Wymagania programowe na poszczególne oceny · Spełnienie wymagaƒ z poziomu wy˝szego jest...

6
13 Wymagania programowe Wymagania programowe na poszczególne oceny 2 Wymagania programowe do treÊci z cz. 1. i 2. podr´cznika Chemia Nowej Ery znajdujà si´ w Ksià˝ce Nauczyciela, cz. 1. i 2., a w wersji elektronicznej na Płycie Nauczy- ciela, cz. 1. i 2. Zostały te˝ umiesz- czone na stronie internetowej wydawnictwa: www.nowaera.pl Wymagania programowe na poszczególne oceny zostały opracowane przez Mał- gorzat´ Maƒskà do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery autorstwa Teresy Kulawik i Marii Litwin, a tak˝e do wszystkich cz´Êci podr´cznika z serii Chemia Nowej Ery napisanych przez Jana Kulawika, Teres´ Kulawik i Mari´ Litwin. W Ksià˝ce Nauczyciela, cz. 3. znajdujà si´ wymagania do treÊci z cz. 3. podr´cznika: W´giel i jego zwiàzki z wodorem, Pochodne w´glowodorów oraz Substancje o znaczeniu biologicznym. Ich opis rozpoczyna punkt VII. Punkty I–VI, obejmujàce wymagania programowe do działów: Substan- cje i ich przemiany, Wewn´trzna budowa materii, Woda i roztwory wodne, Kwasy, Wodorotlenki i Sole zostały umieszczone w cz. 1. i cz. 2. Ksià˝ki Nauczyciela. Celem oceniania jest: dostarczenie uczniowi, rodzicom i nauczycielom informacji o stanie wiedzy ucznia, motywowanie ucznia do pracy, doskonalenie przez nauczyciela metod pracy. Prezentowane wymagania mogà byç dla nauczyciela podstawà do stworzenia własnych – dostosowanych do okreÊlonej szkoły i mo˝liwoÊci uczniów. Zostały one opracowane do 130 godzin chemii, tj. 4 godzin tygodniowo w całym cyklu kształcenia. Spełnienie wymagaƒ z poziomu wy˝szego jest uwarunkowane spełnieniem wymagaƒ z poziomu ni˝szego, co oznacza, ˝e ubiegajàc si´ o kolejnà, wy˝szà ocen´, uczeƒ musi mieç opanowane równie˝ zagadnienia przyporzàdkowane oce- nie ni˝szej. JeÊli wiadomoÊci i umiej´tnoÊci ucznia wykraczajà poza wymagania zawar- te w obowiàzujàcej podstawie programowej, a spełnia on wszystkie wymagania ni˝sze, uzyskuje ocen´ celujàcà. Szkolny system oceniania osiàgni´ç edukacyjnych ucznia umo˝liwia nauczy- cielowi sprawdzenie poziomu opanowania przez niego wiadomoÊci i umiej´tnoÊci, ustalenie właÊciwej oceny oraz monitorowanie post´pów. Wymagania zostały opracowane z myÊlà zarówno o nauczycielach doÊwiadczonych, jak i poczàtkujàcych, z pewnoÊcià b´dà przydatne dla jednych i drugich. Program edukacyjny „Pracuję z klasą” na www.nowaera.pl Skutecznego wsparcia w pełnieniu funkcji wychowawcy dostarcza program edu- kacyjny „Pracuj´ z klasà”. Jego celem jest pomoc nauczycielom w tworzeniu i dos- konaleniu warsztatu pracy.

Transcript of Wymagania programowe na poszczególne oceny · Spełnienie wymagaƒ z poziomu wy˝szego jest...

