646464

Przypomnijmy,żew dwóchpoprzed-nichczęściachartykułu,któreukazałysięw 2013r.nałamach„NowoczesnegoBudownictwaInżynieryjnego”[cz.1,nr2(49) i cz.2,nr3(50)],zaprezento-wanowybitneprzykładyinfrastrukturykomunikacyjnejw postacibezobsługo-wegometra i  jednoszynowejkoleinaPalmaDżamiraw DubajuorazmostuszejkaZayedaw AbuDhabi,atakżenaj-bardziejznacząceobiektyw obszarzebudownictwaogólnego,częstowyróż-niającesięcechamirekordowymi.Byłyto:BurdżChalifa,najwyższabudowlaświata,dwanajbardziejluksusoweho-

tele–BurdżalArabw Dubajui EmiratesPalacew AbuDhabi,a ponadtohotelAtlantis,ThePalmnawyspiePalmaDża-miraw Dubaju,meczetZayedaw AbuDhabi,wybitnyprzykładwspółczesnegobudownictwasakralnegozwiązanegoz  islamemoraz torFormuły I w AbuDhabiwrazz pawilonemŚwiatFerrari(FerrariWorld)jakoprzykładekskluzyw-negoobiektusportowegoi zamkniętegoparkutematycznego.W trzeciejczęściartykułuuwagazo-

stałaskoncentrowananarealizacjidziel-nicykulturyw AbuDhabinawyspieSaadiyat(wyspieSzczęścia),znajdują-

cejsięnaobrzeżachemirackiejstolicy,napółnocnymwschodzieodcentrum.Budowanadzielnica,wzbudzającakon-trowersjewśródspecjalistówz różnychstronświata,stanowigłównyelementznaczniewiększegozałożeniaurbani-styczno-architektonicznego,obejmują-cegozabudowępozostałejczęściwyspy.Nakładyinwestycyjneszacowanesąnapoziomie27mldUSD.Matupowstaćnowa baza hotelowa, obiekty  tury-styczne,polagolfowe,marinyorazwillei apartamentowcedlaponad125tys.osób.Wyspazostaniepołączonaz mię-dzynarodowymlotniskiemw AbuDhabidwiema10-pasmowymiautostradami.Podjętezadaniejestdużymwyzwaniemdlaurbanistów,architektówi inżynierówz różnychbranżzewzględunarealizacjęinwestycjiw całkowicieniezagospodaro-wanymterenie,gdzienie istniejąpro-blemyzwiązanez sąsiedztwemzastanejinfrastruktury.W związkuz tympowstajezupełnienowajakość,nawiązującadonajnowszychtrendóww kształtowaniuprzestrzenimiejskiej,w tymo charak-terzemonumentalnym.Jesttopierwsza

Wybitne dzieła inżynierii i architektury

W  tej części artykułu przedstawiono najnowsze, ale już realizowane projekty inwestycyjne związane z  kulturą, sztuką, nauką i  rozrywką w  Zjednoczonych Emiratach Arabskich (ZEA). To nowy obszar aktywności, który zyskał uznanie wśród bogatych inwestorów w ZEA.

w Zjednoczonych Emiratach Arabskich

część 1część 3

tekst: dr inż. KAROL RYŻ,KatedraBudowyMostówi Tuneli,PolitechnikaKrakowska;

PrzedsiębiorstwoUsługInżynierskichProkomS.C.

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Listopad – Grudzień 2013

656565

okazjaw nowoczesnymświeciedozbu-dowaniadużejgrupyobiektówmonu-mentalnychw niedalekim,wzajemnymsąsiedztwiebeztzw.ograniczeńkontek-stualnych.Architekturai urbanistykanawyspieSaadiyatmastanowićkontrastdlaogólnieznanejzabudowyAbuDhabi,gdziedominantęstanowiąwieżowcezestali,betonui szkła.Niektórzy określają to zamierzenie

inwestycyjnenowymwielkimcentrumkulturalnym świata. To tutajwłaśniepowstajezespółekskluzywnychobiek-

tówmonumentalnych, który tworzą:Muzeum Narodowe Szejka Zayeda(architektNormanFoster),kolejnepoNowymYorkui BilbaoMuzeumSztukiWspółczesnej–GuggenheimAbuDhabi(architektFrankOwenGehry),CentrumTeatru,Tańcai Muzyki(architektZahaHadid),MuzeumMorskie(architektTa-daoAndo)orazMuzeumSztukiDawnej–LouvreAbuDhabi(architektJeanNo-uvel).Zespółobiektówsłużącychkultu-rzezostanieuzupełnionyoAkademięSztukPięknych,szkołyplastyczneorazpawilonydlawystaw tymczasowych.Przedstawioneprzykładywskazują,żeaktywnośćinwestycyjnaw ZEAkoncen-trujesięnietylkonaobiektachkomercyj-nych,alerównieżobejmujesferęszerokorozumianejkultury.

