WULKAN 1(17) | 2009 1

TEMAT NUMERU

SMART: metering, grid,

utilities, planet... Caa prawda o inteligencji

>6

012009

WULKANENERGIA W INFORMATYCZNYM WYDANIU

WY

DA

WC

A W

INU

EL (G

RUPA

SY

GN

ITY

)

TRENDYCzego si spodziewa po epoce energetyki rozproszonej? >14

WIEDZA Gazem do nowoczesnego wizerunku >20

OPINIE

Instalowanie inteligentnych licznikw babci emerytce >26

2 WULKAN 1(17) | 2009

Kiedy smart bdzie smart?

Smart metering bez smart grid to jak budowanie odcinka autostrady

bez poczenia z sieci drg.TEKST: WALDEMAR KAUA

W Polsce ju od kilku lat jestemy wiadkami dyskusji i debat, mode- rowanych gwnie przez Urzd Regulacji Energetyki, powiconych inteligentnemu opomiarowaniu. Jednym tchem wymieniane s korzyci, jakie smart metering przyniesie nie tylko wszystkim uczest-nikom rynku energii, ale i caej gospodarce. Smart metering jawi si jako panaceum na wszelkie wyzwania, przed ktrymi staje wspczesna elektroenergetyka. Realizacja wymaga pakietu klimatycznego 3x20, ograniczenie wzrostu zapotrzebowania na energi, efektywne zarzdzanie generacj rozproszon, a nawet wprowadzenie rzeczywistej konkurencji na rynku energii elektrycznej w Polsce wszystko to stanie si faktem po opomiarowaniu inteligen- tnymi licznikami ok. 15 milionw odbiorcw energii i uruchomieniu zdalnej transmisji danych pomiarowych. Naturalnie pod warunkiem, e wszelkie prace w ramach projektw wdraania inteligentnego opomiarowania, realizowanych i finansowanych przez Operatorw Systemw Dystrybucyjnych, koordynowane bd przez specjalnie powoan w tym celu instytucj Niezalenego Operatora Pomiarw.Mona jednak rwnie na inteligentne opomiarowanie spojrze z nieco szerszej perspektywy i smart metering potraktowa jako element wikszej caoci: smart grid. Inteligentna sie elektroenergetyczna skutecznie reagowaaby na zachowania wszystkich przyczonych podmiotw (wytwrca, prosument, odbiorca, operator sieci), a nawet zachowania te kreowaa.W Polsce funkcjonuje model wytwarzania oparty na wielkich, centralnie dysponowanych elektrowniach systemowych, zaprojektowany dla dostarczania energii z sieci przesyowej poprzez sie promieniow do odbiorcw kocowych. W miar wyczerpywania si tradycyjnych surowcw energetycznych i w zwizku z promowaniem rde odna-wialnych te ostatnie zyskuj coraz wiksze znaczenie w pokrywaniu zapotrzebowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. S to elektrownie soneczne, wodne lub wiatrowe o mocy od kilkudziesiciu kW do kilkuset MW, pracujce na sie dystrybucyjn wysokich i red-nich napi. Decentralizacja wytwarzania w rdach odnawialnych powoduje konieczno bardziej skutecznego zarzdzania prac nie tylko sieci SN, ale rwnie nN, gdzie przyczane s kolejne rda energii odnawialnej. rda te, zwaszcza wiatrowe i solarne, pracuj jedynie w sprzyjaj- cych warunkach atmosferycznych i cho peni coraz waniejsz rol w zastpowaniu elektrowni systemowych, nie s w peni dyspozycyjne w tradycyjnym znaczeniu wymagaj uruchamiania i efektywnego sterowania w czasie rzeczywistym rde rezerwujcych w szczytach

OKIEM EKSPERTA

WULKAN 1(17) | 2009 3

SPIS TRECI

4 Mody Postpy Polski w zdalnym dostpie

6 Temat numeru Caa prawda o inteligencji, czyli... ...jak EnergiaPro zblia si ku smart meteringowi, ...co zawiera si w programie smartUTILITIES, ...jak wyobrania IBM sprzyja planecie

13 (Nie) zdarzyo si rodowisko a sprawa polska

14 Trendy Czego si spodziewa po epoce energetyki rozproszonej?

19 Sylwetki Portret analityka Lidia Torbus

20 Wiedza Gazem do nowoczesnego wizerunku

22 Technologie Biznes i IT pod rk

25 Gocinnie Mdro usug komunalnych

26 Opinie Instalowanie inteligentnych licznikw babci emerytce

WULKAN. MAGAZYN DLA UTILITIES Czasopismo wpisane do rejestru dziennikw i czasopism pod numerem rej. Pr 2408

Wydawca: WINUEL SA (Grupa Sygnity) ul. Strzegomska 140 a, 54-429 Wrocaw T: +4871 356 30 00, F: +4871 356 30 01 www.winuel.com.pl, www.sygnity.pl

Redaktor naczelna: Aneta Magda

Projekt: Generator (www.generator.com.pl)

Partner wydania

zapotrzebowania oraz moliwoci sterowania poborem w dolinach. Nowe podejcie do problemu wytwarzania rozproszonego wymaga szerszego zakresu zarzdzania obcieniem, zintegrowania zasobw generowania i magazynowania energii w systemie dystrybucyjnym, zblienia generacji do punktw poboru, wikszej elastycznoci wcz-nie z przechodzeniem do pracy wyspowej nie tylko w przypadku wystpienia blackoutw. Osignicie satysfakcjonujcego poziomu wzrostu efektywnoci ener- getycznej oraz ograniczenie emisji gazw cieplarnianych jest moliwe przez wprowadzenie nowej generacji rozwiza technicznych okre- lanych jako sie inteligentna. Smart grid to kompleksowe rozwizania techniczne, informatyczne i organizacyjne, wykorzystujce najnowsze technologie obejmujce rda rozproszone, moliwo automatycznej rekonfiguracji rozdziau mocy dla zwikszenia niezawodnoci, bardziej zaawansowan auto- matyk dla zapewnienia cech samonaprawialnoci sieci oraz bardziej efektywn eksploatacj systemu elektroenergetycznego.

Przy takim podejciu smart metering rozumiany jest jako proces powszechnej modernizacji ukadw pomiarowych energii elektrycznej, uruchamiania systemw zdalnej transmisji danych oraz wdraania informatycznych systemw zarzdzania danymi pomiarowymi. Jako taki powinien wic by przede wszystkim rdem danych dla systemw automatycznego zarzdzania sieci inteligentn, algoryt- mw monitorujcych ewentualne zagroenia i analizujcych moliwe warianty naprawy oraz wspomagajcych procesy decyzyjne operatorw systemw elektroenergetycznych. Jednak jeli tylko do tego ograni- czymy smart metering, nie bdzie smart. Nie chodzi o to, by insta- lowa liczniki, ale o to, by wiedzie po co. Jeli zaoy si, e celem tego typu dziaa jest efektywniejsze wykorzystanie surowcw energetycznych, mocy wytwrczych, sieci przesyowych i dystrybu-cyjnych, podniesienie standardw obsugi odbiorcw oraz ochrona rodowiska naturalnego to smart metering jest na pewno jednym z narzdzi. Powinien by ulokowany midzy systemami obsugi odbiorcw (w szczeglnoci systemami bilingowymi) a inteligentn sieci. Wtedy speni sw funkcj. A przy okazji smart metering moe by kreatorem zachowa odbior-cw podanych ze wzgldu na bilansowanie KSE. Mona bowiem oczekiwa, e odbiorcy energii rozliczani na podstawie rzeczywistych danych pomiarowych, a nie jak to si dzieje obecnie prognozowanego zuycia, byliby skonni racjonalizowa struktur swego poboru, zwasz- cza gdyby towarzyszyy temu wyrane bodce ekonomiczne.

4 WULKAN 2(16) | 2008

Postp w dostpieW Polsce zdalny odczyt licznikw energii elektrycznej to jak na razie projekty w fazie pilotau. Co warto bra pod uwag na etapie planowania inwestycji?TEKST: PRZEMYSAW PRUS

Wdroenia zagranicznePierwsze pilotaowe projekty systemw zdalnego odczytu licznikw energii elektrycznej odbiorcw indywidualnych zostay zainicjowane w latach dziewi-dziesitych ubiegego wieku. Wdroenia te byy moliwe dziki coraz powszech-niejszemu wprowadzaniu do produkcji elektronicznych licznikw energii elek-trycznej i rozwojowi bezprzewodowych systemw transmisji danych. Obecnie w kilku krajach Unii Europejskiej funk- cjonuj ju produkcyjnie systemy zdalnego odczytu licznikw energii elektrycznej (czsto rwnie innych mediw gaz, woda, ciepo zwaszcza tam, gdzie dziaaj tzw. przedsibiorstwa multienergetyczne). Najwiksze syste- my tego typu dziaaj we Woszech (ENEL Distribuzione SpA system typu AMM uruchomiony w ramach projektu Telegestore obsuguje ponad 30 milio- nw licznikw) oraz systemy AMR VATTENFALL AB w Szwecji (850 tysi- cy licznikw) i Finlandii (ponad 370 tysicy licznikw).

Coraz czciej kolejne europejskie przed- sibiorstwa energetyczne informuj o uruchamianiu projektw modernizacji ukadw pomiarowych odbiorcw maso- wych. Ostatnio we Francji (EdF) zosta uruchomiony projekt pilotaowy zdal- nego odczytu 350 tysicy licznikw. Przedsibiorstwa energetyczne, ktre zdecydoway si na wdroenie instalacji AM (wspomniane projekty woski i szwe- dzki), wykorzystay projekty inwesty-cyjne do poprawy wizerunku firmy oraz kreowania marki przedsibiorstwa, akcentujc w kampaniach informa-cyjnych gwnie korzyci, jakie nowe technologie pomiarowe przynosz odbiorcom.

Sytuacja w PolsceW Polsce dziaa obecnie kilkanacie instalacji zdalnego odczytu licznikw od- biorcw indywidualnych, obsugujcych od kilkudziesiciu do prawie dwch tysicy licznikw. Wdroenia te jednak nie wyszy poza faz pilotau, a procesy handlowej obsugi indywidualnych od-

biorcw energii elektrycznej w dalszym cigu realizowane s w sposb trady-cyjny poprzez obsug inkasenck. Z tego rwnie powodu kilka systemw AM, wdroonych w latach dziewidzie-sitych, dzi ju nie funkcjonuje. Realizo- wane dotychczas w Polsce projekty pilotaowe systemw AMR s w gruncie rzeczy instalacjami dowiadczalnymi dla producentw urzdze.Dysproporcje we wdraaniu nowoczes- nych rozwiza w zakresie opomiaro- wania zuycia energii w poszczeglnych krajach Unii Europejskiej wynikaj przede wszystkim z rnic w standardach obsugi odbiorcw energii elektrycznej i zwizanych z nimi kosztw odczytw wykonywanych przez inkasentw w przedsibiorstwach energetycznych oraz stopnia, w jakim regulacje prawa europejskiego zostay zaimplementowane w prawie krajowym.Gwnym hamulcem rozwoju systemw AM w Polsce jest wysoki koszt wymiany infrastruktury pomiarowej i konieczno poniesienia znacznych nakadw na cen-

WULKAN 1(17) | 2009 5

MODY

trum zarzdzania systemem w poczt-kowej fazie projektu oraz to, e nie zos- tay dotychczas jasno okrelone zasady alokacji kosztw zwizanych z moderni-zacj ukadw pomiarowych odbiorcw indywidualnych.

