Wymagania oraz kryteria oceniania w klasie 6 z przedmiotu ... · Układ Słoneczny 11. Ziemia we...

Wymagania oraz kryteria oceniania w klasie 6 z przedmiotu PRZYRODA

Nauczyciel mgr Karina Skalska-Kwak

PRZYRODA Z KLASĄ 6

NAZWA

DZIAŁU W

PODRĘCZNIKU

NUMER I TEMAT LEKCJI WYMAGANIA

Z PODSTAWY

PROGRAMOWEJ

Na ocenę

Dopuszczającą

Uczeń:

Na ocenę

Dostateczną

Uczeń:

Na ocenę

Dobrą

Uczeń:

Na ocenę

Bardzo dobrą

Uczeń:

Na ocenę

Celującą

Uczeń:

1. O czym będziemy mówić na lekcjach przyrody w klasie 6? Omówienie głównych celów, zakresu treści i umiejętności programowych przeznaczonych do realizacji

w klasie 6, przedstawienie przedmiotowego systemu oceniania z przyrody.

I. Jak widzimy

i słyszymy?

2. Poznajemy wybrane zja-

wiska świetlne

8. Organizm człowieka. Uczeń:

10) porównuje prędkości roz-

chodzenia się światła na pod-

stawie zjawisk przyrodniczych,

doświadczeń lub pokazów. 11.

Ziemia we Wszechświecie.

Uczeń: 4) bada doświadczal-

nie prostolinijne rozchodzenie

się światła i jego konsekwen-

cje np. camera obscura, cień;

5) bada zjawisko odbicia świa-

tła: od zwierciadeł, po-

wierzchni rozpraszających,

elementów odblaskowych

• podaje przy-

kłady naturalnych

i sztucznych źró-

deł światła

• wymienia przy-

kłady warunków

wpływających na

dobre widzenie

przedmiotów

• rozpoznaje na

schematach zja-

wiska: odbicia,

rozpraszania po-

chłaniania i

światła, załama-

nia się promieni

świetlnych

• wie, że światło

rozchodzi się po li-

niach prostych, po-

daje przykłady,

które to potwier-

dzają

• wyjaśnia zjawiska:

odbicia, rozprasza-

nia, pochłaniania i

światła, załamania

się promieni świetl-

nych

• nazywa przy-

rządy, w działaniu

których wykorzy-

stano zjawiska od-

bicia i załamania

światła

3. Jak powstaje tęcza? 8. Organizm człowieka. Uczeń:

10) porównuje prędkości roz-

chodzenia się światła na pod-

stawie zjawisk przyrodniczych,

doświadczeń lub pokazów

• wie, że światło

białe składa się

kilku kolorów; •

wymienia w kolej-

ności kolory tęczy

• przeprowadza

obserwacje

przejścia światła

białego przez

pryzmat

• podaje warunki

powstawania tęczy

• rysuje schemat

przejścia światła

białego przez pry-

zmat

• wyjaśnia zjawisko

rozszczepienia

światła

• udowadnia, że

światło białe

składa się z wielu

barw widmowych

4. Jak rozchodzą się

dźwięki?

8. Organizm człowieka. Uczeń:

8) wskazuje rodzaje źródeł

dźwięku, bada doświadczalnie

zależność powstającego

dźwięku od. np. naprężenia i

długości struny; 9) bada roz-

chodzenie się dźwięków w po-

wietrzu i ciałach stałych; 10)

porównuje prędkości rozcho-

dzenia się dźwięku na podsta-

wie zjawisk przyrodniczych,

doświadczeń lub pokazów

• podaje przy-

kłady źródeł

dźwięków

• podaje przy-

kłady świad-

czące o tym, że

dźwięki rozcho-

dzą się w róż-

nych ośrodkach

• wykonuje do-

świadczenie ilustru-

jące przenoszenie

dźwięków przez

ciała stałe, porów-

nuje prędkości roz-

chodzenia się

dźwięków na pod-

stawie zjawisk przy-

rodniczych, do-

świadczeń lub po-

kazów

• wyjaśnia sposób

rozchodzenia się

dźwięków

• projektuje i wy-

konuje doświad-

czenie ilustrujące

przenoszenie

dźwięków przez

różne ośrodki:

ciała stałe, powie-

trze itp.

5. i 6. Utrwalenie i sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia po dziale I Jak widzimy i słyszymy?

7. Gwiazdy, planety i plane-toidy

11. Ziemia we Wszechświecie.

Uczeń: 3) wyjaśnia założenia

teorii heliocentrycznej Miko-

łaja Kopernika

• wie, czego do-

konał M. Kopernik

• identyfikuje

Słońce jako

gwiazdę najbliższą

Słońcu

• wskazuje róż-

nice między

gwiazdą a pla-

netą

• wyjaśnia różnice

między teorią geo- i

heliocentryczną

• definiuje pojęcia:

planetoidy, komety

• wie, kim byli Gali-

leusz i Kepler

•wyjaśnia znacze-

nie teorii heliocen-

trycznej dla roz-

woju nauki

• definiuje poję-

cie: rok świetlny

8. Układ Słoneczny 11. Ziemia we Wszechświecie.

Uczeń: 2) wymienia nazwy

planet Układu Słonecznego i

porządkuje je według odległo-

ści od Słońca

• wie, że Ziemia

jest 3. planetą

Układu Słonecz-

nego

• wyjaśnia, dla-

czego na Ziemi

panują warunki

umożliwiające

życie

• wymienia w kolej-

ności planety

Układu Słonecz-

nego

• identyfikuje Księ-

życ jako natural-

nego satelitę Ziemi

• wymienia typy

planet i podaje

przykłady

• rozróżnia fazy

Księżyca

• charakteryzuje

warunki panujące

na Księżycu

II. Jakie jest

miejsce Ziemi

we wszech-

świecie?

