Epility zasiedlają ska-ły i wytwory człowieka: beton, cegłę, dachówkę, eternit; poja-wiają się wprost na glebie, rosną na korze drzew, a epiksylity na

drewnie. Porosty spotkamy rów-nież na skorodowanym metalu.

Plecha, czyli ciało porostów, może przybierać formy: nitkowa-te, krzaczkowate, listkowate i sko-rupiaste. Ich wielkość jest też róż-na - od 3 metrowych nitkowatych plech brodaczek do skorupiastych tak maleńkich, że nawet lupa nie wystarcza, by je dostrzec. Plecha porostów skorupiastych jest do-brze przytwierdzona do podłoża, często wygląda jak kolorowy drob-niutki proszek, którym jest posy-pana kora drzewa lub kamień, be-ton czy inne podłoże. W tej grupie jest bardzo wiele gatunków nie do zobaczenia bez odpowiedniego sprzętu powiększającego. Nie jest też łatwe ich oznaczenie, często możliwe tylko po wykonaniu prób z wykorzystaniem odczynników chemicznych. Porosty listkowate (pustułka, tarczownica, złotorost) przylegając do podłoża czasem się lekko wznosząc. Przytwierdzo-ne są lekko chwytnikami. Poro-sty o plesze krzaczkowatej, jak sa-ma nazwa wskazuje, tworzą małe

„krzaczki”. W sprzyjających wa-runkach potrafią wytworzyć swo-isty kożuch porostowy, pokrywa-jąc pień prawie w całości (mąkla) lub tworząc dywan (chrobotki). Porosty nitkowate, najrzadziej wy-stępujące w naszym kraju, zwisa-ją wyrastając z podłoża. Należą do nich gatunki najczęściej pojawia-jące się w kategorii gatunków wy-marłych w „Czerwonej liście poro-stów wymarłych i zagrożonych w Polsce”. Takim gatunkiem uzna-nym za wymarły jest brodaczka najdłuższa Usnea longissima, kie-dyś często spotykana w Karpa-tach czy w Puszczy Białowieskiej. Jej plecha osiągała długość ok. 5 metrów. Niestety wygląda na to, że już go w Polsce nie zobaczymy.

Głównym powodem znikania z kuli ziemskiej gatunków poro-stów jest zanieczyszczenie śro-dowiska. Niestety nie bez znacze-nia jest również dość pobłażliwie traktowana gospodarka leśna. Mimo, że Rozporządzenie Mini-stra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dzi-ko występujących grzybów obję-tych ochroną (Dz.U. 04.168.1765 z dnia 28 lipca 2004 r.) zawiera listę chronionych gatunków porostów, w praktyce ochrona prawna po-rostów jest martwym przepisem. Wielokrotnie można zauważyć chronione gatunki na ściętych pniach drzew. Wycinanie najstar-szych, najdorodniejszych okazów drzew jest procederem w rzeczy-wistości bezkarnym. Nie wspo-mnę już o niszczeniu cennych

siedlisk przez nieprzemyślane decyzje. Tym czasem wspomnia-na już Czerwona lista porostów wymarłych i zagrożonych w Pol-sce zawiera 602 gatunki (z ok. 1600 występujących w Polsce), z czego kategorię wymarłych i za-ginionych posiada 60 gatunków a kategorię wymierających 180.

Na Młocinach przez drogę prze-mykają jaszczurki i (uwaga!) żmi-je. Zobaczymy tam kilkanaście gatunków chrobotków, płucnicę, nie wspominając o tych, których bez mikroskopu się nie dostrze-że. Prowadząc obserwację należy pamiętać, że poruszamy się w bar-dzo delikatnym i wrażliwym na zniszczenie miejscu. Roślinność wydmową bardzo łatwo nieod-wracalnie zniszczyć. Odnowienie takiego zbiorowiska jest proce-sem długotrwałym i być może w tym miejscu już nie do odtworze-nia. Pamiętać należy, że porosty potrafią nasiąkać wodą jak gąbka i dlatego najlepszym czasem na ich obserwację jest początek dnia lub deszczowy dzień. Wtedy widać ich kolory i pełne kształty. Wte-dy też nie są tak kruche jak w su-chy, słoneczny dzień. Nato-miast otulina Lasku Bielań-skiego, jaką jest Park przy La-sku Bielańskim, doskonale się nadaje na pro-wadzenie zajęć z dziećmi. To tam tylko na jednej topoli naliczyłam siedem gatun-ków porostów. Teren ten porasta-ją m.in. stare drzewa owocowe. Na jabłoniach, gruszach, śliwach ałyczach oraz na towarzyszą-cych im ogromnych topolach bia-łych, wierzbach, klonach pospoli-tych, wiązach, głogach i jesionach można znaleźć większość podsta-wowych gatunków porostów na-drzewnych. Wśród nich baczny obserwator dopatrzeć się może nawet porostowych (jak na War-szawę) rarytasów.

Spacerując po Warszawie czy każdym innym mieście Mazowsza wystarczy się na chwilę zatrzy-mać i spojrzeć czy przypadkiem ławeczka, na której odpoczywa-my, nie kryje niespodzianek w po-staci tak niezwykłej jak porosty. �

Porosty mają niezwykłe kształty, niesłychanie plastyczne. By tę cechę dostrzec potrzebna jest jednak solidna lupa. Prowadząc obserwację porostów, zaczynamy dostrzegać zupełnie inny świat - nie do końca widoczny z poziomu wyprostowanego człowieka.

Wiele ptakówwykorzystuje porosty do budowy gniazd. Dla niektórych gatunków jest towręcz cecha rozpoznawcza.

