Wyjaśnienia do ankiety w sprawie opracowania Krajowego Planu Redukcji Emisji do Dyrektywy 2001/80/WE

Wprowadzenie

Wypełniający ankietęPytania ankiety dotyczą strategicznych decyzji dla elektrowni, elektrociepłowni i

ciepłowni. Odpowiedzi powinny być przygotowane z udziałem służb zajmujących się rozwojem i aprobowane np. przez Dyrektorów ds. Technicznych obiektów energetycznych.

Cel ankietyzacjiCelem ankiety jest zgromadzenie danych, które umożliwią opracowanie projektu

KRAJOWEGO PLANU REDUKCJI EMISJI (KPRE) z istniejących dużych źródeł spalania zgodnie z Dyrektywą 2001/80/WE i Wytycznymi Komisji Europejskiej w przedmiotowej sprawie z 15 stycznia 2003 r. oraz umożliwią dokonanie oceny porównawczej i rekomendacji jednego z dwóch możliwych opisanych poniżej wariantów wywiązania się ze zobowiązań dyrektywy.Zgodnie z artykułem 4(3) Dyrektywy 2001/80/WE Państwa Członkowskie zobowiązane są w znacznym stopniu zmniejszyć emisję z istniejących1 dużych źródeł spalania najpóźniej do stycznia 2008 r. w drodze realizacji jednego z dwóch wariantów wskazanych w artykule 4(3):

Wariant 1: Dostosowanie do standardów emisji (SE). Według tej opcji zgodność z postanowieniami Dyrektywy zostanie osiągnięta, jeśli wszystkie istniejące źródła spełnią standardy emisji określone w Części A aneksów III do VII Dyrektywy w zakresie SO2, NOx oraz pyłu przy jednoczesnym uwzględnieniu zapisów artykułów 5, 7 i 8 Dyrektywy 2001/80/WE2.

Wariant 2: Wdrożenie Krajowego planu redukcji emisji . Jako alternatywa dla metody standardów emisji Państwa Członkowskie mogą wdrożyć Krajowe Plany Redukcji Emisji określone w artykule 4(6). Plan „powinien doprowadzić do zmniejszenia całkowitych rocznych emisji tlenków azotu (NOx), dwutlenku siarki (SO2) oraz pyłów z istniejących źródeł do poziomu, jaki zostałby osiągnięty dzięki zastosowaniu standardów emisji (…) w odniesieniu do istniejących źródeł użytkowanych w roku 2000 (…) z uwzględnieniem faktycznego czasu użytkowania poszczególnych źródeł w ciągu roku, rodzaju zużywanego w nich paliwa i mocy cieplnej, wyliczonych jako wartości średnie z okresu ostatnich pięciu lat użytkowania, włączając w to rok 2000”. Ponadto „likwidacja źródła objętego krajowym planem redukcji emisji nie może powodować wzrostu całkowitej rocznej emisji z pozostałych źródeł objętych tym planem”. Jednocześnie „plan powinien określać cele i związane z nimi zadania, środki i harmonogramy ich realizacji oraz mechanizm monitorowania”.

Istniejące źródła mogą być zwolnione ze standardów emisji wyszczególnionych w Dyrektywie 2001/80/WE lub z włączenia do Krajowego Planu Redukcji Emisji, jeśli 1 Źródła istniejące to zgodnie z Art. 2(10) te, które uzyskały pierwsze pozwolenie na budowę przed 1.07.1987 r.2 Tę drogę spełnienia wymagań Dyrektywy z zawiera przygotowane rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie standardów emisyjnych z instalacji

zdecydują się na skorzystanie z naturalnej derogacji polegającej na ograniczeniu czasu użytkowania (artykuł 4(4)). Derogacja taka będzie miała zastosowanie, jeśli „nie później niż do 30 czerwca 2004 roku operator istniejącego źródła zobowiąże się w pisemnej deklaracji złożonej właściwym władzom ochrony środowiska, że począwszy od 1 stycznia 2008 roku i nie później niż do 31 grudnia 2015 roku źródło nie będzie użytkowane dłużej niż 20 000 godzin”.

Harmonogram działań dla Państwa Członkowskiego decydującego się na realizację Krajowego Planu Redukcji Emisji wraz z głównymi terminami podano w tablicy 1.1.

Tablica 1.1 Główne terminy realizacji krajowego planu redukcji emisji w trybie Dyrektywy 2001/80/WEGłówny termin Działanie

do dnia 27 listopada 2003 r. (dla Polski termin ten to data akcesji: 1.05.2004 r)

Państwo Członkowskie zobowiązane jest przekazać Komisji Europejskiej krajowy plan redukcji emisji

W ciągu sześciu miesięcy od przekazania powyższych informacji

Komisja dokona oceny, czy plan spełnia wymagania artykułu 4(6) Dyrektywy 2001/80/WE. Jeśli Komisja uzna, że nie spełnia, poinformuje Państwo Członkowskie i w ciągu kolejnych trzech miesięcy Państwo Członkowskie będzie zobowiązane przedstawić informacje na temat środków, które podjęło celem zapewnienia realizacji wymagań.

do dnia 30 czerwca 2004 roku Jeśli operator istniejącego źródła chce ubiegać się o zwolnienie z SE lub uczestnictwa w planie, operator zobowiązany jest w pisemnej deklaracji złożonej właściwym organom administracji zapewnić, że począwszy od 1 stycznia 2008 roku i nie później niż do 31 grudnia 2015 roku źródło nie będzie użytkowane dłużej niż 20 000 godzin

