WYCHOWANIE INTEGRALNE WE WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI

Cel: Ogarnięcie refleksją zadań rodziców i nauczycieli w obszarze

wychowania

• Ponowoczesność jako kontekst współczesnego wychowania.

• Po co rodzice w szkole?• Cele współpracy rodziców i nauczycieli.• Obszary współpracy.• Normy , reguły i wartości. • Wychowanie integralne

HANNA WASZKIEWICZ

– ODN ŁOMŻA

Po co rodzice w szkole ?• Istnieje wspólny cel: rodzicom i nauczycielom zależy na rozwoju

dziecka;

• Rodzice ponoszą odpowiedzialność za opiekę i wychowanie dziecka i nie są z niej zwolnieni, gdy posyłają dziecko do szkoły;

• Szkoła uczy i wychowuje dzieci, dla których zwykle istotne są jednolite zasady postępowania w sprawach wychowawczych wszystkich dorosłych;

• Rodzice wywierają ogromny wpływ na przyswajanie przez dzieci wartości, przekonań i zachowań – szkoła dopełnia dom;

• Bez współdziałania z rodzicami szkoła nie poradzi sobie np. z zachowaniami problemowymi, ryzykownymi;

• Profilaktyka integralna musi obejmować także działania rodziny;

• Rodzice są głównymi klientami szkoły, płacą podatki;

• Szkoła może pomóc rodzicom w ich kłopotach wychowawczych;

• Oczekiwania rodziców to ważna informacja dla szkoły planującej swoje zadania, nie tylko wychowawcze;

• Opinia rodziców o szkole może służyć poprawie jakości pracy szkoły;

Cele współpracy rodziców i nauczycieli

• Dążenie do usprawnienia pracy wychowawczej z uczniami;

• Lepsze poznanie przez nauczycieli i rodziców poszczególnych uczniów;

• Wzajemne poznanie się i rozumienie nauczycieli i rodziców;

• Zjednoczenie rodziców dla ogółu uczniów;

• Uświadomienie rodziców, że wszechstronny rozwój ucznia zależy od wspólnie realizowanych zadań;

• Umacnianie więzi emocjonalnej między nauczycielami i rodzicami podczas wspólnie wykonywanych zadań;

• Ułatwienie nauczycielom zrozumienia stosunku ucznia do swojej rodziny oraz jej oczekiwań wobec niego;

• Proponowanie rodzicom określonych form oddziaływań wychowawczych, za pomocą których mogliby pomagać swoim dzieciom w rozwoju dojrzałości osobowej;

Obszary współpracy rodziny i szkoły

• Rodzicielstwo – pomoc rodzicom i rodzinom w domowego środowiska wsparcia dla uczących się dzieci;

• Komunikacja – poszukiwanie efektywnych form komunikacji w zakresie oferty programowej i postępów w rozwoju dzieci;

• Wolontariat – pozyskiwanie oraz organizowanie rodzicielskiej pomocy i wsparcia;

• Nauka domowa – dostarczanie rodzicom informacji oraz pomysłów w zakresie pomagania dzieciom w nauce, wypełnianiu obowiązków szkolnych;

• Współdecydowanie – włączenie rodziców we współdecydowanie o wszystkich sprawach związanych z życiem szkoły;

• Współpraca ze społecznością lokalną – rozpoznawanie oraz integrowanie działań zaradczych i usług świadczonych przez środowisko lokalne dla szkół i rodzin;

Ponowoczesność jako kontekst współczesnego wychowania

Ponowoczesność– to całościowy stan współczesnej kultury i cywilizacji, uwzględniający codzienne zachowania ludzi, dominujące wzory myślenia i postępowania, jak również sztukę, politykę, częściowo nawet religię i naukę.

 

 

Ponowoczesność jako kontekst współczesnego wychowania

• Promowanie utopii indywidualistycznego szczęścia.• Promowanie zasady przyjemności.• Powszechna emancypacja.• W centrum uwagi stawianie pojedynczego człowieka.• Stawianie tolerancji i demokracji na szczycie wartości.• Całkowity relatywizm, zupełna pustka aksjologiczna,

moralna, religijna i światopoglądowa.• Myślenie magiczne i życzeniowe.