Integracja ku otwartoci i wydajnociWan kwesti wdroe pilotaowych majcych na celu ewolucj w kierunku rozwiza produkcyjnych jest ich inte- gracja z pozostaymi rozwizaniami informatycznymi OSD. W szczeglnoci naley tu mie na uwadze systemy gos- podarki licznikami, systemy pomiarowe oraz bilingowe. Sprawne wspdziaanie systemw akwizycji danych klasy AMM czy AMR rnych producentw moliwe jest jedynie dziki wprowadzeniu warstwy narzdzi integracyjnych, co pozwala na jednorodne i ekonomiczne zarzdzanie caoci rozwiza akwizycyjnych na danym terenie. Kwestia ta jest niezmiernie wana, gdy rozwaa si budow systemw klasy smart metering. Nie wystarcza odczyty-

wanie znacznej liczby licznikw i prze- kazywanie danych odczytowych do sys-temw bilingowych. Smart metering zaczyna si tam, gdzie zaczynamy wykorzystywa pene infor-macje dostpne w licznikach elektro-nicznych dotyczce odbiorcw i sieci do optymalizacji wykorzystania odna- wialnych rde energii, moliwoci sieci dystrybucyjnej, lepszego planowania inwestycji itd. Nie osignie si tego bez przemylanej i uporzdkowanej integracji rozwiza informatycznych OSD. Pojawiy si inicjatywy np. Open AMI czy Open Smart Grid poruszajce kwestie integracyjne zwizane z otwar- toci, wydajnoci i standaryzacj rozwiza budowanych w zakresie systemw smart metering. Dlatego te ju na etapie wyboru pilo- taowych rozwiza akwizycyjnych AMM/AMR warto analizowa zagadnienia budowy zintegrowanych i komplekso- wych narzdzi wspierajcych nie tylko codzienn prac, ale rwnie zawiera- jcych cay szereg narzdzi analitycz-

nych pozwalajcych na realizacj zada stawianych systemom klasy smart me- tering. Std te, rozpoczynajc budow syste- mw masowej akwizycji danych, warto ju od samego pocztku mie na uwadze ostateczne rozwizanie, do ktrego bdzie si dy przez integracj bd wdroenia kolejnych rozwiza bd- cych elementami docelowego systemu smart metering.WINUEL SA rozpocz projekt, wsplnie z firm IBM, ktrego celem jest opraco-wanie systemu pomiarowego speniaj-cego zadania stawiane systemom klasy smart metering. Ukoczone zostay dwa podsystemy wchodzce w skad rozwizania (Masowa Akwizycja Danych MAD i System Pomia- rowy Sieci NMS) oraz referencyjna archi- tektura systemu wraz z interfejsami speniajcymi wymogi Open Smart Grid. Trwaj prace nad Systemem Pomiarowym Odbiorcw AMS i narzdziami analitycz- nymi. Przewidywany termin ukoczenia prac to czerwiec 2010 roku.

AMR, AMM, AM

AMR Automatic Meter Reading kompletna infrastruktura obejmujca wszystkie urzdzenia, sieci, systemy komputerowe, protokoy komunikacyjne oraz procesy organizacyjne przeznaczone do przekazywania do przedsibiorstwa dystrybucyjnego dokadnych danych o zuyciu energii przez kadego klienta oraz informowania o tym klienta

AMM Automatic Meter Management automatyczne zarzdzanie licznikami architektura AMR rozszerzona o komunikacj dwustronn umoliwiajc realizacj funkcji:_ przedpatowych_ zdalnego ograniczania poboru energii w przypadku dunikw_ zdalnej rekonfiguracji licznikw i koncentratorw_ przekazywania komunikatw i informacji

AM Advaced Metering zaawansowane ukady pomiarowe

6 WULKAN 1(17) | 2009

Inteligentne pomiaryO WYZWANIACH ZWIZANYCH ZE SMART METERINGIEM OPOWIADA ROBERT ZASINA, DYREKTOR DEPARTAMENTU ZARZDZANIA SYSTEMEM DYSTRYBUCJI ENERGIAPRO S.A.

Redakcja: Jako klientka EnergiiPro chciaabym mc zarzdza swoj energi z poziomu licznika, czyli np. sprawdzi, w jakiej taryfie kupuj energi. Czy to odosobnione yczenie?Robert Zasina: Pojawiaj si takie zapytania. Odpowiedzi na nie moe by wdroenie smart meteringu, ktry jest zreszt zapisany w projektach regulacji europejskich, do ktrych musimy si dostosowa. Prognozujemy, e w 2020 roku 80% klientw bdzie miao liczniki elektroniczne dajce moliwo transmisji w obie strony. Dziki temu uzyskuje si wicej informacji ni tylko o biecym zuyciu energii. W Polsce w prace nad wdroeniem smart meteringu mocno si angauje Urzd Regulacji Energetyki, zamawiajc analizy stanu opomiarowania odbiorcw, symulacje kosztw wymiany licznikw itd. Zapowiadane s rwnie zmiany w prawie w tym zakresie.

11 lat to dugo.I tak, i nie. Chcemy podej do tego spokojnie i metodycznie. Wprawdzie musimy zdy, ale nie ma sensu wychodzi na- przeciw zbyt szybko. Nie wiemy jeszcze, czy obecnie oferowane liczniki s docelowymi, nie wiemy, w jaki sposb bd pokry- wane wysokie koszty wdroenia nowych technologii itd. Operatorzy musz wic poczeka z inwestycjami, lecz powoli wzrasta liczba wdroe pilotaowych.

Co EnergiaPro robi w tym kierunku?Dziaania prowadzone od 2004 roku, czyli od czasu powstania koncernu, zmierzaj do wprowadzenia smart meteringu. Zaczlimy od centralizacji systemw informatycznych i standaryzacji zasad akwizycji danych pomiarowych. Teraz prowadzimy pilotaowe projekty przejcia u drobnych klientw z licznikw indukcyjnych na elektroniczne z transmisj. Sprawdzamy moliwoci transmisyjne i techniczne nowych rozwiza. Proces zwieczy stworzenie systemu do obsugi zdalnego odczytu masowego klienta.

Dlaczego zaczli Pastwo od centralizacji?Ujednolicenie pomiarw operatorskich z OSP i ssiednimi operatorami oraz klientw TPA byo najpilniejsz potrzeb.

WULKAN 1(17) | 2009 7

TEMAT NUMERU

Rozpoczlimy od centralizacji wskiej grupy pomiarw TPA i rynku bilansujcego. Utworzylimy komrk w centrali koncernu, ujednolicilimy sposb obsugi TPA, wzory doku-mentw, sposoby komunikacji itp. Zainwestowalimy rwnie w centralny system skupiajcy dane pomiarowe z rnych oddziaw. W kolejnym etapie do tych pomiarw dodalimy dane wszystkich klientw z licznikami z transmisj profili godzinowych. Pozostae pomiary byy nadal gromadzone w systemach lokalnych. Nastpnym krokiem stao si wic ulokowanie wszystkich danych w jednym systemie, na cen-

tralnym serwerze. Po stronie organizacyjnej wiele si nie zmienio, ale w systemach lokalnych wszystko. Do tej pory te systemy nie tylko ze sob nie wsppracoway, lecz take wymagay modernizacji. Moglimy wydatkowa pienidze na modernizacj lokalnych systemw lub ukierunkowa si na stworzenie jednego centralnego systemu, docelowo udostp- nionego klientom EnergiiPro. Podjlimy decyzj o dostoso- waniu systemu centralnego do szerszego spektrum pomiarw. Obecnie system obsuguje odbiorcw grup taryfowych od C2 wzwy oraz pomiary z grup C1 i G, ktrych profile chcemy weryfikowa w oparciu o profile standardowe z IRiESD. Zmiana ta dotyczy kilkudziesiciu tysicy klientw. Dane pozostaych odbiorcw z grup C1x i G (gospodarstwa domowe i drobni przedsibiorcy) s teraz bezporednio wczytywane do systemw bilingowych.

Jakie bd dalsze posunicia? Kolejnym etapem jest wydzielenie danych pomiarowych z bilingu, poniewa systemy bilingowe nie s dostosowane do zarzdzania pomiarami. Docelowo rozdzielimy zarzdzanie pomiarami i kwestie handlowe ewidencjonowanie umw i rozliczanie.

I efektem, i warunkiem centralizacji systemw bya koniecz- no ujednolicenia obsugi danych pomiarowych.Zunifikowalimy zasady gromadzenia, konfigurowania i prze-twarzania danych pomiarowych. Teraz wszystkie oddziay stosuj takie same zasady, dziki czemu nadzr i administracja s prostsze. Jeli dane s gromadzone w jednym systemie i zgodnie z jednolitymi zasadami, atwiej opanowa interfejsy z innymi naszymi wewntrznymi systemami bilingowym, systemem zmiany sprzedawcy, WIRE itp. Podobnie wyglda sytuacja komunikacji zewntrznej dane z punktw pomia-rowych s udostpniane m.in. sprzedawcom i podmiotom odpowiedzialnym za bilansowanie. Dziki takim dziaaniom format publikowania informacji na zewntrz jest jednolity i spjny (ftp, wejcie dedykowane do systemu, e-mail).

Przejdmy do pilotaowych projektw smart meteringowych. Ilu drobnych klientw EnergiaPro ma wymienione liczniki?Od kilku lat uczestniczymy w badaniach krzywych obcie prowadzonych w ramach PTPiREE. Zainstalowalimy u drob- nych odbiorcw kilkadziesit licznikw z komunikacj po GPRS. Dotychczas projekt dotyczy tylko trzech oddziaw, ale w tym roku rozszerzamy go na pozostae dwa (do tysica licznikw). To jest pierwszy krok do sprawdzenia, jak pozyskiwa zdalnie dane pomiarowe od drobnych klientw. Stosujemy rwnie jako pilota dla kilkudziesiciu licznikw komunikacj poprzez sie energetyczn oraz drog radiow. W przyszym roku planujemy zwikszy liczb licznikw odczytywanych

ROBERT ZASINA ENERGIAPRO S.A.

8 WULKAN 1(17) | 2009

TEMAT NUMERU

tymi drogami transmisji (przesyajcych ogromne iloci danych) do okoo tysica. Podejmujemy takie prby, bo niemoliwe wydaje si jednoczesne czenie si ze wszystkimi licznikami poprzez sie komrkow. Bd to ogromne iloci danych i mam nadziej niekoniecznie godzinowych.

Dane bd gromadzone w obecnych systemach informa- tycznych?Prby i wdroenia pilotaowe przeprowadzamy na istniejcej infrastrukturze, w tym na bazie systemu eSPiM. Gdy pomylnie zakoczymy testy, przyjdzie czas na decyzje o zakupie sprztu i infrastruktury do obsugi ponad miliona klientw. Obecnie eksploatowane systemy odczytowe obsuguj duych odbiorcw w liczbie kilku-kilkudziesiciu tysicy. Mwimy teraz jednak

o systemie obsugi masowego klienta w przypadku naszej firmy to skala 1,6 mln podmiotw. Na razie wic s to raczej koncepcje opisowe ni fizyczne. Trudno dzi oceni, jaki charakter docelowy miayby mie takie systemy, lecz jedno-czenie czas decyzji szybko si zblia...

Rozmawiamy o zarzdzaniu danymi pomiarowymi, a zdaje si, e jest to domena gonego ostatnio operatora pomiarw?Biznesem Operatora Systemu Dystrybucyjnego jest dostar-czanie energii o odpowiedniej jakoci i parametrach. Odrbn kwesti jest fakt, e trzeba t energi zmierzy. Oprcz podstawowych funkcji realizowanych przez OSD zwizanych z zarzdzaniem majtkiem sieciowym, prac systemu dystrybucyjnego i obsug odbiorcw wanymi zadaniami s zarzdzanie i inwestowanie w ukady pomia-rowe, kontrola zgodnoci z wymogami przepisw prawa oraz odczyt, weryfikacja i udostpnianie pomiarw. Funkcje te s realizowane przez OSD, bo operatorzy, podobnie jak

> Smart Metering

Jednym z podstawowych zada, jakie stoj

przed firmami energetycznymi w Polsce, jest

wprowadzenie smart meteringu. System

inteligentnego opomiarowania m.in. auto-

matycznie przetwarza, transmituje i zarzdza

danymi, zarzdza oraz umoliwia dwukie-

runkow komunikacj midzy miernikami,

daje dostp do rzetelnej informacji na temat

zuycia wszystkim podmiotom.

odbiorcy i sprzedawcy, s zainteresowani prawidowym opomiarowaniem. Ta dodatkowa funkcja peniona przez OSD mogaby by realizowana przez inny podmiot tak jest w wielu krajach. Przywouje si rnorakie rozwizania: jeden niezaleny operator, kilku operatorw, wydzielenie obszaru pomiarowego w ramach OSD lub spki przynalenej do OSD. Decyzja, ktry model wybra, nie zostaa jeszcze podjta, ale wczeniej czy pniej si to stanie i pocignie za sob we- wntrzne przeobraenia organizacyjne. W strukturze EnergiiPro funkcjonuj odpowiednie komrki w centrali i w oddziaach, ale wydaje si, e docelowo wszystkie powinny by uporzd-kowane w pion operatora pomiarw.

W ktrym kierunku powinny pj polskie rozwizania?Operator pomiarw w ramach OSD byby rozwizaniem najprostszym technicznie, bo sie funkcjonujcych ukadw pomiarowych jest w wikszoci wasnoci OSD. Dodatkowo w przyszoci poprzez te ukady mona byoby zarzdza procesem ogranicze lub wycze odbiorcw, wic wsp-zarzdzanie byoby atwiejsze. Osobny podmiot z kolei lepiej poradziby sobie pod wzgldem ekonomicznym OSD s bowiem przedsibiorstwami regulowanymi, a co za tym idzie sfera finansowa jest cile zwizana z taryfami na usug dystrybucyjn. Na pewno trzeba rozway wiele czynnikw. Nie bez znaczenia jest, e OSD obecnie realizuj funkcje opera- tora pomiarw i s zainteresowane kontynuacj tego dziaania inwestuj w informatyk, wymieniaj systemy, maj realne plany wymiany licznikw i wdroenia smart meteringu.