9. Człowiek odkrywa ko-

smos

• podaje nazwi-

sko Polaka, który

odbył podróż ko-

smiczną

• wymienia

przykłady pojaz-

dów i urządzeń,

które człowiek

wysyłał w ko-

smos

• wymienia przy-

kłady astronautów i

ich dokonania w ko-

smosie

• wyjaśnia znacze-

nie lotów kosmicz-

nych dla rozwoju

nauki

• wyjaśnia zna-

czenie skrótu

NASA, przygoto-

wuje informacje

na temat działal-

ności NASA

10. Kształt, obwód, masa i ciężar, czyli kilka faktów na temat Ziemi


Uczeń: 1)opisuje kształt Ziemi

z wykorzystaniem jej modelu

– globusa

• identyfikuje glo-

bus jako model

Ziemi

• wskazuje na glo-

busie: równik,

bieguny

• wyjaśnia, jak

działa siła grawi-

tacji

• wyjaśnia,

czym jest oś

ziemska


między masą o cię-

żarem

• podaje jednostki

masy i ciężaru

• wyjaśnia, co to

jest pole grawita-

cyjne

11. Jak określić położenie obiektu geograficznego na kuli ziemskiej?

12. Lądy i oceany. Uczeń: 1)

wskazuje na globusie: bie-

guny, równik, południk ze-

rowy i 1800, półkule, kierunki

główne; 2) wskazuje na mapie

świata, równik, południk ze-

rowy i 1800, bieguny

• rozróżnia i

wskazuje na glo-

busie: równoleż-

niki i południki,

kierunki główne

• wskazuje na

mapie świata,

równik, połu-

dnik zerowy i

1800, bieguny,

kierunki główne,

półkule

• rozróżnia

siatkę geogra-

ficzna i karto-

graficzną

• określa z pomocą

nauczyciela współ-

rzędne geogra-

ficzne

• podaje cechy

równoleżników i

południków

• samodzielnie

określa współ-

rzędne geogra-

ficzne oraz na pod-

stawie współrzęd-

nych geograficz-

nych odnajduje

punkty na mapie

lub globusie

12. Gdzie leży Rzym, a gdzie

Krym?


wskazuje na globusie: bie-

guny, równik, południk ze-

rowy i 1800, półkule, kierunki

główne; 2) wskazuje na mapie

świat: kontynenty, równik, po-

łudnik zerowy i 1800, bieguny

• określa położe-

nie punktu wzglę-

dem równika

(półkula północna

i południowa)

• określa poło-

żenie punktu

względem rów-

nika i południka

O0 (półkula pół-

nocna i połu-

dniowa, zachod-

nia i wschodnia)

• określa współ-

rzędne geogra-

ficzne

• samodzielnie

określa współ-

rzędne geogra-

ficzne oraz na pod-

stawie współrzęd-

nych geograficz-

nych odnajduje

punkty na mapie

lub globusie

• dzieli stopnie na

minuty przy okre-

ślaniu współrzęd-

nych geograficz-

nych

13. Dzień i noc skutkiem ru-chu obrotowego Ziemi


Uczeń: 7) odnajduje zależność

między ruchem obrotowym

Ziemi a zmianą dnia i nocy; 6)

prezentuje za pomocą modelu

ruch obrotowy Ziemi

• wyjaśnia, dla-

czego na Ziemi

następują po so-

bie dzień i noc

• wie, że Ziemia

obraca się z za-

chodu na

wschód, de-

monstruje to na

globusie

• wyjaśnia, dla-

czego w Polsce

mamy czas letni i zi-

mowy

• identyfikuje strefy

czasowe jako sku-

tek obrotowego ru-

chu Ziemi

14. Pory roku skutkiem krą-

żenia Ziemi wokół Słońca


Uczeń: 8) wykazuje zależność

między ruchem obiegowym

Ziemi a zmianami pór roku; 6)

prezentuje za pomocą modelu

ruch obiegowy Ziemi

• wymienia daty

pierwszych dni

kalendarzowych

pór roku

• wskazuje na

mapie świata

położenie stref

oświetlenio-

wych

• wyjaśnia poję-

cia: równonoc

wiosenna i je-

sienna, przesile-

nie letnie i zi-

mowe


w oświetleniu róż-

nych stref na świe-

cie

• wyjaśnia, jak się

zmienia oświetlenie

kuli ziemskiej w

ciągu roku

• wyjaśnia pojęcie

rok przestępny

15. i 16. Utrwalenie i sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia po dziale II Jakie jest miejsce Ziemi we wszechświecie?

