Wymagania edukacyjne na śródroczną

i roczną ocenę klasyfikacyjną z geografii dla klasy siódmej

rok szkolny 2017/2018

Nauczyciel geografii:

Halina Bochniak

Realizowany program:

Klasa VII - Program nauczania geografii dla szkoły podstawowej, autorzy:

E. M.Tuz, B. Dziedzic

Podręczniki obowiązujące w roku szkolnym 2017/2018:

Klasa VII SP

Podręcznik i ćwiczenia: „Planeta Nowa”

autor podręcznika: Roman Malarz, Mariusz Szubert, Tomasz Rachwał

wyd. Nowa Era

Nr dopuszczenia MEN: 906/3/2017

WYMAGANIA EDUKACYJNE z geografii na śródroczną ocenę klasyfikacyjną

w klasie VII

WYMAGANIA KONIECZNE (ocena dopuszczająca):

1. Wyjaśnienie znaczenia terminu geografia.

2. Wymienianie najważniejszych źródeł wiedzy geograficznej.

3. Podanie na podstawie atlasu nazw map ogólnogeograficznych i tematycznych.

4. Wymienienie elementów mapy.

5. Odczytywanie z map informacji przedstawionych za pomocą różnych metod

kartograficznych.

6. Rozumienie pojęcia skali. Posługiwanie się skalą mapy do obliczania odległości w

terenie.

7. Wyjaśnienie znaczenia terminów: wysokość względna, wysokość bezwzględna,

poziomica.

8. Odczytywanie na mapie hipsometrycznej i poziomicowej wysokości

bezwzględnych.

9. Wyznaczanie kierunków głównych i pośrednich na globusie i mapie.

10. Wyjaśnienie znaczenia terminów: siatka geograficzna i kartograficzna, południk,

równoleżnik, zwrotnik, długość geograficzna, szerokość geograficzna.

11. Odróżnianie południków od równoleżników.

12. Podanie wymiarów Ziemi.

13. Dokonywanie podziału Ziemi na półkule.

14. Odróżnianie siatki kartograficznej od geograficznej.

15. Odróżnianie ruchu obrotowego od ruchu obiegowego Ziemi.

16. Podanie kierunku obrotu Ziemi wokół swej osi.

17. Podanie czasu obrotu Ziemi wokół swej osi.

18. Wyjaśnianie następstwa dnia i nocy jako skutku ruchu obrotowego Ziemi.

19. Podanie czasu jednego obiegu Ziemi wokół Słońca.

20. Podanie dat rozpoczęcia astronomicznych pór roku na półkuli północnej i

południowej.

21. Wskazanie położenia Polski na mapie Europy.

22. Wymienienie państw sąsiadujących z Polską i wskazanie ich na mapie Europy.

23. Podanie nazw stolic państw sąsiadujących z Polską.

24. Podanie wielkości powierzchni Polski.

25. Omówienie przy pomocy mapy fizycznej przebiegu granic Polski.

26. Podanie nazw er geologicznych.

27. Podanie nazwy ery geologicznej, w której tworzyły się pokłady węgla kamiennego.

28. Wyjaśnienie terminów: lawa, magma, ruchy górotwórcze, góry fałdowe, góry

zrębowe.

29. Wymienienie rodzajów gór i podanie ich przykładów.

30. Wskazanie na mapie fizycznej Polski najważniejszych pasm górskich.

31. Podanie nazw najwyższych szczytów Karpat, Sudetów i Gór Świętokrzyskich.

32. Wskazanie na mapie najwyżej oraz najniżej położonego punktu na obszarze

Polski.

33. Wyjaśnienie znaczenie terminów: krajobraz polodowcowy i rzeźba glacjalna.

34. Wymienienie nazw kilku form polodowcowych.

35. Podanie, w których górach Polski występowały w przeszłości lodowce górskie.

36. Wymienienie pasów krain geograficznych w Polsce i wskazanie ich na mapie.

37. Wymienienie głównych rodzajów skał.

38. Podanie przykładów surowców energetycznych, metalicznych i chemicznych

występujących w Polsce.

39. Podanie przykładów wykorzystania skał i surowców mineralnych w działalności

człowieka.

40. Wymienianie składników pogody i klimatu.

41. Nazwanie głównych stref klimatycznych świata.

42. Wskazanie na mapie klimatycznej zasięgu stref klimatycznych.

43. Odczytywanie wartości opadów i temperatury powietrza na podstawie diagramów

klimatycznych.

44. Wyjaśnienie znaczenia terminów: ciśnienie atmosferyczne, niż atmosferyczny, wyż

atmosferyczny, wiatr, amplituda temperatury powietrza.

45. Wymienianie czynników, które warunkują zróżnicowanie temperatury powietrza i

wielkość opadów w Polsce.

46. Wymienianie rodzaje wiatrów występujących w Polsce.

47. Wymienianie termicznych pór roku.

48. Wymienienie nazw oceanów i kontynentów.

49. Wskazanie na mapie konturowej świata kontynentów i oceanów.

50. Wskazanie na mapie fizycznej głównych rzek Europy.

51. Wskazanie na mapie fizycznej Polski głównych rzek i ich prawych i lewych

dopływów.

