woj. warmińsko-mazurskiegosanepid.olsztyn.pl/raport2010/Raport_2010.pdf · 2013. 11. 12. · PSSE...

Laboratorium Badań Epidemiologiczno-Klinicznych wykonuje badania: w bakteriologicznew wirusologicznew serologicznew parazytologicznew środowiska szpitalnegow materiału środowiskowegow wód użytkowych w kierunku Legionellaw czynników biologicznych w środowisku pracymetodami tradycyjnymi, komercyjnymi, biologii molekularnej. WSSE w Olsztynie, ul. Żołnierska 16, tel. 89 524 83 97, 89 524 83 83, 89 524 83 42.

Próby przyjmowane są w dni powszednie: w od poniedziałku do piątku: – od osób zdrowych (badających się do karty zdrowia) w godz. 7.30-12.00 – od osób chorych w godz. 7.30-16.30,w w soboty w godz. 8.00-10.00.

Laboratorium Badań Środowiskowych i Żywności wykonuje badania:w zanieczyszczenia powietrza i parametrów czynników

fi zycznych w miejscu pracy, mieszkaniowym i obiektach użyteczności publicznej

w wody przeznaczonej do spożycia oraz kąpieli i rekreacjiw zanieczyszczenia powietrza atmosferycznegow zanieczyszczenia glebyw fi zyko-chemiczne i mikrobiologiczne produktów

żywnościowych i przedmiotów przeznaczonych do kontaktu z żywnością

PSSE Bartoszyce11-200 Bartoszyceul. Boh. Warszawy 12fax. 89 762 21 50tel. 89 762 32 57

PSSE Braniewo14-500 Braniewoul. Królewiecka 26fax 55 243 23 81tel. 55 243 25 45

PSSE Działdowo13-200 Działdowoul. Biedrawy 5 fax 23 697 26 34tel. 23 697 26 34

PSSE Elbląg82-300 Elblągul. Królewiecka 195fax 55 232 74 31tel. 55 232 32 60

GSSE Elbląg82-300 Elblągul. Bema 17fax 55 233 74 09tel. 55 232 70 80

PSSE Ełk19-300 Ełkul. Toruńska 6 A/1fax 87 621 77 64tel. 87 621 77 50

PSSE Giżycko 11-500 Giżyckoul. Suwalska 3fax 87 428-58-74tel. 87 428-54-98

PSSE Gołdap19-500 Gołdapul. Wolności 11fax 87 615 06 77tel. 87 615 15 47

PSSE Iława 14-200 Iławaul. Sienkiewicza 10fax 89 649 04 21tel. 89 649 04 20 PSSE Kętrzyn 11-400 Kętrzynul. J. Piłsudskiego 5fax 89 754 21 41tel. 89 754 21 40

PSSE Lidzbark Warmiński11-100 Lidzbark Warmińskiul. Orła Białego 6fax 89 767 25 82tel. 89 767 23 22

PSSE Mrągowo11-700 Mrągowoul. Królewiecka 60 Bfax 89 741 26 34tel. 89 741 26 34

PSSE Nidzica13-100 Nidzicaul. Żeromskiego 8fax 89 625 83 20tel. 89 625 20 81

PSSE Nowe Miasto Lubawskie13-300 Nowe Miasto Lubawskie ul. Grunwaldzka 3fax 56 472 64 28tel. 56 474 26 92

PSSE Olecko19-400 Oleckoul. Wojska Polskiego 13fax 87 520 20 65tel. 87 520 30 55

PSSE Olsztyn10-561 Olsztynul. Żołnierska 16 fax 89 527 43 10tel. 89 524 83 00

PSSE Ostróda14-100 Ostródaul. Kościuszki 2fax 89 646 08 80tel. 89 646 08 70

PSSE Pisz12-200 Piszul. Warszawska 5fax 87 423 27 80tel. 87 423 23 78

PSSE Szczytno12-100 Szczytnoul. Skłodowskiej 8fax 89 623 24 20tel. 89 624 87 31

PSSE Węgorzewo11-600 Węgorzewoul. 3 Maja 17 Bfax 87 427 28 83tel. 87 427 28 13

Graniczna i Powiatowe Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne woj. warmińsko-mazurskiego

WSSE w Olsztynie, ul. Żołnierska 16w Oddział Badania Wody, Gleby, Powietrza, tel. 89 524 83 14

lub 89 524 83 12, 89 524 83 09w Oddział Badania Żywności, Przedmiotów Użytku, tel. 89 524 83 35w Oddział Badania Środowiska Pracy, tel. 89 524 84 30w Oddział Aparatury Specjalnej, tel. 89 524 84 36w Oddział Badań Radiologicznych, tel. 89 524 84 12

Punkt Szczepień Profi laktycznych WSSE w Olsztynie, ul. Żołnierska 16, pok 703 wykonuje stacjonarne szczepienia indywidualne oraz grupowe (stacjonarne i wyjazdowe) przeciw:w rakowi szyjki macicy (HPV),w grypie,w haemophylus infl uenzae typu B,w ospie wietrznej,w kleszczowemu zapaleniu opon mózgowych i mózgu,w wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B,w rotawirusom,w różyczce, śwince,w meningokokom typu C,w pneumokokom i innym.

Zaszczepić się można w poniedziałki i czwartki w godz. 10-15.30, w innych godzinach lub pozostałych dniach tygodnia po uzgodnieniu.Tel. 89 524 83 64, 89 524 84 53; fax 89 527 99 28e-mail: [email protected] Punkt Konsultacyjno-DiagnostycznyBadanie w Kierunku HIV bezpłatne i anonimowe czynny we wtorki i czwartki w godz. 15-18 w budynku WSSE w Olsztynie przy ul. Żołnierskiej 16, pok. 15 (parter), tel. 89 524 83 59.

WOJEWÓDZKA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA W OLSZTYNIE

Stan sanitarno-epidemiologiczny województwa warmińsko-mazurskiego w roku 2010

Szanowni Państwo

Rok 2010 przyniósł zmiany organizacyjne w Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Zgodnie z ustawą o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie wojewoda stał się organem założycielskim dla Wojewódzkiej Stacji Sanitarno--Epidemiologicznej i stacji powiatowych. Graniczna Stacja Sanitarno--Epidemiologiczna w Elblągu, podobnie jak inne stacje graniczne, została podporządkowana Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu.

Miniony rok przyniósł też inną zmianę – zgodnie z porozumieniem zawartym między Głównym Inspektorem Sa-nitarnym i Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska ocenę poziomów substancji w powietrzu (dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, pyłów zawieszonych itp.) od początku 2010 r. prowadzi jedynie Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, nie zaś Państwowa Inspekcja Sanitarna.

Stan sanitarno-epidemiologiczny naszego województwa w 2010 r. był dobry. Jeśli chodzi o sytuację epide-miologiczną, podobnie jak w latach minionych, nie zarejestrowaliśmy zachorowań na dur brzuszny, błonicę, wściekliznę u ludzi, poliomyelitis oraz na odrę. Nadal mieszkańcy naszego województwa dużo częściej niż Pola-cy z innych regionów kraju chorowali na boreliozę i odkleszczowe zapalenie mózgu, co ma związek z endemicz-nym występowaniem na naszym terenie zakażonych kleszczy. W 2010 r. zanotowaliśmy wzrost zachorowań na wzw B i C oraz spadek zachorowań na gruźlicę i grypę.

Wart podkreślenia jest fakt, że systematycznie poprawia się stan sanitarno-technicznych zakładów pracy, pla-cówek służby zdrowia, szkół, obiektów turystycznych, placówek handlowo-usługowych.

W ubiegły roku w Laboratorium Badań Epidemiologiczno-Klinicznych naszej stacji wdrożyliśmy badania w kie-runku grzybów pleśniowych i drożdżopodobnych w środowisku pracy i bytowania człowieka. LBEK jest jedynym wykonującym takie badania w województwie warmińsko-mazurskim i jednym z nielicznych w kraju. Co istotne, nasze Laboratorium jako jedyne w Polsce ma na nie akredytację Polskiego Centrum Akredytacji. W LBEK rozpo-częliśmy też badania wirusa cytomegalii metodą Real Time PCR. W 2010 r. zaczęliśmy wykonywać badania swo-istych przeciwciał klasy IgE obecnych we krwi, które powodują reakcje alergiczne. Z jednej próbki krwi określamy 27 najczęściej występujących alergenów. Obecnie Laboratorium ma akredytację na 53 metody badawcze.

Pełną wersję raportu o stanie sanitarno-higienicznym naszego regionu, jak również wiele interesujących in-formacji na temat działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej w regionie, mogą Państwo znaleźć na naszej stronie internetowej: www.wsse.olsztyn.pl

Warmińsko-Mazurski PaństwowyWojewódzki Inspektor Sanitarny

Janusz Dzisko

Spis treści

Warunki zdrowotne środowiska 3

Higiena żywności, żywienia i przedmiotów użytku 8

Laboratorium Badań Środowiskowych i Żywności 12

Środowisko pracy 13

Higiena dzieci i modzieży 18

Higiena radiacyjna 19

Zwalczanie chorób zakaźnych 21

Sekcja szczepień ochronnych 24

Laboratorium Badań Epidemiologiczno-Klinicznych 25

Promocja zdrowia i oświata zdrowotna 26

Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny 29

WARMIŃSKO-MAZURSKIPAŃSTWOWY WOJEWÓDZKI INSPEKTOR SANITARNY

lek. med. wet. Janusz Dziskotel. 89 52 75 580, [email protected]; [email protected]

ZASTĘPCA W-M PWIS KIEROWNIK ODDZIAŁU EPIDEMIOLOGII dr n. med. Feliks Jarocki

tel. 89 52 48 327; [email protected]

KIEROWNIK ODDZIAŁU HIGIENY ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU mgr inż. Bożena Tyśnicka-Piotrowska


KIEROWNIK ODDZIAŁU HIGIENY PRACY mgr Bożena Najda


KIEROWNIK ODDZIAŁU HIGIENY RADIACYJNEJ mgr Renata Ozga


KIEROWNIK ODDZIAŁU HIGIENY DZIECI I MŁODZIEŻY mgr Jacek Szydłowski


KIEROWNIK ODDZIAŁU HIGIENY KOMUNALNEJ mgr inż. Maria Mindrow


KIEROWNIK ODDZIAŁU ZAPOBIEGAWCZEGO NADZORU SANITARNEGO mgr Małgorzata Babicka


KIEROWNIK ODDZIAŁU PROMOCJI ZDROWIA I OŚWIATY ZDROWOTNEJ mgr Radosław Gruss


KIEROWNIK ODDZIAŁU ORGANIZACYJNEGO mgr Izabela Zima


KIEROWNIK LABORATORIUM BADAŃ ŚRODOWISKOWYCH I ŻYWNOŚCI mgr inż. Grażyna Boguszewicz


KIEROWNIK LABORATORIUM BADAŃ EPIDEMIOLOGICZNO-KLINICZNYCH mgr Małgorzata Dziedziech


GŁÓWNA. KSIĘGOWA mgr inż. Monika Łapińska


GŁÓWNY SPECJALISTA DS. SYSTEMU JAKOŚCI mgr inż. Anna Krupowicz


RADCY PRAWNImgr Ewa Januszkiewicz, mgr Anita Ozga-Konopka, mgr Katarzyna Godlewska


KIEROWNIK SEKCJI DS. KADR I SZKOLENIAmgr Iwona Kaczor


KIEROWNIK SEKCJI TECHNICZNEJ inż. Marek Ławrynowicz


KIEROWNIK ODDZIAŁU ADMINISTRACYJNO-GOSPODARCZEGO I OBSŁUGI mgr Kazimiera Busse


KIEROWNIK SEKCJI STATYSTYKI MEDYCZNEJ I INFORMACJI mgr Krystyna Korejwo


KIEROWNIK SEKCJI DS. SZCZEPIEŃ OCHRONNYCHlek. med. wet. Marek Behan

tel. 89 533 14 87 lub 89 52 48 451; [email protected]

ASYSTENT PWISmgr Anna Żmich

tel. 89 527 55 80, 89 52 48 448; [email protected]

KIEROWNIK SEKCJI DS. ORGANIZACJI, RZECZNIK PRASOWYmgr Elżbieta Łabaj


KIEROWNIK SEKCJI INFORMATYKIinż. Rafał Banach


SPECJALISTA DS. BHPBarbara Suwalska


Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Olsztynie

10-561 Olsztyn, ul. Żołnierska 16; tel. 89 52 48 300; fax 89 67 91 691; [email protected]; www.wsse.olsztyn.pl

Opracowano w Wojewódzkiej Stacji

Sanitarno-Epidemiologicznej w Olsztynie

ul. Żołnierska 16, 10-561 Olsztyn

Tel. 89 524 83 00, fax: 89 679 16 99

www.wsse.olsztyn.pl; e-mail: [email protected]

Redakcja materiałów: Elżbieta Łabaj

Zdjęcia: archiwum WSSE

Opracowanie graficzne i skład:

Studio Projekt, Olsztyn, ul. Żbicza 23

tel. 89 523 80 59; e-mail: [email protected]

3Stan sanitarno-epidemiologiczny województwa warmińsko-mazurskiego w roku 2010

Warunki zdrowotne środowiskaUstawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z 14 marca 1985 r. stanowi, że do zadań państwowej inspekcji sanitar-nej należy kontrola przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności doty-czące: higieny środowiska, a zwłaszcza wody do spożycia, czystości powietrza atmosferycznego, gleby, wód i innych elementów środowiska w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach.

POWIETRZE ATMOSFERYCZNEPracownicy pionu Higieny Komunalnej Stacji Sanitarno-Epidemiolo-

gicznych na terenie naszego województwa do 2010 roku prowadzili badania zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w zakresie emi-sji dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłu zawieszonego.

Od 1 stycznia 2010 r., zgodnie z porozumieniem pomiędzy Głównym Inspektorem Sanitarnym i Głównym Inspektorem Ochrony Środowiska, ocenę poziomów substancji w powie-trzu prowadzi jedynie Wojewódzki Inspektor Ochrony Środo-wiska.

STAN SANITARNY GLEBYSubstancje zanieczyszczające środowisko, w tym glebę, różnią się bar-

dzo między sobą właściwościami fizycznymi, chemicznymi i toksykody-namicznymi. Szczególnie niebezpieczne są metale ciężkie, ponieważ mogą się kumulować w uprawianych roślinach. Wojewódzka Stacja Sanitar-no-Epidemiologiczna w Olsztynie prowadzi monitoring jakości gleb z ogro-dów działkowych na terenie Olsztyna, badając zawartość następujących metali: ołowiu, kadmu, chromu, niklu, miedzi, cynku i rtęci.

Miejskie ogrody działkowe są zlokalizowane zarówno przy ruchliwych trasach komunikacyjnych, jak też w sąsiedztwie zakładów produkcyj-

nych. Nie brakuje też ogrodów położonych z dala od źródeł zanieczysz-czeń przemysłowych i ich niebezpiecznych wpływów na glebę. Co roku prowadzone są badania gleby pobieranej z ogrodów działkowych w Olsztynie oraz z ogrodów położonych na obszarach podmiejskich. Z każdego kompleksu działek pobieranych jest losowo 6 próbek gleby w odległości 10-250 m od pasa drogi. Kryterium oceny stanowią war-tości dopuszczalne określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 9 września 2002 r. w sprawie jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. nr. 165, poz. 1359).

Zamieszczona tabela przedstawia średnie stężenia zawartości me-tali w glebie oznaczane w roku 2010 w poszczególnych ogrodach. Stę-żenia te nie przekraczają dopuszczalnych wartości. Najwyższe (bliskie normy) średnie stężenia zawartości ołowiu i cynku oznaczono w ogro-dach działkowych przy ul. Piłsudskiego, obok zakładu produkcji opon samochodowych.

OCENA SANITARNA PIASKUW 2010 r. kontynuowano akcję ,,Piaskownice są dla dzieci’’ dotyczą-

cą zapewnienia bezpiecznych warunków do zabawy w piaskownicach. Podczas kontroli zwrócono szczególną uwagę na stan techniczny i es-tetyczny placów zabaw oraz na działania podejmowane przez zarząd-ców terenów mieszkaniowych mające na celu przypominanie miesz-kańcom o obowiązku sprzątania po swoich psach. Z losowo wybra-nych piaskownic w województwie pobrano i przebadano 120 próbek piasku w kierunku obecności jaj Toxocara sp. (glista psia i kocia), Asca-ris sp. (glista ludzka) i Trichuris sp.(włosogłówka). W 10 próbkach stwierdzono obecność jaj pasożytów jelitowych zwierząt, co stanowi 8,3 % wszystkich próbek. Po interwencjach PPIS administratorzy pla-ców zabaw natychmiast wymieniali piasek w zakwestionowanych pia-skownicach i naprawiali uszkodzone wyposażenie placyków zabaw.

OCENA STANU SANITARNO-PORZĄDKOWEGO MIAST I WSINieodzownym warunkiem poprawy zarówno atrakcyjności turystycz-

nej naszego regionu, jak i utrzymania czystości oraz porządku jest za-cieśnienie współpracy pomiędzy inspekcją sanitarną i samorządami lokalnymi. W związku z powyższym, 16 marca 2010 r. do wójtów, bur-

Wyniki z pomiarów stężenia metali w ogrodach działkowych w roku 2010 w Olsztynie

Lp. Ogrody działkoweśrednia zawartość metalu w glebie

[mg/kg suchej masy]rtęć kadm ołów nikiel chrom miedź cynk

1. Olsztyn, ul. Leonharda 0,12 0,43 49,19 4 15 10 116

2. Olsztyn, al. Piłsudskiego (Łąkowa) 0,08 1,02 95 10 23 93 285

3. Olsztyn, ul. Sikorskiego 0,52 0,20 53 9 18 13 1064. Olsztyn, ul. Synów Pułku 0,05 0,47 35 6 27 15 925. Myki 0,03 0,38 38 3 13 12 1546. Wójtowa Rola 0,03 0,35 31 4 14 9 73

Wartości dopuszczalne stę-żeń w glebie lub ziemi (użytki rolne, głębokość 0-0,3m)*

2 4 100 100 150 150 300

* Rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 września 2002 r. w sprawie standar-

dów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. nr 165, poz. 1359)

4 Warunki zdrowotne środowiska

mistrzów i prezydentów miast zostało przesłane pismo oferujące wspar-cie organów inspekcji sanitarnej w działaniach mających na celu po-prawę sytuacji w zakresie utrzymania czystości terenów publicznych. Pracownicy stacji sanitarno-epidemiologicznych uczestniczyli w prze-glądach porządkowych w ramach akcji „Posesja” organizowanej przez Prezydenta Miasta Elbląga oraz „Wiosenne Sprzątanie Warmii i Ma-zur 2010”. Współorganizatorem tej akcji ekologicznej były: Welski Park Krajobrazowy i Ekologiczny Związek Gmin Działdowszczyzna. Pracow-nicy Inspekcji brali również udział w ogólnopolskiej akcji „Bezpieczne Wakacje 2010”, w przeglądzie gospodarstw agroturystycznych zakwa-lifikowanych do konkursu „ZIELONE LATO 2010”.

PPIS opiniowali zabezpieczenie sanitarne organizowanych imprez ma-sowych. W 2010 roku zaopiniowano m.in. „Dni Lidzbarka Warmińskiego 2010”, „Dni Ornety 2010”, „XXXI Jubileuszowe Lidzbarskie Wieczory Sa-tyry i Humoru”, ,,Bitwę pod Heilsbergiem”, „Mazurską Noc Kabaretową”, ,,Piknik Country Mrągowo 2010”, „Koncert – 16 Festiwal Kultury Kreso-wej” w Mrągowie, Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, Mistrzo-stwa Europy w Motokrosie „Olsztyńskie Lato Artystyczne” itp. Najwięk-szą imprezą masową były organizowane przez Urząd Gminy Grunwald i Urząd Marszałkowski obchody bitwy pod Grunwaldem. Uroczystości przebiegały od 15 do 18 lipca. Wielka inscenizacja bitwy odbyła się 17 lip-ca. Na Polach Grunwaldu przebywało wówczas do 180 tys. osób. W cza-sie obchodów służby porządkowe na bieżąco usuwały nieczystości. Man-kamentami były: dwugodzinny brak bieżącej wody i trudności z wydosta-niem się pojazdów z terenu Pól Grunwaldzkich.

W związku z przygotowaniami do organizacji Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej „EURO 2012” pracownicy Higieny Komunalnej konty-nuowali nadzór i przeprowadzali wnikliwe kontrole bazy noclegowej, dworców PKP i PKS, pociągów, autobusów, ustępów publicznych i ogólnodostępnych.

