1

Wyniki kontroli przeprowadzonych przez Inspekcję Jakości Handlowej

Artykułów Rolno-Spożywczych w I kwartale 2016 r.

I. Cel kontroli

Kontrole przeprowadzone w I kwartale 2016 r. przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów

Rolno-Spożywczych miały na celu sprawdzenie, czy artykuły rolno-spożywcze spełniały

wymagania w zakresie jakości handlowej określone w przepisach o jakości handlowej oraz

dodatkowe wymagania zadeklarowane przez producenta. W trakcie kontroli sprawdzono trzy

podstawowe elementy jakości handlowej, tj. cechy organoleptyczne (m.in. wygląd),

parametry fizykochemiczne (m.in. identyfikację surowców mięsnych, zawartość wody,

tłuszczu, białka i estrów etylowych kwasów tłuszczowych, kwasowość) oraz znakowanie

produktów żywnościowych.

Kontrole dotyczyły jakości handlowej:

pieczywa (mieszanego, pszennego i żytniego),

wyrobów garmażeryjnych typu pizza i zapiekanki,

mięsa w elementach kulinarnych, mięsa mielonego i mięsa garmażeryjnego,

mięsa drobiowego,

oliwy z oliwek.

Kontrola pieczywa i wyrobów garmażeryjnych obejmowała przede wszystkich sprawdzenie

prawidłowości ich oznakowania. W przypadku podejrzenia wystąpienia nieprawidłowości

dodatkowo pobrano próbki do badań laboratoryjnych. W pieczywie dodatkowo oznaczono

obecność bakterii fermentacji mlekowej, w celu potwierdzenia deklaracji stosowania

w procesie produkcji naturalnego kwasu.

Odrębną kontrolę jakości handlowej mięsa w elementach kulinarnych, mięsa mielonego

i mięsa garmażeryjnego przeprowadzono po raz pierwszy.

II. Zakres kontroli

Kontrole przeprowadzono w 331 podmiotach, w tym u:

137 producentów pieczywa,

94 producentów mięsa,

55 producentów mięsa drobiowego,

36 producentów wyrobów garmażeryjnych,

9 podmiotów wprowadzających do obrotu oliwę z oliwek.

Kontrolą objęto w zakresie:

1. cech organoleptycznych – 324 partie produktów, w tym:

171 partii mięsa,

108 partii mięsa drobiowego,

27 partii wyrobów garmażeryjnych,

18 partii pieczywa;

2. parametrów fizykochemicznych – 285 partii produktów, w tym:

160 partii mięsa,

80 partii mięsa drobiowego,

15 partii wyrobów garmażeryjnych,

15 partii pieczywa,

15 partii oliwy z oliwek;

2

3. znakowania – 811 partii produktów, w tym:

448 partii pieczywa,

184 partie mięsa,

112 partii mięsa drobiowego,

52 partie wyrobów garmażeryjnych,

15 partii oliwy z oliwek.

4. cech mikrobiologicznych – 70 partii pieczywa.

III. Wyniki kontroli

Jakość handlowa poszczególnych grup artykułów rolno-spożywczych kształtuje się

następująco:

1. W zakresie cech organoleptycznych odnotowano wzrost udziału zakwestionowanych

partii mięsa drobiowego o 0,9 p.p. (w stosunku do wyników kontroli z II kw. 2015 r.).

W przypadku pieczywa zakwestionowano tylko 2 partie, a w przypadku mięsa i wyrobów

garmażeryjnych nie stwierdzono nieprawidłowości w przedmiotowym zakresie.

Wykryte nieprawidłowości dotyczyły:

nierównomiernej porowatości miękiszu (zgodnie z deklaracją producenta powinna być

równomierna) – w przypadku pieczywa;

obecności obojczyka i chrząstek mostka w „filecie z piersi kurczaka kl. A”, co było

niezgodne z wymaganiami rozporządzenia Komisji (WE) nr 543/2008 – w przypadku

mięsa drobiowego.

2. Mniejszy udział liczby partii o niezgodnych z deklaracją parametrach

fizykochemicznych stwierdzono w przypadku mięsa drobiowego o 5,0 p.p. (w stosunku

do wyników kontroli z II kw. 2015 r.). Wzrósł natomiast odsetek zakwestionowanych

partii oliwy z oliwek o 6,7 p.p. (w stosunku do wyników kontroli z II kw. 2015 r.).

W przypadku mięsa zakwestionowano tylko 2,5% partii poddanych kontroli.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły m.in.:

obecności niedeklarowanych składników (np. surowców pochodzenia zwierzęcego,

dodatków), zaniżonej zawartości mięsa oraz zawyżonej zawartości tłuszczu

(w stosunku do deklaracji producenta) – w przypadku mięsa;

zawyżenia zawartości wody w stosunku do ilości wody technologicznie uzasadnionej

zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Komisji (WE) nr 543/2008 – w przypadku

mięsa drobiowego,

zawyżonej zawartości estrów etylowych kwasów tłuszczowych – w przypadku oliwy

z oliwek,

obecności karmelu (barwnika) w pieczywie innym niż słodowe – w przypadku

pieczywa,

zaniżonej zawartości podstawowego składnika stałego (pieczarek, szynki, sera)

w stosunku do deklaracji producenta – w przypadku wyrobów garmażeryjnych.

