Anna Michalska Pedagogika Specjalna II rok MSU stacjonarne

Inspiracją do napisania tej pracy był raport z projektu Zatrudnianie osób

niepełnosprawnych w ocenie pracodawców i innych kluczowych partnerów rynku pracy w

Mieście Gdańsk i powiecie gdańskim – stan obecny oraz możliwe kierunki zmian oraz

doświadczenia osobiste związane z (nie) zatrudnianiem osób niepełnosprawnych. Wsparcie

jest terminem wieloznacznym używanym w różnych dziedzinach życia. Pierwszym moim

skojarzeniem ‘wsparcia’ jest wsparcie emocjonalne, choć teraz już wiem, że jest to tylko

jedno z wielu rodzajów możliwego do okazania wsparcia.

Chciałabym poruszyć problem wsparcia w kontekście poszukiwania pracy, rynku

pracy osób niepełnosprawnych. Niestety, w Polsce bardzo ciężko znaleźć pracę, nie tylko

osobie pełnosprawnej. Z uwagi na stan zdrowia, wykształcenie czy miejsce zamieszkania

osobom niepełnosprawnym bardzo ciężko dobrać odpowiednią pracę. Chciałabym zauważyć,

że zazwyczaj na etapie poszukiwania pracy, osoby niepełnosprawne doświadczają wsparcia

(np. informacyjnego) ze strony instytucji. Jednak czy nie należałoby objąć wsparciem osoby

z niepełnosprawnością już od najmłodszych lat? Wielokrotnie słyszałam o planowaniu ścieżki

rozwoju i edukacji dla dzieci, czy nie powinno się tego robić również u dzieci

niepełnosprawnych? Nie tylko szkoła, ale również rodzice i instytucje pozarządowe, winny

obejmować choćby wsparciem emocjonalnym dzieci niepełnosprawne już od najmłodszych

klas. Działania takie mogłyby przynieść pozytywny skutek w przyszłości- byłby to czas

wykorzystania potencjału dziecka oraz możliwość przygotowania się np. rynku pracy. Zdaje

sobie sprawę, że niepełnosprawność może zostać nabyta w ciągu życia. W takiej sytuacji,

wsparcie jest niezwykle potrzebne na każdym etapie – nie tylko jako wsparcie informacyjne o

leczeniu i rehabilitacji, ale również o możliwościach działania, aktywności zawodowej danej

osoby. W tej sytuacji sądzę, że głównym źródłem wsparcia powinna być rodzina, osoby

najbliższe. Wsparcie wszelkiego rodzaju powinno również płynąć ze strony państwa.

Uważam, że nasza polityka i szeroko rozumiana pomoc społeczna nie mają najlepszych

rozwiązań a ludzie w takich sytuacjach mogą liczyć tylko na siebie. Na szczęście, tu z

pomocą przychodzą organizacje pozarządowe – stowarzyszenia i fundacje, które w

dzisiejszych czasach zamiast dopełniać działania państwa, przejęły je.

Tak jak już wspomniałam wcześniej, wsparcie podczas poszukiwania pracy pojawia

się głównie w formie informacji (które również są istotne) w Urzędzie Pracy. Uważam, że

wsparcie to jest niewystarczające. Co więcej uważam, że sami urzędnicy powinni zostać

objęci wsparciem. Wiem, że część z nich nie wie jak ma się zachować w sytuacji ‘obsługi’

osoby niepełnosprawnej. Aby ich możliwości pomocowe zostały w pełni wykorzystane,

muszą nauczyć się przekazywać swoją wiedzę do osób o różnych stopniach i rodzajach

niepełnosprawności. Uważam, że utworzenie prawidłowo funkcjonującej sieci wsparcia,

działanie różnych placówek i środowisk umożliwiłaby lepsze funkcjonowanie całego systemu

pomocy. Wsparcie powinno również dotrzeć do pracowników socjalnych, nauczycieli,

opiekunów osób niepełnosprawnych, ponieważ uważam, że oni również go potrzebują.

Wracając stricte do tematu wsparcia podczas poszukiwania pracy przez osoby

niepełnosprawne, odwołam się do wspomnianego wcześniej już raportu z badań. Według

niego,

( jak i moich osobistych doświadczeń) osoby niepełnosprawne rzadko są aktywne zawodowo.

O poszczególnych przyczynach nie będę się jednak teraz rozpisywała, choć niewątpliwie jest

to również bardzo ciekawy temat. Jeśli już pojawiają się oferty pracy dla osób

niepełnosprawnych dotyczą one prac tzw. prostych, głównie fizycznych. Oczywiście takie

stanowiska również są potrzebne, jednak co z osobami niepełnosprawnymi z wykształceniem

wyższym? Czyż nie każdy z nas uczy się po to by w przyszłości robić to, co się lubi a nie to,

co się musi? Państwo powinno wspierać i doceniać samodzielnych przedsiębiorców, którymi

są osoby niepełnosprawne, co więcej zachęcać do tego typu działań. W województwie

pomorskim są tylko trzy Zakłady Aktywności Zawodowej a Zakłady Pracy Chronionej

zaczynają pomału znikać z mapy. Niełatwo też założyć firmę społeczną czy spółdzielnię

socjalną. Uważam, że wszelkie działania polityki i wsparcia osób niepełnosprawnych

powinny dążyć do tworzenia tego typu zakładów, choćby uproszczając przepisy czy

dokumentację a osoby chcące działać, powinny otrzymać wsparcie wartościujące czy

motywujące do dalszej pracy. Należałby zastanowić się również nad sensownością staży dla

osób niepełnosprawnych, które są krótkotrwałe i nie niosą za sobą dalszej możliwości

podjęcia pracy.

Moim zdaniem w polskim systemie wsparcia i pomocy społecznej potrzebne są

zmiany. Lecz aby mogły one zajść, potrzebni są ludzie, którzy propozycje wcielą w życie.

Myślę, że my (pedagodzy specjalni) mamy taką szansę i możliwość. To my w niedalekiej

przyszłości będziemy udzielać wsparcia i pomocy osobom niepełnosprawnym. Uważam, że

powinnyśmy zrobić wszystko co w naszej mocy, aby ulepszyć obecną sytuację, by

niepełnosprawni byli sprawni w działaniu.