BAZA NOCLEGOWAHotele, pensjonaty, obiekty wczasowo-turystyczne, gospodarstwa

agroturystyczne oraz pola namiotowe stanowią bazę noclegową na-szego województwa. W 2010 r. pod nadzorem Inspekcji było 139 ho-teli, 10 moteli i 62 pensjonaty.

Podstawowymi elementami uwzględnianymi przy ocenie stanu sani-tarnego placówek świadczących usługi hotelarskie były: gospodarka wodno-ściekowa i postępowanie z odpadami komunalnymi, sprawność

wentylacji pomieszczeń i ich właściwe oświetlenie, stan sanitarno-tech-niczny obiektu oraz wyposażenie pokoi noclegowych, sanitariatów i cią-gów komunikacyjnych, postępowanie z bielizną (pranie, przechowywa-nie i transport), przestrzeganie zasad higieny przez personel, zaopatrze-nie w apteczki pierwszej pomocy. Pomimo, iż standard tych obiektów systematycznie się poprawia, to w 11 obiektach hotelarskich i 3 pen-sjonatach wdrożone zostało postępowanie administracyjne w sprawie doprowadzenie do właściwego stan sanitarno-technicznego ścian, su-fitów pomieszczeń, kabin prysznicowych, usprawnienia wentylacji w so-larium i zapewnienia właściwego transportu bielizny czystej.

GOSPODARSTWA AGROTURYSTYCZNEW gospodarstwach agroturystycznych zauważalna jest tendencja

do zwiększania ilości oferowanych usług i atrakcji dla gości. Coraz więcej gospodarstw oferuje jazdę konną, wycieczki rowerowe, spły-wy kajakowe, powstają place zabaw dla dzieci. Właściciele syste-matycznie podnoszą standard obiektów. Pokoje przeznaczone dla go-ści wyposażone są zgodnie z wymaganiami dla pokoi hotelowych.

Podobnie jak w latach minionych, przedstawiciel Warmińsko-Mazur-skiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego został zaproszony do udziału w ocenie obiektów zakwalifikowanych do kon-kursu na najlepsze gospodarstwo agroturystyczne i najlepszy obiekt turystyki wiejskiej „Zielone LATO 2010”. Organizatorem konkursu był Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie, a fundatorem nagród Warmińsko-Mazurski Urząd Marszałkowski. Wa-runkiem zakwalifikowania gospodarstw do konkursu była rejestracja w ewidencji gminnej świadczenia usług hotelarskich w innych obiek-tach (art. 35 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, Dz. U. z 2004 r. Nr 223, poz. 2268 z późn. zm.). Wyni-ki konkursu Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsz-tynie zamieścił na swojej stronie internetowej.

BEZPIECZEŃSTWO OSÓB PODRÓŻUJĄCYCH – DWORCEW ewidencji Inspekcji znajduje się 14 dworców PKS oraz 32 dworce

i stacje kolejowe PKP. Część dworców została zlikwidowana, a w ich miejsce powstały stacje lub przystanki kolejowe. Na przystankach ko-lejowych zazwyczaj nie ma poczekalni i toalet dla podróżnych, a kasy bi-letowe otwierane są pół godziny przed odjazdem pociągu. W naszym województwie całodobowo czynne są dworce w dużych miastach (Olsz-tyn, Elbląg) oraz przy stacjach, na których pasażerowie czekają na po-ciągi skomunikowane, między innymi w Korszach i Iławie.

Kontrole przeprowadzone w pomieszczeniach 12 dworców PKS, 29 dworców i stacji PKP wykazały nieprawidłowości w 5 obiek-tach: w powiecie elbląskim (dworzec PKP w Elblągu); iławskim (dworzec PKP Iława Główna); kętrzyńskim (dworzec PKP w Kętrzy-nie i Korszach), olsztyńskim (Dworzec Zachodni PKP w Olsztynie). Nieprawidłowości dotyczyły złego stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń dworców, brudnych wiat na peronach lub nieczyn-nych toalet.

W Ostródzie przeprowadzono remont wiat i przejścia podziemnego oraz holu dworca kolejowego. Hol dworca został wydzierżawiony Urzę-dowi Miasta, który dokonał jego remontu. Odnowiono ściany i sufity Dworca Zachodniego w Olsztynie i przejścia podziemnego na perony


na Dworcu Głównym PKP w Olsztynie. Odnowiono również przejścia podziemne na perony PKP w Ełku, PKP w Giżycku. W związku z budo-wą szybkiej kolei na trasie Warszawa-Gdańsk w październiku 2010 r. zaplanowano rozpoczęcie prac modernizacyjnych dworca PKP w Dział-dowie. W ramach remontu odnowiono sanitariaty.

ŚRODKI TRANSPORTU PUBLICZNEGO

Pracownicy państwowej inspekcji sanitarnej skontrolowali 334 środ-ki transportu publicznego, w tym 11 statków i promów pasażerskich żeglugi śródlądowej, 10 tramwajów i trolejbusów, 149 autobusów ko-munikacji publicznej, 13 autobusów turystycznych, 48 wagonów w po-ciągach.

STAN SANITARNO-TECHNICZNY USTĘPÓW PUBLICZNYCH OGÓLNODOSTĘPNYCH

Kontynuowano kontrole stanu sanitarno technicznego ustępów pu-blicznych i ogólnodostępnych. W roku 2010 pod nadzorem pionu hi-gieny komunalnej znajdowało się 140 szaletów. W wymienionych obiektach sukcesywnie przeprowadzane są prace remontowe, jak ma-lowanie ścian, sufitów, likwidacja zawilgoceń, uzupełnianie ubytków glazury, wymiana wyposażenia. Ciepłą wodę doprowadzono do sza-letu na targowisku w Nowym Mieście Lubawskim. W Górowie Iła-weckim zlikwidowano szalety publiczne na terenie parku i byłego dwor-ca PKP oparte na dołach chłonnych i bez dostępu do wody. Do użyt-ku oddano nową toaletę mieszczącą się w centrum miasta – stan sa-nitarny obiektu jest dobry. Nową toaletę oddano również do użytku w Ornecie przy przestanku PKS. W miejscowości Wielbark zakończo-na została budowa nowego, skanalizowanego ustępu.

PPIS powiatów: bartoszyckiego, braniewskiego, oleckiego, ostródzkie-go, szczycieńskiego sygnalizują potrzeby zwiększenia liczby ustępów ogól-nodostępnych. Zdaniem Inspektorów, brakuje ustępów publicznych cało-rocznych w miejscowościach: Sępopol, Bisztynek, Frombork, Pieniężno, Kalinowo, Prostki, Stare Juchy, przy dworcu PKP w Ostródzie oraz nad je-ziorem Olecko Wielkie w pobliżu „Wiewiórczej ścieżki”.

OCENA JAKOŚCI WODY W KAPIELISKACHW roku 2010 nadzorem inspekcji sanitarnej objętych było 214 kąpie-

lisk (208 kąpielisk śródlądowych i 6 kąpielisk morskich nad Zalewem

Wiślanym). Jakość wody w kąpieliskach była systematycznie kontrolo-wana i oceniana przez organy inspekcji sanitarnej, a oceny przydatno-ści wody do kąpieli sukcesywnie zamieszano w serwisie kąpieliskowym na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego i Narodo-wego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie (adres internetowy: www.pis.gov.pl zakładka „serwis ką-pieliskowy”). Warmińsko-Mazurski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny wydał 21 komunikatów informujących o jakości wody w ką-pieliskach. Komunikaty były zamieszczane na stronie internetowej WSSE oraz przesyłane do wiadomości do Urzędu Wojewódzkiego.

W sezonie letnim, z uwagi na zanieczyszczenia mikrobiologiczne, okresowo nieprzydatna do kąpieli była woda w Jeziorku Mleczarskiem na rzece Suszycy w Bartoszycach, zbiorniku na rzece Wąska Zakrzew-ko II w Kupinie, O.W. Bajka i kąpielisku miejskim w Ostródzie nad je-ziorem Drwęckim, w Ostródzie nad jeziorem Sajmino, w Kretowinach nad jeziorem Narie, w Pasymiu nad jeziorem Kalwa oraz w 6 kąpieli-skach nad Zalewem Wiślanym w miejscowościach: Suchacz, From-bork, Nowa Pasłęka, Tolkmicko oraz Kadyny (Stadnina i Cegielnia – Srebr-na Riwiera). W kąpieliskach nad jeziorami Ilińskim w Miłomłynie i Do-mowym w Szczytnie dodatkowo wystąpiły zakwity sinic. Nadmierny wzrost cyjanobakterii (sinic) był również powodem czasowego zaka-zu korzystania z kąpieli w kąpieliskach nad jeziorami: Jędzelewo w Sta-rych Juchach, Giłwa w Worytach i Łęguckim Młynie.

Od 1 stycznia 2011 r., w związku z nowelizacją ustawy z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (zmiany wprowadzone ustawą z 4 marca 2010 r., Dz. U z 2010 r. Nr 44, poz. 253), nastąpiły zmiany w zakresie organizacji i pro-wadzenie nadzoru nad kąpieliskami i miejscami wykorzystywanymi do kąpieli oraz nałożone zostały nowe obowiązki na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast oraz organizatorów kąpielisk i miejsc wykorzysty-wanych do kąpieli. W związku z powyższym, Warmińsko-Mazurski Pań-stwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny 24 listopada 2010 r. wystoso-wał pismo do wszystkich organów samorządowych i administratorów kąpielisk na terenie województwa informujące o zmianach w przepisach prawnych. 17 grudnia 2010 r. zorganizował szkolenie dla przedstawicie-li urzędów miast i gmin oraz osób zainteresowanych organizacją kąpie-lisk i miejsc wykorzystywanych do kąpieli.

Liczba skontrolowanych środków transportu w 2010 roku

6

MONITORING JAKOŚCI WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA

W 2010 roku 1,432 mln mieszkańców naszego województwa korzy-stało z 694 wodociągów prowadzących zbiorowe zaopatrzenie w wo-dę zgodnie z ustawą z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm).

Liczba wszystkich urządzeń wodnych do zaopatrywania w wodę przedstawia się następująco – 694 wodociągi zbiorowego zaopatrze-nia ludności w wodę do spożycia, w tym:

wodociągi o wydajności <100 m3/d – 487 wodociągi o wydajności 100-1000 m3/d – 175 wodociągi o wydajności 1000-10000 m3/d – 30 wodociągi o wydajności 10000-100000 m3/d – 2 74 inne urządzenia dostarczające wodę do spożycia 79 studni publicznych.

W ciągu roku wyłączono 38 wodociągów o produkcji wody <100 m3/d. Zwiększyła się o 6 liczba wodociągów o produkcji wody 100-1000 m3/d. Małe wodociągi są wyłączane z eksploatacji z uwagi na złą jakość wody, wysokie koszty utrzymania i wyeksploatowa-nie urządzeń. Warunkiem likwidacji małych wodociągów i włącze-nia ich do sieci wodociągów o większej produkcji wody jest rozbu-dowa sieci wodociągowej. W 2010 roku położono ponad 400 km nowej sieci.

Wodę dobrej jakości produkuje 600 wodociągów, 94 dostarczają wodę o kwestionowanych parametrach. O niewłaściwej jakości wody decy-dują w głównej mierze podwyższone wartości wskaźników żelaza i man-ganu, które świadczą o niewłaściwie prowadzonym procesie uzdatnia-nia wody. Parametry te nie mają bezpośredniego wpływu na zdrowie ludzi, budzą jednak duże zastrzeżenia konsumentów ze względu na nie-pożądane zmiany cech organoleptycznych wody. Na terenie wojewódz-twa takich wodociągów jest najwięcej w powiatach: braniewskim – 12, elbląskim – 14, kętrzyńskim – 9. Prowadzenie działań naprawczych jest utrudnione ze względu na niezadowalający stan techniczny wodocią-gów i możliwości finansowe ich administratorów.

W trzech wodociągach w województwie wystąpiły przekroczenia dopuszczalnych stężeń parametrów, które mogą wywierać niekorzyst-ny wpływ na zdrowie ludzi. Są to wodociągi, w których stwierdzono ponadnormatywną zawartość arsenu (Bielica – pow. elbląski) i po-nadnormatywną zawartość azotanów (Cebulki – pow. nidzicki i Grzy-biny – pow. działdowski). Właściwi powiatowi inspektorzy sanitarni, po rozważeniu stopnia zagrożenia dla zdrowia ludzi, przyznali zakła-dom administrującym wymienionymi wodociągami zgodę na odstęp-stwo od wymaganej jakości wody i nakazali, w przypadku wodocią-gów w Bielicy i Cebulkach, przeprowadzenie działań naprawczych do końca 2009 roku. W przypadku wodociągu w Grzybinach PPIS w Dział-dowie w lipcu 2010 r. udzielił pierwszej zgody na odstępstwo od wy-maganych parametrów jakości wody na okres do końca 2012 roku. Działania naprawcze przeprowadzone w wodociągach w Bielicy i Ce-bulkach były nieskuteczne. Administratorzy, zgodnie z rozporządze-niem Ministra Zdrowia z 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz.417 z późń. zm.) wystąpili z wnioskiem o wydanie drugiej zgody na odstępstwo

od wymaganej jakości wody. Warmińsko-Mazurski Państwowy Woje-wódzki Inspektor Sanitarny, po przeanalizowaniu dokumentów, w stycz-niu 2010 r. wydał drugą zgodę na odstępstwo (wodociąg Bielica do 31 grudnia 2011 r., wodociąg Cebulki do 31 lipca 2011 r.). Administra-

Warunki zdrowotne środowiska

Liczba ludności zaopatrywanej w wodę (w tys.) w 2010 roku z poszczególnych grup urządzeń wodnych

Liczba wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie województwa warmińsko-mazurskiego w 2009 i 2010 roku dostarczających wodę odpowiadającą wymaganiom sanitarnym

L.p.Produkcja wody

w m3/dobę

Liczba skontrolowanych wodociągów w 2009 r.

Liczba skontrolowanych wodociągów w 2010 r.

ogółem z wodą dobrej jakości ogółem z wodą

dobrej jakości

1. >100 522 424 486 414

2. 100 -1000 169 143 175 154

4. 1000-100000 32 32 30 30

5. <100000 2 2 2 2

Liczba wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie województwa warmińsko-mazurskiego w 2009 i 2010 roku w zależności od produkcji wody (m3/d)


tor wodociągu w Bielicy (pow. elbląski) zrealizował działania napraw-cze przed terminem. Wybudowana została sieć wodociągowa łączą-ca miejscowość Bielica z siecią wodociągu w Godkowie, która produ-kuje wodę o właściwej jakości. Badania jakości wody z sieci miejsco-wości Bielica przeprowadzone w grudniu 2010 r. wykazały, że woda odpowiada normom sanitarnym.

POD SZCZEGÓLNYM NADZOREMW 2010 roku jednym z zadań wyznaczonych przez Głównego Inspek-

tora Sanitarnego była ocena nadzoru sanitarnego nad zakładami fry-zjerskimi, kosmetycznymi, odnowy biologicznej i tatuażu. Na terenie województwa nadzorem sanitarnym objętych jest 1830 obiektów, w tym:

1032 zakłady fryzjerskie 366 zakładów kosmetycznych 200 zakładów odnowy biologicznej 10 zakładów tatuażu 222 inne zakłady, w których jest świadczonych więcej niż jed-

na z wymienionych wyżej usług.Kontrole wykazały, że na 1790 zakładów 123 (6,8%) nie spełniało

obowiązujących wymogów określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 17 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań sa-nitarnych jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetycz-ne, tatuażu i odnowy biologicznej (Dz. U z 2004 r. nr 31, poz. 273).

Uchybienia dotyczyły zarówno pomieszczeń, jak i wyposażenia loka-li. Najważniejsze z nich to:

niewłaściwe wejście do obiektu prowadzące przez pomieszcze-nia, w których nie są świadczone usługi;

brak kurtyny powietrznej, pomieszczenia porządkowego lub wy-dzielonych miejsc do przechowywania sprzętu porządkowego;

brak zlewu lub zaworu ze złączką i wpustu podłogowego;· brak sanitariatu dla osób korzystających z usług i zatrudnionych

w zakładzie; niewłaściwe postępowanie z bielizną, brak szafek na odzież; brak odpowiedniej wentylacji; niewłaściwie zorganizowane stanowisko do mycia i farbowania

włosów i pedicure; brak oznakowania opakowań zastępczych, w których przetrzy-

mywane są kosmetyki; brak procedur określających sposób postępowania przy wyko-

nywaniu czynności, w trakcie których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek.

OBIEKTY POD NADZOREM PWISNa terenie województwa są 74 obiekty dla których organem założy-

cielskim jest Starosta Powiatu i które są pod nadzorem pracowników Oddziału Higieny Komunalnej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epide-miologicznej w Olsztynie:

38 domów pomocy społecznej, 18 wodociągów, 3 baseny, 2 kąpieliska, 3 inne obiekty.

Skontrolowano wszystkie obiekty ujęte w planie kontroli na 2010 r. Łącznie przeprowadzono 121 kontroli w obiektach będących pod bez-pośrednim nadzorem Oddziału Higieny Komunalnej. W 7 (domy pomo-cy społecznej i basen kąpielowy) stwierdzono niewłaściwy stan sani-tarno-techniczny, co skutkowało wszczęciem postępowania admini-stracyjnego.

Minister Zdrowia w rozporządzeniu z 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.) nakazał pracownikom Państwowej In-spekcji Sanitarnej prowadzenie w ramach nadzoru w zakładach opie-ki zdrowotnej zamkniętej badań ciepłej wodzie użytkowej w kierunku oznaczenia bakterii z rodzaju Legionella.

W 2010 roku pobrano do badań próbki wody ciepłej użytkowej z 29 domów opieki społecznej i 22 szpitali. Na 51 kontrolowanych obiek-tów w 15 wynik badania wody był ujemny, wzrost do 100 jednostek tworzących kolonie wykryto w 18 obiektach. W przypadku pozosta-łych placówek (18) wzrost bakterii przekraczał 100 jtk. Osoby kieru-jące obiektami oceniały ryzyko zdrowotne i podejmowały natychmia-stowe działania naprawcze polegające na dezynfekcji termicznej

Liczba obiektów prowadzących działalność z zakresu pielęgnacji ciała w latach 2008-2010

Legionella sp. w próbkach ciepłej wody w sieciach wodociągowych szpitali i domów pomocy społecznej

8

Higiena Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku

instalacji. Działania te skutkowały poprawą jakości wody. Tylko w przypadku 4 obiektów pracownicy Inspekcji wdrażali postępo-wanie przymusowe.

SANITARNA OCHRONA GRANICY PAŃSTWAKontrole i ocenę stanu sanitarnego sześciu przejść granicznych (trzech

drogowych: w Gronowie, Gołdapi i Bezledach, dwóch morskich w El-blągu i Fromborku oraz jednego kolejowego w Braniewie) prowadził Państwowy Graniczny Inspektor Sanitarny w Elblągu.

Oddany w grudniu 2009 r. roku budynek administracyjno-biurowy na przejściu drogowym w Gronowie w ubiegłym roku wykorzystany był tylko częściowo. Wyznaczone pomieszczenia zajmowali pracownicy Warmińsko-Mazurskiego Zarządu Przejść Granicznych w Gronowie, salę konferencyjną udostępniano do przeprowadzania szkoleń.

Zarówno pomieszczenia dla osób przekraczających granicę, jak i dla obsługi utrzymane były czysto, wyposażone w podstawowe środki czystościowe i dezynfekcyjne. Chwilowe nieprawidłowości związane z eksploatacją całodobową toalet na przejściu granicz-nym w Bezledach zostały usunięte przez kierownictwo Warmiń-sko-Mazurskiego Zarządu Przejść Granicznych. Nie budził zastrze-żeń stan techniczny budynków na drogowych przejściach granicz-nych. Drogi i pobocza wiodące do drogowych przejść granicznych utrzymane były czysto, wyposażone w dostateczną liczbę pojem-ników na nieczystości stałe. Punkty odbioru ścieków z autokarów, w które wyposażone są obiekty w Gronowie i Bezledach, zgodnie z informacjami udzielanymi przez administratorów tych obiektów, nie były wykorzystane.

Odprawy pasażerskie na Kolejowym Przejściu Granicznym w Branie-wie w minionym roku odbywały się tylko w styczniu, a następnie od 30 maja do 5 października. Odprawy przeprowadzane były w pocią-gach. Czystość bieżąca w obiekcie była zachowana. Pod względem technicznym remontu kapitalnego wymaga dach budynku odpraw.

Ulewne deszcze padające minionego lata spowodowały znaczne za-wilgocenie i zniszczenie sufitów i ścian w budynku.

Z informacji przekazanej przez Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódz-ki w Olsztynie wynika, iż w ramach kompleksowego dostosowania ko-lejowych przejść granicznych do standardów obowiązujących w Unii Europejskiej zlecone zostało opracowanie koncepcji rozbudowy i re-montu obiektu w Braniewie.