Muzeum Narodowe Szejka ZayedaKonkursnazaprojektowaniemuzeum

wygrałasłynnaw świeciepracowniaar-chitektonicznaFoster+Partners.LordFo-ster,głównytwórcawizjiarchitektonicz-nejfrancuskiegowiaduktuMillauorazprojektuprzebudowyberlińskiegoRe-ichstagu, stworzył w centrum dzielnicykulturyoryginalnyzespółnawiązującydotradycjii kulturyarabskiej.Muzeumz jednejstronyupamiętniażyciei wielkiedokonaniaszejkaZayeda(ojcanarodu),z drugiejnatomiastnawiązuje,zwłasz-czaformą,dodynamicznychprzemianspołecznych,politycznych,gospodar-czychi kulturowych,jakiejużnastąpiłyi współcześnie trwająw ZEA.Zespółmuzeumtworzypięć smukłychwież,którychkształtdośćczytelniewypro-

Panorama miasta Abu Dhabi, fot. S. James, Fotolia.com

Wybitne dzieła inżynierii i architektury

Widok satelitarny wyspy Saadiyat – wyspy Szczęścia. Stan obecny; źródło: Google’s maps

Niektórzy określają to zamierzenie inwestycyjne, jakim jest dzielnica kultury w Abu Dhabi, nowym wielkim centrum kulturalnym świata.

ZJEDNOCZONE EMIRATY ARABSKIE

Listopad – Grudzień 2013 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

Jest to pierwsza okazja w nowoczesnym świecie do zbudowania dużej grupy obiektów monumentalnych w niedalekim, wzajemnym sąsiedztwie bez tzw. ograniczeń kontekstualnych. Architektura i urbanistyka na wyspie Saadiyat ma stanowić kontrast dla ogólnie znanej zabudowy Abu Dhabi, gdzie dominantę stanowią wieżowce ze stali, betonu i szkła.

666666

wadzonozkształtuskrzydełsokoła,ulu-bionegoptakaArabówi szejkaZayeda.Wieżemają lekkąkonstrukcjęstalowąi wysocewystudiowanąformęw kon-

tekście ostrychwymogówaerodyna-micznych(rejonnawiedzająsilnewiatry).Zostałyzaprojektowanejakokonstrukcjetermiczno-solarne,cosprawia,żeusytu-owaneu  ichpodstawypomieszczeniagaleriisąklimatyzowanew dużejmierzew naturalny sposób. Takie rozwiązanienawiązujedodawnychbudowlanychtradycjiarabskich,wykorzystującychnadużąskalęefektkominówtermicznychorazwieżwiatrowychdonaturalnejkli-matyzacjipomieszczeń.ZdaniemLordaFostera,MuzeumNa-

rodoweSzejkaZayedabędziewyrazemjegoumiłowanianaturyArabiiorazdo-

kumentemwielkiego,wszechstronnegodziedzictwa,jakiepozostawiłswojemunarodowi.

Muzeum Sztuki Współczesnej – Guggenheim Abu Dhabi

Popodpisaniuporozumieniaz Solo-monR.Guggenheim Foundationw No-wymJorkuarchitektFrankOwenGehry,wybitnyprzedstawicieldekonstruktywi-

zmu,mógłprzystąpićdoprojektowa-niatrzeciego,największegonaświecie(30  000 m2) Muzeum Guggenheimaw AbuDhabi.Wielobryłowy,zróżnico-

wanykolorystycznieobiekt jest łatwokojarzonyz jegoautorem,gdyżzawieracharakterystycznedlaniegoformysty-listycznew postacisilnieprzechylonychścianorazpofalowanychpłaszczyzn. Lo-kalizacja na brzegu wyspy uzupełniarzeczywistąformębudowlijejodbiciemw wodachzatoki.EkspozycjamuzeummanawiązywaćdosztukiwspółczesnejAbuDhabiorazuwzględniaćdorobeki dzie-

Plan zagospodarowania wyspy Saadiyat, fot. K. Ryż

Lokalizacja na brzegu wyspy uzupełnia rzeczywistą formę budowli jej odbiciem w wodach Zatoki Perskiej.

Dzielnica kultury na wyspie Saadiyat. Muzeum Guggenheim Abu Dhabi (północny zachód wyspy). W kolejności na brzegu wyspy: Muzeum Klasyczne (Louvre Abu Dhabi), Centrum Teatru, Tańca i Muzyki (Performing Arts Centre), Muzeum Morskie (za mariną, poza fotografią), w centrum dzielnicy – Muzeum Narodowe Szejka Zayeda, fot. K. Ryż

Widok ogólny Muzeum Narodowego Szejka Zayeda. W tle powyżej Muzeum Guggenheim Abu Dhabi, fot. K. Ryż

Wizualizacja zabudowy wyspy Saadiyat. Na pierwszym planie Muzeum Guggenheim Abu Dhabi oraz Muzeum Klasyczne (Louvre Abu Dhabi), fot. A. Ryż

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Listopad – Grudzień 2013

Zespół muzeum tworzy pięć smukłych wież, których kształt dość czytelnie wyprowadzono z kształtu skrzydeł sokoła, ulubionego ptaka Arabów i szejka Zayeda.

