Wyzwania projektu Circular Economy dla polskiego systemu gospodarowania odpadami

WYZWANIA PROJEKTU

CIRCULAR ECONOMYDLA POLSKIEGO SYSTEMU

GOSPODAROWANIA ODPADAMI

CIRCULAR ECONOMY: WPROWADZENIE

WYZWANIA PROJEKTU CIRCULAR ECONOMY DLA POLSKIEGO SYSTEMU GOSPODAROWANIA ODPADAMI

CIRCULAR ECONOMY: WYBRANE CELE


OSIĄGNIĘCIE DO 2030 R. POZIOMU 65% RECYKLINGUWYTWARZANYCH ODPADÓW

KOMUNALNYCH

OSIĄGNIĘCIE DO 2030 R. POZIOMU 75% RECYKLINGUWYTWARZANYCH ODPADÓW

OPAKOWANIOWYCH

REDUKCJA DO 2030 R. SKŁADOWANIA DO POZIOMU

MAKSYMALNIE 10%WYTWARZANYCH ODPADÓW

KOMUNALNYCH

CAŁKOWITY ZAKAZSKŁADOWANIA DO 2030 R.

ODPADÓW ZEBRANYCH SELEKTYWNIE

WSPIERANIA INSTRUMENTÓW EKONOMICZNYCH

ZNIECHĘCAJĄCYCY DO SKŁADOWANIA ODPADÓW

OPRACOWANIE NORM JAKOŚCI DLA SUROWCÓW WTÓRNYCH (ZWŁASZCZA DLA

TWORZYW SZTUCZNYCH)

STRATEGIA DOTYCZĄCA TWORZYW SZTUCZNYCH W GOSPODARCE O OBIEGU

ZAMKNIĘTYM

ZAPEWNIENIE SPÓJNOŚCI I SYNERGII Z GOSPODARKĄO OBIEGU ZAMKNIĘTYM PRZY OCENIE ZRÓWNOWAŻONOŚCI

BIOENERGII W RAMACH UNII ENERGETYCZNEJ

INICJATYWA W SPRAWIE ENERGII Z ODPADÓW W RAMACH UNII ENERGETYCZNEJ (PRZYWRÓCENIE LUB SKUTECZNIEJSZE

EGZEKWOWANIE HIERARCHII POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI)

WŁĄCZENIE WYTYCZNYCH ZWIĄZANYCH Z GOSPODARKĄO OBIEGU ZAMKNIĘTYM DO DOKUMENTÓW

REFERENCYNYCH DOTYCZĄCYCH NAJLEPSZYCH DOSTĘPNYCH TECHNIK (BREF)

W RÓŻNYCH SEKTORACH PRZEMYSŁU

ROZSZERZONA ODPOWIEDZIALNOŚC PRODUCENTA: PRZESUNIĘCIE ODOWIEDZIALNOŚCI (OPERACYJNIE

I FINANSOWO, W CAŁOŚCI LUB CZĘŚCIOWO) Z SAMORZĄDU LUB OSTATNIEGO WŁAŚCICIELA PRODUKTU NA PRODUCENTA (ZASADA „ZANIECZYSZCZAJĄCY PŁACI”)

SYSTEM GOSPODAROWANIA ODPADAMI WOBEC WYZWAŃ PROJEKTU CIRCULAR ECONOMY

ZMIANA MODELU GOSPODAROWANIA ODPADAMI:

z „ekstensywnego” – organizacja odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości / transport

do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych

na „intensywny” – organizacja odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości / monetyzacja frakcji

odpadów o potencjale rynkowym / odzysk (recykling) / transport do regionalnych

instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych

JEDNOCZESNA REALIZACJA:

Celów 2020 – w tym m.in. właściwych poziomów odzysku (recyklingu) odpadów opakowaniowych, projektowanie i implementacja nowych regulacji,

wprowadzanie usprawnień w systemie gospodarowania odpadami komunalnymi, realizacja

zobowiązań wynikających z członkostwa Polskie w Unii Europejskiej

Celów 2030 – w tym m.in. agendy zmian związanych z pakietem gospodarki o obiegu

zamkniętym (ocena skutków regulacji, budowanie relacji z krajami Unii Europejskiej, negocjacje

