mlektury.pl 1

William Szekspir: Hamlet. Królewicz duński

Osoby:

Klaudiusz – król duński Hamlet - syn poprzedniego, a synowiec teraźniejszego króla

Poloniusz - szambelan Horacy - przyjaciel Hamleta

Laertes - syn Poloniusza Dworzanie: Woltymand Korneliusz Rozenkranc Gildenstern

Ozryk Ksiądz

Oficerowie: Marcellus Bernardo

Francisko - Ŝołnierz Rajnold - sługa Poloniusza

Rotmistrz Poseł

Duch ojca Hamleta Fortynbras - ksiąŜę norweski

Gertruda - królowa duńska, matka Hamleta Ofelia - córka Poloniusza

Panowie, damy, oficerowie, Ŝołnierze, aktorowie, grabarze, majtkowie, posłowie i inne osoby.

Rzecz odbywa się Elzynorze.

Akt I .......................................................................................................................................................................................................... 2 Scena pierwsza ..................................................................................................................................................................................... 2 Scena druga .......................................................................................................................................................................................... 7 Scena trzecia ...................................................................................................................................................................................... 14 Scena czwarta..................................................................................................................................................................................... 18 Scena piąta ......................................................................................................................................................................................... 20

Akt II....................................................................................................................................................................................................... 25 Scena pierwsza ................................................................................................................................................................................... 25 Scena druga ........................................................................................................................................................................................ 29

Akt III .....................................................................................................................................................................................................43 Scena pierwsza ................................................................................................................................................................................... 43 Scena druga ........................................................................................................................................................................................ 48 Scena trzecia ...................................................................................................................................................................................... 56 Scena czwarta..................................................................................................................................................................................... 59

Akt IV ..................................................................................................................................................................................................... 65 Scena pierwsza ................................................................................................................................................................................... 65 Scena druga ........................................................................................................................................................................................ 66 Scena trzecia ...................................................................................................................................................................................... 67 Scena czwarta..................................................................................................................................................................................... 69 Scena piąta ......................................................................................................................................................................................... 71 Scena szósta ....................................................................................................................................................................................... 76 Scena siódma...................................................................................................................................................................................... 77

Akt V ...................................................................................................................................................................................................... 82 Scena pierwsza ................................................................................................................................................................................... 82 Scena druga ........................................................................................................................................................................................ 89

mlektury.pl 2

Akt I

Scena pierwsza Taras przed zamkiem. Francisko na warcie. Bernardo zbliŜa się ku niemu.

BERNARDO Kto tu?

FRANCISKO Nie, pierwej ty sam mi odpowiedz;

Stój, wymień hasło! BERNARDO

"Niech Bóg chroni króla." FRANCISKO

Bernardo? BERNARDO

Ten sam. FRANCISKO

Bardzo akuratnie Stawiacie się na czas, panie Bernardo.

BERNARDO Tylko co biła dwunasta. Idź, spocznij,

Francisko. FRANCISKO

Wdzięcznym wam za zluzowanie, Bom zziąbł i głupio mi na sercu.

BERNARDO MiałŜeś

Spokojną wartę? FRANCISKO

Ani mysz nie przeszła. BERNARDO

Dobranoc. Jeśli napotkasz Marcella I Horacego, z którymi tej nocy

StraŜ mam odbywać, powiedz, niech się śpieszą. Horacy i Marcellus wchodzą

FRANCISKO Zda mi się, Ŝe ich słyszę. - Stój! kto idzie?

MARCELLUS "Lennicy króla."

HORACY "Przyjaciele kraju."

FRANCISKO A zatem dobrej nocy.

MARCELLUS Bądź zdrów, stary. Kto cię zluzował?

FRANCISKO Bernardo. Dobranoc.

Odchodzi. MARCELLUS Hola! Bernardo! BERNARDO

Ho! czy to Horacy Z tobą, Marcellu?

HORACY

mlektury.pl 3Niby on.

BERNARDO Witajcie.

HORACY I cóŜ? Czy owa postać i tej nocy

Dała się widzieć? BERNARDO

Ja nic nie widziałem. MARCELLUS

Horacy mówi, Ŝe to przywidzenie. I nie chce wierzyć wieści o tym strasznym Dwa razy przez nas widzianym zjawisku;

Uprosiłem go przeto, aby z nami Przepędził część tej nocy dla sprawdzenia Świadectwa naszych oczu i zbadania

Tego widziadła, jeŜeli znów przyjdzie. HORACY

Nic z tego, ręczę, Ŝe nie przyjdzie. BERNARDO

Usiądź I ścierp, Ŝe jeszcze raz zaszturmujemy Do twego ucha, które tak jest mocno

Obdarowane przeciw opisowi Tego, czegośmy przez dwie noce byli

Świadkami. HORACY

Dobrze, usiądźmy; Bernardo! Opowiedz, jak to było.

BERNARDO Przeszłej nocy,

Gdy owa jasna gwiazda na zachodzie Tę samą stronę nieba oświecała,

Gdzie teraz błyszczy, i zamkowy zegar Bił pierwszą, Marcel i ja ujrzeliśmy...

MARCELLUS Przestań; spojrzyjcie tam: nadchodzi znowu.

Duch się ukazuje. BERNARDO

Zupełnie postać nieboszczyka króla. MARCELLUS

Horacy, przemów doń, uczony jesteś. BERNARDO

MoŜeŜ być większe podobieństwo? powiedz. HORACY

Prawda; słupieję z trwogi i zdumienia. BERNARDO

Zdawałoby się, Ŝe chce, aby który Z nas doń przemówił.

MARCELLUS Przemów doń, Horacy.

HORACY Ktoś ty, co nocnej pory naduŜywasz

I śmiesz przywłaszczać sobie tę wspaniałą Wojenną postać, którą pogrzebiony

Duński monarcha za Ŝycia przybierał?

mlektury.pl 4Zaklinam cię na Boga: odpowiadaj.

MARCELLUS To mu się nie podoba.

BERNARDO Patrz, odchodzi.

HORACY Stój! mów; zaklinam cię: mów. Duch znika

MARCELLUS JuŜ go nie ma. BERNARDO

I cóŜ, Horacy? Pobladłeś, drŜysz cały. PowieszŜe jeszcze, Ŝe to urojenie?

Co myślisz o tym? HORACY

Bóg świadkiem, Ŝe nigdy Nie byłbym temu wierzył, gdyby nie to Tak jawne, dotykalne przeświadczenie

Własnych mych oczu. MARCELLUS

Nie jestŜe to widmo Podobne, powiedz, do zmarłego króla?

HORACY Jak ty do siebie. Taką właśnie zbroję

Miał wtedy, kiedy NorweŜczyka pobił: Tak samo, pomnę, marszczył czoło wtedy,

Kiedy po bitwie zaciętej na lodach Rozbił tabory Polaków. Rzecz dziwna!

MARCELLUS Tak to dwa razy punkt o tejŜe samej Godzinie przeszło marsowymi kroki

To widmo mimo naszych posterunków. HORACY

Co by to w gruncie mogło znaczyć, nie wiem; Atoli wedle kalibru i skali

Mojego sądu, jest to prognostykiem Jakichś szczególnych wstrząśnień w naszym kraju.

