WykÅ ad 9 ZTM i TCH - Politechnika Gdańska 6... · 2019. 11. 6. · Microsoft PowerPoint - _WykÅ...

26
06.11.2019 1 Wstęp do Wiedzy o Środowisku i Ekologii Zielone Technologie i Monitoring Technologia Chemiczna dr inż. Paweł Kubica Historia obserwowanych zmian klimatycznych – efekt cieplarniany 2 1899 T. C. Chamberlin 1903 S. A. Arrhenius 1957 R. Revelle, H. Sues 1979 P. D. Jones et al. 1988 1992 1979 Powstaje koncepcja na temat możliwości występowania zmian klimatycznych w wyniku wzrostu stężenia CO 2 w powietrzu atmosferycznym. Publikacja w czasopiśmie TELLUS z ostrzeżeniem o niebezpieczeństwie globalnego ocieplenia klimatu. I Światowa Konferencja Klimatyczna (Genewa). Publikacja w czasopiśmie NATURE z twierdzeniem, że średnia temperatura powierzchni Ziemi podniosła się o 0,5 °C w okresie 1881-1894. Konferencja ONZ na temat zmian w atmosferze (Toronto). II Kongres Ziemi (Rio de Janeiro). Podpisanie międzynarodowego porozumienia o klimacie.

Transcript of WykÅ ad 9 ZTM i TCH - Politechnika Gdańska 6... · 2019. 11. 6. · Microsoft PowerPoint - _WykÅ...

  • 06.11.2019

    1

    Wstęp do Wiedzy o Środowisku i Ekologii

    Zielone Technologie i MonitoringTechnologia Chemiczna

    dr inż. Paweł Kubica

    Historia obserwowanych zmian klimatycznych – efekt cieplarniany

    2

    1899 T. C. Chamberlin1903 S. A. Arrhenius

    1957R. Revelle, H. Sues

    1979P. D. Jones et al.

    1988

    1992

    1979

    Powstaje koncepcja na temat możliwości występowania zmian klimatycznych w wyniku wzrostu stężenia CO2 w powietrzu atmosferycznym.

    Publikacja w czasopiśmie TELLUS z ostrzeżeniem o niebezpieczeństwie globalnego ocieplenia klimatu.

    I Światowa Konferencja Klimatyczna (Genewa).

    Publikacja w czasopiśmie NATURE z twierdzeniem, że średnia temperatura powierzchni Ziemi podniosła się o 0,5 °C w okresie 1881-1894.

    Konferencja ONZ na temat zmian w atmosferze (Toronto).

    II Kongres Ziemi (Rio de Janeiro). Podpisanie międzynarodowego porozumienia o klimacie.

  • 06.11.2019

    2

    Historia obserwowanych zmian klimatycznych – efekt cieplarniany

    3

    Konferencja ONZ na temat zmian klimatycznych (Berlin).

    Konferencja i PROTOKÓŁ Z KIOTO.

    XIV Konferencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu

    The United Nations Climate Change Conference (Poznań, 1 - 12 grudnia).

    19. Sesja Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu - COP19 (Conferences of the Parties) Warszawa (Warszaw, 11-22 listopada)

    - Konferencja w Paryżu, kraje zobowiązują się do redukcji emisji CO2 i zatrzymania wzrostu temperatury na poziomie 1,5ºC

    - COP24 w Katowicach

    1995

    1997

    2008

    2013

    2015

    2018

    Intergovernmental Panel On Climate Change (IPCC) Międzyrządowy Zespół Do Spraw Zmian Klimatu

    4

    • W 1988 dwie organizacje Narodów Zjednoczonych:▫ Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO)▫ United Nations Environment Programme (UNEP)

    • utworzyły Intergovernmental Panel on Climate Change, czyliMiędzyrządowy Zespół do spraw Zmian Klimatu (w skrócie IPCC).