III. Lądy

i oceany

17. Położenie oceanów i kontynentów na kuli ziem-skiej


lokalizuje kontynenty, oceany

i określa ich położenie wzglę-

dem równika i południka zero-

wego; 2) wskazuje na mapie

świat: kontynenty, równik, po-

łudnik zerowy i 1800, bieguny

• wskazuje na glo-

busie i na mapie

kontynenty

świata

• wskazuje na

globusie i na

mapie oceany

świata

• wskazuje na ma-

pie umowną gra-

nicę między Europą

i Azją

• wyjaśnia nazwę

Eurazja


cie wszecho-

cean

18. Krajobraz dna morza –

fale, pływy i prądy morskie

• wskazuje na

schemacie formy

ukształtowania

dna morskiego

• charakteryzuje

szelf kontynen-

talny

• opisuje na

schemacie dłu-

gość i grzbiet

fali


powstawania fali

morskiej, prądów

morskich

• wyjaśnia zjawisko

przypływów i od-

pływów

• wyjaśnia przy-

czyny i sposób po-

wstawania tsu-

nami

19. Strefy życia w morzu 12. Lądy i oceany. Uczeń: 3)

charakteryzuje wybrane orga-

nizmy oceanu, opisując ich

przystosowania w budowie

zewnętrznej do życia na róż-

nej głębokości

• wskazuje na

schemacie strefy

życia w morzu

• wymienia przy-

kłady i zwierząt

żyjących w róż-

nych strefach mo-

rza

• omawia przy-

stosowania

zwierząt żyją-

cych w różnych

strefach morza

• charakteryzuje

warunki życia w

różnych strefach

morza

• omawia budowę

polipa parzydeł-

kowców

• charakteryzuje

cechy ssaków

umożliwiające im

życie w morzach

• przygotuje pre-

zentację multime-

dialną na temat

życia w wybranej

strefie morza

20. Niezwykli mieszkańcy

mórz i oceanów


charakteryzuje wybrane orga-

nizmy oceanu, opisując ich

przystosowania w budowie

zewnętrznej do życia na róż-

nej głębokości

• wskazuje na

mapie świata rafę

koralową przy wy-

brzeżach Australii

• charakteryzuje

warunki życia i

zwierzęta wy-

stępujące na ra-

fie koralowej


powstawania rafy

koralowej

• charakteryzuje

ryby głębinowe


symbioza, podaje

przykłady

• omawia wpływ

zanieczyszczeń

mórz i oceanów

na życie ekosyste-

mów morskich

• wyjaśnia, dla-

czego rafa jest

„kolorowa”

21. Historia życia na Ziemi • wyjaśnia źródła

wiedzy o powsta-

niu życia na Ziemi

•podaje wa-

runki w jakich

powstało życie

na Ziemi

• definiuje poję-

cia: skamieliny i

paleontolog

•wyjaśnia jak po-

wstała atmosfera

zawierająca tlen

• wymienia kolej-

ność powstawania

organizmów na

Ziemi


cia: żywe skamie-

liny

22. Z życia dinozaurów • rozróżnia na

schematach przy-

kłady dinozaurów

roślino- i mięso-

żernych

• charakteryzuje

przystosowania

tyranozaura do

drapieżnictwa

• wymienia spo-

soby poruszania się

dinozaurów

• wymienia różnice

między wybranymi

grupami dinozau-

rów

• charakteryzuje

przystosowania di-

nozaurów roślino-

żernych do trawie-

nia pokarmu roślin-

nego

• przygotuje pla-

kat na temat wy-

branego przez sie-

bie gatunku dino-

zaura

23. Wielkie odkrycia geo-

graficzne


opisuje przebieg największych

wypraw odkrywczych, w

szczególności Krzysztofa Ko-

lumba i Ferdynanda Magel-

lana

• wymienia na-

zwiska podróżni-

ków, którzy doko-

nali ważnych od-

kryć geograficz-

nych

• omawia od-

krycia K. Ko-

lumba

• wskazuje na

mapie trasy wy-

praw wybra-

nych podróżni-

ków

• podaje przyczyny

i skutki wielkich od-

kryć geograficznych

• opisuje wyprawy

Ferdynanda Magel-

lana

• charakteryzuje

odkrycia Jamesa

Cooka

• przygotowuje

informacje na te-

mat odkryć geo-

graficznych Bar-

narda Polaka

24. i 25. Utrwalenie i sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia po dziale III Lądy i oceany.

IV. Jakie krajo-

brazy spotka

odkrywca

świata?