Page 1: Wymagania programowe na poszczególne oceny · Spełnienie wymagaƒ z poziomu wy˝szego jest uwarunkowane spełnieniem wymagaƒ z poziomu ni˝szego, co oznacza, ˝e ubiegajàc si´

13Wymagania programowe

Wymagania programowe na poszczególne oceny2

Wymagania programowe do treÊciz cz. 1. i 2. podr´cznika Chemia Nowej Ery znajdujà si´ w Ksià˝ce Nauczyciela, cz. 1. i 2., a w wersji elektronicznej na Płycie Nauczy-ciela, cz. 1. i 2. Zostały te˝ umiesz-czone na stronie internetowej wydawnictwa: www.nowaera.pl

Wymagania programowe na poszczególne oceny zostały opracowane przez Mał-gorzat´ Maƒskà do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery autorstwa Teresy Kulawik i Marii Litwin, a tak˝e do wszystkich cz´Êci podr´cznika z serii Chemia Nowej Ery napisanych przez Jana Kulawika, Teres´Kulawik i Mari´ Litwin. W Ksià˝ce Nauczyciela, cz. 3. znajdujà si´ wymaganiado treÊci z cz. 3. podr´cznika: W´giel i jego zwiàzki z wodorem, Pochodne w´glowodorów oraz Substancje o znaczeniu biologicznym. Ich opis rozpoczyna punkt VII. Punkty I–VI, obejmujàce wymagania programowe do działów: Substan-cje i ich przemiany, Wewn´trzna budowa materii, Woda i roztwory wodne, Kwasy, Wodorotlenki i Sole zostały umieszczone w cz. 1. i cz. 2. Ksià˝ki Nauczyciela. Celem oceniania jest:• dostarczenie uczniowi, rodzicom i nauczycielom informacji o stanie wiedzy

ucznia,• motywowanie ucznia do pracy,• doskonalenie przez nauczyciela metod pracy.

Prezentowane wymagania mogà byç dla nauczyciela podstawà do stworzenia własnych – dostosowanych do okreÊlonej szkoły i mo˝liwoÊci uczniów. Zostały one opracowane do 130 godzin chemii, tj. 4 godzin tygodniowo w całym cyklu kształcenia.

Spełnienie wymagaƒ z poziomu wy˝szego jest uwarunkowane spełnieniem wymagaƒ z poziomu ni˝szego, co oznacza, ˝e ubiegajàc si´ o kolejnà, wy˝szà ocen´, uczeƒ musi mieç opanowane równie˝ zagadnienia przyporzàdkowane oce-nie ni˝szej.

JeÊli wiadomoÊci i umiej´tnoÊci ucznia wykraczajà poza wymagania zawar-te w obowiàzujàcej podstawie programowej, a spełnia on wszystkie wymagania ni˝sze, uzyskuje ocen´ celujàcà.

Szkolny system oceniania osiàgni´ç edukacyjnych ucznia umo˝liwia nauczy-cielowi sprawdzenie poziomu opanowania przez niego wiadomoÊci i umiej´tnoÊci, ustalenie właÊciwej oceny oraz monitorowanie post´pów.

Wymagania zostały opracowane z myÊlà zarówno o nauczycielach doÊwiadczonych, jak i poczàtkujàcych, z pewnoÊcià b´dà przydatne dla jednych i drugich.

Programedukacyjny„Pracujęz klasą”nawww.nowaera.pl

Skutecznego wsparcia w pełnieniu funkcji wychowawcy dostarcza program edu-kacyjny „Pracuj´ z klasà”. Jego celem jest pomoc nauczycielom w tworzeniu i dos-konaleniu warsztatu pracy.

Page 2: Wymagania programowe na poszczególne oceny · Spełnienie wymagaƒ z poziomu wy˝szego jest uwarunkowane spełnieniem wymagaƒ z poziomu ni˝szego, co oznacza, ˝e ubiegajàc si´

14 Wymagania programowe

Uczeń:

–podajekryteriapodziałuchemiinaorganiczną

i nieorganiczną

–określa,czymzajmujesięchemiaorganiczna

–definiujepojęciew

ęglo

wod

ory

– wymienianaturalneźródławęglowodorów

–stosujezasadyBHPwpracyz gazem

ziemnymorazproduktamiprzeróbkiropy

naftowej

–opisujebudowęiwystępowaniemetanu

–podajewzorysumarycznyi strukturalny

metanu

– opisujewłaściwościfizycznei chemiczne

met

anu

–opisuje,naczympolegająspalaniecałkowite

i niecałkowite

– za

pisu

je r

ówna

nia

reak

cji s

pala

nia

całkowitegoi niecałkowitegometanu

–definiujepojęcies

zere

g ho

mol

ogic

zny

–podajewzorysumaryczneoraz strukturalne

etenui etynu

– op

isuj

e najważniejszewłaściwościetenu

i etynu

–definiujepojęcia:p

olim

eryz

acja,m

onom

er

i pol

imer

– opisujenajważniejszezastosowaniaetenu

i etynu

– definiujepojęciaw

ęglo

wod

ory

nasy

cone

i w

ęglo

wod

ory

nien

asyc

one

–klasyfikujealkanydowęglowodorównasyconych,

a alkenyi alkinydonienasyconych

–określawpływwęglowodorównasyconych

i nienasyconychnawodębromową

(lubrozcieńczonyroztwórmanganianu(VII)

potasu)

– po

daje

wzo

ry o

góln

e sz

ereg

ów

homologicznychalkanów,alkenów

i alkinów

–przyporządkowujedanywęglowodór

doodpowiedniegoszereguhomologicznego

Uczeń:

–wyjaśniapojęcie

szer

eg h

omol

ogic

zny

– po

daje

zas

ady

twor

zeni

a na

zw a

lken

ów

i alkinównapodstawienazwalkanów

– zapisujewzorysumaryczne,strukturalne

i półstrukturalneorazpodajenazwy

alka

nów,

alkenówi alkinów

–budujemodelcząsteczkimetanu,etenu,etynu

–wyjaśniaróżnicęmiędzyspalaniemcałkowitym

a niecałkowitym

– opisujewłaściwościfizyczneoraz chemiczne

(spalanie)metanu,etanu,etenui etynu

– za

pisu

je i odczytuje

rów

nani

a re

akcj

i spa

lani

a m

etan

u,etenui etynu

–podajesposobyotrzymywaniaetenui etynu

–porównujebudowęetenui etynu

–wyjaśnia,naczympolegająreakcjeprzyłączania

i polimeryzacji

–wyjaśnia,jakdoświadczalnieodróżnić

węglowodorynasyconeodnienasyconych

–określa,odczegozależąwłaściwości

węglowodorów

–wykonujeprosteobliczeniadotyczące

węglowodorów

Uczeń:

– tw

orzy

wzó

r og

ólny

sze

regu

homologicznegoalkanów(napodstawie

wzorówtrzechkolejnychalkanów)

–proponuje,jakdoświadczalniewykryćprodukty

spalaniawęglowodorów

– za

pisu

je r

ówna

nia

reak

cji s

pala

nia

całkowitegoi niecałkowitegoalkanów,

alkenów,alkinów

–zapisujerównaniareakcjiotrzymywaniaetenu

i etynu

–odczytujepodanerównaniareakcjichemicznej

– za

pisu

je r

ówna

nia

reak

cji etenui etynu

z bromem,polimeryzacjietenu

–opisujerolękatalizatoraw reakcjichemicznej

– wyjaśniazależnośćmiędzydługością

łańcuchawęglowegoa właściwościami

(np.:s

tane

m s

kupi

enia,lotnością,palnością)

alka

nów

–wyjaśnia,cojestprzyczynąwiększej

reaktywnościchemicznejwęglowodorów

nienasyconychw porównaniuz węglowodorami

nasyconymi

– opisujewłaściwościi zastosowania

polie

tyle

nu– projektujedoświadczeniechemiczne

umożliwiająceodróżnieniewęglowodorów

nasyconychodnienasyconych

–opisujeprzeprowadzanedoświadczenia

chemiczne

Uczeń:

–dokonujeanalizywłaściwościwęglowodorów

–wyjaśniawpływwiązaniawielokrotnego

w cząsteczcewęglowodorunajego

reaktywnośćchemiczną

–zapisujerównaniareakcjiprzyłączania

(np.:bromowodoru,wodoru,chloru)

dowęglowodorówzawierającychwiązanie

wielokrotne

–określaproduktypolimeryzacjietynu

–projektujedoświadczeniachemiczne

–stosujezdobytąwiedzęw złożonychzadaniach

Ocenadopuszczająca

[1]

Oce

na d

osta

tecz

na[1

+ 2

]Ocenadobra

[1 +

2 +

3]