    • Cel powstania IPCC to ocena ryzyka związanego z działalnością ludzi nazmianę klimatu oraz określenia światowych uregulowań mającychograniczyć emisji spalin do atmosfery

    • IPCC stanowi stałe forum współpracy setek naukowców z wielu krajów,publikując co kilka lat raporty, które mają duże znaczenie wformułowaniu narodowych i międzynarodowych programówklimatycznych i polityki finansowania badań zmian klimatycznych.

  • 06.11.2019

    3

    Konferencja w Kioto

    5

    • Celem konferencji (1997) było osiągnięcie porozumienia co do traktatu, którydomagałby się od uprzemysłowionej części świata zmniejszenia emisji gazówcieplarnianych

    • Uchwalono porozumienie dotyczące zakładanych poziomów redukcji emisjigazów cieplarnianych w krajach uprzemysłowionych:▫ Protokół z Kioto.

    • Państwa uprzemysłowione do 2008-2012 roku mają obniżyć emisję sześciu gazówcieplarnianych o około 5% w porównaniu do poziomu z roku 1990.

    • Porozumienie to jest prawnie wiążące. Kraje, które zgodziły się na przyjętewarunki, ale nie wywiążą się z nich, mogą zostać poddane sankcjom

    • Sankcje te nie będą mogły objąć krajów, które wycofały się z umowy w trakcie jejtrwania.

    Protokół z Kioto

    6

    • Porozumienie dopuszcza także możliwość osiągnięcia założonychograniczeń na drodze innej, niż tylko redukcja ilości emitowanych gazóww danym państwie.

    • Ustanowiono trzy tak zwane "mechanizmy elastyczności" by pomócposzczególnym państwom obniżyć koszty osiągnięcia przyjętych założeń

  • 06.11.2019

    4

    Mechanizmy elastyczności

    7

    • 1. Międzynarodowy handel zezwoleniami na emisję gazów cieplarnianychzezwala państwom uprzemysłowionym kupować bądź sprzedawać częścikontyngentów na emisje, wyznaczonych przez Protokół z Kioto.

    ▫ Tego typu handel jest jednak ograniczony tylko do krajów uprzemysłowionych.

    ▫ Rząd każdego państwa może zezwolić firmom kupować lub sprzedawaćzezwolenia na emisje.

    Mechanizmy elastyczności

    8

    • 2. Z zasady wspólnego działania wynika, iż jeden kraj uprzemysłowionypłaci za środki służące obniżeniu emisji innemu krajowiuprzemysłowionemu.

    • Daje to nabywcy prawo do emitowania większej ilości gazów na własnympodwórku, sprzedawca zaś będzie zobligowany, by emitowaćodpowiednio mniej.

  • 06.11.2019

    5

    Mechanizmy elastyczności

    9

    • 3. Mechanizm Czystego Rozwoju (CDM) zezwala państwomuprzemysłowionym uzyskiwać kredyty emisyjne (prawo do emitowaniagazów cieplarnianych), w zamian za to, iż będą one przekazywać środkikonieczne do redukcji emisji krajom rozwijającym się, które nie posiadająwyznaczonych poziomów redukcji

    • Te środki muszą także wspierać zrównoważony rozwój w kraju, dlaktórego są przeznaczone

    • Opracowano szczegółowe zasady i przepisy, mające na celu zapewnienie,że owe środki będą rzeczywiście spełniały wszelkie stawiane imwymagania

    Mechanizm tworzenia efektu cieplarnianego

    10

    • Strumień energii słonecznej, oświetlający powierzchnię Ziemi πR2, nagranicy atmosfery wynosi 1360 W/m2 (tzw. stała słoneczna)

    • W przeliczeniu na całą jej powierzchnię (4πR2) daje to jednostkowystrumień energii:▫ E=1360/4=342 W/m2.

    ▫ Część tego strumienia (107 W/m2), po odbiciu od chmur i powierzchni Ziemiwraca do przestrzeni kosmicznej

    ▫ Reszta, która wynosi: 342-107= 235 W/m2, ulega adsorpcji na powierzchni Ziemilub w jej atmosferze.