1 stycznia 2008 roku Początek okres dostosowania

Należy wyraźnie podkreślić, że decyzja o przystąpieniu do realizacji Krajowego Planu Redukcji Emisji jest decyzją Rządu w odniesieniu do wszystkich istniejących źródeł spalania, które mogą nim być objęte, a nie indywidualną decyzją prowadzących źródła3.Jak wynika z publikowanych informacji opcję Krajowego Planu Redukcji Emisji spośród krajów członkowskich Unii Europejskiej dotychczas rozważają Wielka Brytania, Finlandia i Grecja, natomiast spośród krajów kandydujących Czechy i Słowacja. Polski sektor dużych źródeł spalania jest drugim co do wielkości produkcji energii elektrycznej z paliw stałych w Europie za niemieckim i przed brytyjskim. Sektor niemiecki dostosował się już do wymagań dyrektywy wprowadzając od dawna ostre wymagania emisji SO2 i NOx, a brytyjski jest dostosowany w większym stopniu niż polski. Oznacza to, że Polska jest krajem, który w zjednoczonej Europie może najwięcej zyskać lub stracić na wyborze opcji dostosowania do wymagań dyrektywy. Na początku lipca 2003 r. Brytyjczycy opublikowali swój projekt Krajowego Planu Redukcji Emisji do konsultacji wewnętrznych (http://www.defra.gov.uk/corporate/consult/combustpdir/index.htm), rekomendując, iż w zależności od ilości produkowanej energii opcja KPRE jest równorzędna lub korzystniejsza od opcji standardów emisji i przed podjęciem ostatecznej decyzji wymaga wszechstronnego rozważenia.

Populacja ankietyzowanych dużych źródeł spalaniaPopulację dużych źródeł spalania stanowią źródła spalania objęte definicją w Art. 2.7

Dyrektywy 2001/80/WE (źródła istniejące definiuje art. 2.10, a źródła nowe art. 2.9), w których ilość energii chemicznej wprowadzonej do paleniska wynosi 50 MWt lub więcej. Dotychczas przyjmowano, że jako źródło istniejące w rozumieniu definicji dyrektywy (t.j takie, które uzyskało pozwolenie na budowę wydane po raz pierwszy przed 1.07.1987 r) traktowany jest pojedynczy kocioł4. W związku ze stanowiskiem Komisji Europejskiej wyrażonym stronie polskiej w czasie konsultacji technicznych w trakcie negocjacji akcesyjnych dotyczących dyrektywy 2001/80/WE, że jako źródło istniejące należy traktować

3 Czyli wszyscy albo nikt. Po podjęciu decyzji przez Rząd o przystąpieniu do realizacji KPRE operatorzy istniejących źródeł nie będą mogli indywidualnie decydować o uczestnictwie w KPRE lub spełnieniu standardów emisji.4 Na przykład kocioł WRp-46 o mocy cieplnej wprowadzanej z paliwem 55 MWt

2

grupę istniejących kotłów podłączonych do wspólnego komina zakłada się, że przy opracowaniu projektu KPRE wariantowo zostanie zbadana także populacja odpowiadająca temu drugiemu podejściu. Dlatego dla potrzeb opracowania i uzasadnienia projektu KPRE trzeba zidentyfikować wszystkie źródła spalania, dla których suma mocy podłączonych do wspólnego komina (jedno lub wieloprzewodowego) jest równa lub większa od 50 MWt 5 . Dyrektywa i transponujące ją rozporządzenie nie dotyczy źródeł, w których produkty spalania są wykorzystywane bezpośrednio w procesach wytwórczych, w tym w szczególności do:

1) źródeł w których produkty spalania są wykorzystywane do ogrzewania, suszenia lub innej obróbki przedmiotów lub materiałów;

2) źródeł wtórnego spalania przeznaczonych do oczyszczania gazów odlotowych poprzez spalanie, nie eksploatowanych jako niezależne źródła spalania paliw;

3) źródeł do regeneracji katalizatorów w krakowaniu katalitycznym;4) źródeł do konwersji siarkowodoru w siarkę; 5) reaktorów używanych w przemyśle chemicznym;6) źródeł do opalania baterii koksowniczych; 7) nagrzewnic Cowpera.8) instalacji napędzanych silnikami Diesla, silnikami benzynowymi lub gazowymi,

włącznie z turbinami gazowymi - z wyjątkiem takich turbin, dla których decyzje o pozwoleniu na budowę wydano po 30 czerwca 2002 r., lub które zostaną oddane do użytku po dniu 27 listopada 2003 r.

Ankieta jest skierowana do elektrowni, elektrociepłowni i ciepłowni energetyki zawodowej i przemysłowej oraz komunalnej. W szczególności w zakresie energetyki przemysłowej dotyczy elektrowni elektrociepłowni i ciepłowni pracujących na potrzeby swoich zakładów macierzystych, a także rafinerii. Założeniem podstawowym jest objęcie nią wszystkich jednostek organizacyjnych, w których w okresie 1980 - 2003 było eksploatowane lub do roku 2020 powstanie choć jedno źródło o mocy w paliwie 50 MWt. Ankieta jest także kierowana do zakładów mających nowe i istniejące kotły mniejsze niż 50 MWt włączone do wspólnego komina, a ich łączna moc w paliwie przekracza 50 MWt. Ankieta została przygotowana w formie tabelarycznego zestawienia w arkuszu EXCEL 97 danych dotyczących kotłów, ich emisji oraz nakładów inwestycyjnych i kosztów eksploatacyjnych poniesionych od początku 1990 do końca 2003 r. w związku z dostosowaniem się do dotychczasowych polskich przepisów lub koniecznych do poniesienia dla spełnienia wymagań nowej dyrektywy dla roku 2008 i 2016 oraz sposobu pracy w okresie bazowym 1996-2000 i przewidywanych terminów wyłączeń źródeł.Krajowym Planem Redukcji Emisji będą objęte wszystkie istniejące źródła, które:

nie wycofają się z eksploatacji do 31 grudnia 2007 r. albo o ile miały być eksploatowane dłużej nie złożą do 30 czerwca 2004 r. deklaracji

o wycofaniu z eksploatacji po czasie pracy 20000 godzin licząc od 1.01.2008 r. i nie dłużej niż w 2015 r zamiast dostosowywania się do zaostrzonych wymagań.