Chrobotkowy bór w Warszawie

Nie trzeba daleko wyjeżdżać, by obserwować porosty. Można je znaleźć nawet w tak dużym mieście jak Warszawa. Najatrak-cyjniejsze miejsca do prowadzenia obserwacji lichenologicz-nych to Park Przy Lasku Bielańskim i Las Młociński, w części z wydmami porośniętymi borem suchym. Znaleźć tam można, kilkadziesiąt metrów od przystanku MPK, krainę porostów na-ziemnych, wyglądającą miejscami jak bór chrobotkowy.


publikacje

Wśród zagrożeń życia i zdrowia wspłóczesnego czło-wieka zagrożenia komunika-cyjne stanowią wciąż rosnący problem, z którym tylko nie-liczne społeczeństwa radzą sobie skutecznie. Niestety w naszym kraju, a na Mazowszu szczególnie, sytuacja na dro-gach nie napawa optymizmem. Bezpieczeństwo ruchu drogo-wego nie jest i zapewne nie bę-dzie traktowane jako priorytet legislacyjny czy dydaktyczny. Niemniej zaniedbania w tym zakresie są zdumiewające.

Ustawa o kierujących po-jazdami, która wprowadzić ma także nieletnich w system rzetelnego przygotowania do uczestniczenia w ruchu dro-

gowym, nie może przebić się przez tryby legislacyjne już trzecią kadencję sejmu. Za-gadnienia tak zwanego BRD

w założeniach programowych oświaty zepchnięte zostały w kąty przedmiotowe i napięt-nowane fakultatyzmem. Giną w lawinach innych zagadnień, programów i akcji. Właści-wie do świadomości społecz-

nej, w tym także dzieci i mło-dzieży, docierają najczęściej tylko hasła związane z akcja-mi. Głośno jest we wrześniu o

bezpiecznej drodze do szkoły, wiosną o bezpiecznych rowe-rzystach, a gdyby tak zliczyć wszystkie akcje ogólnokrajowe i lokalne, to zapewne uzbiera-łyby się ich dziesiątki. Wszy-scy są zadowoleni, są relacje,

sprawozdania - gorzej z efek-tami. Czy są narzędzia, meto-dy i specjaliści od określenia ich skutków? Czy podejmowa-ne są takie badania i wykorzy-stywane ich efekty? Owszem, są - ale bardzo sporadyczne, a wnioski rzadko wdrażane w codziennej pracy.

Reasumując - brakuje rze-telnych podstaw prawnych, opracowań naukowych, a cza-sem zaangażowania, aby pro-blemy bezpieczeństwa drogo-wego dzieci i młodzieży były skutecznie rozwiązywane. Co można zrobić dziś, nie zwala-jąc winy na system, władzę i małe zainteresowanie podmio-tu oddziaływania? Można bu-dować koalicję instytucji i lu-dzi tam działających, na rzecz poprawy tej złożonej, niecie-kawej sytuacji.

W regionie siedleckim taka koalicja istnieje, działa i wi-dać już efekty tej współpracy. Jest to Społeczna Rada Bez-pieczeństwa Ruchu Drogowe-go, której trzon stanowią wi-zytatorzy Kuratorium Oświaty, policjanci sekcji ruchu drogo-wego z sześciu Komend Powia-towych Policji oraz pracownicy Wojewódzkiego Ośrodka Ru-chu Drogowego. Jej przedłuże-niem w terenie są Powiatowe Zespoły Bezpieczeństwa Ru-chu Drogowego. Koalicja dzia-ła społecznie, poza systemem administracyjnym, dzięki cze-mu nie jest uwikłana w biuro-krację, tylko faktycznie podej-muje się roli animatora działań na rzecz poprawy bezpieczeń-stwa ruchu drogowego - w tym przede wszystkim zapewnienia bezpieczeństwa młodzieży.

Działaniami społecznymi na pewno rewolucji nie spowo-dujemy, ale działając wspólnie można zrobić więcej i dzia-łać skuteczniej. Niezbędne są jednak rozwiązania systemo-we i wskazanie w instytucjach konkretnych osób odpowie-dzialnych za bezpieczeństwo ruchu drogowego, które zej-mowałyby się tym zagadnie-niem profesjonalnie i perma-nentnie. Może wtedy skończą się akcje, po których zapada złowroga cisza... �

� Brakuje podstaw prawnych i opracowań naukowych a czasem ludzkiego zaangażowania aby problemy bezpieczeństwa dzieci w ruchu drogowym mogły być skutecznie rozwiązywane.

Sytuacja na drogach Mazowsza nie napawa optymizmem. Bezpieczeñstwo ruchu drogowego nie jest i zapewne d³ugo jeszcze nie bêdzie traktowane jako priorytet legislacyjny anidydaktyczny. Zaniedbania w tym zakresie s¹ zdumiewaj¹ce.

J A C E K K O B Y L I Ń S K I

Społeczna koalicja BRD

fot.

Lars

Sun

dströ

m|w

ww

.sxc

.hu

27nr 01 [01] 10 2009

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej powstał nowy, nieznany dotychczas pro-blem „eurosieroctwa”. Jest to zjawisko, które dotyka dzieci z całego kraju. Nieob-ce jest także rodzinom mieszkającym na terenie województwa mazowieckiego. Na początku bieżącego roku przez Mazowiec-kiego Kuratora Oświaty została przepro-wadzona pogłębiona diagnoza dotycząca sytuacji edukacyjnej dzieci, których ro-dzice wyjechali z Polski. Z badań przepro-wadzonych w formie elektronicznej w 270 szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych wynika, że w ponad 13% szkół są uczniowie, których obydwo-je rodziców (matka i ojciec) wyjechało za granicę oraz 50% szkół, w których wyje-

chało przynajmniej jedno z rodziców. Sy-tuacja ta dotyczy przede wszystkim mło-dzieży ze szkół ponadgimnazjalnych, w niewielkim stopniu dzieci z wcześniej-szych etapów edukacyjnych.