Z Pana sw wynika, e ciek, ktr Pan nakreli, podaj i inni operatorzy.Wielu OSD majcych struktur oddziaow centralizuje struktur odbioru danych pomiarowych. Jestemy w czowce, bo zaczlimy projekt kilka lat temu w chwili powstania koncernu i konsekwentnie go rozwijamy. Nakrelilimy cel: gromadzenie danych w jednym miejscu i zdalny odczyt najwikszej liczby klientw. Takie dziaania zawdziczamy gwnie Markowi Wodawskiemu, obecnemu wiceprezesowi EnergiaPro SA (w 2004 roku by dyrektorem departamentu zarzdzania systemem dystrybucyjnym). Dzisiejsze regulacje potwierdzaj suszno wtedy nakrelonych cieek.

Jest Pan zadowolony z kolejnych etapw przygotowa systemw?Ciesz si, e projekt, ktry rozpoczlimy w 2004 roku, rozwija si i jest obecnie najwikszy w Polsce o tej skali i moliwociach. Stao si to moliwe dziki spjnej wsp-pracy EnergiiPro i WINUEL-a.

Dzikuj za rozmow.

WULKAN 1(17) | 2009 9

W otoczeniu biznesowym przedsibiorstw infrastrukturalnych elektroenergetycznych, gazowych, ciepowniczych i wodo-cigowych wyranie wida rodzenie si nowego spojrzenia na te firmy, ich funkcjonowanie, realizacj procesw bizne-sowych i proces dostosowywania si do potrzeb kocowego odbiorcy mediw. Widoczne s dziaania zmierzajce do wpro- wadzenia inteligencji do tych firm. Haso inteligentne sieci (smart grid) czy inteligentne opomiarowanie (smart metering) w odniesieniu do elektroenergetyki zrobio ju wiatow karier. Chocia pobieny przegld prezentacji, dziaa i inicjatyw wskazuje na to, e bez zaawansowanych systemw teleinformatycznych nie bdzie moliwe wprowa-dzenie inteligencji do firm infrastrukturalnych. Powysza konstatacja skonia Grup Sygnity do zainicjowania Programu smartUTILITIES. Program zrodzi si z poczenia dziaa biznesowych realizowanych przez domeny Grupy Sygnity na rzecz firm infrastrukturalnych z deniem do roz- woju produktw oferowanych tym firmom i stworzenia nowej generacji inteligentnych rozwiza teleinformatycznych adekwatnych do oczekiwa przyszych dziaa firm i ich klientw.

Program smartUTILITIES stawia przed sob dwa gwne cele: biznesowy i edukacyjny. W obszarze celu biznesowego program powinien realizowa nastpujce zadania: inspirowa przedsibiorstwa infrastrukturalne do nowo- czesnego mylenia o swoim biznesie, o wsparciu techno- logicznym (w tym teleinformatycznym), ksztatowa spojrzenie na funkcjonowanie biznesu od strony klienta przedsibiorstw infrastrukturalnych, szczeglnie w kontekcie zmieniajcego si postrzegania czasu i moli- woci wykorzystania nowych mediw komunikacyjnych, projektowanie i wdraanie systemw teleinformatycznych umoliwiajcych realizacje procesw biznesowych przed- sibiorstw infrastrukturalnych w nowej filozofii inteligent- nych sieci.W obszarze edukacyjnym powinien realizowa nastpujce zadania: zebranie i ustrukturyzowanie dziaa w zakresie smart, przegld moliwoci i krytyczna ocena proponowanych inicjatyw i projektw, wykorzystanie myli naukowej do inspiracji w biznesie zaangaowanie pracownikw naukowych oraz studentw.

Program smartUTILITIESTEKST: ANDRZEJ SZOPA

10 WULKAN 1(17) | 2009

TEMAT NUMERU

Program smartUTILITIES bdzie czym wicej ni tylko mo- liwoci spotkania ludzi biznesu z informatykami. Chcemy, eby by miejscem szerszej dyskusji nad nowym pojmowa-niem problemw firm infrastrukturalnych. Dla sprawnego funkcjonowania tak ambitnego programu niezbdna jest odpowiednia organizacja oraz formy komunikowania si z uczestnikami programu, obserwatorami, kibicami i kryty-kami (oby yczliwymi).

Dokonano ju pewnych dziaa w tym zakresie. Powstaa Rada Programowa smartUTILITIES i odbyo si posiedzenie inaugu- racyjne Rady. W jej skad weszli przedstawiciele wiata nauki, biznesu i firm infrastrukturalnych. Rada jednoczenie powierzya funkcj jej sekretarza panu Janowi Rakowskiemu z firmy EnergoInFarm. W najbliszej przyszoci przewidziane jest ukonstytuowanie si prezydium Rady.Jednoczenie Rada zaakceptowaa inicjatyw utworzenia portalu dla Programu smartUTILITIES oraz uznaa, e wskazane bdzie zorganizowanie konferencji (by moe cyklicznej), ktra stanie si miejscem spotkania przedstawicieli firm infrastrukturalnych i forum dyskusji o inteligentnej energetyce oraz jej przyszoci w warunkach, gdy czas i oczekiwania maj wymiar bardziej wirtualny. Wstpnie Program smartUTILITIES zosta podzielony na kilka blokw tematycznych, w ktrych bd realizowane cele i zadania: Just smart czyli wszystko o smart; Smart customer klient powinien wiedzie wszystko o idei smart; Smart metering jak stworzy prawdziwie inteligentne opomiarowanie; Smart grid jak wyposay systemy infrastrukturalne w inteligencj; Smart communication jak by wszdzie i wiedzie wszystko; Smart business jak czy wiedz z rnych dziedzin, by rozwija swj biznes.O kolejnych dziaaniach realizowanych w ramach Programu smartUTILITIES bdziemy informowa na bieco wszystkich zainteresowanych.

28 wrzenia 2009 roku Rada Nadzorcza spki WINUEL SA wybraa nowy zarzd tej firmy. Na stanowisko prezesa zarzdu zosta powoany Adam Orzech, a wice-prezesami zostali: Robert Hegmit, Andrzej Szopa i Andrzej Wrona.

Adam Orzech od 2007 roku sprawowa funkcj wiceprezesa zarzdu spki WINUEL. W WINUEL pracuje od 1993

roku. Z wyksztacenia jest ekonomist, absolwentem Akademii Ekonomicznej we Wrocawiu.

Robert Hegmit od 2004 roku jest prezesem zarzdu spki PB Polsoft. Z Grup Sygnity jest zwizany od ponad 11 lat. Robert Hegmit jest absolwentem Politechniki Wrocawskiej i University College Galvay w Irlandii.

Andrzej Szopa pracuje w spce WINUEL od 1996 roku Jest absolwentem Wydziau Elektrycznego Politechniki lskiej w Gliwi-cach. Ukoczy te Studia Podyplomowe Rynek Energii Elektrycznej.

Andrzej Wrona pracuje w spce WINUEL od 2001 roku. Ukoczy Wojskow Aka-demi Techniczn w Warszawie oraz jest doktorem z zakresu nauk ekonomicznych.

KOMUNIKAT OD WYDAWCY

WULKAN 1(17) | 2009 11

Idea budowy mdrzejszego wiata zakada budow systemw informatycznych w bardziej inteligentny i przemylany sposb, tzn. ze skupieniem uwagi na funkcjonalnoci, a nie technologii dla niej samej. Dzisiaj naszym gwnym ograniczeniem jest wyobrania, a nie techniczna moliwo zrealizowania pomysu mwi Piotr Pietrzak, Chief Technologist w IBM. Technologicznie niemal wszystko jest moliwe. Moe jeszcze z wyjtkiem teleportacji, ale tu te ju pierwsze prby mamy za sob dodaje ze miechem. Wedug niego wane jest, by budowa systemy, ktre co zmieniaj i komu su. Nowinki technologiczne budz zainteresowanie, jednak bardzo czsto, poza nazw i fasad, jak tworz, niewiele w nich treci. Co z tego, e moemy pochwali si systemami Business Intelligence, jeli niewiele ludzi zdaje sobie spraw z ich prawdziwego potencjau. Piotr Pietrzak uwaa wic, e znajomo prdkoci przetwarzania danych, wielkoci klastrw, algorytmw kompresji danych itp. technicznych terminw powinno si zostawia inynierom. Uytkownicy powinni rozmawia jzykiem potrzeb i korzyci, jakich oczekuj. Wtedy wsppraca bdzie obustronnie korzystna. Zadaniem inynierw jest takie zastosowanie technologii (czasem niekoniecznie najnowszej), by pomysy klientw byy jak najlepiej zrealizowane. Oczywicie wane jest rwnie, eby systemy informatyczne byy budowane w odpowiednio krtkim czasie, co oznacza, e zd by wykorzystane zanim zniknie potrzeba lub pojawi si inna moliwo jej zrealizowania.

IBM w budowie technologii jest zwolennikiem integracji roz-wiza ju istniejcych, jeli takowe funkcjonuj. Wystarczy tylko spojrze na nie inaczej. Przykadowo algorytmy rozpo-znawania dwikw zostay wykorzystane w amerykaskiej armii do powstania symultanicznego tumacza angielsko- -arabskiego. Dlaczego zatem nie wykorzysta tej technologii w telefonii komrkowej? Rozmowy przychodzce np. z numeru kierunkowego z Niemiec mogyby by tumaczone z niemiec-kiego na polski. Wszystko zaley od pomysu na wykorzystanie, a nie od kon- kretnej technologii. Oczywicie s osoby, dla ktrych wartoci s wszelkie nowinki technologiczne, ale to raczej margines. Wikszo jest zainteresowana korzyci, jakie one przynosz. Klienta przewanie interesuje efekt, a nie to, co ma w ser-werowni konkluduje Piotr Pietrzak.IBM, pytajc o cele wdroe, moe zaproponowa rne sposoby ich osignicia. Przykadowo problem poufnoci informacji

Mdrzejszy wiatTechnologie s wszechobecne. Ale jak czsto wykorzystywane s w mdry sposb? IBM promuje koncepcj budowy mdrzejszego wiata (smarter planet), opierajc si na mdrzej- szym wykorzystaniu dostpnych rozwiza.

TEKST: ROBERT MAZURCZYK

PIERWSZE W WIECIE INTELIGENTNE MIASTO

IBM prowadzi pilotaowy projekt w miecie Masdar w Abu Dhabi. Masdar wielkoci miasteczka uniwersyteckiego ma by unikatowym inteligentnym miastem. Zostan w nim zastosowane wszelkie inno-wacyjne standardy w zakresie wydajnoci energetycznej, zrwnowa-onej konsumpcji, recyklingu zasobw, rnorodnoci biologicznej, inteligentnego transportu i ekologicznego budownictwa.

Kady budynek i system w miecie zostanie w okrelony sposb zaprojektowany i skonstruowany w celu zapewnienia zrwnowa- onego modelu ycia i pracy.

12 WULKAN 1(17) | 2009

SMART GRID NA MALCIE

Maltaskie firmy dostarczajce prd i wod Enemalta Corporation (EMC) i Water Services Corporation (WSC) wsplnie wdraaj system smart grid, ktry obejmie swoim zasigiem cay kraj. Projekt realizowany przez IBM jest pierwszym krokiem na drodze do stworzenia inteligentnego systemu zarzdzajcego elektrycznoci i wod. Przewiduje si, e system kompletnie odmieni relacje midzy klientami a dostawcami mediw na Malcie, umoliwiajc bardziej efektywn konsumpcj energii elektrycznej i wody. IBM wymieni 250 000 analogowych licznikw elektrycznych na nowe inteligentne urzdzenia elektroniczne. Zintegruje rwnie liczniki wody i zaawansowane aplikacje IT, umoliwiajc zdalne monitorowanie, zarzdzanie, odczytywanie i wyczanie licznikw.

Korzyci_ Aktualne zuycie: opaty ryczatowe zostan wyeliminowane, klienci bd pacili tylko za to, co rzeczywicie zuyj._ Elastyczne taryfy: firmy dostarczajce media bd mogy ustala rne ceny, by podtrzyma now polityk energetyczn.

TEMAT NUMERU

mona rozwiza inwes- tujc w systemy fizycznej i programowej ochrony danych lub tworzc syste- my centralne z termina-lami dla uytkownikw. To rne rozwizania, majce te rne kon-

sekwencje. Wane jest, by mie wiadomo teraniejszej potrzeby i jednoczenie widzie dwa kroki w przd.