Biorąc pod uwagę, że w Traktacie Akcesyjnym ustalono limity wspólnej emisji dla wszystkich dużych źródeł spalania (także i dla nowych) dla wyboru optymalnej drogi wywiązania się z wymagań w analizach (i w ankietyzacji) powinny być uwzględnione także źródła nowe (nawet takie, które jeszcze nie powstały, a mogą powstać nawet do 2020 r.)Prosimy o nadesłanie odpowiedzi w formie elektronicznej poprzez wypełnienie przesłanego Państwu arkusza kalkulacyjnego o nazwie „ANKIETA_KPRE” możliwie jak najszybciej, lecz nie później niż do 1 września 2003 r. i przesłanie go najlepiej w formie pliku na e-mail: tgpe@energoprojekt.pl, lub w formie pisemnej na fax. (022) 628-60-

5 Na przykład mogą to być dwa kotły WR-25 o mocy po 37 MWt każdy podłączone do wspólnego komina.

3

00, albo na adres pocztowy Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie 00-950 Warszawa ul. Krucza 6/14 skr. poczt 184, tel. (022) 621-01-18, 621-22-05, 629-04-09.

Ogólny opis AnkietyW pliku ANKIETA_KPRE znajdują się następujące skoroszyty, które należy wypełnić:Arkusz_A: Źródło=kocioł to skoroszyt identyfikujący problemy związane z wprowadzeniem

dyrektywy 2001/80/WE przy zastosowaniu dla źródeł istniejących definicji „źródło=kocioł”6 i zawierający aktualizację pytań wg stanu na koniec roku 2002 zadanych Państwu przy opracowywaniu stanowisk negocjacyjnych w sprawie dyrektyw 88/609/EWG i 2001/80/WE. Dane te będą wykorzystane do opracowania projektu Krajowego Planu Redukcji Emisji oraz do jego uzasadnienia i oceny w porównaniu do opcji standardów emisji (jak w rozporządzeniu MŚ transponującym dyrektywę). Arkusz ten powinien być wypełniony przez wszystkich prowadzących duże źródła spalania, w których istnieje chociaż jeden kocioł istniejący o mocy cieplnej w paliwie > 50 MWt lub grupa kotłów nowych7 o mocy mniejszej od 50 MWt, odprowadzających spaliny przez wspólny komin, których suma mocy przekracza 50 MWt.

Arkusz_A: Źródło=przewód komina to skoroszyt identyfikujący problemy związane z wprowadzeniem dyrektywy 2001/80/WE przy zastosowaniu dla źródeł istniejących definicji źródło=przewód komina”8 Dane te będą wykorzystane do opracowania wariantowej wersji projektu Krajowego Planu Redukcji Emisji oraz do jego uzasadnienia i oceny w porównaniu do wariantu wdrożenia dyrektywy poprzez standardy emisji (dla przypadku, gdyby w przygotowywanym rozporządzeniu MŚ trzeba było zmienić definicję źródła istniejącego). Arkusz ten powinien być wypełniony przez wszystkich prowadzących duże źródła spalania, w których istnieje chociaż jeden kocioł istniejący o mocy cieplnej w paliwie > 50 MWt lub grupa takich kotłów (istniejących i nowych) o mocy mniejszej od 50 MWt, odprowadzających spaliny przez wspólny komin, których suma mocy przekracza 50 MWt. Odpowiedzi na pytania tego arkusza mają na celu przedstawienie zamiarów postępowania operatora przy mniej korzystnej definicji istniejącego źródła. W przypadku, gdy prowadzący dysponuje jedynie istniejącymi kotłami o mocy < 50 MWt wystarczy, że wypełni jedynie Arkusz_A: Źródło=przewód komina. Powinien to zrobić po „odsłonięciu”9 wszystkich zakrytych 160 kolumn arkusza. Wypełniający oba arkusze A mogą wypełnić jedynie niektóre – „odsłonięte” kolumny Arkusza_A: Źródło=przewód komina, o ile resztę powtarzających się danych wypełni w Arkuszu_A: Źródło=kocioł - w tym informacje dla wszystkich kotłów, także mniejszych od 50 MWt.

Arkusz_B: Dodatkowe_Paliwo to skoroszyt, który powinien być wypełniony w przypadku gdy w ankietyzowanych źródłach poza okresem rozpalania kotłów stosowane jest więcej niż jedno paliwo (nawet w niewielkich ilościach). W przypadku spalania większej ilości stosowanych paliw powinien być on skopiowany odpowiednią ilość razy i wypełniony dla każdego paliwa oddzielnie. Jeżeli jako paliwo podstawowe lub dodatkowe spalane jest inne paliwo niż węgiel kamienny, olej opałowy lub gaz ziemny sieciowy, to

6 Tak jak jest to transponowane przez rozporządzenie MŚ w sprawie standardów emisyjnych z instalacji7 To znaczy takich, które uzyskały pozwolenie budowlane lub jego odpowiednik przed 1 lipca 1987 r.8 Podobnie jak to interpretują Brytyjczycy w projekcie swojego KPRE9 Po zaznaczeniu wszystkich wypełnionych kolumn arkusza należy to zrobić poleceniami Excela: Format, Kolumna Odkryj

4

należy wypełnić odpowiednie kolumny Arkusza B dotyczące uśrednionego pierwiastkowego (elementarnego) składu paliwa.