Ocenabardzodobra

[1 +

2 +

3 +

4]

Wym

agan

ia p

rogr

amow

e na

pos

zcze

góln

e oc

eny

VII.Węgielijegozwiązkizwodorem

Page 3: Wymagania programowe na poszczególne oceny · Spełnienie wymagaƒ z poziomu wy˝szego jest uwarunkowane spełnieniem wymagaƒ z poziomu ni˝szego, co oznacza, ˝e ubiegajàc si´

15Wymagania programowe

–odróżniawzórsumarycznyodwzorów

strukturalnegoi półstrukturalnego

– za

pisu

je w

zory

sum

aryc

zne i nazwy

alka

nu,alkenui alkinuo podanejliczbie

atomówwęgla(dopięciuatomówwęgla

w cząsteczce)

–zapisujewzorystrukturalnei półstrukturalne

(prosteprzykłady)węglowodorów

Ocenadopuszczająca

[1]

Oce

na d

osta

tecz

na[1

+ 2

]Ocenadobra

[1 +

2 +

3]

Ocenabardzodobra

[1 +

2 +

3 +

4]

Wyb

ran

e w

iad

omoÊ

ci i

um

iej´

tnoÊ

ci w

ykra

czaj

àce

poz

a tr

eÊci

wym

agaƒ

pod

staw

y p

rogr

amow

ej; i

ch n

abyc

ie p

rzez

ucz

nia

mo˝

e b

yç p

odst

awà

do

wys

taw

ien

ia o

cen

y ce

lujà

cej.

Ucz

eƒ:

• po

trafi

wyk

ryç

obec

noÊ

ç w

´gla

i w

odor

u w

zw

iàzk

ach

org

anic

znyc

h•

wyj

aÊn

ia p

oj´c

ie p

irol

iza

met

anu

• w

yjaÊ

nia

poj

´cie

des

tyla

cja

frak

cjon

owan

a ro

py n

afto

wej

• w

ymie

nia

pro

dukt

y de

styl

acji

frak

cjon

owan

ej r

opy

naf

tow

ej•

okre

Êla

wła

Êciw

oÊci

i za

stos

owan

ia p

rodu

któw

des

tyla

cji f

rakc

jon

owan

ej r

opy

naf

tow

ej•

omaw

ia, j

akie

sku

tki d

la Ê

rodo

wis

ka p

rzyr

odn

icze

go m

a w

ydob

ywan

ie i

wyk

orzy

styw

anie

rop

y n

afto

wej

• w

yjaÊ

nia

poj

´cia

: izo

mer

ia, i

zom

ery

• w

yjaÊ

nia

poj

´cie

kra

kin

g•

zapi

suje

rów

nan

ie r

eakc

ji po

dsta

wie

nia

(su

bsty

tucj

i)•

char

akte

ryzu

je t

wor

zyw

a sz

tucz

ne

• po

daje

wła

Êciw

oÊci

i za

stos

owan

ia w

ybra

nyc

h t

wor

zyw

szt

uczn

ych

• w

ymie

nia

prz

ykła

dow

e oz

nac

zen

ia o

pako

waƒ

wyk

onan

ych

z p

olie

tyle

nu

VIII.Pochodnewęglowodorów

Uczeń:

–dowodzi,żealkohole,kwasykarboksylowe,

estry,aminy,aminokwasysąpochodnymi

węglowodorów

–opisujebudowępochodnychwęglowodorów

(grupawęglowodorowa+grupafunkcyjna)

–wymieniapierwiastkichemicznewchodzące

w składpochodnychwęglowodorów

–klasyfikujedanąsubstancjęorganiczną

doodpowiedniejgrupyzwiązkówchemicznych

–określa,cotojestgrupafunkcyjna

Uczeń:

–zapisujenazwyiwzoryomawianychgrup

funkcyjnych

–zapisujewzoryi wymienianazwyalkoholi

– zapisujewzorysumarycznyi strukturalny

glic

erol

u–uzasadniastwierdzenie,żealkoholei kwasy

karboksylowetworząszeregihomologiczne

–podajeodczynroztworualkoholu

–opisujefermentacjęalkoholową

– za

pisu

je r

ówna

nia

reak

cji s

pala

nia

etan

olu

Uczeń:

–wyjaśnia,dlaczegoalkoholetylowywykazuje

odczynobojętny

–wyjaśnia,wjakisposóbtworzysięnazwę

systematycznąglicerolu

–zapisujerównaniareakcjispalaniaalkoholi

– podajenazwyzwyczajowei systematyczne

kwasówkarboksylowych

–wyjaśnia,dlaczegowyższekwasykarboksylowe

nazywasiękwasamitłuszczowymi

–porównujewłaściwościkwasóworganicznych

i nieorganicznych

Uczeń:

–proponujedoświadczeniechemiczne

do podanegotematu

–formułujewnioskiz doświadczeńchemicznych

–przeprowadzadoświadczeniachemiczne

–zapisujewzorydowolnychalkoholi

i kwasówkarboksylowych

–zapisujerównaniareakcjichemicznych

o wyższymstopniutrudności(np.więcej

niż5atomówwęglawcząsteczce)(dlaalkoholi

ikwasówkarboksylowych)

Ocenadopuszczająca

[1]

Oce

na d

osta

tecz

na[1

+ 2

]Ocenadobra

[1 +

2 +

3]

Ocenabardzodobra

[1 +

2 +

3 +

4]

Page 4: Wymagania programowe na poszczególne oceny · Spełnienie wymagaƒ z poziomu wy˝szego jest uwarunkowane spełnieniem wymagaƒ z poziomu ni˝szego, co oznacza, ˝e ubiegajàc si´

16 Wymagania programowe

–zaznaczagrupyfunkcyjnew alkoholach,

kwasachkarboksylowych,estrach,aminach

i aminokwasachi podajeichnazwy

–zapisujewzoryogólnealkoholi,

kwasówkarboksylowychi estrów

– zapisujewzorysumarycznei strukturalne

prostychalkoholimonohydroksylowych

i kwasówkarboksylowych(do2atomów

węglawcząsteczce)oraztworzyichnazwy

–zaznaczawewzorzekwasukarboksylowego

resztękwasową

–określa,cotosąnazwyzwyczajowe

i systematyczne

–wymieniaregułytworzenianazw

systematycznychzwiązkóworganicznych

–podajenazwyzwyczajoweomawianychkwasów

karboksylowych(mrówkowy,octowy)

– op

isuj

e najważniejszewłaściwościmetanolu,

etanolu,glicerolu

oraz

kw

asów

eta

now

ego

i metanowego

– za

pisu

je r

ówna

nie

reak

cji s

pala

nia

met

anol

u–

opis

uje

pods

taw

owe

zast

osow

ania

eta

nolu

i kwasuetanowego

–dokonujepodziałualkoholi

namonohydroksylowe,polihydroksylowe

oraz kwasówkarboksylowychnanasycone

inienasycone

–określa,cotosąalkoholepolihydroksylowe

–wymieniadwanajważniejszekwasytłuszczowe

– opisujewłaściwościdługołańcuchowych

kwasówkarboksylowych(kwasów

tłuszczowych:stearynowegoi oleinowego)

–definiujepojęciem

ydła

–wymieniazwiązkichemicznebędącesubstratami

reakcjiestryfikacji

–definiujepojęciee

stry

–wymieniaprzykładywystępowaniaestrów

w przyrodzie

–opisujezagrożeniazwiązanez alkoholami

(metanol,etanol)

–znatoksycznewłaściwościpoznanychsubstancji

–określa,cotosąaminyi aminokwasy

–podajeprzykładywystępowaniaamin

i aminokwasów

– podajeprzykładykwasóworganicznych

występującychw przyrodziei wymieniaich

zast

osow

ania

– tworzynazwyprostychkwasów

karboksylowych(do5atomówwęgla

wcząsteczce)orazzapisujeichwzory

sumarycznei strukturalne

–podajewłaściwościkwasówmetanowego

(mrówkowego)i etanowego(octowego)