MARCELLUS Siądźcie i niech mi powie, kto świadomy,

Na co te ciągłe i tak ścisłe warty Poddanych w kraju noc w noc niepokoją?

Na co te lanie dział i skupywanie Po obcych targach narzędzi wojennych?

Ten ruch w warsztatach okrętowych, kędy Trud robotnika nie zna odróŜnienia Między niedzielą a resztą tygodnia?

Co powoduje ten gwałtowny pośpiech, Dający dniowi noc za towarzyszkę?

ObjaśniŜ mi to kto? HORACY

Ja ci objaśnię. Przynajmniej wieści chodzą w taki sposób:

Ostatni duński monarcha, którego Obraz dopiero co nam się ukazał,

Był, jak wiadomo, zmuszony do boju Przez norweskiego króla, Fortynbrasa,

mlektury.pl 5Zazdroszczącego mu jego potęgi.

MęŜny nasz Hamlet (jako taki bowiem Słynie w tej stronie znajomego świata)

PołoŜył trupem tego Fortynbrasa, Który na mocy aktu, pieczęciami Zatwierdzonego i uświęconego

Wojennym prawem, był obowiązany Części swych krajów ustąpić zwycięzcy, Tak jak nawzajem nasz król, na zasadzie

Klauzuli tegoŜ samego układu, Byłby był musiał odpowiednią porcję

Swych dzierŜaw oddać na wieczne dziedzictwo Fortynbrasowi, gdyby ten był przemógł.

OwóŜ syn tego, panie, Fortynbrasa, Awanturniczym pobudzony szałem, Zgromadził teraz zebraną po róŜnych Kątach Norwegii, za strawę i jurgielt,

Tłuszczę bezdomnych wagabundów w celu, Który bynajmniej nie trąci tchórzostwem,

A który, jak to nasz rząd odgaduje, Nie na czym innym się zasadza, jeno

Na odebraniu nam siłą oręŜa W drodze przemocy wyŜ rzeczonych krain,

Które utracił był jego poprzednik; I to, jak mi się zdaje, jest przyczyną

Owych uzbrojeń, powodem czat naszych I źródłem tego wrzenia w całym kraju.

BERNARDO I ja tak samo sądzę; tym ci bardziej, śe to zjawisko w wojennym przyborze

Odwiedza nasze czaty i przybiera Na siebie postać nieboszczyka króla, Który tych wojen był i jest spręŜyną.

HORACY Znak to dla oczu ducha płodny w groźbę. Gdy Rzym na szczycie stał swojej potęgi, Krótko przed śmiercią wielkiego Juliusza,

Otworzyły się groby i umarli Błądzili jęcząc po ulicach Rzymu; Widziane były róŜne dziwowiska:

Jako to gwiazdy z ogonem, deszcz krwawy, Plamy na słońcu i owa wilgotna

Gwiazda rządząca państwami Neptuna, Zmierzchła, jak gdyby na sąd ostateczny.

I otóŜ takie same poprzedniki Smutnych wypadków, które jako gońce Biegną przed losem albo są prologiem

WróŜb przyjść mających, nieba i podziemia Zsyłają teraz i naszemu państwu. Duch powraca.

Patrzcie! znów idzie. Zastąpię mu drogę, Choćbym miał zdrowiem przypłacić. Stój, maro!

MoŜeszli wydać głos albo przynajmniej Dźwięk jakikolwiek przystępny dla ucha:

To mów! Jestli czyn jaki do spełnienia, zdolny

mlektury.pl 6Dopomóc tobie, a mnie przynieść zaszczyt:

To mów! Maszli świadomość losów tego kraju,

Które, wprzód znając, moŜna by odwrócić: To, mów!

Alboli moŜe za Ŝycia pogrzebałeś W nieprawy sposób zgromadzone skarby,

Za co wy, duchy, bywacie, jak mówią, Skazane nieraz tułać się po śmierci. Kur pieje.

Mów! Stój! Mów! - zabierz mu drogę, Marcellu. MARCELLUS

MamŜe nań natrzeć halabardą? HORACY Natrzyj.

Jeśli nie stanie. BERNARDO

Tu jest! HORACY

Tu jest! Duch znika. MARCELLUS

Zniknął Krzywdzim tę postać tak majestatyczną, Chcąc ją przemocą zatrzymać; powietrze

Tylko chwytamy i czcza nasza groźba Złośliwym tylko jest urągowiskiem.

BERNARDO Chciał coś podobno mówić, gdy kur zapiał.

HORACY Wtem nagle wzdrygnął się jak winowajca

Na głos strasznego apelu. Słyszałem, śe kur, ten trębacz zwiastujący ranek,

Swoim donośnym, przeraźliwym głosem Przebudza bóstwo dnia, i na to hasło

Wszelki duch, czy to błądzący na ziemi, Czy w wodzie, w ogniu czy w powietrzu, spiesznie

Wraca, skąd wyszedł; a Ŝe to jest prawdą, Dowodem właśnie to, cośmy widzieli.

MARCELLUS ZadrŜał i rozwiał się, skoro kur zapiał,

Mówią, Ŝe ranny ten ptak, w owej porze, Kiedy święcimy narodzenie Pana,

Po całych nocach zwykł śpiewać i wtedy śaden duch nie śmie wyjść z swego siedliska:

Noce są zdrowe, gwiazdy nieszkodliwe, Złe śpi, ustają czarodziejskie wpływy,

Tak święty jest ten czas i dobroczynny.HORACY Słyszałem i ja o tym i po części

Sam daję temu wiarę. Ale patrzcie, JuŜ dzień w róŜanym płaszczu strząsa rosę

Na owym wzgórku wschodnim. Zejdźmy z warty. Moja zaś rada, abyśmy niezwłocznie O tym, czegośmy tu świadkami byli,

Uwiadomili młodego Hamleta; Bo prawie pewien jestem, Ŝe to widmo, Milczące dla nas, przemówi do niego.

mlektury.pl 7Czy się zgadzacie na to, co nam zrobić Zarówno serce, jak powinność kaŜe?

MARCELLUS Jak najzupełniej, i wiem nawet, gdzie go

Na osobności zdybiemy dziś z rana. Wychodzą.

Scena druga Sala audiencjonalna w zamku. Król, Królowa, Hamlet, Poloniusz, Laertes, Woltymand, Korneliusz, panowie i

orszak. KRÓL

Jakkolwiek świeŜo tkwi w naszej pamięci Zgon kochanego, drogiego naszego Brata Hamleta, jakkolwiek by przeto Sercu naszemu godziło się w cięŜkim śalu pogrąŜać, a całemu państwu

Zawrzeć się w jeden fałd kiru, o tyle Jednak rozwaga czyni gwałt naturze, śe pomnąc o nim nie zapominamy

O sobie samych. Dlatego - z zatrutą, śe tak powiemy, od smutku radością,

Z pogodą w jednym, a łzą w drugim oku, Z bukietem w ręku, a jękiem na ustach,

Na równi waŜąc wesele i boleść - Połączyliśmy się małŜeńskim węzłem Z tą niegdyś siostrą naszą, a następnie Dziedziczką tego wojennego państwa. Co wszakŜe czyniąc, nie postąpiliśmy