52. Podanie głównych przyczyn powodzi występujących w Polsce.

53. Podanie nazwy największych jezior w Polsce i wskazanie ich na mapie fizycznej.

54. Określenie na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy położenia Morza

Bałtyckiego.

55. Podanie cech Morza Bałtyckiego.

56. Wymienienie głównych typów gleb występujących w Polsce.

57. Podanie przykładów obszarów o dużej lesistości w Polsce.

58. Omówienie jaką rolę pełnią lasy.

WYMAGANIA PODSTAWOWE (ocena dostateczna):

1. Przedstawienie różnicy między geografią fizyczną a geografią społeczno-

ekonomiczną.

2. Zaznaczenie na rysunku kierunku obrotu Ziemi.

3. Podanie cech siatki geograficznej.

4. Wyjaśnienie różnic między siatką kartograficzną a siatką geograficzną.

5. Rozróżnianie rodzajów skali.

6. Szeregowanie skal mapy od największej do najmniejszej.

7. Posługiwanie się planem, mapą topograficzną, samochodową, turystyczną.

8. Podanie różnicy między wysokością względną i wysokością bezwzględną .

9. Określanie na podstawie rysunku poziomicowego cech ukształtowania powierzchni

terenu.

10. Odczytanie i zapisanie współrzędnych geograficznych dowolnego punktu na

globusie.

11. Odczytanie i zapisanie współrzędnych geograficznych dowolnego punktu na mapie

świata z dokładnością do 1o.

12. Podanie następstw ruchu obrotowego Ziemi.

13. Podanie następstw ruchu obiegowego Ziemi.

14. Identyfikowanie momentu górowania Słońca z momentem południa na południku

miejscowym.

15. Odczytanie czasu strefowego na mapie stref czasowych Ziemi.

16. Podanie kąta nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbity.

17. Wyjaśnienie zależności miedzy wysokością Słońca nad horyzontem a ilością

energii słonecznej dochodzącej do powierzchni Ziemi.

18. Podanie cech położenia Europy i Polski na podstawie mapy ogólnogeograficznej.

19. Wskazanie granicy między Europą a Azją na podstawie mapy ogólnogeograficznej

Europy.

20. Wskazanie na mapie fizycznej Polski odcinków granic z państwami sąsiadującymi

z Polską.

21. Podanie nazw i wskazanie na mapie województw Polski oraz ich stolic.

22. Wskazanie na mapie fizycznej Polski najdalej wysuniętych punktów i nazwanie ich.

23. Odczytanie współrzędnych geograficznych skrajnych punktów Polski.

24. Omówienie na podstawie mapy płytowej budowy litosfery.

25. Przedstawienie procesu powstawania gór fałdowych.

26. Wymienienie kilku najważniejszych skamieniałości przewodnich.

27. Podanie nazwy głównych fałdowań górskich.

28. Wymienienie nazw i wskazanie na mapie ogólnogeograficznej gór fałdowych,

zrębowych oraz wulkanicznych w Europie i w Polsce.

29. Wymienienie nazw trzech ostatnich zlodowaceń na ziemiach Polski.

30. Wymienienie ery i okresu geologicznego, w którym obszar Polski był pokryty

lądolodem.

31. Odczytanie z mapy fizycznej Polski i wskazanie krain wchodzących w skład

poszczególnych pasów rzeźby.

32. Wskazanie na mapie gospodarczej Polski lub na mapie bogactw mineralnych

występowania najważniejszych surowców mineralnych.

33. Obliczanie amplitudy dobowej temperatury oraz średniej dobowej temperatury

powietrza.

34. Wymienienie czynników klimatotwórczych kształtujących klimat Europy.

35. Wymienienie stref klimatycznych świata i wskazanie ich na mapie.

36. Podanie nazwy klimatu występującego w Polsce.

37. Podanie głównych cech klimatu Polski.

38. Rozumienie terminu: okres wegetacyjny.

39. Wskazanie na mapie fizycznej Polski obszarów o długim i krótkim okresie

wegetacyjnym.

40. Wytłumaczenie na czym polega przejściowość klimatu Polski.

41. Podanie nazw i wskazanie na mapie głównych rzek i jezior Europy.

42. Rozpoznawanie typów ujść rzecznych.

43. Opisanie zjawiska powodzi.

44. Wskazanie na mapie ogólnogeograficznej Polski obszarów zagrożonych powodzią.

45. Wskazanie na mapie ogólnogeograficznej Polski kilku największych sztucznych

zbiorników wodnych.

46. Opisywanie charakterystycznych typów gleb w Polsce.

47. Przedstawienie na podstawie mapy tematycznej rozmieszczenie gleb na obszarze

Polski

48. Omówienie linii brzegowej Bałtyku.

49. Opisanie świata roślin i zwierząt Bałtyku.

50. Scharakteryzowanie temperatury wód oraz zasolenie Bałtyku na tle innych mórz

świata.

