Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135...

70

Transcript of Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135...

Page 1: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie
Page 2: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli.

Autorzy oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autorzy oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.

Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-WójcickaRedaktor merytoryczny: Maciej DutkoKorekta językowa: M.T. MediaProjekt okładki: ULABUKA

Materiały graficzne na okładce zostały wykorzystane za zgodą Shutterstock.

Wydawnictwo HELION ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: [email protected] WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)

Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://onepress.pl/user/opinie?biebizMożesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

ISBN: 978-83-283-2464-0

Copyright © Helion 2016

Printed in Poland.

• Kup książkę• Poleć książkę • Oceń książkę

• Księgarnia internetowa• Lubię to! » Nasza społeczność

Page 3: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Spis tre ci

Wst p mocno osobisty do wydania drugiego .............................................19

Wst p ......................................................................................................25

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu ............................................................271.1. Specyfika biznesu w internecie (Jakub Jasi ski) ..................................................................27

1.1.1. E-commerce = e-handel = e-biznes ..........................................................................271.1.2. Charakterystyka polskiego e-commerce ...................................................................281.1.3. Modele biznesowe w polskim e-commerce ..............................................................311.1.4. Motory wzrostu e-commerce ....................................................................................321.1.5. Co przyniesie przysz o ? ........................................................................................32

1.2. Nisza i unikalno — uj cie strategiczne (Krzysztof Rdze ) ...............................................331.2.1. Strategia niszy rynkowej ..........................................................................................331.2.2. Poszukiwanie recepty na dochodow nisz ..............................................................341.2.3. Obserwuj rynek ........................................................................................................351.2.4. Nisza w e-commerce ................................................................................................371.2.5. Nisza w e-us ugach ...................................................................................................381.2.6. Jak sprawnie opanowa nisz rynkow ....................................................................391.2.7. Podsumowanie .........................................................................................................40

1.3. Nowe rynki e-biznesu (Jacek Kotarbi ski) ...........................................................................401.4. Projektowanie startupu w internecie (Marcin ukia czyk) ..................................................46

1.4.1. Co to jest startup? .....................................................................................................461.4.2. Mam wietny pomys na biznes ................................................................................471.4.3. Kilka ciekawostek z moich do wiadcze przy tworzeniu UpolujEbooka.pl ............491.4.4. Kilka s ów na koniec ................................................................................................51

1.5. Wst pna analiza rynku (Krzysztof Rdze ) ...........................................................................511.5.1. Analiza rynku i konkurencji .....................................................................................511.5.2. Warto rynku ..........................................................................................................511.5.3. Perspektywy rozwoju rynku .....................................................................................531.5.4. Otoczenie konkurencyjne online ..............................................................................531.5.5. Kim jest klient docelowy ..........................................................................................561.5.6. S abe i mocne strony rynku ......................................................................................571.5.7. Podsumowanie .........................................................................................................58

Poleć książkęKup książkę

Page 4: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

4 Biblia e-biznesu

1.6. Nazwa i domena dla e-biznesu (Micha Sp awski) ...............................................................581.6.1. Wybór najlepszej nazwy ..........................................................................................581.6.2. Jak i gdzie zarejestrowa domeny? ..........................................................................621.6.3. Przejmowanie cudzej domeny ..................................................................................631.6.4. Bezpiecze stwo — jak nie straci swoich domen ....................................................651.6.5. Podsumowanie .........................................................................................................65

1.7. Dywersyfikacja w e-biznesie (Maciej Dutko) .......................................................................661.7.1. Po co dywersyfikowa ? ............................................................................................661.7.2. Dywersyfikacja vs fokusowanie ...............................................................................671.7.3. Co i jak dywersyfikowa ? ........................................................................................681.7.4. Skutki strategii „wszystko na jedn kart ” ...............................................................70

1.8. Strategie cenowe (Krzysztof Rdze ) ....................................................................................721.8.1. Cena w e-commerce .................................................................................................721.8.2. Tworzenie strategii cenowej .....................................................................................721.8.3. Podsumowanie .........................................................................................................74

1.9. B dy pocz tkuj cych e-sprzedawców (Piotr Motyl) ...........................................................741.9.1. W a ciciel firmy jako zagro enie .............................................................................75

1.10. Finansowanie e-biznesu (Piotr Dywa ski) ..........................................................................821.11. Crowdfunding — finansowanie i testowanie w jednym

(Jakub Sobczak, Micha Po etek) .....................................................................................1021.11.1. Czym w a ciwie jest crowdfunding? ....................................................................1021.11.2. Zastanów si , czy crowdfunding jest dla Ciebie ...................................................1041.11.3. Zdecydowa e si na crowdfunding — co teraz? .................................................1051.11.4. Projekt dobieg ko ca — co teraz? .......................................................................1071.11.5. Oczami projektodawcy (case study) (Mateusz Ch odnicki) .................................108

1.12. Zarz dzanie lud mi w e-przedsi biorstwie (Pawe Królak) ..............................................1101.12.1. Kiedy zatrudni pierwszych pracowników? .........................................................1101.12.2. Dlaczego ludzie mieliby pracowa dla Ciebie? ....................................................1101.12.3. Czego pracownicy oczekuj od idealnej pracy? ...................................................1111.12.4. Podstawowy b d pocz tkuj cych pracodawców .................................................1121.12.5. Jak zatrudnia nowych pracowników? .................................................................1141.12.6. Kij i marchewka, czyli najwi kszy b d w motywowaniu ludzi ...........................1151.12.7. Wspó praca zamiast rywalizacji ...........................................................................1161.12.8. Dobra praca to lekka praca ...................................................................................1171.12.9. Co zrobi , aby Twoi pracownicy uwielbiali swoj prac ? ...................................118

1.13. Telepraca i telepracownicy (Maciej Dutko) ......................................................................1181.13.1. Specyfika telepracowania .....................................................................................1191.13.2. Mo liwo ci i ograniczenia ....................................................................................1201.13.3. Starsi bracia: outsourcing, outtasking, freelancering ............................................121

1.14. Zarz dzanie kryzysem w e-biznesie (Piotr Motyl) ...........................................................1221.14.1. Jedena cie najcz ciej pojawiaj cych si b dów w e-biznesach .........................1231.14.2. W jaki sposób zmniejszy ryzyko sytuacji kryzysowych? ...................................130

1.15. Hejt, krytyka, negatywy (Monika Czaplicka) ....................................................................1311.15.1. Jak odró ni hejt od krytyki? ...............................................................................1311.15.2. Hejter a troll .........................................................................................................1311.15.3. Jak sobie radzi z krytyk ? ...................................................................................1311.15.4. Haters gonna hate .................................................................................................1321.15.5. Czy mo na kasowa negatywne komentarze? ......................................................1331.15.6. Niezadowolony klient ...........................................................................................1331.15.7. Regulamin fanpage’a i zakazane s owa ................................................................1331.15.8. Twój wizerunek to Twoje zyski ...........................................................................134

Poleć książkęKup książkę

Page 5: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Spis tre ci 5

Rozdzia 2. Sklep internetowy ..................................................................................1352.1. W asny sklep w sieci — pierwsze kroki (Miros aw Smu niak) ..........................................135

2.1.1. Gdzie stawia pierwsze kroki?We w asnym sklepie czy na platformie ofertowej? .......................................................136

2.1.2. Jak wybra sklep internetowy? ...............................................................................1362.1.3. Od czego zacz konfiguracj sklepu? ...................................................................1382.1.4. Pomy l o grafice i identyfikacji wizualnej .............................................................1382.1.5. Jakie formy marketingu wybra , by dotrze do klienta? ........................................1392.1.6. Podsumowanie .......................................................................................................139

2.2. Typy platform e-sklepowych (Miros aw Smu niak) ..........................................................1392.2.1. SaaS — sklep abonamentowy ................................................................................1402.2.2. Open source ............................................................................................................1412.2.3. Sklepy licencyjne ...................................................................................................1422.2.4. Wdro enia dedykowane .........................................................................................1422.2.5. Podsumowanie .......................................................................................................143

2.3. Struktura i u yteczno sklepu internetowego (Pawe Krzywor czka) ...............................1442.3.1. Idea usability .........................................................................................................1442.3.2. Rzeczy warte uwagi w e-sklepie ............................................................................1442.3.3. Strona g ówna sklepu .............................................................................................1482.3.4. Strona kategorii ......................................................................................................1502.3.5. Strona produktu ......................................................................................................1522.3.6. Koszyk i sk adanie zamówienia .............................................................................1542.3.7. Podstrony statyczne ................................................................................................1552.3.8. Wersja mobilna sklepu ...........................................................................................1572.3.9. Testowanie skuteczno ci — testy A/B ...................................................................1582.3.10. Zwi kszanie u yteczno ci ....................................................................................158

2.4. Przegl d aplikacji e-sklepowych (Miros aw Smu niak) .....................................................1592.4.1. cStore .....................................................................................................................1592.4.2. IAI-Shop .................................................................................................................1602.4.3. PrestaShop ..............................................................................................................1602.4.4. Shoper ....................................................................................................................1602.4.5. Shoplo ....................................................................................................................1612.4.6. SOTE ......................................................................................................................1612.4.7. Podsumowanie .......................................................................................................162

2.5. Wdro enie e-sklepu (Katarzyna Ryfka-Cygan) ..................................................................1632.5.1. Wybór oprogramowania .........................................................................................1642.5.2. Szata graficzna .......................................................................................................1662.5.3. Podpi cie szybkich p atno ci ..................................................................................1662.5.4. Integracja z programami zewn trznymi .................................................................1662.5.5. Podpi cie systemu do statystyk ..............................................................................1672.5.6. Konfiguracja sklepu i najwa niejsze ustawienia ....................................................1672.5.7. Dopasowanie powiadomie e-mailowych ..............................................................1672.5.8. Stworzenie stron informacyjnych ...........................................................................1692.5.9. Dodanie produktów ................................................................................................1702.5.10. Testy .....................................................................................................................170

2.6. Audyt przedwdro eniowy (Adam Pioch) ...........................................................................1712.6.1. Metoda 4xZ ............................................................................................................1712.6.2. Pami taj: jeste statystycznie nieistotny! ................................................................1722.6.3. Kontrolne etapy prac nad stron WWW .................................................................1722.6.4. Podsumowanie .......................................................................................................175

Poleć książkęKup książkę

Page 6: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

6 Biblia e-biznesu

2.7. Shoper.pl (case study) (Miros aw Smu niak) .....................................................................1762.7.1. Krótka historia ........................................................................................................1762.7.2. Funkcjonalno sklepu ...........................................................................................1762.7.3. Pulpit ......................................................................................................................1762.7.4. Podsumowanie .......................................................................................................183

2.8. PrestaShop i Magento — sklepy w systemach open source (Krzysztof Rdze ) .................1832.8.1. Sklep internetowy — jak i dlaczego wybra system open source ..........................183

Rozdzia 3. Platformy aukcyjne i inne kana y e-commerce .........................................1893.1. Uwarunkowania handlu na Allegro (Miros aw Smu niak) .................................................189

3.1.1. Wczesne pocz tki polskiego e-commerce,czyli: informatycy, wyprzeda gara owa i mi o do licytacji ......................................189

3.1.2. Kiedy my le o Allegro? ........................................................................................1903.1.3. Jak obecnie wygl da Allegro.pl ..............................................................................1903.1.4. Jak si przygotowa do wej cia na rynek Allegro ..................................................1913.1.5. Na co uwa a przy handlu na Allegro ....................................................................1923.1.6. Dalsze etapy rozwoju .............................................................................................1933.1.7. Podsumowanie .......................................................................................................194

3.2. Dobre praktyki handlu na Allegro (i nie tylko) (Mariusz Weso owski) ..............................1943.2.1. Trzy grosze na pocz tek .........................................................................................1943.2.2. Pami taj: planujesz nie tylko na teraz ....................................................................1953.2.3. Z e praktyki, które Ci zrujnuj ..............................................................................196

3.3. „Trafno ” Allegro — nowy paradygmat pozycjonowania ofert (Maciej Dutko) ..............2003.3.1. Co si zmieni o? .....................................................................................................2003.3.2. Trafno oficjalnie i poza anten ............................................................................2013.3.3. Dostosuj albo zgi ! .................................................................................................2023.3.4. „Czy poprawicie nasz pozycj na Allegro?” .........................................................202

3.4. Alternatywne platformy e-sprzeda owe (Miros aw Smu niak) ..........................................2033.4.1. Platformy aukcyjno-ofertowe .................................................................................2043.4.2. Platformy zakupów lokalnych ................................................................................2043.4.3. Platformy og oszeniowe .........................................................................................2063.4.4. Platformy sprzeda y B2B .......................................................................................2073.4.5. Profesjonalny e-commerce na platformach alternatywnych ...................................207

3.5. Promocja p atna na Allegro (Marcin Skowro ski, Wojciech Bryzek) ................................2083.5.1. Narz dzia pozwalaj ce lepiej wyeksponowa wybran

ofert na tzw. listingach ................................................................................................2093.5.2. Formaty i narz dzia typowo reklamowe .................................................................2133.5.3. Programy i modele wspó pracy dedykowane

dla du ych sprzedawców oraz w a cicieli marek ..........................................................214

Rozdzia 4. Us ugi online ..........................................................................................2174.1. Us ugi eksperckie (Maciej Dutko) ......................................................................................2174.2. E-sprzeda wiedzy (Daniel Bossy) .....................................................................................220

4.2.1. Skuteczny system e-learningu ................................................................................2204.2.2. Co jest potrzebne, aby zacz ? ...............................................................................2214.2.3. Podsumowanie .......................................................................................................229

4.3. Videopoint.pl i ebookpoint.pl (case studies) (Grzegorz Schwarz) ......................................2294.3.1. Po drabinie na sam szczyt i… ................................................................................2304.3.2. Idzie nowe, czyli zmiany przyzwyczaje klientów ................................................2304.3.3. Grupa, ale ju nie wydawnicza ...............................................................................2314.3.4. ebookpoint.pl — polska rewolucja w e-bookach ....................................................2324.3.5. Od NASBI do OSBI, czyli jak sprzedawa , po yczaj c .........................................2334.3.6. Nie czytamy, lecz ogl damy ...................................................................................2354.3.7. Na koniec: cel jest jeden, a rodków wiele .............................................................236

Poleć książkęKup książkę

Page 7: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Spis tre ci 7

4.4. Personal branding w e-us ugach (Maciej Dutko) ................................................................2374.4.1. Rozwój, rozwój, rozwój… .....................................................................................2374.4.2. Osobista marka biznesowa .....................................................................................2374.4.3. Jak wzmacnia swój „personalny brand”? .............................................................238

4.5. Programy afiliacyjne (Marcin Godlewski) .........................................................................2414.5.1. W asny program partnerski czy sie afiliacyjna — za i przeciw ............................2424.5.2. Forma rozlicze prowizyjnych ...............................................................................2444.5.3. Jaka wysoko prowizji b dzie najlepsza? .............................................................2454.5.4. Najwi ksze b dy w programach partnerskich .......................................................2454.5.5. Co dodatkowo daje program partnerski? ................................................................2464.5.6. Popularne programy partnerskie .............................................................................247

4.6. AdSense — podstawy platformy (Marcin Godlewski) .......................................................2474.6.1. Dost pne formy reklam w AdSense .......................................................................2474.6.2. AdSense na YouTube .............................................................................................2484.6.3. Wybrane zasady wy wietlania reklam AdSense .....................................................2494.6.4. Plusy i minusy reklamy Google AdSense ..............................................................2504.6.5. Wyp ata rodków ....................................................................................................251

4.7. Marketing wielopoziomowy (Jacek Dudzic) ......................................................................2524.7.1. Matryce konsumenckie ...........................................................................................2534.7.2. Marketing sieciowy ................................................................................................2554.7.3. Nowe rynki .............................................................................................................2564.7.4. Programy hybrydowe .............................................................................................2574.7.5. Moda na MLM .......................................................................................................2584.7.6. Narz dzia do zwi kszania skuteczno ci promocji ..................................................259

4.8. Us ugi hybrydowe: online i offline (Mariusz Weso owski) ................................................2604.8.1. Case study z bran y eventowej — Uczestnicy.pl ...................................................261

Rozdzia 5. E-marketing ...........................................................................................2635.1. Budowanie marki online (Maciej Dutko) ...........................................................................263

5.1.1. Nazwa produktu/przedsi biorstwa, domena ...........................................................2645.1.2. Logo/logotyp ..........................................................................................................265

5.2. Skuteczna oferta sprzeda owa (Maciej Dutko) ...................................................................2705.2.1. Targetowanie czy dywersyfikacja — dwa modele tworzenia ofert ........................2705.2.2. Dobra oferta — co to znaczy? ................................................................................2715.2.3. Cz ste b dy ...........................................................................................................281

5.3. Dziesi najwi kszych b dów w e-ofertach (Maciej Dutko) .............................................2815.3.1. B dny tytu ............................................................................................................2825.3.2. Niew a ciwa kategoria ...........................................................................................2835.3.3. Informowanie zamiast zach cania ..........................................................................2845.3.4. Nieprofesjonalna oprawa wizualna ........................................................................2855.3.5. Kiepska wizualizacja produktu ...............................................................................2855.3.6. Niew a ciwa sprzeda krzy owa ............................................................................2855.3.7. Brak marki i elementów podnosz cych zaufanie ....................................................2865.3.8. Restrykcje zamiast luzu ..........................................................................................2865.3.9. Niedopasowanie wewn trzne oferty do wymogów zewn trznych .........................2875.3.10. Cenodajstwo .........................................................................................................288

5.4. Storytelling — sprzeda przez opowiadanie historii (Adam Pioch) ...................................2885.4.1. Jaka jest dobra opowie ? ......................................................................................2895.4.2. My lenie powierzchowne czy analityczne? ............................................................2895.4.3. Jak utrzyma uwag ? ..............................................................................................2895.4.4. Co fascynuje w opowie ciach? ...............................................................................2905.4.5. Jak w ada moc tworzenia opowie ci? .................................................................2905.4.6. Przyk ad z ycia wzi ty ..........................................................................................2935.4.7. Storytelling = sukces ..............................................................................................295

Poleć książkęKup książkę

Page 8: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

8 Biblia e-biznesu

5.5. Reklama porównawcza w e-handlu (Maciej Dutko) ...........................................................2955.5.1. Dlaczego boimy si porównywa do innych? ........................................................2975.5.2. Porównanie po rednie vs bezpo rednie ..................................................................2985.5.3. Nie tylko walka na cen .........................................................................................2985.5.4. Najwa niejsze zasady .............................................................................................3025.5.5. Reklama porównawcza krok po kroku ...................................................................303

5.6. Zdj cia w ofertach sprzeda owych — g ówne zasady i aspekty techniczne(Dawid Starzykiewicz) .....................................................................................................3035.6.1. Znaczenie dobrej prezentacji fotograficznej ...........................................................3035.6.2. Techniczne podstawy tworzenia fotografii produktowej ........................................3045.6.3. Od czego zacz , czyli organizacja prostego studia fotograficznego .....................3065.6.4. Kreatywne porady praktyczne ................................................................................3085.6.5. Przed wrzuceniem do sieci, czyli obróbka zdj ....................................................3115.6.6. Podsumowanie .......................................................................................................311

5.7. Zdj cia kontekstowe, korzy ciowe i kontrastowe, fotografia 360° (Maciej Dutko) ...........3115.7.1. Lepsze zdj cie Photoshop ...................................................................................3125.7.2. Kontekst ma znaczenie ...........................................................................................3125.7.3. Obrazowanie korzy ci, nie produktu ......................................................................3135.7.4. Fotografia kontrastowa — magnes czy manipulacja? ............................................3165.7.5. Dwa dodatkowe „za”: unikalno i prawo autorskie ..............................................3175.7.6. Dooko a produktu, czyli fotografia 360° ................................................................318

5.8. Tagline (Pawe Krzywor czka) ..........................................................................................3205.8.1. Tagline a USP ........................................................................................................3205.8.2. Tagline w e-biznesie ...............................................................................................3215.8.3. Dwa aspekty zwi zane ze sloganami w e-sklepach ................................................3215.8.4. Slogany reklamowe w wybranych polskich e-sklepach .........................................3225.8.5. Dla e-sklepu: jedno lub dwa has a ..........................................................................323

5.9. Marketing wirusowy (Maciej Dutko) .................................................................................3245.9.1. Czym jest marketing wirusowy? ............................................................................3255.9.2. Sposoby realizacji ..................................................................................................3265.9.3. Dobry viral — jak to si robi? ................................................................................328

5.10. Social media i marketing spo eczno ciowy (Piotr Chmielewski) .....................................3315.10.1. Pu apki intuicyjno ci i na ladownictwa ................................................................3315.10.2. Spo eczno obecnych lub potencjalnych klientów ..............................................3315.10.3. Jak promowa firm na takim profilu? .................................................................3335.10.4. Budowanie zaanga owania ..................................................................................3335.10.5. Co poza tym? ........................................................................................................334

5.11. Skuteczny Facebook marketing (Dawid Dudek) ..............................................................3355.11.1. Pocz tki ................................................................................................................3355.11.2. Szukanie internautów podobnych do Twoich klientów — krok po kroku ............3405.11.3. Co Ci daje ta wiedza? ...........................................................................................3425.11.4. Wyniki finansowe analizy na podstawie narz dzi Facebooka ..............................343

5.12. Twitter, czyli „marketing wierkany” (Barbara Stawarz) .................................................3435.12.1. Webwriting na Twitterze ......................................................................................3445.12.2. Budowanie zasi gu na Twitterze ..........................................................................3445.12.3. Zrozumie twittosfer ...........................................................................................345

5.13. YouTube jako d wignia dla e-biznesu (Artur Kurasi ski) ................................................3475.14. Aktywizacja odbiorców w mediach spo eczno ciowych (Katarzyna Pe eszuk) ...............350

5.14.1. Tworzenie strategii obecno ci w social media ......................................................3515.14.2. Przegl d 20 wybranych sposobów aktywizacji spo eczno ci ...............................3535.14.3. B dy, których nale y si wystrzega w social media ..........................................361

Poleć książkęKup książkę

Page 9: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Spis tre ci 9

5.15. Performance marketing (Jakub Jasi ski) ..........................................................................3635.15.1. Efekt i model rozlicze .........................................................................................3635.15.2. Narz dzia performance marketingu ......................................................................3645.15.3. Programy afiliacyjne ............................................................................................3665.15.4. Retargeting i RTB ................................................................................................367

5.16. E-mail marketing (Pawe Krzywor czka) .........................................................................3695.16.1. Dlaczego warto to robi ? ......................................................................................3695.16.2. Jakie dane zbiera ? ...............................................................................................3705.16.3. Opt-out, single opt-in czy double opt-in? .............................................................3715.16.4. E-mail marketing a ochrona danych osobowych ..................................................3725.16.5. Budowanie w asnej listy adresowej ......................................................................3725.16.6. Sposoby dystrybucji mailingu ..............................................................................3755.16.7. Jak stworzy dobry mailing/newsletter ................................................................3765.16.8. Podsumowanie .....................................................................................................382

5.17. Efektywny newsletter (Dariusz Puzyrkiewicz) .................................................................3835.17.1. Klient nie jest bankomatem ..................................................................................3835.17.2. Cztery fazy komunikacji z klientem .....................................................................3845.17.3. Formaty e-maili ....................................................................................................3875.17.4. Co Ty powiesz? ....................................................................................................3875.17.5. Nie nud ...............................................................................................................3875.17.6. Nadawca e-maila ..................................................................................................3885.17.7. Temat e-maila .......................................................................................................3895.17.8. Co w tre ci? ..........................................................................................................3905.17.9. Jak cz sto wysy a e-maile? .................................................................................3905.17.10. Podsumowanie ...................................................................................................391

5.18. Pozyskiwanie leadów i wzorcowe strony docelowe (landing pages)(Artur Maciorowski) ........................................................................................................3915.18.1. Pozyskiwanie leadów ...........................................................................................3915.18.2. Landing page ........................................................................................................394

5.19. GetResponse — przegl d funkcjonalno ci (Marcin Godlewski) ......................................4005.19.1. Podstawowe funkcje GetResponse .......................................................................4005.19.2. Plusy i minusy GetResponse ................................................................................4015.19.3. Przydatne porady ..................................................................................................4035.19.4. Podsumowanie .....................................................................................................404

5.20. FreshMail.pl (case study) (Pawe Sala) .............................................................................4045.20.1. Kreacja newslettera i mailingu — FreshMail Designer ........................................4045.20.2. Personalizacja wysy ek, czyli o segmentacji i targetowaniu ................................4055.20.3. Automatyzacja wysy ek, czyli jakie mo liwo ci maj autorespondery ................4085.20.4. Optymalizacja kampanii .......................................................................................4095.20.5. Podsumowanie .....................................................................................................410

5.21. Marketing automation (Jakub Cyran) ...............................................................................4115.21.1. Mo liwo ci dobrego narz dzia marketing automation .........................................4125.21.2. Czy marketing automation jest dla Ciebie? ..........................................................413

5.22. Pozycjonowanie (Pawe Krzywor czka) ..........................................................................4145.22.1. Pozycjonowa samodzielnie czy zleci pozycjonowanie? ...................................4145.22.2. Pozycjonowanie jako jeden z elementów strategii e-marketingowej ....................4155.22.3. Pozycja w wynikach wyszukiwania a liczba wej na stron ...............................4165.22.4. D ugi ogon versus trudne frazy ............................................................................4165.22.5. Analiza konkurencji i dobór s ów kluczowych .....................................................4175.22.6. Optymalizacja, czyli SEO ....................................................................................4185.22.7. Zdobywanie linków ..............................................................................................4235.22.8. ledzenie ruchu na stronie i post pów w pozycjonowaniu

— narz dzia przydatne dla pozycjonera ........................................................................426

Poleć książkęKup książkę

Page 10: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

10 Biblia e-biznesu

5.22.9. Kary od Google ....................................................................................................4275.22.10. Jak wybra i nadzorowa firm pozycjonersk ? ................................................4275.22.11. Tendencje ewolucji algorytmu Google,

czyli jak pozycjonowa przysz o ciowo .......................................................................4285.23. Content marketing (Barbara Stawarz) ...............................................................................429

5.23.1. Content marketing to rozmowa ............................................................................4295.23.2. Budowanie spo eczno ci poprzez tre ci ...............................................................4315.23.3. Cele dzia a content marketingowych i wska niki pomiaru .................................4335.23.4. Narz dzia content marketingu ..............................................................................434

5.24. Blog jako samodzielny model e-biznesowy (Jason Hunt) ................................................4365.25. AdWords — reklama p atna w wyszukiwarce (Maciej Lewi ski) ....................................439

5.25.1. Kto mo e korzysta z AdWords? .........................................................................4395.25.2. Za co p aci si Google? ........................................................................................4405.25.3. Reklama w wyszukiwarce AdWords — na czym to polega? ...............................4405.25.4. Gdzie si wy wietla ? Organic vs Paid Search ....................................................4415.25.5. Kto klika reklam AdWords? ...............................................................................4415.25.6. Reklama w wyszukiwarce — jak zacz ? ............................................................4425.25.7. Optymalizacja s ów kluczowych ..........................................................................4455.25.8. Optymalizacja kosztów kampanii .........................................................................4465.25.9. AdWords Express, czyli AdWords „dla leniwych” ..............................................4465.25.10. Rozszerzenia reklam ...........................................................................................4475.25.11. Inne metody kierowania reklam w wyszukiwarce ..............................................4485.25.12. Dynamic Search Ads — DSA ............................................................................4485.25.13. AdWords dla e-commerce — reklama w Product Listing Ads ...........................448

5.26. Remarketing (Marcin Wsó ) .............................................................................................4495.26.1. Czym jest remarketing? ........................................................................................4495.26.2. Zastosowanie remarketingu ..................................................................................4495.26.3. Tworzenie list remarketingowych ........................................................................4505.26.4. Opcje remarketingu ..............................................................................................4515.26.5. Korzy ci ze stosowania remarketingu ..................................................................4525.26.6. Najlepsze praktyki i najcz ciej pope niane b dy ...............................................4525.26.7. Dla kogo jest remarketing? ...................................................................................454