Wbrew światlejszemu waszemu uznaniu, Które swobodnie objawione dało

Temu krokowi sankcje. Dzięki za to. - A teraz wiedzcie, Ŝe młody Fortynbras,

Czyli to naszą lecewaŜąc wartość, Czyli to sądząc, Ŝe z śmiercią drogiego

Brata naszego w królestwie tym znajdzie Nieład i bezrząd, i na tym jedynie Budując płonną nadzieję korzyści,

Nie zaniedbując naglić nas przez posłów O zwrot tych krain, które prawomocnie,

Za sprawą świętej pamięci Hamleta, Brata naszego, z rąk jego rodzica

Przeszły na własność Danii. Tyle o nim. TerazŜe o nas i o celu, w jakim

Tu się zeszliśmy. Wzywamy tym pismem Stryja młodego Fortynbrasa, dzisiaj Króla Norwegii, który, z sił opadły, ObłoŜnie chory, moŜe i nie słyszał

O tych zabiegach swojego synowca, Aby powstrzymał go od dalszych kroków W tej sprawie, aby mu wzbronił zbierania Wojsk i zaciągów złoŜonych wszak z jego

Wiernych poddanych. Wam zaś, Korneliuszu I Woltymandzie, poruczamy zanieść

To pismo, łącznie z pozdrowieniem naszym, Władcy Norwegii, nie upowaŜniając

mlektury.pl 8Was do wchodzenia z nim w nic więcej nad to, Co treść powyŜszych słów naszych zakreśla. Bywajcie nam więc zdrowi i niech pośpiech

Chwali gorliwość waszą. KORNELIUSZ I WOLTYMAND

Jak we wszystkim, Tak i w tym starać się będziem jej dowieść.

KRÓL Nie wątpię o tym. BywajcieŜ nam zdrowi.

Korneliusz i Woltymand wychodzą. Miałeś nas o coś prosić, Laertesie; JakiŜ jest przedmiot tej prośby? Mów śmiało.

Nie traci próŜno słów, kto się udaje Z słusznym Ŝądaniem do monarchy Danii. CzegóŜ byś pragnął, czego bym nie gotów Spełnić wprzód jeszcze, niŜeliś zapragnął?

Głowa nie bliŜej jest pokrewna sercu, Ręka nie skorsza ku przysłudze ustom Jak tron nasz ojcu twemu, Laertesie,

CzegóŜ więc Ŝądasz? LAERTES

Pozwolenia waszej Królewskiej mości na powrót do Francji,

Skąd chętnie wprawdzie tu przybyłem, aby ZłoŜyć powinny hołd przy koronacji Waszej królewskiej mości, ale teraz, Gdym juŜ dopełnił tego obowiązku, śyczenia moje i myśli, wyznaję,

Ciągną mię znowu do Francji; ku czemu O przychylenie się i przebaczenie

Kornie śmiem waszą królewską mość błagać. KRÓL

CóŜ na to ojciec waszmości? PrzystajeŜ Na to Poloniusz?

POLONIUSZ Usilnymi prośby

Poty kołatał do mojego serca, AŜem do Ŝyczeń jego mimochętnie

PrzyłoŜył pieczęć zezwolenia. Racz mu Wasza królewska mość nie bronić jechać.

KRÓL Jedź więc, rozrządzaj według woli czasem

I łaską naszą. Do ciebie się teraz Zwracam, kochany synowcze Hamlecie,

Synu mój. HAMLET na stronie

Trochę więcej niŜ synowcze, A mniej niŜ synu.

KRÓL JakiŜ tego powód,

śe czarne chmury wciąŜ cię otaczają? HAMLET

I owszem, panie, jestem wystawiony Bardzo na słońce.KRÓLOWA

Kochany Hamlecie,

mlektury.pl 9Zrzuć tę ponurą barwę i przyjaźnie

Wypogodzonym okiem spójrz na Danię; Przestań powieki ustawicznie spuszczać W ziemię, o drogim ojcu rozmyślając. Co Ŝyje, musi umrzeć; dziś tu gości,

A jutro w progi przechodzi wieczności; To pospolita rzecz.

HAMLET W istocie, pani, Zbyt pospolita. KRÓLOWA

Gdy wszystkim jest wspólna, CzemuŜ się tobie zdaje tak szczególna?

HAMLET Zdaje się, pani! bynajmniej, jest raczej;

U mnie nic Ŝadne "zdaje się " nie znaczy, Niczym sam przez się ten oczom widzialny

Czarnej Ŝałoby strój konwencjonalny; Wietrzne z trudnością wydawane tchnienie,

Obficie z oczu ciekące strumienie, śałość na widok stawiana obliczem,

Miną, gestami - to wszystko jest niczem. To tylko zdaje się, bo potajemnie

MoŜna być obcym temu; ale we mnie Jest coś, co w ramę oznak się nie mieści, W tę larwę Ŝalu, liberię boleści.KRÓL

Godzien pochwały, Hamlecie, ten smutek, Którym oddajesz cześć pamięci ojca;

Lecz wiedz, Ŝe ojciec twój miał takŜe ojca I Ŝe go takŜe utracił tak samo

Jak tamten swego. Dobry syn powinien Jakiś czas boleć po śmierci rodzica;

Lecz uporczywie trwać w utyskiwaniach Jest to bezboŜny okazywać upór,

Sprzeciwiający się wyrokom niebios; Jest to niemęskie okazywać serce, Niesforny umysł i płochą rozwagę.

Bo skoro wiemy, Ŝe coś jest zwyczajnym, Jak kaŜda inna rzecz najpowszedniejsza,

Na cóŜ, stawiając opór konieczności, Brać to do serca? Wstydź się, jest to grzechem

Przeciw naturze, przeciw niebu, przeciw Zmarłemu nawet; jest to na ostatek

Wbrew rozumowi, który od skonania Pierwszego z ludzi aŜ do śmierci tego,

Którego świeŜą opłakujem stratę, Ciągle i ciągle woła: Tak być musi!

Rzuć więc, prosimy cię, te płonne Ŝale I pomnij, Ŝe masz w nas drugiego ojca,

Niechaj się dowie świat, Ŝeś ty najbliŜszym Naszego tronu i naszego serca;

Co się zaś tyczy twojego zamiaru Wrócenia nazad do szkół wittenberskich,

Jest on Ŝyczeniom naszym wręcz przeciwny; Przeto wzywamy cię, abyś się zgodził

mlektury.pl 10Na pozostanie tu pod czułą pieczą Naszego oka, jako nasz najmilszy

Dworzanin, krewny i syn. KRÓLOWA O, Hamlecie,

Nie daj się matce prosić nadaremnie; Pozostań z nami, porzuć myśl jechania

Do Wittenbergi. HAMLET

Ze wszystkich sił moich Będęć posłusznym, pani.

KRÓL To mi piękna,

Co się nazywa, synowska odpowiedź! Pójdź, ukochana Ŝono, ta uprzejma,

Nieprzymuszona powolność Hamleta Rozpromieniła mi serce; dlatego

KaŜdy wzniesiony dziś na zamku toast Moździerze wzbiją w obłoki i niebo,

Wtórząc radosnym królewskim wiwatom, Odpowie ziemi równym grzmotem. Idźmy.

Król, Królowa i wszyscy prócz Hamleta wychodzą. HAMLET

Bogdaj to trwałe, zbyt wytrwałe ciało Stopniało, w lotną parę się rozwiało!