z Komisją Europejską, potencjalna implementacja

TWORZENIE SYNERGII POMIĘDZY CELAMI EKOLOGICZNYMI I EKONOMICZNYMI

ZARZĄDZANIE ZMIANĄORGANIZACYJNĄ


DIAGNOZA STANU: ŹRÓDŁA POCHODZENIA ODPADÓW

Źródło: Infrastruktura komunalna w 2014 r., GUS, Warszawa 2015


W 2014 R. GOSPODARSTWA DOMOWE BYŁY ŹRÓDŁEM POCHODZENIA OK. 85% SELEKTYWNIE ZEBRANYCH ODPADÓW

(W 2013 R. – OK. 81 %). OZNACZA TO, ŻE TENDENCJA MA CHARAKTER TRWAŁY, ZAŚ METODY POSTĘPOWANIA GMIN

Z WYTWORZONYMI NA ICH TERENIE ODPADAMI – UZNAĆ NALEŻY ZA KLUCZOWE DLA EFEKTYWNOŚCI ICH PRZETWORZENIA

(ODZYSKU/RECYKLINGU) W SKALI CAŁEGO RYNKU GOSPODAROWANIA ODPADAMI

DIAGNOZA STANU: ORGANIZACJA SYSTEMU GOSPODAROWANIA ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI

Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – jako „odpady komunalne zebrane z sposób selektywny”

Ustawy i gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi – jako „odpady opakowaniowe pochodzące z gospodarstw domowych”

Odpady opakowaniowe poddawane są zagospodarowaniu na podstawie:


DIAGNOZA STANU: GROMADZENIE ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH PRZEZ GMINY


SZKŁA – W OSOBNYM URZĄDZENIU I POZOSTAŁYCH FRAKCJI

SUROWCOWYCH ODPADÓW (PAPIER, TWORZYWA SZTUCZNE, OPAKOWANIA

WIELOMATERIAŁOWE, METALE) – W OSOBNYM URZĄDZENIU

DO DOMINUJĄCYCH METOD SELEKTYWNEGO ZBIERANIA

ODPADÓW PRZEZ GMINY NALEŻY GROMADZENIE:

GROMADZENIE WSZYSTKICH FRAKCJI SUROWCOWYCH ODPADÓW (PAPIER,

SZKŁO TWORZYWA SZTUCZNE, OPAKOWANIA WIELOMATERIAŁOWE,

METALE) , W JEDNYM URZĄDZENIU– JAKO „SUCHE”

PAPIERU – W OSOBNYM URZĄDZENIU, SZKŁA – W OSOBNYM URZĄDZENIU

I POZOSTAŁYCH FRAKCJI SUROWCOWYCH ODPADÓW

(TWORZYWA SZTUCZNE, OPAKOWANIA WIELOMATERIAŁOWE, METALE) – W

OSOBNYM URZĄDZENIU

DIAGNOZA STANU: GROMADZENIE BIOODPADÓW PRZEZ GMINY

53%ŚREDNIA KRAJOWA

55%ŚREDNIA DLA GMIN WIEJSKICH

51%ŚREDNIA DLA GMIN MIEJSKO – WIEJSKICH

55%ŚREDNIA DLA GMIN MIEJSKICH

ODSETEK GMIN PROWADZĄCYCH SELEKTYWNĄ ZBIÓRKĘ BIOODPADÓW (W ZAOKRĄGLENIU)

Źródło: opracowanie własne


0,83%

UDZIAŁ BIOODPADÓW SELEKTYWNIE ZEBRANYCH

PRZEKAZANY NA SKŁADOWISKO

99,17%

UDZIAŁ BIOODPADÓW SELEKTYWNIE ZEBRANYCH

NIE PRZEKAZANY NA SKŁADOWISKO

4,66%2013 R.

UDZIAŁ ODEBRANYCH SELEKTYWNIE BIOODPADÓW W STRUMIENIU

WSZYSTKICH ODPADÓW KOMUNALNYCH

Źródło: na podstawie aktualizacji Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2014 (wrzesień 2015)

DIAGNOZA STANU: POZIOM RECYKLINGU (ODZYSKU) ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH

Źródło: aktualizacja KPGO 2014 (wersja z 17.09.2015)


GUS: W 2014 R. RECYKLINGOWI PODDANO 21,1% ZEBRANYCH ODPADÓWKOMUNALNYCH POCHODZĄCYCH Z SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI

ORAZ WYSORTOWANYCH ZE ZMIESZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH (2013 R. – PATRZ WYKRES POWYŻEJ), PRZY CZYM OK. 10% GMIN

NIE OSIĄGNĘŁO WYMAGANEGO PRAWEM POZIOMU 14%

DIAGNOZA STANU: UDZIAŁ RECYKLINGU W MASIE ODPADÓW KIEROWANYCH DO RIPOK

Źródło: A. Jędrczak, „Zagospodarowanie produktów po procesie MBP”, Poznań 2015


1 824 178,40*

MASA PRZETWORZONYCH

ODPADÓW (MG/ROK)

CZĘŚĆ BIOLOGICZNA

4 241 626,42

MASA PRZETWORZONYCH

ODPADÓW (MG/ROK)

CZĘŚĆMECHANICZNA

2 951 140

ZDOLNOŚCI PRZEROBOWE

(MG/ROK)

CZĘŚĆBIOLOGICZNA

7 418 3502013 R.