Największy wskaźnik procentowy wyjaz-dów odnotowano w miastach zamieszkałych przez ponad 100 tys. mieszkańców (naj-mniejszy na wsiach i w Warszawie). Zjawi-sko to jest ściśle związane z bezrobociem w poszczególnych regionach. Pogoń za pie-niędzmi powoduje, że ludzie decydują się na najdrastyczniejsze kroki - opuszczają naj-bliższych, by w zupełnie obcym kraju, czę-sto nie znając języka, żyć i pracować. Po-czątkowo wyjeżdżają na kilka miesięcy, później zostają na stałe, ściągając za gra-nicę swoje rodziny. W najgorszej sytuacji są dzieci porzucone, z którymi rodzice przesta-ją utrzymywać kontakty. W takich przypad-kach opiekę obejmują dziadkowie, dorosłe rodzeństwo lub inni krewni. Niestety, bar-dzo często zdarza się też, że uczniowie ci trafiają do instytucji opiekuńczych.

Innym problemem, wynikającym z faktu nieobecności rodzica w kraju, jest sytuacja formalno - prawna dziecka. Brak sądowe-go ustanowienia opiekuna prawnego powo-

duje, że nie można mu zapewnić właściwej opieki podczas choroby czy udzielić pomo-cy materialnej z powodu braku zaświadczeń o zarobkach rodziców. Największym jednak problemem jest tęsknota „eurosierot” za normalnym domem, za mamą i tatą, szcze-gólnie w przypadku młodszych pociech.

Jednocześnie badania wykazują, że w większości przypadków dzieci rodziców „emigrantów” normalnie funkcjonują w środowisku rówieśniczym, uczęszczają na lekcje, zaledwie w kilku procentach po-garsza się ich sytuacja edukacyjna. Jed-nak są to tylko dane statystyczne. Tak naprawdę nie jesteśmy w stanie zdia-gnozować, co dzieje się w duszy dziec-ka - „eurosieroty” i jak w przyszłości bę-dą wyglądały jego relacje z otoczeniem i rodzicem, który być może kiedyś wróci.

Nasuwa się zatem pytanie: czy pieniądze są w stanie zrekompensować utracone chwile?�

Artykuł napisany na podstawie raportu spo-rządzonego na potrzeby MKO przez Beatę Gro-nosz, pt. „Emigracje poakcesyjne rodziców a sytuacja edukacyjna dziecka oraz uczeń cudzoziemiec w Polskiej szkole” [luty 2009].

Tęsknota eurosieroty

Pogoñ za pieniêdzmi powoduje, ¿e ludzie decyduj¹ siê na najdrastyczniejsze kroki - opuszczaj¹ najbli¿szych, by w zupe³nie obcym kraju, czêsto nie znaj¹c jêzyka, ¿yæ i pracowaæ. Pocz¹tkowo wyje¿d¿aj¹ na kilka miesiêcy. PóŸniej zostaj¹ na sta³e.

I W O N A K U R E K

publikacje

27

Największym problemem, jest tęsknota, eurosierot za normalnym domem, za mamą i tatą. Za zwykłym życiem.

fot.

S. F

. Elli

ott|

ww

w.s

xc.h

u

nr 01 [01] 10 2009


publikacje

Szkoła przyjazna i profesjonalna

Uczniowie Zespołu Szkól nr 34, imie-niem Mieszka I osiągają bardzo do-bre wyniki na egzaminach potwierdza-jących kwalifikacje zawodowe, bio-rą udział w zawodach i konkursach or-ganizowanych na poziomie szkolnym, zdobywają czołowe miejsca w zawo-dach sportowych w Dzielnicy Targówek i w Warszawie. Zgodnie z ankietą, prze-prowadzoną wśród uczniów i rodziców, szkoła postrzegana jest jako miejsce przyjazne i dysponujące profesjonalną kadrą pedagogiczną.

Początki szkolnictwa zawodowego na Targówku Przemysłowym sięgają 1962 ro-ku. Istniejąca Szkoła Przyzakładowa Fa-bryki Obrabiarek Precyzyjnych „Avia”, mieszcząca się na terenie fabryki przy ulicy Siedleckiej 47, została przeniesiona w 1973 roku do budynku przy ulicy Miesz-ka I Nr 7. Obok Zasadniczej Szkoły Za-wodowej istniały równolegle Technikum Mechaniczne dla pracujących, Liceum Za-wodowe i Średnie Studium Zawodowe.

W 1991 roku, kiedy szkołę przejęło Ku-ratorium Oświaty, a dyrektorem placówki został Pan Mieczysław Pietrucha, naucza-nie wielozawodowe rozpowszechniono i włączono do oferty edukacyjnej. Po zmia-nie ustroju m.st. Warszawy szkołę przeję-ło miasto jako Zespół Szkół nr 29. Zmia-na numeracji i składowych szkół zespołu nastąpiły dopiero po trudnych latach kry-zysu szkolnictwa zawodowego.