Arkusz_C: określa obecną i przyszłą charakterystykę techniczno-ekonomiczną dla bloku energetycznego (w przypadku źródeł kondensacyjnych) lub kotłów energetycznych (dla źródeł ciepłowniczych lub pracujących w skojarzeniu). Dane te będą wykorzystane do określenia – w ramach rozwoju podsektora wytwarzania energii elektrycznej – przyszłej roli poszczególnych źródeł na rynku energii elektrycznej (w szczególności prognozy produkcji energii elektrycznej i jej kosztów). W przypadku obiektów produkujących energię elektryczną w skojarzeniu z produkcją ciepła (lub tylko ciepła) analizą objęte zostaną obydwa produkty. Ma to podstawowe znaczenie dla precyzyjnego określenia scenariuszy przyszłej emisji poszczególnych zanieczyszczeń i kosztów systemowych, a w konsekwencji dla opracowania wyboru najlepszej opcji dla sektora i kraju. Dane te należy wypełnić dla każdego bloku lub kotła. W przypadku, gdy wskaźniki pracy bloku (lub grupy bloków) zmienią się istotnie np. wskutek modernizacji technologicznej lub budowy urządzeń do oczyszczania spalin w celu dostosowania się do wymagań dyrektywy dane należy określić dla stanu przed i po modernizacji. W przypadku, gdy operator nie jest jeszcze zdecydowany, co do drogi modernizacji (a tak prawdopodobnie będzie w większości przypadków) zaleca się arkusz C wypełnić wariantowo i w takim przypadku w modelowaniu mogą zostać uwzględnione równolegle różne warianty modernizacji (np. przy różnych wymaganiach dyrektywy przy różnych definicjach istniejącego źródła o co pytamy w kolumnach 72-92 obu arkuszy A). Dane, o które pytamy w Arkuszu C będą analizowane przez członków zespołu autorskiego z Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. Obecnie dysponujemy danymi z poprzedniej ankietyzacji, o różnym stopniu aktualności i kompletności. W przypadku nie wypełnienia Arkusza C do analizy będą wykorzystane dane, które są aktualnie w naszym posiadaniu.

Wypełnienie Arkusza_C będzie oznaczać zgodę Państwa na udostępnienie danych Arkusza C do analizy w PSE S.A.

Wysyłany po wypełnieniu plik w formacie EXCEL 97 powinien zawierać:- dwa Arkusze A (wyjątkowo jeden Arkusz A Źródło=przewód komina dla obiektów

tylko z istniejącymi kotłami mniejszymi od 50 MWt),- tyle arkuszy B ile jest spalanych paliw dodatkowych (a jeden w przypadku spalania

jako jedynego paliwa innych paliw niż węgiel kamienny, olej opałowy i gaz ziemny sieciowy)

- tyle Arkuszy C ile jest lub będzie w zakładzie bloków energetycznych produkujących energię elektryczną i mieć zmienioną nazwę w sposób nawiązujący do nazwy własnej bloku i okresu jego modernizacji.

Prosimy o podanie w tym pliku lub w oddzielnym pliku WORDA ewentualnych wyjaśnień do wypełnionej ankiety.

Jeżeli wystąpią jakiekolwiek wątpliwości dotyczące wypełnienia ankiety prosimy o kontakt:Arkusz A i B mgr inż. Wojciech Orzeszek tel.: (022) 621 02 81 w 374 lub 503,

e-mail: worzeszek@energoprojekt.pl lub na fax. nr (022) 621 17 77 Arkusz C mgr inż. Zbigniew Pacek, tel (022) 693 21 36, fax (022) 693 24 73,

e-mail: zbigniew.pacek@pse.pl,

5

mgr inż. Marek Wawrzyszczuk, tel (022) 693 24 58 , fax (022) 693 24 73,e-mail: marek.wawrzyszczuk@pse.pl

Uprzejmie prosimy o wypełnienie wszystkich danych z arkuszy wykorzystując informacje, którymi Państwo obecnie dysponujecie. W przypadku, jeżeli nie dysponujecie Państwo wszystkimi danymi, o które pytamy prosimy o przekazanie niepełnej informacji Niezbędne jest wypełnienie danych w tych kolumnach, których numery zostały zaznaczone kolorem zielonym w Arkuszach A i B. Dane te będą wykorzystane do opracowania projektu KPRE i do wymaganej prawem oceny oddziaływania na środowisko. Wypełnienie pozostałych danych jest potrzebne do wszechstronnego porównania obu opcji wdrożenia dyrektywy i rekomendacji optymalnego rozwiązania.Część danych zawartych w Arkuszach A i C stanowi aktualizację danych przekazanych przez Państwa w 2000 r. dla potrzeb przygotowania stanowiska negocjacyjnego do „starej” dyrektywy 88/609/EWG z 24 listopada 1988 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych źródeł spalania paliw oraz w 2002 r. dla potrzeb przygotowania stanowiska negocjacyjnego do „nowej” dyrektywy 2001/80/WE Gdyby te stare dane były Państwu przydatne do udzielenia odpowiedzi obecnie, to możemy je przesłać drogą elektroniczną po przesłaniu prośby na adres worzeszek@energoprojekt.pl.

Przed wypełnieniem ankiety wskazane jest zapoznanie z projektem rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (znany także pod wcześniejszą nazwą w sprawie standardów emisyjnych z instalacji i sposobów postępowania w razie zakłóceń w procesach technologicznych i operacjach technicznych dotyczących eksploatacji instalacji i urządzeń, który jest dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska http://www.mos.gov.pl. Rozporządzenie w finalnej wersji zostało już podpisane przez Ministra Środowiska i oczekuje na podpis Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.

Zastrzeżenia poufności Dane, o które prosimy w obu Arkuszach A, Arkuszu B i Arkuszu C będą wykorzystywane głównie po ich zagregowaniu dla całego sektora, lub z podziałem na różne kategorie obiektów, z zachowaniem tajemnicy informacji w odniesieniu do pojedynczych obiektów. Na ich podstawie może powstać projekt Krajowego Planu Redukcji Emisji zawierający w jawnej publikowanej do konsultacji formie dla poszczególnych źródeł:

- moce cieplne w paliwie źródeł,- rodzaje paliw spalanych w źródłach,- roczne emisje SO2, NOx i pyłu w roku 2001 lub 2002,- standardy emisji w mg/Nm3 wyliczone na podstawie pracy w okresie

bazowym 1996-2000 dla potrzeb opracowania projektu KPRE,- indywidualne udziały w limitach emisji w tonach/rok w roku 2008 i w latach

następnych wyliczone na podstawie pracy w okresie bazowym 1996-2000 dla potrzeb opracowania projektu KPRE

W poufnej formie projektu KPRE, który ma zostać przekazany przez Rząd RP do Komisji Europejskiej mogą znaleźć się dla poszczególnych źródeł także średnie ilości spalanych paliw i ich energii chemicznej oraz średnie ilości emitowanych spalin z okresu 1996-2000.