Część I

26. Klimat czynnikiem wa-runkującym życie na Ziemi

13. Krajobrazy świata. Uczeń:

4) podaje przykłady współza-

leżności między składnikami

krajobrazu, zwłaszcza między

klimatem (temp. powietrza,

opady atmosferyczne) a roz-

mieszczeniem roślin i zwierząt

• wymienia 2 ce-

chy klimatu na

podstawie analizy

diagramu klima-

tycznego

• rozróżnia kli-

mat od pogody

• analizuje i odczy-

tuje dane z dia-

gramu klimatycz-

nego

• rysuje diagram

klimatyczny na pod-

stawie danych

• oblicza roczną

amplitudę tempe-

ratury powietrza i

średnią sumę rocz-

nych opadów

• wyjaśnia, jakie

znaczenie ma zna-

jomość prognozy

pogody w różnych

dziedzinach życia

ludzi

27. Strefy klimatyczne

świata


1) charakteryzuje warunki kli-

matyczne

• wskazuje na

mapie świata wy-

brane 2 strefy

krajobrazowe

• wskazuje i na-

zywa na mapie

świata strefy

krajobrazowe

• wyjaśnia przy-

czyny istnienia stref

krajobrazowych na

świecie

• na podstawie dia-

gramu klimatycz-

nego identyfikuje

strefy krajobrazowe

na świecie

28. W wilgotnym lesie rów-nikowym



matyczne i przystosowanie do

nich wybranych organizmów –

lasu równikowego wilgot-

nego; 2) opisuje krajobrazy

świata – lasu równikowego

wilgotnego, rozpoznaje je na

ilustracji oraz lokalizuje na

mapie; 3) rozpoznaje i nazywa

organizmy roślinne i zwie-

rzęce typowe dla lasu równi-

kowego wilgotnego

• wymienia pod-

stawowe cechy

klimatu wilgot-

nych lasów równi-

kowych

• wymienia przy-

kłady roślin ro-

snących i upra-

wianych na tere-

nie wilgotnych la-

sów równikowych

• wskazuje na

mapie świata

tereny wilgot-

nych lasów rów-

nikowych

• rozpoznaje na

zdjęciach wy-

brane gatunki

roślin

• analizuje diagram

klimatyczny

• omawia budowę

lasu równikowego

• omawia przysto-

sowania roślin do

życia w wilgotnych

lasach równiko-

wych

• definiuje epifity,

podaje przykłady

• uzasadnia, na

przykładach, ko-

nieczność ochrony

lasów równikowych

• przedstawia

rolę i znaczenie

wilgotnych lasów

równikowych w

ekosystemie

świata

29. Las równikowy – współ-istnienie roślin, zwierząt i ludzi


3) rozpoznaje i nazywa organi-

zmy roślinne i zwierzęce ty-

powe dla lasu równikowego

wilgotnego

• wymienia przy-

kłady roślin ro-

snących w wilgot-

nych lasach rów-

nikowych

• rozpoznaje na

zdjęciach wy-

brane gatunki

zwierząt

• charakteryzuje

życie ludzi na

tym terenie

• omawia przysto-

sowania zwierząt

do życia w wilgot-

nych lasach równi-

kowych

• uzasadnia, na

przykładach, ko-

nieczność ochrony

zwierząt żyjących w

lasach równiko-

wych

• przedstawia

rolę i znaczenie

wilgotnych lasów

równikowych w

ekosystemie

świata

30. Wśród wysokich traw sawanny





sawanny; 2) opisuje krajo-

brazy świata – sawanny, roz-

poznaje je na ilustracji oraz lo-

• nazywa dwie

pory roku na sa-

wannie

• identyfikuje sa-

wannę jako for-

macje trawiastą

• wskazuje na

mapie świata

sawannę afry-

kańską

• nazywa i roz-

poznaje na zdję-

ciach drzewa sa-

wanny


klimatyczny

• omawia przysto-

sowania roślin do

życia na sawannie

•porównuje klimat i

roślinność wilgot-

nych lasów równi-

kowych i sawanny

afrykańskiej

kalizuje na mapie; 3) rozpo-

znaje i nazywa organizmy ro-

ślinne typowe dla sawanny

31. W świecie największych

zwierząt afrykańskiej sa-

wanny


3) rozpoznaje i nazywa organi-

zmy zwierzęce typowe dla sa-

wanny

• rozpoznaje na

zdjęciach zwie-

rzęta żyjące na sa-

wannie

• kwalifikuje

zwierzęta do ro-

ślinożerców,

drapieżników i

padlinożerców

• buduje łań-

cuch pokar-

mowy z organi-

zmów sawanny

• omawia przysto-

sowania zwierząt

do życia na sawan-

nie

• wyjaśnia rolę pa-

dlinożerców na sa-

wannie

• omawia wpływ

warunków klima-

tycznych na życie

ludzi na sawannie

• na podstawie

różnych źródeł

wiedzy omawia

przystosowania

obronne i

ochronne organi-

zmów żyjących na

sawannie

32. Jak przeżyć na pustyni? 13. Krajobrazy świata. Uczeń:


matyczne i przystosowani do


pustyni gorącej; 2) opisuje

krajobrazy świata – pustyni

gorącej, rozpoznaje je na ilu-

stracji oraz lokalizuje na ma-

pie; 3) rozpoznaje i nazywa or-

ganizmy roślinne i zwierzęce

typowe dla pustyni gorącej.

• wymienia cechy

pustyń

• rozpoznaje na

zdjęciach zwierząt

żyjące na pustyni

• wskazuje na

mapie świata

Saharę i pusty-

nię Gobi

• rozpoznaje i

nazywa rodzaje

pustyń


klimatyczny

• omawia przysto-

sowania roślin i

zwierząt do życia na

pustyni

• charakteryzuje ży-

cie ludzi na tym te-

renie

• porównuje klimat

i roślinność wilgot-

nych lasów równi-

kowych, sawanny

afrykańskiej i pu-

styni

• przygotowuje

prezentację multi-

medialną na te-

mat życia pustyni

33. Nad Morzem Śródziem-

nym

7. Krajobrazy Polski i Europy.

Uczeń: 7) opisuje krajobrazy

wybranych obszarów Europy

(śródziemnomorski), rozpo-

znaje je na ilustracji oraz loka-

lizuje na mapie

• wskazuje strefę

śródziemnomor-

ską na mapie

• podaje przy-

kłady roślin

uprawnych po-

chodzących z tej

części świata

• opisuje cechy

klimatu śród-

ziemnomor-

skiego

• podaje przy-

kłady państw le-

żących nad Mo-

rzem Śródziem-

nym

• omawia przysto-

sowania roślin i

zwierząt do życia w

tej strefie


makia

34. W kolebce starożytnych

cywilizacji




(śródziemnomorski), rozpo-

znaje je na ilustracji oraz loka-

lizuje na mapie

• wie, że nad Mo-

rzem Śródziem-

nym rozwinęły się

starożytne cywili-

zacje

• wyjaśnia, dla-

czego strefę

śródziemno-

morską nazywa

się kolebką cy-

wilizacji euro-

pejskiej

• podaje przykłady

zabytków Grecji i

Włoch



renie

• uzasadnia, dla-

czego ten rejon

świata jest atrak-

cyjny turystycznie

• opisuje krajobraz

wulkaniczny

• przygotowuje

album lub ulotkę

informującą o

atrakcjach tury-

stycznych tej

strefy

35. i 36. Utrwalenie i sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia po dziale IV Jakie krajobrazy spotka odkrywca świata? Część I.

V. Jakie krajo-

brazy spotka

odkrywca

37. W górach wysokich

• identyfikuje Hi-

malaje jako naj-

wyższe góry

świata

• wskazuje na

mapie świata

Himalaje

• wyjaśnia pojęcia

góry: wysokie, śred-

nie i niskie

• charakteryzuje za-

jęcia ludzi żyjących

w Tybecie

• przygotowuje

informacje na te-

świata?