Lub bodaj Ten, tam w niebie, nie był karą Zagroził samobójcy! BoŜe! BoŜe!

Jak nudnym, nędznym, lichym i jałowym Zda mi się cały obrót tego świata! To nie pielony ogród, samym tylko

Bujnie krzewiącym się chwastem porosły. O wstydzie! Ŝe teŜ mogło przyjść do tego!

Parę miesięcy dopiero, jak umarł! Nie, nie, i tego nie ma - taki dobry, Taki anielski król, naprzeciw tego Istny Hyperion naprzeciw satyra;

A tak do matki mojej przywiązany, śe nie mógł ścierpieć nawet, aby lada

Przyostry powiew dotknął się jej twarzy. Ona zaś - trzebaŜ, abym to pamiętał! - Wieszała mu się u szyi tak chciwie,

Jakby w niej rosła Ŝądza pieszczot w miarę Zaspokajania jej. I w miesiąc potem. . .

O, precz z tą myślą! ... Słabości, nazwisko Twoje: kobieta. - W jeden marny miesiąc, Nim jeszcze zdarła te trzewiki, w których

Szła za biednego mego ojca ciałem, Zalana łzami jako Niobe - patrzcie! -

BoŜe mój! zwierzę, bezrozumne zwierzę DłuŜej by czuło Ŝal - zostaje Ŝoną Mojego stryja, brata mego ojca,

Lecz który tak jest do brata podobny Jak ja do Herkulesa. W jeden miesiąc,

Nim jeszcze słony osad łez nieszczerych Z zaczerwienionych powiek jej ustąpił,

mlektury.pl 11Została Ŝoną innego! Tak prędko,

Tak lekko, skoczyć w kazirodne łoŜe! Nie jest to dobrym ani wyjść nie moŜe

Na dobre. Ale pękaj, serce moje, Bo usta milczeć muszą.

Horacy, Bernardo i Marcellus wchodzą. HORACY

Przyjm pozdrowienie nasze, drogi ksiąŜę. HAMLET

Miło mi widzieć panów w dobrym zdrowiu. Wszak to Horacy! albo zapomniałem,

Jak się sam zowie. HORACY

Ten sam i jak zawsze Królewiczowskiej mości biedny sługa.

HAMLET Dobry przyjaciel raczej; weź to miano,

A mnie daj tamto. CóŜ cię z Wittenbergi Sprowadza? - Wszak to Marcellus?

MARCELLUS Tak, panie. HAMLET

Bardzom rad widzieć pana. Dobry wieczór. Ale na serio, powiedz mi, Horacy, Co cię przywiodło z Wittenbergi?

HORACY Skłonność

Do próŜniackiego Ŝycia, mości ksiąŜę.HAMLET Tego by nie śmiał mi powiedzieć nawet Twój nieprzyjaciel i sam teŜ źle czynisz, Chcąc ucho moje przymusić do wiary

W własne zeznanie twoje przeciw tobie. Wiem, Ŝeś nie próŜniak; jakiŜ więc być moŜe

Cel przebywania twego w Elzynorze? Nauczysz się tu pić tęgo.HORACY

Przybyłem Na pogrzeb ojca twego, mości ksiąŜę.HAMLET

Nie Ŝartuj ze mnie, szkolny towarzyszu; Przybyłeś raczej na ślub matki mojej.HORACY W istocie, prędko nastąpił po tamtym.HAMLET Oszczędność, bracie, oszczędność! Przygrzane

Resztki przysmaków z pogrzebowej stypy Dały traktament na ucztę weselną.

O mój Horacy, wolałbym był ujrzeć Najzawziętszego mego wroga w niebie

NiŜ doŜyć tego dnia. Mój biedny ojciec!... Zda mi się, Ŝe go widzę.HORACY

Gdzie?!HAMLET Przed duszy

Mojej oczyma.HORACY Widziałem go niegdyś; Był to król, jakich mało.

HAMLET Człowiek, powiedz;

ChociaŜby wszystko w tym fałszywym świecie

mlektury.pl 12Było tym, czym się na pozór wydaje, Jeszcze by drugi taki się nie znalazł.

HORACY Zda mi się, Ŝe go widziałem tej nocy.

HAMLET Widziałeś? Kogo?

HORACY Króla, ojca waszej KsiąŜęcej mości.

HAMLET Króla? Mego ojca?!

HORACY Zawieś na chwilę zdumienie, o panie, I bacznym uchem racz wysłuchać tego Nadzwyczajnego doniesienia, które,

Zgodnie z świadectwem tych dwóch zacnych ludzi, Mam ci uczynić.

HAMLET Mów, na miłość boską!

HORACY Przez dwie juŜ noce po sobie idące,

Wśród głuchej ciszy północnej, ciŜ sami Oficerowie, Marcel i Bernardo,

StraŜ odbywając przy zamku, miewają Następujące widzenie:

Postać podobna do świętej pamięci Ojca twojego, panie, uzbrojona

Jak najkompletniej od stóp aŜ do głów Staje przed nimi, uroczystym krokiem Przechodzi mimo, z wolna i powaŜnie;

Trzykroć przeciąga przed ich zdumiałymi I struchlałymi oczyma tak blisko, śe ich nieledwie buławą dotyka; Oni zaś stoją jak wryci i, jakby

Zgalareceni przeraŜeniem, nie śmią Przemówić do niej ani słowa. Mając

Wieść o tym sobie przez nich udzieloną Jak najtajemniej, udałem się z nimi Następnej nocy samotrzeć na wartę; I rzeczywiście o tym samym czasie,

W taki sam sposób, co do joty zgodnie Z przywiedzionymi szczegółami, przyszło

Widziadło. Znałem ojca twego, panie: Te ręce mniej są do siebie podobne.

HAMLET Gdzie się to działo?

HORACY Na tarasie, panie.

HAMLET Nie przemówiłŜeś do tego zjawiska?

HORACY I owszem, ale Ŝadnej odpowiedzi

Nie otrzymałem. Raz tylko podniosło Głowę i zdało się chcieć coś powiedzieć;

Ale w tej chwili zapiał kur poranny,

mlektury.pl 13Na głos którego zerwało się nagle

I znikło nam sprzed oczu. HAMLET Osobliwe! HORACY

Jak Ŝyw tu stoję, mości ksiąŜę, jest to Rzetelna prawda i mieliśmy sobie

Za obowiązek donieść o tym waszej KsiąŜęcej mości.

HAMLET Zaprawdę, to widmo

Niespokojności mię nabawia. MacieŜ Tej nocy wartę?

WSZYSCY TRZEJ Mamy, mości ksiąŜę.

HAMLET Było więc uzbrojone? WSZYSCY TRZEJ

Tak jest, panie. HAMLET

Od stóp do głowy? WSZYSCY TRZEJ

Od czaszki do kostek. HAMLET

Nie widzieliście więc jego oblicza? HORACY

I owszem: miało przyłbicę wzniesioną. HAMLET

GroźnieŜ na twarzy wyglądało? HORACY Smutno

Bardziej niŜ gniewnie. HAMLET

Blado czy rumiano? HORACY

O, bardzo blado. HAMLET

I wzrok w was wlepiało? HORACY

Nieporuszenie. HAMLET

Szkoda, Ŝem tam nie był. HORACY

Byłbyś był, panie, osłupiał. HAMLET Być moŜe,

Być moŜe. DługoŜ bawiło? HORACY Tak długo,

Jak długo by ktoś przy średnim pośpiechu Sto musiał liczyć.