Obecnie, kiedy wzrosło zainteresowa-nie młodzieży nauką zawodu, a władze Miasta st. Warszawy, jak i Dzielnicy Tar-gówek rozwój szkolnictwa zawodowego uczyniły sprawą priorytetową, w Zespo-le obok Zasadniczej Szkoły Zawodowej pojawiły się: VIII Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Młodzieży, VII Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych oraz Szkoła Policealna nr 46 kształcąca w zawodach: technolog ro-bót wykończeniowych w budownictwie, technik usług pocztowych i finansowych, a od 01.09.2008 r. Ośrodek Dokształca-nia i Doskonalenia Zawodowego. Celem ośrodka jest prowadzenie kursów teore-tycznych przedmiotów zawodowych dla uczniów klas wielozawodowych z War-szawy. Do momentu uruchomienia Ośrod-ka uczniowie często musieli jeździć na czterotygodniowe kursy teoretycznych przedmiotów zawodowych do odległych od Warszawy miejscowości takich, jak np; Brodnica czy Zielona Góra. Widząc zagrożenie dla młodzieży jakie niosą tak dalekie wyjazdy bez opieki rodziców i duże koszy z tym związane Dyrekcja i ra-

da pedagogiczna wystąpili z wnioskiem do władz Warszawy o otwarcie takie-go centrum. Ośrodek umożliwia również zdobycie kwalifikacji dla osób bez przy-gotowania zawodowego lub chcących się

przekwalifikować. W tym celu nawiązali-śmy współpracę z Urzędem Pracy m. st. Warszawy oraz pracodawcami.

Dzięki dobrej i długoletniej współpracy z pracodawcami oraz dużemu zaangażo-waniu nauczycieli młodzież, która rozpo-czyna naukę w Zasadniczej Szkole Zawo-dowej, pochodząca z rodzin, z których nie może czerpać prospołecznych wzorców ma możliwość nie tylko wyboru kształ-cenia w zawodach: fryzjer, sprzedawca, technolog robót wykończeniowych, ale i wsparcia psychologiczno-pedagogiczne-go. Dobór zawodu do możliwości intelek-tualnych i sprawności manualnych ucznia jest zadaniem doradcy zawodowego, któ-rego szkoła zatrudnia od 2008 roku. Wy-bór 2- lub 3-letniego cyklu nauki należy do ucznia. Zawody dwuletnie to: kucharz ma-łej gastronomii, lakiernik, fotograf, a za-wody trzyletnie: blacharz samochodowy, monter instalacji sanitarnych, cukiernik, piekarz, introligator, mechanik pojazdów samochodowych, ogrodnik, stolarz, tapi-cer, drukarz, operator obrabiarek skrawa-jących. Proponowany sposób kształcenia uważany jest za najbardziej odpowied-ni, ponieważ uczeń zdobywa praktyczne doświadczenie zawodowe bezpośrednio u pracodawcy. Ma też możliwość zdoby-cia pełnego, średniego wykształcenia po-przez oferowanie dalszego kształcenia w systemie dziennym dla młodzieży i zaocz-nym dla dorosłych, w Uzupełniających Li-ceach Ogólnokształcących.

Dyrekcja i rada pedagogiczna Zespołu Szkól przyjęły za główną misję swojej dzia-łalności rozwój szkoły zawodowej, która daje szansę rozwijania się uczniom mniej zdolnym i zaniedbanym społecznie, celem wyprowadzenia ich z bezrobocia, w jakim tkwią rodziny naszych podopiecznych. Aby sprostać wymogom zmieniającego się ryn-ku pracy szukamy dla naszych uczniów ta-kich praktyk, które pozwalają na rzetelne i nowoczesne przygotowanie do wykony-wania określonego zawodu. Jest to zada-nie trudne i wymagające od kadry pedago-gicznej na terenie szkoły, jak i nauczycieli zawodów w zakładach pracy dużych umie-jętności wychowawczych, gdyż w większo-ści nasi uczniowie są dziećmi z dużymi pro-blemami emocjonalnymi, wychowawczymi i społecznymi - mimo tego w szkole czują się bezpiecznie. Kadra pedagogiczna rozumie i zaspokaja potrzeby społeczne i emocjo-nalne uczniów oraz stara się jak najlepiej przygotować ich do dorosłego życia. Peda-gog i psycholog szkolny dbają o prawidłowe funkcjonowanie ucznia w szkole i w środo-wisku pozaszkolnym. Placówka współpra-cuje z organizacjami i instytucjami wspie-rającymi ucznia i rodzinę.

Szkoła na TargówkuZainteresowanie m³odzie¿y nauk¹ zawodu wci¹¿ wzrasta. W³adze Warszawy i dzielnicy Targówek rozwój szkolnictwa zawodowego, uczyni³y spraw¹ priorytetow¹.

M I E C Z Y S Ł A W P I E T R U C H A

� Szansa na naukę i rozwój - Dyrekcja i rada pedagogiczna Zespołu Szkól nr 34 imieniem Mieszka I na Targówku za główną misję swojej działalności przyjęła roz-wój szkoły zawodowej, która stwarza szansę nauki uczniom mniej zdolnym i zaniedbanym społecznie - celem minimalizacji zagrożenia bezrobociem, w jakim tkwią ich rodziny - mó-wi dyrektor szkoły Mieczysław Pietrucha.

fot. archiwum MKO

29nr 01 [01] 10 2009

publikacje

Jak wzbogacić ofertę edukacyjną szkoły? Skąd pozyskać środki na zajęcia pozalekcyj-ne? Jak sfinansować atrakcyjne formy spędza-nia przez uczniów czasu wolnego?

W sytuacji, kiedy budżet organu prowa-dzącego szkołę nie jest w stanie sfinanso-wać wszystkich działań szkoły zmierzają-cych do podniesienia jej atrakcyjności dla uczniów, dobrym rozwiązaniem staje się przystępowanie do realizacji projektów rzą-dowych i pozarządowych, w tym unijnych. Jest to szczególnie ważne obecnie, kiedy zmiany w systemie oświaty oraz reforma programowa dają szkołom dużą swobodę w organizacji pracy placówki, przy jednocze-snym podniesieniu jakości jej pracy.