51. Omówienie struktury gatunkowej lasów w Polsce.

52. Omówienie rozmieszczenie lasów w Polsce.

WYMAGANIA ROZSZERZONE (ocena dobra):

1. Wyjaśnienie, czym się zajmują poszczególne nauki geograficzne.

2. Przedstawienie poglądów na kształt Ziemi.

3. Wyjaśnienie dowodów na kulisty kształt Ziemi.

4. Przedstawienie skali w postaci mianowanej i podziałki liniowej.

5. Wymienienie metod prezentacji zjawisk na mapach.

6. Omówienie sposobu przedstawiania rzeźby terenu na mapie.

7. Obliczanie wysokości względnej.

8. Omówienie podziału map ze względu na treść, skalę i przeznaczenie.

9. Analizowanie i interpretowanie treści map fizycznych i tematycznych.

10. Projektowanie i opisywanie trasy podróży na podstawie map turystycznych,

topograficznych i samochodowych.

11. Wymienienie cech południków i równoleżników.

12. Oznaczanie położenia geograficznego wybranego punktu na mapach kontynentów

z dokładnością do 1o.

13. Odszukanie na mapie świata i kontynentów punktu o podanych współrzędnych

geograficznych.

14. Wyjaśnienie zależności między czasem miejscowym a długością geograficzną.

15. Wyznaczanie różnicy długości geograficznej na podstawie różnicy czasów

miejscowych.

16. Odróżnianie czasów: miejscowego, strefowego i urzędowego.

17. Podanie nazw stref czasowych Europy i wskazanie ich na mapie.

18. Obliczanie czasu miejscowego słonecznego danego południka na podstawie różnicy

długości geograficznej.

19. Podanie kierunku świata, w którym wschodzi i zachodzi Słońce w ciągu roku.

20. Rozróżnianie astronomicznych pór roku na podstawie rycin oświetlenia Ziemi

w różnych porach roku.

21. Wyjaśnienie zjawiska dnia i nocy polarnej.

22. Omówienie zmian powierzchni Polski po II wojnie światowej.

23. Wymienienie państw europejskich o powierzchni większej od terytorium Polski.

24. Omówienie korzyści i zagrożeń wynikających z centralnego położenia Polski

w Europie.

25. Dokonanie podziału dziejów Ziemi na ery i okresy.

26. Charakteryzowanie na podstawie map geologicznych obszaru Polski na tle struktur

geologicznych Europy.

27. Podanie cech różnych typów genetycznych gór.

28. Opisanie najważniejszych wydarzeń z przeszłości geologicznej Polski.

29. Przedstawienie współczesnych obszarów występowania lodowców na Ziemi i

wskazanie ich na mapie ogólnogeograficznej świata.

30. Charakteryzowanie działalności rzeźbotwórczej lądolodu i lodowców górskich na

obszarze Polski.

31. Zidentyfikowanie na rysunku schematycznym form polodowcowych.

32. Omówienie na podstawie mapy ogólnogeograficznej cech ukształtowania

powierzchni Europy i Polski.

33. Wykazanie zależności pomiędzy współczesną rzeźbą Polski a wybranymi

wydarzeniami geologicznymi.

34. Odczytanie z mapy fizycznej Polski wysokości i nazwy najwyższych wzniesień w

poszczególnych pasach krain.

35. Opisanie rozmieszczenia surowców mineralnych w Polsce na podstawie mapy

tematycznej.

36. Identyfikowanie nazwy krainy geograficznej z występującym tam bogactwem i

zagłębiem.

37. Wyjaśnienie wpływu czynników klimatotwórczych na klimat Europy.

38. Omówienie warunków klimatycznych panujących w Europie.

39. Odczytywanie wartości temperatury powietrza z klimatogramów i obliczanie

amplitudy temperatury.

40. Omówienie cech klimatu Polski i wykazanie związku z czynnikami je

kształtującymi.

41. Wyjaśnienie mechanizmu powstawania wiatru halnego i bryzy morskiej.

42. Wskazanie na mapie fizycznej Polski krain, w których są najwyższe i najniższe

opady w Polsce.

43. Zdefiniowanie terminów geograficznych: dział wód, dorzecze, zlewisko.

44. Zidentyfikowanie na mapie konturowej Polski najważniejszych rzek, jezior,

kanałów.

45. Wymienienie głównych typów jezior w Polsce.

46. Podanie nazw i wskazanie na mapie fizycznej Polski kilku najważniejszych

sztucznych zbiorników wodnych.

47. Wyjaśnienie na czym polega asymetria dorzeczy Wisły i Odry.

48. Opisywanie na podstawie mapy cech oraz walorów Wisły i Odry.

49. Podanie czynników sprzyjających powodziom w Polsce.

50. Wyjaśnienie roli przeciwpowodziowej sztucznych zbiorników.

51. Charakteryzowanie i rozpoznawanie typów wybrzeży Bałtyku.

52. Wykazanie znaczenia gospodarczego Morza Bałtyckiego oraz przyczyn degradacji

jego wód.