MARCELLUS i BERNARDO O, dłuŜej. HORACY Nie wtedy,

mlektury.pl 14Kiedy ja byłem.

HAMLET SiwąŜ miało brodę?

HORACY Zupełnie taką, jaką u zmarłego

Króla widziałem: czarną, posrebrzoną. HAMLET

Będę dziś z wami na warcie: być moŜe, IŜ przyjdzie znowu.

HORACY Przyjdzie niezawodnie.

HAMLET Skoro przybiera postać mego ojca,

Muszę z nim mówić, choćby całe piekło, Rozwarłszy paszczę, milczeć mi kazało.

Co do was, moi panowie, jeśliście Tę okoliczność dotąd zataili,

TrzymajcieŜ ją i nadal pod zamknięciem, I co bądź zdarzy się tej nocy, bierzcie Wszystko na rozum, ale nie na język;

Nagrodzę wam tę dobroć. Bądźcie zdrowi. Pomiędzy jedenastą a dwunastą

Zejdziem się na tarasie. WSZYSCY TRZEJ

Słudzy waszej KsiąŜęcej mości.

HAMLET Bądźcie przyjaciółmi,

Tak jak ja jestem waszym. Do widzenia. Horacy, Marcellus, Bernardo wychodzą. Duch mego ojca! uzbrojony! Coś tu

Złego się święci, coś tu krzywo idzie, Oby juŜ była noc! tymczasem jednak

Milcz, serce moje! Zbrodnie i spod ziemi Wychodzą, aby stać się widomemi.

Wychodzi.

Scena trzecia Pokój w domu Poloniusza. Laertes i Ofelia.LAERTES

JuŜ rzeczy moje zniesione na pokład; Bądź zdrowa, siostro; a gdy wiatr przyjaźnie

Zadmie od brzegu i który z okrętów Zdejmie kotwicę, nie zasypiaj wtedy,

Lecz donoś mi o sobie. OFELIA

Wątpisz o tym? LAERTES

Co się zaś tyczy Hamleta i pustych Jego zalotów, uwaŜaj je jako

Mamiący pozór, kaprys krwi gorącej; Jako fiołek młodocianej wiosny,

Wczesny, lecz wątły, luby, lecz nietrwały, Woń, kilka tylko chwil upajającą,

Nic więcej. OFELIA

Więcej nic?

mlektury.pl 15LAERTES

Nie myśl inaczej. Natura ludzka, kiedy się rozwija,

Nie tylko rośnie co do form zewnętrznych; Jak w budującej się świątyni - słuŜba

Duszy i ducha zwiększa się w niej takŜe. Być moŜe, iŜ on ciebie teraz kocha, śe czystość jego chęci jest bez plamy; Ale zwaŜywszy jego stopień, pomnij, śe jego wola nie jest jego własną.

On sam jest rodu swego niewolnikiem; Nie moŜe, jako podrzędni, wybierać

Dla siebie tylko, od jego wyboru ZaleŜy bowiem bezpieczeństwo, dobro

Całego państwa, przeto teŜ i jego Wybór koniecznie musi być zaleŜny Od Ŝyczeń i od przyzwolenia tego

Wielkiego ciała, którego jest głową. JeŜeli zatem mówi, Ŝe cię kocha,

Rozwadze twojej przystoi mu wierzyć O tyle tylko, o ile on zgodnie

Ze stanowiskiem przez się zajmowanym Będzie mógł słowa swojego dotrzymać,

To jest, o ile powszechny głos Danii Przystanie na to. UwaŜ, jaka hańba

Grozi twej sławie, jeśli łatwowiernie Poszeptom jego podasz ucho, serce Sobie uwięzisz i skarb niewinności

Otworzysz jego zapędom bez wodzy. StrzeŜ się, Ofelio, strzeŜ się, luba siostro; I stój w odwadze twej skłonności, z dala Od niebezpieczeństw i napaści pokus.

Wstydliwe dziewczę za wiele juŜ waŜy, Gdy przed księŜycem wdzięki swe odsłania;

Na samą cnotę pada rdza obmowy; Robak zbyt często toczy dzieci wiosny, Nim jeszcze pączki zdąŜyły otworzyć;

I kiedy rosa wilŜy młodość hoŜą, Wpływy złośliwych miazm najbardziej groŜą. StrzeŜ się więc; tarczą najlepszą w tej próbie

Niedowierzanie, nawet samej sobie. OFELIA

Treść tej nauki postawię na straŜy Mojego serca. Nie idź jednak, bracie,

Za śladem owych fałszywych doradców, Którzy nam stromą i ciernistą ścieŜkę Cnoty wskazują, a sami tymczasem

Kroczą kwiecistym szlakiem błędów, własnych Rad niepamiętni.

LAERTES Bądź o mnie spokojna

I bądź mi zdrowa. Lecz oto nasz ojciec. Poloniusz wchodzi.Podwójne błogosławieństwo, podwójne

Szczęście przynosi: szczęśliwe spotkanie, Które mi zdarza sposobność ku temu.

mlektury.pl 16POLONIUSZ

Laertes jeszcze tu? Dalej na okręt! Wiatr wzdyma Ŝagle, czekają na ciebie, Raz jeszcze daję ci błogosławieństwo

Na drogę. kładzie rękę na głowę synowiWeź je i wraź sobie w pamięć

Tych kilka przestróg: Nie bądź skorym myśli Wprowadzać w słowa, a zamiarów w czyny.

Bądź popularnym, ale nigdy gminnym. Przyjaciół, których doświadczysz, a których

Wybór okaŜe się być ciebie godnym, Przykuj do siebie Ŝelaznymi klamry; Ale nie plugaw sobie rąk uściskiem Dłoni pierwszego lepszego socjusza.

StrzeŜ się zatargów, jeśli zaś w nie zajdziesz, Tak się w nich znajduj, aby twój przeciwnik Nadal się ciebie strzec musiał. Miej zawŜdy

Ucho otworem, ale rzadko kiedy Otwieraj usta. Chwytaj zdania drugich, Ale sąd własny zatrzymuj przy sobie.

Noś się kosztownie, o ile ci na to Mieszek pozwoli, ale bez przesady;

Wytwornie, ale niewybrednie; często Bowiem ubranie zdradza grunt człowieka I pod tym względem Francuzi szczególniej

Są pełni taktu. Nie poŜyczaj drugim Ani od drugich; bo poŜyczkę daną

Tracim najczęściej razem z przyjacielem, A braną psujem rząd potrzebny w domu.

Słowem, rzetelnym bądź sam względem siebie, A jako po dniu noc z porządku idzie,

Tak za tym pójdzie, Ŝe i względem drugich Będziesz rzetelnym. Bądź zdrów, niech cię moje

Błogosławieństwo utwierdzi w tej mierze. LAERTES

Z pokorą Ŝegnam cię, ojcze i panie. POLONIUSZ

Idź juŜ; czas nagli, wszystko w pogotowiu. LAERTES

Bądź zdrowa, siostro, i pamiętaj na to, Com ci powiedział.