Część II

• wymienia w

kolejności pietra

roślinności w Hi-

malajach

•wymienia przy-

kłady zwierząt

żyjących w Hi-

malajach

• podaje przystoso-

wania zwierząt do

życia w górach wy-

sokich

mat wypraw w Hi-

malaje, w tym wy-

praw polskich

38. Alpy – najwyższe góry

Europy




(alpejski), rozpoznaje je na ilu-


pie

• identyfikuje

Alpy jako najwyż-

sze góry Europy,

wskazuje je na

mapie Europy

• opisuje cechy

klimatu alpej-

skiego

• wymienia w

kolejności pietra

roślinności w Al-

pach


klimatyczny panu-

jący w górach i w

dolinach alpejskich

• omawia przysto-

sowania roślin i

zwierząt do życia w

Alpach



renie, wyjaśnia, dla-

czego na terenie

Alp rozwinęła się

turystyka

• przygotowuje

prezentację multi-

medialną na te-

mat sportów zi-

mowych uprawia-

nych w Alpach

39. Cztery pory roku w lesie liściastym

4. Najbliższa okolica. Uczeń: 4)

opisuje przystosowania bu-

dowy zewnętrznej i czynności

życiowych organizmów lądo-

wych do ich środowiska życia

7) rozpoznaje i nazywa war-

stwy lasu

• wymienia na-

zwy warstw lasu

• wymienia i

rozpoznaje na

zdjęciach przy-

kłady organi-

zmów żyjących

w poszczegól-

nych warstwach

lasu

• wskazuje na ma-

pie strefę lasów li-

ściastych

• charakteryzuje

przystosowania or-

ganizmów do życia

w tej strefie

• wskazuje zależno-

ści między warun-

kami klimatycznymi

a typem lasu

•analizuje lesi-

stość Europy i

Ameryki Północ-

nej na podstawie

map tematycz-

nych

• podaje przy-

kłady łańcu-

chów pokarmo-

wych funkcjonu-

jących w lesie li-

ściastym

40. Na stepie, prerii i pam-

pie



matyczne i przystosowania do


stepu; 2) opisuje krajobrazy

świata – stepu, rozpoznaje je

na ilustracji oraz lokalizuje na



rzęce typowe dla stepu

• identyfikuje

step jako forma-

cję trawiastą

• wymienia przy-

kłady roślin ro-

snących na ste-

pach

• wskazuje na

mapie świata

obszary strefy

stepów

• wymienia

przykłady zwie-

rząt żyjących na

stepach


klimatyczny

• charakteryzuje

przystosowania or-

ganizmów do życia

na stepie

• rozróżnia pojęcia:

step, pampa i pre-

ria

• omawia życie lu-

dzi na stepie

• omawia, na czym

polega gospodarcze

wykorzystanie ste-

pów

• porównuje wa-

runki klimatyczne

i życie ludzi na

stepie, pampie i

prerii

41. Życie w tajdze





tajgi; 2) opisuje krajobrazy

świata – tajgi, rozpoznaje je




rzęce typowe dla tajgi

• wymienia przy-

kłady roślin i

zwierząt tajgi


wiecznej zmarz-

liny

• wskazuje na

mapie świata

obszary tajgi

• rozpoznaje ga-

tunki zwierząt

żyjących w taj-

dze


klimatyczny

• charakteryzuje

przystosowania or-

ganizmów do życia

w tajdze

• wyjaśnia, dla-

czego tajga jest

trudną i nieprzyja-

zną strefą dla życia

ludzi

VI. Jak rozwija się życie w śro-dowisku lądo-wym?

• rozróżnia gatunki

drzew iglastych

tajgi

42. Tundra krainą mchów i porostów





tundry; 2) opisuje krajobrazy

świata – tundry, rozpoznaje je




rzęce typowe dla tundry

• wymienia przy-

kłady roślin i

zwierząt tundry

• wymienia ce-

chy klimatu tun-

dry


klimatyczny

• charakteryzuje

przystosowania or-

ganizmów do życia

w tundrze

• omawia życie lu-

dzi w tundrze

• charakteryzuje

bogactwa mine-

ralne tundry

• przygotowuje

prezentacje multi-

medialną na te-

mat życia w tun-

drze

43. Pustynie lodowe –

strefa wiecznych mrozów





pustyni lodowej; 2) opisuje

krajobrazy świata – pustyni lo-

dowej, rozpoznaje je na ilu-


pie; 3) rozpoznaje i nazywa or-

ganizmy roślinne i zwierzęce

typowe dla pustyni lodowej

• wskazuje na

mapie świata Ark-

tykę i Antarktydę

• wymienia ce-

chy klimatu pu-

styni lodowej


klimatyczny

• charakteryzuje

przystosowania or-

ganizmów do życia

na pustyni lodowej

• omawia działal-

ność ludzi w Ark-

tyce i Antarktydzie

• przedstawia

prace polskich po-

larników w Ark-

tyce i Antarkty-

dzie

44. i 45. Utrwalenie i sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia po dziale V Jakie krajobrazy spotka odkrywca świata? Część II.