53. Wyróżnianie najważniejszych cech wybranych typów gleb na podstawie profili

glebowych.

54. Omawianie na podstawie mapy Polski przestrzennego zróżnicowania lesistości w

Polsce.

WYMAGANIA DOPEŁNIAJĄCE (ocena bardzo dobra):

1. Podanie przykładów praktycznego zastosowania geografii.

2. Posługiwanie się skalą mapy do obliczania odległości w terenie i na mapie.

3. Omawianie metod prezentacji zjawisk na mapach .

4. Charakteryzowanie rzeźby terenu na podstawie rysunku poziomicowego i mapy

fizycznej.

5. Wyszukiwanie w atlasie map i określanie ich przynależność do poszczególnych

rodzajów.

6. Oznaczanie położenia geograficznego wybranego punktu na mapie Polski

z dokładnością do 10’'.

7. Wyszukiwanie na mapie kontynentów i mapie Polski punktów o podanych

współrzędnych geograficznych.

8. Wyjaśnienie zmiany długości dnia i nocy oraz wysokości Słońca nad horyzontem w

ciągu roku.

9. Wyjaśnienie konsekwencji położenia matematycznego, fizycznogeograficznego oraz

geopolitycznego Polski.

10. Wymienienie sąsiadów Polski sprzed 1990 r.

11. Odczytanie współrzędnych geograficznych skrajnych punktów Polski z dokładności do

5’.

12. Obliczanie rozciągłości południkowej Polski i Europy w kilometrach korzystając ze

współrzędnych geograficznych.

13. Wskazanie na mapie geologicznej obszarów poszczególnych fałdowań na terenie

Europy i Polski.

14. Wymienienie jednostek geologicznych Polski i podanie ich charakterystycznych cech.

15. Wyjaśnienie w jakich warunkach tworzą się lodowce.

16. Wymienienie czynników, które zadecydowały o zróżnicowaniu rzeźby Polski.

17. Omówienie najważniejszych wydarzeń geologicznych w dziejach ziem polskich.

18. Omówienie wpływu zlodowaceń na rzeźbę Polski środkowej i północnej.

19. Zdefiniowanie terminów: równina moreny dennej, wał moreny czołowej, stożek

sandrowy, pradolina, głaz narzutowy, jeziora rynnowe, oz, kem.

20. Rozpoznanie na podstawie opisu wybranych form polodowcowych.

21. Zaznaczenie na mapie konturowej Polski występowania ważniejszych bogactw

mineralnych.

22. Powiązanie okresów geologicznych z bogactwem mineralnym w którym ono powstało.

23. Omówienie w jakich warunkach powstały: węgiel kamienny i wapienie.

24. Rozpoznawanie głównych skały występujących na terenie Polski .

25. Podanie przykładów gospodarczego wykorzystania surowców mineralnych w Polsce.

26. Omówienie wpływu różnych mas powietrza na stan pogody w poszczególnych porach

roku.

27. Wykonanie diagramu temperatur i opadów dla wybranej stacji klimatycznej.

28. Omówienie na podstawie map tematycznych rozkładu temperatury powietrza oraz

opadów atmosferycznych w Polsce.

29. Wytłumaczenie celowości budowy zbiorników na rzekach górskich.

30. Wskazanie na mapie rzek należących do innych zlewisk niż Bałtyk.

31. Wyjaśnienie genezy poszczególnych typów jezior i podanie ich przykładów.

32. Wytłumaczenie co oznaczają terminy: niskie i wysokie stany wód na rzekach Polski.

33. Analizowanie konsekwencji stosowania różnych metod ochrony przeciwpowodziowej.

34. Wymienienie przykładów największych powodzi w Polsce i ich skutków.

35. Wymienienie miejsc występowania głównych typów gleb w Polsce.

36. Wyjaśnienie procesów glebotwórczych.

37. Omówienie niszczącej i budującej działalności Bałtyku.

38. Przedstawienie typów zbiorowisk leśnych w Polsce.

WYMAGANIA WYKRACZAJĄCE (ocena celująca):

1. Obliczanie skali mapy na podstawie odległości rzeczywistej między obiektami

przedstawionymi na mapie.

2. Wskazanie możliwości praktycznego wykorzystania map w różnych skalach.

3. Ustalenie, jaki dzień tygodnia następuje po przekroczeniu linii zmiany daty.

4. Charakterystyka na podstawie rysunku mechanizmu powstawania gór fałdowych i

zrębowych.

5. Ocena położenia Polski w Europie i na świecie.

6. Podanie konsekwencji rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski i Europy.

7. Wykazanie zależności między występowaniem ruchów górotwórczych w Europie a

współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski.

8. Wykazanie zależności między występowaniem zlodowaceń w Europie a współczesnym

ukształtowaniem powierzchni Polski.

9. Wykazanie związku pomiędzy budową geologiczną a występowaniem surowców

mineralnych w Polsce.