W 2010 roku morskie przejścia graniczne w Elblągu i Fromborku, po-mimo podpisanych umów z Federacją Rosyjską zezwalającą na mię-dzynarodowy ruch pasażerski, nie były wykorzystywane do odpraw stałych połączeń liniowych. Prowadzone były natomiast odprawy jach-tów odbywających rejsy turystyczne i sportowe. Odprawy miały miej-sce głównie na terenie przejścia granicznego we Fromborku. W Elblą-gu były przeprowadzane na jednostkach pływających w obrębie przy-stani jachtowych, w których cumowały. Czystość bieżąca w budynku odpraw paszportowo-celnych w Elblągu i kontenerowym budynku przejścia we Fromborku nie budziła zastrzeżeń.

Państwowa Inspekcja Sanitarna w województwie warmiń-sko-mazurskim w 2010 r. obejmowała nadzorem 13 498 obiektów żywnościowo-żywieniowych, kontrolując w nich przestrzeganie przepisów określających wymagania sani-tarno-higieniczne niezbędne dla zapewnienia bezpieczeń-stwa żywności podczas produkcji, magazynowania, trans-portu i obrotu środkami spożywczymi, materiałami i wyro-bami kontaktującymi się z żywnością oraz jakość żywienia w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego.

W 10 137 nadzorowanych obiektach (75,10%) przeprowadzono 18 755 kontroli sanitarnych, w tym 21 979 interwencyjnych, podczas

których sporządzono 14 923 protokóły o naruszeniu przepisów sani-tarnych. Na ich podstawie w stosunku do podmiotów naruszających obowiązujące przepisy wydano 2820 (w 2009 r. 3657) decyzji admi-nistracyjnych. W 10 przypadkach (w 2009 r. w 11), gdy stwierdzono rażące zaniedbania zagrażające zdrowiu konsumentów, wydano de-cyzje o czasowym unieruchomieniu zakładów. Ponadto wydano 9 (w 2009 r. – 8) decyzji o zakazie wprowadzania do obrotu produktu żywnościowego zagrażającego zdrowiu człowieka.

Decyzje o unieruchomieniu zakładu lub przerwaniu produkcji wyda-no w odniesieniu do: sklepów spożywczych – 5 (w 2009 r. – 4), pie-karni – 2 (w 2009 r. – 1), ciastkarni – 1 (w 2009 r. –1), zakładów ży-wienia zbiorowego zamkniętego – 2 (w 2009 r. – 0).


Sprawców wykroczeń przeciwko zdrowiu ukarano 862 mandatami karnymi na kwotę 16 390 zł.

Szczególnym nadzorem obejmowano zakłady, które w latach poprzed-nich wykazywały zły stan sanitarny oraz te, które produkują wyroby stwa-rzające największe zagrożenie o dużym znaczeniu populacyjnym, tzn.: ciastkarnie, zakłady garmażeryjne i zakłady żywieniowe.

Wśród zagadnień tematycznych realizowanych w 2010 r. dużo uwa-gi poświęcono m.in.: ocenie stopnia zaawansowania oraz nadzorowi nad wdrażaniem

kontroli wewnętrznej zapewniającej bezpieczeństwo żywności opar-tej na zasadach dobrej praktyki higienicznej (GHP/GMP) oraz syste-mu HACCP w zakładach produkcji i obrotu żywnością;

ocenie wdrażania przez przedsiębiorców obowiązku śledzenia po-chodzenia produktu (traceability);

nadzorowi nad blokami żywienia w szpitalach oraz w obiektach oświaty i wychowania oraz ocenie jakości żywienia w tych placów-kach;

warunkom przechowywania nietrwałych środków spożywczych w obiektach obrotu żywnością;

ocenie stanu sanitarnego obiektów zlokalizowanych na trasach i w miejscowościach turystycznych oraz jakości zdrowotnej żywno-ści i żywienia w tych obiektach;

warunkom skupu i obrotu grzybami; warunkom wprowadzania do obrotu i jakości zdrowotnej suplemen-

tów diety.Dokonywane oceny w poszczególnych tematach wskazują, że ko-

nieczne są dalsze konsekwentne działania w zakresie większości wy-mienionych zagadnień.

ZAKŁADY ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA ORAZ MATERIAŁÓW I WYROBÓW PRZEZNACZONYCH DO KONTAKTU Z ŻYWNOŚCIĄ

Ocena stanu sanitarnego zakładów przeprowadzana jest na podsta-wie obowiązujących w kraju jednolitych kryteriów, tzw. „arkuszy oce-ny stanu sanitarnego” dla 6 grup obiektów żywnościowo-żywienio-wych. Ocenę negatywną, niezgodną z wymaganiami, otrzymują te za-kłady, w których stwierdzane są odstępstwa od wymagań istotnych dla bezpieczeństwa żywności.

W oparciu o te kryteria w 2010 r. 58 obiektów uzyskało ocenę ne-gatywną, stanowi to 0,7% skontrolowanych obiektów (w 2009 r. – 0,8%; w 2008 r. – 1,2%). Porównując uzyskane w powyższym zakresie dane do lat poprzednich można stwierdzić, iż stan sanitarny obiektów bran-ży spożywczej uległ poprawie i obecnie można uznać go za zadawa-lający, a zakłady ocenione negatywnie stwierdza się incydentalnie.

Uszczegółowienie powyższych danych w odniesieniu do głównych grup nadzorowanych obiektów żywnościowo-żywieniowych przedsta-wiano na wykresie.

Analizując uzyskane dane należy podkreślić znaczącą, w stosunku do roku poprzedniego, poprawę stanu sanitarnego obiektów produkcji żyw-ności (o 0,2%), żywienia zbiorowego otwartego (o 0,3%) oraz obiektów żywienia zbiorowego zamkniętego (o 0,2%). Natomiast sytuacja w za-kładach obrotu żywnością utrzymuje się na poprzednim poziomie.

Spośród skontrolowanych zakładów produkcji żywności niespełnia-jące obowiązujących wymagań stwierdzono tylko wśród piekarni (3 zakłady) – odpowiednio 1,5% ocenionych obiektów w tej grupie, ciastkarni (jeden zakład), co stanowi 1,0 % oraz jeden wśród auto-matów do lodów (1,5%).

Wśród zakładów obrotu żywnością największy odsetek obiektów ocenionych negatywnie odnotowano w grupie sklepów spożywczych – 1,2% (w 2009 r. – 1%).

W grupie zakładów żywienia zbiorowego odnotowano pojedyncze obiekty niespełniające wymagań.

Uzyskane wskaźniki potwierdzają bieżące spostrzeżenia odnośnie znaczącej poprawy w zakresie zapewnienia właściwego stanu higie-niczno-sanitarnego zakładów żywnościowo-żywieniowych.

Do najistotniejszych nieprawidłowości odnotowywanych w zakła-dach sektora spożywczego skontrolowanych w 2010 r. należały: zły stan techniczno-sanitarny obiektów (ściany, sufity, posadzki,

drzwi, okna, elewacje budynków); zniszczone, zużyte powierzchnie robocze, urządzenia i sprzęt pro-

dukcyjny; niewłaściwy układ funkcjonalny pomieszczeń; brak prawidłowo zorganizowanych stanowisk pracy; nieprawidłowe warunki do mycia naczyń kuchennych, sprzętu po-

mocniczego i produkcyjnego; brak właściwie zorganizowanej i udokumentowanej kontroli we-

wnętrznej, w tym opracowanych i wdrożonych systemów zapew-nienia bezpieczeństwa żywności (GHP, HACCP).

JAKOŚĆ ZDROWOTNA ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH, MATERIAŁÓW I WYROBÓW PRZEZNACZONYCH DO KONTAKTU Z ŻYWNOŚCIĄ ORAZ BADAŃ SANITARNYCH

Przeprowadzono ją w ramach urzędowej kontroli żywności, badań monitoringowych zanieczyszczeń żywności, stanowiących podstawę do oceny sytuacji w skali kraju oraz granicznej kontroli importowanych środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów kontaktujących się z żywnością. Podstawą podejmowanych działań w tym zakresie był „Krajowy plan poboru prób na 2010 r.” wskazujący liczbę i kierunki ba-dań próbek żywności w zależności od liczby mieszkańców oraz ilości funkcjonujących obiektów produkcji żywności w województwie.

Rodzaje obiektów żywnościowo-żywieniowych objętych nadzorem w 2010 r. wg ich liczebności

10 Higiena Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku

Niezależnie od ustalonego planu, pobierano również próbki w przy-padku wystąpienia podejrzenia niewłaściwej jakości zdrowotnej żyw-ności wprowadzanej do obrotu lub w ramach opracowywania ognisk zatruć pokarmowych.

Realizując powyższe zadania, badaniom laboratoryjnym poddano 2691 próbek, w tym: 2361 próbek żywności (2137 produkcji krajowej i 224 z importu); 99 próbek materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością, głównie

opakowania do żywności, czajniki z tworzyw sztucznych, wyroby z me-laminy, naczynia ceramiczne (42 – krajowe oraz 57 z importu);

124 prób wymazów sanitarnych; 107 próbek kontrolnych żywności oraz pobranych w związku z wy-

stąpieniem zatrucia pokarmowego.W wyniku przeprowadzonych badań zdyskwalifikowano za stwier-

dzone zanieczyszczenia i pozostałości oraz niewłaściwe parametry chemiczne i cechy organoleptyczne 31 próbek żywności, tj. 1,3%, 42 próbki wymazów sanitarnych, tj. 33,9% oraz 2 próbki materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, tj. 2%.

Uszczegóławiając dane, można stwierdzić, że jakość zdrowotna żyw-ności oferowanej konsumentom w województwie warmińsko-mazur-skim uległa poprawie w odniesieniu do roku poprzedniego o ok. 0,7%, natomiast jakość zdrowotna materiałów i wyrobów do kontaktu z żyw-nością pogorszyła się (w 2009 r. nie kwestionowano próbek tych wy-robów, w 2010 r. zdyskwalifikowano 2 próbki, co stanowi 2%). Wzrósł znacznie odsetek kwestionowanych próbek wymazów sanitarnych – o 16,2%, co świadczy o niewłaściwym myciu i dezynfekcji naczyń i sprzętu w zakładach żywnościowo-żywieniowych.

JAKOŚĆ ZDROWOTNA ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCHPrzeprowadzając ocenę jakości zdrowotnej środków spożywczych

wykonano badania próbek żywności należące do 29 grup asortymen-towych, zarówno produkcji krajowej, jak i z importu. Zakres badań obejmował wiele parametrów dotyczących zanieczyszczeń mikrobio-logicznych, zanieczyszczeń i pozostałości chemicznych, parametry or-ganoleptyczne, znakowanie, obecność zanieczyszczeń biologicznych, w tym szkodników i ich pozostałości oraz obecność ciał obcych.

Analizując jakość zdrowotną środków spożywczych w 2010 r. nale-ży stwierdzić, iż w zakresie zanieczyszczeń mikrobiologicznych i cech organoleptycznych uległa ona znaczącej poprawie, zanieczyszczenia chemiczne utrzymują się na podobnym jak w latach ubiegłych, bardzo niskim poziomie. Obniżeniu uległ też odsetek dyskwalifikowanych prób z uwagi na niewłaściwe, wprowadzające konsumenta w błąd znako-wanie. W różnych grupach asortymentowych ich jakość przedstawia się nieco odmiennie.

Wysoki odsetek kwestionowanych próbek stwierdzono w następu-jących asortymentach: drób i przetwory drobiowe – 7,5% próbek kwestionowanych mię-

dzy innymi za obecność chorobotwórczych bakterii Salmonella i Cam-pylobacter w elementach drobiowych;

mleko i przetwory mleczne – 2,1% próbek kwestionowanych za zanie-czyszczenia mikrobiologiczne i niewłaściwe cechy organoleptyczne;

ziarno zbóż i przetwory zbożowo-mączne – 3,3% próbek kwestio-nowanych za obecność szkodników w przetworach zbożowych.

Wyraźną poprawę w odniesieniu do roku poprzedniego odnotowa-no w grupach: wody mineralne i napoje bezalkoholowe oraz drób i prze-twory drobiowe, jak też mleko i przetwory mleczne, mimo że ich ja-kość nadal jest niezadowalająca.

Stan sanitarny obiektów w latach 2008-2010

Liczba zbadanych próbek w 2010 r.

Jakość zdrowotna środków spożywczych, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, badań sanitarnych w latach 2008-2010


W odniesieniu do żywności zagrażającej zdrowiu konsumentów po-dejmowano działania w ramach europejskiego Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Środ-kach Żywienia Zwierząt (RASFF).

Wojewódzki Punkt Kontaktowy przy Wojewódzkiej Stacji Sanitar-no-Epidemiologicznej w Olsztynie w 2010 r. otrzymał 56 powiadomień z Krajowego Punktu Kontaktowego Systemu RASFF, w tym 15 prze-kazanych z Komisji Europejskiej dotyczących produktów kwestiono-wanych przez inne kraje Unii Europejskiej, a dystrybuowanych do Pol-ski. 38 z nich były to powiadomienia alarmowe, wymagające szybkie-go wycofywania produktów żywnościowych z obrotu, 12 to powiado-mienia informacyjne, 5 – powiadomienia typu NEWS oraz jedno do-tyczące odrzucenia produktu na granicy. W 33 przypadkach powiado-mienia dotyczyły środków spożywczych, w pozostałych 23 – materia-łów i wyrobów do kontaktu z żywnością.

Powiadomienia alarmowe dotyczyły przekroczenia m.in.: zawartości siarczków w selerze konserwowym, krakersach, suszo-

nych morelach i jabłkach; środków ochrony roślin w pietruszce; poziomu ochratoksyny A w papryce mielonej; dopuszczalnej zawartości barwników w kawiorze, suplementach

diety; poziomu histaminy w filetach śledziowych.

W celu wyeliminowania zagrożeń zgłoszonych w ramach Systemu RASFF organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej przeprowadziły 988 kontroli w 753 obiektach obrotu przedstawionych w listach dystrybu-cyjnych.

KONTROLA GRANICZNA PRODUKTÓW ŻYWNOŚCIOWYCH Z IMPORTU

Na terenie województwa warmińsko-mazurskiego zlokalizowane są 4 przejścia graniczne o niewielkim znaczeniu w zakresie dokonywania granicznej kontroli sanitarnej wyrobów przywożonych z zagranicy. Są to przejścia w: Bezledach, Gronowie, Braniewie (kolejowe) oraz Goł-dapi, nad którymi nadzór sprawuje Państwowy Graniczny Inspektor Sanitarny w Elblągu. W Bezledach funkcjonuje stały punkt kontroli sa-

nitarnej. Kontrola graniczna środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontroli z żywnością w miejscach do-celowych przeprowadzana jest przez PPIS.

W 2010 r. poddano takiej kontroli ogółem 68 partii środków spożyw-czych, dozwolonych substancji dodatkowych, substancji pomagają-cych w przetwarzaniu oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, w tym 52 partie żywności oraz 16 partii mate-riałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

Asortyment żywności pochodzącej z importu to głównie: przetwory owocowe (koncentrat jabłkowy), wyroby cukiernicze (cukierki), kawa, grzyby świeże, cukier, substancje dodatkowe i pomagające w prze-twarzaniu żywności. Natomiast kontrolowane materiały i wyroby prze-znaczone do kontaktu z żywnością to: opakowania do żywności, ma-szyny do produkcji środków spożywczych, wyroby ceramiczne, arty-kuły kuchenne ze stali nierdzewnej, wyroby ze szkła.

Graniczna kontrola sanitarna obejmowała głównie kontrolę dokumen-tacji, dokonanie oględzin towaru oraz kontrolę warunków transportu i pobór próbek do badań laboratoryjnych. W 2010 r. w ramach kontro-li granicznej pobrano do badań laboratoryjnych 4 próbki żywności. Po-nadto wydano 12 świadectw na eksportowane wyroby cukiernicze i mrożone owoce i warzywa.

JAKOŚĆ ŻYWIENIA W WYBRANYCH ZAKŁADACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO ZAMKNIĘTEGO

Oceniano ją na podstawie badań teoretycznych sposobu żywienia, w tym oceny jakościowej jadłospisów dekadowych oraz oceny ilościo-wej (obliczanie wartości odżywczej i energetycznej) racji pokarmo-wych.

W 2010 r. badaniami objęto 556 zakładów, co stanowi 38,3% liczby zakładów w tej grupie, oceniając w nich ogółem 608 jadłospisów de-kadowych. W badanych jadłospisach dokonano 31 analiz ilościowych wartości odżywczej i energetycznej racji pokarmowej oraz 608 analiz jakościowych, kierując się ogólnymi zasadami prawidłowości układa-nia jadłospisów. Żywienie nieprawidłowe, odbiegające od zalecanych norm stwierdzono w 7,6% badanych zakładów (w 2009 r. – 11,2%, w 2008 r. – 11,6%).

Koncentrowano się przede wszystkim na ocenie jakości żywienia pod względem jakościowym i ilościowym jadłospisów w blokach żywienia

Jakość zdrowotna wybranych grup krajowych środków spożywczych w latach 2008-2010 – najczęściej kwestionowane

12 Higiena Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku

Laboratorium Badań Środowiskowych i Żywności

w szpitalach, domach opieki społecznej, w stołówkach szkolnych, w domach dziecka i młodzieży, w internatach i bursach szkolnych, ko-loniach, obozach i zimowiskach oraz przedszkolach z uwagi na to, że osoby wymagające opieki lekarskiej oraz dzieci i młodzież należą do grupy najbardziej narażonej na najmniejsze nawet błędy w żywieniu.

Spośród wymienionych obiektów największy odsetek nieprawidło-wych jadłospisów wystąpił w blokach żywienia w szpitalach (31,3%), w domach opieki społecznej (28,6%), stołówkach w domach dziecka i młodzieży (28,6%), a także stołówkach w domach wczasowych (12%).

W badaniach ilościowych wartości odżywczej racji pokarmowej przy-czyną oceny negatywnej jadłospisów były zbyt duże odchylenia za-równo niedoborowe, jak i nadmierne w stosunku do ustalonych war-tości. Największe odchylenia wystąpiły w przypadku: wapnia – 77,4% jadłospisów (w 2009 r. – 74,0%,

w 2008 r. – 70,0%); witaminy C – 77,4% jadłospisów (w 2009 r. – 67,0%,

w 2008 r. – 52,0%); żelaza – 77,4% jadłospisów (w 2009 r. – 85,0%,

w 2008 r. – 74,0%); energii – 58,1% jadłospisów (w 2009 r. – 62,0%,

w 2008 r. – 52,0%); udziału energii pochodzącej z tłuszczu – 58,1% jadłospisów

(w 2009 r. – 57,0%, w 2008 r. – 46,0%);

udziału energii pochodzącej z białka – 25,8% jadłospisów (w 2009 r. – 25,0%, w 2008 r. – 52,0%).

Uzyskane wyniki wskazują na poprawę jakości żywienia w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego. Nadal jednak sposób żywienia w znacznej części placówek jest niezadowalający i wymaga dalszego monitorowania.

Żywienie nieprawidłowe w badanych zakładach w latach 2008-2010

Zestawienie wybranych zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego, w których stwierdzono nieprawidłowe żywienie

Laboratorium Badań Środowiskowych i Żywności Wojewódzkiej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Olsztynie w obecnych strukturach istnieje od 2001 roku. Posiada certyfikat akredytacji nr AB 451 (zakres akredytacji zamieszczono na stronie internetowej Polskiego Centrum Akredytacji).

Laboratorium wykonuje: badania zanieczyszczeń powietrza i pomiary szkodliwości fizycznych

w środowisku pracy i obiektach użyteczności publicznej; pomiary pół elektromagnetycznych; badania wody przeznaczonej do spożycia oraz kąpieli i rekreacji; badania zanieczyszczenia gleby; badania fizyczno-chemiczne i mikrobiologiczne produktów żywnościo-

wych, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością; pobiera próbki do badań w zakresie działania laboratorium; opracowuje sprawozdania z badań z zakresu monitoringu żywności

oraz sprawozdania statystyczne z zakresu badań laboratorium; realizuje Politykę Jakości w Laboratorium oraz doskonali system jakości

badań zgodnie z wymaganiami normy PN- EN ISO /IEC 17025: 2005.

Ogółem w 2010 roku w ramach działalności kontrolno-represyjnej Laboratorium wykonało 14 095 badań, głównie w zakresie badania wody, gleby (7646 badań), żywności, przedmiotów przeznaczonych do kontaktu z żywnością (4089 badań) i środowiska pracy (2360), co przełożyło się na 25 013 oznaczeń chemicznych, 12 633 oznaczenia fizyczne oraz 20 437 oznaczeń mikrobiologicznych.