5.27. Google Analytics — optymalizacja przez analiz efektów (Maciej Lewi ski) ................4545.27.1. Do czego s u y analityka? ....................................................................................4545.27.2. Dlaczego Analytics? .............................................................................................4565.27.3. Google Analytics — jak zacz ? ..........................................................................4565.27.4. Raport Analytics musi opowiedzie histori ........................................................4575.27.5. Podstawowe definicje — jak to dzia a? ................................................................4585.27.6. Kim s i sk d przychodz ? ...................................................................................4595.27.7. Dane na temat u ytkowników ..............................................................................4605.27.8. ledzenie konwersji + modu e-commerce ...........................................................4625.27.9. Czego tu brakuje, czyli cele z kas .......................................................................4635.27.10. cie ki wielokana owe .......................................................................................4635.27.11. Zachowanie + testy .............................................................................................464

Rozdzia 6. Komunikacja z e-klientem .......................................................................4676.1. Profil konsumenta w sieci (Jakub Jasi ski) ........................................................................467

6.1.1. Preferowane metody dostawy i zwrotu ...................................................................4686.1.2. Preferowane metody p atno ci ...............................................................................4696.1.3. Dlaczego klient mia by wybra Twój e-sklep? .......................................................4696.1.4. ROPO .....................................................................................................................4706.1.5. M-klient ..................................................................................................................471

Poleć książkęKup książkę

Page 11: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Spis tre ci 11

6.2. Podstawy komunikacji z e-klientem (Marcin Cisek) ..........................................................4716.2.1. Specyfika klienta internetowego ............................................................................4716.2.2. Znaczenie obs ugi klienta .......................................................................................4736.2.3. Optymalizacja kana ów komunikacji .....................................................................4746.2.4. Komunikacja e-mailowa .........................................................................................4746.2.5. Telefony .................................................................................................................4766.2.6. Komunikatory ........................................................................................................4766.2.7. Podstawowe regu y profesjonalnej obs ugi e-klienta .............................................4776.2.8. Czy istnieje „trudny klient”? ..................................................................................478

6.3. Customer experience (Izabela Wis ocka) ...........................................................................4796.3.1. Czym jest customer experience? ............................................................................4796.3.2. Jak mierzy customer experience? .........................................................................4806.3.3. Mapowanie customer journey ................................................................................4836.3.4. Pami taj! ................................................................................................................484

6.4. Budowanie zaufania klienta (Maciej Dutko) ......................................................................4856.4.1. Marka .....................................................................................................................4856.4.2. Autoprezentacja i dane firmy .................................................................................4866.4.3. Certyfikaty, przynale no , rejestry, referencje .....................................................4886.4.4. Portfolio klientów ...................................................................................................4896.4.5. Profesjonalny wizerunek ........................................................................................4896.4.6. Rekomendacja konsumencka i rekomendacja przez autorytety ..............................4906.4.7. Rekomendacja medialna .........................................................................................4916.4.8. Ekspercko ............................................................................................................4916.4.9. Zdj cia sprzedawcy/personelu/salonu ....................................................................4936.4.10. Spo eczna odpowiedzialno biznesu ...................................................................494

6.5. CRM — optymalizacja obs ugi e-klienta (Rafa Namieci ski) ..........................................4956.5.1. Czym s systemy CRM? ........................................................................................4956.5.2. Zalety korzystania z narz dzi typu CRM ...............................................................4966.5.3. Obszary optymalizacji narz dzi typu CRM ............................................................4976.5.4. Cechy i kryteria wyboru dobrego CRM .................................................................497

6.6. Feedback konsumencki (Maciej Dutko) .............................................................................4996.6.1. Ewolucja feedbacku ...............................................................................................4996.6.2. Monolog czy dialog? ..............................................................................................5006.6.3. Wyci ganie wniosków z „ksi ki skarg” ...............................................................5016.6.4. Najwa niejsze zasady .............................................................................................5026.6.5. Sk d czerpa feedback? ..........................................................................................504

6.7. Monitoring opinii w internecie (Miko aj Winkiel, Micha Sadowski) ................................5076.7.1. Monitoring internetu i mediów spo eczno ciowych ...............................................507

6.8. Niezadowolenie klienta — przyczyny i sposoby neutralizacji (Maciej Dutko) ...................5126.8.1. Dlaczego warto pozna ród o b dów? ..................................................................5126.8.2. G ówne szkodniki ...................................................................................................5136.8.3. Kilka spostrze e gratis ..........................................................................................5166.8.4. Co zrobi z t mroczn wiedz ? .............................................................................517

Rozdzia 7. Obs uga transakcji i logistyka e-sprzeda y ...............................................5197.1. P atno ci w internecie (Karol Zieli ski) .............................................................................519

7.1.1. Czy provider jest w stanie mnie obs u y ? .............................................................5207.1.2. Czy provider jest w stanie obs u y klientów,

których mam lub planuj mie nied ugo? .....................................................................5217.1.3. Czy provider umo liwi mi zaimplementowanie takich modeli p atniczych,

które usprawni proces zakupowy w moim biznesie? ...................................................5227.1.4. Podsumowanie .......................................................................................................524

Poleć książkęKup książkę

Page 12: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

12 Biblia e-biznesu

7.2. Bitcoin — rewolucja w e-p atno ciach (Dominik Homa) ...................................................5247.2.1. Wst p .....................................................................................................................5247.2.2. Czym jest bitcoin? ..................................................................................................5247.2.3. Specyfikacja bitcoina na tle tradycyjnych form p atno ci ......................................5267.2.4. Zalety i ograniczenia ..............................................................................................5267.2.5. Jak zacz pos ugiwa si bitcoinem? ....................................................................5277.2.6. Uwarunkowania prawne .........................................................................................5287.2.7. Oszcz dzaj na p atno ciach elektronicznych

— akceptuj p atno ci w bitcoinach ...............................................................................5287.2.8. Jak wygl da zaimplementowanie p atno ci w bitcoinach w e-biznesie? ................5297.2.9. Decentralizacja, nowe oblicze internetu .................................................................5307.2.10. Podsumowanie .....................................................................................................530

7.3. Logistyka e-sklepu: magazynowanie, pakowanie, wysy ka (Mariusz Weso owski) ...........5317.3.1. Pu apki w asnej logistyki ........................................................................................531

7.4. Paczkomaty® InPost (case study) (Rafa Brzoska) ............................................................5337.4.1. Paczkomaty® InPost — pocz tki, wyzwania i geneza koncepcji ..........................5337.4.2. Dynamiczne powstawanie sieci Paczkomatów® InPost w Polsce i za granic ......5347.4.3. Paczkomaty® InPost — rozwi zanie problemu „ostatniej mili”

i aspekt ekologiczny ......................................................................................................5357.4.4. Sukces Paczkomatów® InPost w perspektywie

rozwoju e-handlu w Polsce i na wiecie ........................................................................5377.4.5. Perspektywy rozwoju Paczkomatów® InPost ........................................................538

7.5. Firmy kurierskie (Miros aw Smu niak) ..............................................................................5397.5.1. Polski rynek przesy ek ............................................................................................5397.5.2. Narz dzia wspomagaj ce obs ug przesy ek ..........................................................5427.5.3. Reklamacje .............................................................................................................542

7.6. Brokerzy us ug kurierskich (Piotr Szymczak) ....................................................................5437.6.1. Pocz tki bran y ......................................................................................................5437.6.2. Jak to dzia a? ..........................................................................................................5447.6.3. Porównanie ofert ....................................................................................................5447.6.4. Przezorny ubezpieczony .........................................................................................5477.6.5. Oszcz dzaj czas i pieni dze ....................................................................................5477.6.6. Ostateczny wybór ...................................................................................................5497.6.7. Broker czy kurier? ..................................................................................................549

7.7. Dropshipping (Miros aw Smu niak, Dawid Starzykiewicz) ...............................................5497.7.1. Co to jest dropshipping? .........................................................................................5507.7.2. Dla kogo jest dropshipping? ...................................................................................5507.7.3. Zalety dropshippingu ..............................................................................................5507.7.4. Na co zwraca uwag , wdra aj c dropshipping? ...................................................5517.7.5. Jak wprowadzi dropshipping w praktyce? ............................................................5527.7.6. Uwagi ko cowe ......................................................................................................553

7.8. Automatyzacja w e-biznesie (Miros aw Smu niak) ............................................................5547.8.1. Co mo esz automatyzowa ? ..................................................................................5547.8.2. Jak dobra narz dzia automatyzuj ce? ...................................................................5577.8.3. Centralizuj, kiedy to tylko mo liwe .......................................................................557

7.9. Bezpiecze stwo e-biznesu (Marcin Pieleszek) ...................................................................5587.9.1. Bezpiecze stwo to nie sprawa jednej osoby ...........................................................5587.9.2. Najwa niejsze jest has o .........................................................................................5597.9.3. Certyfikaty ssl ........................................................................................................5607.9.4. Codzienne korzystanie z internetu ..........................................................................5617.9.5. Ograniczenie dost pu do informacji .......................................................................5627.9.6. Bezpiecze stwo poczty elektronicznej (phishing) ..................................................5637.9.7. Oprogramowanie antywirusowe i firewall .............................................................564

Poleć książkęKup książkę

Page 13: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Spis tre ci 13

7.9.8. Aktualizowanie oprogramowania ...........................................................................5657.9.9. Bezpiecze stwo serwisów internetowych na przyk adzie WordPressa ..................5657.9.10. Dane, które e-przedsi biorca ma przy sobie .........................................................5667.9.11. Korzystanie z internetu „poza biurem” .................................................................5667.9.12. Kopie zapasowe (backup) i archiwa danych .........................................................5677.9.13. Bezpieczne usuwanie danych ...............................................................................5687.9.14. Inwentaryzacja oprogramowania ..........................................................................5687.9.15. Dalsze dzia ania prewencyjne ..............................................................................568

Rozdzia 8. Zwi kszanie efektywno ci sprzeda y ......................................................5698.1. Analiza konkurencji (Marcin Cisek) ...................................................................................569

8.1.1. Analiza SWOT .......................................................................................................5698.1.2. Proste sposoby na samodzieln analiz konkurencji ..............................................5718.1.3. Narz dzia analizy konkurencji ...............................................................................5738.1.4. Korzy ci z analizy konkurencji ..............................................................................583

8.2. Cross-channelling (Jakub Jasi ski) .....................................................................................5848.2.1. Dlaczego warto krzy owa kana y? .......................................................................5848.2.2. Jak to robi ? ...........................................................................................................5848.2.3. Co przeszkadza w byciu graczem wielokana owym? .............................................5858.2.4. Kanibalizm .............................................................................................................5858.2.5. Polityka asortymentowa .........................................................................................5868.2.6. Polityka cenowa .....................................................................................................5868.2.7. Co mo esz wdro y ? ..............................................................................................5878.2.8. Cross-channel czy omni-channel? ..........................................................................5888.2.9. Niespójno te pop aca .........................................................................................589

8.3. Co-surfing (co-browsing) (Rafa Sad owski) ......................................................................5898.3.1. Jak realizowa co-surfing w praktyce? ...................................................................5908.3.2. Podgl danie strony klienta w czasie rzeczywistym ................................................5908.3.3. Aktywna obs uga strony — surfowanie z przewodnikiem .....................................5918.3.4. Narz dzia do co-surfingu .......................................................................................5938.3.5. Jak dzia a co-surfing? .............................................................................................5938.3.6. Kiedy si gn po co-surfing? .................................................................................594

8.4. Porównywarki cen (Marcin Cicho ) ...................................................................................5948.4.1. Rynek porównywarek cen w Polsce .......................................................................5958.4.2. Porównywa czy nie porównywa ? .......................................................................5968.4.3. Strategia obecno ci w porównywarce cen ..............................................................5978.4.4. Quo vadis, porównywarko? ....................................................................................597

8.5. Google zakupy (reklamy z list produktów) (Marcin Wsó ) ...............................................5988.5.1. Czym s reklamy z list produktów .......................................................................5988.5.2. Google zakupy a porównywarki cen ......................................................................5998.5.3. Zalety kampanii produktowych ..............................................................................5998.5.4. Od czego zacz ? ...................................................................................................6008.5.5. Najlepsze praktyki ..................................................................................................603

8.6. D ugi ogon w e-biznesie (Krzysztof Rdze ) .......................................................................6038.6.1. Teoria d ugiego ogona wczoraj i dzi .....................................................................6038.6.2. D ugi ogon w praktyce ...........................................................................................6048.6.3. Sposoby na aktywizacj d ugiego ogona ................................................................6048.6.4. Zagro enia p yn ce z d ugiego ogona ....................................................................606

8.7. Testowanie a optymalizacja sprzeda y (Piotr Oracz) .........................................................6068.7.1. Testowanie kontra eksperymentowanie ..................................................................6078.7.2. Najpierw przeanalizuj swoj stron ........................................................................6078.7.3. Testuj, ale jakimi narz dziami? ..............................................................................6098.7.4. ABC interpretowania wyników testu .....................................................................609

Poleć książkęKup książkę

Page 14: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

14 Biblia e-biznesu

8.7.5. Od czego zacz zmiany w sklepie? .......................................................................6108.7.6. Nie kopiuj czyich pomys ów,

bo mog by one rozwi zaniem zupe nie innych ni Twoje problemów ......................6118.8. Online merchandising (Katarzyna Jeznach, Marcin Piwowarczyk) ....................................611

8.8.1. Wiele produktów czy jeden produkt? .....................................................................6128.8.2. Strona g ówna, czyli wystawa Twojego sklepu ......................................................6128.8.3. Nawigacja, czyli drogowskaz sprzeda owy ...........................................................6138.8.4. Dobre wyszukiwanie zast puje do wiadczonego sprzedawc ................................6148.8.5. Brak wyników oznacza wizyt w sklepie konkurencji ...........................................6158.8.6. Zarz dzanie wynikami wyszukiwania ....................................................................6168.8.7. Zarz dzanie w ramach kategorii produktowych .....................................................6168.8.8. Listy bestsellerów, najwy ej ocenianych, najcz ciej ogl danych… .....................6168.8.9. Dodatkowe atrybuty produktów .............................................................................6168.8.10. Strona produktu — najwa niejsza strona e-sklepu ...............................................6178.8.11. Podsumowanie .....................................................................................................618

8.9. Cross-selling, up-selling, down-selling (Marcin Cicho ) ...................................................6198.9.1. Korzy ci ze stosowania technik cross- i up-sellingowych ......................................6198.9.2. Przyk ady cross- i up-sellingu w e-sklepach ...........................................................6208.9.3. Techniczna strona cross- i up-sellingu ...................................................................622

8.10. Outsourcing w e-biznesie (Miros aw Smu niak) ..............................................................6238.10.1. Zlecanie firmom zewn trznym .............................................................................6248.10.2. Szanse i zagro enia outsourcingu .........................................................................627

8.11. M-biznes (Monika Mikowska) .........................................................................................6288.11.1. Smartfonizacja w Polsce i na wiecie ...................................................................6288.11.2. Ro nie grupa u ytkowników mobile-only ............................................................6308.11.3. Ruch mobilny w Polsce ........................................................................................6318.11.4. Optymalizacja strony internetowej pod urz dzenia mobilne ................................6318.11.5. Dedykowana strona mobilna ................................................................................6328.11.6. Strona RWD .........................................................................................................6338.11.7. Porównanie podej cia do tworzenia stron — mobilne dedykowane czy RWD? ..6338.11.8. Jakie narz dzia mog zmobilizowa Twój biznes? ..............................................634

8.12. Aplikacje mobilne dla e-biznesu (Monika Mikowska) .....................................................6368.12.1. Aplikacje mobilne w liczbach ..............................................................................6368.12.2. Mobilne systemy operacyjne ................................................................................6388.12.3. Cele dla aplikacji mobilnych ................................................................................6398.12.4. Przepis na idealn aplikacj mobiln ....................................................................6398.12.5. Kiedy NIE tworzy aplikacji mobilnej .................................................................640

8.13. Optymalizacja konwersji — czynniki zewn trzne (Micha B k) ......................................6428.13.1. Optymalizacja konwersji offsite ...........................................................................642

8.14. Optymalizacja kosztów (Marcin Cisek) ............................................................................6448.14.1. Optymalizacja kosztów sprzeda y ........................................................................6458.14.2. Optymalizacja kosztów logistyki — lean management ........................................6468.14.3. Optymalizacja kosztów podatkowych ..................................................................6488.14.4. Optymalizacja kosztów — kaizen ........................................................................650

8.15. Mity psuj ce e-sprzeda (Mariusz Weso owski) ..............................................................6518.15.1. B dy wypieku domowej pizzy ............................................................................6538.15.2. Paczka za pobraniem ............................................................................................6538.15.3. D ugi ogon po polsku ...........................................................................................6548.15.4. W internecie zawsze taniej ...................................................................................6548.15.5. W internecie zawsze szybciej ...............................................................................6558.15.6. Internet supermarket ..........................................................................................6558.15.7. Efekt kuli nie nej, czyli urobek uka gnojowego ...............................................6558.15.8. Social must be ......................................................................................................656

Poleć książkęKup książkę

Page 15: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Spis tre ci 15

8.15.9. Klient ma zawsze racj .........................................................................................6568.15.10. Wielokana owo po polsku ...............................................................................6578.15.11. Showrooming must have ....................................................................................6578.15.12. Pod aj za trendami ............................................................................................6578.15.13. Rok mobile nadejdzie .........................................................................................658

8.16. Dziesi najcz stszych b dów ma ych i rednich e-sprzedawców (Marek Jankowski) ...6588.16.1. B dy biznesowe ..................................................................................................6588.16.2. B dy techniczne ..................................................................................................660

8.17. Skalowanie biznesu poprzez ekspansj zagraniczn (Mateusz Ch odnicki) .....................6628.17.1. Dlaczego warto globalizowa e-biznes? ...............................................................6628.17.2. Po pierwsze, angielski ..........................................................................................6628.17.3. Po drugie, obalamy mity ......................................................................................6638.17.4. Co mo esz zyska ? ...............................................................................................6648.17.5. Skalowanie biznesu to stan umys u ......................................................................665

8.18. E-biznes ponad granicami (Piotr Motyl) ...........................................................................6658.18.1. Okre lanie i projektowanie za o e mobilnego e-biznesu ....................................6668.18.2. Etapy projektowania w praktyce mobilnego modelu e-biznesu ............................6678.18.3. Korzy ci mobilnego modelu e-biznesu w praktyce ..............................................672

Rozdzia 9. E-biznes a prawo ....................................................................................6739.1. Rejestracja dzia alno ci gospodarczej (Piotr Szulczewski) .................................................673

9.1.1. Gdybym by bogaty, to za o y bym firm i p aci bym podatki… ..........................6739.1.2. Wyprzeda e kolekcji, sprzeda prywatna lub hobbystyczna ..................................6749.1.3. Formalno ci — o dokumentach i o CEIDG-1 s ów kilka .......................................6759.1.4. Data zg oszenia dzia alno ci gospodarczej, kod PKD ............................................6769.1.5. Forma opodatkowania i zasady ksi gowo ci ..........................................................6769.1.6. Zg oszenie do Zak adu Ubezpiecze Spo ecznych .................................................6779.1.7. Zg oszenie VAT, zwolnienie podmiotowe z podatku .............................................678

9.2. Wybór formy podatkowo-prawnej e-biznesu (Piotr Szulczewski) ......................................6789.2.1. Bezpieczniej to znaczy dro ej, czyli kilka s ów o sp. z o.o. ...................................6799.2.2. E-biznes w formie samodzielnej dzia alno ci gospodarczej ...................................6819.2.3. Spó ka cicha, fundusz udzia owy, czyli nieformalny e-biznes ...............................682

9.3. Optymalizacja form dzia alno ci gospodarczej (Robert Okulski) .......................................6839.4. Dokumentacja e-sprzeda y (Marcin Cisek) ........................................................................689

9.4.1. Ustalenie daty przychodu dla celów podatkowych .................................................6899.4.2. Przedp ata a zaliczka ..............................................................................................6909.4.3. Ustalenie daty obowi zku podatkowego dla celów podatku VAT .........................6919.4.4. Faktura elektroniczna .............................................................................................6929.4.5. Koszty przesy ek — opodatkowanie czne z produktem ......................................6939.4.6. Koszty przesy ek — pe nomocnictwo ....................................................................6939.4.7. Kasa fiskalna — kiedy obowi zek podatnika .........................................................6949.4.8. Zwolnienie z obowi zku kasy fiskalnej przy sprzeda y wysy kowej .....................6969.4.9. Odliczenie ulgi na zakup kasy fiskalnej .................................................................6979.4.10. Obowi zki podatnika przy rejestracji sprzeda y za pomoc kasy fiskalnej ..........6979.4.11. Kasa fiskalna — ewidencja zwrotów ...................................................................698

9.5. Planowanie e-biznesu a kontrola skarbowa — jak si przygotowa (case study)(Piotr Motyl) ....................................................................................................................6999.5.1. Sprzeda w internecie bez dzia alno ci gospodarczej — co Ci grozi? ...................7009.5.2. Co zrobi , je eli ju prowadzi e sprzeda bez zak adania firmy? .........................7009.5.3. W internecie Ci nie wida .....................................................................................7019.5.4. Kasa fiskalna zainstalowana za pó no ....................................................................7019.5.5. Konto prywatne a firmowe .....................................................................................7029.5.6. Sprzedawanie na wielu kontach — niekoniecznie swoich .....................................702

Poleć książkęKup książkę

Page 16: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

16 Biblia e-biznesu

9.5.7. Sprzeda na Allegro: kontrola UKS, dane z Allegro ..............................................7029.5.8. Co Ci grozi, je li pope ni e wiele z tych b dów? .................................................7039.5.9. Twoja firma zosta a „wylosowana” ........................................................................7039.5.10. Profilaktyka, czyli jak takim kontrolom zapobiega ? ...........................................7049.5.11. Uwaga na kontrahentów .......................................................................................7059.5.12. Dobry plan dzia ania pomo e nie wpada w panik .............................................7059.5.13. Dekalog podatnika przy kontroli ..........................................................................7069.5.14. Odpowiedzialno firmy a podatki .......................................................................707

9.6. Nowe prawa konsumenta a obowi zki e-sprzedawcy (Konrad Cioczek) ...........................7079.6.1. ród a prawa ..........................................................................................................7079.6.2. Modyfikacja definicji konsumenta .........................................................................7089.6.3. Obowi zek informacyjny .......................................................................................7089.6.4. Prawo do odst pienia od umowy ............................................................................7089.6.5. Reklamacja a gwarancja .........................................................................................710

9.7. Redukowanie zwrotów w e-handlu (Maciej Dutko) ...........................................................7129.7.1. Prawo zwrotu z korzy ci dla klienta — a dla sprzedawcy? ..................................7129.7.2. Odmowa lub utrudnianie prawa zwrotu .................................................................7129.7.3. Sze pomys ów na mniej zwrotów ........................................................................713

9.8. Regulamin sklepu internetowego (Piotr Szulczewski) ........................................................7159.8.1. Zasady obowi zuj ce przy formu owaniu regulaminu ...........................................7169.8.2. Zmiana regulaminu — tylko w sposób dopuszczalny ............................................7209.8.3. Regulamin — istotny element tre ci strony internetowej .......................................720

9.9. Klauzule niedozwolone w regulaminach e-sklepów (Konrad Cioczek) ..............................7219.9.1. Sk d si bior klauzule niedozwolone? ..................................................................7219.9.2. Klauzule zwi zane z zawarciem umowy ................................................................7219.9.3. Klauzule zwi zane z procedur reklamacyjn ........................................................7229.9.4. Klauzule zwi zane z odst pieniem od umowy i zwrotem towaru ..........................7229.9.5. Klauzule zwi zane z ograniczeniem uprawnie konsumenta .................................7239.9.6. Klauzule zwi zane z zastrze eniem w a ciwo ci s du ...........................................7249.9.7. Odpowiedzialno za po redników ........................................................................724

9.10. Odpowiedzialno za prowadzenie dzia alno cie-commerce zgodnie z prawem a ataki na e-sprzedawców (Jakub Szajdzi ski) ..............724

9.11. Podatki w e-biznesie (Piotr Szulczewski) .........................................................................7289.11.1. Kiedy sprzedajesz prywatnie… ............................................................................7299.11.2. Jak opodatkowa sprzeda przez internet w firmie? .............................................7319.11.3. Podatek VAT — gdy sprzedawc jest przedsi biorca ..........................................733

9.12. Ochrona danych osobowych (Marcin Cisek) ....................................................................7349.12.1. Regulacje prawne .................................................................................................7349.12.2. Definicja ...............................................................................................................7349.12.3. Przetwarzanie danych ...........................................................................................7359.12.4. Administrowanie danymi .....................................................................................7369.12.5. Zgoda na przetwarzanie danych ...........................................................................7379.12.6. Rejestracja zbioru danych .....................................................................................7379.12.7. Dokumentacja w zakresie przetwarzania danych .................................................7399.12.8. Konsekwencje prawne ..........................................................................................740

9.13. Nieuczciwa konkurencja (Marcin Cisek) ..........................................................................7419.13.1. Nieuczciwe praktyki rynkowe ..............................................................................7419.13.2. Czyny nieuczciwej konkurencji ............................................................................7429.13.3. Czyny nieuczciwej konkurencji w internecie .......................................................7459.13.4. Reklama porównawcza .........................................................................................7469.13.5. Sankcje prawne ....................................................................................................746

Poleć książkęKup książkę

Page 17: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Spis tre ci 17

9.14. Ochrona znaków towarowych (Konrad Cioczek) .............................................................7479.14.1. Poj cie znaku towarowego ...................................................................................7479.14.2. Ochrona prawna znaku towarowego — czy to wa ne? ........................................7489.14.3. Jak zastrzec znak towarowy w Polsce? ................................................................7489.14.4. Co daje zastrze enie znaku towarowego? ............................................................7499.14.5. Zastrze enie znaku towarowego a rzeczywisto .................................................7509.14.6. Domena internetowa a prawo w asno ci przemys owej .......................................750

9.15. Transfer w asno ci intelektualnej (Piotr Szulczewski) .....................................................7519.15.1. Handel domenami ................................................................................................7539.15.2. Sprzeda logo, grafik i tre ci strony internetowej ................................................7549.15.3. Udost pnianie miejsca reklamowego ...................................................................755

9.16. Specyfika prawna handlu na Allegro (Maciej Dutko) .......................................................7569.16.1. Transakcja „z obowi zkiem zap aty” ...................................................................7569.16.2. Tylko pe noletni sprzedawcy. Wyj tek: konto „Junior” .......................................7579.16.3. Posiadanie wielu kont w serwisie? Tak! ...............................................................7589.16.4. Panie i panowie, ale nie wychodzimy poza placyk! ..............................................7599.16.5. Prawid owe s owa kluczowe ................................................................................7609.16.6. Sprzeda w cenach brutto .....................................................................................7609.16.7. Zakaz handlu niektórymi typami produktów ........................................................7609.16.8. Zawieszenie oferty, blokada konta — i co dalej? .................................................760

9.17. Mailing a spam (Marcin Cisek) ........................................................................................7629.17.1. Definicja spamu ....................................................................................................7629.17.2. Poprawna zgoda na przesy anie informacji handlowych ......................................7639.17.3. Spam a korespondencja biznesowa ......................................................................7669.17.4. Konsekwencje prawne ..........................................................................................767

9.18. Prawo autorskie w e-handlu (Maciej Dutko) ....................................................................7679.18.1. Przekaz „informacyjny” czy „twórczy”? ..............................................................7689.18.2. U wiadamianie i prewencja ..................................................................................7699.18.3. Zabezpieczenie dowodów i reagowanie ...............................................................7699.18.4. Ochrona techniczna ..............................................................................................7709.18.5. Zastosowanie fa szywej tre ci ..............................................................................770

O autorach .............................................................................................773

Skorowidz ..............................................................................................793

Poleć książkęKup książkę

Page 18: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

18 Biblia e-biznesu

Poleć książkęKup książkę

Page 19: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1.

Cele, modelei strategie e-biznesu

1.1. Specyfika biznesu w internecie(Jakub Jasi ski)

Wiek XX by wiadkiem narodzin nowej rewolucji. Powstanie internetu nieodwracalnie zmie-ni o wiele dziedzin ycia. Dzi ki niemu wiat sta si mniejszy i dost pny na wyci gni cier ki, a dok adniej na klikni cie komputerowej myszki. Internet sta si nowym medium, cz cymzalety wszystkich dot d obecnych. Jego komercyjne zastosowanie doprowadzi o do zmianw wielu sferach ycia na miar rewolucji kopernika skiej — rodek ci ko ci w ekonomii zostaprzesuni ty od przedsi biorstw w stron konsumenta. Konkurencja mi dzy przedsi biorstwamiwesz a do nowej przestrzeni rynkowej, jak jest sie , a wraz z ni pojawili si nowi gracze,których obecno wcze niej nie by a mo liwa. Handel, przed którym sta o wiele barier, dzi kiinternetowi wszed na nowy poziom i zosta na nowo zdefiniowany, a wraz z nim marketing,logistyka i obs uga klienta.