10. Opisanie wpływu wydobycia surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze.

11. Omówienie cech rzeźby młodoglacjalej i staroglacjalnej oraz wskazanie rejonów ich

występowania w Polsce.

12. Analiza przebiegu izoterm lipca i stycznia na mapach klimatycznych Polski.

13. Wyjaśnienie wpływu mas powietrza napływających na teren Polski na kształtowanie

się pogody.

14. Wykazanie wpływu zmienności pogody w Polsce na rolnictwo, transport i turystykę.

15. Podanie przyczyny asymetrii dorzeczy Wisły i Odry.

16. Ocena znaczenia gospodarczego rzek Polski.

17. Przedstawienie na wybranych przykładach wpływu wylesiania dorzeczy, regulacji

koryt rzecznych, stanu wałów przeciwpowodziowych, zabudowy teras zalewowych i

sztucznych zbiorników wodnych na wezbrania oraz występowanie i skutki powodzi w

Polsce.

18. Rozróżnianie jezior polodowcowych na podstawie ich kształtu.

19. Podanie głównych źródeł zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego.

20. Ocena znaczenia przyrodniczego i gospodarczego lasów w Polsce.

21. Ocena wartości użytkowej gleb w Polsce.

WYMAGANIA EDUKACYJNE z geografii na

roczną ocenę klasyfikacyjną w klasie VII

Wymagania edukacyjne na roczną ocenę klasyfikacyjną obejmują wymagania na ocenę śródroczną oraz wymagania wymienione poniżej.

WYMAGANIA KONIECZNE (ocena dopuszczająca):

1. Wskazanie na mapie politycznej Europy największych państw Europy.

2. Wskazanie na mapie administracyjnej Polski poszczególnych województw i ich

stolic.

3. Wskazanie na mapie województwa, w którym mieszka uczeń i podanie nazwy jego

stolicy.

4. Wyjaśnienie znaczenia terminów: demografia, przyrost naturalny, wyż

demograficzny, niż demograficzny, gęstość zaludnienia, piramida płci i wieku.

5. Wymienienie na podstawie danych statystycznych państw o różnym współczynniku

przyrostu naturalnego w Europie.

6. Odczytywanie danych dotyczących struktury płci i wieku oraz średniej długości

trwania życia w Polsce na podstawie danych statystycznych.

7. Wyjaśnienie znaczenia terminów: migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji,

przyrost rzeczywisty.

8. Wymienienie przyczyn migracji wewnętrznych.

9. Wymienienie przyczyn migracji do stref podmiejskich.

10. Wymienienie przyczyn wyludniania się wsi oddalonych od dużych miast.

11. Wymienienie głównych skupisk Polonii.

12. Wymienienie trzech najliczniejszych mniejszości narodowych w Polsce.

13. Wymienienie nazw religii, których wyznawcy zamieszkują Polskę.

14. Wyjaśnienie znaczenia terminów: struktura zatrudnienia, bezrobocie, wskaźnik

urbanizacji.

15. Odczytywanie z mapy zróżnicowania przestrzennego bezrobocia w Polsce i w

Europie.

16. Odczytywanie z danych statystycznych wielkości zatrudnienia w poszczególnych

sektorach gospodarki.

17. Wymienienie kilku największych miast w Polsce i wskazanie ich na mapie.

18. Wymienienie funkcji jakie pełnią miasta.

19. Wymienienie obszarów, w których jest największe bezrobocie.

20. Rozumienie pojęć: przemysł, rolnictwo, usługi.

21. Podanie warunków przyrodniczych i pozaprzyrodniczych decydujących o rozwoju

rolnictwa w Polsce.

22. Wymienienie na podstawie map tematycznych regionów rolniczych w Polsce.

23. Wymienienie głównych upraw w Polsce.

24. Wymienienie głównych gatunków zwierząt hodowlanych w Polsce.

25. Podanie podstawowych źródeł energii.

26. Wymienienie głównych typów elektrowni.

27. Wskazanie na mapie gospodarczej największych elektrowni w Polsce.

28. Wymienienie największych portów morskich w Polsce i wskazanie ich na mapie.

29. Podanie przykładów różnych rodzajów usług rozwijających się w Polsce.

30. Wymienienie rodzajów transportu.

31. Wyjaśnienie znaczenia terminów: turystyka, walory turystyczne, infrastruktura

turystyczna.

32. Wymienienie i wskazanie na mapie regionów turystycznych Polski.

33. Wymienienie kilku obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa

Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości UNESCO.

34. Wyjaśnienie znaczenia terminów: eksport, import, bilans handlu zagranicznego.

35. Wymienienie państw będących głównymi partnerami handlowymi Polski.

36. Wymienienie źródeł zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego.

37. Podanie przyczyn powstawania kwaśnych opadów.

38. Wymienienie nazw parków narodowych położonych w pobliżu Krakowa.

39. Wyjaśnienie znaczenia terminów: region, „mała ojczyzna”.

40. Wskazanie położenia swojego regionu na mapie ogólnogeograficznej Polski.

41. Wymienienie najważniejszych walorów przyrodniczych własnego regionu.

42. Wskazanie na mapie ogólnogeograficznej Polski, topograficznej lub na planie

miasta obszaru „małej ojczyzny”.