Wychowanie Wychowanie jest spotkaniem osób: mistrza

i ucznia, ich wspólną wędrówką ku prawdzie, dobru i pięknu.

Wychowawca odsłania te wartości i apeluje.

Sama jego osoba stanowi wezwanie, na które wychowanek odpowiada wolną i osobową

odpowiedzią i postępuje za swym mistrzem

na drodze ku wartościom najwyższym.

  M. Gogacz

Integralne wychowanie

Sfery wychowania

Intelektualna

Cielesna

Emocjonalna

Duchowa

Moralna

Integralność osoby wychowanka

Jest człowiekiem wraz ze swoją:• fizycznością ( ciałem, układami,narządami, itp.)• psychicznością ( spostrzeganiem, przeżywaniem

emocjonalnym, rozumowaniem, ze zdolnościami budowania i operowania pojęciami abstrakcyjnymi, przeżywaniem uczyć wyższych, dokonywaniem wyborów;

• duchowością ( światem wartości, poczuciem sensu życia);

Jest osobą – podmiotem swoich działań, posiadającą swoją wartość i godność, zdolną do samodoskonalenia się, niepowtarzalną i integralną ( tworzącą byt kompletny), wolną w wyborach;

Jest człowiekiem – osobą w drodze doskonalenia własnego człowieczeństwa, by z jednostki niesamodzielnej, niezdolnej do reflektowania siebie, zależnej stać się kimś samodzielnym, samoświadomym, dojrzale kochającym i wolnym;

Moralność

Moralność to niezwykła inteligencja,która pozwala nam odróżniać to, co nas rozwija,

od tego, co nas krzywdzi”

M. Dziewiecki

 

Moralność „Moralność - to osobna dziedzina ludzkiej

egzystencji, a zwłaszcza ludzkiego działania; związana jest ze świadomością i wolną wolą.

Czyny ludzkie w oparciu o świadomość i wolną wolę posiadają wartość moralną, są moralnie dobre lub złe”.

Karol Wojtyła - Miłość i odpowiedzialność ( 1986)

Ogniwa procesu kształtowania charakteru

• Usłyszeć  • Zrozumieć• Zaakceptować • Zapamiętać  • Włączyć do swojego systemu wartości  • Zacząć urzeczywistniać, nawet w małym

zakresie• Podtrzymywać rozpoczęte działania poprzez

codzienną kontrolę jakości działania i zdobytych umiejętności

     

Definicja normy

Normy

stanowią jakby wzorcowe uogólnienie dotyczące

przewidywań zachowania się członków grupy

w różnych sytuacjach.

Normy moralne

• Normy moralne jako „dyrektywy zachowań moralnych” wskazują, jakie wzory zachowań są dozwolone w grupie, jakie postawy i przekonania są akceptowane i jakie cele są do osiągnięcia;

• Są regułami wskazującymi w konkretnych sytuacjach, do czego zobowiązany jest człowiek i w jaki sposób powinien realizować dobro w życiu indywidualnym i społecznym; mają na uwadze dobro człowieka, np. zdrowie, życie , szczęście; odnoszą się do postępowania ludzi, określają ich powinności,z reguły względem innych ludzi; wyrażone są w postaci nakazów lub zakazów.

 

Normy moralne

•  Za każdą normą moralną kryje się ocena moralna; Ocena moralna – wyraża emocjonalny stosunek człowieka do zjawisk i czynów ludzkich, polega bądź na ich zaakceptowaniu, bądź na ich negacji, odrzuceniu;

• Naczelna norma moralna odnosi się do naczelnego dobra człowieka, takiego, które stanowi podstawę wszystkich innych dóbr; takiego, które wskazuje sens moralnej powinności obecnej we wszystkich normach moralnych, a odnoszących się do spełnienia lub zaniechania konkretnych czynów;

 