Środowisko pracyPaństwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór nad wa-runkami pracy, który polega między innymi na ocenie wa-runków pracy i identyfikacji zagrożeń występujących na stanowiskach pracy, wykonywaniu pomiarów i badań stę-żeń i natężeń czynników szkodliwych w środowisku pracy oraz podejmowaniu działań mających na celu minimaliza-cję niekorzystnego wpływu wymieninych czynników na zdrowie pracujących.

Tak jak w latach ubiegłych, bieżący nadzór nad środowiskiem pracy w 2010 r. związany był z egzekwowaniem od pracodawców obowiąz-ków wynikających z krajowych i wspólnotowych aktów prawnych do-tyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym głównie Działu X Ko-deksu pracy, rozporządzenia MPiPS Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz.1650 z późn. zm. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 REACH, ustawy o substan-cjach i preparatach chemicznych, ustawy o produktach biobójczych.

W roku sprawozdawczym szczegółową kontrolą objęto zakłady, w któ-rych pracownicy narażeni są na hałas i wibrację oraz archiwa, gdzie pracownicy eksponowani są na szkodliwe czynniki biologiczne, a tak-że pływalnie kryte w zakresie zagrożeń chemicznych.

Pion higieny pracy sprawuje nadzór nad 5747 zakładami pracy, w któ-rych zatrudnionych jest 178 151 osób. Struktura zakładów uwzględniają-ca wielkość zatrudnienia od lat utrzymuje się na tym samym poziomie, tj. ponad 70% to zakłady małe zatrudniające do 20 osób, a niecałe 2% sta-nowią zakłady zatrudniające powyżej 251 osób (112 zakładów).

W województwie warmińsko-mazurskim dominuje przemysł rolno-spożywczy, drzewny, meblarski, produkcja wyrobów metalowych, a także handel hurtowo-detaliczny i zakłady służby zdrowia.

DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA W 2010 r. pracownicy pionu higieny pracy przeprowadzili 2880 kon-

troli w 2102 zakładach. Kontrolą objęto ok. 37 % wszystkich zewiden-cjonowanych zakładów.

W związku ze stwierdzeniem naruszenia wymogów higieniczno-zdro-wotnych wydano 1153 decyzje administracyjne zawierające 2824 nakazy/obowiązki, w tym 688 nakazów dotyczyło poprawy warunków pracy.

Najczęstsze uchybienia stwierdzane podczas kontroli: zły stan zaplecza higieniczno-sanitarnego oraz pomieszczeń pracy, brak oceny ryzyka zawodowego, brak aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych

na stanowiskach pracy oraz rejestrów tych wyników, nieinformowanie pracowników o aktualnych wynikach badań i po-

miarów, brak stanowiskowych instrukcji bhp, brak kart charakterystyk substancji i preparatów chemicznych, brak spisu niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych

stosowanych w zakładzie,

Zły stan sanitarno-higieniczny odnotowano w 296 zakładach, tj. w 14% skontrolowanych jednostek. W stosunku do roku 2009 wskaź-nik ten nie zmienił się.

OCENA ŚRODOWISKA PRACY I NARAŻENIA ZAWODOWEGO

W wyniku przeprowadzonych w 2010 r. badań i pomiarów stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy prze-kroczenia normatywów higienicznych (NDS/N) określających bezpiecz-ne dla zdrowia warunki pracy stwierdzono w 163 zakładach. Przekro-czone zostały głównie normatywy hałasu (w 141zakładach) i pyłu (w 34 zakładach).

W 2010 r. odnotowano znaczny spadek liczby zakładów, w których – w stosunku do 2009 r. – przekroczony był normatyw higieniczny (NDN) hałasu (o 58 zakładów). W przypadku pozostałych czynników szkodliwych (zw. chemicznych, wibracji, pyłu) wskaźniki od kilku lat utrzymują się na tym samym poziomie.

Przekroczenia NDN hałasu występują głównie w zakładach przemy-słu drzewnego i meblarskiego, w leśnictwie przy pozyskiwaniu drew-na oraz w przemyśle spożywczym i metalowym.

W stosunku do 2009 r. znacznie spadła liczba osób pracujących w przekroczeniach normatywów higienicznych hałasu (o 606 osób) i czynników chemicznych (o 175 osób).

W związku z postępowaniami administracyjnymi prowadzonymi przez Inspekcję w roku 2010 uzyskano poprawę higienicznych warunków pracy w zakresie: obniżenia stężeń/natężeń czynników szkodliwych na 568 stanowi-

skach pracy, wyeliminowania czynnika szkodliwego na 66 stanowiskach pracy,

Struktura przeprowadzonych kontroli w 2010 r. wg PKD

14 Środowisko pracy

ograniczenia innych zagrożeń na 5707 stanowiskach pracy, modernizacji zaplecza higieniczno-sanitarnego 3070 zatrudnio-

nym.Pod wzmożonym nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej woje-

wództwa warmińsko-mazurskiego znajdują się 342 zakłady pracy o szczególnych zagrożeniach zawodowych, w których badania środo-wiskowe wykazują powyżej pięciokrotne przekroczenia NDS/N czyn-ników szkodliwych i/lub występuje w nich narażenie na działanie czyn-ników rakotwórczych i mutagennych. W zakładach tych narażonych jest łącznie 11 769 pracowników (w tym 8979 pracowników służby zdrowia narażonych na WZW B i C).

W 2010 r. skontrolowano 126 zakładów, w których występuje nara-żenie na czynniki rakotwórcze lub mutagenne. Uchybienia dotyczące czynników rakotwórczych stwierdzono w 41 zakładach pracy i doty-czyły one głównie: braku lub nieprawidłowo sporządzanych rejestrów prac i pracowników, braku aktualnych badań środowiskowych, nieuwzględnienia narażenia na czynniki rakotwórcze w ocenie ryzy-

ka zawodowego.W związku ze stwierdzonymi uchybieniami w tym zakresie wydano

łącznie 31 decyzji (w 2009 r. – 53).

SUBSTANCJE I PREPARATY CHEMICZNENadzór Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa warmińsko-ma-

zurskiego w zakresie przestrzegania przepisów ustawy o substancjach

i preparatach chemicznych, rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 REACH, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z 16 grudnia 2008 r. (CLP) w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pako-wania substancji i mieszanin, ustawy o produktach biobójczych oraz nadzór nad prekursorami narkotyków kategorii 2 i 3 prowadzony był bez-pośrednio w zakładach pracy i u podmiotów odpowiedzialnych za wpro-wadzających do obrotu substancje i preparaty chemiczne.

Na terenie województwa zewidencjonowano tylko jednego impor-tera wprowadzającego do obrotu spoza terytorium Unii Europejskiej substancje i preparaty chemiczne. Jak wynika z danych statystycz-nych, 85% to dalsi użytkownicy, tj. branża budowlana, meblarska, za-kłady produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, przemysł me-talowy, transport.

W 2010 r. przeprowadzono łącznie 1210 kontroli w zakresie substan-cji i preparatów chemicznych, co stanowi 42% ogólnej liczby przepro-wadzonych kontroli. W 225 przypadkach stwierdzono naruszenie prze-pisów. W związku z naruszeniem przepisów dotyczących substancji i preparatów chemicznych Inspekcja wystawiła 179 decyzji administra-cyjnych, które miały na celu usunięcie zaistniałych nieprawidłowości.

Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości podczas stosowania sub-stancji i preparatów chemicznych: brak kart charakterystyki – u 84 podmiotów, nieprawidłowo sporządzone karty charakterystyki – w 16 przypad-

kach, w tym zakwestionowano karty dla 16 produktów, nieprawidłowo oznakowane pojemniki, zbiorniki, rurociągi zakwe-

stionowano u 17 podmiotów.

PRODUKTY BIOBÓJCZEZgodnie z ewidencją prowadzoną przez Inspekcję Sanitarną woje-

wództwa warmińsko-mazurskiego w 2010 roku 346 podmiotów wprowadzało do obrotu produktu biobójczy, w tym 2 podmioty zo-bowiązane były do uzyskania zezwolenia na wprowadzanie tych pro-duktów.

Ogółem przeprowadzono 216 kontroli w zakresie wprowadzania do obrotu produktów biobójczych zawierających substancje czynne wy-mienione w decyzjach Komisji Europejskiej o niewłączaniu niektórych substancji do załącznika I, IA lub IB dyrektywy 98/8/WE (głównie u pod-miotów prowadzących handel hurtowy i detaliczny) oraz 302 kontro-le w zakresie stosowania produktów biobójczych. W 34 przypadkach

Liczba zakładów pracy, w których w latach 2007-2010 stwierdzono przekroczenia NDS i NDN wg czynników szkodliwych

Liczba osób narażonych na wybrane czynniki szkodliwe i uciążliwe (stan na dzień 31.12.2010 r.)

Liczba podmiotów gospodarczych na terenie województwa warmińsko-mazurskiego w zależności od ich funkcji w łańcuchu dostaw


były to kontrole, w wyniku których stwierdzono naruszenie przepisów dotyczących produktów biobójczych, tj: wprowadzenie do obrotu produktu biobójczego bez wymaganego

pozwolenia – przez 10 podmiotów (27 produktów), wprowadzenie do obrotu produktu biobójczego zawierającego nie-

dozwolone substancje czynne – przez 7 podmiotów, nieaktualna data ważności produktów.

Ponadto na terenie powiatu olsztyńskiego wycofano z obrotu w 2010 r. bez wystawiania decyzji, 13 rodzajów preparatów w łącznej ilości 251 sztuk.

Podsumowując wyniki kontroli należy zaznaczyć, że po intensyw-nych działaniach kontrolnych PIS województwa asortyment zakwe-stionowanych produktów biobójczych uległ ograniczeniu. Można tak-że zauważyć, że zmalała znacznie ilość informacji napływających z in-nych województw dotyczących wycofania z obrotu na nadzorowa-nym terenie produktów biobójczych (w 2009 r. WSSE w Olsztynie otrzymała 21 informacji, w 2010 r. tylko 10). Ogółem wystawiono 19 decyzji dotyczących produktów biobójczych.

PREKURSORY NARKOTYKÓW KATEGORII 2 I 3Ogólna liczba podmiotów wprowadzających do obrotu prekursory

narkotyków kategorii 2 i 3 w 2010 r. wynosiła 44, w tym: prekursory kategorii 2 – 13 podmiotów, prekursory kategorii 3 – 33 podmioty.

Liczba stosujących prekursory narkotykowe –283 podmioty.Przeprowadzono łącznie 30 kontroli u podmiotów wprowadzających

do obrotu prekursory narkotyków oraz 162 kontrole u stosujących je. W 6 przypadkach stwierdzono naruszenie przepisów w zakresie prekur-sorów narkotykowych. Ogółem, wystawiono 6 decyzji dotyczących pre-kursorów narkotyków. Na terenie województwa nie zewidencjonowa-no eksporterów (do krajów trzecich) prekursorów kategorii 2 i 3.

KONTROLE PŁYWALNI KRYTYCHW ramach realizacji planu pracy przyjętego na 2010 r. pion higieny

pracy dokonał oceny narażenia zawodowego pracowników zatrudnio-nych w pływalniach krytych w zakresie zagrożeń chemicznych.

W województwie warmińsko-mazurskim pływalnie kryte funkcjonują na terenie 13 powiatów (26 pływalni pod nadzorem PSSE i 3 nadzoro-

wane przez WSSE). W 2010 r. skontrolowano 29 obiektów we współ-pracy z Oddziałami Higieny Komunalnej. W 19 stwierdzono nieprawidło-wości w zakresie higienicznych warunków pracy, tj.: brak instrukcji sto-sowania niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych (6), nie-prawidłowo sporządzona ocena ryzyka zawodowego (5), brak aktualne-go spisu stosowanych preparatów niebezpiecznych (4), brak odpowied-nich warunków do przechowywania odzieży roboczej pracowników (5).

NARAŻENI NA HAŁAS I DRGANIA MECHANICZNEPaństwowa Inspekcja Sanitarna województwa w minionym roku

skontrolowała 487 zakładów, w których pracownicy eksponowani są na hałas i drgania mechaniczne. Ogółem przeprowadzono w tych za-kładach 634 kontrole.

W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono, że: pracodawcy 244 zakładów nie posiadają aktualnych wyników ba-

dań i pomiarów, w 158 zakładach stwierdzono przekroczenia progów działania hała-

su i wibracji, co stanowi 32,7% wszystkich skontrolowanych zakła-dów.

Podjęte przez pracodawców działania zmniejszające ryzyko zawo-dowe to przede wszystkim:a) zastosowanie obudowy dźwiękoizolacyjnej maszyn, kabin, tłumi-

ków, ekranów i materiałów dźwiękochłonnych,b) ograniczanie czasu i poziomu narażenia oraz liczby osób narażonych

na hałas i drgania przez właściwą organizację pracy,c) oznaczenie znakami bezpieczeństwa miejsc pracy, w których wiel-

kości charakteryzujące hałas przekraczają NDN oraz wydzielenie strefy z takimi miejscami i ograniczenie do nich dostępu,

d) bieżące przeglądy i remonty maszyn, urządzeń,e) odpowiednio dobrane środki ochrony indywidualnej.

Liczba chorób zawodowych stwierdzonych w województwie war-mińsko-mazurskim w latach 2008-2010 w związku z narażeniem pra-cowników na hałas i wibrację:

Liczba pracowników w skontrolowanych zakładach, w których stwierdzono przekroczenia progów działania hałasu i drgań mechanicznych (wg powiatów)

16 Środowisko pracy

w 2008 roku – 1 przypadek (obustronny trwały ubytek słuchu), w 2009 roku – 2 zachorowania: (obustronny trwały ubytek słuchu

i zespół wibracyjny), w 2010 roku – 1 przypadek (obustronny trwały ubytek słuchu).

NADZÓR NAD CZYNNIKAMI BIOLOGICZNYMIW województwie warmińsko-mazurskim narażenie pracowników na

szkodliwe czynniki biologiczne występuje w 1932 zakładach, co sta-nowi ok. 34% wszystkich zakładów będących w ewidencji PIS woje-wództwa. W 2010 r. skontrolowano 636 zakładów, w których ogółem na szkodliwe czynniki biologiczne narażone były 17 033 osoby.

Najwięcej osób narażonych na szkodliwe czynniki biologiczne jest w służbie zdrowia (PKD 86 – 5214 osób), przetwórstwie spożywczym (PKD 10 – 3605 osób), rolnictwie (PKD 01– 1849 osób), leśnictwie (PKD 02 – 1022 osoby) – są to branże dominujące w naszym woje-wództwie. Dane liczbowe dotyczą zakładów skontrolowanych w 2010 r. (636 zakładów).

Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości podczas kontroli: brak oceny ryzyka dotyczącego czynników biologicznych – w 92 za-

kładach, brak rejestrów prac i rejestru pracowników narażonych na czynniki

biologiczne z gr. 3 – w 82 zakładach, brak procedur i instrukcji stanowiskowych – w 20 zakładach.

W 2010 r. dokonano szczegółowej oceny narażenia zawodowego na czynniki biologiczne w archiwach i bibliotekach. Osoby zatrudnione w tych obiektach narażone są na różne gatunki grzybów pleśniowych wykazujących działanie alergizujące i toksyczne, roztocza, bakterie.

Spośród skontrolowanych 29 obiektów, w 10 stwierdzono uchy-bienia. Szczególnie niepokojący jest niewłaściwy stan sanitarno-tech-niczny pomieszczeń magazynowych, gdzie stwierdzono duży stopień zagrzybienia powierzchni ścian, sufitów.

CHOROBY ZAWODOWEW 2010 roku do stacji sanitarno-epidemiologicznych wojewódz-

twa warmińsko-mazurskiego wpłynęły 163 zgłoszenia dotyczące po-dejrzeń chorób zawodowych. Przeprowadzono w związku z tym 182

postępowania, sporządzono 177 kart oceny narażenia zawodowego i przeprowadzono 127 wizytacji w ramach postępowań wyjaśniają-cych dotyczących chorób zawodowych. Wydano w sumie 175 de-cyzji, z czego: 85 decyzji stwierdzających choroby zawodowe (3 decyzje niepra-

womocne), 87 decyzji o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej, 3 decyzje umarzające postępowanie.

Ponadto PPIS wydali 12 postanowień dotyczących chorób zawodo-wych.

W porównaniu do roku 2009 zmniejszyła się znacznie liczba stwier-dzonych chorób zawodowych z 122 przypadków w roku 2009 do 82 w roku 2010. Najwięcej zachorowań odnotowano – podobnie jak w la-tach ubiegłych – w powiecie olsztyńskim (14 przypadków, co stano-wi 17,1% wszystkich stwierdzonych chorób zawodowych w woje-wództwie).

Wśród stwierdzonych chorób zawodowych w 2010 r. (82), podob-nie jak w latach ubiegłych, dominują choroby zakaźne i pasożytnicze albo ich następstwa – 61 przypadków (74,4%), w tym odnotowano 54 przypadki zawodowych zachorowań na boreliozę, 5 zachorowań na gruźlicę, jeden na WZW typu C oraz jedno zachorowanie na klesz-

Liczba zakładów pracy, w których występują narażenia na szkodliwe czynniki biologiczne na terenie województwa warmińsko--mazurskiego (wg powiatów – stan na dzień 31.12.2010 r.)

Choroby zawodowe stwierdzone w woj. warmińsko-mazurskim w latach 2005-2010


czowe zapalenie mózgu. Najwięcej zachorowań na boreliozę odnoto-wano w powiatach: piskim (8 przypadków), ostródzkim (6) i szczy-cieńskim (6). Zachorowania na boreliozę stwierdzono u 27 pracowni-ków leśnych, u 24 rolników indywidualnych, a pozostałe 3 zachoro-wania dotyczą innych grup zawodowych.

W opiece zdrowotnej (PKD 86) stwierdzono 4 choroby zawodowe, w tym: 3 zachorowania na gruźlicę (2 pielęgniarki z powiatu elbląskie-go, jeden lekarz z powiatu olsztyńskiego) i 1 zachorowanie na WZW typu C (jedna pielęgniarka z powiatu szczycieńskiego).

Ponadto stwierdzono 2 przypadki zachorowania na gruźlicę w do-mach pomocy społecznej (PKD 87) w powiecie działdowskim (opie-kun – wychowawca) i elbląskim (pokojowa).

„DOPALACZE”W związku z decyzją Głównego Inspektora Sanitarnego z 2 paździer-

nika 2010 r. w sprawie „wycofania z obrotu na terenie całego kraju wyrobów o nazwie „TAJFUN” oraz wszystkich podobnych wyrobów, mogących mieć bezpośredni wpływ na życie lub zdrowie ludzi oraz na-kazania zaprzestania działalności w obiektach służących produkcji, ob-rotowi hurtowemu i detalicznemu tych wyrobów”, nadzorem zostały objęte 33 obiekty (sklepy) wprowadzające na rynek na terenie woje-wództwa warmińsko-mazurskiego produkty określone jako wyroby ko-lekcjonerskie, tzw. dopalacze.

Do 5 października.2010 r. skontrolowano i zamknięto 32 obiekty na terenie 14 powiatów. Jeden obiekt (hurtownię) zewidencjonowano 24 listopada i w tym samym dniu unieruchomiono działalność. Kon-trole w obiektach przeprowadzone były przy współudziale funkcjona-riuszy policji. W ramach czynności kontrolnych pracownicy PSSE po-brali próbki produktów, tzw. dopalaczy, które przekazane zostały do badań do Narodowego Instytutu Leków w Warszawie. Ogółem prze-kazano do badań 355 prób.

W wyniku przeprowadzonych badań tzw. dopalaczy stwierdzono, że produkty te zawierają: substancje kontrolowane przez ustawę o przeciwdziałaniu narkoma-

ni: syntetyczny kanabinoidu, m.in. JWH-250, Mefedron – substancja psychotropowa gr. I-P, analogi strukturalne substancji wymienionych w załącznikach wymienionej ustawy – wszystkie te substancje wy-kazują działanie psychoaktywne;

surowce farmaceutyczne wykorzystywane do sporządzania lub wytwarzania produktów leczniczych – obrót nimi reguluje ustawa Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2001 r. Nr 126, poz. 1381 z późn. zm.);

wiele niezidentyfikowanych związków stanowiących zanieczyszcze-nia, które mogą pochodzić zarówno z syntezy substancji aktywnych, jak i z niewłaściwych warunków wytwarzania i/lub przechowywa-nia produktów gotowych.

W ramach prowadzanych działań mających na celu wycofanie z ob-rotu tzw. dopalaczy pracownicy PIS województwa dokonali przejęcia wymienionych wyrobów do depozytu (ponad 11 tys. opakowań) na czas niezbędny do przeprowadzenia badań.