46. Pierścienice i ślimaki – zwierzęta o miękkim ciele





wych do środowiska życia, na

przykładach obserwowanych

organizmów

• opisuje budowę

dżdżownicy i śli-

maka winniczka

• opisuje cechy

miejsc występo-

wania obu organi-

zmów

• omawia zna-

czenie dżdżow-

nic dla środowi-

ska

• charakteryzuje

przystosowania

dżdżownicy do

życia w glebie

• wyjaśnia znacze-

nie śluzu pokrywa-

jącego ciało


maka winniczka

• omawia sposoby

rozmnażania


maka winniczka

• omawia rolę

dżdżownic w po-

wstawaniu próch-

nicy

47. Owady – zwierzęta

wszystkich środowisk







organizmów

• opisuje schemat

budowy owada

• opisuje etapy

rozwoju motyla

• podaje przy-

kłady pozytyw-

nej i negatywnej

roli owadów w

przyrodzie i ży-

ciu człowieka

• rozróżnia typy

aparatów gębo-

wych owadów

• uzasadnia, dla-

czego osy, pszczoły

i mrówki zaliczane

są do owadów spo-

łecznych

• omawia rolę

owadów w zwal-

czaniu innych

owadów, zalicza-

nych do szkodni-

ków

48. Pajęczaki – sprytni łowcy







organizmów

• opisuje schemat

budowy pająka

• identyfikuje

kleszcze i

świerzbowce

jako pajęczaki,

charakteryzuje

miejsca ich wy-

stępowania

• podaje cechy

przystosowawcze

pajęczaków

• opisuje sposoby

zdobywania poży-

wienia przez pająki

• prezentuje cie-

kawostki na te-

mat różnych paję-

czaków

49. Płazy – zwierzęta dwóch środowisk







organizmów

• wyjaśnia, dla-

czego płazy zali-

cza się do zwie-

rząt dwóch środo-

wisk

• wymienia ce-

chy przystoso-

wujące płazy do

życia na lądzie i

życia w wodzie

• omawia etapy

rozwoju płazów

• opisuje sposób

zdobywania po-

karmu przez płazy

• porównuje cechy

budowy kijanki i

osobnika dorosłego

płazów

• podaje powody

ochrony płazów

50. Różnorodność w świecie płazów







organizmów

• wymienia kilku

przedstawicieli

płazów

• dzieli płazy na

ogoniaste i

bezogonowe

• rozróżnia wy-

brane gatunki pła-

zów podając ich ce-

chy charaktery-

styczne

• klasyfikuje płazy

• przygotowuje

ciekawostki na te-

mat różnych, wy-

branych gatun-

ków płazów

51. Jak gady przystosowały się do życia na lądzie?

4. Najbliższa okolica. Uczeń:4)






organizmów

• opisuje budowę

ciała jaszczurki

• wymienia ce-

chy przystoso-

wujące gady do

życia na lądzie

• omawia etapy

rozwoju gadów

• opisuje sposób

zdobywania po-

karmu przez gady

• porównuje cechy

gadów z cechami

płazów

52. Przegląd gadów 4. Najbliższa okolica. Uczeń: 4)






organizmów

• rozróżnia na

zdjęciach i podaje

cechy różniące za-

skrońca i żmii zyg-

zakowatej

• wymienia

przykłady ga-

dów żyjących w

Polsce

• rozróżnia wy-

brane gatunki ga-

dów podając ich ce-

chy charaktery-

styczne

• klasyfikuje gady

• przygotowuje

ciekawostki na te-

mat różnych, wy-

branych gatun-

ków gadów

53. Życie w powietrzu, czyli

kilka słów o ptakach







organizmów

• opisuje budowę

ciała ptaka

• wymienia ce-

chy przystoso-

wujące ptaki do

lotu

• wskazuje na

zależność kształ-

tów dziobów i

kończyn od ro-

dzaju pożywie-

nia ptaków

• rozróżnia typy

piór i podaje ich

znaczenie

• opisuje budowę

pióra ptasiego

• wyjaśnia pojęcia i

znaczenie dla pta-

ków: kości pneuma-

tyczne, grzebień

mostka, podwójne

oddychanie, stało-

cieplność

54. Różnorodność w świecie

ptaków

4. Najbliższa okolica. Uczeń:4)






organizmów

• wymienia przy-

kłady ptaków na-

leżących do 2–3

wybranych grup

• podaje przy-

kłady ptaków zi-

mujących w Pol-

sce i odlatujących

• wymienia

przykłady gniaz-

downików i za-

gniazdowników

• charakteryzuje

przystosowania

2–3 grup pta-

ków, np. dra-

• omawia rozwój

ptaków

• wyjaśnia pojęcia:

gniazdowniki i za-

gniazdowniki

• kwalifikuje ga-

tunki ptaków do

różnych grup

• wyjaśnia, na przy-

kładach, na czym

polegają wędrówki

ptaków

• przedstawia in-

formacje na te-

mat kukułki jako

ptaka odrzucają-

cego jaja innym

ptakom

do ciepłych kra-

jów

pieżnych, bro-

dzących i ziarno-

jadów

• charakteryzuje

ptaki należące do

nielotów

55. Ssaki – niezwykła grupa zwierząt







organizmów


ssaki

• na przykładzie

dowolnie wybra-

nego ssaka po-

daje cechy jego

budowy

• wyjaśnia róż-

nice uzębieniu

ssaków roślino-

żernych i mięso-

żernych

• omawia budowę

skóry ssaka


wytworów na-

skórka

• charakteryzuje

rozmnażanie i roz-

wój ssaków, wyja-

śnia pojęcie owo-

dniowce

•

56. Różnorodność w świecie ssaków







organizmów

• wymienia przy-

kłady ssaków ło-

żyskowych nale-

żących do 2–3 wy-

branych grup

• charakteryzuje

przystosowania

2–3 grup ssa-

ków łożysko-

wych


ssaki łożyskowe

• kwalifikuje ga-

tunki ssaków do

różnych grup

• omawia przysto-

sowania nietoperzy

do lotu

• przygotowuje

ciekawostki na te-

mat różnych, wy-

branych gatun-

ków ssaków łoży-

skowych

57. Czy miś koala jest na

pewno misiem?







organizmów

• podaje przy-

kłady ssaków na-

leżących do ste-

kowców i torba-

czy

• charakteryzuje

przystosowania

kangura i kol-

czatki do życia

• wyjaśnia pojęcia:

stekowce i torba-

cze. Podaje cechy

różniące je od ssa-

ków łożyskowych

• wyjaśnia, dla-

czego koala nie jest

misiem

58. i 59. Utrwalenie i sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia po dziale VI Jak rozwija się życie w środowisku lądowym?