43. Wskazanie i przedstawienie źródeł informacji o „małej ojczyźnie”.

44. Wymienienie walorów środowiska geograficznego „małej ojczyzny".

WYMAGANIA PODSTAWOWE (ocena dostateczna):

1. Odczytywanie z rocznika statystycznego danych demograficznych i

gospodarczych.

2. Podanie liczby ludności Polski.

3. Podanie współczynnika gęstości zaludnienia dla Polski.

4. Wyjaśnienie przyczyn zróżnicowania gęstości zaludnienia w Europie i w Polsce.

5. Omówienie na podstawie mapy tematycznej przestrzennego zróżnicowania

gęstości zaludnienia w Polsce.

6. Omówienie na podstawie wykresu zmiany w przyroście naturalnym w Polsce w

latach 1946–2016.

7. Omówienie na podstawie danych statystycznych średniej długości trwania życia

Polaków na tle europejskich społeczeństw.

8. Wymienienie głównych przyczyn migracji zagranicznych w Polsce.

9. Określenie kierunków napływu imigrantów do Polski.

10. Podanie przyczyn bezrobocia w Polsce.

11. Porównanie wielkości bezrobocia w Polsce i innych krajach europejskich na

podstawie danych statystycznych.

12. Podanie wartości współczynnika urbanizacji dla Polski. 13. Wyjaśnienie znaczenia terminów: urbanizacja, strefa podmiejska, aglomeracja

monocentryczna, konurbacja.

14. Podanie przykładów aglomeracji monocentrycznej i konurbacji w Polsce.

15. Podanie przyczyn rozwoju największych miast w Polsce.

16. Podanie przykładów miast o różnych funkcjach w Polsce.

17. Wymienienie kilku grup etnicznych w Polsce.

18. Omówienie warunków przyrodniczych i pozaprzyrodniczych rozwoju rolnictwa

w Polsce.

19. Wymienienie jednostek miar używanych w rolnictwie: hektar, ar, decytona, tona,

kwintal.

20. Przedstawienie znaczenia gospodarczego głównych upraw w Polsce.

21. Wskazanie rejonów warzywnictwa i sadownictwa w Polsce.

22. Przedstawienie znaczenia gospodarczego produkcji zwierzęcej w Polsce.

23. Wymienienie czynników lokalizacji hodowli bydła, trzody chlewnej i drobiu

w Polsce.

24. Wymienienie przyczyn zmian w strukturze przemysłu Polski .

25. Podanie cech gospodarki Polski przed 1989 r. i po nim.

26. Lokalizowanie na mapie gospodarczej Polski elektrowni cieplnych, wodnych

i niekonwencjonalnych.

27. Omówienie na podstawie danych statystycznych wielkości przeładunków

w portach morskich Polski.

28. Dokonanie podziału przemysłu na sekcje i działy.

29. Przedstawienie zróżnicowania usług w Polsce.

30. Omówienie na podstawie mapy tematycznej gęstości sieci kolejowej i drogowej

w Polsce.

31. Omówienie czynników rozwoju turystyki .

32. Wymienienie i wskazanie na mapie tematycznej polskich obiektów, znajdujących

się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO.

33. Wymienienie rodzajów usług, które rozwijają się dzięki wzrostowi ruchu

turystycznego.

34. Omówienie struktury towarowej handlu międzynarodowego.

35. Omówienie rodzajów zanieczyszczeń i wymienienie ich źródeł.

36. Wymienienie najważniejszych form ochrony krajobrazu w Polsce.

37. Podanie przykładów rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i pomników

przyrody na obszarze wybranego regionu.

38. Charakterystyka wybranych polskich parków narodowych.

39. Charakteryzowanie środowiska przyrodniczego regionu oraz określanie jego

głównych cechy na podstawie map tematycznych.

40. Rozpoznawanie skał występujących w regionie miejsca zamieszkania.

41. Wyróżnianie najważniejszych cech gospodarki regionu na podstawie danych

statystycznych i map tematycznych.

42. Określanie obszaru utożsamianego z własną „małą ojczyzną”.

43. Rozpoznawanie w terenie obiektów charakterystycznych dla małej ojczyzny

i decydujących o jej atrakcyjności.

WYMAGANIA ROZSZERZONE (ocena dobra):

1. Omówienie zmian na mapie politycznej Europy w drugiej połowie XX wieku.

2. Obliczenie współczynnika przyrostu naturalnego.

3. Podanie przyczyn zróżnicowania przyrostu naturalnego w Europie i w Polsce.

4. Omawianie czynników wpływających na liczbę urodzeń w Polsce.

5. Czytanie i interpretowanie piramidy wieku.

6. Porównanie udziału poszczególnych grup wiekowych ludności Polski na podstawie

danych statystycznych.