Pozyskiwanie funduszy na realizację róż-nych zadań rozpoczęliśmy w 2004 roku. Za-chęceni pozytywnymi rezultatami pierwsze-go projektu, który nazwaliśmy ,,Aktywna wieś’’, sukcesywnie przystępowaliśmy do pozyskiwania kolejnych środków. Informacje o dotacjach zdobywaliśmy głównie z Inter-netu, czasami tzw. ,pocztą pantoflową’’. Naj-więcej funduszy udało nam się zdobyć dzięki konkursom ogłaszanym przez Mazowieckie-go Kuratora Oświaty oraz od Polsko-Amery-kańskiej Fundacji Wolności, EFS-u i innych.

Nie bez znaczenia jest też fakt, iż zawsze wspierała nas dyrekcja szkoły i wójt gminy, któ-ry współfinansował nasze przedsięwzięcia.

Podstawą projektów był zawsze pomysł na ciekawe zajęcia pozalekcyjne dla gimna-zjalistów, bo to oni głównie byli beneficjen-tami. Aby zajęcia były atrakcyjne, musiały mieć formę zdrowej rywalizacji międzyze-społowej, były urozmaicane wycieczkami, plenerami i wyjazdowymi warsztatami.

Przygotowaniem dokumentacji projekto-wej zajmowaliśmy się sami. Udało nam się stworzyć zespół skupiający nauczycieli róż-nych specjalności (poloniści, plastyk, biolog). Taka integracja jest niezwykle ważna, aby oferta zajęć dla młodzieży była atrakcyjna.

Nierzadko pomysły różnych działań wypływały od młodzieży, która aktywnie współtworzyła projekty. Staraliśmy się przy realizacji każdego z nich zapropono-wać choć najmniejsze zadanie dzieciom z rodzin niewydolnych wychowawczo, bied-nych bądź patologicznych, aby pokazać im ciekawy sposób na życie.

Projekty konstruowaliśmy tak, by możli-we było ich podsumowywanie w szerszym gro-nie - z udziałem rodziców, emerytów, lokalnych władz i organizacji. Było to ważne dla młodzie-ży, gdyż mogła pochwalić się swoimi osiągnię-ciami. Informacje o projektach pojawiały się też w lokalnej prasie. W trakcie realizacji (oraz po

zakończeniu) przedstawialiśmy w formie foto-reportaży nasze działania. Do współpracy za-praszaliśmy rodziców naszych uczniów. Dzię-ki ich zaangażowaniu postanowiliśmy założyć stowarzyszenie, by zaktywizować lokalne śro-dowisko i pozyskiwać więcej funduszy.

Odwaga, stworzenie dobrze rozumieją-cego się i współpracującego zespołu oraz wiara to klucz do sukcesu naszego przed-sięwzięcia. Nie należy przejmować się tym, że jakiś element zaplanowanego działania nie będzie zrealizowany lub nie przyniesie oczekiwanych efektów, gdyż czasem droga jest ważniejsza niż cel. Prowadzący zajęcia muszą zaskarbić sobie sympatię młodzieży, ale równocześnie być wymagającymi i kon-sekwentnie działającymi instruktorami.

Czy warto? Tak! Wymaga to poświęcenia wolnego czasu, a nagrodą jest radość pod-opiecznych, duma w oczach ich rodziców. �

Piêcioletnie doœwiadczenia tej szko³y mog¹ pos³u¿yæ placówkom, które zamierzaj¹ pozyskiwaæ œrodki poprzez realizacjê edukacyjnych projektów.

B . M U S Z Y Ń S K A , M . Ż U K

Gimnazjum w Starej Kornicy od lat, skutecznie zdobywa fundusze na realizację własnychprojektów edukacyjnych.

Należy podkreślić, że dzisiejsza szkoła zawodowa spełnia ważną rolę w przygoto-waniu do zawodu określonego rodzaju fa-chowców, których brakuje na rynku pracy nie tylko w Polsce, ale i w Europie.

Zajęcia praktyczne organizowane są w dużych centrach handlowych, znanych re-stauracjach warszawskich, serwisach sa-mochodowych, np. Volkswagena, Forda, salonach urody - na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Uczniowie otrzymują niewielkie wynagro-dzenie, zgodnie z obowiązującymi prze-pisami oraz inne świadczenia z zakładu pracy. Wiele firm oferuje zatrudnienie i dobre wynagrodzenie absolwentom. Fa-chowcy wszystkich zawodów nauczanych w szkole są poszukiwani na rynku pracy w Polsce i krajach Unii Europejskiej.

Szkoła dysponuje dobrze wyposażo-nymi pracowniami, w tym komputerową, językową, fryzjerską, siedmioma boga-to wyposażonymi pracowniami multime-dialnymi, siłownią, salą do tańca, salą gimnastyczną i kompleksem profesjonal-nych boisk. Uczniowie mogą korzystać ze szkolnych podręczników i biblioteki, do-stępnej również w soboty i niedziele. Za-instalowany monitoring oraz współpra-ca ze Strażą Miejską i Policją pozwalają na większe poczucie bezpieczeństwa . Uczniowie mogą otrzymać wsparcie finan-sowe w formie stypendiów socjalnych, na-ukowych, zasiłków losowych.