OFELIA Zamknęłam to w sercu,

A ty masz klucz od niego. LAERTES

Bądź mi zdrowa. Wychodzi.POLONIUSZ

CóŜ to on tobie powiedział, Ofelio? OFELIA

Coś, co tyczyło się księcia Hamleta. POLONIUSZ

W porę mi o tym wspominasz. Słyszałem, śe on cię często nawiedzał w tych czasach

I Ŝe znajdował z twojej strony przystęp Łatwy i chętny. JeŜeli tak było

mlektury.pl 17(A udzielono mi o tym wiadomość

Jako przestrogę), muszę ci powiedzieć, śe się nie cenisz tak, jakby przystało

Dbałej o sławę córce Poloniusza. JakieŜ wy macie stosunki? Mów prawdę.

OFELIA Oświadczył mi się, ojcze, z swą skłonnością.

POLONIUSZ Z skłonnością? Hm, hm! Mówisz jak dzierlatka Niedoświadczona w rzeczach niebezpiecznych. Wierzyszli tym tak zwanym oświadczeniom?

OFELIA Nie wiem, co myśleć mam, mój ojcze.

POLONIUSZ Nie wiesz?

To ja ci powiem: Masz myśleć, Ŝeś dziecko, Gdy oświadczenia te bez poświadczenia

Rozsądku bierzesz za dobrą monetę. Nie radzę ci się z nim świadczyć, inaczej

(śe tej igraszki słów jeszcze uŜyję) Doświadczysz następstw niedobrych.

OFELIA Wynurzał

Mi swoją miłość bardzo obyczajnie. POLONIUSZ

Tak, tak, bo czynić to jest obyczajem. OFELIA

I słowa swoje stwierdził najświętszymi, Jak być mogą, przysięgami.

POLONIUSZ Plewy

Na młode wróble! Wiem ja, gdy krew kipi, Jak wtedy dusza hojną jest w kładzeniu

Przysiąg na usta. Nie bierz tych wybuchów Za ogień, więcej z nich światła niŜ ciepła,

A i to światło gaśnie w oka mgnieniu. Bądź odtąd trochę skąpsza w przystępności

I więcej sobie waŜ rozmowę swoją NiŜ wyzywanie drugich do rozmowy. Co się zaś księcia Hamleta dotyczy,

Bacz na to, Ŝe on jeszcze młodzieniaszek I Ŝe mu więcej jest wolno, niŜ tobie

MoŜe być wolno kiedykolwiek. Słowem, Nie ufaj jego przysięgom, bo one

Są jak kuglarze, czym innym, niŜ szaty Ich pokazują: orędownicami

BezboŜnych chuci, biorącymi pozór Świętości, aby tym łacniej usidlić

Naiwne serca. Krótko mówiąc, nie chcę, Abyś od dziś dnia czas swój marnowała Na zadawanie się z księciem Hamletem. Pamiętaj, nie chcę tego. MoŜesz odejść.

OFELIA Będęć posłuszną, panie.

Wychodzą.

mlektury.pl 18

Scena czwarta Taras zamkowy. Wchodzą Hamlet, Horacy i Marcellus.HAMLET

Ostry wiatr wieje; przejmujące zimno. HORACY

W istocie: bardzo szczypiące powietrze. HAMLET

Która godzina? HORACY

Dwunasta dochodzi. MARCELLUS

Dwunasta biła juŜ. HORACY

JuŜ? Nie słyszałem. ZbliŜa się zatem czas, o którym widmo

Zwykło się jawić. Odgłos trąb i wystrzałów za sceną.Co to znaczy, panie?

HAMLET To znaczy, Ŝe król czuwa z czarą w ręku, Zgraje opilców dworskich przepijając;

KaŜdy zaś taki sygnał trąb i kotłów Jest triumfalnym hasłem nowej miary

Przezeń spełnionej. HORACY

Czy to taki zwyczaj? HAMLET

Zwyczaj zaiste; moim jednak zdaniem, Lubom tu zrodzon i z tym oswojony, Chlubniej byłoby taki zwyczaj łamać NiŜ zachowywać. Te biby na zabój

W pośmiech i wzgardę tylko nas podają U innych ludów: beczkami nas mienią

I trzodzie chlewnej właściwy przydomek Hańbi nazwisko nasze. W rzeczy samej,

Choćbyśmy zresztą byli bez zarzutu, To jedno juŜ by starło z naszych czynów Zaszczytną cechę ich wnętrznej wartości.

I pojedynczym ludziom się to zdarza: Niejeden skutkiem naturalnych przywar -

Czyli to rodu (czemu nic nie winien Bo któŜ obiera sobie pochodzenie), Czy to jakiegoś krwi usposobienia,

Które częstokroć rwie tamy rozumu, Czy to nałogu przeciwnego formom Przyzwoitości - niejeden, powiadam,

Upośledzony w taki sposób jaką Szczególną wadą, bądź to organicznie, Bądź przypadkowo - choćby jego cnoty

Były skądinąd jako kryształ czyste I mnogie, jako być mogą w człowieku -

Tą jedną skazą zaraŜony będzie W opinii ludzi. Jedna drachma złego

Niweczy wszelkie szlachetne pierwiastki. Duch wchodzi.HORACY

Widzisz go, panie. HAMLET

mlektury.pl 19Aniołowie Pana

Zastępów, miejcie mię w swojej opiece! Błogosławionyś ty czy potępiony,

Tchnieszli tchem niebios czy wyziewem piekieł. Maszli zamiary zgubne czy przyjazne,

Przychodzisz w takiej postaci, Ŝe muszę Wydobyć z ciebie głos. Hamlecie, królu, Ojcze mój, władco Danii, odpowiadaj!

Nie pozostawiaj mię w nieświadomości; Powiedz, dlaczego święte kości twoje, Na wieki w trumnie złoŜone, przebiły Śmiertelny całun; dlaczego grobowiec, W którym widzielim cię zstępującego,

Podniósł swe cięŜkie marmurowe wieko, śeby cię zwrócić ziemi? Co to znaczy?

śe ty, trup, znowu w kompletnym rynsztunku PodksięŜycowy ten padół odwiedzasz,

Czyniąc noc straszną i nas, niedołęŜnych Synów tej ziemi, wstrząsając myślami, Przechodzącymi metę naszych pojęć? O, powiedz, co to jest! Co za cel tego?

Czego chcesz od nas? HORACY

Daje ci znak, panie, Abyś z nim poszedł, jakby chciał sam na sam

Pomówić z tobą. MARCELLUS

Jak uprzejmym gestem Wzywa cię, panie, w ustronniejsze miejsce.

Nie idź z nim jednak. HORACY

Nie chodź, mości ksiąŜę. HAMLET

Chce ze mną mówić: pójdę. HORACY

Nie czyń tego, Łaskawy panie.

HAMLET CzegóŜ bym się lękał?

To Ŝycie szpilki złamanej niewarte, A dusza moja, jak on, nieśmiertelna.

Patrz, znowu na mnie kiwa... Pójdę za nim. HORACY

A gdyby on cię zaprowadził, panie, Nad przepaść, na brzeg owej groźnej skały,

Która się stromo spuszcza w morską otchłań, I tam przedzierzgnął się w inne postacie, Jeszcze straszniejsze, które by ci mogły

Odjąć, o panie, przytomność umysłu I w obłąkanie cię wprawić? ZwaŜ tylko!