7. Porównanie liczby ludności Polski z innymi krajami europejskimi.

8. Obliczenie współczynnika gęstości zaludnienia.

9. Podanie na podstawie mapy cech rozmieszczenia ludności w Polsce.

10. Porównanie gęstości zaludnienia Polski z innymi krajami europejskimi.

11. Wyszukanie przyczyn decydujących o nierównomiernym rozmieszczeniu ludności

w Polsce.

12. Opisywanie skutków migracji zagranicznych w Polsce.

13. Porównywanie przyrost rzeczywistego ludności w Polsce i w wybranych państwach

Europy.

14. Omówienie przyczyn migracji wewnętrznych w Polsce.

15. Porównywanie struktury narodowościowej ludności Polski z analogicznymi

strukturami ludności w wybranych państwach europejskich.

16. Wskazanie regionów Polski, w których występują mniejszości narodowe:

ukraińska, niemiecka, białoruska, litewska.

17. Rozumienie pojęć: struktura zatrudnienia, działy gospodarki.

18. Podanie aktualnych problemów rynku pracy w Polsce i własnym regionie.

19. Określanie na podstawie danych statystycznych różnicy w strukturze zatrudnienia

ludności w poszczególnych województwach.

20. Porównanie stopy bezrobocia w wybranych krajach europejskich.

21. Analiza wskaźnika urbanizacji w Polsce i wybranych krajach Europy.

22. Analiza rozmieszczenia oraz wielkości miast w Polsce.

23. Wyjaśnienie dlaczego zmienia się liczba ludności miejskiej.

24. Omówienie regionów rolniczych o najkorzystniejszych warunkach do produkcji

rolnej w Polsce.

25. Przedstawienie struktury użytkowania ziemi w Polsce na tle innych krajów Europy.

26. Podanie przyczyn nierównomiernego rozmieszczenia przemysłu w Polsce.

27. Wyjaśnienie przyczyn zmian zachodzących w przemyśle Polski.

28. Przedstawienie na podstawie danych statystycznych struktury produkcji energii

elektrycznej w Polsce na tle wybranych krajów Europy.

29. Opisywanie na podstawie danych statystycznych struktury przeładunków w

portach morskich Polski .

30. Opisywanie struktury połowów ryb w Polsce.

31. Wyjaśnienie szybkiego rozwoju wybranych usług w Polsce.

32. Charakteryzowanie udziału poszczególnych rodzajów transportu w przewozach

pasażerów i ładunków.

33. Omówienie ruchu pasażerskiego w portach lotniczych Polski.

34. Podanie przyczyn nierównomiernego dostępu do środków łączności na terenie

Polski.

35. Charakteryzowanie obiektów znajdujących się na Liście światowego dziedzictwa

UNESCO.

36. Podanie na przykładach walorów turystycznych Polski.

37. Podanie przyczyn niskiego salda bilansu handlowego w Polsce.

38. Ocena wpływu poszczególnych sektorów gospodarki na stan środowiska.

39. Podanie źródeł zanieczyszczeń komunalnych.

40. Określenie roli parków narodowych i innych form ochrony przyrody w

zachowaniu naturalnych walorów środowiska przyrodniczego.

41. Wyjaśnienie genezy rzeźby powierzchni swojego regionu.

42. Wymienienie głównych cech struktury demograficznej ludności regionu.

43. Prezentowanie głównych cech gospodarki regionu.

44. Opisywanie walorów środowiska geograficznego „małej ojczyzny”.

WYMAGANIA DOPEŁNIAJĄCE (ocena bardzo dobra):

1. Omówienie zmian, które zaszły w podziale administracyjnym Polski po 1 stycznia

1999 r.

2. Omówienie zmian liczby ludności Polski po II wojnie światowej na podstawie

danych statystycznych.

3. Omówienie struktury płci i wieku ludności Polski na tle struktur wybranych państw

europejskich na podstawie piramidy płci i wieku.

4. Wymienienie czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych wpływających na

rozmieszczenie ludności w wybranych państwach Europy i Polski.

5. Ocenienie przyrostu naturalnego i jego konsekwencji dla społeczeństwa i

gospodarki kraju.

6. Obliczanie przyrostu rzeczywistego i współczynnika przyrostu rzeczywistego.

7. Podanie przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce.

8. Przedstawienie struktury wyznaniowej Polaków na tle innych państw Europy.

9. Omówienie struktury zatrudnienia wg działów gospodarki w poszczególnych

województwach.

10. Podanie pozytywnych i negatywnych skutków urbanizacji.

11. Omówienie problemów mieszkańców dużych miast.

12. Ocenienie rozmieszczenia i wielkości miast w Polsce i zamieszkiwanym regionie.

13. Wyjaśnienie przyczyn rozwoju wielkich miast w Polsce.

14. Omówienie poziomu mechanizacji i chemizacji rolnictwa w Polsce.

15. Omówienie struktury użytkowania ziemi, wielkości i własności gospodarstw

rolnych.