Dyrekcja i nauczyciele Zespołu Szkół nr 34 aktywnie współpracują ze Stowa-rzyszeniem „Dzieci Targówka - Dzielimy się Pasją”. Celem działalność Stowarzy-szenia jest pomoc dzieciom i młodzie-ży Targówka Fabrycznego w poszerza-niu własnych horyzontów, pokazaniu, że świat jest większy i piękniejszy niż tyl-ko ulica Ks. Ziemowita. Stowarzysze-nie działa na terenie budynku szkolnego. Placówka nasza udostępnia wolontariu-szom prowadzącym różne koła zaintere-sowań sale, które zostały zaadoptowane do celów pracy z młodzieżą. Wychowanie poprzez sport, poszerzanie zaintereso-wań, pozwala młodym ludziom zweryfi-kować dotychczasowe postawy .

Każdy uczeń kończący szkołę zawodo-wą czy policealną w Zespole Szkół nr 34 im. Mieszka I charakteryzuje się dojrzałością emocjonalną i ukierunkowaniem na swój dalszy rozwój osobowościowy i zawodowy .

Zdobyta wiedza ogólna, praktyczna i szereg umiejętności specyficznie zawodo-wych pozwalają stwierdzić, że absolwent szkoły przygotowany jest do efektywnego wykonywania zadań zawodowych w warun-kach agresywnej gospodarki rynkowej oraz życia we współczesnym społeczeństwie. �

ODWAGAWIARA I WIEDZA

dobra szkoła


A N D R Z E J K U L M A T Y C K I

prawo oświatowe

Swobodna migracja osób, w tym młodzieży między państwa-mi, w wielu sytuacjach wiąże się z koniecznością kontynuowania nauki w Polsce. Aby było to moż-liwe dokument poświadczają-cy ukończenie określonego eta-pu nauki za granicą powinien być poddany procedurze nostry-fikacji (uznawania). Dzięki niej zagraniczne świadectwo staje ważne na terytorium Polski.

Nostryfikacja polega na wyda-niu zaświadczenia o równorzęd-ności świadectwa uzyskanego za granicą z polskim świadectwem ukończenia określonej szkoły, polskim świadectwem dojrza-łości lub polskim dyplomem po-twierdzającym kwalifikacje za-wodowe. Zaświadczenie nostry-fikacyjne ważne jest łącznie z zalegalizowanym oryginałem lub duplikatem świadectwa.

Nostryfikacji dokonuje kura-tor oświaty właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o nostryfikację, a w przypadku braku takiego miejsca - kurator oświaty właści-wy ze względu na siedzibę insty-tucji, w której osoba ta zamierza złożyć świadectwo.

Podstawową czynnością oso-by ubiegającej się o nostryfi-kacje świadectwa jest złożenie wniosku tyle, że dla wielu wnio-skodawców właśnie tu zaczy-nają się schody. Pani Dominika Sopyła, pracownik Kuratorium Oświaty w Warszawie, która na co dzień zajmuje się nostry-fikacją zauważa, że większość błędów wiąże się z brakiem

wymaganych dokumentów załą-czanych do wniosku:

– Spotykam się z sytuacjami przedstawiania dokumentów bez legalizacji albo bez tłumaczenia na język polski. Również samo tłumaczenie często nie spełnia wymogów prawnych - nie zosta-ło sporządzone przez tłumacza przysięgłego lub konsula RP.

Dodaje, że błędy formalne występują pomimo szczegółowo opracowanego wniosku, wska-zania wymaganych dokumen-

tów i opisania całej procedury dla interesantów krok po kroku, także w języku angielskim.

Prawidłowo wypełniony wnio-sek powinien zawierać wymaga-ne dane osobowe i adresowe wraz z oświadczeniem, że przedkłada-ne świadectwo nie było dotych-czas przedmiotem postępowania nostryfikacyjnego w Polsce. Do wniosku należy dołączyć:� zalegalizowany oryginał (duplikat) świadectwa zagra-nicznego (powinien być za-legalizowany przez Konsula Rzeczypospolitej Polskiej urzę-dującego w państwie, w którym działa szkoła, Konsula Rzeczy-pospolitej Polskiej urzędującego w państwie, w którego systemie edukacji działa szkoła lub akre-dytowane na terytorium Rze-

czypospolitej Polskiej przedsta-wicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny państwa, w którego systemie edukacji dzia-ła szkoła, lub akredytowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedstawicielstwo dy-plomatyczne lub urząd konsu-larny państwa, w którym pro-wadzone było kształcenie). W przypadku świadectw wyda-nych przez instytucję działają-cą w systemie edukacji państwa będącego stroną Konwencji znoszącej wymóg legalizacji za-granicznych dokumentów urzę-dowych, sporządzonej w Hadze dnia 5 października 1961 roku (Dz. U. z 2005 r. Nr 112, poz. 938 i 939) zamiast legalizacji nale-ży dołączyć Apostille wydaną przez właściwy organ państwa, z którego świadectwo pocho-dzi. Apostille może być również umieszczona na świadectwie.� W przypadku ubiegania się o uznanie świadectwa za równo-ważne z polskim świadectwem dojrzałości zaświadczenie stwier-dzające, że przedkładane świa-dectwo uprawnia do ubiegania się o przyjęcie na studia wyższe do każdego typu szkół wyższych w

państwie, w którego systemie edu-kacji działa instytucja wydająca świadectwo. Zaświadczenie może być wydane przez władze oświa-towe państwa, w którego syste-mie edukacji wydano świadectwo, akredytowane na terytorium Rze-czypospolitej Polskiej przedstawi-cielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny państwa, w którego systemie edukacji wydano świa-dectwo albo konsula Rzeczypo-spolitej Polskiej urzędującego w państwie, w którego systemie edu-kacji wydano świadectwo.� Dokumentację przebiegu na-uczania w szkole zagranicznej, zawierającą wykaz zajęć eduka-cyjnych, liczbę godzin realizowa-nych zajęć oraz uzyskane oceny – w przypadku ubiegania się o uznanie świadectwa za równo-