1.1.1. E-commerce = e-handel = e-biznesPoj cie e-commerce to nic innego jak skrót od electronic commerce (z ang. handel elektroniczny)i dlatego w a nie w Polsce u ywa si go przemiennie z okre leniami e-handel czy e-biznes.Wed ug twórców tego poj cia odnosi o si ono do wykorzystywania elektronicznych rodkóww procesie zakupu i sprzeda y, a zatem obejmowa o telefon, faks, telewizj czy w ko cu inter-net. To w a nie dynamiczny rozwój tego ostatniego medium sprawi , e obecnie e-handeluto samia si ze sprzeda w internecie, gdzie wszystkie elementy transakcji handlowej (re-klama, sprzeda , p atno ) mog zaj w jednym miejscu, a tak e z transakcjami dokonywa-nymi online, podczas gdy p atno za nie i dostawa mog odbywa si ju nieelektronicznymirodkami. Zatem zakup odtwarzacza mp3 z dostaw do salonu sprzeda y i p atno ci w gotówce

przy odbiorze tak e zalicza si do e-handlu.

Poleć książkęKup książkę

Page 20: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

28 Biblia e-biznesu

1.1.2. Charakterystyka polskiego e-commercePolski e-handel to ci gle powi kszaj cy si sektor gospodarki — na rynku pojawiaj si nowigracze, zarówno wielkie korporacje, które odnios y sukces w handlu tradycyjnym i otwierajswoje e-sklepy, jak i ma e podmioty, które dzi ki sprzeda y elektronicznej zwi kszaj skalbiznesu. Do tego nale y doda nowe modele biznesowe oraz wszelkiego rodzaju startupy,które skupiaj si wy cznie na sprzeda y online.

Zak adaj c, e w handlu mog uczestniczy konsumenci i przedsi biorstwa (uproszczony modelbez instytucji pa stwowych oraz organizacji pozarz dowych), e-commerce mo na podzielipod wzgl dem podmiotów bior cych udzia w transakcjach na:

B2B (ang. business-to-business) — handel mi dzy przedsi biorstwami.

B2C (ang. business-to-customer) — handel detaliczny mi dzy przedsi biorstwema konsumentem, np. e-sklepy.

C2C (ang. customer-to-customer) — handel detaliczny odbywaj cy si mi dzykonsumetami, np. platformy aukcyjne.

C2B (ang. customer-to-business) — handel mi dzy konsumentem a przedsi biorstwem,np. sprzeda zdj .

Analizowanie zachowania klienta online pozwala zauwa y , e transakcyjny charakter inter-netu odgrywa bardzo wa n rol w jego yciu. Cho g ównym celem korzystania z internetuod lat jest odbieranie i wysy anie poczty, co w ci gu trzech miesi cy wykona o (w zale no ciod badania) 791 – 85%2 internautów, to na drugim miejscu (80%3) znajduje si wyszukiwa-nie informacji o towarach i us ugach czy e-zakupy. Tak silne powi zanie internetu ze sferzakupów przek ada si na coroczny wzrost e-commerce, którego warto w zale no ci od bada-nia szacuje si na 28 – 32 mld z (rysunek 1.1.1). Trudno w jednoznacznym oszacowaniuwielko ci rynku polega z jednej strony na samej specyfice biznesu (transgraniczno , cz -ciowa niematerialno , nowe modele biznesowe), a z drugiej na u ytej metodologii. Niezale -

nie od raportu e-handel z roku na rok ro nie, notuj c kolejne rekordy sprzeda y. Jego udziaw handlu detalicznym zwi kszy si z 3,1% w 2011 r. do ponad 5% w 2015 r.4, co oznacza,e co dwudziesta z otówka polskiego konsumenta wydawana jest w a nie w internecie.

Jak wynika z rysunku 1.1.1, warto rynku e-commerce ro nie ci gle w dwucyfrowym tempiei w 2015 r. szacowano j na blisko 32 mld z , czyli wi cej ni ca y produkt krajowy bruttoMo dawii (7,94 mld dolarów)5. Jednak sama dynamika wzrostu (patrz c na d ugi okres) maleje,co jest naturalnym zjawiskiem, pojawiaj cym si wraz z dojrzewaniem i rozwojem rynku.

Czy rynek e-commerce w Polsce jest zatem rynkiem dojrza ym? Przyjrzyjmy si najpierw etapommodelowego rozwoju e-handlu, który opracowali analitycy z Forrester Research (rysunek 1.1.2).

1 Spo ecze stwo informacyjne w Polsce w 2014 r., GUS, Warszawa 2014.2 Badanie NetTrack za stycze – marzec 2015 r., Millward Brown.3 Tam e.4 Handel internetowy w Polsce 2015. Analiza i prognoza rozwoju rynku e-commerce na lata 2015 – 2020, PMR 2015.5 http://pl.tradingeconomics.com/moldova/gdp; dost p: 01.03.2016.

Poleć książkęKup książkę

Page 21: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu 29

Rysunek 1.1.1. Warto (miliardy z otych) i dynamika (procent) e-commerce w Polscew latach 2011 – 2015 wed ug PMR 2015

ród o: Handel internetowy w Polsce 2015. Analiza i prognoza rozwoju rynku e-commerce na lata 2015 – 2020,PMR 2015.

Etap 1 Etap 2 Etap 3 Etap 4

Rysunek 1.1.2. Najcz stsza cie ka ewolucji e-commerce na danym rynku

ród o: Forrester Research, Inc. z raportu The Evolution of Global eCommerce Markets.

Etap 1. U ytkownicy skupiaj si g ównie na rozrywce i pracy. Dominuje brakzaufania do internetu jako miejsca transakcyjno-finansowego. Internauci korzystajg ównie z mediów spo eczno ciowych oraz e-maili.

Etap 2. Internauci otwieraj si na us ugi bankowe online, rezerwowanie hoteli,przyst puj do ma o ryzykownych transakcji, g ównie w instytucjach i podmiotachciesz cych si du ym zaufaniem.

Etap 3. Wykorzystanie kana u online do szukania informacji oraz do zakupufizycznych dóbr takich jak ksi ki czy urz dzenia cyfrowe (tj. produkty o okre lonejspecyfikacji). W decyzjach zakupowych u ytkownicy kieruj si w du ej mierze cen .

Poleć książkęKup książkę

Page 22: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

30 Biblia e-biznesu

Etap 4. Internauci dokonuj zakupu online z uwagi na wygod oraz otwieraj si nazakup produktów, które mog przymierzy , pow cha czy w inny sposób sprawdziprzed zakupem. Sam rynek oferuje wygodne i przetestowane narz dzia i metody,które sprawiaj , e kupowanie w sieci jest po prostu przyjemne.

Gdy zastanowimy si , gdzie mo na przypisa polski e-commerce, zobaczymy, e ci gle jeste-my w fazie trzeciej, ale drzwi do kolejnego etapu stoj ju dla nas otworem. Poniewa trzeci

etap jest kszta towany przez zakupy produktów atwo porównywalnych, wa nym czynnikiemprzy dokonywaniu transakcji staje si cena. Je li produkt jest ten sam, a jako us ugi zbli ona,to najwa niejsz rol odgrywa w a nie element kosztowy. Tak te jest ci gle na rodzimym ryn-ku, gdzie cena i nieustanna wojna cenowa prowadz ca w prostej linii do redukcji mar y staje sizmor wielu e-biznesów. Potwierdzeniem znaczenia ceny jest dwudziestka najpopularniejszychserwisów e-commerce (tabela 1.1.1).

Tabela 1.1.1. Ranking witryn wed ug zasi gu miesi cznego dla e-commerce

Lp. Wydawca Liczba internautów Zasi g w ród internautów

1 Grupa Allegro — GG (e-commerce) 13 640 054 55,4%

2 Grupa Ceneo.pl (e-commerce) 7 068 929 28,7%

3 Grupa Wirtualna Polska (e-commerce) 3 259 869 13,2%

4 Zalando.pl 3 190 897 13,0%

5 Grupa Empik Media Fashion (e-commerce) 2 999 989 12,2%

6 Grupa Onet — RASP (e-commerce) 2 875 155 11,7%

7 euro.com.pl 2 489 003 10,1%

8 groupon.pl 2 060 982 8,4%

9 Grupa Okazje.info (e-commerce) 1 872 684 7,6%

10 leroymerlin.pl 1 826 180 7,4%

11 doz.pl (apteka) 1 817 360 7,4%

12 czasnabuty.pl 1 814 686 7,4%

13 mediaexpert.pl 1 806 883 7,3%

14 Grupa Interia.pl (e-commerce) 1 801 398 7,3%

15 bonprix.pl 1 696 983 6,9%

16 Grupa MIG (Sizeer) 1 687 159 6,9%

17 AliExpress.com 1 547 834 6,3%

18 mediamarkt.pl 1 530 907 6,2%

19 rossmann.pl 1 440 872 5,9%

20 Grupa Nokaut.pl (e-commerce) 1 371 412 5,6%

ród o: Megapanel PBI/Gemius, pa dziernik 2015.

Pierwsze miejsce w badaniach Megapanel PBI/Gemius od lat zajmuje Grupa Allegro, którejserwisy (g ównie Allegro.pl) odwiedza ponad po owa polskich internautów. Dla osób chc -cych rozpocz e-biznes jest to wskazówka, aby by obecnym (stale lub tymczasowo) w a niew tym serwisie. Siln pozycj maj tak e porównywarki cen: Grupa Ceneo.pl (drugie miejsce),

Poleć książkęKup książkę

Page 23: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu 31

Okazje.info (ósme miejsce) czy Grupa Nokaut.pl (dwudzieste miejsce), daj c przy tym wy-obra enie o znaczeniu ceny z punktu widzenia e-klienta. Z raportu wynika tak e, e w ród20 e-commerce w Polsce (pod k tem liczby odwiedzin) jest 12 e-sklepów, z czego po owato gracze dwukana owi z bardzo silnymi kana ami sprzeda y stacjonarnej. Najwi kszyme-sklepem i zarazem czwartym najwi kszym graczem w powy szym zestawieniu jest nie-miecki gigant odzie owo-obuwniczy Zalando.pl, który od lat konsekwentnie umacnia swojpozycj w Polsce, rewolucjonizuj c podej cie do zakupów online m.in. dzi ki 100-dniowemudarmowemu prawu do zwrotów.

1.1.3. Modele biznesowe w polskim e-commerceE-handel w Polsce (podobnie jak na wiecie) nie ogranicza si tylko do sklepów interneto-wych. Modeli biznesowych jest wiele, a specyfika internetu pozwala na ci g e powstawanienowych. Do g ównych modeli e-biznesu zalicza si obecnie:

Aukcje internetowe z dominuj cym graczem — Allegro.pl (co ciekawe, aukcyjnymodel stanowi tylko 20% wszystkich prezentowanych ofert6). Silna pozycja lideraprzyci ga ma e i rednie sklepy internetowe, dla których portal staje si swoistegorodzaju platform do sprzeda y produktów.

Sklepy internetowe, których liczebno w Polsce wed ug ró nych raportów szacujesi od 14 do nawet 22 tys. Wp yw na brak jednoznacznej liczby ma dynamika rynkui powstaj ce na nim ci gle nowe podmioty, ich duplikowanie (jedno przedsi biorstwomaj ce kilka e-sklepów z tym samym asortymentem), zamykanie lub zawieszaniedzia alno ci, fuzje czy rezygnacje ze sprzeda y przez swoj witryn i oferowaniesprzeda y przez platformy typu marketplace. Z uwagi na transgraniczno e-commercena znaczeniu zyskuj tak e serwisy zagraniczne, m.in. Amazon czy AliExpress.

Zakupy grupowe, które prze ywa y kilka lat temu rozkwit, dzi wykazuj tendencjspadkow , doprowadzaj c do znikni cia wielu podmiotów. Sam lider kategorii —Groupon — przeszed drog od zakupów grupowych w kierunku wirtualnej galeriioferuj cej zarówno us ugi, wycieczki, bilety, jak i fizyczne produkty pojedynczymu ytkownikom (bez wymogu liczby zg osze do jednej oferty).

Kluby zakupowe, czyli swego rodzaju ewolucja zakupów grupowych, w którejzamiast wirtualnych kuponów na us ugi czy zakupy produktów oferowane s realneprzedmioty z wyd u onym, w stosunku do e-sklepów, czasem dostawy (cz sto nawetkilka tygodni). Najwi ksz korzy ci dla klienta jest ni sza cena, która bierze siz uzyskiwania lepszych cen zakupów przy wi kszych wolumenach. Kluby pocz tkowoby y „elitarnymi” miejscami, do których dost p mieli wy cznie zaproszeni przezinnych cz onków u ytkownicy, dzi za umo liwiaj rejestracj ka demu.

Marketplace, czyli podmioty, przez które przechodz transakcje, ale oferta pochodziod podmiotów zewn trznych, obecnych ze swoimi produktami na platformie sprzeda y.Mo na to porówna do galerii handlowej z wieloma najemcami, ale jedn kas .Oczywi cie aukcje internetowe czy zakupy grupowe to swoistego rodzaju marketplace’y,ale z uwagi na ich specyfik zosta y wyró nione osobno. Poza najwi kszymmarketplace’em (Allegro) na rynku funkcjonuje wiele wyspecjalizowanych platform,

6 http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/allegro-koniec-ery-aukcji-czas-na-kup-teraz; dost p: 14.02.2013.

Poleć książkęKup książkę

Page 24: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

32 Biblia e-biznesu

np. showroom.pl — odzie polskich projektantów czy yestersen.pl — meble i akcesoriaw stylu vintage. Marketplace prowadzi marketing, ci gaj c u ytkownikówna platform , oraz jest gwarantem bezpiecze stwa samej transakcji.

1.1.4. Motory wzrostu e-commerceMotorem dynamicznego wzrostu rynku s ci gle nowi e-kupuj cy. Wed ug bada Gemiusa55% polskich internautów deklaruje, e kupuje online7, dodatkowo postrzegaj c ten kana jakota szy, wygodniejszy i oferuj cy szerszy asortyment. Dodatkowo przewiduje si , e dalszy wzrostrynku e-commerce w Polsce b dzie determinowany przez:

nap ywaj cych nowych konsumentów szukaj cych ta szych produktów orazprze amuj cych barier zaufania do zakupów internetowych;

konsumentów oczekuj cych wygody zakupów (oszcz dno czasu, dost p do du egoasortymentu, dostawa do domu);

nowych wielkich graczy, zw aszcza mi dzynarodowe sieci handlowe;

nowe modele sprzeda owe (w poprzednich latach by y nimi np. zakupy grupoweczy kluby zakupowe).

Z punktu widzenia internautów czynnikami motywuj cymi do cz stszego kupowania onlines : ni sze koszty dostawy (67% badanych), ni sze ceny ni w sklepach stacjonarnych (61%),zni ka dedykowana online (55%). Nie dziwi te najcz ciej podawane problemy przy zakupachonline, a mianowicie: wysokie koszty dostawy (41%), d ugie oczekiwanie na dostaw pro-duktów (38%) i niezgodno towarów z oczekiwaniem (20%)8.

1.1.5. Co przyniesie przysz o ?Rynek e-commerce, z racji swojego zasi gu i wygody dla klientów, b dzie rós w si , cho samadynamika b dzie male . Wed ug ró nych analiz przewiduje si , e do 2020 r. udzia e-commercew handlu detalicznym mo e wynie nawet 10%. Wzrost znaczenia du ych podmiotów i ichsi a b d prowadzi do stopniowej konsolidacji rynku i umacniania swojej przewagi nad po-zosta ymi graczami, co nie oznacza, e przetrwaj tylko najwi ksi. Wci b dzie miejsce dlama ych e-sklepów oferuj cych niszowy czy specjalistyczny asortyment, konkuruj cych uni-kalnym podej ciem do klienta czy sprzedaj cych produkty taniej ni konkurencja. Zmiana za-chowa i zwyczajów konsumentów, któr ju mo na zaobserwowa , powoduje, e zakupyw internecie, cho ci gle kojarzone g ównie z ni sz cen , b d wybierane coraz cz ciejz uwagi na wygod i szerszy asortyment. Wbrew pozorom to w a nie du e e-sklepy i podmiotydwukana owe (prowadz ce sprzeda stacjonarn i online) przyczyni si do wi kszego za-ufania do idei zakupów internetowych, gwarantuj c swoj mark bezpiecze stwo transakcjioraz prowadz c szerokozasi gowe kampanie w telewizji i internecie.

Przysz o e-commerce to tak e wykorzystanie do transakcji smartfonów, które sta y si nie-odzown cz ci ycia kupuj cych w sieci. Udzia ruchu z telefonów komórkowych na stronachsklepów internetowych wynosi w Polsce ponad 8%9 i b dzie rós . Ju dzisiaj istniej e-sklepy,

7 E-Commerce w Polsce 2015, Gemius dla e-Commerce Polska.8 Tam e.9 Mobile Commerce in Europe 2015, Twenga solutions.

Poleć książkęKup książkę

Page 25: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu 33

dla których udzia wej ze smartfonów wynosi nawet 25% (np. w Wielkiej Brytanii jest torednio 31,1%10 dla ca ej bran y). Je li doda do tego faworyzacj przez Google witryn

przyjaznych urz dzeniom mobilnym oraz oczekiwan przez klientów wygod przegl daniaofert z telefonu, wida , e wzrost liczby witryn dopasowanych do funkcjonalno ci smartfonówjest nieunikniony.

W przysz o ci zaciera si b d granice mi dzy tym, co dzi uwa a si za handel online, a tym,co jest handlem offline. Cross-channelling (o którym wi cej przeczytasz w podrozdziale 8.2),czyli sprzeda w kilku kana ach, ograniczy my lenie „my — stacjonarni, oni — internetowi”i zapocz tkuje my lenie w kategorii „my, nasza firma, jeden klient”. Bo czy online, czy offline,klient jest ten sam, a maj cy coraz wi ksze znaczenie efekt ROPO (ang. Research Online, Pur-chase Offline — wyszukiwanie informacji o produktach online przed zakupem stacjonarnym),który obecnie wynosi 40 – 50%, zmieni podej cie do wielu biznesów. Dla du ej liczby graczytowarzyszenie klientowi w procesie internetowego przygotowania si do zakupów b dzieHamletowskim „by albo nie by ”.

W e-commerce rosn te b dzie znaczenie jako ci us ug, budowania relacji i pozytywnychdo wiadcze z klientami. E-sklepy nie tylko b d miejscem transakcyjnym, ale tak e miej-scem porad czy inspiracji. Tak jak ni sze ceny s obecnie g ównym motorem nap dowymrynku e-commerce, tak nied ugo wzro nie rola obs ugi klienta (rozdzia 6.) — termin i wybórmetody dostawy, szybko reakcji na zapytania, prokonsumenckie nastawienie przy rozwi -zywaniu problemów czy mo liwo bezp atnego zwrotu towaru z odbiorem z domu klienta.

Przysz o bran y to tak e szeroko rozumiana innowacyjno , np.: nowe rozwi zania w pre-zentacji produktów czy personalizacja i automatyzacja marketingu internetowego, a tak e ograni-czenie czasu dostawy.

1.2. Nisza i unikalno— uj cie strategiczne

(Krzysztof Rdze )

1.2.1. Strategia niszy rynkowejDzia alno w niszy rynkowej uto samiana jest z oferowaniem nietypowych produktów lubus ug grupie odbiorców o specyficznych potrzebach. Wed ug danych PARP-u nawet 98,5%mikroprzedsi biorstw wpisuje si charakterem dzia alno ci w strategi niszy rynkowej. Oznaczato, e w a ciciele ma ych firm, cz sto nie wiadomie, podejmuj si prowadzenia biznesu w jed-nym z trzech typów niszy rynkowej:

1. Nisza terytorialna, czyli dzia alno realizowana na okre lonym obszarze. Wzorcembiznesu tradycyjnego wpisuj cego si w t koncepcj mo e by osiedlowy kioskwarzywny. W przypadku biznesów internetowych charakter terytorialny ma zwykledrugorz dne znaczenie. Istniej jednak e-sklepy realizuj ce zamówienia na okre lonych

10 Tam e.

Poleć książkęKup książkę

Page 26: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

40 Biblia e-biznesu

Rekomendacje i marketing szeptany. Niszowa firma powinna si skupi na pozyskaniu za-ufania grupy docelowej. W sytuacji, w której to klienci inicjuj zainteresowanie mark i bezinte-resownie polecaj jej produkty, biznes niszowy nabiera rozp du. Warto zatem wpisa w strate-gie firmy wysok jako obs ugi i zaplanowa procedury zwi zane z ka dym etapem obs ugiklienta. Przewaga ma ego przedsi biorstwa nad du ym to w a nie znacznie mniejszy dystansdziel cy dostawc od odbiorcy. Wspó istnienie w pobli u grupy docelowej pozwala szybciejreagowa na jej potrzeby i odpowiada ofert na rynkowe trendy.

Idealnym dope nieniem wiedzy o strategiach opanowania rynku b dzie lektura ksi ki AlaRiesa i Jacka Trouta pt. 22 niezmienne prawa marketingu. Prawa pierwsze stwa, kategoriiczy wy czno ci s nierozerwalnie zwi zane z rozwojem firmy niszowej.

1.2.7. PodsumowanieNiektórzy przedsi biorcy wiadomie unikaj strategii niszowej. Cz z nich w aden sposóbnie chce uto samia swojej firmy z dzia alno ci w niszy, bo stereotypowo wiadczy to o nie-wielkiej skali biznesu. Pojawiaj si argumenty, e firma niszowa to twór mocno ograniczonywielko ci rynku i generalnie ma o ambitny sposób na biznes. W przypadku takich argumen-tów warto pami ta , e wiele przedsi biorstw niszowych ma zasi g globalny. Nie sposób za-pomnie te o pocz tkach dzia alno ci Amazona, który pocz tkowo wszed w nisz sprzeda yksi ek przez internet. Wed ug Richarda L. Brandta, autora ksi ki Jednym klikni ciem, JeffBezos od pocz tku mia wizj osi gni cia pozycji najwi kszego gracza e-commerce, a dzia al-no ksi garni internetowej mia a u atwi dotarcie do celu. Mark Zuckerberg, twórca Facebooka,uruchomi forum dla studentów Uniwersytetu Harvarda. Dzi z jego niszowego niegdy serwisukorzysta ponad miliard ludzi na ca ym wiecie.

1.3. Nowe rynki e-biznesu(Jacek Kotarbi ski)

Rozwój technologii informatycznych zrewolucjonizowa rynki, zmieni nieomal e ka d dzie-dzin wspó czesnej dzia alno ci gospodarczej oraz charakter komunikacji mi dzy lud miw wymiarze globalnym. W 1995 r. powsta o poj cie ekonomii cyfrowej (ang. digital economy).Podobnie jak w przypadku rewolucji przemys owej i masowej mechanizacji, era cyfrowa rozwi-n a sfer elektroniczn , dzi ki której zacz y powstawa nowe przestrzenie rynkowe, nazywanerynkiem wirtualnym lub rynkiem cyfrowym. Wp yn a na ten proces powszechna digitalizacjapieni dza, dzi ki której realizacja transakcji sta a si bardzo prosta: za pomoc systemów kartp atniczych, elektronicznych przelewów, p atno ci mobilnych, systemów przedp atowych (pre-paid), jak te kryptowaluty (bitcoiny). Rynki cyfrowe zacz y równie powstawa w wynikudigitalizacji wielu czynno ci czy procesów, które dotychczas by y czysto analogowe (np.: kalen-darze elektroniczne zaj y miejsce kalendarzy papierowych, funkcje telefaksu czy teleksu za-st pi e-mail i komunikatory internetowe, a praca grupowa nie wymaga ju wielogodzinnych„nasiadówek”, tylko dobrej aplikacji).

Ewolucja rynków w obszarze elektronicznym opiera si na dwóch podstawowych koncepcjach:

analizowanie preferencji i oczekiwa klientów oraz ich zaspokajanie (ang. market-driven);

tworzenie nowych rynków i zarz dzanie nimi (ang. driving markets).

Poleć książkęKup książkę

Page 27: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu 41

W 1996 r. Gary Hamel zdefiniowa te kreacj rynków w trzech zasadniczych kategoriach:

modyfikacja istniej cego produktu lub us ugi;

zmiana definicji istniej cego rynku;

przeskalowanie granic istniej cego rynku.

W 2014 r. w ksi ce pt. Sztuka rynkologii uzupe ni em powstawanie rynków równie w kontek cie:

genialnego pomys u, który zostanie szybko nag o niony i skomercjalizowany w sieci;

unikatowych, skalowalnych us ug i produktów poszukuj cych swoich globalnychklientów;

adaptacji rynkowej, czyli komercjalizacji istniej cej technologii naukowej;

stworzenia usprawnienia w ramach ju istniej cych rozwi za lub czego ca kowicienowego (innowacja);

naturalnego rozwoju produktów;

konwergencji ( czenia cech) produktów lub dywergencji (specjalizacji danej cechy);

tworzenia ca kowicie nowych kategorii produktowych (na podstawie zdefiniowanejprzez Renée Mauborgne i W. Chana Kima tzw. innowacji warto ci), czyli d eniado podwy szania warto ci dla klientów, z równoczesn optymalizacj kosztów.

Wspó cze nie, bior c pod uwag zasadnicze cechy produktów, mo na dokona nast puj cegopodzia u:

produkty fizyczne, analogowe, niemaj ce elementów elektronicznych;

produkty semicyfrowe, których sk adnikiem s programowalne cz ci elektroniczne;

produkty cyfrowe, niemaj ce wymiaru fizycznego, b d ce zapisem elektronicznymw postaci samodzielnego programu lub aplikacji komputerowej czy mobilnej.

E-biznes jako wymiar kategorii dzia a gospodarczych koncentruje si na rozwi zaniachcharakterystycznych dla rynków obejmuj cych produkty cyfrowe. Jego cechami s przedewszystkim pe na digitalizacja produktów i us ug oraz ich skalowalno .

Digitalizacja polega na oferowaniu i dost pno ci produktów i us ug w formie cyfrowego za-pisu elektronicznego. Zapis ten mo e mie posta zewn trznej aplikacji albo dost pu dop atnych us ug czy danych, czego skutkiem mo e by zakup nie tylko wiadcze cyfrowych,ale równie produktów fizycznych czy semicyfrowych. Skutkiem digitalizacji procesu sprzeda-y w e-sklepie jest nabycie produktu fizycznego na platformie cyfrowej, ale dostawa ma cha-

rakter czysto analogowy. W przypadku zakupu elektronicznego biletu lotniczego ca o pro-cesu ma wymiar cyfrowy (cho mo e on zosta zamieniony w posta fizyczn w postaci np.wydruku karty pok adowej). S równie produkty na rynkach cyfrowych, które podlegajdigitalizacji i mog w takiej postaci tworzy w asne rynki (np. ksi ki w formie e-booków).Istotnym parametrem e-biznesu jest te skalowalno , rozumiana tutaj jako zdolno wzrostufirmy bez konieczno ci uruchamiania wprost proporcjonalnych inwestycji, które umo liwiajten wzrost.

Poleć książkęKup książkę

Page 28: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

42 Biblia e-biznesu

Skalowalno e-booków

W a ciciel sklepu internetowego sprzedaj cego e-booki w ramach wzrostu swojej firmy nie musi inwe-stowa w powi kszanie fizycznych magazynów czy system dystrybucji np. hurtowni ksi ek. Jego firmanie jest uzale niona od sk adników inwestycyjnych typowych dla sprzedawcy ksi ek w postaci fi-zycznej. Skalowalno w tym przypadku, ze wzgl du na cyfrowy zapis e-booków, umo liwia sprzedaprzez dowoln i w zasadzie nieograniczon multiplikacj zamawianych plików lub sprzeda w modeluabonamentowym (w zamian za okre lon miesi czn op at u ytkownik otrzymuje dost p dookre lonych zasobów cyfrowych).