Od 2 października do 3 grudnia 2010 r. przeprowadzono ogółem 56 kontroli i 23 rekontrole.

Zgodnie z ustawą z 8 października 2010 r. o zmianie ustawy o prze-ciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o PIS (Dz. U. Nr 213, poz. 1396) wprowadzony został zakaz wytwarzania i wprowadzania do obrotu na terenie kraju jakichkolwiek substancji (niezależnie od ich stanu fizyczne-go i źródła pochodzenia, w tym roślin, grzybów oraz ich części) lub pro-duktów, które mogą być używane jak środki odurzające lub substancje psychotropowe. Wyroby te zostały określone w ustawie jako środki za-stępcze. W przypadku stwierdzenia wytwarzania lub wprowadzania do obrotu środka zastępczego lub produktu, co do którego zachodzi podej-rzenie, że jest on środkiem zastępczym, właściwy państwowy inspek-tor sanitarny na podstawie art. 27c ustawy z 14 marca 1985 r. o Pań-stwowej Inspekcji Sanitarnej wstrzymuje (w drodze decyzji) jego wy-twarzanie lub wprowadzanie do obrotu lub nakazuje wycofanie produk-tu z obrotu na czas niezbędny do przeprowadzenia oceny i badań jego bezpieczeństwa, nie dłuższy jednak niż 18 miesięcy.

Próby tzw. dopalaczy przekazane do badań do Narodowego Instytutu Leków w Warszawie z województwa warmińsko-mazurskiego wg powiatów

18

Higiena dzieci i młodzieżyWraz z początkiem 2010 roku Państwowa Inspekcja Sani-tarna – zarówno w kraju, jak i na terenie województwa war-mińsko-mazurskiego – stanęła w obliczu zmian wynikają-cych ze zmiany ustawy z 14 marca 1985 roku o Państwo-wej Inspekcji sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851). Do tej pory nadzór nad zakładami nauczania i wychowania oraz wypoczynkiem dzieci i młodzieży spoczywał głównie na Państwowych Powiatowych Inspektorach Sanitarnych. Na mocy art. 12 ust. 1a pkt 1 przywołanej ustawy, Warmiń-sko-Mazurski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny stał się organem właściwym w stosunku do podmiotów, dla których powiat jest organem założycielskim lub organem prowadzącym, lub w których powiat jest podmiotem domi-nującym. Skutkiem tego zapisu było przejęcie przez War-mińsko-Mazurskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspek-tora Sanitarnego bezpośredniego nadzoru nad 189 zakłada-mi nauczania i wychowania na terenie całego wojewódz-twa warmińsko-mazurskiego.

Państwowa Inspekcja Sanitarna województwa warmińsko-mazur-skiego w roku 2010 nadzorowała 1403 zakłady nauczania i wycho-wania. Poza tym jej funkcjonariusze sprawowali nadzór nad zapew-nieniem bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu podczas wy-poczynku zimowego i letniego. W okresie ferii zimowych na terenie naszego województwa zgłoszono 98 placówek wypoczynku. Nato-miast w okresie letnich wakacji w elektronicznej bazie wypoczynku (funkcjonującej w związku ze zmianą rozporządzenia w sprawie wa-runków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowa-nia) znalazło się 914 turnusów wypoczynkowych. W nadzorowanych placówkach kontrolowano przestrzeganie przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące higieny procesu na-uczania oraz higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzę-tu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowo-wycho-wawczych, szkołach wyższych i ośrodkach wypoczynku.

W trakcie całego roku 2010 w stałych zakładach nauczania i wychowa-nia oraz placówkach wypoczynku dzieci i młodzieży pracownicy pionu hi-gieny dzieci i młodzieży Państwowej Inspekcji Sanitarnej przeprowadzili 3048 kontroli. W tym okresie wydano 519 decyzji administracyjnych oraz nałożono 9 grzywien w drodze mandatu karnego na sumę 1000 zł.

Stan placówek oświatowo-wychowawczych zlokalizowanych na te-renie województwa ocenić należy jako dobry. Wszystkie placówki oświa-towo-wychowawcze w roku 2010 zaopatrzone były w wodę bieżącą oraz posiadały podłączenia do kanalizacji. W omawianym okresie odno-towano 41 placówek funkcjonujących w budynkach nieprzystosowa-nych, budowanych pierwotnie z innym przeznaczeniem, gdzie – mimo procesów dostosowawczych – nie było możliwe spełnienie wszystkich wymagań. W 40 placówkach stwierdzono zły stan techniczny budyn-ków. Wart podkreślenia jest fakt, że na terenie województwa warmiń-

sko-mazurskiego uczniowie wszystkich zakładów nauczania i wycho-wania korzystają ze skanalizowanych sanitariatów w budynkach.

Państwowa Inspekcja Sanitarna województwa warmińsko-mazur-skiego oceniła również warunki do prowadzenia zajęć wychowania fi-zycznego w szkołach. Spośród skontrolowanych 669 szkół wszystkich typów w 396 zapewniono wystarczające warunki do prowadzenia za-jęć w-f. Niewystarczające warunki stwierdzono w 224 szkołach, zaś ich brak – w 49 szkołach. Problem ten próbuje się rozwiązać poprzez organizację zajęć w-f poza placówkami. I tak uczniowie 118 szkół ko-rzystają z basenu, 94 placówki zapewniają swoim uczniom możliwość skorzystania z sal gimnastycznych innych placówek lub miejskich kom-pleksów sportowych, a uczniom 38 szkół zapewniono zajęcia spraw-nościowe na siłowniach oraz w klubach fitness. 43 szkoły mają moż-liwość skorzystania z boisk lub stadionów sportowych.

Jednym z istotnych działań profilaktycznych podejmowanych przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest zapewnienie uczniom sta-nowiska pracy dostosowanego do wymagań ergonomii. Właściwie zaprojektowane i zestawione stanowisko pracy ucznia (ławka i krze-sło) pozwala zapewnić młodemu organizmowi maksymalny komfort w procesie uczenia się i zapobiega powstawaniu bądź pogłębianiu wad postawy. W tym celu w 122 szkołach i 60 przedszkolach ocenio-no zestawienie mebli i ich dostosowanie do wzrostu. Badaniami ob-jęto 1109 oddziałów, gdzie oceniono ogółem 18 552 stanowiska pra-cy uczniów/przedszkolaków. Nieprawidłowości stwierdzono w 86 pla-cówkach (312 oddziałów), gdzie z niewłaściwych stanowisk korzysta-ło 1377 dzieci i młodzieży. Stanowi to jedynie 7,4% wszystkich zba-danych stanowisk.

Poza oceną dostosowania umeblowania do wymagań ergonomii oce-niano także tygodniowe rozkłady zajęć lekcyjnych. Ogółem przeanali-zowano 2287 tygodniowych planów lekcji 217 szkół. W stosunku do 4 szkół, w których funkcjonowały nieprawidłowo ułożone plany lekcji wszczęto postępowanie administracyjne.

Badania dostosowania umeblowania do wymagań ergonomii w woj. warmińsko-mazurskim w roku 2010


Higiena radiacyjna

Jak co roku na terenie województwa warmińsko-mazurskiego w okre-sach wolnych od nauki szkolnej organizowano wypoczynek dla dzieci

i młodzieży. W trakcie ferii zimowych na terenie naszego wojewódz-twa funkcjonowało 98 placówek wypoczynku, natomiast latem w ogól-nopolskiej elektronicznej bazie danych znalazło się 914 turnusów. Ogó-łem z wypoczynku, który odbył się na terenie województwa skorzy-stało 43 020 uczestników.

Pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej starali się zadbać o właściwe warunki sanitarne, jak również bezpieczeństwo wypo-czywających. W tym celu Państwowa Inspekcja Sanitarna wojewódz-twa warmińsko-mazurskiego przeprowadziła 719 kontroli sanitarnych (622 kontrole letnich turnusów wypoczynkowych oraz 97 kontroli pla-cówek zimowych). Wśród skontrolowanych placówek sezonowego wypoczynku dzieci i młodzieży 18 nie zapewniło swoim uczestnikom właściwych warunków. Osoby odpowiedzialne za ten stan zostały uka-rane grzywnami w drodze mandatu karnego (4 mandaty na kwotę 500 zł). Na poprawę stanu obiektów, w których organizowany był wypo-czynek wydano także 6 decyzji administracyjnych.

Sezonowy wypoczynek w woj. warmińsko-mazurskim w roku 2010

Promieniowaniem nazywamy każdą formę energii wysyła-ną w postaci fal (np. promieniowanie radiowe, mikrofalo-we, ultrafioletowe, gamma, rentgenowskie) lub strumienia cząstek (promieniowanie alfa, beta, neutronowe). Najczę-ściej pojęcie to kojarzone jest ze światłem, ciepłem oraz substancjami promieniotwórczymi.

PROMIENIOWANIE W ŚRODOWISKU CZŁOWIEKAPromieniowanie jonizujące nie działa bezpośrednio na nasze zmysły,

lecz przenikając przez materię, powoduje powstawanie w niej ładun-ków elektrycznych, czyli jonizację. Promieniowanie jonizujące jest sto-sowane np. w energetyce, hutnictwie, przemyśle elektronicznym, che-micznym, wydobywczym. Urządzenia i źródła promieniowania jonizu-jącego są też powszechnie stosowane we współczesnej medycynie, zarówno w diagnostyce, jak i w leczeniu.

Promieniowanie jonizujące może uszkadzać żywe komórki, powodu-jąc negatywne skutki dla zdrowia. Stosunkowo wcześnie odkryto, że duża dawka promieniowania jonizującego może powodować tak cięż-kie schorzenia, jak choroba popromienna. Małe dawki nie powodują wystąpienia takich objawów, ale mogą zwiększyć ryzyko zachorowa-nia na nowotwory. Ryzyko to jest jednak bardzo małe.

W 2008 r. jedna czwarta średniej rocznej dawki skutecznej promienio-wania jaką otrzymywał statystyczny Polak pochodziła od zastosowań medycznych (wkład tej dawki systematycznie rośnie w stosunku do średniej rocznej dawki skutecznej). Celem ochrony radiologicznej w me-dycynie jest umożliwienie racjonalnego korzystania z dobrodziejstw wy-nikających ze stosowania promieniowania jonizującego. Ponieważ nie jest ono lekiem samo w sobie i nieumiejętnie zastosowane może być szkodliwe dla zdrowia, ustalone zostały zasady bezpiecznego wykorzy-stania promieniowania we współczesnej medycynie. Badanie diagno-styczne z wykorzystaniem promieniowania jonizującego wykonuje się

w większości przypadków na podstawie pisemnego skierowania le-karskiego wystawionego po upewnieniu się, że alternatywne niein-wazyjne i nienarażające na działanie promieniowania jonizującego metody, a także wcześniej wykonane badania z zastosowaniem pro-mieniowania nie mogą dostarczyć równoważnych informacji. Wyko-nuje się tylko takie procedury medyczne, które są prawnie dopusz-czone do stosowania. Dawki otrzymywane przez pacjentów utrzy-mywane są na bezpiecznych poziomach. Osoby wykonujące proce-dury radiologiczne posiadają specjalistyczną wiedzę i szczególne uprawnienia w zakresie ochrony radiologicznej pacjenta. Stosowa-na aparatura radiologiczna spełnia ustalone przepisami wymagania i podlega systematycznej kontroli. Podczas badań pacjent chroniony jest przed niepotrzebnym napromienieniem za pomocą osłon. Wyko-nywanie badań z zastosowaniem promieniowania jonizującego u ko-biet w ciąży, matek karmiących piersią i dzieci jest dozwolone, ale wy-maga szczególnie ostrożnego podejścia. Pacjent ma prawo do infor-macji o wielkości narażenia i ryzyku związanym z wykonywanym

20 Higiena radiacyjna

badaniem. Powyższe działania, w połączeniu z postępem technolo-gicznym sprawiły, że narażenie pacjenta na promieniowanie jonizu-jące pochodzące od zastosowań medycznych jest porównywalne z narażeniem na promieniowanie od źródeł naturalnych.

NADZÓR NAD PROMIENIOWANIEM JONIZUJĄCYM I NIEJONIZUJĄCYM

W strukturze Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej funk-cjonuje Oddział Higieny Radiacyjnej, który prowadzi działalność na rzecz ochrony ludzi w zakresie promieniowania rentgenowskiego stosowane-go w medycynie, promieniowania jonizującego stosowanego w medy-cynie nuklearnej oraz promieniowania elektromagnetycznego stosowa-nego w medycynie i przemyśle. Oddział Higieny Radiacyjnej stanowi or-gan I instancji na obszarze naszego województwa.

Do podstawowych zadań pionu Higieny Radiacyjnej należy: bieżąca działalność kontrolna nadzorowanych zakładów; wydawanie decyzji na uruchamianie i stosowanie aparatów rtg oraz

pracowni w zakresie diagnostyki medycznej i radiologii zabiegowej; wydawanie zgód na prowadzenie działalności związanej z narażeniem

na promieniowanie jonizujące w celach medycznych polegającej na udzielaniu świadczeń medycznych z zakresu rentgenodiagnostyki, dia-gnostyki i leczenia chorób nienowotworowych oraz paliatywnego le-czenia chorób nowotworowych z wykorzystaniem produktów farma-ceutycznych i zabiegów z zakresu radiologii zabiegowej;

prowadzenie baz danych dotyczących źródeł promieniowania joni-zującego i źródeł pól elektromagnetycznych;

opiniowanie projektów gabinetów rtg wraz z obliczeniem osłon sta-łych przed promieniowaniem X;

opiniowanie raportów oddziaływania na środowisko źródeł pól elek-tromagnetycznych;

prowadzenie dwóch podstawowych placówek pomiarów skażeń promieniotwórczych;

poświadczanie poziomu skażeń promieniotwórczych wybranych pro-duktów rolno-spożywczych eksportowanych do krajów poza UE;

współpraca z Państwową Agencją Atomistyki oraz wojewódzkim konsultantem ds. radiologii;

współpraca z Wydziałem Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowe-go Urzędu Wojewódzkiego w przypadku wystąpienia zdarzeń radia-cyjnych o zasięgu wojewódzkim.

NADZÓR NAD OBIEKTAMI STOSUJĄCYMI PROMIENIOWANIE RENTGENOWSKIE

W 2010 r. w województwie warmińsko-mazurskim działało 289 pra-cowni rentgenowskich, w których zainstalowane były 402 aparaty.

W 2010 r. rozpoczęto wykonywanie pełnych testów jakości aparatu-ry rtg w 25% obiektów z zaplanowanych do kontroli na dany rok. W ubie-głym roku wykonano 275 elementów testów jakości przy aparatach rtg, w tym 33 pełne testy. Przeprowadzona analiza testów jakości aparatu-ry rtg wykazała, że nowe aparaty w większości spełniają wymagania określone w obowiązujących przepisach. Wymaganych kryteriów czę-sto nie spełniały aparaty wyprodukowane w latach 80. Na podstawie wykonanych testów jakości usunięto z rynku przestarzałe aparaty i wy-mieniono na aparaturę bezpieczniejszą dla pacjentów. W roku 2010 w naszym województwie liczba aparatów rtg wyprodukowany prze 1980 rokiem stanowiła tylko 4% całkowitej liczby pracujących aparatów rtg.

W roku 2010 zaobserwowano dalszą tendencję zmiany systemu re-jestracji obrazu rtg z konwencjonalnej na cyfrową i ucyfrowienie sys-temu. Wiąże się to z możliwością obniżenia dawki otrzymywanej przez pacjenta i jest przyjazne dla środowiska.

W ubiegłym roku w województwie pracowało 18 tomografów kom-puterowych (przybyło 6). Ponadto w grudniu 2010 r powstała nowa placówka zlokalizowana na terenie Wojewódzkiego Szpitala Specjali-stycznego w Olsztynie – komputerowa tomografia emisyjna (SPECT/PET). Jest to nowoczesna technika obrazowania, która wykorzystuje jednocześnie tomografię komputerowa i medycynę nuklearną. Pozwa-la na trójwymiarowe dynamiczne obrazowanie tkanek, narządów lub całego ciała z użyciem małych ilości radiofarmaceutykow.

Osoby pracujące w narażeniu na promieniowanie jonizujące objęte były pomiarami dawek indywidualnych (1182 osoby). W minionym roku nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych dawek rocznych i kwartalnych u tych osób. Na tej podstawie ocenia się, że ochrona na stanowiskach pracy jest właściwa. Jest to efekt wieloletniego nad-zoru pracowników Oddziału Higieny Radiacyjnej nad placówkami sto-sującymi promieniowanie X w medycynie.

NADZÓR NAD OBIEKTAMI STOSUJĄCYMI PROMIENIOWANIE NIEJONIZUJĄCE

Oddział Higieny Radiacyjnej prowadzi nadzór nad źródłami emitujący-mi pola elektromagnetyczne w zakresie od 0 Hz do 300 GHz. Na tere-nie województwa były 62 zakłady stosujące 265 urządzeń będących źródłami tych pól. Skontrolowano 100 urządzenia w 27 zakładach.

Ocena warunków pracy przy źródłach pól elektromagnetycznych prowa-dzona jest w oparciu o przeprowadzane pomiary. Największe zagrożenie

Przeciętne narażenie pacjenta na promieniowanie w rutynowych badaniach medycznych


Zwalczanie chorób zakaźnych

dla pracowników stanowią diatermie krótkofalowe oraz zgrzewarki wy-sokiej częstotliwości. Na podstawie przeprowadzanych pomiarów pól stwierdza się, że w większości pracownicy pracują w warunkach naraże-nia na ekspozycję dopuszczalną i pomijalną. Spośród całkowitej liczby osób pracujących w narażeniu na pola elektromagnetyczne (662 osoby) tylko 28 miało limitowany czas pracy celem uniknięcia ekspozycji nadmiernej. Sytuacja taka miała miejsce na stanowiskach pracy przy niektórych zgrze-warkach wysokiej częstotliwości i przy diatermiach chirurgicznych.

Na terenie naszego województwa pracują cztery urządzenia NMR (rezonans magnetyczny). W roku 2010 zainstalowany został nowy NMR (3 teslowy) w Szpitalu Klinicznym UWM w Olsztynie. Urządze-nie to jest wyższej klasy od dotychczas pracujących (1,5 teslowych), co daje szersze możliwości diagnostyczne.

Pracownicy pionu Higieny Radiacyjnej wykonali także pomiary pól w ramach dwóch kontroli interwencyjnych. Sprawa dotyczyła stacji bazowej telefonii komórkowej zainstalowanej na dachu budynku miesz-kalnego w Olsztynie oraz mieszkania sąsiadującego z firmą Multime-dia w Ełku. Pomiary nie wykazały zagrożenia ze strony urządzeń nadaw-czych zarówno stacji bazowej, jak i urządzeń firmy Multimedia.

SKAŻENIA PROMIENIOTWÓRCZEZgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 17 grudnia 2002 r. (Dz.

U. Nr 239, poz. 2030) w sprawie stacji wczesnego wykrywania ska-żeń promieniotwórczych i placówek prowadzących pomiary skażeń

promieniotwórczych w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicz-nej pracują podstawowe placówki pomiarów skażeń. Na terenie wo-jewództwa warmińsko-mazurskiego w ramach OHR pracują dwie pla-cówki pomiarów skażeń promieniotwórczych z siedzibą w Olsztynie i Elblągu. Placówki te włączone są do krajowego monitoringu radia-cyjnego kraju.

Pomiary skażeń promieniotwórczych żywności, zboża i pasz suro-wych wykonywane były zgodnie z harmonogramem zatwierdzonym przez Państwową Agencję Atomistyki. Ponadto w ramach działalno-ści Państwowej Inspekcji Sanitarnej „Bezpieczeństwo Zdrowotne Żyw-ności” prowadzony był monitoring żywności z terenu naszego woje-wództwa.

W Olsztynie prowadzone były pomiary skażeń promieniotwórczych w bezpośredniej próbce spektrometrem firmy Canberra. Metoda po-miarów aktywności promieniotwórczej Cs-137 w próbkach żywności od 2004 r. posiada certyfikat akredytacji PCA.

Placówka Pomiarów Skażeń w Elblągu pobierała próbki zgodnie z zatwierdzonym harmonogramem PAA i przekazywała je placówce w Olsztynie do analizy metodą spektrometryczną. Z powodu nie-sprawnej i wyeksploatowanej aparatury Placówka Pomiarów Skażeń w Elblągu zostanie zlikwidowana. Placówka w Olsztynie bierze udział w badaniach międzylaboratoryjnych oceniających poprawność pro-wadzonych pomiarów. Od lat jest oceniana jako jedna z najlepszych w kraju.

W przypadku większości chorób zakaźnych sytuacja epide-miologiczna w województwie warmińsko-mazurskim sys-tematycznie się poprawia. Podobnie jak w latach ubiegłych, nie zarejestrowano zachorowań na dur brzuszny, błonicę, wściekliznę u ludzi, poliomyelitis oraz na odrę.