ważne ze świadectwem ukoń-czenia każdego typu szkoły, tj szkoły podstawowej, gimnazjum lub szkoły ponadgimnazjalnej. zasadniczej szkoły zawodowej, liceum ogólnokształcącego, li-ceum profilowanego, technikum, szkoły policealnej. Zaświadcze-nie powinno też dokumentować okres odbytej nauki za granicą.� Tłumaczenia na język polski świadectwa (dyplomu) i innych wyżej wymienionych dokumen-tów dokonane przez tłumacza przysięgłego wpisanego na li-stę tłumaczy przysięgłych pro-wadzoną przez Ministra Spra-wiedliwości albo przez Konsula Rzeczypospolitej Polskiej urzę-dującego w państwie, w którym został wydany dokument.� Kopię dowodu tożsamości właściciela świadectwa.� Upoważnienie wystawione przez właściciela świadectwa.� Inne dokumenty to przykła-dowo: transkrypt ocen wydawa-nych wraz ze świadectwem ukoń-czenia szkoły, pisma wystawione przez dyrektora szkoły dotyczą-ce sprawowania się ucznia, dzia-łalności szkoły lub systemu edu-kacji, w którym działa szkoła.

Nie każde świadectwo wyda-ne za granicą musi zostać nostry-fikowane. Jeżeli Polska zawarła z krajem wydania świadectwa umo-wę międzynarodową o wzajem-nym uznawaniu świadectw lub określonego rodzaju wykształce-nia, nostryfikacja nie będzie ko-nieczna. Gdy zainteresowany bę-dzie chciał kontynuować naukę świadectwo będzie ważne na mo-cy umowy międzynarodowej rów-nież w Polsce. Nostryfikacji nie podlegają także świadectwa ma-tury międzynarodowej.

Warto zauważyć, że nie za-wsze złożenie wniosku wraz z kompletną dokumentacją ozna-cza automatyczne wydanie za-świadczenia. W pewnych przy-padkach, kiedy dokumentacja wniosku będzie kompletna, ale dokumenty wykażą, że prze-bieg kształcenia był odmienny od programu polskiego, kurator oświaty może zarządzić dodat-kowe egzaminy z kształcenia ogólnego lub zawodowego. �

[> www.kuratorium.waw.pl]

� Złożenie, prawidłowo nawet sporządzonego wniosku wraz z kompletną dokumentacją, nie zawszeoznacza automatyczne wydanie zaświadczenia.

Problem nostryfikacjiZ roku na rok wzrasta liczba sk³adanychdo Kuratorium Oœwiaty w Warszawiewniosków o nostryfikacjê œwiadectw zagranicznych. Niestety, niemal co drugi z nich zawiera b³êdy formalne.

30

31nr 01 [01] 10 2009

Sześciolatek w szkole.Pomysły na sukces.

Dla sześciolatków i ich rodziców ważne jest pierwsze spotkanie ze szkołą. Dlatego warto przygoto-wać się do tego wydarzenia. Pa-miętajmy nie tylko o odpowied-nim urządzeniu sal lekcyjnych i placu zabaw przed szkołą, ale również o właściwym doborze kadry pedagogicznej. Pełen za-pału, przygotowany do nowych wyzwań nauczyciel jest świet-ną wizytówką szkoły przyjaznej uczniom. Pierwsze dni września to czas adaptacji najmłodszych uczniów w szkole. Do działań na rzecz integracji dzieci w szko-le możemy włączyć samorząd uczniowski i radę rodziców. Wy-chowawcy klas pierwszych we współpracy z rodzicami uczniów, pedagogiem i psychologiem szkol-nym muszą także jak najszyb-ciej zdiagnozować potrzeby dzie-ci, w tym także w zakresie opieki pozalekcyjnej. Aby zapobiec na-głym trudnościom warto rów-nież zadbać o sprawny przepływ informacji w szkole, umożliwia-jąc wszystkim jej podmiotom zgłaszanie bieżących uwag i spo-strzeżeń. Efektem naszego zaan-gażowania oraz dobrego przy-gotowania szkoły na przyjęcie sześciolatków będzie zadowolo-ny uczeń i jego rodzice. �

Legalizacja dokumentów wydawanych przez szkoły, przeznaczonych do obrotu prawnego za granicą.

Z legalizacji zwolnione są świa-dectwa, dyplomy, zaświadczenia i indeksy, które mają być przed-łożone na terytorium państwa, będącego stroną Konwencji zno-szącej wymóg legalizacji zagra-nicznych dokumentów urzędo-wych, sporządzonej w Hadze dnia 5 października 1961 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 112, poz. 938 i 939).Legalizacji świadectw dojrzało-ści, aneksów do świadectw doj-rzałości, dyplomów potwier-dzających kwalifikacje oraz zaświadczeń przeznaczonych do obrotu prawnego z zagrani-cą, wydawanych przez komisje okręgowe oraz świadectw wy-