Udzielenie odpowiedzi na ankietę będzie traktowana jako zgoda prowadzących duże źródła spalania na umieszczenie w projekcie KPRE powyżej określonych danych.

6

Pozostałe dane będą wykorzystywane jedynie w sposób zagregowany i bez indywidualnej identyfikacji źródeł spalania.Odpowiedzi na zapytania o zamiar skorzystania z naturalnej derogacji dyrektywyOdpowiedzi na pytania o zamiar operatorów skorzystania z naturalnej derogacji Dyrektywy 2001/80/WE na podstawie Art. 4.410 polegającej na wycofaniu źródła z eksploatacji w terminie 20 000 godzin od 1.01.2008 i nie później niż do końca 2015 r. zamiast dostosowywania się do wymagań dyrektywy (kolumny 146 i 146 arkuszy A) są niezbędne do miarodajnej oceny i rekomendacji wariantu (KPRE lub standardy emisji).Nie mają one żadnej mocy prawnej i dopiero deklaracje złożone w tej sprawie do 30 czerwca 2004 r. właściwym organom ochrony środowiska zgodnie z § 9 rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie standardów emisyjnych z instalacji będą stanowić zobowiązanie dla prowadzącego duże źródło spalania.Dlatego w projekcie KPRE zostaną obliczone udziały w limitach emisji dla wszystkich istniejących źródeł niezależnie od tego czy w ramach ankietyzacji wstępnie zadeklarują one wycofanie zgodnie z § 9 rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie standardów emisyjnych z instalacji. Deklaracje o wycofaniu zamiast dostosowywania do wymagań mogą zostać uwzględnione w finalnej wersji projektu KPRE, przed przekazaniem go do 1.05.2004 r. Komisji Europejskiej jedynie w przypadku, jeżeli przed jego opracowaniem (do końca stycznia 2004 r.) zostaną złożone właściwym organom ochrony środowiska, z kopią do Departamentu Instrumentów Ochrony Środowiska Ministerstwa Środowiska. Uwzględnienie w KPRE wszystkich deklaracji złożonych właściwym organom będzie mogło nastąpić dopiero po czerwcu 2004 r.

Wyjaśnienia szczegółowe do Arkusza A_Źródło kocioł i Arkusza A_Źródło Przewód komina

Kolumna 1 W pierwszym wierszu dziewięcio cyfrowy numer identyfikacyjny wg. GUS. W następnych wierszach nazwa i adres jednostki gospodarczej.

Kolumna 2 Określenie typu i numeru zainstalowanego kotła wg. terminologii stosowanej w jednostce organizacyjnej. Należy wyspecyfikować wszystkie kotły o mocy znamionowej w paliwie 50 MWt, które funkcjonują obecnie, funkcjonowały w roku 198011 i potem zostały wycofane z eksploatacji oraz te, które zostaną oddane do użytkowania w terminie nawet do 2020 r. Zarówno w Arkuszu A_Źródło kocioł i Arkusza A_Źródło Przewód komina należy podać także informacje dla istniejących i nowych kotłów mniejszych niż 50 MWt włączonych do wspólnego komina, jeżeli ich łączna moc w paliwie jest równa lub przekracza 50 MWt. Oba arkusze powinny zawierać te same wszystkie kotły, a różnić się informacjami na temat strategii dostosowania przy różnych definicjach.Kotły umieszczane w ankiecie powinny być pogrupowane w kolejności wynikającej z podłączenia do kolejnych przewodów w kominie wieloprzewodowym i do kolejnych kominów, jaka występowała w latach 1996-2000. Proszę grupy kotłów, które odprowadzały spaliny w latach 1996-2000 wspólnymi przewodami w kominie wielo lub jedno przewodowym rozgraniczyć

10 Przepis ten transponuje § 9 projektu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie standardów emisyjnych z instalacji11 Informacje na temat źródeł pracujących w 1980 r są potrzebne jako uzupełnienie brakujących danych do Aneksu I o II Dyrektywy.

7

poziomymi liniami i nazwać je w kolumnach 94-96 odpowiednio do stosowanej w zakładzie terminologii. Proszę opisać dokładnie w niezależnym pliku wszelkie sytuacje, gdy w latach 1996-2000 nastąpiła zmiana sposobu odprowadzania spalin z kotłów do kominów. Ankietę należy wypełnić podając dane dla każdego z kotłów z osobna, które odprowadzają spaliny wspólnym kominem (jedno lub wieloprzewodowym12) i których suma mocy cieplnej w paliwie 50 MWt.W szczególności dotyczy to także kotłowni awaryjnych spełniających kryterium mocy 50 MWt.Informację na temat, które z kotłów zostały wycofane z eksploatacji, odtworzone na miejscu istniejących kotłów, lub o wybudowaniu nowych należy zawrzeć w oddzielnych wierszach w tablicy. Dla kotłów, które zostały wycofane do roku 2003 w kolumnie 144 należy podać datę wycofania, a w pozostałych kolumnach wszystkie dane, które mają dla nich sens. W ankiecie należy podać także zrealizowane i planowane działania w zakresie budowy turbin gazowych o mocy w paliwie (w warunkach ISO tj 101,3 kPa, 288K, wilgotność względna powietrza 60 %) 50 MWt. Dla wszystkich źródeł, które nie zostały jeszcze uruchomione, a są planowane do uruchomienia należy podać w wyjaśnieniach stan formalny inwestycji (czy uzyskało decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, pozwolenie na budowę, pozwolenie na użytkowanie i decyzję o dopuszczalnej emisji).W przypadku, gdy spaliny z kotłów są odprowadzane do powietrza więcej niż jednym kominem należy to określić w kolumnach 94-96 i dokładnie opisać w niezależnym pliku. W przypadku części technologicznej rafinerii oprócz informacji dla kotłów energetycznych w elektrociepłowniach należy podać także (jedynie w Arkuszu_źródło=przewód kominowy) informacje dla pieców technologicznych. Informacje te można podać indywidualnie dla każdego pieca, lub w sposób zagregowany dla każdego wspólnego przewodu kominowego.