Powstawanie rynków cyfrowych mo e zachodzi np. w kontek cie komercjalizacji w asnychaktywno ci w mediach spo eczno ciowych, szczególnie w przypadku: osobowo ci inter-netowych, znanych marek osobistych przenosz cych swoj dzia alno do sieci, osób wp y-wowych w okre lonej dziedzinie (tzw. influencerów): blogerów, vlogerów, instagramerów,gwiazd muzyki, sportu czy wielu innych osób wykorzystuj cych zainteresowanie ich aktyw-no ci . Zakres komercjalizacji mo e dotyczy bardzo szerokich pól eksploatacji: od zakupugad etów czy pami tek dla fanów, poprzez udzia gwiazd w reklamach lub p atne lokowanieproduktów, po ekskluzywne zaproszenia, bilety na koncerty, ksi ki czy udzia w najró niejszychwydarzeniach. Warto podkre li , e ten obszar rynku zrewolucjonizowa zakres medialno ci,poniewa od lat 50. XX w. a do tej pory s awa konkretnych marek osobistych budowana by ag ównie przy wykorzystaniu mediów masowych, przede wszystkim telewizji, show-biznesuczy filmu. Internet otworzy zupe nie nowe przestrzenie, np. w zakresie osobowo ci tzw. gamerów,czyli osób, które s masowo ogl dane przez spo eczno ci YouTube.

Najlepiej zarabiaj cy youtuberzy

Pochodz cy ze Szwecji PewDiePie zarobi od czerwca 2014 r. do czerwca 2015 r. 12 mln dolarówza granie w gry i komentowanie ich na YouTube. Jego absurdalny humor i wulgaryzmy przyci gn ydo kana u ponad 41 mln subskrybentów. Ian Hecox i Anthony Padilla, czyli duet Smosh, zarobili8,5 mln dolarów na skeczach w kilku kana ach. Lindsey Stirling zarobi a 8 mln dolarów za jedno-czesne granie na skrzypcach i taniec. Z nauczania kobiet, jak robi makija , yje Michelle Phan (3 mlndolarów); podobn kwot zyska Roman Atwood, kr c c artobliwe filmy, w których nabiera widzów(tzw. pranki), a Rosanna Pansino (2,5 mln dolarów) uczy swoich fanów gotowa 11.

Budowanie aktywno ci spo eczno ciowych odbywa si obecnie poprzez media spo eczno-ciowe (ang. social media), b d ce naturalnym rozwini ciem wcze niejszych list i grup dys-

kusyjnych. W zale no ci od typu platformy oraz mo liwo ci tworzenia rynku i komercjali-zacji charakter tych aktywno ci zwi zany jest tutaj przede wszystkim z: nag a nianiem (promocj )w formie organicznej (bezp atnej) lub p atnej, przekierowaniem ruchu na zewn trzne stronyinternetowe (np.: stron firmow , stron produktu, landing page, sklep internetowy) czy bezpo-rednim zakupem, pobraniem dokumentu, deklaracj wzi cia udzia u w wydarzeniu itp. Media

spo eczno ciowe przejmuj pod tym wzgl dem funkcje mass mediów, umo liwiaj c bezpo-redni interakcj u ytkownika oraz pozostawienie informacji cyfrowej, b d cej podstaw

tzw. targetowania behawioralnego, wykorzystuj cego big data. Targetowanie behawioralneumo liwia przekazywanie komunikatów promocyjnych w odniesieniu do naszych zachowainternetowych. Jest to jedna z najbardziej po danych form budowania grup docelowychklientów w przestrzeni cyfrowej, poniewa dane deklaratywne nie zawsze s zgodne z rze-czywisto ci .

11 Forbes, http://www.forbes.com/pictures/gjdm45jih/1-pewdiepie-12-million/, dost p: 18.02.2016.

Poleć książkęKup książkę

Page 29: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu 43

Znaczenie big data

Istot analizowania du ych i rozproszonych zbiorów danych jest poszukiwanie korelacji mi dzy nimiw celu zbudowania konkretnych algorytmów, pozwalaj cych np. przewidzie przysz e zachowaniaklientów. W 2012 r. pewna nastolatka, ucz szczaj ca do szko y redniej, otrzymywa a kuponyzni kowe na ubrania i akcesoria dzieci ce w sieci sklepów Target. Zainteresowa si tym mocnooburzony ojciec, sugeruj cy, e jego córka jest zbyt m oda i nie jest w ci y. Myli si . Analitycy sieciTarget wiedz , e wprawdzie wiele kobiet kupuje mleczko do cia a, ale kobiety na pocz tku drugiegotrymestru ci y kupuj w du ych ilo ciach mleczko bezzapachowe. Przez pierwsze 20 tygodni ci ypojawiaj si w ich jad ospisie suplementy diety, takie jak: magnez, cynk, wapno. Je eli np. 23-letniadziewczyna kupuje w sieci Target mas o lub mleczko do cia a, torb na pieluchy, cynk, magnez i niebie-ski pled, to z bada wynika, e na 87% jest w ci y12.

Istotnym elementem technicznym rynków cyfrowych jest zapewnienie odczytu i integracjistron w wymiarze mobilnym. Bardzo du a popularyzacja tabletów i smartfonów wymuszadzi na ka dym operatorze dostosowanie wy wietlania informacji do urz dze o zró nico-wanych przek tnych wy wietlacza i jego rozdzielczo ci, jak te zapewnienie odpowiednieju yteczno ci (ang. usability), czyli po czenie efektywno ci i wydajno ci urz dzenia orazsatysfakcji i do wiadczenia u ytkownika (ang. user experience), oraz idei simple & smart,polegaj cej na dostarczaniu prostych i przyjaznych w u yciu rozwi za .

Powstanie rynku mobilnego wykreowa o zapotrzebowanie na ca y rynek aplikacji mobil-nych, nowych projektów stron internetowych i wielu dodatkowych us ug. Aplikacje mobilnew bardzo du ym stopniu wp ywaj na post puj c digitalizacj :

ró norodnych czynno ci i funkcji u ytkowych (kalendarz, poczta, fotografowanie,organizacja wydarze , filmowanie, skanowanie, planowanie zada itp.);

funkcji rozrywkowych (rynek gier mobilnych, muzyka, film);

funkcji spo eczno ciowych (aplikacje mobilne dla social media);

funkcji mediów, kultury (elektroniczna ksi ka, magazyn, dziennik).

Model cyfrowego rynku Apple

Apple oraz system iOS opanowa y 12% rynku mobilnych systemów operacyjnych na wiecie (wed ugraportu Strategy Analytics z 2014 r.), 85% przypada na system Android, a 3% na pozosta e platformy(Microsoft, BlackBerry i inne). Podstawowym kana em dystrybucji aplikacji cyfrowych jest App Store.Wprowadzanie produktów cyfrowych (aplikacji) odbywa si tutaj poprzez deweloperów, którzy korzystajz SDK (ang. software development kit), czyli narz dzi programistycznych umo liwiaj cych tworzeniei rozwój oprogramowania na iOS. Zestaw SDK jest darmowy, ale deweloper musi p aci roczny abo-nament oraz po wprowadzeniu aplikacji do App Store Apple pobiera 30% prowizji od jej sprzeda y.

12 Kashmir Hill, How Target Figured Out A Teen Girl Was Pregnant Before Her Father Did, Forbes, http://www.

forbes.com/sites/kashmirhill/2012/02/16/how-target-figured-out-a-teen-girl-was-pregnant-before-her-father-did/,dost p: 18.02.2016; Piotr Mi czy ski, Jak sklep dowiedzia si , e nastolatka jest w ci y. Przed jej ojcem,Supermarket.blox.pl, http://supermarket.blox.pl/2012/02/Jak-sklep-dowiedzial-sie-ze-nastolatka-jest-w.html,dost p: 18.02.2016.

Poleć książkęKup książkę

Page 30: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

102 Biblia e-biznesu

Tabela 1.10.8. Gdzie szuka informacji o formach wsparcia — ci g dalszy

Nazwa programu/dzia ania/inicjatywy ród o informacji

Po yczka w ramach Programu„Pierwszy biznes — Wsparciew starcie”— II etap

Oficjalna strona internetowa programu:http://wsparciewstarcie.bgk.pl/.

PO PW — poddzia anie 1.1.2 Rozwójstartupów w Polsce Wschodniej

Oficjalna strona internetowa PARP-u: http://www.parp.gov.pl/.Oficjalna strona internetowa programu: http://popw.parp.gov.pl/.

PO PW — poddzia anie 1.1.1 Platformystartowe dla nowych pomys ów

Oficjalna strona internetowa PARP-u: http://www.parp.gov.pl/.Oficjalna strona internetowa programu: http://popw.parp.gov.pl/.

Inicjatywa JEREMIE Oficjalna strona internetowa inicjatywy:http://www.jeremie.com.pl/.

PO Inteligentny Rozwój — Poddzia anie3.1.1 Inwestycje w innowacyjne start-upy— Starter

Oficjalna strona internetowa PARP-u: http://www.parp.gov.pl/.Oficjalna strona internetowa programu: http://poir.parp.gov.pl/.

PO Inteligentny Rozwój — Poddzia anie3.1.5 Wsparcie M P w dost piedo rynku kapita owego — 4 Stock

Oficjalna strona internetowa PARP-u: http://www.parp.gov.pl/.Oficjalna strona internetowa programu: http://poir.parp.gov.pl/.

Regionalne Programy Operacyjne— dzia ania wspieraj ce M P

Strony internetowe poszczególnych Regionalnych ProgramówOperacyjnych w województwach, np. https://rpo.slaskie.pl/,http://www.rpo.lodzkie.pl/.Oficjalna strona internetowa po wi cona funduszomeuropejskim (mo liwo znalezienia dofinansowaniaprzez wyszukiwark „znajd dofinansowanie”):http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl.

ród o: opracowanie w asne.

1.11. Crowdfunding — finansowaniei testowanie w jednym

(Jakub Sobczak, Micha Po etek)Skoro czytasz ten podrozdzia , przebrn e ju przez podstawow wiedz dotycz c e-biznesu,umiesz zaprojektowa swój startup, wykona analiz bran y, przygotowa biznesplan, ale czyzastanawia e si , jak sprawdzi swój pomys i dopasowa go do osób potencjalnie nim zaintere-sowanych? Odpowiedzi na to pytanie mo e by crowdfunding, czyli finansowanie spo ecz-no ciowe. Je eli ten termin jest Ci obcy, to niniejszy podrozdzia rozwieje Twoje w tpliwo ci,a je li s ysza e o tym zjawisku, to znajdziesz tu dodatkow wiedz .

1.11.1. Czym w a ciwie jest crowdfunding?Spory o jednoznaczn definicj crowdfundingu zapewne nigdy si nie zako cz , natomiastnajistotniejsze jest to, aby zapami ta , e zjawisko to polega na wspó tworzeniu danegoprzedsi wzi cia przez pomys odawc i grup osób — spo eczno . W ramach takiej wspó pracy

Poleć książkęKup książkę

Page 31: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu 103

spo eczno nie tylko pomaga ulepszy projekt, podpowiadaj c na ka dym jego etapie, aletak e przekazuje pieni dze pozwalaj ce na jego realizacj . Dzi ki temu zamiast jednego in-westora, który przekaza by Ci wysok , jednorazow kwot , pozyskujesz setki, tysi ce wsparod osób zainteresowanych Twoim pomys em (rysunek 1.11.1). Przekazuj oni nie tylko pieni -dze ( rednia pojedyncza wp ata w Polsce to ok. 100 z ), ale równie bezcenn wiedz . Ty z koleiza ka de wsparcie odwdzi czasz si nagrod — najcz ciej zwi zan z celem Twojego pro-jektu. Zach cam do zapoznania si z udanymi projektami na najwi kszej platformie finan-sowania spo eczno ciowego w Polsce, PolakPotrafi.pl: http://polakpotrafi.pl/projekty/udane.

Rysunek 1.11.1. Prawie 500 wspieraj cych sfinansowa o projekt Shuttout na PolakPotrafi.pl (dost p: 23.02.2016)

W ci gu ostatnich lat crowdfunding zakorzeni si w wiatowej gospodarce do tego stopnia,e powsta y ró ne jego odnogi, w ramach których wspieraj cy s ró nie wynagradzani (ta-

bela 1.11.1). G ówna zasada dzia ania jest jednak podobna w wi kszo ci przypadków — w za-o onym czasie nale y uzyska minimaln kwot potrzebn do realizacji danego przedsi wzi -

cia. Je li to si nie uda, pieni dze nie s przekazywane do projektodawcy, a automatyczniezwracane przez platform wspieraj cym.

Tabela 1.11.1. Rodzaje crowdfundingu i sposoby wynagradzania wspieraj cego przez projektodawc

Rodzaj crowdfundingu Sposób wynagradzania wspieraj cego Przyk adowa platforma

nieudzia owy nagroda zwi zana z celem projektu PolakPotrafi.pl

udzia owy udzia y w przedsi wzi ciu Beesfund.com

po yczki spo eczno ciowe wynagrodzenie procentowe w zamian za po yczk LendingClub.com

charytatywny satysfakcja z pomocy PolakPomaga.pl

nieruchomo ci roczny, procentowy zwrot Fundrise.com

Poleć książkęKup książkę

Page 32: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

104 Biblia e-biznesu

1.11.1.1. Nie ka da zbiórka to crowdfunding

Zwró uwag na to, e nie ka da „zrzutka” mo e by kwalifikowana jako crowdfunding. Projektfinansowany spo eczno ciowo musi mie konkretny, jasno zdefiniowany i osi galny cel, doktórego realizacji d y projektodawca wraz ze wspieraj c i wspó pracuj c z nim spo ecz-no ci . Dlatego te crowdfundingiem nie mo na nazwa projektu bez elementu wspó pracy.Zatem zbiórka na Twój nowy telewizor czy te projekt polegaj cy na zwyk ej przedsprzeda-y zamówionego przez Ciebie w Chinach urz dzenia, na które wspieraj cy nie maj adnego

wp ywu, nie mog by nazywane crowdfundingiem.

1.11.2. Zastanów si , czy crowdfunding jest dla CiebieCrowdfunding to precyzyjne narz dzie, które mo e przynie niesamowite rezultaty, je eli sto-suje si je zgodnie z instrukcj . Aby nie zrazi si do niego i w pe ni wykorzysta jego po-tencja , musisz ustali , czy crowdfunding jest odpowiedni dla Ciebie form finansowania.Dlatego zanim zaczniesz prac nad swoj kampani , odpowiedz sobie na kilka podstawowychpyta .

1.11.2.1. Czy zale y Ci na budowaniu spo eczno ci?

U podstaw crowdfundingu le y spo eczno i jest to najwa niejsza cz ka dej poprawnieprzeprowadzonej kampanii. My l c powa nie o swoim projekcie, musisz zrozumie , czymona jest, jak j dobrze zidentyfikowa , nawi za z ni relacje i zaanga owa w swoje przed-si wzi cie. Nie my l o swoich przysz ych wspieraj cych jak o konsumentach, którzy biorudzia w przedsprzeda y. My l o nich jak o z ytej grupie, która pragnie by cz ci tego, cotworzysz i finansujesz. Bez niej jedyne, czego si dowiesz, to czy mia e szcz cie, czy nie.

Je eli stoi za Tob liczna widownia w internecie, z któr masz dobry kontakt, jeste autory-tetem w dziedzinie, w której planujesz projekt, b dzie Ci znacznie atwiej zacz . Natomiastje eli zaczynasz od zera, musisz doliczy czas na zbudowanie podstawowej spo eczno ci. Toproces, którego nie da si przeskoczy . Samo za o enie fanpage’a, pojawienie si w telewizjii w radiu nie spowoduje, e stanie za Tob grupa zaanga owanych wspieraj cych. Aby bez adnyt um sformowa spo eczno , b dziesz potrzebowa tygodni, a mo e nawet miesi cy aktywnejpracy. Zanim zaczniesz, ustal, czy mo esz bazowa na tym, co masz, czy musisz doda czasna stworzenie i aktywizacj spo eczno ci.

Poznaj podstawy budowania spo eczno ci: http://polakpotrafi.pl/biblia-e-biznesu.

1.11.2.2. Czy Twój projekt jest wiarygodny?

Z punktu widzenia finansowania spo eczno ciowego wiarygodno kampanii jest mocno powi -zana z poziomem zaawansowania prac nad projektem. Je eli planujesz zebra pieni dze na pro-dukcj prototypu danego urz dzenia, to automatycznie startujesz z gorszej pozycji, bo dajeszjasno do zrozumienia, e to, co tworzysz, nie jest jeszcze sprawdzone i mo e nigdy nie dzia a .To tak, jakby próbowa zebra rodki na wydanie nienapisanej ksi ki, nagranie p yty bezgotowych utworów czy nakr cenie filmu, nie maj c nawet obsady. Crowdfunding s u y finan-sowaniu projektów, a nie pomys ów na nie. Pami taj o tej ró nicy i zaakceptuj fakt, e je li chceszuruchomi wiarygodn kampani , to b dziesz musia najpierw zainwestowa troch rodków,aby swój pomys doprowadzi do stanu, w którym b dzie sprawia wra enie wykonalnego.

Poleć książkęKup książkę

Page 33: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu 105

1.11.3. Zdecydowa e si na crowdfunding — co teraz?To, czy Twój projekt zdob dzie 100% wsparcia, zale y od Ciebie i od Twojego przygotowania.Kampanie nie finansuj si same. Crowdfunding to niezwykle mierzalne zjawisko i je elipowa nie potraktujesz etap poprzedzaj cy uruchomienie projektu na platformie crowdfun-dingowej, to jeszcze przed jego startem b dziesz wiedzia , czy Twój projekt si uda, jak kwototrzymasz, a nawet kiedy osi gniesz 100%. Odpowiedz sobie na poni sze pytania.

1.11.3.1. Ile pieni dzy musisz zdoby ?

Prace nad kampani zacznij od ustalenia bud etu, precyzyjnie okre laj c, ile rodków po-trzebujesz, by zrealizowa zamierzony cel. Nie zani aj tej kwoty, poniewa po uzyskaniu100% wsparcia b dziesz zobowi zany zrealizowa projekt i wywi za si z nagród. Pami tajo uwzgl dnieniu op at serwisu, z którego korzystasz, kosztów wysy ki i wytworzenia nagróddla wspieraj cych oraz ewentualnych podatków. Bud et jest wa ny tak e z powodów czystoplanistycznych, poniewa pozwala wyliczy , ile wsparcia powiniene zdoby w ci gu pierw-szych dni trwania kampanii, by Twój projekt mia dobr trakcj i tempo. To z kolei pozwoliCi ustali , ilu wspieraj cych potrzebujesz na pocz tku projektu. Tym samym oszacujesz, jakliczn i jak aktywn spo eczno musisz stworzy , zanim og osisz start projektu.

Poznaj zasady ustalania bud etu: http://polakpotrafi.pl/biblia-e-biznesu.

1.11.3.2. Czy dysponujesz wszystkimi kompetencjami,by przeprowadzi kampani ?

Crowdfunding nie sprowadza si wy cznie do opisania projektu na stronie. Oprócz przygo-towania atrakcyjnego wideo, spójnej identyfikacji wizualnej, porywaj cego tekstu i odpo-wiednio dobranych nagród b dziesz musia zbudowa spo eczno , prowadzi marketing, upra-wia PR, kontaktowa si z mediami, by obecnym w social media, a mo e nawet za o ybloga. eby to dobrze zrobi , musisz posiada bardzo szerokie kompetencje zarówno mi kkie,jak i twarde. Je eli ich nie posiadasz, a do tego przez wi kszo czasu pracujesz, to znaczy,e nie mo esz robi kampanii sam i musisz skompletowa zespó , którego umiej tno ci uzu-

pe ni Twoje braki.

1.11.3.3. Co mo esz zaproponowa w zamian za wsparcie?

Crowdfunding nie polega na wyprzeda y gad etów z logo Twojego projektu, produktu czyfirmy. My l c o nagrodach, powiniene si zastanowi , co warto ciowego mo esz zapropo-nowa swoim wspieraj cym, co w pierwszej kolejno ci zaspokoi ich potrzeb . Crowdfundingto mieszanka idei i pragmatyzmu. G ówn motywacj wspieraj cych b dzie ch posiadaniatego, co powstanie w wyniku kampanii. Dlatego je eli tworzysz film, przeka im go na DVD.Je eli tworzysz innowacyjne urz dzenie, daj jego gotow wersj . Je eli tworzysz us ug ,zaoferuj j w zamian za wsparcie. Je eli to, co chcesz sfinansowa , z jakich powodów niemo e by nagrod dla wspieraj cych, b dzie Ci trudniej uzyska 100% wsparcia i b dzieszmusia po wi ci wi cej uwagi nagrodom, by nie zamieni y si one w bezduszn wyprzedagad etów reklamowych. Modelowa nagroda powinna zawiera :

cel projektu,

unikatow warto ,

Poleć książkęKup książkę

Page 34: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

106 Biblia e-biznesu

element indywidualny,

aspekt anga uj cy.

Poznaj przyk ady dobrze skonstruowanych nagród: http://polakpotrafi.pl/biblia-e-biznesu.

1.11.3.4. Czy Twój komunikat jest anga uj cy i atrakcyjny dla wspieraj cych?

Od tego, co powiesz i co napiszesz, zale y to, jak ludzie odbior Twój projekt. Nakre l wielkwizj , poka ambicje i niesamowito tego, co robisz. Akcentuj zmian , nowo , innowacyj-no , mów o korzy ciach oraz potrzebach, które zaspokajasz, i problemach, które rozwi zu-jesz. Unikaj negatywnych komunikatów. Nie mów o tym, e potrzebujesz pomocy, a o tym,e chcesz stworzy co razem ze swoimi wspieraj cymi. Widz c nazw Twojej kampanii

oraz kilka pierwszych zda jej opisu, ludzie powinni odczuwa ekscytacj na my l o tym, codla nich przygotowa e .

Poznaj najlepsze komunikaty crowdfundingowe: http://polakpotrafi.pl/biblia-e-biznesu.

1.11.3.5. Jak budowa i aktywizowa spo eczno ?

W g owach Twoich przysz ych wspieraj cych musi zaj proces, którego nie nale y przy-spiesza . Zbuduj z nimi relacje wzajemno ci, tak by wspieraj c Ci , byli wr cz wdzi czni, emog to zrobi . Zaanga uj ich w swój projekt, tak by czuli, e finansuj co , na co mieli wp ywi czego s cz ci . Zbuduj w ich oczach autorytet, tak by nie mieli w tpliwo ci co do Twoichkompetencji. Zyskaj ich poparcie, tak by jeszcze przed startem zadeklarowali ch wsparciaTwojej kampanii. Zdob d ich zaufanie, pokazuj c swoje zaanga owanie, po wi cenie i czas,jakie dotychczas w o y e w to, co zamierasz finansowa .

Budowanie spo eczno ci to najwa niejsze zagadnienie crowdfundingu, które zas uguje na od-dzielne opracowanie. Wiedz c, jakie reakcje powiniene wywo a u swoich przysz ych wspie-raj cych, postaraj si je zaplanowa i roz o y w czasie. Przygotuj list dzia a oraz materia yi narz dzia, jakie wykorzystasz, by opisane zale no ci mog y wyst pi w ród Twojej spo-eczno ci, zanim og osisz dat startu projektu.

Poznaj najciekawsze historie projektodawców: http://polakpotrafi.pl/biblia-e-biznesu.

1.11.3.6. Czy masz harmonogram dzia ania?

Brak harmonogramu to najwi ksza krzywda, jak mo esz sobie wyrz dzi . Prowadz c juaktywny projekt, nie b dziesz mia czasu na rozmy lanie. Dlatego zamiast post powa w sposóbnieskoordynowany, przedyskutuj ze swoim zespo em, co i kiedy b dziecie robi . Zaplanujcierazem ka dy dzie , rozpiszcie dzia ania, jakie chcecie przeprowadzi , ustalcie, kto ma je wy-kona , jakie materia y nale y przygotowa , by zrealizowa cel. Okre lcie, jakie efekty chcecieosi gn , a w przypadku ich braku miejcie przygotowany plan B. Pami taj, e w crowdfundingumasz jeden strza i je eli go zmarnujesz, mo esz ju nigdy nie uzyska wyników, na któreliczy e , a które by y w Twoim zasi gu.

Poznaj szczegó y tworzenia harmonogramu kampanii: http://polakpotrafi.pl/biblia-e-biznesu.

Poleć książkęKup książkę

Page 35: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu 107

1.11.4. Projekt dobieg ko ca — co teraz?Gdy projekt si ko czy, przyst pujesz do ostatniej fazy kampanii, czyli realizacji celu pro-jektu i wywi zania si z nagród. Jakie czekaj Ci wyzwania?

1.11.4.1. Pieni dze

Portal crowdfundingowy nie zagwarantuje Ci, e pieni dze po zako czonym projekcie znajdsi na Twoim koncie w ci gu jednego dnia! Zale y to od wielu czynników, jednak przewa nieotrzymasz przelew nie pó niej ni 14 dni po zako czonej kampanii. We to koniecznie poduwag , aby nie ucierpia na tym harmonogram ca ego projektu!

Pami taj, e crowdfunding nie jest darmowy — bynajmniej nie chodzi tu o prowizj serwisu,ale o podatki, z których nale y rozliczy si w urz dzie skarbowym. Je li masz w tpliwo ci, jakto zrobi , zawsze mo esz wyst pi o interpretacj podatkow .

Poznaj przyk ady i metody rozlicze : http://polakpotrafi.pl/biblia-e-biznesu.

1.11.4.2. Kontakt ze wspieraj cymi i realizacja nagród

Osoby, które zaufa y Ci na tyle, aby wesprze Twój pomys , zas uguj , by wiedzie , co sidzieje z ich pieni dzmi i projektem, w który uwierzy y. Dla wspieraj cego nie ma nic bar-dziej frustruj cego ni brak kontaktu po zako czonym projekcie. Wspieraj cy to Twojaspo eczno , Twoi or downicy, b d wi c z nimi w sta ym kontakcie i pozwól im nadal czusi cz ci Twojego zespo u. Jest to bardzo wa ne, szczególnie w przypadku ewentualnychopó nie w realizacji projektu, które mog wyst pi ca kowicie niezale nie od Ciebie. Je li takasytuacja si przytrafi, Twoja spo eczno b dzie bardziej wyrozumia a i b dzie Ci wspiera .

Zatem odpowiadaj na e-maile i wiadomo ci w serwisie. Korzystaj c z narz dzi dost pnychw portalu, poczty elektronicznej czy social media, przekazuj wiadomo ci o spodziewanych ter-minach dor czenia nagród, zdawaj relacj z post pów prac, a nawet, w miar mo liwo ci, in-formuj, na co wydajesz pieni dze.

Poznaj dobre praktyki projektodawców: http://polakpotrafi.pl/biblia-e-biznesu.

1.11.4.3. Co zrobi , je li si nie uda?

W 2015 r. na PolakPotrafi.pl uda o si pozytywnie sfinansowa ok. 52% uruchomionychprojektów. Pora ka jest niestety cz ci crowdfundingu, ale nawet je eli w toku realizacjiprojektu oka e si , e nie zdoby e 100% wsparcia, to ca y czas zostaje z Tob spo eczno ,któr tak pieczo owicie budowa e . To oznacza, e pomys , który chcia e finansowa , ci glema zwolenników, którzy chc , by ujrza wiat o dzienne. Dzi ki takiemu podej ciu nieudanyprojekt nie oznacza ko ca Twojego marzenia, a wr cz przeciwnie! Otrzymujesz nieocenionedo wiadczenie, zbada e rynek, mo esz wyci gn wnioski, zobaczy , co nale y zmieni ,a na koniec stoj za Tob ludzie, których interesuje los Twojego przedsi wzi cia. Nie musiszsi natomiast martwi o kwestie finansowe — portal crowdfundingowy automatycznie zwróciwszystkie wp aty wspieraj cym.

Poleć książkęKup książkę

Page 36: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

108 Biblia e-biznesu

1.11.5. Oczami projektodawcy (case study)(Mateusz Ch odnicki)

Biznesowe projekty realizowane przy wykorzystaniu crowdfundingu to nadal, szczególniew Polsce, rzadko . Nie znaczy to jednak, e zrealizowanie takiego projektu nie jest mo liwe.Kampania Shuttout.com (http://polakpotrafi.pl/projekt/shuttout) jest tego najlepszym przy-k adem.

W dzisiejszych czasach twórcy startupów bardzo cz sto szukaj ród a finansowania u inwe-storów lub anio ów biznesu, mimo e crowdfunding mo e si okaza rozwi zaniem z wielupowodów znacznie lepszym, cz sto o wiele szybszym i daj cym wi cej korzy ci.