Zasady tworzenia reguł• Należy ująć sprawy w 3 do 6 reguł – więcej będzie trudno uczniom zapamiętać, a

nauczycielowi zauważyć ich przekroczenie;• Należy podać konkretne reguły związane aktualnie z klasą. Nie należy

przewidywać reguł, które może trzeba będzie dodać za parę miesięcy lub w następnych latach. Dobrze jest unikać sformułowań ogólnikowych;• Trzeba wytłumaczyć powody istnienia reguł;• Gdziekolwiek możliwe, warto sformułować reguły pozytywne np. „Bądź punktualny” zamiast „Nie spóźniaj się”;• Niekiedy, zwłaszcza w odniesieniu do młodszych uczniów, potrzebne jest sprawdzenie, czy rozumieją regułę, a czasem próbne przećwiczenie wykonania

wymogów reguły;• Niekiedy, zwłaszcza w pierwszych tygodniach, trzeba powtarzać reguły, aby dla uczniów było jasne, że nie były one chwilowym pomysłem nauczyciela;

Podział norm

• Normy dotyczące zadania, regulujące metody i sposoby postępowania niezbędne do realizacji celu grupowego;

• Normy regulujące interakcje w grupie – powodujące przewidywalność zachowań poszczególnych osób i zapobiegające pojawianiu się konfliktów;

• Normy dotyczące postaw i przekonań, określające, jakie postawy są w grupie pożądane, jakie zaś są godne potępienia;

• Normy dotyczące zewnętrznych zachowań, np. regulujące sposób ubierania się, uczesania czy postępowania ( normy te służą identyfikacji jednostki z grupą); 

Tworzenie reguł klasowych Z A S A D A

Np.„Nikomu nie wolno wyrządzać krzywdy”  

SKUTEK ZŁAMANIA TEJ ZASADY  

 KONSEKWENCJE ( KARA)        

Wartości

       • Wartością będziemy nazywali dowolny przedmiot materialny czy

idealny, ideę lub instytucję, przedmiot rzeczywisty czy wyimaginowany, w stosunku do którego jednostki lub zbiorowości przyjmują postawą szacunku, przypisują mu ważną rolę w życiu i dążenie do jego osiągnięcia odczuwają jako przymus;

 • Wartościami są te przedmioty, które zapewniają jednostce

wewnętrzną równowagę i dążenie do nich daje poczucie spełnionego obowiązku, lub które dla grupy są niezbędne dla utrzymania wewnętrznej spójności;

 

 

Hierarchia wartości M.Schelera

• Wartości zmysłowe – obejmują przedmioty przyjemności i bólu oraz różnego rodzaju dobra użyteczne;

• Wartości witalne – szlachetność i podłość, moc i słabość, zalety i wady;

• Wartości duchowe- piękno i brzydota, prawość i bezprawie, poznanie prawdy;

• Wartości religijne – szczęście i rozpacz, uczucia świętości i im przeciwne

Wartości chrześcijańskie• Treści czysto nadprzyrodzone, prawdy wiary, niesprawdzalne

racjonalnie, przesądzające o tym, że chrześcijaństwo jest religią historyczną, a nie naturalną;

• Prawdy objawione, wprost odnoszące się do człowieka i jego życia, o charakterze antropologiczno- etycznym, np. grzeszność człowieka, konieczność odkupienia;

• Cel ostateczny, sąd Boży, Dekalog, Kazanie na Górze, sakramenty, Kościół;

• Rola treści chrześcijańskich w życiu człowieka, kulturze i dziejach ludzkości;

Hierarchia i system wartości wychowania i etyki pedagogicznej prof.Janusza Humplewicza

Transcendentalne wartości wychowania

Dziecięctwo Boże Wiara, nadzieja, miłość Czynienie dobra Postawa łączności z Bogiem

Wewnętrzne etyczne wartości wychowania dotyczące:

Osobowości Wszechstronnego rozwoju Postawy i czynów

Naturalne wartości wychowania

Człowiek i jego godność Dojrzałość intelektualna Dojrzałość emocjonalna Tolerancja

Społeczne etyczne wartości wychowania dotyczące:

Rodziny (samorealizacja) Współżycia( środowiska,

wspólnoty) Zawodu ( powołania)

BÓG

Wewnętrzne etyczne wartości wychowania obejmują:

• Miłość• Dobroć• Życzliwość• Serdeczność• Wdzięczność• Ufność• Rozwagę• Mądrość• Dzielność• Roztropność

• Sumienność• Hojność• Wspaniałomyślno

ść• Odwagę• Cierpliwość• Konsekwencję• Stałość• Pokorę• Uczciwość• Altruizm

Społeczne etyczne wartości wychowania obejmują:

• Wychowanie• Nauczanie• Kształcenie• Umiejętności

dydaktyczne• Przykład• Kontaktowość• Utrzymywanie więzów• Przyjaźń

• Koleżeństwo• Solidarność• Pomoc• Służba• Fachowość• Powołanie• Braterstwo• Opieka

Kategorie wartości

 R. Jedliński wyróżnia następujące wartości:

• Trancendentalne (Bóg, świętość, wiara, zbawienie);• Uniwersalne ( dobro, prawda);• Estetyczne ( piękno);• Poznawcze ( wiedza, mądrość, refleksyjność);• Moralne ( bohaterstwo, godność, honor,miłość,przyjaźń, odpowiedzialność, sprawiedliwość, skromność, szczerość, uczciwość, wierność);• Społeczne (rodzina, demokracja, patriotyzm, praworządność, solidarność, tolerancja);• Witalne ( siła, zdrowie, życie); • Pragmatyczne ( praca, spryt, talent, zaradność);• Prestiżowe ( kariera, sława, władza, majątek, pieniądze);• Hedonistyczne ( radość, seks, zabawa); 

Wartości

„Zatem szczęśliwy jest ten,

kto ma należyte rozeznanie wartości,

szczęśliwy jest ten,

kto się czuje zadowolony z rzeczywistości bieżącej,

niezależnie od tego, jaka to rzeczywistość,

szczęśliwy jest ten,

komu drogie jest to, co naprawdę posiada,

szczęśliwy jest ten,

komu każde położenie i warunki zaleca rozum”. 

SENEKA, DIALOGI

 

Godność człowieka• Godność człowieka - jej uznawanie i uszanowanie, stanowi

podstawę dla ocen i norm moralnych, jest obiektywnym punktem odniesienia wszelkich ludzkich czynów, jest wyznacznikiem i norma życia moralnego;

• Uznać godność człowieka to znaczy wyżej stawiać jego samego niż wszystko, cokolwiek od niego pochodzi w widzialnym świecie;

• Wszystkie dzieła i wytwory człowieka, skrystalizowane w cywilizacjach i kulturach, stanowią tylko świat środków, którymi człowiek posługuje się w dążeniu do właściwego sobie celu;

• Zasada afirmacji godności ludzkiej jest urzeczywistniana przez akty czynienia dobra, a unikania zła w relacjach interpersonalnych;

• Uszanowanie godności dokonuje się w aktach /czynach/ moralnie godnych, tzn. w czynach bezinteresownych, zrodzonych z ludzkiej wolności oraz zgodnych z sumieniem jako ostateczną normą moralności;

Odpowiedzialność

Odpowiedzialność – to służba prawdzie i zdolność i zdolność do ponoszenia konsekwencji własnych działań;

Odpowiedzialność jest rdzeniem doświadczenia moralnego człowieka, rozróżniając dobro i zło, zawarte w treści spełnionego działania, ma świadomość, że stanowi ono część konsekwencji związanych z podjętym działaniem;

Sfery odpowiedzialności wg. Romana

Ingardena

Ponoszenie odpowiedzialności za coś;

Podejmowanie odpowiedzialności za coś;

Pociąganie do odpowiedzialności;

Działanie odpowiedzialne

Wychowanie w duchu wartości w rodzinie i szkole dokonuje się dzięki:

• Wspólnym z wychowankiem odkrywaniem ( poprzez dialog) wartości, czyli poznawaniem, czym są w swej istocie poszczególne wartości; 

• Ukazaniu, na czym polega myślenie według wartości;

• Ukazaniu, na czym polega podejmowanie decyzji w kontekście urzeczywistniania jakiejś wartości;

• Ukazaniu, na czym polega rozwiązywanie konfliktów interpersonaln• i wewnętrznych w duchu wierności wartościom;

• Ukazaniu, na czym polega życie (działanie) według wartości; 

• Wzbudzeniu u wychowanka motywacji do urzeczywistniania wartości;• Ukazywaniu hierarchii wartości; 