Kolumna 3 Nazwa prowadzącego zakład w rozumieniu definicji Art. 3 ust 31 ustawy Prawo Ochrony Środowiska (właściciel albo podmiot, który włada zakładem na podstawie innego tytułu prawnego)

Kolumna 4 Sektor przemysłu, Proszę podać przynależność do jednego z sektorów energetycznych z uwzględnieniem poniższego klucza według stanu na dzień 1 września 2003:

12 Dla komina wieloprzewodowego jako kryterium wypełnienia ankiety należy przyjmować moc cieplną w paliwie kotłów podłączonych do całego komina, a nie do pojedynczego przewodu.

8

Nazwa Sektora Kryterium przynależności do sektora przemysłu

Elektrownie Zawodowe Przynależność do Towarzystwa Gospodarczego Polskie Elektrownie

Elektrociepłownie i ciepłownie zawodowe

Przynależność do Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych

Rafinerie i przemysł chemiczny Przynależność do Izby Przemysłu Hutniczego

Przemysł Papierniczy Przynależność do Izby Przemysłu Papierniczego

Przemysł Hutniczy Przynależność do Izby Przemysłu Hutniczego

Ciepłownie Komunalne Przynależność do Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie

Inne Brak przynależności do jednej z ww. organizacji przemysłowych

Kolumna 5 Województwo, Proszę podać województwo, na terenie którego znajduje się duże źródło spalania.

Kolumny 6-11 Dla kotłów, dla których uzyskano pozwolenie na użytkowanie (kolumna 8) lub przy braku takiego pozwolenia przystąpiono do użytkowania (kolumna 9) przed 1 lipca 1987 r. wystarczy podanie danych zawartych w kolumnie nr 7, 8, 9 oraz 10 i 11. Dla kotłów pozostałych należy wypełnić także kolumnę 6. Zestaw tych danych jest szczególnie istotny do określenia kwalifikacji źródeł, jako istniejących lub nowych w nawiązaniu do definicji dyrektywy. Szczególnie w przypadku podawania dat z roku 1987 lub późniejszych należy podać je dokładnie (dzień, miesiąc, rok). Informacje o uzyskaniu pozwolenia budowlanego na modernizację kotła (kolumna 7) proszę podawać, gdy kocioł po 30 czerwca 1987 r. podlegał, lub będzie podlegać modernizacji, która wymaga takiego pozwolenia.W przypadku, gdy nie dysponujecie Państwo pozwoleniem na budowę proszę podać datę wydania innej decyzji, która stanowi równoważny temu pozwoleniu dokument.

Kolumna 10 Kwalifikacja źródła wg aktualnej decyzji w nawiązaniu do obowiązujących w Polsce przepisów do 30 czerwca 2003 r.: - nowe, które oddano do użytku po 28 marca 1990 r. - istniejące, oddano do użytku przed 29 marca 1990 r.

Kolumna 12 Należy podać zainstalowaną moc cieplną kotła w paliwie wprowadzanym do paleniska wynikającą z danych projektowych (rated thermal input), dla których uzyskano pierwsze pozwolenie. Dla jej określenia istotne są, zatem początkowe (projektowe) parametry kotła: sprawność i wydajność zainstalowana (nominalna).

W przypadku, gdy w wyniku zabiegów modernizacyjnych, lub remontów moc kotła w paliwie uległa podwyższeniu lub obniżeniu w stosunku do wartości początkowej, to należy podać aktualną moc cieplną paliwie wprowadzanym do paleniska po zmianie komentując to w wyjaśnieniach.

Kolumny 13 – 20 Obecne dane produkcyjne energii elektrycznej brutto i netto i ciepła netto oraz zużycia roczne paliwa podstawowego należy podać, z rozbiciem na kotły lub

9

w ostateczności gdy nie można tego zrobić dokładniej na grupy takich samych kotłów współpracujących kolektorowo13. Jako dane produkcyjne netto należy traktować tę ilość energii, która jest dostępna do sprzedaży na zewnątrz zakładu energetycznego (a nie np. na zewnątrz zakładu przemysłowego, którego częścią jest lub był zakład energetyczny). W przypadku, gdy do pracy poza okresami rozpalania kotłów jest stosowane więcej niż jedno paliwo, to dla każdego z nich należy wypełnić dodatkowo Arkusz B _Dodatkowe paliwo. Jako paliwo podstawowe proszę traktować paliwo, dla którego ilość energii chemicznej dostarczonej w ciągu roku jest największa. W szczególności w sytuacji, gdy przy spalaniu paliw stałych dla zapewnienia prawidłowych warunków spalania poza czasem rozpalania kotłów jest wykorzystywany okresowo olej opałowy, to taką sytuacje należy traktować także jako spalanie paliwa dodatkowego.

Kolumny 21-26 Dane prognostyczne dotyczące produkcji z kotłów w latach 2008 – 2015 lub od roku 2016 należy podawać przede wszystkim w przypadku, gdy planowane są istotne zmiany związane np. z wycofaniem części kotłów lub budową nowych, prognozami wzrostu lub spadku zapotrzebowania na ciepło w systemie ciepłowniczym, co spowoduje wyraźną zmianę ilości sumarycznej produkowanej energii lub struktury produkcji w poszczególnych kotłach (grupach kotłów) w stosunku do stanu obecnego. W przypadku, gdy prowadzący dysponuje dokładniejszymi prognozami produkcji np. w rozbiciu na kolejne lata to można to podać w oddzielnym pliku nazywając go Prognozy produkcji. Podawanie prognoz produkcji jest istotne wtedy, kiedy z wiedzy operatora wynika, że ich wartość lub struktura mogą istotnie zmienić w stosunku do stanu obecnego. W innym przypadku prognoz produkcji można nie podawać.