1.11.5.1. Kiedy warto rozwa y crowdfundingjako ród o finansowania swojego startupu?

Je li tworzysz produkt, us ug czy narz dzie dla biznesu (B2B), crowdfunding mo e nie byzbyt dobrym wyborem. Ale je li Twój startup jest skierowany z za o enia do spo eczno ciludzi, je li tworzysz rozwi zanie B2C, to jeste w odpowiednim miejscu.

Wiele osób nie docenia bardzo wa nego elementu crowdfundingu, jakim jest tworzenie spo-eczno ci. Je li budujesz biznes B2C, to w a nie spo eczno jest tym, czego najbardziej po-

trzebujesz na starcie. Je li nie masz spo eczno ci, która mo e by zainteresowana Twoim pro-duktem czy us ug , to Twój pomys nie odniesie sukcesu.

1.11.5.2. Co, oprócz pieni dzy,da kampania crowdfundingowa Twojemu startupowi?

Oprócz oczywistego celu, jakim jest pozyskanie finansowania na start projektu, istnieje wieleelementów i korzy ci, które cz sto s znacznie wa niejsze.

Ambasadorzy marki

Dzi ki decyzji o realizacji kampanii crowdfundingowej pozyskasz spo eczno , któr tak czyinaczej trzeba zbudowa , tworz c w asny biznes B2C. Poprzez crowdfunding mo esz sprawi ,e ta spo eczno b dzie mia a fundamentalne znaczenie dla Twojego startupu. Nie do , e

b d to osoby, które je li uwierz w Twój projekt, to wespr go finansowo, to na dodatek mogsta si pierwszymi ambasadorami Twojej marki, a dzi ki swoim uwagom pomog Ci zwe-ryfikowa lub ulepszy Twoj pierwotn koncepcj .

Solidna lekcja biznesu

Organizacja kampanii crowdfundingowej to pe noetatowa praca, dzi ki której dopracujeszkomunikacj i przemy lisz wiele kwestii dotycz cych Twojego startupu, tak by wzbudza zainte-resowanie w ród osób, których b dziesz prosi o wsparcie, a nawet je inspirowa .

Przygotowania do kampanii oraz sama kampania s bardzo cennym wprowadzeniem w wiatbiznesu i jego zasad — to swego rodzaju trening, na który powinno si wysy a wielu m o-dych przedsi biorców stawiaj cych pierwsze kroki. Zreszt wielu do wiadczonym taka naukarównie si przydaje.

Poleć książkęKup książkę

Page 37: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu 109

Dzi ki kampanii crowdfundingowej nauczysz si najcenniejszej umiej tno ci w biznesie —sprzeda y. Je li nie b dziesz w stanie „sprzeda ” swojego pomys u w taki sposób, aby ludziew niego uwierzyli i Ci wsparli, to b dzie to oznacza o prawdopodobnie jedn z dwóch rzeczy:

Twój pomys wymaga przemy lenia;

Twoje umiej tno ci komunikacji i sprzeda y projektu s na zbyt niskim poziomie.

Crowdfunding to pewnego rodzaju papierek lakmusowy, dzi ki któremu sprawdzisz, czy w da-nej chwili masz wszystko to, co potrzebne, aby Twój biznes si uda . Je li nie, nie przejmujsi — to tylko sygna do dalszej wyt onej pracy i zdobywania wiedzy i praktyki.

1.11.5.3. Tips and tricks — z ycia wzi te

A teraz najwa niejsze — wnioski wyniesione z kampanii Shuttout.com, która zako czy a sisukcesem z wynikiem 57 081 z , osi gaj c ponad 180% zak adanego celu.

Do wiadczenia i kontakty w biznesie

Wykorzystaj wszystkie swoje kontakty z poprzednich projektów i biznesów, nawet je li wydajeCi si , e s „z zupe nie innej beczki”.

Tip: Po prostu popro o wsparcie przy nowym przedsi wzi ciu — zwyk a pro ba dzia a cuda.

Spotkania osobiste

Je li wydaje Ci si , e mo esz za atwi nale yte wsparcie swojego projektu poprzez internet,to… tylko Ci si wydaje.

Tip: Mo esz zwi kszy efekty nawet kilkukrotnie, je li po wi cisz troch czasu na osobistespotkania z lud mi, na których wsparciu Ci zale y.

Testimonial

Zwi ksz swoj wiarygodno dzi ki autorytetowi zewn trznemu — zdob d jak najwi cejopinii na temat Twojego projektu od osób z bran y, ludzi, którzy s rozpoznawalni, tzw.influencerów. Tutaj pomocne s spotkania osobiste — zwi kszaj one mocno szanse na uzy-skanie opinii.

Trick: Podczas pracy nad projektem Shuttout.com, gdy otrzymywali my opini , od razu two-rzyli my grafik z jej tre ci i osob , która opini wystawi a. Nast pnie wysy ali my wiado-mo do kolejnej osoby, z któr ju rozmawiali my o projekcie, pisali my np.: „Czy mogli-by my liczy na twoj opini o Shuttout? Mo e to by co takiego, jak napisa MichaSadowski” i za czali my grafik z opini . Skuteczno : ok. 100%. Oczywi cie kluczowe jestto, aby osoba, któr prosimy o opini , kojarzy a t , której opini dajemy jako przyk ad.

Nagrody + mailingi

Warto porozmawia z osobami prowadz cymi biznes, na których wsparcie mo esz liczy , i za-pyta , czy by yby w stanie pomóc, dorzucaj c nagrody ze swojej oferty za wsparcie Twojegoprojektu.

Poleć książkęKup książkę

Page 38: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

110 Biblia e-biznesu

Tip: Nie poprzestawaj na samym za atwieniu nagrody. Ustal mo liwo wysy ki mailingu wrazz rekomendacj przez osob , która daje bonus, do osób z jej listy adresowej. Wystarczy, epoinformuje swoich klientów o mo liwo ci zdobycia czego z w asnej oferty przy jednocze-snym wsparciu ciekawego projektu.

1.12. Zarz dzanie lud miw e-przedsi biorstwie

(Pawe Królak)Na pierwszy rzut oka biznes w internecie wydaje si atwy, przyjemny i wygodny do prowadze-nia bez wychodzenia z domu. Ka da rozwijaj ca si firma osi ga jednak taki pu ap, e czasjej w a cicieli nie wystarcza, by sprawnie dzia a a. W tej sytuacji nie da si rozwija firmy ina-czej, ni kupuj c czas innych osób, czyli zatrudniaj c pracowników. Komputery i automatyzacjanie zrobi za nas wszystkiego. Zbudowanie odpowiedniego dla potrzeb danej firmy zespo u,a przy tym oparcie firmy na w a ciwych ludziach to prawdopodobnie jeden z najbardziej nie-docenianych aspektów biznesu w internecie.

1.12.1. Kiedy zatrudni pierwszych pracowników?W pewnym momencie rozwoju firmy przychodzi czas, gdy zaczynasz si waha , czy pozostana tym samym etapie i wci robi wszystko samemu (lub razem ze wspólnikiem), czy jednakzatrudni kogo do pomocy. Sk d wiedzie , e nadesz a pora na zatrudnianie pracowników?

Leszek Czarnecki w jednej ze swoich ksi ek zwraca uwag , e s tylko trzy sensowne powodyzatrudniania nowych ludzi do firmy:

Aby kupi umiej tno ci, których sam nie posiadasz (np. programista, prawnik).

Aby oddelegowa takiej osobie niskop atne zadania (np. pakowanie przesy ek),co pozwoli przedsi biorcy wykonywa w tym czasie czynno ci przynosz ce firmiekonkretne zyski.

Aby zwi kszy skal swojego biznesu, innymi s owy: zatrudni pracownika, któryzwi kszy zyski firmy (np. marketingowca).

Te same zasady obowi zuj w ka dym biznesie, tak e internetowym. Je li kandydat do pracynie spe nia przynajmniej jednego z podanych kryteriów, nie zatrudniaj go.

1.12.2. Dlaczego ludzie mieliby pracowa dla Ciebie?Powy sze pytanie brzmi przewrotnie. Wi kszo pracodawców zapewne bez wahania odpowie:„Przecie im za to zap ac ”. Je li jednak Twoi pracownicy zatrudniaj si u Ciebie wy czniedla pieni dzy, odejd natychmiast, gdy tylko kto zaoferuje im cho by odrobin lepszewynagrodzenie.

Poleć książkęKup książkę

Page 39: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu 131

1.15. Hejt, krytyka, negatywy(Monika Czaplicka)

Ka dy przedsi biorca wcze niej czy pó niej zetknie si z negatywn opini . Jak rozpozna ,czy to hejt, czy uzasadniona krytyka? Które komentarze mo na kasowa ? W jaki sposób za-rz dza wizerunkiem firmy? Te pytania bardzo cz sto zadaj sobie w a ciciele firm. Postaramsi pomóc Ci uzyska na nie odpowiedzi, dziel c si swoj wiedz i do wiadczeniem.

1.15.1. Jak odró ni hejt od krytyki?Niestety, nie ma jednoznacznej definicji hejtu. To powoduje, e trudno okre li , które wy-powiedzi s typowo hejterskie, a które zwi zane z krytyk firmy lub produktów. Ja dziel tedwie kwestie w prosty sposób: je li jest merytoryczna argumentacja, uznaj to za krytyk ,a je li wypowied dotyczy tylko kwestii emocjonalnej, mam do czynienia z hejtem. Przyk ademniech b d dwie wypowiedzi:

„Twój produkt ssie” — trudno si odnie do jakiej kwestii albo zareagowa inaczejni „chyba ty!”, zatem hejt.

„Twój produkt mi si nie podoba, bo le dzia a” — brak dookre lonego problemu,trudno powiedzie .

„Twój produkt nie dzia a jak powinien, poniewa XYZ” — s konkretne zarzuty,czyli kto Ci krytykuje.

1.15.2. Hejter a trollBardzo wa ne jest rozró nienie hejtera i trolla — internetowego przedstawiciela innego ne-gatywnego zjawiska, jakim jest trolling. Celem trolla jest wzbudzanie zainteresowania, m cenieoraz generowanie zainteresowania przez kontrowersj . Uznaje si , e trolle niekoniecznie muszmie opini na dany temat, ale uczestnicz w dyskusji, by pozyska emocje u ytkowników.Mówi si , e „trolli nie nale y karmi ”, poniewa to w a nie atencja jest dla nich najwi ksznagrod .

Hejter cz sto ma bardzo silne negatywne przekonania na dany temat i wyra a je, aby da upustswoim emocjom.

1.15.3. Jak sobie radzi z krytyk ?Zastosuj zasad 5P stworzon na potrzeby PR-u przez Adama aszyna:

Przepro — wyra empati (np. „bardzo mi przykro”) albo przepro za problem.

Przygotuj — staraj si by na bie co z potencjalnymi problemami i przygotowujsi na nie; dzia anie proaktywne (pozyskiwanie ambasadorów, zbieranie recenzji,tworzenie w asnych tre ci) pomaga, gdy przydarzy Ci si wpadka. Zaplanuj te swojedzia ania tak, eby nie musie nerwowo zastanawia si , co robi , kiedy wyst piproblem.

Poleć książkęKup książkę

Page 40: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

132 Biblia e-biznesu

Powetuj — je li mo esz, staraj si jako wynagrodzi klientowi negatywne emocje:oferuj c zni ki, prezenty albo symboliczne powetowanie np. w postaci listu; liczy sigest i intencja.

Popraw — staraj si , aby potencjalne skargi si nie powtarza y; je li firma pope niate same b dy, klienci przestaj jej wierzy .

Przeciwdzia aj — je li mo esz, staraj si unika b dów; wiele nieprzyjemnychsytuacji mo na omin , ale wymaga to pracy, m.in.: szkolenia Twojej obs ugiklienta, s uchania Twoich konsumentów i ci g ego doskonalenia produktu.

Zawsze powtarzam, e lepiej podej z sercem do klienta i ponie koszty na wynagrodzeniedyskomfortu komu , kto na nie zas u y , ale zadba o pozytywny wizerunek, ni oszcz dzikilka z otych, ale straci potencjalnych klientów.

Pami taj, e obs uga klienta w sieci jest publiczna, a co za tym idzie, ka d rozmow z od-biorcami obserwuje pewna liczba osób, które nie w czaj si w dyskusj . Dodatkowo postyi komentarze wisz miesi cami czy latami, wi c ich si a oddzia ywania jest du o wi ksza niCi si wydaje.

Stosuj trzyetapowy proces dzia ania zwany zasad 3xA: alarm (czyli monitoring na potencjalnenegatywne opinie), analiza (czyli: zastanów si , zanim zareagujesz) i akcja (czyli skutecznezarz dzenie obs ug klienta).

1.15.4. Haters gonna hateJednym z problemów, który powoduje, e w internecie pojawia si coraz wi cej negatywów,jest kwestia o rodka nagrody. Kiedy kto hejtuje, cz sto wzbudza zainteresowanie, generujeemocje i sprawia, e ludzie po wi caj mu uwag , przez co czuje si lepiej i jeszcze ch tniejwyra a z e emocje.

atwiej jest nakr ca hejt, bo im wi cej czasu hejter sp dza przed komputerem, tym bardziejjest odarty z odczuwania subtelnych sugestii: w sieci jest s owo wobec s owa i nie musi od-czytywa mimiki czy zachowania drugiej strony. Taka automatyzacja powoduje, e staje simniej wra liwy na emocje rozmówcy. atwiej mu wyra a si negatywnie o kim , kiedy mniejprzejmuje si tym, co ta osoba poczuje.

Hejt przyci ga kolejne osoby. Widz c jak awantur , ch tniej si w czaj do dyskusji. Wyko-rzystuj to niektóre strony i portale, oferuj c kontrowersyjne tre ci, wr cz zach caj c do hejtu,negatywów i wkurzania si .

Do innych cech hejtu nale m.in.: poczucie anonimowo ci (cz sto pozornej), potrzeba aten-cji (wzbudzana przez publiczno ), nierzadko zazdro o sukcesy innych, a czasem po prostupotrzeba „spuszczenia pary”.

Je li zetkniesz si z hejterskim komentarzem, warto zapyta u ytkownika, czy mo e wyja niswoje zdanie, pog bi temat lub opisa sytuacj , która go spotka a. Je li mimo prób kontaktui pomocy hejter nie wykazuje ch ci wspó pracy, mo na zapyta wprost: „Czy mog co zro-bi , eby zmieni twoje zdanie?”. Je li nic nie mo esz zrobi , lepiej da sobie spokój. Pami taj,e hejt to VAT od sukcesu i trzeba sobie zas u y na to, eby komu si chcia o obsmarowa

Ci emocjonalnie.

Poleć książkęKup książkę

Page 41: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 1. Cele, modele i strategie e-biznesu 133

1.15.5. Czy mo na kasowa negatywne komentarze?Zdecydowanie tego nie polecam, poza kilkoma sytuacjami. Pierwsza to oczywi cie przekle -stwa — mo esz kasowa posty zawieraj ce wulgaryzmy. Druga to naruszenie prawa. Komen-tarze naruszaj ce prawa autorskie, pe ne mowy nienawi ci czy ami ce prawo w inny sposóbnie tylko mog , ale wr cz powinny by usuni te. Warto równie , po trzecie, usuwa postyatakuj ce innych u ytkowników.

Pami taj, e u ytkownicy coraz cz ciej robi screeny lub kopie tre ci i mog j opublikowaponownie w innym miejscu, tym razem takim, gdzie nie b dziesz mia mo liwo ci usuni ciaczy nawet w czenia si do dyskusji. A szkoda straci szans na obron swojej marki.

Zamiast kasowania zalecam odpowiadanie na negatywy, przedstawienie swojej perspektywy,a przede wszystkim zach cam do anga owania swoich ambasadorów marki, którzy wezm Ciw obron .

Warto te przypomnie aspekt prawny kasowania tre ci. Najcz ciej mo na si powo a naart. 212 Kodeksu karnego (dotycz cy pomówie ) lub art. 23 Kodeksu cywilnego (o dobrachosobistych). Sprawa nie jest jednak taka prosta. Art. 14 ust. 1 Ustawy o wiadczeniu us ugdrog elektroniczn zmusza administratora, wezwanego do skasowania tre ci, do sprawdzeniawiarygodno ci zg oszenia o naruszeniu prawa. Je li wi c uwa asz, e kto g osi nieprawdo Twojej firmie, zazwyczaj administrator strony nie mo e tej informacji zweryfikowa , a co zatym idzie, nie mo e po prostu skasowa posta czy tekstu.

Nie zapominaj, e kasowanie mo e sko czy si równie „efektem Streisand”. S ynna aktor-ka tak bardzo chcia a usun z sieci swoje prywatne zdj cia, e im cz ciej je kasowa a, tymwi cej internauci ich publikowali.

Warto równie pami ta , e kasuj c negatywn opini , dajesz jasny sygna , e nie wierzyszw swoj mark i uwa asz j za s ab , skoro nie potrafi si obroni przed nieprzychylnymkomentarzem.

1.15.6. Niezadowolony klientZawsze trudno pogodzi si ze wiadomo ci , e który z Twoich klientów jest niezadowolony.Warto jednak u wiadomi sobie, e klienci maj prawo si skar y — to oczywiste, prawda?A jednak cz sto, jako przedsi biorca, im tego prawa odmawiasz. Przepro , je li jest za co,lub wyt umacz, na czym polega kwestia, z któr si do Ciebie zwracaj . Je li mo esz, powinie-ne poprawi klientowi nastrój i zdecydowanie obieca popraw . Na koniec warto równiepogodzi si z tym, e nie ka dego klienta zadowolisz i lepiej zrezygnowa , je li druga stronanie wykazuje ch ci na wspó prac . Nie jeste zup pomidorow , eby wszyscy Ci lubili.

1.15.7. Regulamin fanpage’a i zakazane s owaJednym z narz dzi, które warto mie , jest regulamin fanpage’a. W jednym miejscu mo eszzapisa g ówne zasady koegzystencji swoich fanów i zapewni sobie or w walce z hejterami.Nic nie stoi na przeszkodzie, aby umie ci w regulaminie zapisy, które okre l , w jakich sytu-acjach fani b d banowani czy co uznaje si za zachowanie niedopuszczalne.

Poleć książkęKup książkę

Page 42: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

134 Biblia e-biznesu

Facebook umo liwia równie korzystanie z dodatkowego narz dzia chroni cego Ci przedspamem, hejtem i wulgaryzmami, czyli listy s ów zakazanych. System automatycznie ukrywapost zawieraj cy fraz wpisan przez Ciebie na list . Warto korzysta z tego narz dzia z g ow ,bo mo e ono znacznie usprawni codzienn prac moderatora.

1.15.8. Twój wizerunek to Twoje zyskiPrzedsi biorcy cz sto uwa aj , e nie ma sensu dba o wizerunek. Przecie nikt nie czyta tychkomentarzy, a zarz dzanie wizerunkiem w sieci rozumiej jako organizowanie konkursów napolubienia.

Inwestycja w monitoring i dbanie o swoj reputacj (podkre lam: inwestycja) to dobry spo-sób na zwi kszenie zysków dla Twojej firmy. G ównym problemem jest fakt, e niezmiernietrudno jest zmierzy efekty takich dzia a .

Wielu klientów zrezygnuje z zakupów Twoich produktów czy nie skorzysta wi cej z Twoichus ug, nawet nie informuj c Ci o swojej decyzji. Czy wiesz, ilu klientów miesi cznie tra-cisz? A ile osób rezygnuje z Twojej marki na etapie rozpatrywania?

Szacuje si , e tylko co dziesi ty niezadowolony klient da Ci o tym zna . Oczywi cie to nieznaczy, e je li nie masz z ych opinii, to wszyscy s zadowoleni.

Czytanie negatywnych opinii to równie zysk — zamiast kosztownych bada fokusowychmo esz po prostu dowiedzie si , co my l Twoi klienci. I nie kosztuje Ci to ani z otówkiwydanej na prace badawcze.

Dobrze rozwi zany problem to tak e mo liwo pozyskania nowych klientów. Ludzie ch t-niej skorzystaj z us ug firmy, która dobrze opiekuje si klientami, ni z takiej, która kasujealbo cenzuruje negatywy.

Przede wszystkim potrzebujesz cierpliwo ci. Nie da si poradzi sobie z negatywami w ci gukilku chwil czy cz sto nawet kilku dni. Depozycjonowanie negatywnych tre ci, zarz dzanie kryty-k czy praca nad wizerunkiem marki to proces zajmuj cy wiele tygodni, miesi cy, a w praktycelat. To nie zmienia faktu, e reagowa trzeba szybko i w przemy lany sposób.

Nie da si prowadzi firmy w taki sposób, aby nie otrzymywa negatywnych komentarzyczy nie natkn si wcze niej czy pó niej na hejterów. Warto by przygotowanym na takewentualno i zmierzy si z tym wyzwaniem z otwart przy bic . Ka da taka potyczkaspowoduje, e Twoja marka wyjdzie z niej jeszcze silniejsza. Dobrze zarz dzona sytuacja„semikryzysowa” to szansa na zaprezentowanie si jako profesjonalna firma, która radzi sobiew trudnych sytuacjach. Niezadowolonych klientów zawsze mo esz zmieni w najwierniejszychfanów marki. A ka da z a sytuacja to szansa na odniesienie sukcesu, bo nie pope nia b dówtylko ten, kto nic nie robi. Reszta musi umie wypi piwo, którego nawarzy a.

Poleć książkęKup książkę

Page 43: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 4. Us ugi online 237

4.4. Personal branding w e-us ugach(Maciej Dutko)

Marka w asna przedsi biorstwa, której po wi cony jest podrozdzia 5.1, „Budowanie markionline”, to niezb dny element odró nialno ci, ochrony i komunikacji firmy z rynkiem. Szcze-gólnie kluczowy i strategiczny wydaje si ten ostatni element: dobrze zbudowana marka ko-munikuje klientom warto ci dostarczane przez sprzedawc i jego produkty. Oczywi cie skalatych warto ci jest niemal nieograniczona: marki premium komunikuj m.in. solidno i presti ,marki ekonomiczne — atrakcyjne koszty. Marki familijne mog komunikowa i zapowiadadostarczenie warto ci prorodzinnych, a marki sportowe — sygnalizowa emocje czy wspó -zawodnictwo. Marki m odzie owe to lans i moda, a marki eleganckie — styl i wynios o .Wylicza i egzemplifikowa mo na d ugo.

4.4.1. Rozwój, rozwój, rozwój…Druga dekada XXI w. w Polsce przynios a eksplozj zaimportowanego z Zachodu i cz stowspieranego m dro ciami Wschodu rozwoju osobistego. Zjawisko to nie jest wolne od pa-tologii i manipulacji, zwanych adnie praniem mózgów (stadionowe sp dy po 20 – 30 tys. men-talnych owieczek, z których nie zawsze warto ciowi, ale wietni w robieniu biznesu mówcymotywacyjni wystrzygaj swój kawa ek we ny w postaci wartych od kilkuset do kilku tysi cyz otych wej ciówek). To negatywne w mojej ocenie zjawisko uwa am jednak za chorobwczesnego wieku dzieci cego, a ogóln ide rozwoju personalnego — za wielce warto ciowi wart realizowania.

Jedn z odnóg owego nurtu jest personal branding, czyli promowanie budowania w asnejmarki. Po dekadach wychowania w cieniu hase : „nie pchaj si na afisz”, „nie uda ci si ”,„nie porywaj si z motyk na s o ce” i innych klasycznych demotywatorów przyszed czasna zmian w kierunku paradygmatu: „mo esz wszystko”, „odwa si ”, „ wiat jest na wyci -gni cie r ki”.

W realizacji tych ostatnich idei ogromn rol odgrywa wzmacnianie poczucia w asnej warto ci,ale i odpowiedniego komunikowania jej wiatu. A to ju bezpo rednio wi e si z budowaniemw asnej marki, która ma by no nikiem tej komunikacji.

4.4.2. Osobista marka biznesowaTak nale a oby nazwa temat, który interesuje nas w kontek cie e-biznesu, a zw aszcza e-us ug.Pami tajmy wszak, e us ugi podzieli ogólnie mo na na dwie proste grupy:

zwyk e,

eksperckie.

Te pierwsze nazywam czerwonym oceanem us ug: to obszar oblegany przez wielu tanichwykonawców, którzy nie maj c innych argumentów w walce o klienta, rywalizuj g ówniecen . Cz sto s to studenci, osoby nisko wykwalifikowane, dorabiaj cy emeryci itp.

Poleć książkęKup książkę

Page 44: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

238 Biblia e-biznesu

Us ugi eksperckie to te, w których wiadczeniodawców jest znacznie mniej, a rosn cy popytna nie powoduje, e stawki stanowi wielo-, a nawet wielodziesi ciokrotno stawek zwy-k ych. Pod warunkiem wszak, e zamawiaj cy otrzyma nale yte i przekonuj ce uzasadnienietakiej inwestycji. To w a nie zadanie dla biznesowego personal brandingu. Innymi s owy: eks-pert zarabia wi cej od nieeksperta, ale pod warunkiem, e postrzegany jest przez rynek jakowykonawca wysokiej jako ci. W osi gni ciu tej pozycji najwa niejsz rol odgrywa w a nieodpowiednio mocna marka osobista.

4.4.3. Jak wzmacnia swój „personalny brand”?W ksi ce Efekt tygrysa — pu swoj osobist mark w ruch!1 zawar em kilkadziesi t pro-stych i praktycznych podpowiedzi, jak sukcesywnie i efektywnie pozycjonowa swoj eks-perck mark w bran y, w której dzia amy. Oto gar najciekawszych i najskuteczniejszych— w mojej ocenie — metod, które wietnie sprawdz si równie przy budowaniu ekspercko ciw e-us ugach (wi kszo z nich bazuje na w asnych dzia aniach, które doprowadzi y do wpro-wadzenia moich e-us ug audytorskich, edytorskich i szkoleniowych na poziom „b kitny”,je li mia bym pozostawa w barwnej metaforyce oceanów biznesowych).

4.4.3.1. Publikacje bran owe

O tym, e wydanie w asnej ksi ki niejako z automatu „wbija” autora na poziom ekspercko ciw oczach klientów, przekonywa em si wielokrotnie. Pierwszy raz, kiedy w 2008 r. wyda empublikacj dotycz c domen internetowych (bardzo brakowa o mi ksi ki o domenach i mimoe bynajmniej nie mia em wielkiego do wiadczenia w tym temacie, postanowi em tak publi-

kacj stworzy , przez co natychmiast zacz to mnie traktowa jako specjalist ).

W 2013 r. sp odzi em z kolei e-booka Wolny od ZUS — króciutki poradnik, gdzie dzieli em siswoimi pierwszymi do wiadczeniami i bardzo m od jeszcze wiedz polskiego przedsi biorcy,który odwa y si przenie swój biznes za granic i zarejestrowa firm w Anglii. Mo e za-brzmi to ekshibicjonistycznie, ale przerazi o mnie, kiedy po szybkim rozprzestrzenieniu siwie ci o tej publikacji zacz y zg asza si do mnie setki osób chc cych pój w moje lady,a nawet biznesowe czasopisma i portale (m.in.: „Puls Biznesu”, NaTemat.pl, Onet.pl) z pro bo wywiad. W kwestiach, które zna em, stara em si dzielnie s u y pomoc , jednak szybkouzna em, e rola wyroczni w temacie, w którym bynajmniej nie czuj si ekspertem, nie jestdla mnie — postanowi em wi c sprzeda prawa do projektu i wycofa si z bran y, która nie-s usznie uzna a mnie za specjalist .

Inne publikacje na temat e-przedsi biorczo ci (od E-biznes. Poradnik praktyka po Biblie-biznesu) by y ju oparte na sporym do wiadczeniu, dlatego przy ich tworzeniu nie mia empodobnych rozterek — wszak pisa em o naprawd MOJEJ bran y. Skutki: szybkie przypi cieatki „ekspert”, wysyp e-maili z pytaniami o rad , jak sprzedawa skuteczniej, a w efekcie

kilkusetprocentowy wzrost stawek za us ugi (wszak g ow i dob ma si jedn , godzina pracymusi wi c by odpowiednio wyceniana).

Czy musisz jednak od razu porywa si na w asn ksi k , je li chcesz pozycjonowa swojeksperck mark ? Prawd mówi c, my l , e ksi ka to jedna z najlepiej dzia aj cych d wignibrandingowych. Oczywi cie mo esz zacz skromniej: e-book, regularnie prowadzony i warto-

1 www.efekttygrysa.pl.

Poleć książkęKup książkę

Page 45: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 4. Us ugi online 239

ciowy blog ekspercki lub artyku y publikowane w prasie bran owej to równie wietne na-sionka, z których z czasem zacznie kie kowa Twój presti eksperta. Ale je li tylko mo esz, idw stron w asnej ksi ki.