Wystąpienie nieprawidłowości w zakresie cech organoleptycznych oraz parametrów

fizykochemicznych wynika z błędów popełnionych podczas procesu produkcyjnego

(np. nieprzestrzegania receptur, stosowania surowców o niewłaściwej jakości). Obecność

niezadeklarowanych składników jest świadomym fałszowaniem wyrobów gotowych.

3

3. Badania laboratoryjne nie potwierdziły obecności bakterii fermentacji mlekowej

w 1 przebadanej próbce pieczywa mieszanego (oznakowanego jako wyprodukowanego

na naturalnym zakwasie).

4. Udział partii nieprawidłowo oznakowanych zmniejszył się w przypadku pieczywa

o 15,8 p.p. (w stosunku do wyników kontroli z II kw. 2015 r.), wyrobów garmażeryjnych

(typu pizze i zapiekanki) o 14,6 p.p (w stosunku do wyników kontroli z II kw. 2014 r.)

i mięsa drobiowego o 0,9 p.p. (w stosunku do wyników kontroli z II kw. 2015 r.).

Wzrost odsetka partii nieprawidłowo oznakowanych stwierdzono natomiast w przypadku

oliwy z oliwek o 40 p.p. (w porównaniu do wyników kontroli z II kw. 2015 r.).

W przypadku mięsa zakwestionowano 12,5% partii skontrolowanych w danym zakresie.

Nieprawidłowości w zakresie znakowania:

Nazwa i rodzaj produktu, m.in.:

stosowanie jedynie nazwy fantazyjnej (np. „chleb wiejski”, „chleb cesarski”)

uniemożliwiającej konsumentowi rozpoznanie charakteru i właściwości pieczywa

(np. pszenne) ze względu na rodzaj użytych mąk;

podanie nazwy nieadekwatnej do składu wyrobu, np. „chleb żytni” zamiast „chleb

mieszany”, „zapiekanka z szynką” i „pizzerinka z serem” w przypadku wyrobów,

do produkcji których użyto szynki mielonej w bloku i wyrobu seropodobnego;

stosowanie nazwy sugerującej mięso mielone, a nie rozdrobniony produkt

garmażeryjny (np. „mięso indycze”, mięso wieprzowe ekstra”);

podanie nazwy niezgodnej z przepisami, np. „extra oliwa z oliwek pierwszego

tłoczenia” lub „oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia” zamiast „oliwa z oliwek

najwyższej jakości z pierwszego tłoczenia”;

Skład, m.in.:

− brak wyszczególnienia w wykazie składników wszystkich surowców użytych do

produkcji (w tym alergenów, dodatków do żywności) przy jednoczesnym podaniu

takich składników, których nie wykorzystano w procesie produkcyjnym

(np. drożdży);

− podanie nazwy nieadekwatnej do faktycznie zastosowanego składnika, np. „ser”

zamiast „wyrób seropodobny”;

− brak podkreślenia nazwy składnika powodującego alergie lub reakcje nietolerancji

za pomocą pisma wyraźnie odróżniającego ją od reszty wykazu składników

(np. mąki pszennej, sezamu, płatków owsianych);

− brak gatunku zwierzęcia, z którego uzyskano mięso;

− brak lub niewłaściwie określona zawartość mięsa;

− brak wskazania zawartości składnika występującego w nazwie środka spożywczego

(np. pestek słonecznika w chlebie ze słonecznikiem);

− podanie składników bez zachowania porządku malejącego według ich masy.

Pochodzenie, tj. brak podania pochodzenia mięsa oraz oliwy z oliwek.

Metody wytwarzania, m.in.:

− podawanie określeń typu „wiejski”, „domowy”, „chłopski” przy jednoczesnym

stosowaniu dodatków i przetworzonych surowców (np. syropu glukozowego);

− podanie w oznakowaniu mięsa drobiowego określenia „babuni” sugerującego

pochodzenie mięsa z innej metody produkcji niż przemysłowa;

4

− umieszczenie w oznakowaniu informacji „na naturalnym zakwasie 100%”,

podczas gdy oprócz zakwasu dodawano drożdże i gotowy polepszacz oraz „bez

polepszaczy i konserwantów”, podczas gdy stosowano polepszacz zawierający

substancje dodatkowe.

Nieczytelne oznakowanie, tj. zbyt mały rozmiar czcionki.

Nieprawidłowości dotyczące znakowania wynikają z nieznajomości przepisów,

nieprawidłowej ich interpretacji. Przyczyną może być również celowe działanie

producentów, którzy świadomie wprowadzają w błąd konsumenta poprzez zamieszczanie

na opakowaniu nieprawdziwych informacji.

IV. Sankcje

W związku ze stwierdzonymi w trakcie kontroli nieprawidłowościami wojewódzcy

inspektorzy JHARS:

wydali 69 decyzji administracyjnych, w tym:

− 50 decyzji nakładających kary pieniężne na łączną kwotę 57,8 tys. zł,

− 13 decyzji nakazujących poddanie produktów zabiegom prawidłowego oznakowania,

− 5 decyzji zakazujących wprowadzenia do obrotu artykułów rolno-spożywczych,

− 1 decyzję o odstąpieniu od wymierzenia kary pieniężnej ze względu na niski stopień

szkodliwości czynu,

nałożyli 44 grzywny w drodze mandatów karnych na łączną kwotę 7,5 tys. zł.