Kolumny 27-29 Osiągalne stężenia zanieczyszczeń w roku 2002 w warunkach suchych w przeliczeniu na warunki normalne (273K, 101,3 kPa) przy umownej zawartości tlenu 6 % dla paliw stałych (także dla drewna – biomasy), 3 % dla oleju i gazu przy spalaniu w kotłach i 15 % przy spalaniu oleju i gazu w turbinach gazowych. Jeżeli wartości stężeń podano dla innych warunków to proszę to dokładnie opisać w wyjaśnieniach. Bardzo istotne jest, aby poziomy emisji w kolumnach 27-29 były podane z rozbiciem dla każdego kotła.W przypadku, gdy do 2003 r. zrealizowano działania ograniczające emisje należy podać średnie stężenia za poszczególnymi kotłami z końcowego okresu eksploatacji po zrealizowaniu tych działań.Podane wartości stężeń w kolumnach 27-29, a także w kolumnach 53-54, 60-61, 67-68, 74-75, 81-82, 88-89, będą stanowić jedną z głównych podstaw do oceny potrzeby dalszych działań ograniczających emisję i ich kosztów, dlatego ważne jest, aby odzwierciedlały rzeczywiste średnie emisje uzyskiwane np. przy ciągłych pomiarach w normalnych warunkach ruchowych kotła, a nie emisje uzyskiwane jedynie krótkookresowo w wyjątkowo warunkach korzystnych np. przy spalaniu paliwa o wyraźnie lepszej jakości niż zazwyczaj. Należy przy tym zwracać szczególną uwagę, czy obecnie możliwe jest w sposób bezinwestycyjny uzyskanie emisji wymaganych przepisami polskimi, które będą transponować dyrektywę (proszę porównać z wymaganiami projektu

13 Prosimy by w takich przypadkach dane o ile to możliwe rozbić pomiędzy poszczególne kotły proporcjonalnie do ilości zużywanego w danym okresie paliwa.

10

rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie standardów emisyjnych z instalacji, który jest dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska).

Kolumny 30-50 Emisje SO2, NOx i pyłu rzeczywiste i prognozowane w wybranych terminach. Horyzont czasowy prognozy dla roku 2008 i 2015/po zakończeniu okresu przejściowego dotyczy jedynie koncentracji zanieczyszczeń w spalinach i ma przedstawiać zamierzony sposób spełnienia wymagań ochrony powietrza dyrektywy (w jaki sposób operator ma zamiar dotrzymać wymagania podejmując działania dla poszczególnych kotłów).Istotne jest także podanie danych historycznych w t/rok z uwzględnieniem także wszystkich wycofanych kotłów, które były eksploatowane w 1980 r. do porównania z emisjami zawartymi w aneksie I i II Dyrektywy.

Kolumny 51-71 Zrealizowane działania w zakresie redukcji emisji SO2, NOx i pyłu. Należy podać działania inwestycyjne i/lub eksploatacyjne realizowane od 1 stycznia 1990 do 2003 r. umożliwiające redukcję emisji zanieczyszczeń - ich koncentracji w spalinach np. budowa instalacji odsiarczania spalin, mokrej, suchej, półsuchej, (jaki sorbent, jaki produkt), zabudowa dysz OFA, recyrkulacja spalin, instalacja katalityczna DeNOx typu SCR lub SNCR, budowa lub modernizacja: elektrofiltrów, filtrów tkaninowych, różnego rodzaju odpylaczy mechanicznych, zastosowanie lepszego i często droższego paliwa (zawartość siarki, popiół, wartość opałowa), budowa kotłów fluidalnych i inne. Prosimy podać tu także takie inwestycje, które niekoniecznie są już zrealizowane i oddane do eksploatacji, ale także takie, które w 2003 r. są w budowie i nie ma wątpliwości że zostaną zakończone (prowadzący dysponuje wystarczającymi środkami na ich sfinalizowanie). W przypadku budowy kotłów fluidalnych należy podać całkowite nakłady inwestycyjne oraz koszty eksploatacyjne związane z dostawą sorbentu i zagospodarowaniem wszystkich odpadów paleniskowych.Nie należy podawać tu kosztów związanych ze zwiększeniem sprawności wytwarzania, które także mają pośredni wpływ na zmniejszenie emisji.Osiągane emisje spalin (kolumny 54,61,68,75,82,89) są rozumiane jako wartości średnie poniżej wartości gwarantowanych i uzyskiwane w normalnych warunkach eksploatacyjnych kotła przy zrealizowanym lub dotychczas planowanym kształcie inwestycji. Prosimy przy ich ocenie uwzględnić uwagi zawarte w opisie do kolumn 24-26. Wartości gwarantowane emisji to wartości z kontraktów na dostawę urządzeń.Stężenia powinny być podane w takich samych warunkach odniesienia jak to opisano w opisie kolumn 27-29. Nakłady inwestycyjne poniesione, a także planowane powinny być określone w takiej walucie, w jakiej zostały poniesione lub szacowano ich wydatkowanie (mogą to być zł, USD lub inna waluta różna od zł) z zaznaczeniem roku, dla którego określono poziom cen. Takie rozwiązanie gwarantuje spójność kursów wymiany i eliminuje potencjalne błędy związane z przeliczaniem kursów. Koszty eksploatacyjne najlepiej podać dla roku 2002 r. w poziomie cen na 1.01.2002.Pierwszy rok pracy instalacji może być z reguły niemiarodajny ze względu na to, że mało która została oddana do eksploatacji 31 XII oraz ze względu na częste przeglądy gwarancyjne. W przypadku określania kosztów eksploatacyjnych na podstawie danych pracy z pierwszego roku eksploatacji proszę przeliczyć na typowy sposób pracy, jakiego należy się spodziewać w następnych latach.Łączną wartość nakładów (kolumny 55, 62, 69, 76, 83, 90) i kosztów eksploatacyjnych (kolumny 57, 64, 71, 78, 85, 92) byłoby dobrze określić z