4.4.3.2. Konferencje i imprezy bran owe, obecno w mediach

Dzia a tu zasada identyczna z powy sz : im cz ciej Twoje nazwisko b dzie si pojawia ona deskach bran owych sympozjów czy seminariów, a jeszcze lepiej na szklanym ekranie, tymlepiej marka w asna b dzie monetyzowa a Twoje dzia ania.

S dz , e je li wymieni w tym kontek cie par nazwisk (ot: Miodek, Wo osza ski, Cejrowski,Lew-Starowicz, Gessler, Mak owicz, Chodakowska), bez problemu przypiszesz ka demu z nichbran , w jakiej stanowi ono cis czo ówk eksperck . Czo ówk , któr — oprócz ci kiejpracy nad swoim kawa kiem rzeczywisto ci — ludzie ci osi gn li równie niezwykle meto-dyczn i m dr obecno ci swoich osobistych marek w mediach.

Zastanów si , czy w swojej bran y nie posiadasz ju wiedzy eksperckiej — zazwyczaj wy-starczy kilka/kilkana cie lat intensywnego udzia u w danym obszarze, a do wiadczenie na-bywane przez ten czas i wiadomie wzmacniane daje podstawy do „ekspercenia”. No bo czykto , kto przez 15 lat intensywnie i metodycznie wiczy karate, nie zbli y si przez ten czasdo mistrzostwa? Czy osoba, która od dekady dzie w dzie wiadczy doradztwo prawne albotechniczne, nie jest ju ekspertem w swojej dyscyplinie? Albo czy kto , kto jest „tylko” gospo-dyni domow , nie mo e tego robi … perfekcyjnie i ekspercko, sprzedaj c swoj mark nawetw formie programu telewizyjnego? Pewnie, e tak!

4.4.3.3. Kana ekspercki w socmediach

Czy komentarz do tego nag ówka jest w ogóle potrzebny? Zapewne znasz wielu specjalistóww ró nych dziedzinach, o których dowiedzia e si z ich eksperckiego profilu na Facebookuczy profesjonalnego kana u z poradami na YouTube. Efektywne z biznesowego punktu wi-dzenia „gwiazdorzenie” w mediach spo eczno ciowych powinno by oczywi cie oparte nag ównych za o eniach content marketingu (zob. podrozdzia 5.23), czyli bazowa na kon-kretnych poradach, zaleceniach i podpowiedziach.

Je li w swoich us ugach czujesz si wystarczaj co mocny, aby doradza innym, mo esz tedzieli si swoj wiedz i do wiadczeniem w serwisach takich jak Spryciarze.pl, Zapytaj-eksperta.pl, a tak e na forach czy w tematycznych grupach dyskusyjnych np. na Facebooku.Pami taj tylko, e osoby, które szukaj tu odpowiedzi na dora ne problemy, zazwyczaj potrze-buj rozwi zania ad hoc — je li b dziesz si wi c udziela w tych miejscach, wy cznie odpo-wiadaj c na zadawane pytania lub nagrywaj c nieobrandowane tutoriale wideo, to owszem,Twoja rada zostanie pewnie doceniona i skonsumowana, mo e nawet otrzymasz lokalnego„lajka”, ale Twoja marka nie uro nie ani o milimetr.

Dlatego aktywna obecno ekspercka w serwisach poradnikowych i spo eczno ciowych powinnaby budowana na podstawie dobrze zaplanowanej strategii, uwzgl dniaj cej m.in.:

regularno (jednorazowych ekspertów nikt nie zapami tuje);

konsekwencj (warto skupi si na jednej, konkretnej niszy i w niej si specjalizowa );

budowanie relacji (je li kto ju skorzysta z Twojej rady, popro go o podzieleniesi opini , do czenie do grupy tematycznej, a tak e zarekomendowanie Ci znajomymi przyjacio om);

Poleć książkęKup książkę

Page 46: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

240 Biblia e-biznesu

marketing (zwi kszanie zasi gu to podstawa, je li chcesz dociera do nowychodbiorców, chyba e masz ju ich tak du o, e Ci wystarczy);

elementarny branding (w internecie coraz wi cej osób ch tnie doradza i pomagainnym, ale nie pami ta o tym, by si odpowiednio „podpisa ”; a przecie bezwyrazistej marki, nazwiska, kolorów firmowych i charakterystycznego logotypuinternauta, czyli Twój potencjalny klient, nie b dzie mia punktu zaczepienia,a raczej zapami tania Ci jako eksperta).

4.4.3.4. Platformy networkingowe

Oczywi cie warto mie ustalone kana y dystrybucji w asnych e-us ug i nale ycie nimi zarz -dza . Ekspert prawdopodobnie b dzie mia w asn stron WWW informacyjno-kontaktow ,ale nic nie stoi na przeszkodzie sprzedawania us ug równie w serwisach agreguj cych w rodzajuAllegro czy eBay. Tak e OLX, Gumtree, Oferia czy Favore to miejsca, gdzie przewijaj similiony klientów; aczkolwiek wydaje si , e tu raczej szuka si us ug ekonomicznych, a nieko-niecznie eksperckich.

Znacznie mocniejsz d wigni , która u atwi profesjonalnym zleceniodawcom odnalezienieCi , b d platformy spo eczno ciowo-networkingowe. GoldenLine czy LinkedIn zeswata y jumiliony klientów i poszukiwanych przez nich ekspertów, dlatego je li jeste nastawiony napozyskiwanie dobrego ruchu z internetu, warto mie w tego rodzaju serwisach nie tylko ak-tualne konto i ciekawe portfolio, ale te udziela si w tematycznych grupach dyskusyjnych.

4.4.3.5. Rekomendacje i portfolio

Skoro pad o ju s owo „portfolio”: z ciekawo ci i zdumieniem obserwuj , jak wielu naprawdniez ych specjalistów, którzy maj w swoim dorobku wspó prac z presti owymi, globalnierozpoznawalnymi firmami, nie tylko nie pozyskuje od nich czego , co kiedy nazywano listamireferencyjnymi, ale nawet nie chwali si takimi kontrahentami na swoich stronach.

I znów przyk ad z w asnego ogródka: moje Audite.pl, specjalizuj ce si g ównie w audytachi poprawie ofert Allegro, w ci gu kilku ostatnich lat doczeka o si ju co najmniej kilkunastu„kopistów” — s w ród nich zarówno moi bran owi koledzy, którzy przez lata podpatrywali,jak Dutko to robi, i skrupulatnie adaptowali sobie mój know-how. W ród nich s te ludzieca kowicie obcy, co najciekawsze jednak, na ladowa ten sukces audytorski próbuj nawet…niektórzy z moich klientów, którzy najpierw zamówili tak us ug , a nast pnie sami próbo-wali j sprzedawa np. na Allegro. Przyk ad naj wie szy, bo sprzed kilku zaledwie tygodni:klient, który w lipcu 2015 r. zamówi u mnie us ug audytu Allegro, par miesi cy pó niej samzacz j sprzedawa za cen ok. dwukrotnie ni sz .

Prosta logika nakazywa aby klientowi dobrze si zastanowi , czy wybra us ug sprzedawanza 300, czy za 600 – 900 z — bo przecie , jak mawia kultowe ju has o reklamowe, „skoronie wida ró nicy, to po co przep aca ?”. W tym pytaniu kryje si odpowied — chodzi w a-nie o to, aby zamawiaj cy Twoj trzykrotnie dro sz us ug otrzyma wyra n informacj ,

na czym polega jej „lepszo ”.

W asna marka, dobra znajomo bran y i d uga w niej obecno , imponuj ce statystyki, a nadewszystko spektakularne portfolio klientów (jego wycinek widzisz na rysunku 4.4.1) stanowiwszak konkretn tarcz i ochron przed nieudolnymi na ladowcami, którzy nie dysponujnawet u amkiem tego kapita u do wiadczenia.

Poleć książkęKup książkę

Page 47: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 4. Us ugi online 241

Rysunek 4.4.1. Portfolio klientów jako naturalna rekomendacja (www.audite.pl; dost p: 18.03.2016)

Ci bardziej rozs dni i rozumni kontrahenci wiedz , e je li to Ty jeste numerem 1 w bran y, toka dy pozornie ta szy „zamiennik” mo e kosztowa ich znacznie wi cej w postaci utraconychkorzy ci lub co najmniej braku oczekiwanych efektów. Dlatego buduj swoj mark osobistw e-us ugach, a z czasem zacznie ona stanowi najwi ksz d wigni dla Twojego e-biznesu.

4.5. Programy afiliacyjne(Marcin Godlewski)

Na samym pocz tku przygody z programami afiliacyjnymi, popularnie zwanymi programamipartnerskimi (PP), chcia bym wyja ni , czym w ogóle jest program partnerski. Ka dy za-pewne zna system poleca i stosuje go na co dzie , ale okre lenie „program partnerski” mo eby dla wi kszo ci nieco tajemnicze.

Program partnerski to nic innego jak prosty system promocji produktów czy us ug w zamianza prowizj , która jest rozliczana w kilku modelach.

Z pewno ci cz sto stosujesz tzw. system bezprowizyjny, czyli polecanie. Poleca si znajomymwiele ró nych rzeczy: filmy, ksi ki, sklepy itp. Jednak problem tkwi w tym, e osoba polecaj cama s ab motywacj do tego, aby poleca Twoje produkty innym. Co innego, kiedy otrzymaza t akcj jak nagrod — czy to rzeczow , czy finansow .

W przypadku programów partnerskich w gr wchodz konkretne korzy ci, ustalone z góryprzez w a ciciela programu partnerskiego. Dzi ki temu osoba reklamuj ca/polecaj ca daneprodukty ma konkretn motywacj do pracy.

Poleć książkęKup książkę

Page 48: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

436 Biblia e-biznesu

5.24. Blog jako samodzielny modele-biznesowy

(Jason Hunt)Nie ma podzia u na blogosfer komercyjn i niekomercyjn . W praktyce taki podzia nigdynie istnia , a blogów nie wymy lono, aby wynie dziennikarstwo obywatelskie na wy szypoziom, bo nawet je li dawniej wszyscy pisali za darmo, to nie dlatego, e chcieli, ale dlatego,e nikt im za to nie chcia p aci .

Pieni dze w tym biznesie by y zawsze, tyle e w pierwszych latach nowego stulecia cz ciejnie zarabiano na blogach, lecz na blogerach, oferuj c im darmowe narz dzia do publikowaniatre ci w zamian za reklam (rzadziej) lub ród o milionów dodatkowych ods on (cz ciej).Nieprzypadkowo ju pod koniec 2005 r. wszystkie licz ce si polskie portale mia y swojeplatformy do blogowania. Ju wtedy najlepsi blogerzy notowali ka dego miesi ca milionyods on, cho ta popularno nie mia a adnego prze o enia na ich prywatne zyski. Ba, poj ciekomercjalizacji bloga by o li tylko pobo nym yczeniem domoros ych pisarzy, którym ma-rzy o si , e pewnego dnia kto zap aci im za to, co na co dzie robi za darmo.

Marzenie to spe nia o si bardzo powoli. Wprawdzie nie zachowa y si adne ród a mog cepo wiadczy , w którym roku i na którym blogu pojawi a si pierwsza reklama, ale pami tam, ekiedy w lutym 2007 r. wstawi em niewielki baner reklamuj cy londy skie radio, w pierwszychdniach czytelnicy klikali go, my l c, e to wizualna zapowied mojej kolejnej publikacji, i byliwielce zdziwieni, e kieruje ich do obcego serwisu. Reklam na blogach nie by o, a je li si po-jawia y, to na nielicznych, i prawie zawsze ogranicza y si do pojedynczych banerów, po-spiesznie zrobionych w MS Paincie.

Prze omem by o pojawienie si w po owie 2009 r. serwisu AdTaily. W skrócie — umo liwion blogerom instalacj na blogu wid etu, którego obs uga sprowadza a si do wgrania bane-ru reklamowego, ustalenia bud etu i opublikowania reklamy. Bana , który dzi mo na skwi-towa wzruszeniem ramion, bo takich serwisów jest ju na p czki. Mia em przyjemno jakopierwszy wprowadza ich us ug do blogosfery i dos ownie po tygodniu od premiery serwisuzacz a si gor czka zarabiania, a kilka miesi cy pó niej pró no by o szuka bloga, który niemia by wid etu od AdTaily. Od tamtej pory pieni dzy by o wi cej i wi cej, cho nigdy wy-starczaj co du o, i trzeba sobie uczciwie powiedzie , e blogosfera nie rozwin a si tak do-brze, jak jej to wró y em, kiedy w czerwcu 2009 r. wyp aca em pot n , niewyobra alnkwot 1700 z za miesi c emisji reklam. Spodziewali my si , e w najbli szych latach wieluz nas stanie si milionerami i cho kilkunastu blogerów ju swój pierwszy milion zarobi o, tomiliony pozosta ych ciesz si zarobkami rz du kilkudziesi ciu z otych na miesi c.

Po cz ci sami s sobie winni, wi kszo z nich stanowi bowiem osoby, które wierz , enajwi kszy sens ma model zarabiania oparty na reklamie displayowej. Tak by o. Wi kszonajlepiej dzi zarabiaj cych blogerów swoje pierwsze pieni dze otrzyma a dzi ki wy wietlaniubanerów, ale to nie one s obecnie ich g ównym ród em dochodów. Nie ma te zazwyczajprze o enia liczba ods on na blogu — wbrew powszechnemu mitowi, e im bardziej klikalnytekst napisze bloger, tym wi cej zarobi. By oby tak, gdyby blogerzy czerpali zyski z ods onmateria ów sponsorowanych, ale zazwyczaj pobieraj op aty bez wzgl du na efekt kampaniireklamowej.

Poleć książkęKup książkę

Page 49: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 5. E-marketing 437

Nie ma jednej s usznej drogi do zarabiania na blogu. Nie trzeba mie w asnej domeny, ser-wera, sztabu pracowników. Nie ma konieczno ci inwestowania w rozwój i co najgorsze —nie mo na przewidzie , czy czyj blog wybije si z t umu, bo o tym najcz ciej decydujeodrobina szcz cia. Tote zak adanie bloga z my l o zarabianiu na nim du ych pieni dzyjest tym samym, czym granie na gitarze w gara u z nadziej na ogólno wiatow s aw .Owszem, nielicznym si udaje, ale jakkolwiek s inspiracj i motywatorem, nie powinni bywzorem do na ladowania, poniewa blogosfera nigdy nie by a sprawiedliwa i nie by o tak, enajwi ksze pieni dze zarabiali najbardziej pracowici i utalentowani. Tak naprawd to mniejwi cej do 2012 r. ma o kto zarabia na blogu wi cej ni sta ysta w podrz dnej redakcji pra-sowej, ale za to wietnie potrafili my udawa , e to, co tworzymy, przynosi nam ogromnezyski. W istocie najlepiej wówczas zarabiaj cy blogerzy mieli dochody nie wy sze ni 150 tys.w skali roku, co obiektywnie rzecz bior c, jest sum bardzo du , ale robi o wiele mniejsze wra-enie, je li spojrze na ni przez pryzmat zarobków liderów reprezentuj cych inne zawody.

Co ciekawe, tematyka bloga nie ma prze o enia na wysoko dochodów, a te ostatnie niezale od poczytno ci blogera. Teoretycznie najpopularniejszymi twórcami s osoby prowa-dz ce blogi kulinarne. Niektóre z nich notuj setki tysi cy unikalnych u ytkowników mie-si cznie i nie zarabiaj na tym ani grosza, poniewa jest du a ró nica pomi dzy gromadzeniemlojalnej spo eczno ci a ci ganiem z wyszukiwarek przypadkowych ludzi, którzy nie chc czytabloga, potrzebuj tylko przepisu na zrobienie jajka sadzonego. Nie najlepiej radz sobie tak eblogerki parentingowe, które pr dzej czy pó niej zderzaj si z problemem dorastania po-ciech i musz ewoluowa w inn tematyk . Poza paroma wyj tkami, wszyscy mocni bloge-rzy technologiczni ju dawno pomarli z g odu, bo firmy nie s skore p aci za testy. I s usz-nie, bo blogerzy ch tnie wspó pracuj za darmo, byle tylko jak najszybciej mie nowy sprz t.Teoretycznie najlepsz tematyk do prowadzenia bloga jest lifestyle, co w prze o eniu na j -zyk polski oznacza pisanie o wszystkim i o niczym. To jednak powoli wychodzi ju z mody,bo w dobie social media ka dy codziennie pisze o niczym, przez co blogerzy przestali bywyj tkowi. Dawniej wspomniane wy ej jajko sadzone mo na by o pokaza na milion sposo-bów. Teraz wystarczy szybki rzut oka na Instagram, aby si przekona , e na milion sposobówpokazano je w ci gu ostatnich trzech godzin.

Najbardziej przysz o ciowymi kierunkami rozwoju blogów s tematy poradnikowe. Jak y ?Jak si ubiera ? Jak wiczy ? Co je ? (Ze szczególnym uwzgl dnieniem tematyki zdrowegoycia). Moda na ten gatunek dotar a do nas z kilkuletnim opó nieniem w stosunku do zagra-

nicznych kolegów, ale bardzo szybko si rozwija i dzi wystarczy przez tydzie wrzuca selfie,aby w krótkim czasie zdoby tysi ce „wyznawców”.

To te wyznacza kierunek rozwoju formy. D ugie tre ci zawsze b d lubiane, po dane i sza-nowane, ale pr dzej przyci gniesz na bloga czytelników dobrym zdj ciem ni dobrym tekstemi mówi to jako kto , kto wci na blogu nie publikuje krótkich form. Nie do wszystkichtrendów musz i chc si dostosowa , cho nie mam pewno ci, czy tak samo bym my la , gdy-bym ci gle musia zabiega o ka dego czytelnika. O wiele atwiej dawa rady, maj c zbudo-wan spo eczno , ni b d c na blogu samemu.

Polska blogosfera zarabia przede wszystkim na postach sponsorowanych, co zreszt jest tak enajwi kszym ród em dochodów zachodnich blogerów. Najcz ciej s to publikacje oparte narecenzji produktów, ale cz sto uatrakcyjniane wywiadami, relacjami z eventów i konkursamidla czytelników. Blogerzy zazwyczaj nie szukaj sponsorów i czekaj na oferty wspó pracy,co najcz ciej skutkuje bardzo nieregularnymi dochodami lub brakiem jakichkolwiek dochodów

Poleć książkęKup książkę

Page 50: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

438 Biblia e-biznesu

przez wiele miesi cy. By oby inaczej, gdyby w naszym kraju lepiej rozwin y si programyafiliacyjne, czyli zarabianie na polecaniu konkretnych produktów lub us ug i uzyskiwaniedochodów zale nych od sprzeda y. Poniek d win za taki stan rzeczy ponosi y firmy oferu-j ce groszowe stawki w zamian za skuteczn (prowadz c do sprzeda y produktu) reklam .Przyj o si nawet mówienie, e „bloger nie sprzedaje”, a sama blogosfera wydaje si jednymz najlepszych miejsc do robienia kampanii PR-owych.

Dopiero w 2015 r. topowi blogerzy askawszym okiem spojrzeli na ten model zarabiania, a wi -za o si to z pojawieniem si wielu firm proponuj cych wietne stawki w zamian za skutecznepolecenie produktu. Wszelkie programy partnerskie s najlepszym, bo najpewniejszym i najbar-dziej sta ym ród em dochodów z prowadzenia bloga i cho bardzo bym chcia w tym miej-scu powiedzie , e warunkiem do zwi kszenia dochodów jest publikowanie jak najlepszejtre ci, to do wiadczenie uczy, e afiliacja sp yca tre . O wiele szybciej i pro ciej zarobiprzecie na poleceniu dziesi ciu par butów (z linkami do sklepów) ni napisa jeden, pog bionytest najlepszego produktu w swojej klasie.

Generalnie rzecz bior c, ca y sens zarabiania na blogu opiera si na sztuce rekomendacji,dlatego od samego pocz tku warto zapomnie o czym tak przestarza ym i niepopularnymjak obiektywizm. Obiektywny bloger to nieczytany bloger, a nieczytany bloger jest blogerem,który nie zarabia.

Paradoksalnie najwi cej zarabiaj ci, którzy od blogowania odchodz , traktuj c swoj stronjako wizytówk , dlatego przy opracowywaniu strategii rozwoju marki nale y ju na samympocz tku przyj za o enie, e blog jest co najwy ej pocz tkiem dzia alno ci, swoistym cen-trum dowodzenia blogera, natomiast nie jest i prawdopodobnie nigdy nie b dzie miejscem,które przynosi najwi ksze zyski. W prosty sposób mo na si o tym przekona , zagl daj c nablogi najbardziej wp ywowych blogerów. Jeszcze do 2014 r. publikowali po 15 – 21 artyku-ów miesi cznie, staraj c si zachowa dwudniowe odst py. Obecnie liczba publikacji spad a

do zaledwie kilku na miesi c, co sami t umacz ch ci podniesienia poziomu i dopracowaniaka dej publikacji. Mniej oficjalna wersja jest taka, e rozwój bloga (jako strony interneto-wej) jest ma o przysz o ciowy. Nie nale y tego lekcewa y , jednak e o wiele lepsze efektyosi ga si , kreuj c mark na serwisach spo eczno ciowych.

To poniek d jest powodem, dla którego nie mog i nie chc jednoznacznie wskaza najlep-szej formy zarabiania na blogu. Kiedy by y to banery, pó niej zacz y si posty sponsoro-wane, a dzi najwi ksz warto ci na blogu jest nie sam blog i tre na nim zgromadzona, alebloger jako mikrocelebryta promuj cy okre lony styl ycia. W niedalekiej przysz o ciwszystkie najpopularniejsze sposoby zarabiania na blogu zostan w ca o ci przeniesione doserwisów spo eczno ciowych, a rola blogów zostanie zmarginalizowana. Jeszcze przez wielelat blisko 100% blogerów b dzie zarabia o relatywnie niewielkie sumy na postach sponso-rowanych, afiliacji i banerach, natomiast najwi ksze pieni dze uzyskaj ci, którzy potraktujswój blog jako miejsce reklamy i sprzeda y. W asnych produktów.

Poleć książkęKup książkę

Page 51: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 5. E-marketing 439

5.25. AdWords — reklama p atnaw wyszukiwarce

(Maciej Lewi ski)AdWords jest wsz dzie tam, gdzie si ga Google. S miejsca na wiecie, gdzie Google niejest dominuj c wyszukiwark , gdzie YouTube nie jest najcz ciej odwiedzanym serwisemwideo, a na stronach internetowych pró no szuka reklam AdSense. Jednak e tam, gdzie w biz-nesie króluje j zyk angielski, czyli w wiecie cywilizacji zachodniej, w internecie królujeGoogle, która dzi ki swojemu globalnemu zasi gowi udost pnia pot ne narz dzie reklamowe— AdWords.

Mówisz „AdWords” — widzisz linki sponsorowane w wyszukiwarce. Spostrze enie trafne,tym bardziej e ju w samej wyszukiwarce kryj si ogromne mo liwo ci reklamowe.Wszystko to, co mog oby si znale w wyszukiwarce Google, wszystko, czego poszukujinternauci, mo e si znale w reklamie PPC (ang. pay per click — p a za klikni cie)AdWords. Kursy walut, pogoda, rozrywka, artyku y bran owe, opinie na temat produktu,wiadomo ci na temat ulubionej dru yny sportowej, oferty sklepów z artyku ami dla nie-mowl t — wszystkie te pola aktywno ci i zwi zane z nimi zapytania mog sta si no ni-kiem reklamy AdWords. Czy na ka de zapytanie wpisywane do Google pojawiaj si reklamy?Oczywi cie e nie, jednak jest to tylko kwesti ogranicze bud etowych reklamodawców,którzy wybieraj spo ród miliardów zapyta tylko te najbardziej powi zane z ich serwisem.

To jednak zdecydowanie nie wszystkie mo liwo ci reklamowe Google. Dzi ki udost pnie-niu w programie AdWords sieci witryn partnerskich, czyli Google Display Network, mo eszkierowa reklamy graficzne, interaktywne, wideo oraz tekstowe na tysi ce stron o rozmaitejtematyce. W ród udost pniaj cych swoje „ amy” reklamie GDN s giganci, jak Onet, Wirtu-alna Polska i pokrewne serwisy, oraz szerokie rodowisko podmiotów mniejszych, a nawetmikropodmiotów — blogów tematycznych, forów, serwisów informacyjnych itp.

Reklama w sieci reklamowej Google Display Network to dwie strony medalu. Z jednej sreklamodawcy, którzy korzystaj z powierzchni reklamowej, a z drugiej ci, którzy udost p-niaj powierzchni , korzystaj c z programu AdSense. Zarabia w AdSense mo e ka dy w a-ciciel strony internetowej. W ten sposób zarabiaj w a ciciele blogów, serwisów tematycz-

nych oraz wielkie portale. Z uczestnikami programu AdSense Google dzieli si op atami zaklikni cia reklam w sieci GDN.

5.25.1. Kto mo e korzysta z AdWords?Z reklamy w wyszukiwarce i sieci reklamowej mo e korzysta ka dy, kto jest w stanie za-oferowa przekierowanie do odpowiednio dopasowanej strony docelowej. Nic dziwnego, ez reklamy PPC w Google korzystaj w jednym szeregu wielcy i mali. W ród tych pierw-szych mo na znale wydaj cych na reklam w wyszukiwarce setki tysi cy z otych mie-si cznie: banki, serwisy e-commerce, strony medialnych gigantów, partie polityczne. Wielemniejszych przedsi biorstw, w tym przedstawiciele M P, tak e korzystaj z Google Searchi GDN, poniewa maj mo liwo ograniczenia ruchu do w skiej, wyselekcjonowanej grupyzapyta , do powi zanych kontekstowo witryn czy nawet do okre lonych u ytkowników w a-ciwie bez adnego wi kszego progu wej cia. Nawet z bud etem 100 z miesi cznie.

Poleć książkęKup książkę

Page 52: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

628 Biblia e-biznesu

8.10.2.2. Zalety outsourcingu

Do najwa niejszych zalet outsourcingu nale : redukcja kosztów zwi zana z zatrudnianiem personelu, inwestycj w narz dzia orazczasem po wi conym na wdro enie;

mo liwo po wi cenia zaoszcz dzonego czasu na planowanie rozwoju oraz wdra anienowych rozwi za w firmie dla zmaksymalizowania zysków;

dost p do specjalistów, których normalnie nie mo na by zatrudni w zwi zkuz kosztami;

powierzenie obowi zków firmom maj cym w sk specjalizacj , dzi ki czemuzyskujesz wysok jako wiadczonych przez nie us ug;

wprowadzenie nowych obszarów dzia alno ci, które w innych warunkach nie by ybymo liwe do realizacji ze wzgl du na wysoki koszt wdro enia;

mo liwo wyeliminowania kosztów sta ych na rzecz rozlicze za konkretny efekt.

Warto przemy le mo liwo ci, jakie daje outsourcing, poniewa jest to bardzo dobra drogado obni ania kosztów i eliminowania w skich garde . Zastanów si , czy w Twojej firmie niema obszarów, które mo na by outsourcowa , dzi ki czemu zyska by nie tylko pieni dze, alei czas b d cy wspó cze nie mocno ograniczonym zasobem. Pami taj, e jako przedsi biorcalub osoba zarz dzaj ca zespo em mo esz potrzebowa zw aszcza czasu, bo tak naprawd to naCiebie spada ci ar pracy kreatywnej.

8.11. M-biznes(Monika Mikowska)

8.11.1. Smartfonizacja w Polsce i na wiecieW 2015 r. penetracja smartfonów na wiecie wynosi a 28,2%3. Warto wiedzie , e EuropaZachodnia jest jednym z pionierskich regionów w tej kwestii. Tutaj wska nik ten w rokuubieg ym oscylowa wokó 55%, podczas gdy w Polsce smartfonizacja wynosi a 58%4. Dzi-siaj w kieszeniach Polaków w wieku powy ej 15 lat znajduje si zatem niemal 19 mln smart-fonów. Jak wida , nasz kraj jest bardzo dobrym reprezentantem tej cz ci wiata i z capewno ci mo emy stwierdzi , e to, co si dzieje u nas, mo e by wzorem i inspiracj dlainnych. Nie mamy si czego wstydzi .