60. Globalne zagrożenia

VII. Co grozi naszej plane-cie i jak ją chronić?

5. Człowiek a środowisko.

Uczeń: 5) podaje przykłady

negatywnego wpływu środo-

wiska na zdrowie człowieka

• wymienia 3–4

przykłady global-

nych zagrożeń

• wyjaśnia, jak

doszło do po-

wstania dziury

ozonowej

• wyjaśnia ,jak

powstają kwa-

śne opady

• wymienia skutki

ocieplenia się kli-

matu

• wyjaśnia, na przy-

kładach, przyczyni

wymierania i ginię-

cia niektórych ga-

tunków roślin lub

zwierząt

61. Razem chrońmy Ziemię 5. Człowiek a środowisko.

Uczeń: 3) proponuje działania

sprzyjające środowisku przy-

rodniczemu

• podaje sposoby

działań mających

na celu ochronę

naszej planety

• wymienia

przykłady alter-

natywnych źró-

deł energii

• wymienia i cha-

rakteryzuje wy-

brane programy

mające na celu

ochronę przyrody w

Polsce i na świecie

• wyjaśnia, na czym

polega zrównowa-

żony rozwój

62. Międzynarodowe orga-

nizacje ratujące przyrodę

5. Człowiek a środowisko.

Uczeń: 3) proponuje działania

sprzyjające środowisku przy-

rodniczemu

• wyjaśnia, czym

jest czerwona

księga zwierząt

• rozpoznaje

symbole mię-

dzynarodowych

organizacji dzia-

łających na

rzecz ochrony

przyrody


działalności Green-

peace

• podaje przykłady i

charakteryzuje

działania proekolo-

giczne podejmo-

wane przez lokalne

władze lub środo-

wisko

63. Utrwalenie wiadomości i umiejętności ucznia po dziale VII Co grozi naszej planecie i jak ją chronić?

VIII. Przed na-

uką

w gimnazjum.

ABC mikrosko-

powania

64. Komórka komórce nie-równa

• wie, że wszyst-

kie organizmy

zbudowane są z

komórek

• rozróżnia na

schematach ko-

mórki: roślinną,

zwierzęca i bakte-

ryjną

• podaje defini-

cje komórki

• nazywa ele-

menty budujące

komórkę ro-

ślinną i zwie-

rzęcą

• określa funkcje

poszczególnych ele-

mentów komórki

roślinnej i zwierzę-

cej

• podaje różnice

między komórka ro-

ślinna a zwierzęcą

• charakteryzuje

budowę komórki

bakteryjnej

65. Jak zbudowane są ko-

mórki grzybów

• wskazuje na

schemacie ko-

mórkę grzyba, od-

różnia ją od in-

nych komórek

• nazywa ele-

menty budujące

komórkę grzyba


między komórką

grzyba a komór-

kami roślinną a

zwierzęcą

• wyjaśnia pojecie

komórczak, podaje

przykłady komór-

czaków

66. Wykonujemy preparaty

roślinne

• przygotowuje (z

pomocą kolegi lub

• samodzielnie

przygotowuje

preparat mikro-

skopowy

• wykonuje sche-

matyczny rysunek

• samodzielnie opi-

suje wykonany ry-

sunek

nauczyciela) pre-

parat mikrosko-

powy

• ustawia obraz

w mikroskopie

oglądanego pod mi-

kroskopem prepa-

ratu

67. Przegląd tkanek roślin-nych. Część I

• przygotowuje

mikroskop do ob-

serwacji

•prowadzi (z po-

mocą kolegi lub

nauczyciela) ob-

serwację mikro-

skopową tkanki

miękiszowej

• samodzielnie

prowadzi obser-

wację mikrosko-

pową tkanki

miękiszowej,

wykonuje pro-

ste rysunki

• samodzielnie pro-

wadzi obserwację

mikroskopową

tkanki okrywającej

– skórki, wykonuje

prosty rysunek


wadzi obserwację

mikroskopową

tkanki okrywającej

– korka, wykonuje

prosty rysunek

68. Przegląd tkanek roślin-

nych. Część II

• przygotowuje

mikroskop do ob-

serwacji

•prowadzi (z po-

mocą kolegi lub

nauczyciela) ob-

serwację mikro-

skopową tkanki

przewodzącej

• samodzielnie

prowadzi obser-

wację mikrosko-

pową tkanki

przewodzącej,

wykonuje pro-

ste rysunki


wadzi obserwację

mikroskopową

tkanki przewodzą-

cej, odróżnia

drewno i łyko, wy-

konuje prosty rysu-

nek


wadzi obserwację

mikroskopową

tkanki wzmacniają-

cej, wykonuje pro-

sty rysunek

69. Przegląd tkanek zwie-rzęcych. Część I

• przygotowuje

mikroskop do ob-

serwacji

•prowadzi (z po-

mocą kolegi lub

• samodzielnie

prowadzi obser-

wację mikrosko-

pową tkanki

mięśniowej

gładkiej i po-


wadzi obserwację

mikroskopową

tkanki nabłonko-

wej, wykonuje pro-

sty rysunek


wadzi obserwację

mikroskopową

tkanki sercowej,

wykonuje prosty ry-

sunek

IX. Przed

nauką

w gimnazjum.

Badaj i do-

świadczaj

nauczyciela) ob-

serwację mikro-

skopową tkanki

mięśniowej gład-

kiej i poprzecznie

prążkowanej

przecznie prąż-

kowanej, wyko-

nuje proste ry-

sunki

70. Przegląd tkanek zwie-

rzęcych. Część II

• przygotowuje

mikroskop do ob-

serwacji

•prowadzi (z po-

mocą kolegi lub

nauczyciela) ob-

serwację mikro-

skopową tkanki

chrzęstnej i krwi

• samodzielnie

prowadzi obser-

wację mikrosko-

pową tkanki

chrzęstnej i

krwi, wykonuje

proste rysunki


wadzi obserwację

mikroskopową

tkanki kostnej, wy-

konuje prosty rysu-

nek


wadzi obserwację

mikroskopową

tkanki nerwowej,

wykonuje prosty ry-

sunek

71. Dowiedz się więcej o budowie materii

• materia zbudo-

wana jest z drobin

• podaje przy-

kłady pierwiast-

ków i związków

chemicznych

• wyjaśnia, na czym

polega reakcja che-

miczna

• przedstawia bu-

dowę atomu

• definiuje: pro-

tony, elektrony,

neutrony

72. Prędkość to nie czary! • potrafi przepro-

wadzić doświad-

czenie związane z

pomiarem pręd-

kości biegu lub

marszu

• oblicza pręd-

kość według po-

danego wzoru

• oblicza czas lub

drogę, znając pozo-

stałe dane

• poprawnie okre-

śla jednostki pręd-

kości, drogi lub

czasu

X. Przed nauką

w gimnazjum.