–omawiadysocjacjęjonowąkwasów

karboksylowych

– za

pisu

je r

ówna

nia

reak

cji spalania,

reakcji d

ysoc

jacj

i jon

owej,reakcjiz: m

etal

ami,

tlen

kam

i met

ali i

zas

adam

i kw

asów

metanowegoi etanowego

–podajenazwysolipochodzącychodkwasów

metanowegoi etanowego

– podajenazwywyższychkwasów

karboksylowych

– za

pisu

je w

zory

sum

aryc

zne

kwas

ów

palmitynowego,stearynowegoi oleinowego

–opisuje,jakdoświadczalnieudowodnić,żedany

kwaskarboksylowyjestkwasemnienasyconym

–podajeprzykładyestrów

– tworzynazwyestrówpochodzących

od podanychnazwkwasówi alkoholi(proste

przykłady)

– wyjaśnia,naczympolegareakcjaestryfikacji

–określasposóbotrzymywaniawskazanegoestru,

np.octanuetylu

–wymieniawłaściwościfizyczneoctanuetylu

– opisujebudowęi właściwościamin

naprzykładziemetyloaminy

–zapisujewzórnajprostszejaminy

– opisujenegatywneskutkidziałaniaetanolu

na organizmludzki

–zapisujeobserwacjedowykonywanych

doświadczeńchemicznych

–porównujewłaściwościkwasówkarboksylowych

–podajemetodęotrzymywaniakwasuoctowego

–wyjaśniaprocesfermentacjioctowej

–opisujerównaniareakcjichemicznych

dlakwasówkarboksylowych

–podajenazwysolikwasóworganicznych

–określamiejscewystępowaniawiązania

podwójnegow cząsteczcekwasuoleinowego

– projektujedoświadczeniechemiczne

umożliwiająceodróżnienie

kwas

ów o

lein

oweg

o od

pal

mit

ynow

ego

lubstearynowego

– zapisujerównaniareakcjichemicznych

prostychkwasówkarboksylowych

z alkoholamimonohydroksylowymi

–zapisujerównaniareakcjiotrzymywania

podanychestrów

–tworzywzoryestrównapodstawiepodanych

nazwkwasówi alkoholi

–zapisujewzorypoznanejaminyi aminokwasu

– opisujebudowę,właściwościfizyczne

i chemiczneaminokwasównaprzykładzie

glic

yny

–opisujeprzeprowadzonedoświadczenia

chemiczne

–wyjaśniazależnośćmiędzydługością

łańcuchawęglowegoa stanemskupienia

i reaktywnościąchemicznąalkoholi

oraz kwasówkarboksylowych

–zapisujerównaniareakcjiotrzymywaniaestru

o podanejnazwielubpodanymwzorze

– projektujedoświadczeniechemiczne

umożliwiająceotrzymanieestruo podanej

nazw

ie– opisujewłaściwościestróww kontekścieich

zastosowań

–przewidujeproduktyreakcjichemicznej

–identyfikujepoznanesubstancje

–dokładnieomawiareakcjęestryfikacji

–omawiaróżnicęmiędzyreakcjąestryfikacji

a reakcjązobojętniania

–zapisujerównaniareakcjichemicznychw postaci

cząsteczkowej,jonowejorazskróconejjonowej

–analizujekonsekwencjeistnieniadwóchgrup

funkcyjnychw cząsteczceaminokwasu

–zapisujerównaniereakcjitworzeniadipeptydu

–wyjaśniamechanizmpowstawaniawiązania

peptydowego

–potrafiwykorzystaćswojąwiedzę

dorozwiązywaniazłożonychzadań

Ocenadopuszczająca

[1]

Oce

na d

osta

tecz

na[1

+ 2

]Ocenadobra

[1 +

2 +

3]

Ocenabardzodobra

[1 +

2 +

3 +

4]

Page 5: Wymagania programowe na poszczególne oceny · Spełnienie wymagaƒ z poziomu wy˝szego jest uwarunkowane spełnieniem wymagaƒ z poziomu ni˝szego, co oznacza, ˝e ubiegajàc si´

17Wymagania programowe

Wyb

ran

e w

iad

omoÊ

ci i

um

iej´

tnoÊ

ci w

ykra

czaj

àce

poz

a tr

eÊci

wym

agaƒ

pod

staw

y p

rogr

amow

ej; i

ch n

abyc

ie p

rzez

ucz

nia

mo˝

e b

yç p

odst

awà

do

wys

taw

ien

ia o

cen

y ce

lujà

cej.