dawanych przez szkoły, zespoły szkół i szkolne punkty konsulta-cyjne przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach kon-sularnych i przedstawicielstwach wojskowych RP, dokonuje mini-ster właściwy do spraw oświaty i wychowania. Legalizacji świa-dectw, dyplomów i indeksów przeznaczonych do obrotu praw-nego za granicą, wydawanych przez szkoły, dokonuje kurator oświaty właściwy ze względu na siedzibę szkoły. Przedłożone dokumenty muszą być oryginałami bądź ich dupli-katami. Wielostronicowe doku-menty powinny być zszyte. W miejscach zszycia umieszcza się pieczęć urzędową organu w sposób uniemożliwiający wy-mianę kart dokumentu.Legalizacja dokonywana jest po potwierdzeniu faktu wydania do-kumentu przez daną jednostkę (szkołę, ewentualnie archiwum). Legalizacji dokonuje się przez umieszczenie na dokumencie:1) klauzuli w brzmieniu „Stwier-dza się autentyczność świadec-twa (dyplomu, indeksu)”;2) podpisu osoby upoważnionej do legalizacji świadectwa (dy-plomu, zaświadczenia, indeksu) i pieczęci imiennej; odcisk pie-częci powinien być wyraźny;3) pieczęci urzędowej organu;4) nazwy miejscowości, w której znajduje się siedziba organu;5) daty dokonania legalizacji.Wniosek o dokonanie legalizacji rozpatrywany jest w terminach określonych w Kodeksie postę-powania administracyjnego, tj. bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu miesiąca.

Podstawa prawna§ 18 ust. 1 rozporządzenia Mini-stra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 14 marca 2005 r. w sprawie zasad wydawania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwo-wych i innych druków szkolnych, sposobu dokonywania ich spro-stowań i wydawania duplikatów, a także zasad legalizacji doku-mentów przeznaczonych do obro-tu prawnego z zagranicą oraz za-sad odpłatności za wykonywanie tych czynności (Dz. U. z 2005 r. Nr 58, poz. 504 ze zm.). �

Brak kwalifikacji uniemożliwia zatrudnienie?

Stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posia-da kwalifikacje do zajmowania danego stanowiska. Nauczy-ciele są zatrudniani i realizują godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuń-czych zgodnie z kwalifikacja-mi. Brak kwalifikacji uniemoż-liwia w zasadzie zatrudnienie na stanowisku nauczycie-la. Przepisy prawa oświato-wego przewidują jednak wy-jątkowe sytuacje, w których można zatrudnić osoby nie-spełniające wymagań kwalifi-kacyjnych. Dyrektor placów-ki, za zgodą Kuratora Oświaty, w szczególnych przypadkach może zatrudnić osobę, która nie posiada kwalifikacji wy-maganych do zajmowania da-nego stanowiska. Odstępstwo od zasady zatrudnienia zgod-nie z kwalifikacjami dopusz-cza się w przypadku, gdy nie istnieje możliwość zatrudnie-nia nauczyciela posiadające-go wymagane kwalifikacje lub istnieje potrzeba zastępstwa nieobecnego nauczyciela. Dy-rektor szkoły wystąpić może również z wnioskiem do Kura-tora Oświaty o wyrażenie zgo-dy na zatrudnienie nauczycie-la niespełniającego wymagań kwalifikacyjnych. Po uzyska-niu zgody dyrektor może na-wiązać stosunek pracy, z tym że nauczyciel nie rozpoczyna stażu. Niezależnie od posiada-nego stopnia awansu zawodo-wego (kontraktowy, mianowa-ny, dyplomowany) nauczyciel dla celów płacowych trakto-wany jest jak nauczyciel sta-żysta. Stosunek pracy zawiera się na zasadach określonych w Kodeksie pracy. Nie stosu-je się zatem przepisów Kar-ty Nauczyciela - z wyjątkiem przepisów dotyczących tygo-dniowego obowiązkowego wy-miaru zajęć. Osobie tej ustala się wynagrodzenie nie wyższe niż przewidziane dla nauczy-ciela dyplomowanego.W przypadku wystąpień o zgo-

dę na zatrudnienie z począt-kiem roku szkolnego, wniosek należy złożyć po 15 sierpnia, dołączając do niego niezbęd-ne dokumenty [szczegóły na www.kuratorium.waw.pl]. Wy-rażenie zgody przez Kuratora Oświaty nie oznacza jednak, że osoba niebędąca nauczy-cielem spełnia wymagania kwalifikacyjne.

Podstawa prawna:Ustawa z dnia 26 stycznia - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz.674 ze zm.) - art. 9 ust. 1, art. 10 ust. 7 i 9; Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) - art. 7 ust. 1a, 1b i 1d.

Prawo oświatowe dopuszcza jeszcze jeden szczególny przy-padek zatrudnienia osoby nie-posiadającej kwalifikacji, tzn. nieposiadającej przygotowania pedagogicznego. Zatrudnienie jest możliwe, gdy istnieje szcze-gólny przypadek uzasadniony potrzebami szkoły, osoba roz-poczyna pracę w szkole, legity-muje się wymaganym poziomem wykształcenia (ma ukończo-ne studia wyższe na kierunku zgodnym z nauczanym przed-miotem, choć nie posiada przy-gotowania pedagogicznego) lub zobowiązuje się do uzyskania przygotowania pedagogicznego.Dyrektor nawiązuje stosunek pracy z taką osobą bez ko-nieczności występowania do Kuratora Oświaty o wyraże-nie zgody na zatrudnienie.

Podstawa prawna:Ustawa z dnia 26 stycznia - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz.674 ze zm.) - art.10 ust. 3; Rozporządze-nie Ministra Edukacji Naro-dowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycie-li niemających wyższego wy-kształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczy-cieli (Dz.U. Nr 50, poz. 400). �

FAQ

¯YJ¥C DLA INNYCH oswiatamazowiecka · Inauguracja roku szkolnego 2009/2010 | Kadzidło, powiat...

Documents

Transcript of ¯YJ¥C DLA INNYCH oswiatamazowiecka · Inauguracja roku szkolnego 2009/2010 | Kadzidło, powiat...