Rys historycznyFilozofia smart towarzyszy IBM od zawsze. Jednym z gwnych hase zaoyciela firmy, Thomasa J. Watsona, byo Think, ktre w rnych kombinacjach przetrwao przez lata. Od 2009 roku IBM promuje filozofi Smarter Planet (Mdrzejszego wiata). Koncepcja firmy mylcej to nie tylko podejcie do realizacji pomysw klientw. Rwnie organizacja wewntrzna jest podporzdkowana takiej optyce. IBM jako jeden z nielicznych wiatowych gigantw informatycznych posiada wasne labo-ratoria badawczo-rozwojowe (powstay w nich np. pierwsze

mikroskopy elektronowe). W ekipie badaczy pracuje obecnie piciu noblistw. Placwki badawcze rozlokowane s na caym wiecie. W Polsce dziaa obecnie Laboratorium Oprogramo-wania w Krakowie, koncern wsppracuje te przy projektach badawczych z polskimi naukowcami we wrocawskim orodku EIT+, Centrum ICM na Uniwersytecie Warszawskim i z kra-kowsk AGH. Z krakowskim laboratorium IBM wsppracuje rwnie Winuel nad rozwojem swojego rozwizania z zakresu inteligentnych sieci przesyu energii. Wicej o tworzonym tam rozwizaniu na str. 5.

Polski wkad w wiatow technologiPiotr Pietrzak, szef architektw IBM STG w Europie Centralnej, zdoby prestiowy tytu Chief Technologist of 2008 Year. W IBM pracuje od 8 lat i robi to z nieprzemijajc pasj. Jest technologiem z krwi i koci, a jednoczenie realistycznym marzycielem. Jak mwi, modzieczo wierzy w to, co robi, cho wie, e czasem pewne rzeczy nie s moliwe. Jego motto yciowe pochodzi z przemwienia Johna Fitzgeralda Kenne- dyego: We choose to go to the moon in this decade and do the other things, not because they are easy, but because they are hard, because that goal will serve to organize and measure the best of our energies and skills, because that challenge is one that we are willing to accept, tone we are unwilling to postpone, and one which we intend to win, and the others, too. (JFK)

czytaj wicej na: http://www.ibm.com/pl/smarterplanet/sylwetka Piotra Pietrzaka: http://blog.niebieski.org/inne/sylwetka.pdf

_ Przedpata: rozwizanie to pozwoli klientom przej na system przedpat, podobny do rozwizania stosowanego w telefonii komrkowej._ Redukcja strat: straty komercyjne bd obnione, a straty techniczne bd prostsze do wykrycia dziki monitorowaniu sieci energetycznych i wodnych._ Zdalne zarzdzanie odstawami prdu: brak lokalnych interwencji, aby wczy, zmniejszy, obniy lub odci dostawy, a tym samym skrcenie czasu podczenia do sieci._ Wydajno energetyczna: system pozwoli na zaawansowanie analizy modeli konsumpcji, ktre poka realn ocen zuycia energii i pozwol na wskazanie moliwoci jej redukcji._ Portal dla klienta: klienci bd mieli dostp przez Internet do swoich technicznych i handlowych danych, co pozwoli im na ledzenie obecnej konsumpcji i wybrania najlepszej formy umowy.

Wedug planw system ma by wdroony do koca 2012 roku.

Moj pasj jest technologia, ktra pozwala zmienia wiat.

Piotr Pietrzak Chief Technologist, IBM

WULKAN 1(17) | 2009 13

(NIE) ZDARZYO SI

Tegoroczny, padziernikowy atak zimy mia wiele cech wsplnych z wydarzeniami w kwietniu 2008 roku w rejonie Szczecina. Po pierwsze me- toda ataku: w obu przypadkach nieg pojawi si w okresach, w ktrych dotychczas nie by obser- wowany. Po drugie: okres anomalii pogodowej by krtki od kilku godzin do jednego dnia ale usuwanie skutkw i przywracanie zasilania trwao kilkanacie dni. Po trzecie: obiekty ataku. Byy to napowietrzne linie elektroenergetyczne, tyle e w Szczecinie linie najwyszych i wysokich napi, a obecnie gwnie rednich i niskich napi. Rnice dotyczyy tylko skali: poprzednio brak zasilania ograniczy si do obszaru czci wojewdztwa, a teraz dotkn due obszary kraju: Mazowsza, Podlasia i Polski poudniowej. Jakie wnioski mona z tego wycign? Niestety nie jestemy przygotowani na prze-ciwdziaanie i/lub ograniczanie negatywnych skutkw anomalii pogodowych. Infrastruktura elektroenergetyczna szczeglnie ta przes- trzenna nie jest przygotowana do sprostania nowym zjawiskom przyrody. I nie tylko dlatego, e dominuj w niej linie napowietrzne. Proste rozwizanie skablowa wszystkie linie adnie brzmi, ale jest nierealne, choby z powodu kosztw. Poza tym blokuje mylenie o innych rozwizaniach: zmianach tras linii, zwikszeniu wytrzymaoci linii przebiega- jcych w trudnych terenach, zwikszeniu rezer-wowalnoci elementw sieci itp. itd.Zmienia si te medialne postrzeganie sytuacji kryzysowej. W 2008 roku brak zasilania w Szcze- cinie by newsem publikowane byy relacje na ywo z dotknitego klsk rejonu, informacje o sukcesach w przywracaniu zasilania oraz o niedogodnociach, na jakie naraeni byli mieszkacy. Energetycy oraz miejscowi dzia-acze rnego szczebla mogli pochwali si szybkoci dziaania lub byli gromieni za opie-szao. W 2009 roku news y jeden dzie.Na pewno nie unikniemy rnych zdarze niszczcych sieciow tkank elektroenergetyki. Moemy jednak by przygotowani do minima-lizowania ich skutkw. Oba zdarzenia pokazay, e tak nie jest. Wydarzenia w Szczecinie una-oczniy, e elektroenergetyka nie bardzo jest przygotowana do sytuacji, gdy cz systemu

(Nie) zdarzyo siJan Rakowski EnergoInFarm

elektroenergetycznego musi pracowa przez pewien okres w oddzieleniu od krajowego sys- temu. Nie byo odpowiedniej infrastruktury, wspdziaania sub dyspozytorskich, umiejt- noci dziaania w kryzysowej sytuacji. Natomiast zdarzenie padziernikowe pokazao, e w przy- padku duej liczby uszkodze nie bardzo wiemy jak sprawnie i po kolei usuwa uszkodzenia. Pokusz si o wniosek bardziej oglny. W ostat- nich latach nastpiy znaczce zmiany w ener- getyce: pojawi si rynek energii, odbiorcy zostali uwolnieni, dokonano konsolidacji poziomej i pionowej, przeprowadzono unbundling ope-ratorw. Ale niektre rzeczy si nie zmieniy. Nie dotknito organizacji dziaa biznesowych firm energetycznych, nie dostosowano ich do zmieniajcego si otoczenia, nie uwzgldniono moliwoci pojawiania si anomalii. Co wicej, w nikym stopniu prbowano zrozumie, czego oczekuje odbiorca i jak te oczekiwania zaspokoi. Potwierdzeniem wniosku jest podejcie czci energetykw. Podczas spotkania powiconego zmianom organizacyjnym w jednym z duych koncernw energetycznych dyskutowano, midzy innymi, o tym, jak zmieni organizacj sub zajmujcych si eksploatacj sieci elektro- energetycznych. I tam pady dwa ciekawe stwierdzenia. Pierwsze z ust dugoletniego pracownika sub eksploatacyjnych: obecny sposb dziaania jest wynikiem trzydziestoletnich dowiadcze i nie naley go pochopnie burzy, bo lata praktyki pokazay, e jest skuteczny. Drugie pochodzio od osoby prezentujcej now organizacj: jak co funkcjonuje od trzydziestu lat, to ju sam ten fakt jest silnym argumentem za tym, eby dokona zmian. Skaniam si ku temu drugiemu stwierdzeniu. Trzydzieci lat temu nie byo Internetu, po- wszechnego dostpu do wysokospecjalizowanych systemw informatycznych, a odbiorcy energii wyczenia prdu traktowali jak rzecz normaln. Obecnie, w czasach powszechnej dostpnoci do informacji, oczekiwanie przez cztery dni na przywrcenie zasilania po jednodniowych opadach niegu jest chyba nadmiernym wyma-ganiem energetyki w stosunku do odbiorcw. I naley podj wszelkie dostpne i skuteczne dziaania, eby to zmieni.

Niestety, zdarzyo si. Pod koniec padziernika krtkotrway atak przed-wczesnej zimy zaskoczy

nasz system elektro- energetyczny. Oblepione

cikim i mokrym nie- giem drzewa, ktre nie pozbyy si jeszcze lici,

amay si i masowo uszka- dzay linie energetyczne.

14 WULKAN 2(16) | 2008

Jan Popczyk profesor czy biznesmen?cz prac na uczelni ze wspprac z gospodark. Biznesu nie uprawiam. Jako profesor prowadz badania nad zmianami strukturalnymi w energetyce i prbuj wskazywa kierunki jej rozwoju wynikajce z obiektywnych przesanek. W ramach wsppracy z gospodark dziaam na rzecz implementacji ener-getyki rozproszonej.

Czy zajmowanie si energetyk rozpro-szon jest wyrazem rozczarowania do energetyki w ogle?Absolutnie nie. Im bardziej zajmuj si rozproszon/inteligentn energetyk, tym bardziej jestem przekonany, e na tym polu rozegra si przyszo caej energetyki. Moja obecna aktywno za- wodowa to wynik naturalnego rozwoju jako naukowca i osoby uczestniczcej w przemianach sektora. By czas, kiedy szans na postp widziaem w liberali- zacji elektroenergetyki: w decentralizacji i wykorzystaniu zasady TPA do zainicjo-wania konkurencji. Lata 1990-1995 byy pod tym wzgldem okresem bardzo owocnym. Ja sam mia- em szczeglne moliwoci wpywu na decentralizacj. Byem, jako przewodni- czcy Zespou powoanego przez Komisj Systemu Gospodarczego, Przemysu i Budownictwa Sejmu, gwnym wsp-autorem koncepcji reformy. Pniej, po zakoczeniu pracy na stanowisku pre- zesa Polskich Sieci Elektroenergetycznych, opracowaem jeszcze projekt Programu

Trzeba by gotowym na przemijanie

Z PROF. JANEM POPCZYKIEM ROZMAWIA ANETA MAGDA

WULKAN 1(17) | 2009 15

Demonopolizacja i prywatyzacja elektro- energetyki, przyjty przez Rad Minis- trw we wrzeniu 1996 roku. Ale zamiast demonopolizacji i prywatyzacji kolejne rzdy przez 15 lat realizoway konsoli-dacj. Jeli miaem dyskomfort, to tylko z powodu antyreform i braku efektw we wdraaniu rzeczywistej konkurencji. Po przeprowadzeniu konsolidacji ju nie ma co liczy na zasad TPA. Za to postp technologiczny staje si siln podstaw do kolejnego etapu rozwoju konkurencji. Dlatego nie mam w ogle problemu negatywnej motywacji w pos- taci walki z wielk energetyk. Moj pozytywn motywacj jest dziaanie na rzecz rozwoju energetyki innowacyjnej, ktra mnie obecnie najsilniej inspiruje.

To odpowied dziaacza gospodarczego. A naukowca?Na przeomie lat 70. i 80. zajmowaem si przesyem energii elektrycznej na due odlegoci i to ksztatowao mj sposb patrzenia na energetyk. To by czas, kiedy elektroenergetycy-inynie-rowie nie bardzo chcieli mwi o tym, e wystpuje bariera napiciowa w bu- dowie ukadw prdu przemiennego. A przecie byo jasne, e napicia zna-mionowego 2500 kV w sieciach napo-wietrznych ze wzgldw fizykalnych nie da si przekroczy. Ju jako mody czowiek miaem wic wiadomo, e rozwj energetyki wielkoskalowej nie jest moliwy do kontynuowania w dugiej perspektywie czasowej. e nie mona zwiksza koncentracji mocy (w blokach, elektrowniach, systemach), bo dojdziemy do kresu moliwoci przesyu energii. Wtedy te na wiecie mona byo ju zauway si technologii gazowych. Doszedem do wniosku, e trzeba zmieni gwn koncepcj oprze rozwj na technologiach gazowych prowadzcych do rozproszonej kogeneracji, a nie mon-

TRENDY

strualnych systemach elektroenergetycz- nych. Oczywicie, mwienie w kocu lat 80. o potrzebie radykalnych reform, o tym, e wkrtce nastpi ograniczenia w kontynuacji rozwoju elektroenerge-tyki monopolistycznej/wielkoskalowej, nie uatwiao mi ycia. A energetyk rozproszon zajmuj si od poowy lat 90. Najpierw lansowaem j jako koncepcj rynkw lokalnych, co dugo nie dawao efektw. Dzi ju mwi si powszechnie o rynkach lokal-nych. Pniej lansowaem koncepcj przedsibiorstw multienergetycznych. Dzi przedsibiorstwa konwergentne to norma. Dla mnie to najbardziej natu-ralna ewolucja: najpierw indywidualna myl, a potem powszechna wiadomo.