11

uwzględnieniem następujących pozycji.NAKŁADY:(i) wydatki na budowę lub zakup instalacji i urządzeń technicznych,(ii) wydatki na budowę lub zakup budynków,(iii) wydatki na zakup terenu i/lub wartość rynkową posiadanego gruntu,(iv) wydatki na usprawnienia,(v) wydatki na pokrycie strat produkcyjnych w okresie przejściowym.KOSZTY EKSPLOATACYJNE:(vi) wydatki na robociznę,(vii) wydatki na energię,(viii) wydatki na materiały – w tym sorbenty, oprócz energii,(ix) wydatki na usługi (x) wydatki na wynajem,(xi) wydatki na naprawy(x) wydatki na zagospodarowanie produktów oczyszczania spalin (wzrost wydatków w stosunku do stanu przed zabudową instalacji oczyszczania spalin, z uwzględnieniem wzrostu opłat środowiskowych za ich składowanie o ile jest to realizowane).Jeżeli podane przez Państwa nakłady lub koszty nie uwzględniają niektórych z ww. pozycji, a są one w Waszym przypadku istotne to proszę to skomentować w uwagach. Koszty eksploatacyjne proszę podać z wyłączeniem amortyzacji jako koszty ruchu i utrzymania. (w terminologii zachodniej Operation & Maintenance). W ramach kosztów eksploatacyjnych należy zatem, o ile to możliwe, podać łączne dane uwzględniające np.: koszty utrzymania instalacji, zatrudnienia, zagospodarowania odpadów i produktów ograniczenia emisji, energii, zapotrzebowania materiałów, sorbentów, wody, koszty utrzymania oczyszczalni ścieków z instalacji odsiarczania spalin. Pozycja zagospodarowania produktów może wpływać na zmniejszenie kosztów w przypadku, gdy odpady te (np. gips z IOS) można sprzedać.W analizie należy uwzględnić opłaty związane z korzystaniem ze środowiska (np. zmniejszenie opłat za emisję, a zwiększenie opłat za składowanie odpadów, czy pobór wody).

Kolumny 72-92 Planowane działania w zakresie redukcji emisji SO2, NOx i pyłu, dla spełnienia wymagań dyrektywy przy uwzględnieniu indywidualnych okresów przejściowych i traktowaniu pojedynczego istniejącego kotła jako źródła emisji w nawiązaniu do wymagań projektu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie standardów emisyjnych z instalacji. Obowiązują uwagi jak dla kolumn 51-71.

Kolumny 93-137 dane z tych kolumn mają informować o pracy poszczególnych kotłów w okresie od 1996 do 2000 r. by określić udziały w indywidualnych limitach emisji dla istniejących dużych źródeł spalania w ramach Krajowego Planu Redukcji Emisji, o ile taka opcja zostanie przez Polskę wybrana po przeprowadzonych analizach. Dane te należy podawać z rozbiciem na wszystkie kotły istniejące i nowe, a także dla kotłów wyłączonych. Danych tych można nie podawać jedynie dla kotłów wyłączonych z eksploatacji przed końcem 1995 r.

12

W sytuacji, gdy w kotle jako paliwo podstawowe (poza paliwem do rozpalania kotła) jest wykorzystywany więcej niż jeden rodzaj paliwa, informację o zużyciach i kaloryczności proszę podać dla każdego rodzaju paliwa w arkuszu B_Dodatkowe Paliwo. Analiz składu pierwiastkowego paliwa dla lat 1996-2000 (średnia z przeprowadzonych analiz składu elementarnego) można nie podawać dla węgla kamiennego, oleju opałowego i gazu ziemnego sieciowego. Dane w kolumnie 137 powinny podawać najdłuższy z lat 1996-2000 czas, kiedy źródło nie pracowało np. z takiego powodu iż nie było zapotrzebowania na jego pracę warunkom sposób odpowiadający normalnym warunkom w przemyśle, i gdy nie pracowało ze względu na awarie, usterki lub przerwy na rutynowe lub awaryjne prace remontowe i prace utrzymania. Nie należy tu uwzględniać sytuacji, gdy źródło był odstawione z powodu demontażu tracąc zdolność do działania, lub nie pracowało z powodu nienormalnie długiego braku zapotrzebowania na jego funkcjonowanie.

Kolumny 138-144 opisują dane do oceny terminu wycofania kotłów wynikającego z ich technicznej żywotności. W przypadku, gdyby obecnie dane nt. terminu wycofań wynikających z żywotności nie były podane przez operatorów, w analizach zostaną uwzględnione takie wartości jakie w 2002 r. podali operatorzy w poprzednich ankietach lub ocenił/ zweryfikował to „Energoprojekt-Warszawa” S.A. w analizach przeprowadzonych na potrzeby stanowiska negocjacyjnego dyrektywy 2001/80/WE.

Kolumny 145-151 opisują dane do oceny terminu wycofania kotłów wynikającego z ich technicznej żywotności oraz wymuszonych odstawień zamiast dostosowania do wymagań dyrektywy (przykładowo dla źródeł niedostosowanych może to być oczekiwany krótszy niż w kolumnie 144 termin wycofania z eksploatacji na podstawie art. 4.4 dyrektywy: tj. 20 000 godzin pracy licząc od 1.01.2008, max 2015, lub na końcu przyznanego okresu przejściowego). Dane w kolumnach 148 i 149 są istotne dla źródeł, które w związku ze szczytowym charakterem pracy mogą korzystać z łagodniejszych standardów emisji w zakresie emisji SO2 i NOx.

Kolumny 152-157 zawierają dane do obliczeń rozprzestrzeniania zanieczyszczeń na jakość powietrza. Szerokość i długość geograficzną można odczytać z mapy np. w skali 1:25 000.W przypadku, gdy na terenie zakładu pod jednym adresem znajduje się kilka emitorów można nie różnicować ich współrzędnych geograficznych.

Kolumny 158 – 159 zawierają informacje na temat zużycia paliwa w roku 1988, który stanowi bazę do oceny emisji dwutlenku węgla do przyszłych zobowiązań protokołu z Kioto.

Kolumna 160 W uwagach należy podać imię i nazwisko, kontakt telefoniczny, email, fax. do osoby udzielającej informacji. Należy podać także wszelkie uwagi do ankiety, które wynikają z pozostałych kolumn dla każdego z kotłów z osobna. Jeżeli będzie to potrzebne proszę uwagi zapisać w dodatkowym pliku tekstowym np. w edytorze WORD np. o takiej samej nazwie jak plik EXCEL.

13