Las

73. Obserwuj rośliny • przygotowuje

hodowlę cebuli

do doświadczenia

• przygotowuje

doświadczenie

ilustrujące prze-

wodzenie sub-

stancji w rośli-

nie

• dokonuje analizy i

obserwacji

• wyciąga wnioski z

doświadczeń

• projektuje wła-

sne doświadcze-

nia na dany temat

74. Obserwuj zwierzęta • zna i prze-

strzega zasad ho-

dowli i obserwacji

zwierząt

• dokonuje ob-

serwacji ślimaka

winniczka, ob-

serwuje jego re-

akcję na dotyk i

odnajdywanie

pokarmu

• prowadzi ho-

dowlę motyla


doświadczeń

• projektuje wła-

sne doświadcze-

nia na dany temat

75. Zbadaj, jak zanieczysz-czenia środowiska mogą wpłynąć na organizmy?

• przeprowadza

proste doświad-

czenie według po-

danej instrukcji

• przeprowadza

obserwacje i

określa wynik

doświadczenia


doświadczeń

• stawia hipotezy i

określa sposoby

weryfikacji ich

76. Załóż własną mini dżun-glę

• zakłada ho-

dowlę dowolnie

wybranej rośliny

egzotycznej, np.

cytryny

• przeprowadza

obserwacje i

określa wynik

doświadczenia


doświadczeń

• stawia hipotezy i

określa sposoby

weryfikacji ich

77. Las naturalny i gospo-darczy


między lasem na-

turalnym a gospo-

darczym

• wymienia fazy

rozwoju lasu

• charakteryzuje

fazy rozwoju lasu


nalot

• identyfikuje i na-

zywa fazę rozwoju

lasu rosnącego w

okolicy szkoły lub

domu

XI. Przed

nauką

w gimnazjum.

Mapa

78. Ile roślin rośnie w lesie? • określa wiek

drzewa na pod-

stawie słoi przyro-

stu rocznego

• określa wiek

drzewa za po-

mocą miary kra-

wieckiej

• szacuje liczbę

drzew przypadającą

na 1 ha lasu

• omawia metody,

za pomocą których

można określić

wiek lasu, dobiera

najlepszą metodę

do podanego przy-

kładu

79. Mieszkańcy ściółki le-śnej

• obserwuje zwie-

rzęta żyjące w

ściółce leśnej

• nazywa 3–4

zwierzęta żyjące

w ściółce


cie i funkcje peł-

nione przez mrówki

w mrowisku


cie wybranego

przez siebie zwie-

rzęcia żyjącego w

ściółce leśnej

80. Klimat lasu • dokonuje po-

miaru tempera-

tury w lesie i na

otwartej prze-

strzeni

• dokonuje po-

miaru opadów i

siły wiatru w le-

sie

• interpretuje wy-

niki pomiarów


przeprowadzonych

doświadczeń

81. Co nam daje las?

• podaje przy-

kłady korzyści, ja-

kie daje człowie-

kowi las

• wyjaśnia, dla-

czego las jest

dobrym miej-

scem na wypo-

czynek

• wyjaśnia i podaje

przykłady symbiozy

w lesie


transpiracja

82. Co wiemy o lesie? Utrwalenie w formie konkursu wiadomości o lesie.

83. Z planem w ręku • rozróżnia plan

od mapy

• odczytuje

dane z planu

miejscowości

lub obiektu

• podaje cechy

planu

• projektuje plan

przykładowego bu-

dynku lub terenu

wokół szkoły

84. Palcem po mapie • rozróżnia różne

rodzaje map, wy-

jaśnia, w jakim

celu ich używamy

• odczytuje

dane z mapy

• podaje cechy

mapy

• analizuje informa-

cje zawarte w róż-

nych legendach

map, podaje ich ce-

chy wspólne

85. Skala • odczytuje skale

podane na ma-

pach

• wyjaśnia zna-

czenie skali na

mapie

• podaje odle-

głość rzeczywi-

stą na podsta-

wie odległości

na mapie, z

uwzględnieniem

skali mapy

• klasyfikuje skale

od najmniejszej do

największej

• projektuje zada-

nia polegające na

przeliczaniu skali

86. Wysokie, głębokie, nie-zwykłe…

Utrwalenie umiejętności pracy z mapą.

87. Wędrując śladami Ma-gellana

• odnajduje na

mapie świata

miejsca związane

z wyprawę Magel-

lana

• sprawnie od-

czytuje dane z

mapy

• wykorzystuje

dane z różnych map

hipsometrycznej i

tematycznych

• wykorzystuje

współrzędne geo-

graficzne do identy-

fikowania obiektów

geograficznych na

mapie

88. Sprawdzian kompetencji po klasie 6.

89.–91. Podsumowanie nauki przyrody w klasie 6.

Wymagania oraz kryteria oceniania w klasie 6 z przedmiotu ... · Układ Słoneczny 11. Ziemia we...

Documents

Transcript of Wymagania oraz kryteria oceniania w klasie 6 z przedmiotu ... · Układ Słoneczny 11. Ziemia we...