Kolejne pomysy, ktre Pan Profesor podejmuje, s wyranie osamotnione. Czy ta samotno dotyczy te relacji zawodowych?Wrd osb, ktre przygotowyway reform rozpoczt w 1990 roku, by nieyjcy ju docent Stefan Sobiesz- czaski. By posem w Sejmie Kontrak-towym i z tej pozycji wspiera koncepcj zmian systemowych w polskiej elektro- energetyce. By rzetelnym czowiekiem. By pastwowcem i jednoczenie libe- raem gospodarczym. Zdawa sobie spraw ze szkodliwoci monopolu w elektroenergetyce. Nigdy o nim nie zapomn. Na drugim biegunie s relacje z pracownikami eGIE (eGmina Infrastruk- tura Energetyka). eGIE to firma, ktr tworzyem ze studentami, ukierunko-wana na projekty energetyczne realizo-wane w rodowisku gminnym. W eGIE pracuj studenci, albo co najwy- ej ubiegoroczni absolwenci Wydziau Inynierii rodowiska i Energetyki, ktrzy chc rozszerza swoje umiejtnoci o sprawy zwizane z elektroenergetyk, w tym ze smart gridem. W eGIE pracuje

te znakomity doktor elektryk, majcy dwudziestoletnie dowiadczenie w duym biznesie niemieckim, a teraz na eme-ryturze szukajcy nowych wyzwa. wietnie si rozumiemy.

A jakie cechy musi mie Pana wsppra- cownik?Zaangaowanie w to, co robi i otwarto na nowe zagadnienia. Nie potrafi wsppracowa z ludmi, ktrzy chc jedynie sprzedawa to, co ju umiej, a nie chc rozwizywa pojawiajcych si problemw. Wanymi cechami s innowacyjno, rzetelno i wytrwao. Jestem przekonany, e z nauk czy bizne- sem jest jak ze sportem nie osiga si trwaych, wartociowych wynikw bez wysiku. Nie da si zdoby mistrzostwa siedzc w fotelu i przebierajc palcami. Trzeba tak jak Justyna Kowalczyk moja sympatia w sporcie pracowa duo i wtedy dopiero osiga si wynik.Uwaam, e jeli w wyniku wszechstron- nych weryfikacji uzna si dany cel za wany, to jako konsekwencj traktuj determinacj w deniu do jego osig- nicia. Wymagam wic od wsppracow- nikw ponadprzecitnego zaangaowania si w realizacj. Ale raz jeszcze podkrel: aby w taki spo- sb co realizowa, wano celu musi by bezsporna. Jego szerokie osadzenie, czyli analiza wszystkich potencjalnych kierunkw, w kontekcie teraniejszoci i przyszoci, gwarantuje, e bdziemy pracowali nad czym wicej ni chwilow mrzonk. Z kolei takie ugruntowanie rodzi pokus trzymania si celu mimo wszystko. Trzeba wic by w tym bardzo uwanym i otwartym na przemijanie. Nie wolno si upiera przy czym, czemu ycie ju przeczy. I respektowanie tego te jest kluczow spraw w moich relacjach z ludmi.

16 WULKAN 1(17) | 2009

Dlaczego zamiennie stosuje Pan pojcia energetyka rozproszona i energetyka innowacyjna?15 lat temu nie miaem wiadomoci potencjau innowacyjnoci w energetyce. Wczeniej, w energetyce monopolistycz- nej/wielkoskalowej wszystko optymali-zowalimy na drodze do zwikszenia efektu skali i wydawao si nam, e na tym polega postp. W takiej sytuacji ener- getyka rozproszona sama w sobie bya innowacyjna. Gdybymy kontynuowali technologie wielkich blokw wglowych, nie byoby przeomu technologicznego, czyli znaczcej zmiany jakociowej.

W przypadku energetyki rozproszonej ma- my do czynienia ze zmian jakociow. Energetyka rozproszona pozwala budowa drugi filar bezpieczestwa odbiorcw. Dotychczas mielimy tylko jeden bez-pieczestwo systemu. Std, gdy nast-puje blockout, mamy totaln katastrof. Teraz moemy budowa niezawodno rwnie od strony energetyki rozproszo-nej. Dzi energia ze rde odnawialnych rozproszonych (bez Elektrowni Wodnej Wocawek i bez wspspalania) bioga-zownie, energetyka wiatrowa, solarna i energetyka kogeneracyjna na gaz ziem- ny, to tylko 2,5% energii cakowitej, ale szacuj, e w 2020 roku udzia tej energii wzronie do ponad 20%, a w 2050 doj- dziemy do poziomu co najmniej 30%.Ja nie jestem hunwejbinem, ktry mwi, e energetyk wielkoskalow trzeba zlik- widowa. Ona bdzie. Ale w 2050 roku jej udzia bdzie wynosi na pewno mniej ni 70%, moe tylko 50%. To oznacza rewolucj w stosunku do obecnej energe- tyki. I to jest te innowacyjno przebu- dowa rynkw.

Dlaczego rynki si przebudowuj?Z powodu oglnowiatowego kryzysu, unijnego Pakietu 3x20, pakietu ratunko-wego w Stanach Zjednoczonych... Stany Zjednoczone z energetyki innowacyjnej chc uczyni koo zamachowe dla gospo- darki i z jej pomoc wyj z kryzysu. Najwaniejsz spraw jest czas i jeszcze raz czas. Dzisiejsze inwestycje w ener- getyk rozproszon/innowacyjn dadz efekty ju za 2-3 lata. Inwestycje w ener- getyk wielkoskalow nie daj takich mo- liwoci. Na przykad inwestycje w elek-trownie atomowe dadz efekt dopiero za 20 lat. Wczeniej inwestycje te bd tylko generoway inflacj. Wspczesna gospo-darka nie moe sobie na to pozwoli.

Czy w Polsce innowacyjna gospodarka te ma szanse na to, by zminimalizowa skutki kryzysu?W Polsce te. W naszej sytuacji zadziaaj szczeglnie dwa czynniki: potrzeba prze- budowy mocy wytwrczych oraz istniejcy wielki potencja obnienia energochon-noci. Jeli nawet pominiemy transfer paliw transportowych na rynek energii elektrycznej, zwizany z pojawieniem si samochodu elektrycznego, to i tak nie mamy szans zaspokoi podstawowych potrzeb energetycznych bez inwestycji. Na technologie wielkoskalowe nie mamy co liczy. Tradycyjne wielkie elektrownie wglowe moglibymy wybudowa, cho z duymi trudnociami. Z czystych tech-nologii wglowych efekt osigniemy dopiero za 20 lat. Rwnie elektrowni atomowych nie wybudujemy przed rokiem 2030. Musimy wic znale inne rozwizania innowacyjne.Druga sprawa to zapotrzebowanie. To, do ktrego bylimy przyzwyczajeni do roku 1990, jest ju historyczne. Przez ostatnie 20 lat specjalici spierali si, czy spadek dynamiki zapotrzebowania na energi jest tylko przejciowy, czy wynika ze zmian strukturalnych. Uwaam, e mamy do czynienia z trwaymi zmianami i po- winnimy prognozowa mniejsz dyna- mik zapotrzebowania. Coraz wiksz

rol odgrywa dodatkowo czynnik eko-nomiczny. Jeli si porwna nakady potrzebne w inwestycjach w produkcj energii, to wyranie wida, e inwestycje w obnianie energochonnoci s na obecnym etapie coraz bardziej efektywne ekonomicznie. Oczywicie ten trend minie, ale za jaki czas.

Kto jest zainteresowany obnianiem energochonnoci? Bo chyba nie ener-getycy?Na Zachodzie odbiorca coraz czciej jest ju nazywany prosumentem, a nie konsumentem. Prosument jest aktywny: liczy i decyduje, czy kupowa energi na rynku, czy inwestowa w obnianie swojej energochonnoci. Unia wymusza zreszt takie zachowania. Wycofywanie tradycyjnych arwek z rynku jest najlep- szym dowodem.

Kryzys wymusi na przedsibiorstwach zmiejszenie elektro- chonnoci nie ma ju powrotu do przeszoci. Trzeba by uwanym i otwartym

na przemijanie. Nie wolno si upiera przy czym, czemu ycie ju przeczy.

WULKAN 1(17) | 2009 17

TRENDY

Inny przykad. Wyranie wida skutki kryzysu w polskim przemyle, chocia polski kryzys jest agodny. Czy pani wie, e zapotrzebowanie w marcu na energi w niektrych lskich przedsibiorstwach (wielkich, elektrochonnych) zmalao o 40% w stosunku do marca 2008 roku? Jestem przekonany, e z powodu kryzysu, wzrastajcej niekonkurencyjnoci, przed- sibiorstwa te ju nigdy nie wrc do takiej elektrochonnoci, jak miay w przeszoci. Przebuduj swj biznes.

Sdzi Pan, e jest to wynikiem wiado- moci w firmach? A moe obserwowane zmniejszenie zapotrzebowania jest po prostu wynikiem zmniejszenia produkcji w zwizku z kryzysem?Oczywicie, jeli przedsibiorcy maj mniejsze zamwienia, to szybko ograni- czaj produkcj. Kiedy jednak bd j

odbudowywa do poprzedniego lub wy-szego poziomu, to bd to robi inaczej.Elektroenergetycy po raz pierwszy dowia- duj si, co znaczy elastyczno cenowa popytu. Najbardziej uznawani specjalici dotychczas wiedzieli (!!!), e nie ma elas- tycznoci cenowej popytu na energi elektryczn. Dzisiaj zaczynamy si dowia- dywa, e jednak jest. Jeeli cena energii zaczyna rosn, to przedsibiorcy na glo- balnym rynku trac konkurencyjno, a jak trac konkurencyjno to przestaj produkowa i zmniejszaj doranie zuycie energii. Potem zaczynaj inwestowa w technologie elektrooszczdne, ktre zwikszaj ich konkurencyjno, przy mniejszym trwaym zuyciu energii elek-trycznej. Prosumenci wyposaeni w kalku- latory i arkusze kalkulacyjne, rozumiejcy pojcie ryzyka, dochodz do wniosku, e nie warto zuywa tyle energii.

Dla prosumentw rozwizaniem jest wic energetyka rozproszona?Centralizm by dobry w spoeczestwie przemysowym, ale spoeczestwo przemysowe mino. W spoeczestwie wiedzy nie ma miejsca na gigantyczne projekty. Jeeli w takim spoeczestwie kto wymyli, e centralne zarzdzanie, wielkoskalowe technologie s rozwiza- niem to przykro mi, ale poniesie klsk.Fromm pisa, e kady czowiek musi by zakorzeniony, realizowa si twrczo, kady musi mie tosamo. Jak twrczo bdzie si realizowa czowiek-trybik w komunistycznym projekcie w postaci bloku 1600 MW? Jak ujawni si jego twrczo i innowacyjno? Przecie nic innego dla niego nie ma do zrobienia oprcz tego, co ma z gry wyznaczone. W epoce wiedzy nie ma powrotu do struktur scentralizowanych.

Co bdzie po energetyce rozproszonej? Tego nie wiem. Moe fuzja jdrowa, ale jeli to, zreszt, te rozproszona. Jest tyle do zrobienia obecnie: synteza reform energetyki i rolnictwa (pobudzenie rozwoju rolnictwa energetycznego), zbudowanie infrastruktury pod samochd elektryczny, technologie (zasobnikowe) zintegrowane z pomp ciepa, dom

Czwarty komunikat Komisji Sejmowej z 1990 roku by zaczynem dla reform w elektroenergetyce

18 WULKAN 1(17) | 2009

dodatnioenergetyczny (oprcz tego, e pasywny, to jeszcze z elewacj foto-woltaiczn), technologie zasobnikowe i technologie indywidualnego (gminy, domu, czowieka) bezpieczestwa energe- tycznego, ogniwa paliwowe i spinajcy wszystkie te elementy smart grid.

Skupiam uwag na tym, co trzeba robi na ju. To, co bdzie po energetyce rozproszonej, zostawiam nastpnym pokoleniom w szczeglnoci studentom, ktrzy za rok, dwa wejd w peni w ycie zawodowe. Na pewno bdzie to dalej energetyka innowacyjna. Z tej drogi ju nie zejdziemy. Do monopolu nie ma powrotu, bo jest on niezgodny z natur demokracji i rynku oraz z waciwociami spoeczestwa wiedzy.Ja musiaem sobie poradzi z wasn transformacj: przej ze spoeczestwa przemysowego w spoeczestwo wiedzy. Studenci, z ktrymi teraz mam wykady, urodzili si tu przed 1990 rokiem, jeszcze w epoce spoeczestwa prze-mysowego, z ktrego niewiele jednak pamitaj na przykad spoeczestwa bez Internetu w ogle nie potrafi sobie wyobrazi. Chocia yj w epoce spoe-czestwa wiedzy, to wiele negatywnych skutkw rozwoju energetyki w spoe-czestwie przemysowym (emisje CO2, koszty osierocone, zwaszcza w obszarze sieciowym) bdzie si za nimi cigno i musz sobie z nimi poradzi. Musz te by gotowi do przejcia w epok spoe-

czestwa wodorowego, bezemisyjnego (to przejcie datuj symbolicznie na 2050 rok). Co bdzie potem, niech oni si zastanawiaj. Ja mam ich do tego przy-gotowa. Dlatego ucz ich, e trzeba by przygotowanym na zmiany i nie robi tragedii z przemijania.