INWAZYJNA CHOROBA MENINGOKOKOWAW 2010 r. wiele uwagi poświęcono działaniom profilaktycznym i edu-

kacyjnym dotyczącym zakażeń mieningokokowych. Ze względu na cięż-ki przebieg i dużą śmiertelność zakażenia te postrzegane są jako jed-ne z najbardziej niebezpiecznych zakażeń bakteryjnych u człowieka.

W 2010 r. zarejestrowano łącznie 14 przypadków Inwazyjnej Cho-roby Meningokokowej o charakterze zachorowań pojedynczych, nie powiązanych ze sobą epidemiologicznie. Doszło do zgonu dwojga dzieci: jedno w wieku 10 miesięcy, drugie zaś 2 lata oraz zgonu osoby w wieku 17 lat. Zachorowania najczęściej występowały w grupie najmłodszych dzieci od 0-3 roku życia (8 przypadków – 57%) oraz w wieku 5-17 lat (2 zachorowania –14%). Najwyższe wskaź-niki zapadalności wystąpiły w powiecie ełckim (4 zachorowania – 4,6/100 tys.) oraz elbląskim (5 zachorowań – 2,7/100 tys.). Je-śli chodzi o Neisseria Meningitidis typ B wystąpiło 12 zachorowań (85,7%), typ C – 2 zachorowania: po jednym w powiecie ełckim i elbląskim.

CHOROBY PRZENOSZONE PRZEZ KLESZCZEProblemem województwa warmińsko-mazurskiego – z uwagi na

endemiczne występowanie zakażonych kleszczy – jest wysoki współ-czynnik zapadalności na boreliozę (prawie trzykrotnie wyższy niż w kraju) i kleszczowe zapalenie mózgu (siedmiokrotnie wyższy niż w kraju). Przypadki zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu kon-centrują się głównie w powiatach wschodnich województwa, nato-miast zachorowania na boreliozę rejestrowane są na terenie wszyst-kich powiatów.

Wskaźniki zapadalności na Inwazyjną Chorobę Meningokokową w Polsce i woj. warmińsko-mazurskim w latach 2003-2010

22 Zwalczanie chorób zakaźnych

ZACHOROWANIA NA WZW A, B I CPolepszający się stan sanitarno-higieniczny placówek służby zdro-

wia, skuteczność nadzoru nad zapobieganiem zakażeniom związanym z naruszeniem ciągłości tkanek na drodze zabiegów medycznych i nie-

medycznych są istotnymi czynnikami wpływającymi na ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń wirusem HBV i HCV.

W 2010 r. zanotowano wzrost zachorowań na WZW B – z 10 przy-padków w 2009 r. do 11 w 2010 r. (wsk. zap. 0,8). Wśród zgłoszo-nych 11 przypadków WZW B aż 10 (90%) stanowiły zachorowania przewlekłe. W porównaniu do roku ubiegłego zanotowano wzrost zachorowań na WZW C – z 24 do 39 przypadków (wsk. zap. 2,7). Od wielu lat wskaźniki zapadalności na WZW B i C są w naszym wo-jewództwie o 2-3 pkt. niższe od wskaźników krajowych.

W 2010 r. w województwie warmińsko-mazurskim zarejestrowano 3 przypadki zachorowań na WZW A (wsk. zap. 0,2; wsk. krajowy 0,4). Dwie osoby zachorowały po wcześniejszym pobycie w Egipcie.

BIEGUNKI U DZIECI DO LAT 2Liczba zachorowań na biegunki u dzieci do lat 2 zmniejszyła się

z 1810 (wsk. zap. 555,7) w 2009 r. do 1763 (wsk. zap.538,7) w 2010 r. Wszystkie laboratoria szpitalne (z wyjątkiem szpitala w Biskupcu) diagnozowały nieżyty żołądkowo-jelitowe w kierunku rotawirusów i adenowirusów.

Zmalała liczba zgłoszonych biegunek wywołanych przez rotawirusy. Wysokie wskaźniki zapadalności na nieżyty żołądkowo-jelitowe u dzie-ci do lat 2 są wynikiem dobrej diagnostyki i zgłaszalności tych zacho-rowań przez lekarzy organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Nie-stety, podobnie jak w latach ubiegłych, badaniom diagnostycznym poddano w zdecydowanej większości dzieci hospitalizowane (96%).

ZATRUCIA POKARMOWEW województwie warmińsko-mazurskim od wielu lat dominującym

czynnikiem etiologicznym bakteryjnych zatruć pokarmowych są od-zwierzęce typy pałeczek Salmonella, wśród których dominuje Salmo-nella Enteritidis. W 2010 roku zgłoszono 530 przypadków zakażeń wy-wołanych tymi drobnoustrojami, w tym 7 pozajelitowych.

Wśród czynników etiologicznych innych bakteryjnych zakażeń/zatruć pokarmowych dominowały bakterie z rodzaju: E. coli biegunkotwór-cze (19 zach.), Campylobacter (68 zach.) i Yersinia (9 zach.). Odnoto-wano również jedno zachorowanie na czerwonkę wywołane przez Shi-gella Flexneri – nie udało się ustalić źródła zakażenia.

W roku 2010 zarejestrowano i opracowano w województwie 15 ognisk/zakażeń pokarmowych (o 3 ogniska więcej niż w roku ubie-głym). Narażonych ogółem było 1660 osób, zachorowało 287, w tym 111 dzieci do lat 14. Hospitalizacji wymagały 62 osoby. Czynnikiem

Wspólczynnik zapadalności na wirusowe zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze w latach 200-2010

Współczynnik zapadalności na boreliozę w Polsce i woj. warmińsko-mazurskim w latach 2000-2010

Nieżyty jelitowe wywołane przez rotawirusy w latach 2005-2010

Lata

Liczba zachorowań w woj. warmińsko-mazurskim

Liczba zachorowań w Polsce

ogółem w tym hosp. wsk. zapad. ogółem wsk. zapad.

2005 400 394 28,8 9 994 26,12006 797 757 55,8 15 682 41,12007 661 661 46,3 15 181 39,82008 1422 1239 99,7 23 646 62,02009 1147 1121 80,4 21 951 57,62010 1113 1069 77,9 20 890 54,7

Zachorowania na WZW B i WZW C w woj. warmińsko-mazurskim w latach 2000-2010


etiologicznym ognisk/zatruć pokarmowych były: norowirusy, rotawi-rusy, Salmonella Enteritidis i Hadar, Campylobacter oraz larwy włośni. W trzech ogniskach (44 zachorowania) nie ustalono czynnika etiolo-gicznego, w trzech innych czynnikiem etiologicznym były Salmonella Enteritidis, a nośnikiem zakażone jaja kurze. Cztery ogniska (159 za-chorowań, w tym u 34 dzieci do lat 14) to zakażenia wywołane przez norowirusy, dwa – to zakażenia szpitalne. Zachorowały 32 osoby – nie ustalono źródła zakażenia. Pozostałe ogniska miały miejsce na kolo-niach letnich lub w internatach szkół (wywołane przez norowirusy, Campylobacter lub nieustalony czynnik etiologiczny).

Wystąpiło jedno ognisko zarażenia larwami włośni. Narażonych było 28 osób, zachorowało 10, hospitalizowano 6. Przebieg choroby był łagodny. Zachorowania wystąpiły po spożyciu wyrobów wędliniarskich z mięsa dzi-ka, w których stwierdzono dużą ilość inwazyjnych larw włośni.

GRUŹLICAW 2010 r., podobnie jak w poprzednich latach, rejestrację zachorowań

na gruźlicę oraz sprawozdawczość prowadził SP Zespół Gruźlicy i Cho-rób Płuc w Olsztynie. Z otrzymanych sprawozdań wynika, że w naszym województwie zmniejszyła się liczba zachorowań z 295 (wsk. zap. 20,7) w 2009 r. do 260 zachorowań (wsk. zapad. –18,2) w 2010 r.

KRZTUSIECW 2010 r. nastąpiło zmniejszenie liczby zachorowań na krztusiec. Zare-

jestrowano 4 przypadki (wsk. zap. 0,28), zaś w 2009 r. zgłoszono 12 za-chorowań (wsk. zap.0,8, w Polsce – 0,33). Wszystkie przypadki zostały potwierdzone serologicznie. Wiek chorych: 2 lata, 5 lat, 13 i 28 lat.

GRYPAW 2010 roku wirus grypy był przyczyną 14 408 przypadków zacho-

rowań (wsk. zap. 10), co oznacza spadek w stosunku do roku poprzed-niego o 60 659 przypadków.

Na grypę A/H1N1 zachorowało 10 osób (przypadki potwierdzone la-boratoryjnie), w tym 10 hospitalizowano. Zmarły 2 osoby w grupie wie-kowej 40-49 lat. Zachorowania na grypę miały bardzo łagodny przebieg. Chorowały głównie dzieci w wieku od 0-4 lat (27%) oraz 5-14 lat (23%). Zachorowania u osób w wieku powyżej 65 lat stanowiły 6%.

Laboratorium Badań Epidemiologiczno-Klinicznych WSSE w Olszty-nie pobrało próby do badań od 39 osób, także mieszkańców innych województw. Grypę A/H1N1 potwierdziło u 15 z nich. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna brała aktywny udział w nadzorze nad grypą w systemie SENTINEL. Współpracowała z 5 poradniami ro-dzinnymi znajdującymi się na terenie Olsztyna (NZOZ Remedium), Or-nety (NZOZ Zdrowie), Gietrzwałdu (NZP i SOZ SALUMAR), Ostródy (NZOZ Medical Center) i Lidzbarka Warmińskiego (SNZOZ Eskulap, NZOZ Twój Partner). W ramach systemu SENTINEL Laboratorium WSSE w Olsztynie wykonało 3 próby, wirus A/H1N1 potwierdziło u jednego chorego.

W związku z utrzymującym się zagrożeniem bioterrorystycznym i gry-pą pandemiczną podjęto szereg działań mających na celu zabezpiecze-nie ludności przed wystąpieniem zagrożeń czynnikami biologicznymi. Warmińsko-Mazurski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny uczest-niczył w pracach Wojewódzkiego Zespołu Reagowania Kryzysowego.

Uaktualniono i zmodyfikowano plan wojewódzki oraz powiatowe plany reagowania kryzysowego na wypadek wystąpienia grypy pandemicznej i zagrożeń czynnikami biologicznymi.

STAN SANITARNO-TECHNICZNY PLACÓWEK SŁUŻBY ZDROWIA

W roku 2010 Wojewódzka i Powiatowe Stacje Sanitarno-Epidemio-logiczne objęły nadzorem 2558 placówek służby zdrowia, w tym 41 szpitali. Wykonano 3056 kontroli i opracowano 5595 jednostek cho-robowych. Skontrolowano 100% szpitali oraz 82% placówek otwartej służby zdrowia.

W przypadku 41 szpitali województwa warmińsko-mazurskiego pra-cownicy PIS wydali 17 decyzji podstawowych, o 41 mniej niż w roku 2009. Mandatów karnych nie nakładano.

W lecznictwie otwartym pracownicy PIS wydali 58 decyzji podsta-wowych, czyli o 6 decyzji mniej niż w roku 2009. Mandatem karnym ukarano 5 osób na kwotę 1900 zł (3 mandaty w powiecie iławskim).

Pomimo stale poprawiającego się stanu sanitarnego placówek opie-ki zdrowotnej, jeszcze w 75 z nich stwierdzono niezadowalający stan sanitarno-techniczny (w tym w 18 szpitalach oraz 57 przychodniach i poradniach). Sterylizacja sprzętu medycznego w placówkach służby zdrowia odbywała się wyłącznie w sterylizatorach parowych, gazo-wych i plazmowych. W 2010 r. pracownicy PSSE nie kontrolowali te-stami biologicznymi cykli sterylizacji. Pracownicy otwartych placówek ochrony zdrowia przeprowadzili biologiczną kontrolę skuteczności ste-rylizacji w 7699 cyklach, zakwestionowano 22 cykle, co stanowi 0,28%. W szpitalach przebadano próbą biologiczną 37 009 cykli sterylizacji, zakwestionowano 7, co stanowi 0,01%. Przebadano również 7683 cy-kle sterylizacji tlenkiem etylenu, nie zakwestionowano żadnej próby.

W większości przypadków szpitale nie spełniają w całości wymo-gów Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 10 listopada 2006 r. w spra-wie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. Jedynie Szpital Uzdrowiskowy NZOZ „WITAL” w Gołdapi i SPZ Gruźli-cy i Chorób Płuc w Olsztynie spełnia te wymogi. Bliskie spełnienia wy-magań są też: Szpital Powiatowy w Nowym Mieście Lubawskim, Szpi-tal Powiatowy w Iławie, Mazurskie Centrum Zdrowia Zakład Opieki Zdrowotnej „Promedica” w Ełku, Szpital Powiatowy w Biskupcu, szpi-tal w Olecku i Ostródzie.

W roku 2010 w szpitalach dokonano wielu istotnych modernizacji oraz doposażono je w sprzęt. Do wymogów przytoczonego rozporzą-dzenia dostosowano: SPZ Gruźlicy i Chorób płuc w Olsztynie (izolatka i klimatyzacja z podciśnieniem dla osób prątkujących), 2 centralne ste-rylizatornie (Ostróda, Iława). Remontowi poddano większość oddzia-łów szpitalnych, kontynuowano rozpoczęte inwestycje.

Wszystkie szpitale w województwie mają opracowane i zatwierdzo-ne programy dostosowawcze. W 2010 r. 10 szpitali wystąpiło do PWIS o przedłużenie terminu realizacji programu dostosowawczego ze wzglę-du na brak środków finansowych.

Wszystkie szpitale mają powołane Komitety i Zespoły Kontroli Zaka-żeń Szpitalnych. Skład większości z nich merytorycznie odpowiada Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 21 grudnia 2004 r. W oddziałach zabiegowych wprowadzono czynną rejestrację zakażeń szpitalnych.

24

Sekcja szczepień ochronnych

Raporty roczne o zakażeniach zakładowych i drobnoustrojach alar-mowych za rok 2010 nadesłały wszystkie szpitale. Dane z raportów pozwoliły na dokonanie oceny występowania drobnoustrojów alarmo-wych w różnych typach oddziałów oraz stopnia wykorzystania diagno-styki mikrobiologicznej.

W województwie warmińsko-mazurskim utrzymuje się korzystna tendencja wzrostu liczy badań mikrobiologicznych wykonywanych na łóżko/rok. Pozostałe szpitale, w większości psychiatryczne, rehabilita-

cyjne lub małe szpitale powiatowe, wykonały od pojedynczych badań do dwóch badań/łóżko/rok.

W 2010 roku szczególnie wielu zmian w otwartej służbie zdrowia dokonano w powiatach: iławskim, ostródzkim i piskim. W miejsce starych gabinetów dentystycznych i gabinetów podstawowej opie-ki zdrowotnej powstały nowe – spełniające wymagania. W wielu placówkach przeprowadzono kapitalne remonty oraz doposażono je w niezbędny sprzęt. Prace malarskie i niewielkie modernizacje prze-prowadzono prawie we wszystkich poradniach. Czystość i estetyka placówek nie budzi zastrzeżeń. Budynki są dobrze oznakowane, obej-ścia są systematycznie sprzątane.

ZMIANY W PLACÓWKACH SŁUŻBY ZDROWIA W STOSUNKU DO LAT POPRZEDNICH:1. We wszystkich gabinetach zabiegowych, salach chorych oraz w bru-

downikach znajdują się pojemniki ze środkiem dezynfekcyjnym.2. Od 2009 r. każdy noworodek ma indywidualny zestaw (spirytus do

pępka, miarę centymetrową jednorazową, kremy do pielęgnacji pępka, krople do zabiegu Credego).

3. Zlikwidowano wspólne sale obserwacji noworodka po porodzie.4. W szpitalach wzrosła liczba dezynfekcji rąk w przeliczeniu na jedne-

go pacjenta/dzień oraz personelu w przeliczeniu na osobę/dzień.5. W wielu szpitalach (w szczególności w oddziałach położniczo-nowo-

rodkowych) zmniejszyła się znacznie liczba wykrytych patogenów alarmowych. Patogeny alarmowe aż w 50-60% są pochodzenia pozaszpitalnego.

6. Szpitale i placówki otwartej opieki zdrowotnej, publiczne i niepu-bliczne, są systematycznie modernizowane i doposażane w braku-jący sprzęt medyczny i urządzenia.

7. Stan sanitarno-techniczny szpitali i placówek otwartej opieki zdro-wotnej jest zadowalający i systematycznie się poprawia.

Wskaźniki badań mikrobiologicznych

ROK 2007 2008 2009 2010Średni wskaźnik liczby badań

w przeliczeniu łóżko/rok 18 23,5 23,5 23,4

Liczba badań/1pacjenta 0,4 0,6 0,6 0,6

Liczba badań mikrobiologicznych wykonanych w szpitalach w woj. w-m w 2010 r.

Lp. Liczba szpitali

Liczb badań mikrobiologicznych

wykonanych na 1 łóżko

% łóżek w województwie

Liczba łóżekogółem

1 3 60-62 8,6% 6182 1 52 2,3% 2653 4 36-41 10,6% 7654 1 32 1,5% 1125 8 21-26 28,3% 20386 5 16-17 12,9% 9347 1 10 0,4% 308 2 8 3,5% 2569 3 5-6 2,7% 199

RAZEM 28 71,2% 5117

Sekcja Szczepień Wojewódzkiej Inspekcji Sanitarnej, jako instancja kontrolna I i II° sprawuje nadzór nad wykonywa-niem rządowego programu uodporniania wrażliwych popu-lacji (zgodnie z rozp. MZ dotyczącym Programu Szczepień Ochronnych) w 411 jednostkach służby zdrowia w woje-wództwie.

Fachowy personel, właściwe rozumienie obowiązków, ustawiczne dokształcanie się pracowników Sekcji, innowacyjność działań WSSE oraz determinacja w wykonywaniu pracy umożliwiają województwu najlepszą w Polsce od lat (w 2009 r. średnio o 10-15 % wyższą) reali-zację programu obowiązkowego uodpornienia populacji w wieku 0-19 roku życia.

W 2010 roku w województwie: szczepienia pierwotne przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi

w pierwszym roku życia wykonano w 66,9% (wymagane => 55%);

przeciwko odrze, śwince i różyczce w 2 roku życia – w 97,8% (wymagane=> 95%);

przeciwko odrze, śwince i różyczce w dziesiątym roku życia – w 99,6 %;

przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi w 14 roku życia – w 99,3 %;

przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi w 19 roku życia – w 99,2 %.

Wykonawstwo pozostałych szczepień obowiązkowych odpowiadało wy-maganym standardom lub również znacząco je przekraczało. Powyżej średniej krajowej wykonana została realizacja szczepień zalecanych.

Wprowadzono system obligatoryjnych szkoleń dla pracowników WSSE i PSSE dotyczący ustawowych zadań PIS w zakresie polityki zdrowotnej państwa, w tym dotyczący czynnej profilaktyki i nadzoru


Laboratorium Badań Epidemiologiczno-Klinicznych

państwa nad zwalczaniem chorób zakaźnych (konferencje wojewódz-kie oraz międzywojewódzkie dla pracowników PIS i służby zdrowia w Krynicy Morskiej i Krakowie).

W 2010 r. Sekcja zorganizowała i przeprowadziła, jako jedna z nie-licznych WSSE w kraju, „Kursy Specjalistyczne ze Szczepień Ochron-nych” dla pielęgniarek (trzy) oraz „Kursy Specjalistyczne ze Szczepień Ochronnych Noworodków” dla położnych.

Do 31 XII 2010 r. WSSE w Olsztynie posiadała największy w woje-wództwie i kraju Punkt Szczepień nieobowiązkowych ze swoimi filiami we wszystkich powiatach województwa, wykonujący szczepienia prze-ciwko wzw A, B, MMR, grypie, KZM, błonicy, tężcowi, krztuścowi, po-lio, HIB, ospie wietrznej, wściekliźnie, meningokokom, rotawirusom, przeciwko rakowi szyjki macicy, durowi brzusznemu, cholerze.

W 2010 r. ścisła współpraca Sekcji Szczepień Ochronnych oraz Punk-tu Szczepień WSSE z Urzędem Miasta w Olsztynie umożliwiła wyko-nanie szczepień ochronnych:

przeciwko wzw typu B pracowników Straży Miejskiej i MOPS (303 osoby),

przeciwko grypie – 420 mieszkańców miasta powyżej 65 roku życia oraz pracowników służb miejskich,

seniorów z osiedla Podleśna.