Ucz

eƒ:

• w

yjaÊ

nia

poj

´cie

tiol

e•

opis

uje

wła

Êciw

oÊci

i za

stos

owan

ia w

ybra

nyc

h a

lkoh

oli

• ok

reÊl

a w

łaÊc

iwoÊ

ci i

zast

osow

ania

wyb

ran

ych

kw

asów

kar

boks

ylow

ych

• za

pisu

je r

ówn

ania

rea

kcji

chem

iczn

ych

zac

hod

zàcy

ch w

tw

arde

j wod

zie

po d

odan

iu m

ydła

sod

oweg

o•

wyj

aÊn

ia p

oj´c

ie h

ydro

ksyk

was

y•

wym

ien

ia z

asto

sow

ania

am

inok

was

ów•

zapi

suje

rów

nan

ia r

eakc

ji h

ydro

lizy

estr

u o

poda

nej

naz

wie

lub

wzo

rze

• w

yjaÊ

nia

, co

to je

st h

ydro

liza

estr

u

IX.Substancjeoznaczeniubiologicznym

Uczeń:

–wymieniagłównepierwiastkichemiczne

wchodzącew składorganizmuczłowieka

–wymieniapodstawoweskładnikiżywności

oraz miejscaichwystępowania

– wymieniamiejscawystępowaniacelulozy

i skrobiw przyrodzie

–określa,cotosąmakroelementyi mikroelementy

– wymieniapierwiastkichemiczne,które

wchodząw składtłuszczów,sacharydów

i białek

– klasyfikujetłuszczezewzględu

napochodzenie,stanskupienia

i charakterchemiczny

–wymieniarodzajebiałek

–klasyfikujesacharydy

– definiujebiałka,jakozwiązkichemiczne

powstającez aminokwasów

–wymieniaprzykładytłuszczów,sacharydów

i białek

–określa,cotosąwęglowodany

– podajewzorysumaryczne:glukozy,

sacharozy,skrobii celulozy

–podajenajważniejszewłaściwościomawianych

związkówchemicznych

–definiujepojęcia:d

enat

urac

ja, k

oagu

lacj

a– wymieniaczynnikipowodującedenaturację

białek

–podajereakcjęcharakterystycznąbiałeki skrobi

Uczeń:

–wyjaśniarolęskładnikówżywności

w prawidłowymfunkcjonowaniuorganizmu

–definiujepojęcietł

uszc

ze– opisujewłaściwościfizycznetłuszczów

–opisujewłaściwościbiałek

– opisujewłaściwościfizyczneglukozy,

sacharozy,skrobii celulozy

– wymieniaczynnikipowodującekoagulację

białek

– opisujeróżnicew przebiegudenaturacji

i koagulacjibiałek

–określawpływolejuroślinnegonawodę

bromową

–omawiabudowęglukozy

– zapisujezapomocąwzorówsumarycznych

równaniereakcjisacharozyz wodą

–określaprzebiegreakcjihydrolizyskrobi

– wykrywaobecnośćskrobii białkaw różnych

produktachspożywczych

Uczeń:

–podajewzórogólnytłuszczów

–omawiaróżnicew budowietłuszczówstałych

i ciekłych

–wyjaśnia,dlaczegoolejroślinnyodbarwiawodę

bromową

–definiujepojęcia:p

epty

dy,z

ol,ż

el,k

oagu

lacj

a,

pept

yzac

ja–wyjaśnia,cotoznaczy,żesacharozajest

disacharydem

–porównujebudowęcząsteczekskrobii celulozy

– wymieniaróżnicewewłaściwościach

fizycznychskrobii celulozy

–zapisujepoznanerównaniareakcjihydrolizy

sacharydów

–definiujepojęciew

iąza

nie

pept

ydow

e– projektujedoświadczeniechemiczne

umożliwiająceodróżnienietłuszczu

nien

asyc

oneg

o od

nas

ycon

ego

–planujedoświadczeniachemiczneumożliwiające

zbadaniewłaściwościomawianychzwiązków

chemicznych

–opisujeprzeprowadzanedoświadczenia

chemiczne

– opisujeznaczeniei zastosowaniaskrobi,

celu

lozyorazinnychpoznanychzwiązków

chemicznych

Uczeń:

–podajewzórtristearynianuglicerolu

– projektujedoświadczeniachemiczne

umożliwiającewykryciebiałka

–określa,naczympolegawysalaniebiałka

–definiujepojęcieiz

omer

y–wyjaśnia,dlaczegoskrobiai celuloza

sąpolisacharydami

–wyjaśnia,cotosądekstryny

–omawiahydrolizęskrobi

–potrafizaplanowaći przeprowadzićreakcje

weryfikującepostawionąhipotezę

–identyfikujepoznanesubstancje

Ocenadopuszczająca

[1]

Oce

na d

osta

tecz

na[1

+ 2

]Ocenadobra

[1 +

2 +

3]

Ocenabardzodobra

[1 +

2 +

3 +

4]

Page 6: Wymagania programowe na poszczególne oceny · Spełnienie wymagaƒ z poziomu wy˝szego jest uwarunkowane spełnieniem wymagaƒ z poziomu ni˝szego, co oznacza, ˝e ubiegajàc si´

18 Wymagania programowe

Wyb

ran

e w

iad

omoÊ

ci i

um

iej´

tnoÊ

ci w

ykra

czaj

àce

poz

a tr

eÊci

wym

agaƒ

pod

staw

y p

rogr

amow

ej; i

ch n

abyc

ie p

rzez

ucz

nia

mo˝

e b

yç p

odst

awà

do

wys

taw

ien

ia o

cen

y ce

lujà

cej.

Ucz

eƒ:

• za

pisu

je r

ówn

ania

rea

kcji

otrz

ymyw

ania

i zm

ydla

nia

, np.

tri

stea

ryn

ian

u gl

icer

olu

• po

trafi

zba

daç

skła

d pi

erw

iast

kow

y bi

ałek

i cu

krów

• w

yjaÊ

nia

poj

´cie

gal

akto

za•

udow

adn

ia d

oÊw

iadc

zaln

ie, ˝

e gl

ukoz

a m

a w

łaÊc

iwoÊ

ci r

eduk

ujàc

e•

prze

prow

adza

pró

b´ T

rom

mer

a i p

rób´

Tol

len

sa•

defin

iuje

poj

´cia

: hip

ogli

kem

ia, h

iper

glik

emia

• pr

ojek

tuje

doÊ

wia

dcze

nie

um

o˝liw

iajà

ce o

dró˝

nie

nie

tłu

szcz

u od

sub

stan

cji t

łust

ej (

prób

a ak

role

inow

a)•

opis

uje,

na

czym

pol

ega

prób

a ak

role

inow

a•

wyj

aÊn

ia p

oj´c

ie u

zale

˝nie

nia

wym

ien

ia r

odza

je u

zale

˝nie

ĥ

opis

uje

szko

dliw

y w

pływ

nie

któr

ych

sub

stan

cji u

zale

˝nia

jàcy

ch n

a or

gan

izm

czł

owie

ka•

opis

uje

subs

tan

cje

pow

oduj

àce

uzal

e˝n

ien

ia o

raz

skut

ki u

zale

˝nie

ĥ

wyj

aÊn

ia s

krót

NN

KT

• op

isuj

e pr

oces

utw

ardz

ania

tłu

szcz

ów•

opis

uje

hyd

roliz

´ tł

uszc

zów

• w

yjaÊ

nia

, na

czym

pol

ega

efek

t T

ynda

lla

–opisujeznaczeniewody,tłuszczów,białek,

sacharydów,witamini mikroelementówdla

organizmuczłowieka

–opisuje,cotosązwiązkiwielkocząsteczkowe

i wymieniaichprzykłady

–wymieniafunkcjepodstawowychskładników

żywności

Ocenadopuszczająca

[1]

Oce

na d

osta

tecz

na[1

+ 2

]Ocenadobra

[1 +

2 +

3]

Ocenabardzodobra

[1 +

2 +

3 +

4]