Co prawda (w porównaniu z latami poprzednimi) dynamika wzrostu penetracji smartfonóww Polsce odrobin wyhamowa a, ale dzi jest na stabilnym poziomie i wynosi ok. 3% w skalipó rocza5. Podobnie hamuje dynamika wzrostu penetracji smartfonów na wiecie, co pokazujerysunek 8.11.1.

3 ród o danych: Statista.com 2015.4 Stan na grudzie 2015 r. ród o: TNS Polska, badania w asne: Mobile Life 2012, N=502; Mobile Life 2013,

N=915, Omnibus — badanie cykliczne realizowane dwa razy w miesi cu na N=1000, Connected Life 2014,N=979; podstawa Polacy.

5 ród o: raport „POLSKA.JEST.MOBI 2015” (maj 2015).

Poleć książkęKup książkę

Page 53: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 8. Zwi kszanie efektywno ci sprzeda y 629

Rysunek 8.11.1. Penetracja smartfonów na wiecie w latach 2011 – 2018ród o: Statista.com, data dost pu: 12.01.2015

Deklaracje Polaków odno nie do typu posiadanego telefonu s ju zgodne ze stanem fak-tycznym. W badaniach TNS Polska, do których si najcz ciej odnosz , uwzgl dnia si dwiedefinicje telefonu typu smartfon. Pierwsza z nich oparta jest na subiektywnej deklaracji re-spondenta, e posiada takie urz dzenie. Drug opracowuje si na podstawie kryteriów zwi -zanych z parametrami technicznymi telefonu. Przyjmuj c, e smartfonem nazywamy telefon,który ma dotykowy ekran lub pe n klawiatur QWERTY i jednocze nie system operacyjnyoraz mo liwo instalowania aplikacji i korzystania z internetu, w 2012 r. a 64% posiadaczysmartfonów nie by a wiadoma, e ma tego typu telefon (wed ug subiektywnych deklaracjipenetracja smartfonów w Polsce wynosi a zaledwie 9%, a po weryfikacji kryteriów opartychna parametrach technicznych — 25%).

Z up ywem czasu wiadomo oczywi cie wzros a. W 2013 r. ró nica mi dzy penetracjmierzon na podstawie subiektywnej deklaracji (19%) a t , której podstaw by a weryfikacjakryteriów wed ug parametrów technicznych (33%), zmniejszy a si do 42%, aby w kolejnymroku równa do poziomu typowego b du statystycznego (4%), który dalej ju nie ma wp ywuna wnioskowanie (44% wed ug parametrów, 41% wed ug deklaracji). Dlatego dzi z ca pew-no ci mo na stwierdzi , e wiedza o tym, czym s smartfony, upowszechni a si . Oczywi ciewci nie oznacza to, e wszyscy posiadacze tych urz dze s wiadomi ich ró nych mo liwo-ci ani tym bardziej — e z nich korzystaj . Jest jednak baza, na której mo na obserwowa

ciekawe zjawiska.

Dla zainteresowanych dodam jeszcze, e penetracja tabletów w Polsce w 2015 r. wyno-si a 21%6.

6 ród o: TNS Polska. Odsetek 21% dotyczy ogó u Polaków 15+ (a wi c z uwzgl dnieniem tak e osób po 60. roku

ycia). Je li zaw zimy wiek Polaków do przedzia u 15 – 59 lat, to penetracja tabletów w tak zdefiniowanej grupiewynosi a w maju 2015 r. 26%.

Poleć książkęKup książkę

Page 54: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

630 Biblia e-biznesu

8.11.2. Ro nie grupa u ytkowników mobile-onlyU ytkownicy mobile-only to u ytkownicy niekorzystaj cy z serwisu/us ugi z poziomu kom-putera, lecz wy cznie przez telefon. Dobitniej mówi c, u ytkownicy mobile-only to osoby,które nigdy nie zobacz Twojej strony internetowej w „klasycznej” wersji.

Rysunek 8.11.2 pokazuje skal zjawiska na przyk adzie wiatowych portali internetowych.

Rysunek 8.11.2.Dane liczbowedotycz cenajwi kszychspo eczno cimobile-only w USA

ród o: comScore.Dane z pocz tku2014 r. zebraneprzy wykorzystaniunarz dziaMedia MetrixMulti-Platform

W TOP 10 s obecne: radio internetowe, telewizja internetowa, serwis pogodowy, portalerozrywkowe, informacyjne, platforma zakupowa… Warto zwróci uwag , e portal rozrywkowyBuzzFeed.com ledzony jest wy cznie mobilnie a przez ponad po ow jego u ytkowników.Bardzo istotny wynik notuje radio internetowe Pandora.com dost pne w Stanach Zjednoczonych,Nowej Zelandii i Australii, którego grupa u ytkowników mobile-only stanowi a 73% wszyst-kich u ytkowników. W przypadku wszystkich zamieszczonych w TOP 10 stron WWW mo nauogólni , e przynajmniej 20% u ytkowników nie odwiedza w ogóle tradycyjnych wersji stroninternetowych tych serwisów. Ten trend dynamicznie ro nie.

Na podstawie takich danych mo na i trzeba wysun pewne hipotezy, które b d si potwier-dza w ci gu najbli szych miesi cy. Bardzo du a grupa u ytkowników nie jest obecna wewszystkich kana ach, którymi firmy staraj si dotrze ze swoim komunikatami.

Grupa u ytkowników, która o jednej porze dnia korzysta z naszego serwisu/aplikacji z de-sktopu, a o innej porze dnia korzysta mobilnie, mo e by mniej liczna ni si Ci wydaje. Po-pe nisz spory b d w za o eniach, je li uznasz, e wi kszo u ytkowników b dzie korzystaz Twojego serwisu równocze nie i przez telefon, i przez komputer. Coraz wi cej osób (je lima tak mo liwo ) chce i/lub woli korzysta z danej us ugi tylko mobilnie. Ba, grupa u yt-kowników mobile-only chce dzia a jak najbardziej niezale nie od tradycyjnych komputerów.Tych osób b dzie z ka dym miesi cem coraz wi cej. Zastanów si , w jakim stopniu ju terazto zjawisko dotyczy oferty Twojej firmy.

W przypadku us ug, z których mo na korzysta bez konieczno ci logowania (np. JakDojade,Yanosik czy FunApp), precyzyjne zdefiniowanie liczebno ci grupy mobile-only jest, z oczywi-stych wzgl dów, niemo liwe. Dla przyk adu: w bankowo ci mobilnej mBanku i PKO BankuPolskiego procentowy udzia u ytkowników, dla których smartfon stanowi jedyny kana dost pu

Poleć książkęKup książkę

Page 55: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 8. Zwi kszanie efektywno ci sprzeda y 631

do us ug finansowych w banku, w stosunku do wszystkich posiadaczy rachunków osobistychw tych bankach wynosi ok. 5%. Z kolei na platformie aukcyjnej Allegro w maju 2014 r. 30%spo ród wszystkich, którzy kupuj tu mobilnie, kupuje tylko mobilnie. Na pocz tku 2015 r.,po udanych seriach kampanii popularyzuj cej kupowanie przez aplikacj mobiln , odsetekten wzrós a do 50%! Z roku na rok parametr ten jest brany pod lup przez kolejne podmiotybadawcze. Najbardziej aktualne dane, z lutego 2016 r., podawane przez Mobile Institute,mówi o tym, e ju 13% wszystkich internautów w Polsce kupuje wy cznie za po rednictwemswoich smartfonów, nie korzystaj c w ogóle z komputerów.

W wiecie mobilnym bardzo d ugie drogi przechodzimy bardzo szybko. Mam wi c poczu-cie, e podobnie lekcewa ony mo e by dzisiaj potencja osób, chc cych korzysta z us uginternetowych tylko mobilnie. Oczywi cie, na razie s to ma e liczby, ale w du ej mierze tenstan wynika st d, e u ytkownicy mobilni, chc c by tylko mobilni, napotykaj jeszcze zbytwiele ogranicze i barier. B d na nich gotowy i toruj im drogi!

8.11.3. Ruch mobilny w PolsceW pa dzierniku 2012 r. smartfony i tablety wygenerowa y 10% ruchu w globalnej sieciinternetowej7. W Polsce ten dwucyfrowy próg przekroczyli my ju we wrze niu 2013 r.8.

Pami tam, gdy jeszcze w 2012 r. w czasie wielu dyskusji bran owych sporo osób lekcewa-y o temat, twierdz c, e jednocyfrowy procent ruchu z urz dze mobilnych na ich stronach

internetowych to nic wartego uwagi. Dzi , gdy zadaj pytanie mened erom ró nych firm o udziaruchu z urz dze mobilnych, zawsze odpowiedzi jest ju liczba dwucyfrowa. Nierzadkozaskakuj co wysoka. Przyk adowo: Allegro notuje 31% ruchu pochodz cego z urz dze mo-bilnych9. Dla porównania, rok temu by o to 20%. Serwis internetowy Polki.pl generuje obecnieponad 40% ruchu ze smartfonów i tabletów10. Dynamika wzrostu w jego przypadku szacowanajest na ok. 10% w skali pó rocza. Serwis internetowy rozk ad-pkp.pl prezentuje dzi podobnewyniki — w grudniu 2015 r. mia 40% ruchu z urz dze mobilnych11. W ca ym 2015 r. by o to37%. W 2014 r. by o to 28%, a w 2013 r. 18%. Ile wynosi ten wska nik na Twojej stronie inter-netowej? I jak szybko ro nie?

8.11.4. Optymalizacja strony internetowejpod urz dzenia mobilne

Dzisiaj optymalizacja strony pod urz dzenia mobilne to absolutny obowi zek, cho by zewzgl du na rekomendacje firmy Google, która w kwietniu 2015 r. zakomunikowa a, ew mobilnych wynikach wyszukiwania b dzie obni a pozycj stron internetowych, które

7 Wed ug NetMarketShare.com.8 Wed ug StatCounter.com.9 Dane uzyskane bezpo rednio od Grupy Allegro. ród o: Google Analytics. W grudniu 2015 r. ruch z urz dze

mobilnych wynosi 31,4%. W grudniu 2014 r. 20,4%.10 Dane uzyskane bezpo rednio od Edipresse. ród o: Google Analytics. We wrze niu 2015 r. ruch mobilny na

serwisie Polki.pl wynosi dok adnie 43%.11 Dane uzyskane bezpo rednio od PKP Informatyka. ród o: Google Analytics.

Poleć książkęKup książkę

Page 56: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

632 Biblia e-biznesu

nie s zoptymalizowane pod smartfony12. Co prawda zmiana w algorytmie nie powinnawp ywa na wyniki wyszukiwania w desktopie, ale kto mo e sobie dzi pozwoli , aby nie bywidocznym dla internautów wyszukuj cych tre ci mobilnie13?

Je li masz w tpliwo ci, czy i co dok adnie nale y poprawi na Twojej stronie internetowej,w pierwszej kolejno ci mo esz skorzysta z darmowego narz dzia: Mobile-FriendlyTest14. Do najcz stszych problemów nale : widoczny obszar zawarto ci strony niedopasowanydo rozmiaru ekranu urz dzenia, za ma y font obni aj cy czytelno tekstów, elementy doty-kowe (np. przyciski, linki nawigacyjne) po o one zbyt blisko siebie, korzystanie ze skryptówi/lub wtyczek niewspieranych na urz dzenia mobilne itd.

Jak si zabra za optymalizacj ? Mo esz skorzysta z darmowych rozwi za , które zrobi toza Ciebie, np. ActiveMobi15. Mo esz samodzielnie przygotowa now wersj swojej stronyinternetowej przeznaczon na urz dzenia mobilne. Mo esz te ca kowicie przebudowaswoj stron internetow , aby automatycznie dopasowywa a si do rozmiaru ekranu, na którymTwój czytelnik b dzie j otwiera . W nast pnych trzech podrozdzia ach omówi te dwa ostatniepodej cia i ró nice mi dzy nimi.

8.11.5. Dedykowana strona mobilnaStron dedykowan smartfonom rozpoznasz przede wszystkim po konstrukcji jej adresuURL. Strony mobilne zazwyczaj otrzymuj adresy domen z subdomen lub te pracuj nazupe nie innej domenie (np. m.nazwastrony.pl, mini.nazwastrony.pl, nazwastrony.mobi).

Na stronie dedykowanej smartfonom jej struktura, nawigacja i tre ci mog by zaprojekto-wane od nowa, niezale nie od strony desktopowej. Je li wiesz, e internauta wykonuje inneczynno ci na Twojej stronie, kiedy ogl da j na telefonie komórkowym, a inne praktykuje najej tradycyjnej wersji, mo esz to wykorzysta i zaproponowa mu ró ne do wiadczenia.

Wybór takiego podej cia zazwyczaj oznacza konieczno zarz dzania i aktualizowania wielu wer-sji serwisów, co z jednej strony mo e by koszto- i czasoch onne, ale z drugiej — u atwia tworze-nie i serwowanie ró nych tre ci, osobno dla wersji mobilnej i osobno dla wersji tradycyjnej.

Du zalet stron dedykowanych jest ich krótszy czas adowania si w przegl darce, co dzi(jeszcze) stanowi o ich przewadze. Internet dost pny z poziomu telefonów komórkowych jestniemal 30% wolniejszy ni ten szerokopasmowy, a mobilni internauci nie wykazuj du ej cier-pliwo ci podczas czekania na za adowanie si wszystkich danych. Kwestia tempa adowaniaoraz obci enia stron zmienia si wraz z rozwojem technologii i rozwi za , argument ten zatemprzytaczam jako obowi zuj cy dzi , ale w najbli szym czasie coraz mniej wa ny.

12 Oficjalny komunikat Google: https://googlewebmastercentral.blogspot.com/2015/02/finding-more-mobile-

friendly-search.html, data dost pu: 21.04.2015.13 Wed ug raportu Mobile Search Moments, wydanego przez Google i Nielsen w marcu 2013 r., a 68%

wyszukiwa mobilnych dokonywanych jest w domu lub w pracy, czyli w miejscach, w których mamybezproblemowy dost p do komputerów i laptopów.

14 Narz dzie Google dost pne jest pod adresem: https://www.google.com/webmasters/tools/mobile-friendly/.15 http://activemobi.com.

Poleć książkęKup książkę

Page 57: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 8. Zwi kszanie efektywno ci sprzeda y 633

8.11.6. Strona RWDResponsive Web Design to podej cie, filozofia (uwaga — nie jest to technologia!) tworzeniai budowania serwisów i aplikacji internetowych z nadrz dnym za o eniem responsive web-sites respond to their environment (z ang. strony responsywne dostosowuj si do urz dzenia,na którym s otwierane). Responsive Web Design to termin ukuty przez Ethana Marcotte’aw artykule o tytule w a nie Responsive Web Design16. Zgodnie z tym podej ciem serwisWWW tworzony jest w taki sposób, który pozwala na jego samodzieln adaptacj do wiel-ko ci ekranu/urz dzenia czy okna przegl darki. Strona prezentuje si wi c w ró ny sposóbw zale no ci od szeroko ci (i rzadziej wysoko ci) wy ej wymienionych. Takie podej cie doprojektowania serwisów u atwia internautom czytanie zawarto ci strony, nawigacj po niejoraz ogranicza potrzeb powi kszania/pomniejszania i przewijania. RWD szybko zyska o uzna-nie w opinii Google i od 2012 r. jest to rekomendowane podej cie do tworzenia stron inter-netowych.

8.11.7. Porównanie podej cia do tworzenia stron— mobilne dedykowane czy RWD?

W tabeli 8.11.1 spróbuj zatem porówna wady i zalety obu opisywanych wy ej rozwi za .Porz dkuj cechy charakterystyczne poszczególnych podej i ka dej z nich przyznaj punkty,na podstawie których mo na si pokusi o wskazanie wy szo ci jednego rozwi zania naddrugim.

Tabela 8.11.1. Porównanie cech strony dedykowanej i strony przygotowanej w RWD17

Determinanty wyboru Strona dedykowana Strona RWD

No niki — dzi (tj. komputerystacjonarne, laptopy, tablet, smartfony,feature phone’y)

* * * * *

No niki — jutro (w kontek cie trendu„internetu rzeczy”)

* * * *

Tempo adowania strony i przygotowanieró nych wielko ci obrazków

* * * * *

User Experience (mo liwowypracowania nowego zestawudo wiadcze dla mobilnegointernauty)

* * * * *

16 Oryginalny artyku : http://alistapart.com/article/responsive-web-design, z dnia 25.05.2010.17 Tabela pochodzi z tekstu opublikowanego na jestem.mobi: http://jestem.mobi/2013/06/dedykowana-strona-

mobilna-vs-responsive-web-design/. Legenda do oznacze stosowanych w tabeli: jedno serce oznacza, e danerozwi zanie umiarkowanie odpowiada na dane potrzeby, dwa — wzgl dnie dobre dopasowanie, a trzy serca— najlepszy wybór.

Poleć książkęKup książkę

Page 58: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

634 Biblia e-biznesu

Tabela 8.11.1. Porównanie cech strony dedykowanej i strony przygotowanej w RWD — ci g dalszy

Determinanty wyboru Strona dedykowana Strona RWD

Kontent: tre ci, komunikaty, akcje Mit o 3 plusachna rzecz „zawsze bardziej dopasowanykontent” (to Ty i zespó projektantówdecydujecie, co zobaczy u ytkowniki najcz ciej okrajacie kontent — czyna pewno tego chce Wasz odbiorca?)

Mit o tym, e kontentmusi by ten sam(nie zawsze musiszpokazywa te same tre ciw wersji RWD; RWDto nie tylko pomniejszaniei skracanie, to tak eukrywanie i dodawanietre ci)

Wykonanie serwisu — optymalizacjaprocesu tworzenia (w tym wybórwykonawcy)

* *(cz sto dwa zespo y, osobneprojektowanie i wdra anie,dwukrotno procesu)

* * *(jeden zespó , jedenprojektant UI, jednokrotnedecyzje, jeden kod)

Wykonanie serwisu — koszty * * * *(je li tworzysz serwis odzera lub chcesz przebudowaistniej cy — cz sto *)

Utrzymanie, aktualizacje, rozwójserwisu

*(porz dne projektowanie i wdro eniegwarantuje przynajmniej cz ciowepo czenie zarz dzania stronw wersji standardowej i mobilnej— wówczas * *)

* * *(jeden kod, jedno miejscezmian tre ci, danych)

Zarz dzanie URL-ami — promocja,komunikacja, wspó dzielenie i wp ywna SEO

* * * *

Google-friendly * * * *(Google preferuje RWD)

Jedynym argumentem przemawiaj cym za konieczno ci utrzymywania dwóch stron (tzw.klasycznej i dedykowanej mobilnej) wydaj si wy cznie koszty budowy RWD przewy szaj cespodziewane korzy ci z optymalizacji. Niemniej je li startujesz z nowym projektem i/lub chceszzbudowa swój serwis internetowy od nowa, buduj go zgodnie z ide Responsive Web Design.

8.11.8. Jakie narz dzia mog zmobilizowa Twój biznes?

8.11.8.1. Zmobilizowana strona internetowa

Ju wiesz, e optymalizacja strony internetowej pod urz dzenia mobilne to Twój obowi zek.Optymalizacja ma na celu u atwienie i przyspieszenie obs ugi podstawowych czynno ci re-alizowanych na stronie internetowej w kontek cie u ycia mobilnego. Z najwa niejszych wymie-ni : po pierwsze, umo liwienie wykonania po czenia telefonicznego bezpo rednio po dotkni ciunumeru telefonu na podstronie kontaktowej (funkcja click-to-call), po drugie, umo liwieniebezpo redniego przej cia ze strony internetowej do aplikacji nawigacyjnej (np. Maps, GoogleMaps) po dotkni ciu adresu firmowego, po trzecie, skrócenie formularzy do niezb dnego

Poleć książkęKup książkę

Page 59: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Rozdzia 8. Zwi kszanie efektywno ci sprzeda y 635

minimum. Pisanie na smartfonach nie jest atwe, dlatego warto pomy le nawet o mo liwo cig osowej obs ugi formularzy internetowych.

8.11.8.2. Zmobilizowany sklep internetowy

Oprócz powy szych wskazówek we sobie do serca kolejne dwie. Nie wymagaj zakupów z ko-nieczno ci rejestracji w Twojej bazie klientów. Umo liwiaj jak najszybsz finalizacj zakupów(tzw. check-out), aby mo liwie jak najmniej klientów zaczyna o zakupy na smartfonie, a ko -czy o na komputerze (po co przerywa im przyjemno kupowania, prawda?). Zweryfikujmetody p atno ci, które oferujesz swoim klientom, i postaraj si o mobilne p atno ci za „jednymdotkni ciem”. Sprawd , jak to robi PayPal za pomoc us ugi One Touch18. W Polsce podobnerozwi zanie testuje PayU z mBankiem na platformie Allegro.pl19.

8.11.8.3. Zmobilizowana praca wewn trz organizacji

Zach cam Ci do korzystania z oprogramowania dla firm usprawniaj cych organizacj pracy,takich jak np. Basecamp, Base CRM, inFakt, które wyst puj zarówno w formie aplikacjiwebowych, jak i mobilnych. Równie dla Twoich pracowników to kluczowe, aby wybieratakie oprogramowanie, którym mo na zarz dza z poziomu urz dze mobilnych. Podrzucajswoim podw adnym tak doskona e narz dzia jak np. Office Lens20. Zastanów si , jak zamieniamobilne us ugi w benefity dla pracowników (mo e np. za o ysz konto firmowe na myTaxi, abyumo liwi sobie i osobom pracuj cym w Twojej firmie bezgotówkowe przejazdy po mie cie?).

8.11.8.4. Zmobilizowany marketing — dla pocz tkuj cych

Zanim si pokusisz o bardziej wysublimowane aktywno ci, po wi chwil na zastanowieniesi , ile mo esz zyska b d c obecny w mediach spo eczno ciowych, w których aktywno ciodbywaj si w wi kszo ci mobilnie. W tym miejscu odsy am Ci do rozdzia ów po wi conychsocial media (np. podrozdzia 5.10), które podaj konkretne porady i inspiracje, jak to robi .Zach cam szczególnie do przecierania szlaków. Trzymaj r k na pulsie i obserwuj nowinkimobilne. Mo esz wiele zyska , gdy jako prekursor b dziesz pokazywa swoim konkurentom,jak eksploatowa nowy kana kontaktu ze swoimi odbiorcami21.

8.11.8.5. Zmobilizowany marketing — dla bardziej zaawansowanych

W nast pnej kolejno ci mo esz eksperymentowa z takimi narz dziami, jak np. QR kody,tagi NFC, beacony, itp. Nie sposób wskaza , które z tych narz dzi s lepsze, a które gorsze.Wszystko zale y od kontekstu, w którym postanowisz je wykorzysta . Dla przyk adu: zaprzeczpog oskom, jakoby QR kody odesz y do lamusa. Polecam Ci zapozna si z studium przy-padku wprowadzania na rynek oficjalnej aplikacji mobilnej McDonald’s Polska22. W kampaniiinformacyjnej by y wykorzystywane m.in. QR kody. By y one umieszczane na ró nych no-

18 Czytaj wi cej: www.paypal.com/pl/webapps/mpp/one-touch-checkout, data dost pu: 12.01.2015.19 Czytaj wi cej: www.payu.pl/mbank-i-payu, data dost pu: 12.09.2015.20 Aplikacja Office Lens: https://itunes.apple.com/us/app/office-lens/id975925059?mt=8,

https://play.google.com/store/apps/details?id=com.microsoft.office.officelens&hl=pl, data dost pu: 12.01.2015.21 Dla inspiracji podrzucam studium przypadku H&M i Boiler Room w akcji na Snapchacie:

http://socjomania.pl/akcja-marketingowa-h-m-na-snapchacie-wywiad-i-case-study, data dost pu: 24.01.2014.22 Mo esz przeczyta je np. tutaj: http://gomobi.pl/case-studies/qr-kody-dzialaja-case-study-aplikacji-mcdonalds/,

data dost pu: 23.10.2014.

Poleć książkęKup książkę

Page 60: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

636 Biblia e-biznesu

nikach, w ró nych miejscach. Linkowa y do marketów z aplikacjami mobilnymi, przyspie-szaj c mo liwo ich pobrania na telefon. W ci gu pierwszego miesi ca kampanii uzyskano62,5 tys. skanów (to rekordowy wynik jak na polskie realia). Najwi cej skanów pochodzi oz tekturowych standów na sto ach w restauracji (a 52 tys.!). Domy lasz si dlaczego? By oto bowiem najbardziej komfortowe miejsce, w którym mo e si znale osoba, gotowa do pod-j cia wysi ku zeskanowania QR kodu (ma czas, poniewa czeka na znajomych, którzy sk a-daj zamówienie, albo sama spo ywa ju posi ek, a tak e ma poczucie intymno ci — nikt si nani dziwnie nie „gapi”, gdy skanuje, inaczej ni to si dzieje np. na przystankach autobusowychz citylightami, na których czasem widzi si QR kody).

Dzi ki smartfonizacji mo liwo ci kontaktu z Twoj firm sta y si dla Twoich klientów nie-ograniczone (mo na to zrobi gdziekolwiek, kiedykolwiek i w jakikolwiek sposób). Trzymamwi c kciuki za Twoj kreatywno , odwag i konsekwencj !

8.12. Aplikacje mobilne dla e-biznesu(Monika Mikowska)

8.12.1. Aplikacje mobilne w liczbachZainteresowanie tematem aplikacji mobilnych23 nie s abnie. Jest to narz dzie, które nadalpowoduje przyspieszone bicie serca osób zainteresowanych nowoczesnymi technologiami i ekspe-rymentowaniem z nowymi formatami. Nic dziwnego, aplikacji mobilnych jest coraz wi cej —w dwóch najpopularniejszych marketach z aplikacjami dost pnych ich jest ponad 3 mln! Liczbaplikacji dost pnych w pi ciu najpopularniejszych marketach przedstawia rysunek 8.12.1.

Tylko w App Store odnotowano do tej pory cznie 100 mld pobra aplikacji (rysunek 8.12.2).W ka dej sekundzie jest ich pobieranych 850!

W porównaniu ze stronami internetowymi aplikacje s oceniane jako wygodniejsze, atwiejszedo nawigacji i szybsze24. Wed ug danych firmy Apple25 przeci tny u ytkownik iPhone’a mana nim zainstalowanych ok. 119 aplikacji. Oczywi cie nie korzystamy ze wszystkich z nich.Zdecydowana wi kszo u ywa nie wi cej ni 10 aplikacji dziennie26. Do najpopularniej-szych aplikacji mobilnych nale : klient poczty (tak wskaza o 57% zapytanych), Facebook(41%), budzik (31%)27. Ka dy z nas by by gotów wymieni z pami ci te dziesi aplikacjimobilnych, z których korzysta najcz ciej. Z du ym prawdopodobie stwem nale e do nichb d m.in.: pogodynka, nawigacja, bank, aplikacje spo eczno ciowe (np. Instagram, Twitter,Snapchat, YouTube), Messenger i/lub inne komunikatory mobilne (np. What’sApp, Viber).

23 Aplikacja mobilna to oprogramowanie, które dzia a na urz dzeniach przeno nych, takich jak: palmtopy, telefony

komórkowe (w tym smartfony), tablety, fablety, urz dzenia ubieralne, jak np. smart zegarki.24 Z raportu Compuware wynika, e 85% u ytkowników smartfonów, maj c do wyboru mobiln stron vs aplikacj ,

wybierze t drug (marzec 2013 r.).25 ród o: TechCrunch, czerwiec 2015 r. (http://techcrunch.com/2015/06/08/itunes-app-store-passes-1-5m-apps-

100b-downloads-30b-paid-to-developers/, dost p: 08.06.2015).26 Wed ug raportu Apigee 72% posiadaczy smartfonów u ywa nie wi cej ni 10 aplikacji mobilnych. Tylko 2%

posiadaczy smartfonów u ywa 50 aplikacji dziennie. ród o: „2013 mobile app behavior survey”.27 ród o: „2013 mobile app behavior survey” (Apigee).