676767

dzictwosztukiislamu.Oddanieobiektudoużytkuprzewidzianow 2017r.

Centrum Teatru, Tańca i  Muzyki (Performing Arts Centre)

CentrumsztukZahyHadid,twórczyniformyarchitektoniczno-estetycznejmo-stuszejkaZayeda(por.pierwszaczęśćartykułu), czerpie inspiracje z  wieluróżnychźródeł(głównienaturai archi-tekturaorganiczna).Budziskojarzeniaz  pojazdem kosmicznym, nawiązujedoformżywychorganizmów(ludzie,zwierzęta,rośliny),generalnie–tworzyniespotykaną,jedynąw swoimrodzajuformę.Zamkniętaw sposóbnieregularnyprzestrzeńobiektuobejmujescenęmu-zyczną,salękoncertową,operę i dwateatry.Pięćsalmożeprzyjąćłączne6300widzów.Dużaażurowośći przezroczy-stośćbryłycentrumstwarzająwrażenieprzenikaniasięz lazurowymiwodamiZa-tokiPerskiej.Falującastrukturaobiektuwtapiasięw morskątoń,a całośćformybudzinieodparteskojarzenie,jakbykon-certjużtrwał,a muzykaunosiłasięnadwodami.

Muzeum MorskieMuzeumMorskieminimalistyTadao

Ando cechuje bardzo surowa forma.Płaszczyznyi powierzchniezamykającekubaturęobiektuprzezodblaskowewy-kończeniedominująnadmorzemi lą-dem.Obiekt jestdostrzegalnyz dużejodległości.Wnętrzemuzeumnawiązuje

downętrzastatku.Stropyspontaniczniekojarząsięz pokładami,a całośćbardzodobrzekorespondujez morskąhistoriąEmiratów,którejprezentacjimawłaśniesłużyćMuzeumMorskie.

Muzeum Klasyczne (Sztuki Daw-nej) – Classical Museum Louvre Abu Dhabi

ArchitektJeanNouvel,autorprojektuLouvreAbuDhabi,zamknąłprzestrzeńfunkcjonalnąmuzeumprzezroczystą

kopułą o  rozwiniętej strukturzewe-wnętrznej. Powłoka kopuły jest ele-mentem ażurowym, wpuszczającymrozproszone światło do zespołu na-krytychw tensposóbobiektówtwo-rzącychmuzeum. Obiektywewnętrznepozostająw relacjiz odsłoniętymifrag-mentamistarychbudynkóww obrębiestanowiskarcheologicznych.MuzeumLouvrew Paryżuużyczyłoswojejna-zwyi zadeklarowałoobecnąi przyszłąwspółpracę(m.in.opracowywanieeks-pertyz)z LouvreAbuDhabi.Mówisięo koszcietejkontrowersyjnejtransakcjinapoziomie1mldUSD.

Wizualizacja projektu Muzeum Narodowego Szejka Zayeda, fot. A. Ryż

Centrum budzi skojarzenia z pojazdem kosmicznym, nawiązuje do form żywych organizmów (ludzie, zwierzęta, rośliny), tworzy niespotykaną, jedyną w swoim rodzaju formę.

ZJEDNOCZONE EMIRATY ARABSKIE

Listopad – Grudzień 2013 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

Stropy spontanicznie

kojarzą się z pokładami statku, a całość bardzo dobrze koresponduje z morską historią Emiratów.

Muzeum Sztuki Współczesnej – Guggenheim Abu Dhabi, fot. K. Ryż

Paryski Luwr użyczył swojej nazwy i zadeklarował współpracę z Louvre Abu Dhabi.

686868

PodsumowanieCzęść trzecia artykułu zamyka cykl po-

święconywybitnymosiągnięciomw ob-szarzeinżynierii lądowej i architekturyw ZEA.Inwestowaniew szerokorozu-mianąinfrastrukturęprzekształciłoEmi-

ratynaprzełomieXXi XXIw.w wielkiplacbudowy,a osiąganerezultatybu-dząpodziww skaliglobalnej.AbuDhabii Dubajprzeobraziłysięw wielkieświa-towemetropolie.Biedny,niewielkikraj,utrzymującysięz rybołówstwai połowuperełw pierwszejpołowieXXwieku,stał sięw  jego końcowychdekadachwielkim eksporterem ropy naftowej,która jestgłównymźródłemdochodui dobrobytujegoobywateli.Obserwa-cjainicjatywtegopaństwanapoczątku XXIw.wskazujenapodejmowaniewieluwysiłkóww kierunkudywersyfikacjiźró-dełdochodów.Turystyka,handeloraznowetechnologie(np.proekologicznenowemiastoMasdarnaobrzeżachAbu

Dhabiz obiektamiwznoszonymiw kon-wencji pasywnej) już obecnie stanowiąistotny składnik dochodów, tworzącalternatywędlapetrodolarów,którychnapływz brakuropyw niedalekiejprzy-szłościmożesięwyczerpać.