  • 06.11.2019

    6

    Mechanizm tworzenia efektu cieplarnianego

    11

    • Ziemia stanowi zamknięty układ termodynamiczny, będący wrównowadze o czym świadczy jej stała średnia temperatura T=15°C.

    • Zgodnie z prawem Stefana-Boltzmana każdej temperaturze dowolnegociała odpowiada emisja promieniowania z jego powierzchni, opisanaponiższą zależnością. W przypadku Ziemi odpowiada to wartościstrumienia:

    2

    44

    390100

    14,2731567,5

    100 m

    WTCe c

    gdzie: Cc=5,67 W/(m2xK4)- stała Stefana- Boltzmanna ciała doskonale czarnego.

    Mechanizm tworzenia efektu cieplarnianego

    12

    • Zgodnie z zasadą zachowania energii oraz prawem Kirchhoffa strumieńenergii absorbowanej i emitowanej przez ciało, będące w stanierównowagi termodynamicznej, są sobie równe.

    • Stąd wynika, że strumień wypromieniowany z powierzchni Ziemi dokosmosu powinien być taki sam, jak strumień zaabsorbowany przez nią,czyli 235 W/m2.

    • Gdyby tak było w rzeczywistości, to wówczas, zgodnie z prawem Stefana-Boltzmanna, równowagowa średnia temperatura powierzchni Ziemimusiałaby wynosić:

    7,25367,5

    235100100 44

    cC

    eT K=-19,42C

  • 06.11.2019

    7

    Mechanizm tworzenia efektu cieplarnianego

    13

    • Pozornie sprzeczne wzajemnie warunki zostały „pogodzone” dziękizjawisku efektu cieplarnianego.

    • Ziemia emituje ze swojej powierzchni strumień energii równy 390 W/m2,ale już z granicy swojej atmosfery emituje do kosmosu tylko 235 W/m2.

    • Pozostały strumień energii wynoszący 390-235= 155 W/m2 pozostajepomiędzy powierzchnią Ziemi a jej atmosferą, nie zostając przez niezaabsorbowany, dzięki czemu nie zostaje zachwiana równowagatermodynamiczna Ziem i jej atmosfery.

    • Świadczą o tym stabilne średnie poziomy temperatury.

    Mechanizm tworzenia efektu cieplarnianego

    14

  • 06.11.2019

    8

    Mechanizm tworzenia efektu cieplarnianego

    15

    • W rzeczywistości, przepływ strumieni energii (wymiana ciepła i konwersjaenergii) na Ziemi jest bardziej skomplikowany

    • Przebiega on nie tylko przez promieniowanie,▫ odbywa się również przez konwekcję (ruch ku górze ogrzanego powietrza), która

    wywołuje wiatry (24 W/m2)▫ oraz przez parowanie, generujące powstanie chmur (78 W/m2)

    • Pozostałe strumienie energii doprowadzane od atmosfery to:▫ strumień radiacyjny podczerwony

    ▫ strumień długofalowy o długości fali 480 μm (390 W/m2)

    ▫ część pierwotnego promieniowania krótkofalowego o długości 0,14 μm (67 W/m2)

    ▫ strumienie przemian fazowych (parowania, kondensacji, topnienia i krzepnięcia)

    Albedo

    16

    • Niemianowana wartość charakteryzująca zdolność ciała do odbijaniapromieniowania słonecznego

    • Określona stosunkiem natężenia promieniowania odbitego do natężeniapromieniowania padającego na daną powierzchnię

    • Dzięki ALBEDO Ziemi około 35% promieniowania słonecznego odbijanejest w kierunku Kosmosu

    • Na ALBEDO Ziemi składa się:▫ odbijanie światła słonecznego przez chmury▫ rozpraszanie świata w kierunku kosmosu przez atmosferę▫ odbijanie promieniowania przez warstwę przypowierzchniową

  • 06.11.2019

    9

    Zależności stężenia CO2 w powietrzu atmosferycznym a populacja mieszkańców ziemi

    17

    Źródło: Science, 334, 34 (2011)

    Stężenie N2O w powietrzu atmosferycznym (ppmv)

    18

    Źródło: Science, 334, 34 (2011)

  • 06.11.2019

    10

    Stężenie metanu (CH4) w powietrzu atmosferycznym (ppmv)

    19

    Źródło: Science, 334, 34 (2011)

    Potencjał tworzenia efektu cieplarnianego(Global Warming Potential - GWP)

    20

    • Wskaźnik wykorzystywany do ilościowej oceny wpływu poszczególnychzwiązków chemicznych na efekt cieplarniany w odniesieniu do ditlenkuwęgla (GWP=1) w założonym przedziale czasu (zazwyczaj 100 lat).