Jaka w wietle tego, co Pan powiedzia powinna by rola pastwa?Rola pastwa jest bardzo dua, tylko pastwo jej dzisiaj nie wypenia. Jeeli w wielkim kryzysie gospodarczym mwi si, e rynek zawid, to nie oznacza to, e zawiody mechanizmy rynkowe, tylko pastwa. Pastwa, bo nie stworzyo dob- rych regulacji dla funkcjonowania dobrej, zinstytucjonalizowanej gospodarki wia-towej. Ale podam przykad z naszego podwrka. W projekcie do ustawy Prawo energetyczne zaproponowano certyfikaty dla biogazowni. Ideowo bardzo dobre rozwizanie. Jednak umieszczenie rw-nowanika do przeliczania biogazu na energi elektryczn w rozporzdzeniu, pozostawienie otwart kwestii wyna- grodzenia za wykorzystanie biogazu do produkcji w kogeneracji, wreszcie sze-rokie przedziay dla opat zastpczych zwizanych z kogeneracj powoduj, e z zaoenia dobre rozwizanie staje si uznaniowe, a wic nieprzydatne. Rola pastwa polega na dobrych regu-lacjach, a nie tworzeniu szarych stref. Dzi istniejce systemy niestety tworz szar stref. Mamy nadmiernie szczeg-

owe regulacje, ktre blokuj innowacje. Zadaniem pastwa jest, w okresie gwa-townego postpu technologicznego, tworzenie mechanizmw, a nie rozwiza operacyjnych. Na przykad zadaniem pastwa jest obecnie tworzenie jednoli-tego systemu promujcego energi

ze rde odnawialnych i wypierajcego produkcj ze rde nieekologicznych. Pojawiaj si rne koncepcje; ja pracuj nad koncepcj inkorporacji kosztw zewntrznych do kosztu paliwa (s pod- stawy, aby t koncepcj uzna za naj-prostsz i najbardziej uniwersaln). Zadaniem pastwa jest mdre wykorzy-stanie nowych koncepcji.Oczywicie nie jestemy wysp i nie moemy tworzy rozwiza samoistnych, niezalenych od unijnych. Dlatego pro- ponuj, aby wykorzysta prezydencj Polski w Unii w 2011 roku i uczyni naszym znakiem firmowym koncepcj integracji dwch rwnolegych, dzisiaj nieskoordynowanych, systemw: wspo-magania OZE i ulg dla wielkoskalowej energetyki. Byoby to zgodne z duchem czasu: zarwno z Pakietem 3x20, jak i amerykaskim pakietem ratunkowym. I byoby mdrym wypenianiem roli pastwa.

Dzikuj za rozmow.

TRENDY

zobacz te: artyku prof. Jana Popczyka Energe- tyka postprzemysowa. Pita fala innowacyjnoci na www.winuel.com.pl/wulkan

Proponuj, aby wykorzys- ta prezydencj Polski w Unii w 2011 r. i uczyni naszym znakiem firmo- wym koncepcj integracji dwch rwnolegych sys-temw: wspomagania OZE i ulg dla wielkoskalowej energetyki.

WULKAN 1(17) | 2009 19

SYLWETKI

Ten element jest najtrudniejszy jak obserwuj szczeglnie dla modych ludzi. Z wiekiem chyba to staje si atwiejsze. Moe wynika z tego, e im wicej si wie, tym bardziej si wie, jak mao si wie. I nabiera si pokory. Dla analityka to niezbdna cecha.

Widzenie szczegw w szczegachNie wiem, jak to si widzi. Po prostu si widzi. Moe dlatego, e analitykiem si jest :-). Analityk tworzy wiat ze szcze-gw i nie moe si w nich zagubi. Widzi szczegy i pamita o caoci. Pocztkowe etapy analizy suchanie klientw i tworzenie koncepcji s bar- dzo pocigajce. Jednak pniej trzeba przetworzy uzyskane informacje i przy-sowiowo poszuka dziury w caym. I to chyba najwaniejsza praca anali- tyczna. Wracanie kilka razy do tego samego jest ogromnie mudne, ale potrzebne. Jeli samemu nie znajdzie si niedocigni w koncepcji i przynaj-mniej raz si jej nie popsuje, to zrobi to klient lub ycie. Widz, jak bardzo trudno jest ludziom psu wasne kon-cepcje. Wedug mnie nieumiejtno spojrzenia krytycznie na wasne dziecko lub nadmierne przywizanie do niego powoduje, e analityk nie jest dobrym analitykiem. Taki kto ma cigle pod gr.

Praca nie moe by ciarem. Nawet jeli spra- wia trudno lub daje due pienidze.

Najwaniejsze w yciurodzina. A w yciu zawodowym? Uy- teczno. Wane jest dla mnie poczucie, e to co robi, jest uyteczne i kto bdzie mia z tego poytek.

Ludzie to delikatna materia. Kady czowiek jest inny i do kadego trzeba prbowa znale inny klucz.

Szczcie Szczcie to bycie w takiej sytuacji i z takimi ludmi, by nie trzeba byo niczego udawa.

Wolny czas Jeli taki, e tylko dla mnie, bez rodziny, to spdziabym go w wannie, z jak ksik historyczn lub biograficzn. Bardzo lubi czyta o ciekawych lu- dziach. Opisy przyrody s pikne, ale dla mnie zbyt statyczne, nie tworzce opowieci. Mnie ciekawi ludzie i ich historie. Czy to zainteresowanie prze-kada si na prac? Nawet jeli, to nie-wiadomie.

Jestem znana z solidnoci. Dla mnie sowo to jest sowo. Jeli si umawiam na konkretny termin, to go dotrzymuj. Oczywicie ycie pisze ciekawe scenariusze i nie zawsze si to udaje, ale jeli nie udaje si dotrzy-ma danego sowa, to na pewno o tym informuj.

Lidia TorbusAnalityk, od listopada 2009 roku

meneder SJB Rozwizania do handlu na rynku energii elektrycznej

w WINUEL SA (Grupa Sygnity)

Lidia Torbus pracuje w WINUEL SA od 2006 roku. Odpowiada za pro- dukty dedykowane dla sprzedawcw energii elektrycznej. Matka, ma dwch synw.

Umys analityczny to dbao o szczegy, dokadno i pre- cyzja. Jeli co jest niesymetryczne, to dla mnie z ca pewnoci jest podejrzane. Gdy wchodz do pokoju, natychmiast zauwaam przekrzywione obrazy i niestety mam tendencj do ich prosto-wania. Nie potrafi przej obojtnie obok czego, co ma zaburzon symetri. Czsto czuj, e co jest nie tak, cho na pierwszy rzut oka nie wiem co. I nie spoczn, dopki tego nie zobacz. To jest by moe mczce w codziennym yciu, ale te dziki temu mog doj do sedna.

Najbliszy przedmiot analizy, czyli ja Nie analizuj siebie mimo analitycznego umysu. Dawno nie miaam potrzeby gbokiej analizy. Oczywicie, jak kady mody czowiek, zadawaam sobie pyta- nia i analizowaam. Teraz jestem pogo-dzona z sob. Najwaniejsze wedug mnie to rozpozna, na co ma si wpyw, a na co nie i dziaa w takich obszarach, w ktrych mona co spowodowa.

AnalitykDobry analityk to czowiek po przejciach. eby by dobrym analitykiem informa-tycznym, niezbdne jest dowiadczenie i ogld caoci procesu. Kiedy analitycy zaczynali od programowania, pniej je wdraali, a na kocu dochodzili do etapu analizowania potrzeb klienta. Od analityka z jednej strony wymagana jest wiedza i dowiadczenie, z drugiej ciekawo tego, co ludzie mwi. Dobry analityk chtnie sucha i suchajc nie przyjmuje jednoczenie, e wszystko wie z gry.

20 WULKAN 1(17) | 2009

Jak system informatyczny ratuje wizerunek Czy system informatyczny moe uchroni firm przed kryzysem wizerunkowym? Modu analiz chemicznych w Grnolskiej Spce Gazownictwa (GSG) pozwoli na jego uniknicie.TEKST: MARCIN KAZIW

W grudniu 2008 roku o zej jakoci gazu pisano we wszystkich serwisach informa- cyjnych. GSG wysza z tego obronn rk, publikujc i przesyajc swoim klientom biece informacje o skadzie chemicz-nym dostarczanego gazu. Modu analiz chemicznych umoliwia gromadzenie danych o jakoci gazu oraz ich automa- tyczne rozsyanie zgodnie z zadan pro-cedur z wykorzystaniem drg komu-nikacji, jakie zdefiniowa sobie klient.Gdyby kryzys medialny wydarzy si trzy lata wczeniej, spka nie miaaby takich moliwoci jak obecnie. Wtedy Biuro Dystrybucji Gazu dopiero rozpoczo pisanie specyfikacji na system, ktry wedug jego dyrekcji by niezbdny w wietle tworzcego si rynku gazu. Potrzebna bya szybka informacja. Coraz bardziej krytyczny stawa si proces rozliczania klientw, ktry wymaga jednoczenie usprawnienia zarzdzania majtkiem sieciowym oraz wykonywania analiz chemicznych. Procesy te zostay opisane, przemylane pod ktem moliwych usprawnie oraz potencjalnych zmian w regulacjach rynkowych i zamieszczone w specyfi- kacji na system informatyczny. Kierow- nikiem projektu ze strony GSG zosta Dariusz Jarczyk dyrektor Biura Dystry- bucji Gazu, a na wykonawc systemu wybrano Sygnity (wczesny Computer- Land).

Realizowalimy projekt zgodnie z meto- dologi Prince 2, ale okazao si, e ycie weryfikuje kad metod, wymuszajc jej dostosowanie do warunkw projektu mwi Dariusz Jarczyk. yciowy opty-mista, w trzyletnim projekcie zyska realizm w podejciu. I wymienia cztery najwaniejsze elementy w prowadzeniu projektu, tak oczywiste, e czsto nieu- wiadomione.

Uwsplnienie celw i jzyka Zamawiajcy i wykonawca, przystpujc do projektu, maj inne zaoenia. Po- cztkowe, bardzo optymistyczne, podej-cie firmy informatycznej zakadajcej, e bdzie wdraaa system bilingowy w krtkim czasie, byo bardzo mylce mwi Dariusz Jarczyk. Wykonawca nie do koca rozumia, czego tak naprawd oczekujemy od systemu, jaka jest rnica pomidzy typowym systemem bilingo-wym a systemem, ktrego oczekiwalimy podsumowuje Dariusz Jarczyk. Jedni nie znaj jzyka gazownikw, drudzy nie znaj jzyka komputerw i aplikacji. Pocztkowy okres to czas docierania celw i zespow. Wedug kierownika projektu w GSG obie strony jak najszyb- ciej powinny zrozumie wzajemnie swoje cele i si z nimi pogodzi. Wtedy rusza si w dobrym kierunku. Wykonawcy uwanie suchajc poznali bran gazow od rodka.

Teraz wystarczy par zda o problemie, a przygotowany projekt niemal idealnie go rozwizuje. Jestemy ogromnie zado-woleni z relacji sympatii i zaufania, jak udao si stworzy Dariusz Jarczyk podsumowuje wspprac z Sygnity.

Stay poziom zaangaowania zespou wdroeniowego Kierownik projektu po stronie zamawia-jcego troszczy si o terminy, budet, zadania, ludzi w zespole itd. Wdroenie systemu informatycznego angauje ludzi na duszy czas, wic po pewnym czasie ich stopie zaangaowania moe spada. By tego unikn, ludzie musz widzie postpy i wiedzie, kiedy projekt si skoczy, musz widzie cay czas cel. Gdy pisalimy wymagania na system, inaczej wyobraalimy sobie rynek gazu mwi Dariusz Jarczyk. Wedug niego niektre procesy wymagaj uzupenie lub zmian. Jednak zmienianie wymaga na system w trakcie jego realizacji powo-

WULKAN 1(17) | 2009 21

duje, e projekt trwa w nieskoczono. Skoczmy to, co zamierzylimy i dopiero pniej wprowadzajmy znaczce mody- fikacje proponuje Dariusz Jarczyk. Niezwykle istotne dla poziomu motywacji jest rwnie poczucie brania udziau w wanym i/lub strategicznym zadaniu. Wiara w powodzenie budzi w zespole dodatkowe siy. Jeli takie si uruchomi, to kierownik projektu moe sobie te pozwoli na zwyke ludzkie chwile zwt- pienia. By moment, e chciaem zre-zygnowa, ale wsppracownicy wstrzy-mywali mnie z t ostateczn decyzj, bo wierzyli w projekt, zaczli y jego reali-zacj, pracujc popoudniami wspomina Dariusz Jarczyk.