Poleć książkęKup książkę

Page 61: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Skorowidz

Aadministrowanie danymi, 736adresy e-mailowe, 76AdSense, 247AdSense na YouTube, 248AdWords, 439AdWords Express, 446aktualizowanie oprogramowania,

565aktualne wydarzenia, 355aktywizacja

d ugiego ogona, 604odbiorców, 350spo eczno ci, 353

aktywna obs uga strony, 591Alexa.com, 573, 577Allegro, 189

blokada konta, 760dobre praktyki, 194konto Junior, 757koszty wystawienia, 193liczenie mar y, 193niskie ceny sprzeda y, 192pozycjonowanie ofert, 200promocja p atna, 208s owa kluczowe, 760specyfika prawna handlu, 756wiele kont, 758zawieszenie oferty, 760

Allegro Ads, 211analiza

efektów, 454grupy odbiorców, 341konkurencji, 417, 569, 571, 583porównawcza ruchu, 574

rozk adu cen, 579ruchu na stronie, 573rynku, 51s ów kluczowych, 575, 576sprzeda y, 578sprzeda y konkurentów, 579strony, 607SWOT, 84, 569umów, 125

anga owanie spo eczno ci, 333anonimowo , 701aplikacja

cStore, 159IAI-Shop, 160PrestaShop, 160Shoper, 160Shoplo, 161SOTE, 161

aplikacjee-sklepowe, 159mobilne, 636

archiwa danych, 567atrybuty produktów, 616audyt

heurystyczny, 608przedwdro eniowy, 171

aukcje internetowe, 31automatyczne komentarze, 556automatyzacja

w e-biznesie, 554wysy ek, 408

autoprezentacja, 486autoresponder, 408

BB2B, business-to-business, 28B2C, business-to-customer, 28B2P, buy-to-play, 44backup, 567badania, 608

NPS, 480z u ytkownikami, 608

baza adresów e-mail, 371B k Micha , 642, 773benchmarking, 72bezpiecze stwo

e-biznesu, 558poczty elektronicznej, 563serwisów internetowych, 565

biblioteki internetowe, 234big data, 43bitcoin, 524

akceptowanie p atno ci, 528implementowanie p atno ci, 529ograniczenia, 526portfel, 527uwarunkowania prawne, 528zalety, 526

blockchain, 530blog, 436blokada konta, 760b dna forma dzia alno ci, 75b dny

model biznesowy, 75tytu , 282

b dyma ych i rednich

e-sprzedawców, 658

Poleć książkęKup książkę

Page 62: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

794 Biblia e-biznesu

b dyw e-ofertach, 281biznesowe, 658domowej pizzy, 653e-sprzedawców, 74, 513ortograficzne i stylistyczne,

362pocz tkuj cych pracodawców,

112techniczne, 660tworzenia ofert, 281w e-biznesach, 123w motywowaniu ludzi, 115

Bossy Daniel, 220, 773brak

archiwizacji dokumentów, 127dywersyfikacji kana ów

sprzeda y, 126spójno ci, 362systematyczno ci, 362wyników wyszukiwania, 616zabezpieczenia stabilno ci

rozwoju biznesu, 126znajomo ci procesów

zachodz cych w firmie, 128brand, 643broker, 549brokerzy firm kurierskich, 542Bryzek Wojciech, 208, 773Brzoska Rafa , 533, 774budowanie

marki, 263spo eczno ci, 431zaufania klienta, 485

CC2B, customer-to-business, 28C2C, customer-to-customer, 28case study, 108CEIDG-1, 675cena w e-commerce, 72certyfikaty, 488

ssl, 560CES. Customer Effort Score, 482checklista landing page, 395Ch odnicki Mateusz, 108, 662,

774Chmielewski Piotr, 331, 774Cicho Marcin, 594, 619, 775Cioczek Konrad, 707, 721, 747,

775Cisek Marcin, 471, 569, 644, 689,

734, 741, 762, 776Commercial SSL, 561

content marketing, 39, 429co-reg, 374co-surfing, 589CPA, Cost Per Action, 363CPC, Cost Per Click, 363, 596CPL, Cost Per Lead, 363CPM, Cost Per Mille, 364CPO, Cost Per Order, 363CRM, customer relationship

management, 495CRO, conversion rate

optimalization, 609cross-channel, 584, 588cross-selling, 619–622crowdfunding, 102, 108CSI. Customer Satisfaction Index,

481CTA, call to action, 394customer experience, 479, 480cykl ycia produktu, 36Cyran Jakub, 411, 776Czaplicka Monika, 131, 776czynny al, 700czyny nieuczciwej konkurencji,

742w internecie, 745

Ddane

firmy, 486osobowe, 734z Allegro, 702

data zg oszenia dzia alno cigospodarczej, 676

decentralizacja, 530dedykowana strona mobilna, 632delegowanie, 81d ugi ogon, 416, 603, 643, 654

aktywizacja, 604zagro enia, 606

dobór s ów kluczowych, 417dokumentacja e-sprzeda y, 689dokumenty sprzeda owe, 555domena, 669, 750

abstrakcyjna, 58dla e-biznesu, 58generyczna, 58wielowyrazowa, 59z my lnikiem, 59ze s owem obcoj zycznym, 59

down-selling, 619DRM, digital rights management,

232

dropshipping, 549wdra anie, 551zalety, 550

DSA, Dynamic Search Ads, 448Dudek Dawid, 335, 777Dudzic Jacek, 252, 777Dutko Maciej, 66, 118, 200, 217,

237, 263, 270, 281, 295, 311,324, 485, 499, 512, 712, 756,767, 777

dynamiczne tre ci, 412dystrybucja mailingu, 375Dywa ski Piotr, 778dywersyfikacja, 270

bran owa, 68kana ów sprzeda y, 492ruchu, 598w e-biznesie, 66wewn trzna, 68

dzia ania prewencyjne, 568dzia anie co-surfingu, 593

Ee-biznes, 27, 41, 673

cele, 27e-handel, 27finansowanie, 82modele, 27strategie, 27zarz dzanie kryzysem, 122

e-biznes mobilny, 666e-book, 222e-commerce, 27

cena, 72charakterystyka, 28nisza, 37

efektkanibalizacji, 585kuli nie nej, 655ROPO, 470

efektywno sprzeda y, 569efektywny newsletter, 383ekspansja zagraniczna, 662ekspercko , 491e-mail

marketing, 369, 670kontentowy, 386powitalny, 384produktowy, 385promocyjny, 385ratunkowy, 386rocznicowy, 386transakcyjny, 384

Poleć książkęKup książkę

Page 63: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Skorowidz 795

z informacj o nowychproduktach, 385

e-marketing, 263–465e-przedsi biorstwo

zarz dzanie lud mi, 110e-sklep

aplikacje, 159koszyk, 154Magento, 183podstrony statyczne, 155PrestaShop, 183Shoper.pl, 176sk adanie zamówienia, 154strona g ówna, 148strona kategorii, 150strona produktu, 152szablon, 144szata graficzna, 166testy, 170testy A/B, 158tworzenie stron

informacyjnych, 169wdro enie, 163wersja mobilna, 157wygl d, 144zwi kszanie u yteczno ci, 158

e-sprzedamity, 651wiedzy, 220

etapy prac nad stron WWW, 172etykiety nadawcze, 555e-us ugi, 219

personal branding, 237ewidencja zwrotów, 698ewolucja

algorytmu Google, 428e-commerce, 29feedbacku, 499

FF2P, free-to-play, 44Facebook marketing, 335faktura elektroniczna, 692fazy komunikacji, 384feedback konsumencki, 499

zasady, 502ród a, 504

FF, Flat Fee, 364filozofia kaizen, 650filtr, 427filtrowanie, 615finansowanie, 102

e-biznesu, 82firewall, 564

firma kurierska, 539DHL, 540DPD, 540InPost, 540Poczta Polska, 541

fokusowanie, 67forma opodatkowania, 676formatowanie

wewn trzne, 278zewn trzne, 277

formaty e-maili, 387formularze

opcji dostawy, 554pozakupowe, 554

formu owanie regulaminu, 716formy

reklam, 247viral marketingu, 326

fotografia360°, 311, 318kontrastowa, 316produktowa, 304

frazy konkurencyjne, 416freelancering, 121freemium, 44FreshMail Designer, 404FreshMail.pl, 404fundusz udzia owy, 682funkcje GetResponse, 400funkcje zdj cia produktu, 312

obrazowanie korzy ci, 313funkcjonalno sklepu, 176

Ggeocaching, 34GetResponse, 400g sto s ów/fraz kluczowych, 423GIODO, 547Godlewski Marcin, 241, 247, 400,

778Google AdSense, 250Google Adwords, 643Google Alert, 572Google Analytics, 454, 456Google Merchant Center, 600, 602Google zakupy, 598, 599górnik, miner, 525gracz wielokana owy, 585gwarancja, 710

Hhandel

domenami, 753na Allegro, 189, 192, 756

hashtagi, 354has o, 559hejt, 131, 362Homa Dominik, 524, 778hosting, 669

do wideo, 670Hunt Jason, 436, 779

Iidealna aplikacja mobilna, 639idea usability, 144identyfikacja

osób, 412wizualna, 138

imprezy bran owe, 239infografika, 222, 280informacje inwestorskie, 582informowanie zamiast zach cania,

284integracja

danych z dostawcami, 556oferty z dostawcami, 556

interpretowanie wyników testu,609

intuicyjno , 331inwentaryzacja oprogramowania,

568

Jjako opisu, 276Jankowski Marek, 658, 779Jasi ski Jakub, 27, 363, 467, 584,

779jednostki linków, 248JEREMIE, 97Jeznach Katarzyna, 611, 780

Kkaizen, 650kalkulator reklam, 223kampanie

produktowe, 599Trusted Messenger, 39z twarz marki, 39

kana wideo, 228kana y e-commerce, 189kanibalizm, 585kary od Google, 427kasa fiskalna

ewidencja zwrotów, 698obowi zek podatnika, 694odliczenie ulgi, 697zainstalowana za pó no, 701

Poleć książkęKup książkę

Page 64: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

796 Biblia e-biznesu

katalogowanie, 425kategorie leadów, 391kierunek rozwoju firmy, 76klauzule

niedozwolone, 721zwi zane z odst pieniem

od umowy, 722zwi zane z ograniczeniem

uprawnie konsumenta, 723zwi zane z procedur

reklamacyjn , 722zwi zane z zastrze eniem

w a ciwo ci s du, 724zwi zane z zawarciem

umowy, 721klient

docelowy, 56trudny, 478

kluby zakupowe, 31kod PKD, 676komentarze negatywne, 513, 516komunikacja

e-mailowa, 474, 556z e-klientem, 467, 471z klientem, 384

komunikatory, 476kondycja finansowa spó ki, 581konferencje bran owe, 239konfiguracja e-sklepu, 138, 167kontakt

e-mailowy, 505telefoniczny, 476

kontent dynamiczny, 407konto

Junior, 757prywatne a firmowe, 702

kontrahenci, 705kontrola, 706

bud etu, 125kosztowa, 79skarbowa, 699, 702

konwersja offsite, 642kopalnia, mining pool, 525kopanie bitcoinów, mining, 525koparka, rig, 525kopie zapasowe, 567korespondencja biznesowa, 766korzystanie z zasobów innych, 671koszt prowadzenia firmy

w Polsce, 668w Wielkiej Brytanii, 668

koszty, 644kampanii, 446logistyki, 646wysy ki, 663, 693

podatkowe, 648sprzeda y, 645

koszyk, 154Kotarbi ski Jacek, 40, 780Królak Pawe , 110, 780krytyka, 131krzywa innowacyjno ci, 36Krzywor czka Pawe , 144, 320,

369, 414, 781krzy owanie kana ów, 584kupno mailingu, 374kupowanie fanów, 362Kurasi ski Artur, 347, 781kurier, 549

L, landing page, 394lead, 391lean management, 646Lewi ski Maciej, 454, 781licytacyjny model sprzeda y, 715link baiting, 424LinkedIn, 361linki na forach, 425linkowanie

wewn trzne, 421w asnych serwisów, 424zewn trzne, 421

listaadresowa, 372bestsellerów, 616mailingowa, 76produktów, 598remarketingowa, 450

listing, 209litecoin, 531logistyka, 130

e-sklepu, 531e-sprzeda y, 519

logo, 265logotyp, 265

ukia czyk Marcin, 46, 782

MMaciorowski Artur, 391, 782magazynowanie, 531Magento, 623mailing, 376, 762mapa

podró y klienta, 483serwisu, 423

mapowanie customer journey, 483

marka, 286, 485biznesowa, 237

marketingautomation, 411, 412wierkany, 343

sieciowy, 255spo eczno ciowy, 331szeptany, 40wewn trzny, 281wielopoziomowy, 252wirusowy, 324zewn trzny, 281

marketplace, 31matryce konsumenckie, 253m-biznes, 628media spo eczno ciowe, 42

aktywizacja odbiorców, 350b dy, 361dobór platformy, 352informowanie, 359j zyk komunikacji, 352oddzia ywanie obrazem, 354organizowanie konkursów,

356rozwi zywanie problemów

klienta, 357storytelling, 357u ywanie hashtagów, 354wideo marketing, 356zadawanie pyta , 353

mened er reklam, 336merchandising, 612metoda

4xZ, 171long tail, 643

metodydostawy i zwrotu, 468p atno ci, 469

metodyka CRO, 609Mikowska Monika, 628, 636, 782mity e-sprzeda y, 651m-klient, 471MLM, 258mobile-only, 630mobilne systemy operacyjne, 638mobilny model e-biznesu, 667,

672model CPA, 596modele

biznesowe, 31p atno ci, 44, 522tworzenia ofert, 270wspó pracy, 214

modyfikacja definicji konsumenta,708

Poleć książkęKup książkę

Page 65: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Skorowidz 797

monitoringopinii, 507osób, 412

Motyl Piotr, 74, 122, 665, 699, 783motywacje u ytkowników, 399motywowanie

pieni dzmi, 329pracowników, 118

mo liwo ci przyjmowaniap atno ci, 522

my lenieanalityczne, 289powierzchowne, 289

Nnadawca e-maila, 388Namieci ski Rafa , 783narz dzia

analityczne, 52analizy konkurencji, 573automatyzuj ce, 557content marketingu, 434do co-surfingu, 593do testowania, 609performance marketingu, 364reklamowe, 213typu CRM, 496wspomagaj ce obs ug

przesy ek, 542NASBI, 233na ladownictwo, 331nawigacja, 613nazwa

produktu, 264przedsi biorstwa, 264

NDA, 49negatywne komentarze, 133, 513newsletter, 376, 383, 385niedopasowanie wewn trzne

oferty, 287nieformalny e-biznes, 682nielegalne zdj cia, 362nieprofesjonalna oprawa wizualna,

285nierealne cele, 82nieuczciwa konkurencja, 741nieuczciwe praktyki rynkowe, 741niew a ciwa

kategoria, 283sprzeda krzy owa, 285

niezadowolenie klienta, 133, 512nisza

asortymentowa, 34grup docelowych, 34

terytorialna, 33w e-commerce, 37w e-us ugach, 38

NPS, Net Promoter Score, 480

Oobni anie kosztów, 646obowi zek

ewidencyjny, 682informacyjny, 708kasy fiskalnej, 696

obowi zkie-sprzedawcy, 707podatnika, 697

obróbka zdj , 311obs uga

e-klienta, 477, 495klienta, 473, 656przesy ek, 542strony, 591transakcji, 519

ochronadanych osobowych, 372, 734techniczna, 770znaków towarowych, 747

oczekiwania pracowników, 111odkupienie domeny, 64odpowiedzialno

biznesu, 494firmy, 707za po redników, 724za prowadzenie dzia alno ci

e-commerce, 724oferta sprzeda owa, 270

formatowanie wewn trzne, 278formatowanie zewn trzne, 277jako opisu, 276kroje czcionek, 278nadmiar pogrubie , 278nadmiar wykrzykników, 279niedopasowanie wewn trzne,

287potencja wyszukiwawczy, 273tytu , 271uk ad tekstu opisowego, 278walor marketingowy, 275warto informacyjna, 272zdj cia, 303

ograniczenie dost pudo informacji, 562

Okulski Robert Adam, 683, 784omni-channel, 588online merchandising, 611opcje remarketingu, 451

open source, 141, 183, 185OpenBazzar, 530opodatkowanie

czne z produktem, 693sprzeda y, 731

opowie o produkcie, 289oprawa graficzna, 277oprogramowanie, 668

antywirusowe, 564optymalizacja, 418, 454

form dzia alno cigospodarczej, 683

grafiki, 422kampanii, 409kana ów komunikacji, 474kaizen, 650konwersji offsite, 642kosztów, 644kosztów kampanii, 446kosztów logistyki, 646kosztów podatkowych, 648kosztów sprzeda y, 606, 645narz dzi typu CRM, 497obs ugi e-klienta, 495s ów kluczowych, 445

optymalna liczba znaków, 422Oracz Piotr, 606, 784organizacja studia

fotograficznego, 306OSBI, 233otoczenie konkurencyjne online, 53outsourcing, 121, 623, 627

zagro enia, 627zalety, 628

outtasking, 121

PP2P. pay-to-play, 44P4I. pay-for-item, 44paczkomaty® InPost, 533

geneza koncepcji, 533perspektywy rozwoju, 538powstawanie sieci, 534problemu ostatniej mili, 535

pakowanie, 531Pe eszuk Katarzyna, 350, 785pe nomocnictwo, 693penetracja smartfonów, 629performance marketing, 363personal branding, 237personalizacja produktu, 715personalny brand, 238perspektywy rozwoju rynku, 53p tla d ugu, 79

Poleć książkęKup książkę

Page 66: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

798 Biblia e-biznesu

phishing, 563Pieleszek Marcin, 558, 785Pioch Adam, 171, 785Piwowarczyk Marcin, 611, 786plaftorma WebinarJam, 227plan awaryjny, 125planowanie

e-biznesu, 668, 699zada i celów, 79

platformaAdSense, 247ebookpoint.pl, 232, 235VOD, 226

platformyaukcyjne, 189aukcyjno-ofertowe, 204e-sklepowe, 139e-sprzeda owe, 203networkingowe, 240og oszeniowe, 206sprzeda y B2B, 207zakupów lokalnych, 204

p atno ciautomatyczne, 519elektroniczne, 554r czne, 519w bitcoinach, 528

podatek VAT, 733podatki, 707, 731

w e-biznesie, 728podejmowanie decyzji, 127podgl danie strony klienta, 590pokój webinarowy, 225polityka

asortymentowa, 586cenowa, 586

Po etek Micha , 102, 786pop-up, 373porównanie ofert, 544

bezpo rednie, 298po rednie, 298

porównywarki cen, 594portale bran owe, 582portfolio klientów, 489po rednicy p atno ci, 520pozycjonowanie, 414, 426, 597, 643pozyskiwanie leadów, 393PPC, Pay Per Click, 363prawa konsumenta, 707prawo, 673

autorskie, 317, 767do odst pienia od umowy, 708w asno ci przemys owej, 750zwrotu, 712

Premium EV SSL, 561PrestaShop, 623prewencja, 769prezentacja fotograficzna, 303priorytety, 127problem ostatniej mili, 535produkt docelowy, 224produktywno , 670profesjonalny e-commerce, 207profil konsumenta, 467profilaktyka, 704programy

afiliacyjne, 241, 366hybrydowe, 257partnerskie, 242, 246, 247

projektowaniestartupu, 46stron docelowych, 395za o e mobilnego e-biznesu,

666projekty landing page, 669promocje, 259Proof of Existence, 530prospekty emisyjne, 582prowizje, 244, 245przedp ata, 690przejmowanie

cudzej domeny, 63wygasaj cych domen, 63

przenoszenie oferty, 556przesy anie

informacji handlowych, 763przetwarzanie

danych, 735, 739p atno ci, 670

przynale no bran owa, 492publikacje bran owe, 238pu apka zad u enia, 79Puzyrkiewicz Dariusz, 383, 786

Rranking witryn, 30raport, 581Rdze Krzysztof, 33, 51, 72, 183,

603, 786redukowanie zwrotów, 712referencje, 488regulamin sklepu internetowego, 715

klauzule niedozwolone, 721rejestracja

domeny, 62dzia alno ci gospodarczej, 673sprzeda y, 697zbioru danych, 737

reklama, 247AdWords, 441displayowa, 248Google AdSense, 250multimedialna, 248najwa niejsze zasady, 302p atna, 439porównawcza, 295, 297, 746RTB, 413tekstowa, 248w Product Listing Ads, 448w wyszukiwarce, 442wideo, 337z list produktów, 598

reklamacja, 542, 710rekomendacja, 40

konsumencka, 490medialna, 491przez autorytety, 490

remarketing, 449, 454dynamiczny, 451na podstawie adresów e-

mailowych, 451standardowy, 451w aplikacjach mobilnych, 451w sieci wyszukiwania, 451wideo, 451

retargeting, 367ROPO, 470rozliczenia prowizyjne, 244rozmieszczenie s ów kluczowych,

423rozszerzenia

cross-sellingowe, 623reklam, 447

rozwój rynku, 53RTB, Real Time Bidding, 367ruch mobilny, 631RWD, Responsive Web Design,

419, 633Ryfka-Cygan Katarzyna, 163, 787rynek

eventowy, 261niszowy, 34porównywarek cen, 595przesy ek, 539

rynki e-biznesu, 40

S, SaaS, 140, 185, 622Sad owski Rafa , 589, 787Sadowski Micha , 507, 787Sala Pawe , 404, 787

Poleć książkęKup książkę

Page 67: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

Skorowidz 799

samodzielna dzia alnogospodarcza, 681

sankcje prawne, 746Schwarz Grzegorz, 229, 788segmentacja, 405, 413SEO, 418serwis

Alexa.com, 573, 577ebookpoint.pl, 229, 232Gumtree.pl, 205InfoVeriti.pl, 581Manubia.pl, 578OLX.pl, 204TradeWatch.pl, 578Videopoint.pl, 229

serwisy ofertowe, 136Shoper.pl, 176Shopify, 623sidebar, 373sie afiliacyjna, 242skalowalno e-booków, 42skalowanie biznesu, 662, 665sklep

abonamentowy, 140indywidualny, 137internetowy, 315, 136licencyjny, 137, 142na licencji abonamentowej, 137

sk adanie zamówienia, 154Skowro ski Marcin, 208, 788skumulowana liczba aplikacji

mobilnych, 637skuteczno sprzeda owa oferty,

271slogany

informacyjne, 268korzy ciowe, 269reklamowe, 322

s owa kluczowe, 445, 760SMART, 85–96smartfonizacja, 628Smu niak Miros aw, 135, 139,

159, 176, 189, 203, 539, 549,554, 623, 788

Sobczak Jakub, 102, 789social media, 331, 656social shopping, 656socmedia, 239spam, 762specyfika

biznesu, 27klienta internetowego, 471telepracowania, 119

specyfikacja bitcoina, 526Sp awski Micha , 58, 789

spó kacicha, 682z o.o., 679

sprzedabez dzia alno ci gospodarczej,

700grafik, 754hobbystyczna, 674krzy owa, 285logo, 754na Allegro, 702na wielu kontach, 702prywatna, 674, 729tre ci strony internetowej, 754wysy kowa, 696

squeeze page, 373stany magazynowe, 555startup, 46Starzykiewicz Dawid, 303, 549, 789statystyki grup odbiorców, 341Stawarz Barbara, 343, 429, 790storytelling, 288, 357stosowanie

remarketingu, 452technik cross-sellingowych, 619technik up-sellingowych, 619

strategiacenowa 72d ugofalowa, 77niszy rynkowej, 33

stronadedykowana, 633g ówna, 612g ówna e-sklepu, 148kategorii, 150klienta, 590mobilna, 632produktu, 152, 617responsywna, RWD, 633zmobilizowana, 634

strukturasklepu internetowego, 144sp. z o.o., 679

supermarket, 655surfowanie z przewodnikiem, 591SWOT, 569synchronizacja z Allegro, 557syndrom eksperta, 281, 284system

CRM, 495do stron l dowania, 228e-learningu, 220e-maili, 228open source, 183wymiany linków, 597

systemy operacyjne, 638sytuacje kryzysowe w finansach,

124Szajdzi ski Jakub, 724, 790Szulczewski Piotr, 673, 678, 715,

728, 751, 790szybkie p atno ci, 166szybko transakcji internetowej,

655szyfrowanie dysku, 566Szymczak Piotr, 543, 791

cie ki wielokana owe, 463ledzenie ruchu na stronie, 426

Ttablica na Pintere cie, 361tagline, 320, 321, 492targetowanie, 270, 405technologia DRM, 232technologie ubieralne, 44telepraca, 118temat e-maila, 389termin zwrotu, 714testowanie, 102, 669testy A/B, 158, 607, 643tNPS, tansakcyjny Net Promoter

Score, 481TradeWatch.pl, 578transakcje, 756transfer w asno ci intelektualnej,

751trendy, 657tre e-maila, 390trial, 44Trusted SSL, 561Twitter, 343

budowanie zasi gu, 344tworzenie

aplikacji mobilnej, 640fotografii produktowej, 304list remarketingowych, 450mailingu, 376opowie ci, 290strategii cenowej, 72strategii obecno ci, 351stron, 669sublist, 374

typy platform e-sklepowych, 139tytu oferty, 272

Poleć książkęKup książkę

Page 68: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie

800 Biblia e-biznesu

Uudost pnianie miejsca

reklamowego, 755ulga na zakup kasy fiskalnej, 697upselle, 223up-selling, 619, 620, 622urz dzenia mobilne, 631us ugi

eksperckie, 217hybrydowe, 260online, 217

USP, unique selling proposition,320

ustaleniedaty obowi zku podatkowego,

691daty przychodu, 689

ustawienia ekspozycji, 305u wiadamianie, 769utrata domeny, 65utrudnianie prawa zwrotu, 712u yteczno sklepu internetowego,

144

Vviral marketing, 326, 328

Wwalor marketingowy, 275warto rynku, 51wdra anie

e-sklepu, 163funkcjonalno ci, 587

wdro enia dedykowane, 142Webwriting, 344wej cie na rynek Allegro, 191wersja mobilna sklepu, 157Weso owski Mariusz, 194, 260,

651, 791wideo, 222

marketing, 356wielokana owo , 657Winkiel Miko aj, 507, 791wirus

celowy, 329samorodny, 328

Wis ocka Izabela, 479, 792wizerunek, 489wizja e-biznesu, 77wizualizacja produktu, 285

wojna cenowa, 281wolontariusz, 111wpisy go cinne, 424wska nik ekspozycji, 305wska niki pomiaru, 433Wsó Marcin, 449, 598, 792wspó praca, 116wst pna analiza rynku, 51wybór

brokerów kurierskich, 549CRM, 497firmy pozycjonerskiej, 427formy podatkowo-prawnej, 678formy prawnej, 668kuriera, 547niszy rynkowej, 667oprogramowania, 164

wychodzenie z p tli d ugu, 79wymiana

linkami, 424partnerska, 374

wynikifinansowe, 343finansowe spó ki, 581wyszukiwania, 616

wyp ata rodków, 251wyprzeda e kolekcji, 674wyskakuj ce komunikaty, 412wysy ka, 531

cykliczna, 408wyszukiwarka w e-sklepie, 614wy wietlanie reklam AdSense,

249wywiadownie gospodarcze, 580

YYouTube, 347

Zzabezpieczenie dowodów, 769zad u enie, 79zakupy grupowe, 31zalety

dropshippingu, 550kampanii produktowych, 599outsourcingu, 628

zaliczka, 690zarz dzanie

kryzysem, 122lud mi, 110wynikami wyszukiwania, 616

zasady ksi gowo ci, 676zasoby, 668zastosowanie

fa szywej tre ci, 770remarketingu, 449stron docelowych, 399

zastrze enie znaku towarowego,748–750

zatrudnianie pracowników, 81,110, 114

zaufanie klienta, 286, 485zawieszenie oferty, 760zbieranie informacji, 608zdj cia

kontekstowe, 311salonu, 493sprzedawcy, 493

zdobywanie linków, 423zg oszenie

czynnego alu, 700do ZUS, 677VAT, 678

zgodana przesy anie

informacji handlowych, 763na przetwarzanie danych, 737

Zieli ski Karol, 519, 792zlecanie firmom zewn trznym, 624zmiana regulaminu, 720zmiany w sklepie, 610zmobilizowana praca wewn trz

organizacji, 635zmobilizowany

marketing, 635sklep internetowy, 635

znak towarowy, 747ZUS, 677zwi kszanie

efektywno ci sprzeda y, 569skuteczno ci promocji, 259

zwolnieniepodmiotowe z podatku, 678z obowi zku kasy fiskalnej,

696zwrot, 713

bezp atny, 715zamówienia online, 587

ród a prawa, 707ród o finansowania startupu,

108

Poleć książkęKup książkę

Page 70: Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane ...Spis tre ci 5 Rozdziaä 2. Sklep internetowy 135 2.1. Wáasny sklep w sieci — pierwsze kroki (Mirosáaw Smu *niak) 135 2.1.1. Gdzie