    • GWP100* - wartość liczbowa parametru GWP odniesiona dla przedziałuczasowego wynoszącego 100 lat

  • 06.11.2019

    11

    Potencjał tworzenia efektu cieplarnianego(Global Warming Potential - GWP)

    21

    Substancja Czas życia w atmosferze (lata) GWP100*

    Ditlenek węgla (CO2) 7 1

    Metan (CH4) 12 23

    Podtlenek azotu (N2O) 144 296

    Tetrafluorek węgla(CF4) 50000 5700

    Heksafluorek siarki (SF6) 3200 22200

    Halony

    Halon-1211 (CF2BrCl) 11 1300

    Halon-1301 (CF3Br) 65 6900

    Nowoczesne gazy gaśnicze ? ?

    FM-200 (C3HF7) 33 3500

    Novec 1230 (C6F12O) 0,014 0

    Emisja gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej

    22

    LULUCF - Land use, land-use change, and forestry

  • 06.11.2019

    12

    Skumulowany wzrost temperatury przy powierzchni ziemi wywołany wzrostem stężenia poszczególnych

    gazów cieplarnianych

    23

    Zm

    ian

    a te

    mp

    era

    tury

    [°C

    ]

    2,0

    1,5

    1,0

    0,5

    ditlenek węgla

    freony

    metan

    podtlenek azotu

    ozoninne gazy

    Scenariusz emisji ditlenku węgla przez sektor elektroenergetyczny dla obszaru Europy

    (emisja w milionach t/rok)

    24

    Rok Scenariusz Emisja

    1993 Emisja rzeczywista 2100

    1993 Bez energetyki jądrowej 2900

    2010 Bez energetyki jądrowej 3800

    2010 Plany z uwzględnieniem energetyki jądrowej 3000

    2020 Bez energetyki jądrowej 4200

    2020 Plany z uwzględnieniem energetyki jądrowej 3300

    2020 Podwojenie zdolności produkcyjnych energetyki jądrowej

    800

  • 06.11.2019

    13

    Jakość powietrza wewnętrznego

    25

    • (ang. Indoor air quality - iaq)

    • W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt stały ludzi

    Czym człowiek oddycha w ciągu doby

    26

    Atmosfera Specjalna (mieszanki oddechowe,

    kapsuły ratunkowe, łodzie podwodne)

    Powietrze atmosferyczne (zewnętrzne)

    Powietrze na stanowiskach pracy (biura, laboratoria)

    Powietrze w pomieszczeniach

    zamkniętych (powietrze wewnętrzne)

  • 06.11.2019

    14

    Co to jest powietrze wewnętrzne?

    27

    • Za pomocą terminu „powietrze wewnętrzne” (ang. Indoor Air) określa siępowietrze w pomieszczeniach zamkniętych, które nie podlegająuregulowaniom prawnym dotyczącym stanowisk pracy (atmosfera nastanowisku/w miejscu pracy).

    Gdzie występuje powietrze wewnętrzne?