Identyfikacja do poziomu nazwyPrzy realizacji systemu szytego na miar warto zacz od stworzenia nazwy caego systemu, nawet jeli realizuje si posz-czeglne moduy. W GSG zrealizowany zosta system informatyczny, na ktry

skadaj si trzy moduy: modu gospo-darki gazomierzami przemysowymi, modu analiz chemicznych oraz modu rozliczeniowy. Moduy te w trakcie rea- lizacji projektu przyjy nazwy robocze: MGGP, MACH oraz MR, bdce skrtem od pierwszych liter penej nazwy. I stoso- wane s do dzi mwi dyrektor Jarczyk. W dyskusji z wykonawc wpadli na pomys ogoszenia konkursu na nazw dla wsplnie zrealizowanego systemu. Wygraa propozycja pracownika IT z GSG: Gazela. Nazwa bdzie wykorzystywana jako marka handlowa produktu Sygnity.

Silne wsparcieDo zespou realizacyjnego w projekcie Gazela powoani zostali informatycy z GSG, by wspomaga pracownikw Biura Dystrybucji od strony hardwareowej. Doceniam to, e w krtkim czasie za- czli mwi naszym jzykiem. Oddelego-wani do projektu wcignli si w biznes mwi dyrektor Jarczyk. Wsparcie ze

strony wewntrznych informatykw jest ogromnie istotne wykonawczo. Z kolei zaangaowanie i wsparcie ze strony zarzdu, dajcego zielone wiato w rnych momentach realizacji pro-jektu, wpywao pozytywnie na jego realizacj. Udao si zamkn projekt z sukcesem rwnie dziki ogromnej wierze w zesp ze strony zarzdu podsumowuje Dariusz Jarczyk.

WIEDZA

zobacz te: artyku Nowy biling czy co wicej? w magazynie GAZetka na www.winuel.com.pl/wulkan

Dariusz Jarczyk, dyrektor Biura Dystrybucji Gazu w Grnolskiej Spce Gazownictwa sp. z o.o., kierownik projektu ze strony GSG

22 WULKAN 1(17) | 2009

Krgosup dla informatykw Jeden z najwikszych w polskiej energetyce projektw budowy architektury usugowej ma swoje rdo w potrzebie automatyzacji ksigowania danych o sprzeday gazu. Do nieoczekiwanie dla wszystkich szybki i prosty w zamierzeniu projekt przerodzi si w przebudow filozofii dziaania informatyki w PGNiG.TEKST: ANETA MAGDA

Na pocztku by biznesW 2007 r. PGNiG, zgodnie z dyrektyw unijn, musia przej proces unbundlin- gu. W jego wyniku spki dystrybucyjne pozostay samodzielnymi podmiotami, natomiast spki handlu gazem jako oddzia PGNiG zosta przyczony do spki matki. Wtedy te zmigrowano oddzielne systemy finansowo-ksigowe do jednego systemu SAP. I podjto decy- zj o wydawao si czysto technicznym projekcie: doprowadzeniu do automa-tycznego ksigowania danych dotycz-cych sprzeday gazu w systemie SAP. A tymczasem okazao si, e

To nie jest takie prosteI wcale nie ze wzgldu na ograniczenia technologiczne. Wsplnie z wykonawc zlecenia WINUEL SA opracowano propozycj zastosowania szyny integra- cyjnej. Jej wykonanie wymagao przygo- towania adapterw do siedmiu rnych dotychczas stosowanych systemw bilin- gowych, ktre byy wdraane w rnym czasie i wielu miejscach. Dao to ponad 200 instalacji systemw bilingowych do spicia. Od strony technologicznej

nie byo to jednak tak skomplikowane, jak okazao si ostatecznie po stronie merytorycznej. Mimo formalnego zarzdzenia, porzd-kujcego zasady ksigowania w centrali i oddziaach, okazao si w trakcie wdro- enia, e tyle ile instalacji i ksigowych, tyle mniej wicej byo sposobw przygo- towywania danych. Formalnie byy jednakowe, a wic kontrolowane byy w nich pozycje liczbowe. Ze wzgldu na skal i rozproszenie rodowiska

Duo si ucz od ukasza. Prezentowan przez niego metodyk prowadzenia projektw przekadam na rzeczywisto pracy w naszej organizacji

Robert abd, PGNiG

Na zdjciu od lewej: Robert abd, PGNiG, ukasz Kowalski ,WINUEL

CEL PIERWOTNY

automatyczne ksigowanie w systemie SAP i agregacja danych o sprzeday gazu generowanych w systemach bilingowych

Korzyci dodatkowe: _ standaryzacja danych_ ujednolicenie procedur ksigowania_ stworzenie podwalin pod kolejne projekty zmierzajce do jednego okienka w obsudze klienta_ opracowanie koncepcji funkcjonowania informatyki

WULKAN 1(17) | 2009 23

wystpowaa trudno w weryfikacji sposobw, w jaki te liczby powstaway. Naszym najwikszym zaskoczeniem przy tym projekcie byo to, e metody przygotowywania danych tak bardzo si rniy od zaoe. Przez wikszo czasu nie skupialimy si na zagadnie-niach technologii, tylko uzgadnianiu co i jak ma by zaksigowane mwi Robert abd, kierownik dziau roz-woju i zarzdzania projektami w PGNiG. Projekt z technologicznego przerodzi si w edukacyjny: informatycy ucz gwne ksigowe, jak wykorzysta narzdzia informatyczne w zakresie realizacji ich biznesu. Dziki wdroeniu szyny integracyjnej moliwa staa si rzeczywista kontrola przebiegu procesw biznesowych i pew- no identycznoci sposobu dekreto-wania dokumentw. System umoliwi znalezienie rnic w sposobach dzia-ania i ich standaryzacj, co nie byo proste. Ze wzgldu na to, e poczt- kowo projekt by rwnie przez nas postrzegany jako tylko technologiczny, nie byo koniecznoci powoania opie- kuna biznesowego. W dodatku i biznes terenowy, i centralny raczej konfronto- wa poszczeglne wersje, ni wsppra-cowa i gra w jednej druynie wspo-mina kierownik projektu.

TECHNOLOGIE

PROJEKT W LICZBACH

_ 9 integrowanych systemw_ 7 mln zdarze gospodarczych_ 23 gazownie uczestniczce w projekcie_ 244 instalacje systemw bilingowych do integracji _ konieczno skomunikowania wielu podmiotw jednoczenie: siedmiu dostawcw systemw bilingowych, ponad 100 uytkownikw systemw bilingowych, kilkanacie osb koordy- nujcych dziaania ze strony centrali PGNiG

24 WULKAN 1(17) | 2009

Jednak najwikszym sukcesem tego wdroenia byo to, e na pewnym jego etapie ludzie z czci biznesowej poczuli korzyci z systemu i zaczli aktywnie go wsptworzy. Pocztkowo wikszo z nich nie miaa zaufania do nowego narzdzia i wszelkie rnice zapisw w stosunku do rcznego ksi-

gowania interpretowaa jako bd szyny. Obecnie takie zapisy s atwiej identy-fikowalne jako bd operatora mwi Robert abd.

Szyna, czyli krgosupProjekt zosta zainicjowany przez infor-matykw, a nastpnie zaadaptowany przez biznes. Ale informatycy o nim nie zapomnieli, bo jest dla nich kluczowy z innych powodw. Realizujc postu-laty biznesu, realizujemy koncepcj architektury usugowej SOA mwi Robert abd. Okazao si, e szyna integracyjna jest te wietnym narz-dziem integrujcym poczynania infor- matyki. Dziki niej moemy przygotowa si pod przysze wymagania naszych wewntrznych klientw lub szybciej reagowa na moliwe zmiany legisla-cyjne dodaje. Gdy ksigowe uzgadniay wsplne wersje ksigowa, informatycy spostrzegli, e szyna moe by krgosupem do rozwo- ju informatyki koncepcji funkcjonowania ludzi i aplikacji. Rozpoczli prace nad opracowaniem i kompletowaniem narzdzi oraz dowiadczenia do archi-

tektury usugowej. Technologie IBM znacznie uatwiy to zadanie. Podczas gdy w dalszym cigu jest realizowany projekt integracji bilingw (uzgodnienia terenowe jeszcze trwaj), toczy si ju kolejny duy projekt: poczenie danych o zdarzeniach gospodarczych (faktury, korekty, noty, prognozy itd.) z informa-

cjami o odbiorcach. Dane w wikszoci trafiaj ju poprzez szyn do central- nych repozytoriw danych elementar-nych. Teraz rozszerzamy te repozytoria o dodatkowe obszary danych o kontra- hentach mwi ukasz Kowalski, kie-rownik projektu w WINUEL SA. Takie poczenie danych daje rnorodne mo- liwoci m.in. dla obszaru marketingu (np. prowadzenia bada geomarketin-gowych) i finansw (np. weryfikowania, czy trudni klienci w jednej z gazowni nie s wiodcymi klientami w innej) dodaje. Szyna integracyjna, obok systemu SAP, staje si core biznesowym systemem. A nawet wicej. Kady system korzys- tajcy z danych bilingowych integruje si teraz poprzez szyn, a nie z poszcze- gln aplikacj mwi Jacek Purzycki, dyrektor biura rozwoju IT w PGNiG. Technologia SOA umoliwia nam take okrelenie wymaga dla twrcw sys-temw informatycznych zamawianych w przyszoci, tak aby ju na etapie powstawania mogy wpasowa si w tworzone rodowisko informatyczne dodaje.

Wykonawca, firma WINUEL, rzetelnie podszed do postawionego zadania. Bdw nie popenia tylko ten, kto nic nie robi. A gdy realizuje si projekt o takim stopniu skomplikowania i tak duej liczbie zaangaowanych ludzi, nie ma takiej moliwoci. Dla mnie liczy si sposb podejcia do proble- mw, reagowania oraz ch ich rozwi- zywania i usuwania. Wedug mnie to jeden z podstawowych elementw pozytywnej oceny wykonawcy.

Jacek PurzyckiDyrektor Biura Rozwoju Systemw Informatycznych, PGNiG

Dostarczamy informacje, nie aplikacjeSkala projektu jest imponujca. Niewiel- ka potrzeba biznesowa wyzwolia koniecz- no unifikacji i standaryzacji danych. Chcemy zbudowa tak infrastruktur systemow, eby potrzeba dodatkowej funkcjonalnoci zgaszana przez kogo z biznesu nie uruchamiaa zakupu kolejnej aplikacji, pod ktr kupuje si kolejny serwer i kontraktuje lub szkoli kolejnego administratora. Tworzymy fundament koncepcji, e potrzebne s informacje, a nie aplikacje mwi Robert abd. Skoro kluczowe s informacje, to musimy mie zgromadzony odpo- wiedni zakres i zapewni ich wysok jako i rzetelno. A w jaki sposb b- dziemy je serwowali, jest rzecz wtrn uzupenia. Do takiego dziaania nie-zbdna jest wiadomo ludzi z obszarw biznesowych, ktrzy s klientami dla informatykw. Efektem ubocznym wdro- enia, ale najwaniejszym dla mnie, jest wiadomo tego, do czego szyna moe by wykorzystywana. To powoduje, e coraz czciej ludzie z biznesu przycho-dz do nas z potrzebami do realizacji, a nie my do nich z kolejnymi koncepcjami i argumentami z dum owiadcza Robert abd.Integracja bilingw przewidziana bya pocztkowo jako projekt na trzy miesice. Rozrs si do dwch lat i nadal trwa. Cho waciwie jest to ju etap eksplo- atacji systemu konkluduje ukasz Kowalski z WINUEL-a. Prowadzone s uzgodnienia organizacyjne, ale, eby nie traci czasu, obok tocz si ju kolejne projekty, buduj si koncepcje dalszego wykorzystania szyny. Na sukcesie inte-gracji bilingw zaley nam nie tylko dla samego sukcesu projektu, ale rwnie dlatego, e wiele innych jest od niego uzalenionych mwi ukasz Kowalski. Projekt jest realizowany na tyle dugo, e niektrzy stracili wiar w to, i si kiedykolwiek zakoczy. Z drugiej jed- nak strony to wdroenie jawi si im zupenie inaczej ni o nim myleli, gdy startowa dopowiada Robert abd.