Ogółem w 2010 r. Punkt Szczepień WSSE wykonał 26 708 nieobo-wiązkowych szczepień zalecanych, w tym 7 600 przeciwko grypie. W ciągu 18 lat swojego istnienia (1993-2010) uodpornił ponad 561 000 mieszkańców województwa, przyczyniając się do znaczącej redukcji zachorowań w regionie.

Laboratorium Badań Epidemiologiczno-Klinicznych Woje-wódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Olsztynie to Laboratorium z wieloletnimi tradycjami – funkcjonuje od 1952 roku. Wykonuje szeroki wachlarz badań z zakresu dia-gnostyki bakteriologicznej, mikologicznej, serologicznej i wi-rusologicznej.

LBEK, jako jedno z niewielu w Polsce laboratoriów medycznych, po-siada certyfikat akredytacji AB448 Polskiego Centrum Akredytacji na większość metod badawczych.

W 2010 r. LBEK kontynuowało badania w ramach diagnostyki bak-teriologicznej, parazytologicznej, mikologicznej, serologicznej i wi-rusologicznej dla klientów województwa warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego, podlaskiego i pomorskiego.

Laboratorium wykonuje badania dla wielu przychodni i szpitali, m.in. w Ostródzie, Morągu, Iławie, Olsztynie (Szpital Wojewódzki, Miejski, Dziecięcy, MSWiA, Uniwersytecki, Gruźlicy i Chorób Płuc), Biskupcu, Lidzbarku Warmińskim, Ełku, Bartoszycach, Giżycku, Piszu, Elblągu, Nidzicy, Działdowie, Szczytnie, Kętrzynie, Olecku, Gołdapi.

W Laboratorium wdrożono badania w kierunku:a) grzybów pleśniowych i drożdżopodobnych w środowisku pra-

cy i bytowania człowieka (LBEK jest jedynym wykonującym ta-

kie badania w województwie warmińsko-mazurskim i jednym z nielicznych w kraju; jako jedyne w kraju posiada na nie akre-dytację PCA),

b) wirusa cytomegalii metodą Real Time PCR,c) alergii.

Jako jedno z niewielu w regionie prowadzi genotypowanie wirusa brodawczaka ludzkiego HPV metodami biologii molekularnej.

Jako jedyne w województwie współpracuje w zakresie wirusolo-gicznej diagnostyki molekularnej przeszczepów z nowo powstałym w województwie Oddziałem Transplantologii.

Jako jedyne w województwie jest przygotowane do badań w kie-runku błonicy (Corynebacterium dyphtheriae), krztuśca (Bordetella pertussis), cholery (Vibrio cholerae).

Jako jedyne w województwie oznacza antygen Legionella pneumo-phila w moczu osób z atypowymi zapaleniami płuc.

Jako jedyne w województwie wykonuje badania w zakresie zaka-żeń przewodu pokarmowego w kierunku: pałeczek Campylobacter spp., toksyn bakteryjnych – toksyny botulinowej (jad kiełbasiany), enterotoksyny gronkowcowej, toksyny A/B Clostridium difficile oraz toksyny Clostridium perfringens, noro- i hantawirusów.

Monitoruje zakażenia enterokrwotocznymi pałeczkami E.coli O157. Monitoruje inwazje pasożytnicze dzieci z domów dziecka, przedszkoli

i siedmiolatków – środowiska najbardziej narażone na zarażenia

26

Promocja zdrowia i oświata zdrowotna

pasożytnicze. Takiej oceny sytuacji epidemiologicznej w zakresie parazytoz dokonuje w województwie tylko WSSE w Olsztynie.

W 2010 r. Laboratorium realizowało program nadzoru nad grypą SEN-TINEL – zgodnie z wymaganiami WHO i EU. Kontynuowało diagnosty-kę w kierunku grypy A, B, A/H1N1/v metodami hodowlaną i genetycz-ną, obsługując oprócz woj. warmińsko-mazurskiego także wojewódz-twa: pomorskie, zachodniopomorskie, podlaskie. Laboratorium od wie-lu lat współpracuje z Krajowym Ośrodkiem ds. Grypy w Warszawie.

LBEK wykonuje badania mikrobiologiczne dla szpitali na terenie woj. warmińsko-mazurskiego.

Pracownicy Laboratorium przeprowadzili liczne szkolenia dla perso-nelu placówek służby zdrowia, inspekcji sanitarnej, gabinetów ko-smetycznych i fryzjerskich, zakładów przemysłowych w zakresie mycia i dezynfekcji oraz czynników biologicznych i zagrożeń w śro-dowisku pracy.

Pracownicy systematyczne prowadzą szkolenia z diagnostyki mikro-biologicznej dla studentów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Zapoznają ze swoją pracą uczniów szkół podstawowych i ponad-podstawowych.

W 2010 r. LBEK uzyskało akredytację na kolejnych 5 metod badaw-czych i posiada obecnie 53 metody akredytowane przez Polskie Cen-trum Akredytacji.

Personel Laboratorium ma wysokie kwalifikacje (specjaliści w zakresie mikrobiologii, higieny i epidemiologii oraz diagności laboratoryjni), które systematycznie podnosi na szkoleniach w instytutach naukowych i na studiach podyplomowych. W 2010 r. kolejny pracownik uzyskał tytuł specjalisty w zakresie mikrobiologii medycznej. Laboratorium zatrudnia także osobę posiadającą certyfikat doradcy Krajowego Centrum ds.HIV.

Laboratorium zyskuje pozytywne wyniki w badaniach międzylabo-ratoryjnych.

Prowadzi współpracę naukowo-badawczą z Instytutem Technologii Fermentacji i Mikrobiologii Politechniki Łódzkiej.

Działania podejmowane w 2010 roku przez pion Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej wynikały z założeń krajo-wych, wojewódzkich, powiatowych oraz aktualnej sytuacji epidemiologicznej. Skierowane były do rodziców i opieku-nów dzieci, dzieci w wieku przedszkolnym, uczniów szkół podstawowych, młodzieży z gimnazjów, szkół ponadgimna-zjalnych, nauczycieli, wychowawców oraz pedagogów szkol-nych, kobiet w wieku rozrodczym, pacjentów zakładów opieki zdrowotnej, pracowników ochrony zdrowia, policjan-tów, żołnierzy, pracowników służby więziennej.

Realizowaliśmy następujące programy profilaktyczne: Program „Trzymaj Formę” Program Ograniczenia Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu

w Polsce Program „Czyste powietrze wokół nas” Program „Znajdź właściwe rozwiązanie” Program „Nie pal przy mnie, proszę” Krajowy Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom

HIV Program „Moje dziecko idzie do szkoły”

Programu „Kleszcz mały czy duży nic dobrego nie wróży” Program „Wybierz życie – pierwszy krok”

Organizowaliśmy działania związane z: profilaktyką uzależnień (dopalacze) Światowym Dniem bez Tytoniu Dniem Rzucania Palenia, kampanią „Płeć a tytoń” akcją „Bez dymu do celu” Światowym Dniem Zdrowia Europejskim Dniem Wiedzy o Antybiotykach profilaktyką grypy sezonowej i grypy A/H1N1 akcją „Zdrowe wakacje” profilaktyką zarażeń pasożytniczych (owsica, wszawica, świerzb,

bąblowica itp.) profilaktyką wścieklizny profilaktyką zatruć grzybami profilaktyką wirusowego zapalenia wątroby (wzw B, wzw C) propagowaniem zasad higieny osobistej uświadamianiem zagrożeń zdrowotnych wynikających z nad-

miernej ekspozycji na promieniowanie UV.


PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ (DOPALACZE)W ramach działań edukacyjnych na temat „nowych narkotyków”,

tzw. dopalaczy prowadziliśmy szeroko zakrojone działania skierowane do kadry pedagogicznej i uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimna-zjalnych naszego województwa. Podczas tych działań przekazywali-śmy informacje na temat konsekwencji zdrowotnych zażywania do-palaczy.

AKCJA „BEZ DYMU DO CELU”Akcja zainaugurowana została w Światowy Dzień Bez Tytoniu. Skie-

rowana była do kierowców i pasażerów, w celu zwrócenia ich uwagi na szkodliwość nałogu palenia tytoniu dla zdrowia i życia człowieka. Informowaliśmy kierowców, że odwrócenie uwagi związane z pale-niem papierosa podczas kierowania autem może mieć bardzo nega-tywny wpływ na bezpieczeństwo ich samych, jak i tych, którzy z nimi podróżują. Akcję rozpoczęliśmy konferencją prasową w Urzędzie Wo-jewódzkim w Olsztynie. Materiały promujące akcję, ulotki i plakaty były rozdawane kierowcom i pasażerom podczas kontroli pojazdów prze-prowadzanych przez policjantów na terenie woj. warmińsko-mazur-skiego. Materiały kampanijne dystrybuowano podczas Ogólnopolskie-go Rajdu Samochodowego w Mikołajkach organizowanego przez Pol-ski Związek Motorowy oraz podczas sprzedaży biletów na rajd. Infor-macje o kampanii były prezentowane na ekranach diodowych w Olsz-tynie. Materiały promujące zostały przekazane szkołom nauki jazdy, ośrodkom ruchu drogowego, trafiły na parkingi w centrach handlo-wych i stacjach benzynowych. W lokalnych mediach zostały przepro-

wadzone konkursy z nagrodami. Patronat nad kampanią objął Woje-woda Warmińsko-Mazurski, „Radio Olsztyn”, „Gazeta Olsztyńska”, TVP Olsztyn.

PROGRAM OGRANICZENIA ZDROWOTNYCH NASTĘPSTW PALENIA TYTONIU

Od roku 2007 Państwowa Inspekcja Sanitarna jest koordynatorem działań w ramach narodowego „Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce”. Program określa kierunki dzia-łań, priorytetowe cele i zadania w dziedzinie zwalczania zagrożeń ze strony chorób odtytoniowych na lata 2010-2013. Jednym z jego głów-nych celów jest zmiana klimatu społecznego i zachowań w stosunku do palenia tytoniu poprzez wielopłaszczyznowe działania edukacyj-ne.

Realizacja programu w 2010 roku polegała na docieraniu z informa-cjami edukacyjnymi do różnych grup docelowych poprzez organizowa-nie działań, które polegały m.in. na: popularyzowaniu konkursów pla-stycznych, fotograficznych i konkursów wiedzy wśród uczniów szkół i studentów, prowadzeniu szkoleń, popularyzacji akcji „Lokal bez pa-pierosa”. Realizowano liczne imprezy lokalne i happeningi antynikoty-nowe. Prowadzono działania informacyjne na temat szkodliwości pa-lenia tytoniu w lokalnych mediach i na stronach internetowych.

W ramach programu pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej zbierali informacje na temat aktualnej sytuacji przestrzegania zakazu palenia tytoniu. Takie informacje zbierano z palcówek nauczania i wy-chowania, zakładów opieki zdrowotnej, zakładów pracy, zakładów ga-stronomicznych. Łącznie skontrolowano 12 832 obiekty. Najwięcej przypadków nie przestrzegania zakazu palenia stwierdzono w zakła-dach pracy i zakładach gastronomicznych. Najczęstszym powodem takiego stanu rzeczy była tolerancja pracodawcy.

PROGRAM „NIE PAL PRZY MNIE PROSZĘ” ORAZ „ZNAJDŹ WŁAŚCIWE ROZWIĄZANIE”

W roku szkolnym 2009/2010 wprowadziliśmy pilotażowo do realiza-cji dwa nowe programy profilaktyczne, tj. program „Nie pal przy mnie proszę” skierowany do uczniów klas I-III szkół podstawowych oraz pro-gram „Znajdź właściwe rozwiązanie” skierowany do uczniów starszych klas szkół podstawowych oraz gimnazjów. W roku szkolnym 2009/2010

28 Promocja zdrowia i oświata zdrowotna

w naszym województwie do programów przystąpiło łącznie 6336 uczniów z 24 szkół podstawowych i 19 gimnazjów.

W ramach programu „Znajdź właściwe rozwiązanie” został nagrany film pod takim właśnie tytułem z udziałem Kuratora Oświaty, Warmiń-sko-Mazurskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitar-nego w Olsztynie, lekarza z Centrum Onkologii w Olsztynie, nauczycie-li i młodzieży z Gimnazjum nr 11 w Olsztynie. Film służy obecnie in-spekcji sanitarnej całego kraju jako materiał edukacyjno-pomocniczy w realizacji zadań z zakresu profilaktyki tytoniowej.

PROGRAM PROFILAKTYKI CHORÓB ODKLESZCZOWYCH „KLESZCZ MAŁY CZY DUŻY NIC DOBREGO NIE WRÓŻY”

W roku szkolnym 2009/2010 realizowana była II edycja programu profilaktyki chorób odkleszczowych, którego adresatami byli ucznio-wie szkół ponadgimnazjalnych. Programem objęto 3325 uczniów z 53 szkół ponadgimnazjalnych. Oprócz działań, w ramach programu orga-nizowano szkolenia, narady, zajęcia edukacyjne skierowane do rożnych środowisk. Wydano plakat edukacyjny dla placówek nauczania i wy-chowania na temat zasad profilaktyki chorób odkleszczowych. Prowa-dzono także działania informacyjne w lokalnych mediach oraz na do-stępnych stronach internetowych.

PROGRAM EDUKACYJNY „MOJE DZIECKO IDZIE DO SZKOŁY”

W roku szkolnym 2009/2010 Oddział Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej WSSE w Olsztynie przy współpracy z Oddziałem Higieny Dzieci i Młodzieży oraz Higieny Radiacyjnej wprowadził do realizacji program edukacyjny „Moje dziecko idzie do szkoły”. Adresatami pro-gramu są uczniowie klas I szkół podstawowych i ich rodzice. Celem programu jest ukształtowanie nawyków i umiejętności prozdrowot-nych dzieci, podniesienie poziomu wiedzy rodziców na temat wybra-nych elementów zdrowego stylu życia, uświadomienie rodzicom ich roli w kształtowaniu prawidłowych nawyków prozdrowotnych oraz przekonanie rodziców o słuszności prowadzenia działań profilaktycz-nych w szkole i w domu. Program realizowano w 223 szkołach. Obję-to nim 7541 uczniów oraz 7238 rodziców.

PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM HPV „WYBIERZ ŻYCIE – PIERWSZY KROK”

W szkołach naszego województwa wprowadziliśmy także do reali-zacji nowy program profilaktyczny „Wybierz życie – pierwszy krok”. Program ten skierowany jest do uczniów klas I szkół ponadgimnazjal-nych. Zwraca uwagę na odpowiedzialne zachowania, potrzebę roz-mów z bliskimi osobami na tematy związane ze zdrowiem oraz ko-nieczność regularnych badań profilaktycznych, m.in. w kierunku raka

szyjki macicy. W pierwszej edycji programem objęto 14 300 uczniów ze 109 szkół naszego województwa. Patronat nad programem objął Wojewoda Warmińsko-Mazurski, Warmińsko-Mazurski Kurator Oświa-ty, Dyrektor Zakładu Opieki Zdrowotnej MSWiA z Warmińsko-Mazur-skim Centrum Onkologii.

PROGRAM PROMUJĄCY RACJONALNE ODŻYWIANIE I AKTYWNOŚĆ FIZYCZNĄ „TRZYMAJ FORMĘ”

W roku szkolnym 2009/2010 pracownicy Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej koordynowali realizację IV edycji programu „Trzymaj formę”, do której przystąpiły łącznie 204 szkoły, 163 gimnazja i 41 szkół podsta-wowych naszego województwa. Programem objęto 25 525 uczniów. W ramach programu prowadzono m.in. szkolenia, narady, rozmowy in-dywidualne, zajęcia edukacyjne, imprezy środowiskowe oraz konkursy. Oddział Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej wraz z Zakładem Opie-ki Zdrowotnej MSWiA w Olsztynie zorganizowali konkurs „Przepis na zdrowie”. Zadaniem konkursowym dla szkoły było zaplanowanie i prze-prowadzenie akcji prozdrowotnej ze szczególnym uwzględnieniem pro-mowania zasad racjonalnego odżywiania, natomiast zadaniem uczniów było zaprojektowanie kartki do książki kucharskiej. W konkursie wzięło udział 57 szkół. Zgłoszono 23 projekty akcji prozdrowotnych i 244 pro-jekty kartek do książki kucharskiej. Najciekawsze projekty kartek z prze-pisami kulinarnymi zostały wydane w formie książki kucharskiej „Prze-pis na zdrowie młodzieży Warmii i Mazur”. W ramach programu prze-prowadzono także cykl szkoleń dla osób opracowujących jadłospisy i przygotowujących obiady dla uczniów. Każde szkolenie składało się z dwóch części. Części teoretycznej, podczas której omawiano zasady układania jadłospisów obiadowych dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów oraz części praktycznej prowadzonej przez Regionalnego Doradcę Kulinarnego Unilever Foodsolutions Polska, który prezentował techniki kulinarne. Uczestnicy przygotowali potrawy według wybranych przepisów obiadowych dla stołówek szkolnych. Podobne szkolenie prze-prowadzono także dla Kuratorium Oświaty w Olsztynie i dyrektorów szkół z powiatu olsztyńskiego.

PROGRAM PROFILAKTYKI HIV/AIDS Oddział Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej, podobnie jak w latach

poprzednich, koordynował działalność Punktu Konsultacyjno-Diagno-stycznego w kierunku HIV w Olsztynie wykonującego badania bezpłat-nie i anonimowo. W 2010 roku w kierunku HIV przebadano 688 osób, w tym 135 kobiet w ciąży. Udzielono 24 porady bez testu. Wykryto dwa zakażenia wirusem HIV. Prowadziliśmy popularyzację Punktu Konsulta-cyjno-Diagnostycznego w lokalnych mediach i na stronach interneto-wych. Prezentowaliśmy informacje na temat sytuacji epidemiologicznej HIV/AIDS oraz Punktu Diagnostycznego na szkoleniach i zajęciach edu-kacyjnych. Ponadto jesteśmy członkiem Wojewódzkiego Zespołu ds. Profilaktyki HIV/AIDS na terenie naszego województwa.

W 2010 roku została utworzona strona internetowa Oddzia-łu Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej, na której znajdą Państwo informacje na temat naszej działalności. Wszystkich zainteresowanych zachęcamy do odwiedzin na www.oswia-ta.sanepid.olsztyn.pl


Zapobiegawczy Nadzór SanitarnyZadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie Za-pobiegawczego Nadzoru Sanitarnego określa art. 3 usta-wy o PIS (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.). Obejmują one między innymi:

1) uzgadnianie projektów planów zagospodarowania przestrzennego województwa, studium uwarunkowań i kierunków przestrzennego rozwoju gminy, miejscowych planów zagospodarowania przestrzen-nego, ustalanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych;

2) uzgadnianie dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych dotyczących: budowy oraz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowla-

nych, statków morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych, nowych materiałów i procesów technologicznych przed ich za-

stosowaniem w produkcji lub budownictwie;3) uczestniczenie w dopuszczeniu do użytkowania obiektów budow-

lanych, statków morskich oraz środków komunikacji lądowej.Wszystkie wymienione powyżej zadania, realizowane zarówno przez

Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych, jak i przez War-mińsko-Mazurskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sani-tarnego, przyczyniają się do poprawy stanu sanitarno-higienicznego województwa.

Zakres zadań zapobiegawczego nadzoru sanitarnego, zarówno wo-jewódzkiego jak i powiatowego inspektora sanitarnego, uległ znaczą-cemu poszerzeniu wraz z wejściem w życie 15 listopada 2008 roku ustawy z 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o śro-dowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowi-ska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.).

Zgodnie z ustawą, wojewódzki inspektor sanitarny uczestniczy w stra-tegicznej ocenie oddziaływania na środowisko dla projektów, m.in. po-lityk, strategii, planów, np. w dziedzinie przemysłu, gospodarki wod-nej, gospodarki odpadami. Od lipca 2010 roku dotychczasowe kom-petencje wojewódzkiego inspektora sanitarnego w zakresie opiniowa-nia studium uwarunkowań i kierunków przestrzennego rozwoju gmi-ny w oparciu o ustawę z 15 listopada 2008 r. przejął właściwy tere-nowo państwowy powiatowy inspektor sanitarny. Z kolei, zgodnie ze zmienioną ustawą z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowa-niu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn zm.) obowiązującą od października 2010 r., wojewódzki inspektor sanitarny jest właści-wy do opiniowania studium uwarunkowań i kierunków przestrzenne-go rozwoju gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania prze-strzennego. Pozostaje mieć nadzieję, iż w miarę szybko zostanie usu-nięta sprzeczność kompetencyjna i zadania w tym zakresie, również w oparciu o ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, będzie wykonywał wyłącznie powiatowy inspektor sanitarny.