    28

    • Pomieszczenia mieszkalne (pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt)

    • Biura i urzędy

    • Szkoły

    • Kościoły

    • Kina i teatry

    • Szpitale

    • Środki transportu (samochody, pociągi, samoloty, statki)

  • 06.11.2019

    15

    Czynniki determinujące jakość powietrza wewnętrznego (Indoor Air Quality –IAQ)

    29

    • Mikroklimat▫ Temperatura▫ Wilgotność względna▫ Ruch powietrza▫ Nasłonecznienie pomieszczenia

    • Czynniki fizyczne

    • Czynniki biologiczne

    • Czynniki chemiczne – chemiczne zanieczyszczenia powietrzawewnętrznego

    Czynniki determinujące jakość powietrza wewnętrznego (Indoor Air Quality –IAQ)

    30

  • 06.11.2019

    16

    Powody prowadzenia badań jakości powietrza wewnętrznego

    31

    • Jako odpowiedź na narzekania użytkowników pomieszczeń na złą jakośćpowietrza wewnętrznego objawiającą się np. wystąpieniem objawówzwiązanych z tzw. Syndromem chorych budynków (SBS)

    • Jako część badań epidemiologicznych

    • W celu oceny skuteczności działań podjętych na rzecz poprawy jakośćpowietrza wewnętrznego

    • W celu sprawdzenia czy określone parametry powietrza wewnętrznego(np. Poziom stężenia związków chemicznych z grupy lotnych związkóworganicznych) są zgodne zapisami zawartymi w obowiązującychprzepisach prawnych.

    Analityka i monitoring zanieczyszczeń powietrza wewnętrznego – problemy i wyzwania

    32

    • Stężenie analitów w powietrzu wewnętrznym jest na znacznie wyższympoziomie niż w powietrzu atmosferycznym – endogenne źródła emisji

    • Duża różnorodność zanieczyszczeń

    • Możliwość występowania tego samego związku na różnych poziomachzawartości w pomieszczeniach o podobnej wielkości i przeznaczeniu

    • Konieczność prowadzenia badań w trakcie normalnej eksploatacjipomieszczeń

    • Brak odpowiednich wzorców i materiałów odniesienia.

  • 06.11.2019

    17

    Syndrom Chorych Budynków (ang. Sick Building Syndrome – SBS)

    33

    • Budynek można nazwać chorym, jeśli 20% jego użytkowników stwierdza,że przyczyną objawów złego samopoczucia jest budynek, tzn. że objawychorobowe pojawiają się i nasilają tylko w czasie przebywania w tymbudynku, zaś znikają prawie natychmiast po jego opuszczeniu

    • WHO, 1982

    Syndrom Chorych Budynków (ang. Sick Building Syndrome – SBS)

    34

    SO2

    COCO2

    NOxPył (cząstki zawieszone)

    HC

    Pb

    Aldehydy

    Formaldehyd

    Radon

    Włókna

    Bakterie

    Wirusy

    Pasożyty

    Pyłki kwiatowe

    SO2COCO2

    NOx

    Pył (cząstki zawieszone)

    HC

    PbAldehydy

    Formaldehyd

    Radon

    Włókna

    Bakterie

    Wirusy

    Pasożyty

    Pyłki kwiatowe

  • 06.11.2019

    18

    Infiltracja/migracja zanieczyszczeń z powietrza zewnętrznego

    35

    • Przedostawanie się zanieczyszczeń do powietrza wewnętrznego możezachodzić, gdy stężenie zanieczyszczeń na zewnątrz pomieszczenia (wpowietrzu atmosferycznym otaczającym pomieszczenie zamknięte) jestwyższe, niż wewnątrz niego.

    1.

    . wewn

    zew

    C

    C

    Schorzenia związane z budownictwem (building related illnesses)

    36

    Schorzenie Czynnik etiologiczny/ źródło Objawy kliniczne/ uwagi

    Przewlekle nieswoiste choroby układu oddechowego (zapalenie krtani, oskrzeli, tchawicy)

    Pleśnie, związki chemiczne,fotopowielanie, urządzeniawentylacyjne

    Schorzenia o podłożualergicznym: przewlekły kaszel,wzmożona produkcja śluzu,duszności, świszczący oddech(niezależnie od innych choróbgorączkowych), upośledzeniesprawności wentylacyjnej płuc

    Astma oskrzelowa

    Pleśnie, związki chemiczne,systemy wentylacyjne,nawilżacze, papier dokopiowania (zawierającyformaldehyd i ftalany)