TECHNOLOGIE

WULKAN 1(17) | 2009 25

Mdre usugi komunalne

Co oznacza termin smart utilities? Czy wszyscy uczestnicy debaty rozu- miej go podobnie? KRZYSZTOF GOLACHOWSKI dyrektor ds. analiz i szkole ENERGOinfo.PL

Czy mdre usugi komunalne, inteligentne sieci dystrybucyjne, inteligentne liczniki i inteligentny pomiar oznaczaj to samo zarwno dla odbiorcw, dystrybutorw, jak i sprzedawcw energii, ciepa czy gazu? Czy takie same oczekiwania wobec mdrych usug komunalnych bdzie mia regulator rynku? Raczej nie.Jakie powinny by mdre podatki? Przed-sibiorca, odpowiadajc na to pytanie, zapewne powie, e ich wymiar powinien by niewielki niemal bliski zeru. Dla przedstawiciela ministerstwa finansw mdre podatki to takie, ktre szybko i w duej kwocie wpywaj do budetu. Reprezentant urzdu skarbowego mdroci podatkowej bdzie doszukiwa si w zawi- oci przepisw. A konsument? W przy-padku PIT o jego mdroci bd wiad- czyy niska skala i wysokie ulgi. Natomiast jeli konsument yje z pienidzy budeto- wych, to jego oczekiwania bd takie same jak przedstawiciela resortu finansw.W przypadku mdrych usug komunalnych jest podobnie. Oczekiwania poszczeglnych stron s inne, a w skrajnych przypadkach nawet rozbiene. Sprzedawcy i dystry-butorzy za pomoc inteligentnych sieci dystrybucyjnych chcieliby zarabia co naj- mniej tyle samo co teraz, ale przy znacznie niszych kosztach wasnych, uzyskanych dziki lepszemu prognozowaniu zapotrze-bowania na energi u klientw. Klienci chcieliby korzysta z usug energetycznych na co najmniej takim poziomie jak obecnie, ale pacc znacznie mniej. Mogliby uzyska taki efekt dziki lepszemu prognozowaniu zapotrzebowania i zarzdzaniu poborem energii. Regulator chciaby mie jak najwicej informacji o rynku, aby mc... optymalizowa modele regulacyjne.Jedno jest dla tych oczekiwa wsplne i pewne bez inteligentnego opomiaro- wania nie ma mowy o jakichkolwiek za- awansowanych usugach odnoszcych si do energii elektrycznej, gazu czy ciepa.

Drugim elementem czcym te sprawy s koszty tu te nie ma wtpliwoci, e za wszystko zapac odbiorcy. Warto wic zada podstawowe pytanie czy ich na to sta? Byoby dobrze, aby kady mg na nie odpowiedzie, wyraajc zgod na wysze rachunki. Mdre usugi komunalne bd tak samo rni si od obecnych (co nie znaczy gupich!) jak telefonia komrkowa od sta-cjonarnej kablowej. Kto si spodziewa, e urzdzenia suce z pocztku tylko do rozmawiania bez kabla przeksztac si w wielofunkcyjne komunikatory. Co cieka- we, nierzadko podstawowa usuga, czyli rozmowa telefoniczna, ma znacznie gorsz jako ni w przypadku pocze stacjo-narnych. Okazuje si, e nie jest to tak istotne dla klientw. Jak mdre bd w przyszoci usugi komu- nalne? Dystrybutorzy chc mc zarzdza odbiornikami energii, by w ten sposb optymalizowa prac systemu. Odbiorcy pewnie si na to zgodz, jeli bdzie si to wizao z niszymi kosztami. Co wicej? Klient bdzie mg skorzysta np. z auto-matycznego wybierania taszego sposobu ogrzewania mieszkania (choby gaz zamiast energii elektrycznej w godzinach szczytu albo prd zamiast gazu noc). W nowych telefonach mona wybra opcj czenia si z internetem przez sie Wi-Fi, gdy tylko jest dostpna. W ten sposb mona korzysta z sieci nawet wtedy, gdy nie ma si aktyw-nej karty do telefonu komrkowego. Skoro w telefonii mona, to tym bardziej w ener-getyce si uda. ycie na pewno przyniesie nowe rozwizania. By moe wrd nich bd auta elektryczne tankowane ener- gi w publicznych stacjach. Niedawno otwarto pierwszy taki punkt w Warszawie. To dopiero zalek sieci. Swoj drog cie-kawe, czy w takim punkcie bdzie mona wybra, od kogo kupi si prd do swojego auta. Mdra usuga komunalna na pewno by na to pozwolia.

GOCINNIE

26 WULKAN 1(17) | 2009

Modne jest bycie smart. Ale co w isto- cie tkwi za inteligentnymi hasami, a nawet za dziaaniami prawnymi w UE? W pewnym uproszczeniu chodzi o ko- nieczno przeksztacenia obecnych systemw energetycznych poprzez wyko- rzystanie moliwoci nowoczesnych technologii. Przeksztacenia powinny doprowadzi do stanu, w ktrym z jednej strony dostawy energii elektrycznej bd maksymalnie pewne, a z drugiej odbiorca bdzie w peni wiadom, ile w kadej chwili zuywa energii elek-trycznej, ile ona go kosztuje i co moe zrobi, eby te wskaniki ograniczy. Dla wyjanienia pojcia inteligentnych sieci zacytuj wypowied prezesa URE: () to koncepcja czca tradycyjn energetyk z now gospodark. Potencja tego projektu jest trudny do przecenienia z punktu widzenia dobra odbiorcy koco- wego oraz efektywnoci energetycznej i dalej Mariusz Swora ocenia, e wpro-wadzenie inteligentnych sieci zmieni relacje na rynku energii, przesuwajc konsumenta na pierwsze miejsce, dajc mu do rki wan bro informacj pozwalajc kontrolowa jeden z podsta- wowych elementw domowego budetu rachunek za energi. (za: www.wnp.pl, 13 listopada 2009 r.).W wielu miejscach Europy podejmowa- ne s dziaania urzeczywistniajce ten pomys. Panuje oficjalny entuzjazm dla

smart gridu i smart meteringu. Jakiekol- wiek gosy sprzeciwiajce si traktowane s jako niepoprawne politycznie. Takie podejcie do zagadnienia inteligentnych sieci powoduje, e mona wyraa do- wolne opinie i podejmowa dowolne dziaania, byle by na tak. Bezkrytyczno daje czsto komiczne efekty. Przykadem moe by pachnca filmami Barei wypowied prezesa URE: Wany impuls do rozwoju inteligentnych sieci daa w tym roku Unia Europejska. Prawo unijne zakrelio nam termin na wdroenie tego projektu do 2020 roku, nas jednak sta na wicej. Termin roku 2020 jest dla europejskich maruderw, nas sta na to, aby w cigu kilku lat wprowadzi system, ktry pozwoli nam na wywizanie si ze zobowiza unijnych, w tym trudnych wymogw stawianych przez pakiet 3x20. (ib.)Na fali bycia na tak pojawiaj si pro- jekty wyposaenia wszystkich polskich odbiorcw w inteligentne liczniki. Nawet mwi si o koszcie takiego przedsiwzi- cia 7 mld zotych. Zanim zaczniemy je realizowa, proponuj, aby zastano-wi si nad paroma aspektami.Kto sfinansuje ten projekt? Kto zapewni logistyk przedsiwzicia: Instalacja 15 mln licznikw w 5 lat? Komu je instalowa? Jeeli wszystkim odbiorcom, to take mojej babci emerytce, ktra za odbiornik energii ma dwie arwki i radio. Koszt licznika w znacznym stopniu podniesie warto instalacji elektrycznej w jej malutkim mieszkanku. Dodatkowo babcia niedowidzi i nic nie wyczyta z tego licznika. Gdy taki licznik zostanie zainstalowany u mnie, to bd wiadomie oszczdza energi elektryczn i minimalizowa koszty jej zakupu. Bd odbiorniki wcza w okresie, gdy energia bdzie tania, a wy- cza w okresie szczytu (jeeli wtedy energia bdzie najdrosza). Tylko e grosza na tym nie zaoszczdz.

Bdziemy mieli wity spokj?Jan Rakowski EnergoInFarm

Pisz to moe nieco artobliwie nie po to, eby omiesza pomys inteligent- nych sieci i opomiarowania w ogle, ale by wskaza, e samym entuzjazmem i piknymi pomysami nie da si wpro-wadzi inteligencji do systemu elektro-energetycznego. Przypomina mi si pewna zawodowa sy- tuacja. Rozpoczynalimy trudny projekt, oparty pocztkowo na mglistych ideach, bez penej wiadomoci, ile czeka nas trudu. Zdziwio mnie, e po krtkim okresie wahania projekt popar kolega, ktrego trudno byo uzna za zwolennika zmian. Ale zagadka wkrtce si wyjania. W chwili szczeroci powiedzia: chc, eby ten projekt zosta zrealizowany ju teraz, bo zakoczy si klap, idea si skompromituje i bd mia wity spokj. eby tak si nie stao, naley podj szeroko zakrojon prac u podstaw. W dziaania musz by wczeni nie tylko energetycy czy odbiorcy, ale rwnie inne obszary biznesowe. Naley budo-wa nowe budynki i modernizowa stare, eby instalacja elektryczna umoliwia selektywne przyczanie rnych typw odbiorw do oddzielnych obwodw. Naley te rozwin badania nad seg-mentacj klientw, eby mona byo wskaza miejsca instalowania inteli-gentnych licznikw tam, gdzie bd moliwoci techniczne (due odbiory) i mentalne (wiadomi odbiorcy) wyko-rzystania ich inteligencji. Ju teraz trzeba budowa systemy taryfowe (lub cenni-kowe, gdy taryfowanie zostanie znie-sione), eby odbiorca mia prawdziwy wybr. Trzeba te zacz budowa systemy, ktre umoliwi wypracowanie sygnaw dla odbiorcw o aktualnych cenach energii. Wszyscy wiadomi wagi problemu oszczdnoci energii powinni wczy si do dziaa nad wprowadzaniem inteligencji do sieci. Ale prosz, rbmy to inteligentnie!

OPINIE

WULKAN 1(17) | 2009 27

Energetyka zaczyna dzie od CIRE

Z Nowym Rokiem nowa era CIRE oszczdzamy czas

energetykw i zapewniamy atwiejszy dostp do

informacji oraz szybsze dziaanie portalu.

CIRE na bieco codzienny serwis informacyjny,

kalendarium, ceny energii, komentarze, ogoszenia.

CIRE na stae wszystko o polskiej energetyce,

materiay problemowe, publikacje naukowe.

Chcesz wiedzie? Zajrzyj na portal i zaprenumeruj

bezpatny newsletter.

28 WULKAN 1(17) | 2009

www.sygnity.pl, www.winuel.com.pl

Nowoczesny portfel daje nieoczekiwane profity

DPMDistribution Portfolio Management

Rozwizanie Grupy Sygnity umo- liwia przeprowadzanie rzeczywistych i prognozowanych analiz wartocio-

wych i ilociowych portfela Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD)

oraz wspiera proces przygotowania wytycznych do wniosku taryfowego, a take danych na potrzeby fakturo-

wania usugi przesyowej oraz tranzytu.

System DPM zapewnia bezporedni dostp do aktualnych i penych informacji o przepywach energii w sieci elektroenergetycznej oraz zwizanych z nimi przychodach i kosztach. Kierownictwo moe na bieco monitorowa portfel OSD i atwo iden- tyfikowa i ogranicza ryzyka finansowe, zwizane z dziaalnoci koncesjonowan.

Korzyci System DPM wspiera nastpujce procesy: planowanie kosztw z tytuu wiadczenia usugi przesyowej, wyznaczanie kosztw zakupu usugi przesyowej (powykonawczo), planowanie przychodw z tytuu wiadczenia usugi dystrybucyjnej, wyznaczanie przychodw z tytuu wiadczenia usugi dystrybucyjnej powykonawczo, planowanie kosztw / przychodw z tranzytu energii, wyznaczenie kosztw / przychodw z tranzytu energii (powykonawczo), wyznaczanie przychodw i kosztw zwizanych z usugami dodatkowymi powykonawczo,

planowanie kosztw zakupu energii na pokrycie rnicy bilansowej i potrzeb wasnych, wyznaczanie kosztw zakupu energii na pokrycie rnicy bilansowej i potrzeb wasnych, przygotowanie danych do wniosku taryfowego, monitorowanie portfela OSD, w tym przygoto- wanie biznesplanu, wykonywanie raportw i sprawozda, w tym okresowych, dla Agencji Rynku Energii.

Rozbudowana warstwa interfejsw systemu DPM pozwala na jego integracj z ju eksploatowanymi systemami informatycznymi, wspierajcymi pod- stawowe procesy biznesowe OSD. System wsp- pracuje z: systemem pomiarowym odbiorcw, systemem pomiarw sieciowych, systemem zarzdzania rnic bilansow, systemem bilingowym, systemem finansowo-ksigowym.

Referencje ENERGA Operator SA pierwsze rozwizanie w Polsce.