Przedstawione w  niniejszej częściartykułubudowlemającharaktermo-numentalny,ekskluzywny,sytuującsięw obszarachkultury,sztuki,naukii roz-rywki.KreatorzykierunkówrozwojuZEAdostrzeglipotrzebęzaspokajaniarównieżpotrzebwyższych,zwłaszczaw odniesie-niudobogatszychturystów,którzycorazliczniejodwiedzająkrajkażdegoroku.Ważnymczynnikiemsprawczymnowychpomysłówinwestycyjnychjesttakżewi-doczna rywalizacjamiędzyemiratami(np.DubajkontraAbuDhabi)o palmępierwszeństwaw przyciąganiuturystykizagranicznej.ZEAaspirujądorolinowegocentrumkulturalnegow tejczęściświata,dążącdopromowaniaw świeciedorobku

kulturyi sztukiwszystkichArabów.Two-rzonemuzea sztuki mają być uniwersalne,w szczególnościpozbawionecechyeuro-pocentryzmu.Celempodjętegowysiłkustworzeniawielkiegocentrumkultural-negow tejczęściświatajestrównieżchęć

zmianyniezawszedobregowizerunkuArabów.Podejmowanedziałaniawska-zująnazarysowującąsiętendencjęod-pływudziełsztuki,zwłaszczaz Europy,w kierunkuBliskiego,Środkowegoi Da-lekiegoWschodu.Sztukapodążazaka-pitałem,któregodyslokacjęw teobszaryświatamożnazaobserwowaćw ostatnichlatach.W innychkrajacharabskichrejonuZatokiPerskiejrównieżmożnaobserwo-waćdużywzrostzainteresowaniainwe-stycjamizwiązanymiz kulturąi sztuką.Opisanew cyklutrzechpublikacjibu-

dowlemają często cechy ekstremalne,sytuującsięnaszczytachróżnychświato-wychrankingów.Konkurencjajestjednakduża, zwłaszcza wśród państw Zatoki

Model Centrum Teatru, Tańca i Muzyki (Performing Arts Centre), fot. K. Ryż

Model Muzeum Morskiego – architektura, fot. K. Ryż

Model Muzeum Morskiego – konstrukcja obiektu, fot. K. Ryż

Muzeum Morskie – wizualizacja, fot. K. Ryż

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Listopad – Grudzień 2013

ZJEDNOCZONE EMIRATY ARABSKIE

696969

Perskiej,gdzierywalizacjamacharakterprestiżowyi jestwspieranaogromnyminaskalęświatowąfunduszami.Napo-czątku2013r.rozpoczętorealizacjęWieżyKrólewskiej(RoyalJeddahTower)w mie-ścieportowymDżudda(Dżidda)w Ara-biiSaudyjskiej.Wysokośćwieżysięgnie 1000m,będziewięcwyższaodopisanegow drugiejczęściartykułuBurdżChalifa o 172m.Porazkolejnyzostaniepobityrekordwysokościbudowli,wyznaczającnowąbarierędlakonstruktorówi archi-tektów.WieżęzaprojektowałapracowniaAdrianSmith+GordonGillArchitecture,którawcześniejprzygotowałaprojektBurdżChalifa(por.drugaczęśćartykułu),a inwe-stycjęo wartościok.2,7mldUSDfinansujeGrupaBinladenz ArabiiSaudyjskiej.

Literatura

W  artykule wykorzystano źródławłasne pozyskane podczas podróżyautora po Zjednoczonych EmiratachArabskichjesienią2012r.orazwybraneźródłainternetowe. Muzeum Klasyczne (Louvre Abu Dhabi) – konstrukcja przekrycia, źródło: ideasgn.com

Muzeum Klasyczne (Louvre Abu Dhabi). Model w układzie urbanistycznym dzielnicy kultury, fot. K. Ryż

ZJEDNOCZONE EMIRATY ARABSKIE

Listopad – Grudzień 2013 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

ZEA aspirują do roli nowego centrum kulturalnego w tej części świata, dążąc do promowania w świecie dorobku kultury i sztuki wszystkich Arabów.

Muzeum Klasyczne (Louvre Abu Dhabi). Model obiektu oraz konstrukcja przekrycia, fot. K. Ryż