ZDOLNOŚCI PRZEROBOWE

(MG/ROK)

CZĘŚĆMECHANICZNA

Źródło: aktualizacja KPGO 2014 (wersja z 17.09.2015); *wartość szacunkowa

WYZWANIA: DOCELOWE POZIOMY SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW

OK. 67013918METALE

OK. 250766220TWORZYWA SZTUCZNE

OK. 90607316SZKŁO

OK. 280759197PAPIER I TEKTURA

KONIECZNY WZROST

(W %)

MA BYĆZEBRANYCH W 2020 R.

(W TYS. MG)

BYŁO ZEBRANYCH W 2013 R.

(W TYS. MG)

FRAKCJA

Źródło: E. den Boer, „Analiza możliwości zagospodarowania selektywnie zebranych odpadów komunalnych”, Karpacz 2015


WYZWANIA: EKONOMIZACJA SYSTEMU GOSPODAROWANIA ODPADAMI


80,15%

UDZIAŁ ODPADÓW ZMIESZANYCH W OGÓLNEJ MASIE ODPADÓW

10,35%2013 R.

UDZIAŁ ODPADÓW SELEKTYWNIE ZBIERANYCH

W OGÓLNEJ MASIE ODPADÓW

JEŻELI POTRAKTUJEMY ODPADY KOMUNALNE JAK

SUROWCE WTÓRNE, TO ICH WARTOŚĆ DO 2020 R. MOŻE

WYNIEŚĆ NAWET OK. 1,2 MLD ZŁ

TO OZNACZA, ŻE MOŻLIWE JEST OBNIŻENIE KOSZTÓW

FUNKCJONOWANIA SYSTEMU GOSPODAROWANIA

ODPADAMI KOMUNALNYMI O OK. 30% (DZIŚ TO

OK. 3,5 MLD ZŁ ROCZNIE)

WNIOSKI

Średni udział recyklingu w masie odpadów komunalnych kierowanych do regionalnych instalacji do przetwarzania

odpadów komunalnych wynosi ok. 6%.Zdolności przerobowe są wyższe

o ok. 80% od realnego zapotrzebowania

NIEEFEKTYWNY SYSTEM PRZETWARZANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH

Dotychczas stosowane metody ekonomicznego i organizacyjnego motywowania właścicieli nieruchomości

do zmiany zachowań (selektywnego zbierania wytwarzanych odpadów) uznać należy za nieefektywne

Potencjalna docelowa wartość rynku surowcowych frakcji odpadów komunalnych to ok. 1,2 mld zł.

Oznacza to możliwość obniżenia kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami nawet o ok. 30%

(dzisiaj to ok. 3,5 mld zł rocznie, pochodzące z opłat za gospodarowanie odpadami)

Porównanie poziomów recyklingu i sposobów organizacji selektywnego zbierania odpadów komunalnych przez

gminy wskazuje, że najwyższy poziom recyklingu notuje sięw województwach, w których dominującą metodą było

gromadzenie selektywnie zebranych odpadów metodą „trójpojemnikową”

(papier – szkło – pozostałe frakcje surowcowe)

Współistnienie w ramach jednego łańcucha logistycznego odpadów – dwóch systemów

zagospodarowania tych samych frakcji surowcowych: „komunalnego” i „opakowaniowego”

SPOSOBY WYKORZYSTYWANIA DOSTĘPNYCH INSTRUMENTÓW EKONOMICZNYCH I ORGANIZACYJNYCH

ZABURZONA RÓWNOWAGA POMIĘDZY EKOLOGICZNYMI I EKONOMICZNYMI CELAMI SYSTEMU GOSPODAROWANIA ODPADAMI

METODY GROMADZENIA SUROWCOWYCH FRAKCJI ODPADÓW PRZEZ GMINY

NIESPÓJNOŚĆ SYSTEMU GOSPODAROWANIA ODPADAMI


Tomasz Styśe-mail: [email protected]

Twitter: @T_Stys

Wyzwania projektu Circular Economy dla polskiego systemu gospodarowania odpadami

Documents

Transcript of Wyzwania projektu Circular Economy dla polskiego systemu gospodarowania odpadami