OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

1. Nazwa przedmiotu w języku polskim Wprowadzenie do językoznawstwa historycznego

2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Introduction to historical linguistics

3. Jednostka prowadząca przedmiot Instytut Filologii Polskiej

4. Kod przedmiotu 21-FP-S1-E2 WdJH

5. Rodzaj przedmiotu obowiązkowy

6. Kierunek studiów filologia polska

7. Poziom studiów I stopień

8. Rok studiów I

9. Semestrletni

10. Forma zajęć i liczba godzin wykład 15 h

11. Imię, nazwisko, tytuł/stopień:dr Romana Łobodzińska, dr hab. Jerzy Obara, dr hab. Waldemar Żarski

12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu oraz zrealizowanych przedmiotów:student posiada podstawową wiedzę z zakresu gramatyki języka polskiego.

13. Cele przedmiotu: zapoznanie studenta z podstawowymi terminami z zakresu językoznawstwa diachronicznego; pokazanie różnic i podobieństw między językami na świecie z zaakcentowaniem znaczenia dziedzictwa słowiańskiego; przyswojenie wiadomości leksykalno-gramatycznych z gramatyki historyczno-porównawczej języków słowiańskich z uwzględnieniem najstarszego etapu w rozwoju polszczyzny.

14. Zakładane efekty kształcenia

W zakresie wiedzy:1. Student posiada elementarną wiedzę z zakresu językoznawstwa historycznego. 2. Ma uporządkowaną wiedzę obejmującą podstawową terminologię i metodologię z zakresu językoznawstwa historycznego. 3. Ma elementarną wiedzę o klasyfikacji języków świata ze szczególnym uwzględnieniem językowej wspólnoty indoeuropejskiej oraz bałto-słowiańskiej. 4. Ma wiedzę na temat metod rekonstrukcji języka prasłowiańskiego, względnej i bezwzględnej chronologizacji prasłowiańskich procesów językowych. 5. Ma podstawową wiedzę o prasłowiańskim systemie fonetycznym i fleksyjnym.

W zakresie umiejętności:1. Student potrafi stosować pojęcia i paradygmaty badawcze z zakresu językoznawstwa historycznego. 2. Potrafi wskazać na pokrewieństwo językowe w obrębie wspólnoty indoeuropejskiej. 3. Umie wskazać najważniejsze tendencje w rozwoju prasłowiańskiego systemu fonetycznego i fleksyjnego.4. Umie samodzielnie zdobywać wiedzę i analizować zmiany systemowe zachodzące w języku prasłowiańskim, korzystając z różnych źródeł w języku polskim i obcym.

Symbole kierunkowych efektów kształcenia:

K_W02 - H1A_W05 K_W03 - H1A_W02, H1A_W03K_W05 - H1A_W04

K_U03 - H1A_U02, H1A_U04K_U04 - H1A_U01, H1A_U03, H1A_U10

15.Treści programowe – 1. Przedmiot i zadania językoznawstwa diachronicznego. Dyscypliny językoznawstwa diachronicznego (m.in. gramatyka historyczna, leksykologia historyczna, dialektologia historyczna, stylistyka historyczna). Rozróżnienie językoznawstwa diachronicznego i synchronicznego. 2. Klasyfikacja historyczna języków świata. Klasyfikacja geograficzna języków. 3. Podstawowe metody badawcze: historycznoporównawcza, filologiczna, rekonstrukcji wewnętrznej, geograficzna, strukturalna. 4. Rodzina języków indoeuropejskich, pojęcie języka i wspólnoty praindoeuropejskiej. Prajęzyk, rodzina językowa, pokrewieństwo językowe. 5. Rozpad i podział na języki satemowe (np. j. polski) i kentumowe. 6. Pojęcie języka prasłowiańskiego, odróżnienie język prasłowiański – starosłowiański. Podstawowe informacje o języku staro-cerkiewno-słowiańskim (twórcy scs., język scs. na tle innych języków słowiańskich, stosunek języka scs. do języka prasłowiańskiego, znaczenie scs. w studiach historyczno-porównawczych nad językami słowiańskimi). 7. Chronologia języka prasłowiańskiego. Metody do badania prasłowiańszczyzny (np. teksty scs., materiały onomastyczne). 8. Wokalizm prasłowiański. Zmiany w systemie fonetycznym/ fonologicznym języka prasłowiańskiego jako rezultat działania prawa sylaby otwartej. 9. Konsonantyzm prasłowiański. Tendencje palatalizacyjne. Chronologia zjawisk. 10. Prozodia języka prasłowiańskiego. 11. Najważniejsze cechy dialektalne różnicujące słowiański obszar językowy. Metateza grup ze spółgłoskami płynnymi na gruncie słowiańskim. 12. Praindoeuropejskie podstawy prasłowiańskiego systemu deklinacyjnego i koniugacyjnego. 13. Wybrane kategorie morfologiczne. 14. Etnogeneza Słowian. Problem lokalizacji i chronologia rozpadu wspólnoty słowiańskiej. Slavia Latina i Slavia Orthodoxa. 15. Wspólnota lechicka. Języki zachodniosłowiańskie. Język polski na tle innych języków słowiańskich.

16. Zalecana literatura: 1. Encyklopedia języka polskiego, pod red. S. Urbańczyka, Wrocław 1999 (wybrane pojęcia).2. Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polańskiego, Wrocław 2003 (wybrane pojęcia). 3. E. Łuczyński, J. Maćkiewicz, Językowa wieża Babel, [w:] tychże, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk 2005, s. 98-109.4. T. Milewicz, Języki indoeuropejskie, [w:] tegoż, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989, s. 21-39.5. T. Milewicz, Geograficzna klasyfikacja języków Europy, [w:] tegoż, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989, s. 170-176.6. T. Milewski, Dzieje językoznawstwa, [w:] tegoż, Językoznawstwo, Warszawa 2004, s. 21-36.7. T. Milewski, Językoznawstwo historyczne, [w:] tegoż, Językoznawstwo, Warszawa 2004, s. 99-154.8. T. Milewski, Język staro-cerkiewno-słowiański w średniowiecznej Polsce, [w:] Teoria, typologia i historia języka, red. L. Bednarczuk, Kraków 1993, s. 361-373.9. T. Milewski, Dyferencjacja języków indoeuropejskich, [w:] Teoria, typologia i historia języka, red. L. Bednarczuk, Kraków 1993, s. 185-199.10. L. Moszyński, Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa 1984 i nast. (wybrane zagadnienia). 11. K. Nitsch, Co to jest dialektologia historyczna?, [w:] Historia języka polskiego. Wypisy z

literatury. Wybór, Zdzisława Krążyńska, Poznań 1993, s. 68-69. 12. Obyczaje, języki, ludy świata. Encyklopedia PWN, Warszawa 2006(wybrane zagadnienia). 13. R. Przybylska, Polszczyzna na tle innych języków, [w:] tejże, Wstęp do nauki o języku

polskim. Podręcznik dla szkół wyższych, Kraków 2003, s. 292-307.14. C. Renfrew, Archeologia i język, Warszawa 2004.15. Z. Stieber, Zarys gramatyki porównawczej języków słowiańskich: fonologia, Warszawa

1969 i nast. (wybrane zagadnienia).

17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia:

wykład – egzamin pisemny

18. Język wykładowy polski

19. Obciążenie pracą studentaForma aktywności studenta Średnia liczba godzin na

zrealizowanie aktywnościGodziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:

15

Praca własna studenta: - przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:

10 25 25

Suma godzin 75 Liczba punktów ECTS 3