    Brak możliwości rozpoznania,czy zanieczyszczenia powietrzawewnętrznego mają zasadniczeznaczenie etiologiczne, czypowodują jedynie zaostrzenieobjawów u osób z atopią

    Gorączka „nawilżaczowa”

    Bakterie, pleśnie(bioaerozol), związkichemiczne, urządzeniaklimatyzacyjne, nawilżacze

    Schorzenie na tle alergicznym,gorączka, utrzymująca się 4-12 hpo ekspozycji, kaszel, dreszcze,objawy grypopochodne

  • 06.11.2019

    19

    Schorzenia związane z budownictwem (building related illnesses)

    37

    Schorzenie Czynnik etiologiczny/ źródło Objawy kliniczne/ uwagi

    Zapalenie płuc z nadwrażliwością

    Pył drzewny, bakterie(bioaerozol), związkichemiczne urządzeniaklimatycyjne

    Schorzenie na tle alergicznym objawyzbliżone do oskrzelowego zapaleniapłuc: kaszel, dreszcze, gorączka,świsty,bóle mięśniowe rozwija się w wynikudługotrwałej ekspozycji na patogenybiologiczne

    LegionellozaLegionella pneumophilaciągi ciepłej wody,nawilżacze

    Choroba infekcyjna zapalenie płuc,niekiedy o ciężkim przebiegu

    Gorączka z Pontiac Legionellacae Schorzenie na podłożu alergicznymgorączka po ekspozycji na bioaerozol

    Fotodermoza Światłomonochromatyczne Rumień dłoni i twarzy

    Kontaktowe zapalenie skóry Papier do kopiowania(światłoczuły, bez kalki) Pokrzywka, plamica

    Związki nieorganiczne występujące w powietrzu wewnętrznym

    38

    ZWIĄZEK/ KLASA ZWIĄZKÓW GŁÓWNE ŹRÓDŁA EMISJI

    tlenki siarki spalanie paliw

    tlenek i ditlenek węgla spalanie paliw, dym tytoniowy, przemianymetaboliczne

    tlenki azotu spalanie paliw i biomasy

    radon materiały budowlane

    rtęć środki grzybobójcze w farbach, rozbite termometry,rozbite jarzeniówki

    azbest, włókna mineralne i syntetyczne

    materiały ogniotrwałe, izolatory akustyczne,termiczne i elektryczne

  • 06.11.2019

    20

    Związki nieorganiczne występujące w powietrzu wewnętrznym

    39

    ZWIĄZEK/ KLASA ZWIĄZKÓW GŁÓWNE ŹRÓDŁA EMISJI

    formaldehyd płyty drewnopodobne, uszczelnienia, meble, dym tytoniowy,piece gazowe

    nikotyna dym tytoniowy

    p-dichlorobenzen repelenty przeciw molom, środki używane do dezynfekcji toalet,odświeżacze powietrza

    węglowodory alifatyczne spaliny samochodowe, perfumy oraz dezodoranty w aerozolach, środki czystości, płyty wiórowe, farby

    węglowodory aromatycznepłyty wiórowe, lateks, farby, dym tytoniowy, pranie chemiczne odzieży, spaliny samochodowe, obecność drukarek laserowych i światłoczułych, panele drewniane, materiały uszczelniające

    aminy aromatyczne spalanie paliw, spalanie produktów węglowych

    Główne źródła chemicznych zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniach zamkniętych

    40

  • 06.11.2019

    21

    Główne grupy związków organicznych uwalnianych z elementów wyposażenia pomieszczenia zamkniętego

    do środowiska wewnętrznego

    41

    Węglowodory alifatyczne (n-heptan, n-dekan)

    Węglowodory aromatyczne (toluen, styren)

    Źródła oraz wzajemne zależności pomiędzy pyłem atmosferycznym a kurzem (pył powierzchniowy)

    42

    PYŁ ATMOSFERYCZNY

    Emisje przemysłoweEmisje z gospodarstw domowych

    Energetyka zawodowa

    Emisje ze środków transportu

    Wietrzenie materiałów (beton ,pokrycia malarskie)