JuŜ samo tamto miejsce bez Ŝadnego Innego wpływu budzi rozpaczliwe

Usposobienie w kaŜdym, kto spostrzeŜe Morze na tyle sąŜni tuŜ pod sobą

I słyszy jego huk.

mlektury.pl 20HAMLET

WciąŜ na mnie kiwa. Idź juŜ, idź; pójdę z tobą.

MARCELLUS Zostań, panie.

HAMLET Puść mnie! HORACY

Wstrzymaj się, panie, pozostań! HAMLET

Los mój mnie woła i najmniejszą Ŝyłkę Mojego ciała czyni tak potęŜną

Jak najsilniejszy nerw lwa nemejskiego. Duch nie przestaje kiwać. Ciągle mnie wzywa! Puśćcie mnie!

wyrywając się Na Boga! W upiora zmienię tego, co mnie dłuŜej

Wstrzymywać będzie. - Idź, śpieszę za tobą. Duch i Hamlet wychodzą. HORACY

Imaginacja w szał go wprawia. MARCELLUS

Idźmy W trop za nim; tu nie w porę posłuszeństwo.

HORACY Idźmy.

Na czymŜe się to skończy? MARCELLUS

Widno Jest coś chorobliwego w państwie duńskim.

HORACY Niebo zaradzi temu.

MARCELLUS Spieszmy za nim. Wychodzą.

Scena pi ąta Oddalona część tarasu. Wchodzą Duch i Hamlet.

HAMLET Gdzie mnie prowadzisz? Mów; nie pójdę dalej.

DUCH Słuchaj mnie.

HAMLET Słucham. DUCH

ZbliŜa się godzina, O której w srogie, siarczyste płomienie

Muszę powrócić znowu. HAMLET

Biedny duchu! DUCH

Nie lituj się nade mną, ale bacznym Uchem ogarnij to, co ci mam odkryć.

HAMLET Mów, powinnością moją słuchać ciebie.

DUCH Jak niemniej zemścić się, gdy mnie wysłuchasz.

HAMLET

mlektury.pl 21Zemścić się?

DUCH Jestem duchem twojego ojca,

Skazanym tułać się nocą po świecie, A przez dzień jęczeć w ogniu, póki wszystek

Kał popełnionych za Ŝywota grzechów Nie wypalił się we mnie. Gdybym miejsca

Mojej pokuty sekret mógł wyjawić, Takie bym rzeczy ci opisał, których

Najmniejszy szczegół rozdarłby ci duszę, Młodą krew twoją zmroził, oczy twoje

Jak gwiazdy z posad wydobył, zwinięte, Gładkie kędziory twoje wyprostował

Tak, Ŝe ich kaŜdy włos stanąłby dębem Jako na jeŜu kolce; ale takich

Podań nie znosi ludzkie ucho. Słuchaj, O, słuchaj, słuchaj, jeśli choć cokolwiek

Kochałeś twego ojca. HAMLET Przebóg! DUCH Pomścij

Śmierć jego, dzieło ohydnego mordu! HAMLET Mordu? DUCH

Tak, mordu; wszelki mord ohydny, Lecz ten był nadzwyczajny, niesłychany.

HAMLET Dlaboga, wymień go, wymień czym prędzej, Abym na skrzydłach chyŜych jak modlitwa Lub myśl kochanka podąŜył ku zemście.

DUCH Zdajesz się pełen dobrych chęci, byłbyś TeŜ nikczemniejszy niŜ najlichsze ziele,

Wegetujące nad brzegami Lety, Gdybyś pozostał na to obojętny.

Słuchaj więc, słuchaj, Hamlecie. Puszczono Rozgłos, Ŝe podczas mego snu w ogrodzie

WąŜ mnie ukąsił; takim to skłamanym Powodem śmierci mej zwiedziono Danię;

Dowiedz się bowiem, szlachetny młodzieńcze, śe ów wąŜ, który zabił twego ojca,

Nosi dziś jego koronę. HAMLET O nieba!

Stryj! Nie zawiodły mnie przeczucia moje. DUCH

Ten to bezwstydny, cudzołoŜny potwór Zdradnymi dary, czarami wymowy (Przeklęte dary, przeklęta wymowa,

Która tak moŜe złudzić! ) ku sromocie Potrafił skłonić wolę mojej niby

Cnotliwej Ŝony. O Hamlecie! cóŜ to Był za upadek! Ode mnie, którego

mlektury.pl 22Miłość statecznie chodziła dłoń w dłoni Z ślubną przysięgą, w objęcia nędznika,

Którego dary przyrodzone były Naprzeciw moich tak liche!

Lecz jako cnota pozostaje czystą, Choćby ją sprośność w postaci niebianki

Usiłowała skusić, tak zła Ŝądza, Choćby ją łączył ślub z aniołem nawet,

Prędko uprzykrzy sobie święte łoŜe I rzuci się na barłóg.

Ale dość tego! JuŜ powietrze ranne Czuć mi się daje; muszę kończyć: kiedym Raz po południu jak zwykle w ogrodzie

Bezpiecznie zasnął, wkradł się stryj twój z flaszką Zawierającą blekotowe krople

I wlał mi w ucho ten zabójczy rozczyn, Którego siła tak jest nieprzyjazna

Ludzkiej naturze, Ŝe jak Ŝywe srebro Przebiega nagle wszystkie drogi, wszystkie

Kanały ciała i jako sok kwaśny Wlany do mleka ścina wnet i zgęszcza

Wszystką krew zdrową. Tak było i z moją; I wraz plugawy trąd, jak u Łazarza, Wystąpił na mnie i brzydką skorupą

Pokrył mi całe ciało. Tak to śpiąc, ręką brata pozbawiony

Zostałem Ŝycia, berła i małŜonki, Skoszony w samym kwiecie moich grzechów:

Bez namaszczenia, bez przygotowania, Bez porachunku z sobą wyprawiony

Zdać porachunek z win jeszcze nie zmytych. O, to okropne! okropne! okropne!

Maszli iskierkę czucia, nie ścierp tego; Nie pozwól, aby łoŜe władców Danii

Było ohydnym gniazdem wszeteczeństwa. Jakkolwiek jednak czyn ten pomścić zechcesz,

Nie kalaj swojej duszy, nie czyń przeciw Matce zamachów; pozostaw ją niebu I owym cierniom, które w głębi łona

Występnych siedzą; zrobią one swoje. Bądź zdrów, świecący robaczek oznajmia, śe ranek juŜ jest bliski; wątłe bowiem Światełko jego znacznie juŜ pobladło;

śegnam cię, Ŝegnam cię; pamiętaj o mnie. Znika.HAMLET

O wy niebieskie potęgi! O ziemio! CóŜ więcej? MamŜe piekło jeszcze wezwać? Nie, o nie! Krzep się, krzep się, serce moje!