W minionym roku uznano potrzebę przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko w przypadku większości doku-

mentów. Określono w tych przypadkach również zakres i stopień szcze-gółowości prognozy oddziaływania na środowisko. Wśród opiniowa-nych w dalszym etapie dokumentów przeważały projekty studium uwa-runkowań i kierunków przestrzennego rozwoju gminy oraz lokalne pro-gramy rewitalizacji.

Studium określa politykę przestrzenną gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. Studium sporządza się w grani-cach administracyjnych gminy, a ustalenia studium są wiążące dla or-ganów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych.

Z kolei Lokalne Programy Rewitalizacji (LPR) mają charakter wielo-letnich programów działań w sferze infrastruktury społecznej, gospo-darczej i technicznej; stanowią kompleksowy dokument obejmujący działania rewitalizacyjne służące przeciwdziałaniu degradacji wyzna-czonego obszaru, stymulowaniu i tworzeniu technicznych warunków dla rozwoju społecznego, gospodarczego oraz poprawy stanu środo-wiska. W ramach LPR bardzo często przewiduje się remonty i termo-modernizacje budynków mieszkalnych, renowacje budynków o war-tości historycznej i architektonicznej, budowę i rewitalizację parków, poprawę stanu komunikacji drogowej, porządkowanie gospodarki wod-no-ściekowej, ułatwianie inwestowania na terenach poprzemysło-wych, eliminację barier architektonicznych, budowę ścieżek rowero-wych, bezpieczne usuwanie azbestu.

Realizacja zadań określonych w opiniowanych przez organy Państwo-wej Inspekcji Sanitarnej dokumentach będzie miała bezpośredni i mie-rzalny wpływ na poprawę stanu sanitarno-higienicznego wojewódz-twa.

W 2010 r. działalność w tym zakresie przedstawia się następu-jąco: w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko uzgod-

30

niono zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w pro-gnozie oddziaływania na środowisko dla 92 dokumentów: zaopiniowano 40 projektów Studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania przestrzennego gminy; zaopiniowano 46 projektów Lokalnych Programów Rewitalizacji

i innych programów.Wszystkie programy opiniowano łącznie z prognozą oddziaływania

na środowisko. Z ważniejszych projektów zaopiniowano: na szczeblu wojewódzkim:

Plan Gospodarki Odpadami dla woj. warmińsko-mazurskiego, Program Ochrony Środowiska dla województwa warmińsko-ma-

zurskiego, Program usprawnienia komunikacyjnego w północnej części wo-

jewództwa warmińsko-mazurskiego, Program usprawnienia komunikacyjnego w południowo-zachod-

niej części województwa warmińsko-mazurskiego, Program rozbudowy Krajowej Sieci Przesyłowej w zakresie po-

łączenia Polska-Litwa; na szczeblu lokalnym:

Lokalny Program Rewitalizacji Miast: Węgorzewo, Lidzbark War-miński, Elbląg; Ostróda; Pieniężno, Giżycko; Ełk, Mrągowo,

Program Ochrony Środowiska dla miasta Ostróda do 2016 roku,

Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Pieniężno,

Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Nidzickie-go,

Miejski Program Energetyczny na lata 2010-2013 dla Ełku, Program Ochrony Środowiska dla Kętrzyna, Program Ochrony Środowiska dla powiatu szczycieńskiego na

lata 2010-2013, Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Olsztyna, Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest

z terenu miasta Elbląg na lata 2010-2032, Program Ochrony Środowiska miasta Iława do 2017 roku,

Projekt Strategii Rozwoju Elbląga, Strategię Rozwoju miasta Bartoszyce, Strategię Zrównoważonego Rozwoju miasta Ełk.

Kolejnym etapem stanowiącym podstawę dla działalności inwesty-cyjnej jest opiniowanie miejscowych planów zagospodarowania prze-strzennego.

Przyjmowanie rozwiązań proekologicznych w zakresie gospodarki wodno-ściekowej gospodarki odpadami ma znaczący wpływ na stan sanitarno-higieniczny miast, gmin i osiedli wiejskich. Nieodłączne przy rozpatrywaniu tych planów, podobnie jak w przypadkach studium i LPR, jest analizowanie prognozy oddziaływania na środowisko. Prognoza uwzględnia skutki dla środowiska, w tym zdrowia ludzi, wynikające z projektowanego przeznaczenia terenu powodowane: emisją, wpro-wadzaniem ścieków do wód i do ziemi, wytwarzaniem odpadów, za-nieczyszczeniami gleby, ewentualnymi awariami, oddziaływaniem na wody powierzchniowe i podziemne, zwierzęta i rośliny, a także zawie-ra analizę możliwości ewentualnych rozwiązań eliminujących lub ogra-niczających negatywne oddziaływanie na środowisko.

Większość (80%) uzgadnianych w tym obszarze dokumentów sta-nowią miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmują-ce pojedyncze jednostki osadnicze oraz fragmenty miast. Na podkre-ślenie zasługuje fakt, że zapisy do tych planów przewidują zaopatrze-nie w wodę z ujęć o charakterze publicznym (objętych stałym nadzo-rem inspekcji sanitarnej), odprowadzanie ścieków do kanalizacji sani-tarnej, a następnie do oczyszczalni ścieków; zezwalenie na funkcjono-wanie kotłowni wyłącznie na paliwo ekologiczne. Systematycznemu uporządkowaniu podlega zabudowa – wydzielane są tereny o prze-znaczeniu przemysłowym i składowym, oddzielane są one od terenów zabudowy mieszkalnej i mieszkalno-usługowej. Organy inspekcji sani-tarnej określają w wydawanych opiniach-postanowieniach o tych pla-nach warunki dla funkcjonowania usług w zabudowie mieszkalnej (mogą to być wyłącznie usługi związane z zaspokajaniem codziennych potrzeb mieszkańców, tzw. komercyjne w zakresie: handlu, gastrono-mii, turystyki i rekreacji, finansów i ubezpieczeń, administracji gospo-darczej, obsługi komunikacji oraz usług bytowych w obiektach wbu-dowanych lub wolnostojących).

Miejscowe plany zawierają bardzo często zapisy dotyczące zakazu stosowania żużla do utwardzania dróg, zakazu budowy budynków go-spodarczych w zabudowie mieszkalnej wielorodzinnej, określają zasa-dy lokalizacji parkingów i miejsc parkingowych zgodnie z wymogami technicznymi i w przeliczeniu na liczbę mieszkańców lub powierzch-nię zabudowy handlowej, usługowej. W planach określa się tereny wypoczynkowe i rekreacyjne, miejsca imprez masowych wraz z nie-zbędną infrastrukturą w zakresie handlu, gastronomii, z zapleczem sa-nitarnym (ustępy publiczne spłukiwane), a także planuje się obiekty handlowe o powierzchni handlowej przekraczającej 2000 m2.

W roku 2010 w województwie warmińsko-mazurskim zaopiniowa-no 201 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Odrębną istotną kwestię w działaniach zmierzających do poprawy stanu sanitarno-higienicznego województwa (następny etap w pro-cesie inwestycyjnym) stanowi określanie przez państwowego woje-wódzkiego i powiatowego inspektora sanitarnego warunków dla „lo-

Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny


kalizacji” szczególnej grupy inwestycji – przedsięwzięć mogących (za-wsze lub potencjalnie) znacząco oddziaływać na środowisko. Listę tych przedsięwzięć zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z 9 listo-pada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziały-wać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz.1397). Każde z wymienionych w rozporządzeniu przedsięwzięć wymaga wydania decyzji o środowi-skowych uwarunkowaniach (decyzja „środowiskowa”).

Planowane przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. W odniesieniu do tej grupy przedsięwzięć właściwym jest wojewódzki inspektor sanitarny, tj. dla dróg, linii kolejowych, napo-wietrznych linii elektroenergetycznych, instalacji do przesyłu ropy naf-towej, substancji chemicznych oraz gazu, a także dla sztucznych zbior-ników wodnych. Dla pozostałych przedsięwzięć z tej grupy – w tym ferm powyżej 210 DJP – właściwym jest państwowy powiatowy in-spektor sanitarny.

Drugą grupę przedsięwzięć wymienionych w rozporządzeniu stano-wią przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. W przypadku uznania, m.in. przez powiatowego inspek-tora sanitarnego, potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania da-nej inwestycji na środowisko – opracowywany jest raport, który wraz z innymi dokumentami podlega weryfikacji. Państwowy inspektor sa-nitarny ustala warunki realizacji przedsięwzięcia z uwagi na wymogi higieniczne i zdrowotne.

Najczęściej rozpatrywane inwestycje to: drogi, sieci wodociągowe, sieci kanalizacyjne, fermy, oczyszczalnie ścieków, elektrownie wiatro-we, biogazownie.

Elektrownie wiatrowe i biogazownie stanowią alternatywę dla tra-dycyjnych źródeł energii. W wielu przypadkach budzą jednak opór lo-kalnej społeczności z uwagi na hałas, tzw. efekt stroboskopowy (tur-biny wiatrowe) i uciążliwości zapachowe (biogazownie). Wiele z tych inwestycji dofinansowanych jest z funduszy Unii Europejskiej.

Dla realizacji przedsięwzięć drogowych w wielu przypadkach ustala się warunki realizacji dotyczące: zakazu realizacji nowoprojektowanych obiektów kubaturowych,

w szczególności zabudowy mieszkalnej i chronionej (związanej np. z oświatą, ochroną zdrowia) w zasięgu uciążliwego oddziaływania inwestycji (w przypadku niektórych dróg była to odległość 150 m),

zastosowania rozwiązań poprawiających klimat akustyczny i aero-sanitarny powietrza (pas zieleni izolującej, ekrany akustyczne, za-stosowanie stolarki okiennej o podwyższonej izolacyjności akustycz-nej wyposażonej w nawiewniki).

W roku 2010 określono w województwie warunki dla realizacji 214 przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Kon-trowersje społeczne (jakkolwiek o mniejszym nasileniu niż w latach poprzednich) budzi lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowych – w dalszym ciągu większość tego rodzaju przedsięwzięć nie jest uzna-na za przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko i nie wymaga wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (zgody) na ich realizację. W obecnym stanie prawnym, na podstawie art. 122 a ustawy z 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.150 z późn. zm.), prowadzący instalację emitującą pola elektromagnetycz-

ne są obowiązani do wykonania pomiarów poziomów tych pól w śro-dowisku: bezpośrednio po rozpoczęciu użytkowania instalacji lub urządze-

nia, każdorazowo w przypadku zmiany warunków pracy instalacji lub

urządzenia, w tym zmiany spowodowanej zmianami w wyposaże-niu instalacji lub urządzenia, o ile mogą one mieć wpływ na zmianę poziomów pól elektromagnetycznych, których źródłem jest instala-cja lub urządzenie.

Wyniki pomiarów (dla celów ochrony środowiska i BHP) stacji bazo-wych telefonii komórkowych są weryfikowane przez Warmińsko-Ma-zurskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego (pro-wadzący instalację zobligowani są do ich przedłożenia). W roku 2010 uznano, że wyniki tychże pomiarów dokonanych w 242 stacjach tele-fonii komórkowych pozwalają na stwierdzenie, iż ich funkcjonowanie nie stwarza zagrożeń zdrowotnych.

Dane literaturowe oparte na badaniach doświadczalnych i epidemio-logicznych podają, że efektów biologicznych i mierzalnych zmian w ukła-dach fizjologicznych człowieka można się spodziewać po długotrwa-łej ekspozycji w polach o intensywności co najmniej kilku W/m2, przy obowiązującej w Polsce wartości dopuszczalnej 0,1 W/m2 (została ona unormowana dla narażeń pozazawodowych ze współczynnikiem bezpieczeństwa „50”).

Do istotnych zadań państwowej inspekcji sanitarnej należy rozpatry-wanie odstępstw od wymogów technicznych określonych w rozpo-rządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie wa-runków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytu-owanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.). Większość odstępstw rozpatruje państwowy wojewódzki inspektor sanitarny i są to odstęp-stwa w zakresie: obniżenie poziomu podłogi poniżej terenu dla pomieszczeń przezna-

czonych na pobyt ludzi, obniżenia wysokości pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, oświetlenia wyłącznie światłem sztucznym pomieszczeń stałej

pracy.W roku 2010 PWIS w Olsztynie rozpatrzył 195 odstępstw. Najczę-

ściej dotyczyły one istniejących pomieszczeń adaptowanych na po-

32 Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny

trzeby różnego rodzaju usług, jak np. gastronomia, odnowa biologicz-na, a także diagnostyka (np. RTG, tomografia komputerowa). Zgoda na brak oświetlenia światłem dziennym jest wydawana w szczegól-nych przypadkach – gdy oświetlenie to nie jest wskazane ze wzglę-dów technologicznych lub jest uzasadnione celowością funkcjonalną zlokalizowania pomieszczenia w części budynku pozbawionej oświe-tlenia dziennego. Natomiast zgoda na obniżenie wysokości pomiesz-czeń (nie mniej niż do 2,5 m) udzielana jest tylko dla pomieszczeń ist-niejących, dobrze wentylowanych i spełniających pozostałe wymogi techniczne.

Kolejny ważny etap w działalności inwestycyjnej stanowi uzgadnia-nie dokumentacji projektowej w zakresie wymagań higienicznych i zdro-wotnych. Uzgodnień dokonują powiatowi inspektorzy sanitarni oraz działający na mocy upoważnienia Głównego Inspektora Sanitarnego rzeczoznawcy ds. sanitarnohigienicznych.

Należy stwierdzić stopniową poprawę jakości opracowywanych pro-jektów uwzględniających wymagania sanitarno-higieniczne. Związa-ne jest to ze świadomością podmiotów gospodarczych coraz częściej dążących (szczególnie w obiektach nowo projektowanych) do zapew-nienia wysokich standardów sanitarnych i zdrowotnych. Również pro-jektowane i stosowane materiały budowlane, elementy wyposażenia (np. w gastronomii, przemyśle spożywczym – ze stali nierdzewnej) ewidentnie przyczyniają się do poprawy funkcjonalności i estetyki obiektów. Inwestorzy stosują coraz lepszej jakości urządzenia techno-logiczne charakteryzujące się wysokim poziomem techniki (umożliwia to np. wykonywanie w krótkim czasie kilku czynności jednocześnie, zapewnia powtarzalność istotnych procesów produkcyjnych) i bezpie-czeństwem obsługi. Na uwagę zasługuje również coraz częstsze pro-jektowanie i stosowanie dobrej jakości instalacji wentylacyjnych i kli-matyzacyjnych, co pozwala zachować w pomieszczeniach wymaga-ną jakość powietrza (czystość, wilgotność, temperaturę).

Wśród uzgadnianych projektów przeważają lokale gastronomiczne o bardzo różnym profilu działalności – od bufetów oferujących napoje i słodycze po restauracje z pełną gamą przygotowywanych potraw. Najczęściej są to adaptacje istniejących powierzchni usługowych, prze-budowa i rozbudowa już istniejących. Drugą grupę stanowią zakłady opieki zdrowotnej – są to przede wszystkim nieduże przychodnie, ale również przebudowy i rozbudowy istniejących zakładów opieki zdro-wotnej zamkniętej (szpitale), a także pomieszczenia prywatnej indy-widualnej praktyki lekarskiej. Trzecią grupę stanowią lokale usługowe adaptowane najczęściej na zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej, salony masażu. Uzgadnia się również znaczną liczbę pro-jektów sklepów.

Ostatni etap działania Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego sta-nowi uczestnictwo w dopuszczeniu do użytku obiektów budowlanych. Sprawdzana jest zgodność wykonania obiektu budowlanego z projek-tem budowlanym. W roku 2010 uczestniczono w odbiorach 1278 in-westycji, wielu bardzo istotnych z punktu widzenia rozwoju wojewódz-twa.

Z uwagi na zmianę ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej – War-mińsko-Mazurski PWIS po raz pierwszy stał się organem pierwszej in-stancji w stosunku do podmiotów, dla których powiat jest organem założycielskim lub prowadzącym (czy też dominującym). Praktycznie

oznaczało to uczestnictwo w odbiorze wielu ważnych dla regionu in-westycji i dopuszczanie ich do użytkowania pod względem wymagań sanitarno-higienicznych. Z najważniejszych inwestycji odebranych przez W-M PWIS należy wymienić: Bursę Szkolną nr 3 w Elblągu przy ul. Wapiennej (po przebudo-

wie), Ośrodek Rewalidacyjno-Edukacyjno-Wychowaczy w Piszu przy ul. Da-

szyńskiego, Centralną Sterylizatornię, pracownię diagnostyki obrazowej (RTG

i TK), endoskopową, oddział pediatrii i chirurgii urazowej w Szpita-lu Powiatowym w Iławie,

Zakład Opiekuńczo-Leczniczy Psychiatryczno-Geriatryczny w Szpi-talu Powiatowym w Braniewie,

Mrągowskie Centrum Kształcenia w Mrągowie przy ul. Mrongowiu-sza,

salę gimnastyczną w Iławie przy ul. Mierosławskiego, zespół hotelowo-gastronomiczny i halę sportową w Zespole Szkół

Nr 2 w Szczytnie, halę sportową przy Zespole Szkół Kształcenia Środowiska i Agrobiz-

nesu w Giżycku, zespół hotelowo-gastronomiczny przy Zespole Szkół Nr 6 w Ełku,§ budynek warsztatowo-dydaktyczny przy Zespole Szkół Licealnych

i Zawodowych w Olecku, Edukacyjne Centrum Multimedialne w budynku Zespołu Szkół im. Nor-

wida w Nowym Mieście Lubawskim, Zespół Szkół Gastronomiczno-Spożywczych w Olsztynie przy ul. Wy-

szyńskiego 16.Podobnie jak w ubiegłym roku, powiatowi inspektorzy sanitarni

odbierali zespoły boisk Orlik 2012. Znaczącą liczbę odbieranych obiektów stanowią punkty przedszkolne, które można organizować nawet w parterze budynku mieszkalnego (dla grupy liczącej nie więcej niż 25 dzieci). Organizacji tego typu placówek, których w na-szym województwie jest wciąż za mało, sprzyjają mniej rygory-styczne przepisy.

Generalnie należy stwierdzić, że dominują odbiory drobnych obiek-tów handlowych i usługowych, ochrony zdrowia i gastronomii.

Laboratorium Badan Środowiskowych i Żywności WSSE w Olsztynie w W grudniu 2003 r. otrzymało certyfi kat akredytacyjny nr AB 451 dla 50 metod badawczych.w W grudniu 2004 r. rozszerzyło zakres akredytacji o 41 metod.w W listopadzie 2005 r. o 89 metod, głównie w zakresie badania żywności.w Obecnie laboratorium posiada 380 oznaczeń zwalidowanych, w tym 263 oznaczenia akredytowane.

Laboratorium Badan Epidemiologiczno-Klinicznych WSSE w Olsztynie w W grudniu 2003 r. otrzymało certyfi kat akredytacji Polskiego Centrum Akredytacyjnego nr AB 448

dla 6 metod badawczych.w Co roku Laboratorium rozszerzało zakres akredytacji o kolejne metody. Obecnie posiada 53

akredytowane metody badawcze.

EŁK Laboratorium Badań Epidemiologicznych,

Środowiskowych i Żywności PSSE w Ełku w czerwcu 2005 r. otrzymało Certyfi kat Akredytacji Polskiego Centrum Akredytacyjnego nr AB 614 dla 28 metod badawczych. Obecnie posiada 52 oznaczenia zwalidowane, w tym 47 oznaczeń akredytowanych.

ELBLĄG Laboratorium Granicznej Stacji Sanitarno-

-Epidemiologicznej w Elblągu w lipcu 2005 r. otrzymało Certyfi kat Akredytacji Polskiego Centrum Akredytacyjnego nr AB 618 dla 28 metod badawczych. Obecnie posiada 88 oznaczeń zwalidowanych, w tym 54 akredytowane.

KĘTRZYN Laboratorium Badan Epidemiologiczno-Klinicznych,

Środowiskowych i Żywności PSSE w Kętrzynie w grudniu 2005 r. otrzymało Certyfi kat Akredytacji Polskiego Centrum Akredytacyjnego nr AB 657 dla 21 metod badawczych. Obecnie posiada akredytacje na 30 oznaczeń.

IŁAWA Laboratorium Badan Środowiskowych

i Epidemiologiczno-Klinicznych czeka na certyfi kat akredytacyjny Polskiego Centrum Akredytacyjnego, potwierdzający spełnienie wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17025. Laboratorium zgłosiło do akredytacji 11 metod badawczych.

woj. warmińsko-mazurskiegosanepid.olsztyn.pl/raport2010/Raport_2010.pdf · 2013. 11. 12. · PSSE...

Documents

Transcript of woj. warmińsko-mazurskiegosanepid.olsztyn.pl/raport2010/Raport_2010.pdf · 2013. 11. 12. · PSSE...