Wychowanie integralne – zadania rodziców i nauczycieli

Pomaganie wychowankom w kształtowaniu zdolności realistycznego i uczciwego myślenia, poznawania realnej, obiektywnej rzeczywistości w której żyją, w zrozumieniu, że nie można odłączyć zachowań od naturalnych konsekwencji tych zachowań;

Pomaganie wychowankom w zrozumieniu, że emocje to reakcja człowieka na jego własne zachowanie i własną sytuację życiową, reakcja na osoby, sytuacje i wydarzenia zewnętrzne, które wpływają na jego los;

Pomaganie wychowankom w kształtowaniu dojrzałej postawy wobec własnej cielesności, płciowości i seksualności w oparciu o pozytywną motywację, zachowanie dyscypliny i czujności wobec własnego ciała;

Uczenie wychowanków stawiania sobie pytań o całą rzeczywistość: o to kim są i po co żyją, o to, jaki sens ma ich ciało, ich myśli i ich emocje, a także o to, jaki sens mają oni sami i życie, które stało się ich udziałem;

Rozwijanie wrażliwości moralnej wychowanków oznaczającej inteligentne odróżnianie zachowań, które rozwijają od zachowań przez które krzywdzą siebie i innych;

Formowanie prawego sumienia, zdolności odróżniania dobra od zła moralnego oraz motywowanie podejmowania pracy nad sobą przez całe życie;

Zasady wychowania

Rodzice pierwszymi i niezastępowalnymi wychowawcami;

Współpraca domu, szkoły i Kościoła w wychowaniu;

Integralność wychowania;

Oparcie wychowania o system wartości;

Szacunek dla wychowanka;

Ciągłość wychowania do miłości;

Autentyzm wychowawcy;

DEKALOG RODZICA

• Miłość daje miłość – uczę swoje dziecko otwartości, dobroci, bezinteresowności względem drugiego człowieka;

• Szanuję cudze poglądy – staram się spokojnie wysłuchać racji mojego dziecka zanim wyrażę ostateczną opinię;

• Lęk jest wrogiem zaufania – dążę do zapewnienia dziecku poczucia bezpieczeństwa, atmosfery przychylności i aprobaty;

• Autorytety są drogowskazami w osiąganiu życiowych celów – podsuwam mojemu dziecku przykłady wartościowych, zasłużonych ludzi dla Ojczyzny, kultury, nauki i sportu;

• Przykład własnego życia jest najlepszą nauką – unikam fałszu i dwuznaczności w swoim postępowaniu;

• Mówię dziecku, że jest dobre, że potrafi – mobilizuję je do działania, wskazuję jego mocne strony;

• Umiem „czytać” swoje dziecko – znam jego psychikę, zachowania, potrafię szybko zareagować na pojawiające się zagrożenia;

• Empatia to dar rozumienia bez słów – reaguję na przeżycia dziecka;• Pochwała jest motorem dalszych sukcesów – rozsądnie nagradzam

i doceniam nawet najmniejsze starania;• Pomagam w granicach rozsądku – uczę samodzielności,

odpowiedzialności za własne czyny, podejmowania trafnych decyzji;

Rodzice i dzieci

Prawdziwym domem człowieka

są inne osoby,

a nie bezkresna i zimna próżnia kosmosu.

Będąc w tym „domu” jesteśmy bezpieczni,

jakoś to chroni nasze istnienie, dostarcza

motywów życiowych.

Mamy dla kogo żyć.

Krzysztof A. Wojcieszek

Rodzice i dzieci

Wszystkie odniesienia ludzkie, wszystko to, co wiąże się

z uzyskaniem harmonii elementów w człowieku i co

stanowi jego rozwój, zapoczątkowuje się i trwa

na mocy wyników

Pierwszego spotkania z ludźmi.

Z rodzicami

Krzysztof. A Wojcieszek

Wychowanie

Dobra szkoła – to przede wszystkim mądra szkoła.

Niechaj w pracy wychowawczej wszyscy zaangażowani w nią ludzie,

zarówno wierzący, jak i poszukujący i nieweirzący poczują się związani

najpiękniejszym zadaniem –

cierpliwego i pełnego spokojnej mądrości ukazywaniu dojrzewającym

ludziom,

jak być człowiekiem naprawdę......

Jan Paweł II