    Pożary lasów

    Materiały osadowe

    Emisja z roślinności

    Odgazowywanie skał i osadów

    Emisje wulkaniczne

    PYŁ POWIERZCHNIOWY [KURZ]

    KURZ ULICZNY KURZ DOMOWY

    Suchy i mokry

    opad pyłu

    Wtórne pylenie

    Próchniejąca roślinność

    Ziemia

    Farby

    Wietrzenie materiałów budowlanych

    Kurz przemysłowy przeniesiony do wnętrza pomieszczeń

    Kurz wewnętrzny (śmieci, spalanie, odzież, dywany, hobby)

    Transport

    Śmieci i odpadki

    Osady przemysłowe

  • 06.11.2019

    22

    Schemat procesu emisji związków chemicznych uwalnianych z powierzchni materiału do środowiska

    wewnętrznego

    43

    1 - dyfuzja wewnątrz materiału wewnętrznego (wewnętrzna),2 - desorpcja (uwalnianie analitu z powierzchni materiału wewnętrznego),3 - konwekcja (unoszenie).

    J. Xiong, L. Wang, Y. Bai, Y. Zhang, Build. Environ., 66 (2013) 65-71

    Czynniki wpływające na typ oraz ilość związków organicznych uwalnianych do powietrza wewnętrznego z

    materiałów wyposażeniowych

    44

  • 06.11.2019

    23

    Czynniki wpływające na typ oraz ilość związków organicznych uwalnianych do powietrza wewnętrznego z

    materiałów wyposażeniowych

    45

    Pierwotne zanieczyszczenia organiczne

    1. LZO2. kwas oleinowy

    Wtórne zanieczyszczenia organiczne1. formaldehyd2. heptanal

    Czynnik lub zjawisko inicjujące rekcje w powietrzu

    wewnętrznym

    ozon troposferyczny

    promieniowanie słoneczne

    para wodna

    Próbniki pasywne do pobierania próbek ketonów i aldehydów emitowanych z powierzchni ludzkiej skóry

    46

    • Średnica zewnętrzna - 39 mm, wysokości - 9 mm,• W celu zapewnienia odpowiedniej szczelności układu stosuje się

    specjalną opaskę elastyczną• Badana powierzchnia skóry ludzkiej - 7,79 cm2• Czas ekspozycji pasywnego próbnika - 1 godzina.

    Y. Sekine et al., J. Chromatogr. B, 859 (2007) 201

  • 06.11.2019

    24

    Próbniki pasywne do pobierania próbek ketonów i aldehydów emitowanych z powierzchni ludzkiej skóry

    47

    • Związkami chemicznymi emitowanymi z powierzchni skóry, któreobrazują przebieg procesów metabolicznych są:▫ aceton – produkt reakcji metabolicznych kwasów tłuszczowych.

    Emisja tego związku ze skóry człowieka może być związana z takimi chorobami jakcukrzyca lub kwasica ketonowa,

    ▫ aldehyd octowy – metabolit alkoholu etylowego. Emisja tego związku ze skóry człowieka może być związana z występowaniem

    choroby alkoholowej.

    Y. Sekine et al., J. Chromatogr. B, 859 (2007) 201

    Wykorzystanie roślin ozdobnych do usuwania zanieczyszczeń powietrza wewnętrznego

    48

    • Aloe vera – bardzo dobrze usuwa formaldehyd• Dieffenbachia maculata – bardzo dobrze usuwa formaldehyd• Dracaena deremensis, Dracaena marginata – bardzo dobrze usuwa

    benzen, dość dobrze formaldehyd i trichloroetylen• Guzmania Cherry – bardzo dobrze usuwa formaldehyd i ksyleny• Ficus benjamina - dość dobrze usuwa formaldehyd• Schefflera arboricola – dobrze usuwa benzen, toluen i formaldehyd• Sansevieria trifasciata Laurentii - bardzo dobrze usuwa

    formaldehyd i benzen, dość dobrze trichloroetylen

  • 06.11.2019

    25

    Średnie ważone w czasie stęzenie (12 godzinne) limonenu w czasie dnia i nocy w powietrzu

    wewnętrznym pomieszczenia mieszkalnego

    49S. Król, J. Namieśnik, B. Zabiegała, Sci. Total Environ., 468-469 (2014) 985-995