16. Podanie czynników wpływających na rozmieszczenie upraw w Polsce.

17. Porównanie produkcji roślinnej w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy.

18. Porównanie produkcji zwierzęcej w Polsce na tle produkcji w innych krajach

Europy.

19. Omówienie rozwoju przemysłu w Polsce po II wojnie światowej.

20. Podanie przyczyn i skutków restrukturyzacji polskiego przemysłu.

21. Omówienie czynników lokalizacji przemysłu przetwórczego.

22. Omówienie na podstawie dostępnych źródeł zmian zachodzących współcześnie w

polskiej energetyce.

23. Wymienienie korzyści płynących z wykorzystania źródeł odnawialnych do produkcji

energii.

24. Omówienie problemów przemysłu stoczniowego w Polsce.

25. Podanie przyczyn zróżnicowania sieci transportowej w Polsce.

26. Omówienie na podstawie dostępnych źródeł problemów polskiego transportu

wodnego i lotniczego.

27. Wyjaśnienie zróżnicowania gęstości i jakości sieci transportowej w Polsce i

wyjaśnienie jego wpływu na rozwój innych dziedzin gospodarki.

28. Określenie znaczenia handlu zagranicznego dla polskiej gospodarki.

29. Określenie na podstawie mapy tematycznej stanu zanieczyszczeń wód

śródlądowych.

30. Podanie skutków zanieczyszczenia środowiska naturalnego.

31. Opisywanie unikalnych na skalę światową obiektów przyrodniczych objętych

ochroną na terenie Polski.

32. Przedstawienie w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu,

wystawy fotograficznej) przyrodniczych i kulturowych walorów swojego regionu.

33. Podanie przykładów form współpracy między własnym regionem a partnerskimi

regionami zagranicznymi.

34. Przedstawienie na podstawie informacji wyszukanych w różnych źródłach w

dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej)

atrakcyjności osadniczej oraz gospodarczej małej ojczyzny jako miejsca

zamieszkania i rozwoju określonej działalności gospodarczej.

35. Wskazanie na mapie i nazwanie parków narodowych w Polsce.

36. Proponowanie działań na rzecz ochrony środowiska naturalnego własnego regionu.

WYMAGANIA WYKRACZAJĄCE (ocena celująca):

1. Wymienienie skutków utrzymywania się niskich lub ujemnych wartości współczynnika

przyrostu naturalnego w krajach Europy i Polski .

2. Podanie konsekwencji starzenia się społeczeństwa europejskiego.

3. Przedstawienie skutków nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Europie i w

Polsce.

4. Ocena skutków migracji zagranicznych w Polsce i w Europie.

5. Omówienie zmian zachodzących w procesie urbanizacji w Polsce po II wojnie

światowej.

6. Wykazanie zmian jakie zaszły w polskim rolnictwie po wejściu polski do Unii

Europejskiej.

7. Dokonanie na podstawie danych statystycznych analizy zmian pogłowia wybranych

zwierząt gospodarskich w Polsce po 2000 r. i wyjaśnienie przyczyny tych zmian.

8. Przedstawienie perspektyw rozwoju gospodarki morskiej w Polsce.

9. Przedstawienie na wybranych przykładach warunków przyrodniczych i

pozaprzyrodniczych sprzyjających produkcji energii ze źródeł odnawialnych i

nieodnawialnych lub ograniczających tę produkcję oraz określanie ich wpływu na

rozwój energetyki.

10. Wykazanie związku pomiędzy rozwojem gospodarczym a usługami.

11. Podanie przykładów sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej.

12. Omówienie na podstawie dostępnych źródeł zmian, jakie zaszły w geograficznych

kierunkach wymiany międzynarodowej Polski.

13. Wykazanie na wybranych przykładach związku między rozwojem dużych miast a

zmianami w użytkowaniu i zagospodarowaniu terenu, stylu zabudowy oraz strukturze

demograficznej w strefach podmiejskich.

14. Wykazanie na wybranych przykładach wpływu procesów migracyjnych na strukturę

wieku i zmiany zaludnienia obszarów wiejskich.

15. Wykazanie związku między przebiegiem autostrad a lokalizacją przedsiębiorstw

przemysłowych oraz centrów logistycznych i handlowych na wybranym obszarze

kraju.

16. Podanie na podstawie dostępnych źródeł, jakie regiony w Polsce cechują się

największym zanieczyszczeniem środowiska przyrodniczego.

17. Podanie przykładów osiągnięć Polaków w różnych dziedzinach życia społeczno-

gospodarczego na arenie międzynarodowej.

18. Zaprojektowanie trasy wycieczki krajoznawczej po własnym regionie.

19. Wykazanie na podstawie obserwacji terenowych przeprowadzonych w wybranym

miejscu własnego regionu zależności między elementami środowiska geograficznego.

20. Zaprojektowanie na podstawie własnych obserwacji terenowych działań służących

zachowaniu walorów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego) oraz

poprawie warunków życia lokalnej społeczności.