    Średnie ważone w czasie stężenie związków zaliczanych do monoterpenów w powietrzu wewnętrznym nowego

    pomieszczenia mieszkalnego

    50M. Marć, J. Namieśnik, B. Zabiegała, Sci. Total Environ., 481 (2014) 35–46

  • 06.11.2019

    26

    Sumaryczne stężenie związków organicznych - TVOC

    51

    • Suma stężeń związków chemicznych z grupy lotnych związkóworganicznych należących do poszczególnych klas związków organicznychuznawana jest często za sumaryczne stężenie związków organicznych(Total Volatile Organic Compounds - TVOC)

    • Wartość ta jest coraz częściej używana do ogólnej oceny stopniaszkodliwości związków organicznych na zdrowie człowieka

    • Nie zawsze możliwe jest zidentyfikowanie i ilościowe oznaczeniewszystkich związków obecnych w badanym powietrzu wewnętrznym.

    Sumaryczna zawartość lotnych związków organicznych (TVOC) w wybranych materiałach

    wewnętrznych

    52

    0,0 100,0 200,0

    MERBAU - parkiet drewniany egzotyczny (tropikalny)

    JESION - parkiet drewniany

    Płyta wiórowa pokryta Ratanem

    BALAU - podłoga drewniana (deska parkietowa, naturalna)

    Płyta wiórowa pokryta Bambusemem

    KEMPAS - podłoga drewniana (deska parkietowa, naturalna)

    MERBAU - podłoga drewniana (deska parkietowa, naturalna)

    DĄB (Quercus) - parkiet drewniany

    BUK - parkiet drewniany

    Korek podkład podpodłogowy

    Drzwi Sosnowe pokryte okleiną

    JATOBA - parkiet drewniany egzotyczny (tropikalny)

    Płyta wiórowa pokryta Ratanem

    Doussie - Lingue - podłoga drewniana (deska parkietowa, naturalna)

    Parkiet drewniany dwuwarstwowy (KLON/DĄB)

    LAPACHO - parkiet drewniany egzotyczny (tropikalny)

    Listwa przypodłogowa Sosnowa

    Płyta wiórowa pokryta Ratanem

    sumaryczna zawartość lotnych związków organiczmych, TVOC [µg/g]

    Zawartość TVOC w 100°C (FID)

    Zawartość TVOC w 40°C (FID)

    0,0 100,0 200,0

    MERBAU - parkiet drewniany egzotyczny (tropikalny)

    JESION - parkiet drewniany

    Płyta wiórowa pokryta Ratanem

    BALAU - podłoga drewniana (deska parkietowa, naturalna)

    Płyta wiórowa pokryta Bambusemem

    KEMPAS - podłoga drewniana (deska parkietowa, naturalna)

    MERBAU - podłoga drewniana (deska parkietowa, naturalna)

    DĄB (Quercus) - parkiet drewniany

    BUK - parkiet drewniany

    Korek podkład podpodłogowy

    Drzwi Sosnowe pokryte okleiną

    JATOBA - parkiet drewniany egzotyczny (tropikalny)

    Płyta wiórowa pokryta Ratanem

    Doussie - Lingue - podłoga drewniana (deska parkietowa, naturalna)

    Parkiet drewniany dwuwarstwowy (KLON/DĄB)

    LAPACHO - parkiet drewniany egzotyczny (tropikalny)

    Listwa przypodłogowa Sosnowa

    Płyta wiórowa pokryta Ratanem

    sumaryczna zawartość lotnych związków organiczmych, TVOC [µg/g]

    Zawartość TVOC w 100°C (FID)

    Zawartość TVOC w 40°C (FID)

    B. Zabiegała et al., Int. J. Environ. Health, 1 (2007) 13