PręŜcie się, nerwy! Pamiętać o tobie? O biedny duchu, stanie ci się zadość. Dopóki tylko w tej znękanej głowie

Pamięć Ŝyć będzie. Pamiętać o tobie? Wraz pamięć moja z tablic swych wykreśli Wszelkie powszednie, tuzinkowe myśli; KsiąŜkową mądrość, obrazy, wraŜenia,

mlektury.pl 23Płody młodości lub zastanowienia,

Wszystko, co związek ma z przyszłym mym bytem; To, coś mi zlecił, to tylko wyrytem

W księdze mojego mózgu pozostanie; Tak mi dopomóŜ, wiekuisty Panie! O wiarołomna niewiasto! O łotrze, Uśmiechający się, bezczelny łotrze! Musze to sobie zapisać, Ŝe moŜna

Nosić na ustach uśmiech i być łotrem - W Dani przynajmniej

wyjmuje pugilares i zapisujeTak; siedź tu, stryjaszku, TerazŜe duszo moja, pilnuj hasła,

A tym jest: śegnam cię, pamiętaj o mnie! Przysięgłem mu być wiernym.

HORACY za scenąKrólewiczu!

MARCELLUS PodobnieŜ KsiąŜę Hamlecie!

HORACY Chroń go, Panie!

HAMLET Amen!

MARCELLUS Hop, hop, hop, mości ksiąŜę!

HAMLET Hop, hop, chłopcze! Tu, tu, mój ptaszku!

Horacy i Marcellus wchodzą.HORACY I cóŜ?

MARCELLUS I cóŜ, panie? HAMLET

Dziwy! HORACY

Opowiedz nam to, panie. HAMLET Właśnie!

śebyście potem roztrąbili. HORACY JaŜ bym

Mógł to uczynić? MARCELLUS

O, ani ja pewnie! HAMLET

CóŜ wy powiecie na to? KtóŜ by sądził? Ale będziecie milczeć?

HORACY i MARCELLUS Jak Bóg w niebie!

HAMLET Nie ma na całą Danię nikczemnika,

Który by nie był kompletnym ladaco. HORACY

Do objawienia nam tego nie trzeba, śeby aŜ duchy wychodziły z grobów.

HAMLET

mlektury.pl 24W istocie, macie słuszność. OwóŜ tedy

Nie pozostaje nam teraz nic więcej, Jeno bez Ŝadnych dalszych korowodów Uścisnąć sobie dłonie i pójść z Bogiem. Wy idźcie, gdzie wam kaŜe iść interes

Lub skłonność - kaŜdy bowiem na tym świecie Ma jakąś skłonność lub interes; ja zaś W prostocie mojej pójdę się pomodlić.

HORACY To są czcze tylko słowa, mości ksiąŜę.

HAMLET Przykro mi, Ŝeście obraŜeni; z serca

W istocie, z serca przykro. HORACY

Mości ksiąŜę, Nie ma tu Ŝadnej obrazy. HAMLET I owszem

Zaprawdę mówię wam, jest tu obraza, I wielka. Co się tyczy tego ducha,

Jest to duch dobry; poprzestańcie na tym; Co zaś pomiędzy nim a mną tu zaszło,

Ciekawość swoją w tej mierze przytłumcie Całą moŜliwą dozą rezygnacji. A teraz, moi mili przyjaciele,

W imię przyjaźni, w imię koleŜeństwa, Zróbcie mi jedną grzeczność.

HORACY Jaką, panie? HAMLET

Nie mówcie, coście widzieli tej nocy. HORACY i MARCELLUS

Nie powiem, panie. HAMLET

PrzysiąŜcie mi na to. HORACY

Na honor, nic nie powiem. MARCELLUS

A ja takŜe, Na honor. HAMLET

Na ten miecz raczej przysiąŜcie. MARCELLUS

JuŜeśmy, panie, przysięgli. HAMLET PrzysiąŜcie

Na ten miecz, na ten miecz, mówię.DUCH spod ziemiPrzysiąŜcie!

HAMLET Ha, to ty! Stamtąd odzywasz się, stary? Słyszycie tego kipra tam w piwnicy?

PrzysiąŜcieŜ! HORACY

Na cóŜ mamy przysiąc, panie? HAMLET

śe o tym, coście widzieli, nikomu

mlektury.pl 25Nigdy a nigdy nie powiecie słowa.

PrzysiąŜcieŜ na ten miecz! DUCH

spod ziemiPrzysiąŜcie! HAMLET Znowu?

Hic et ubique? Odmieńmy więc miejsce. Pójdźcie tu, moi panowie, połóŜcie

Na moim mieczu palce i przysiąŜcie, śe o tym, coście słyszeli, nikomu

Nic nie powiecie. DUCH

spod ziemiPrzysiąŜcie! HAMLET Ha, krecie!

Tak prędko umiesz szybować pod ziemią? Wyborny z ciebie minier! No, panowie.

HORACY Na Boga, to są rzeczy niepojęte!

HAMLET ChciałŜebyś wszystko pojąć? O Horacy, Więcej jest rzeczy na ziemi i w niebie, NiŜ się ich śniło waszym filozofom. Pójdźcie tu, i pierwej w imię Boga,

PrzysiąŜcie, Ŝe jakkolwiek bym się kiedy Wydawał dzikim, dziwacznym w obejściu - Być bowiem moŜe, Ŝe mi się na przyszłość Wyda stosownym przybrać taką postać -

śe, mówię, widząc mnie takim, śaden z was ani potrząsaniem głowy, Ani wzruszeniem ramion, ani wreszcie

Jakimikolwiek wątpliwymi słowy, Jako to: "Hm, hm, wiem ja"; albo: "Mógłbym, Gdybym chciał"; albo: "Gdybym był gadułą";

Albo: "Są tacy, co by mogli" - zgoła, Niczym dwuznacznym nie da się domyślić, śe wie coś o mnie. PoprzysiąŜcieŜ na to,

Jeśli pragniecie, aby się nad wami W nieszczęściu Pan Bóg zmiłował.

DUCH spod ziemiPrzysiąŜcie!

HAMLET Ukój się, ukój, rozdraŜniony duchu!

PomnijcieŜ na wasz ślub, mili panowie, A przez co tylko taki biedny człowiek

Jak Hamlet, będzie wam zdolny okazać Swoją Ŝyczliwość, to was nie ominie.

Teraz rozejdźmy się. - Świat wyszedł z formy I mnieŜ to trzeba wracać go do normy!

Wychodzą.

Akt II

Scena pierwsza Pokój w domu Poloniusza. Poloniusz i Rajnold.POLONIUSZ

mlektury.pl 26Rajnoldzie, oddasz mu waszmość to pismo

I te pieniądze. RAJNOLD

Nie omieszkam, panie. POLONIUSZ

Zanim się jednak doń udasz, Rajnoldzie, Mądrze byś zrobił, aŜebyś poprzednio O jego sprawowaniu się wywiedział.

RAJNOLD Tak teŜ myślałem, panie.

POLONIUSZ Dobrześ myślał,

Bardzoś roztropnie myślał. Przede wszystkim Wypytasz mi się najdokładniej, jacy Są Duńczykowie w ParyŜu; jak który

I z czego Ŝyje: gdzie bywa i jakie Z kim ma stosunki; gdy zaś skutkiem takich

Krętobadawczych, manowcowych pytań Dojdziesz, Ŝe oni znają mego syna, Wtedy przystąpisz do materii o nim

BliŜej niŜeli w poprzednich pytaniach. Powiesz na przykład, udając, jakobyś

Znasz go z daleka: "Znam jego familię, Jego przyjaciół, a w części i jego";

Rozumiesz mnie, Rajnoldzie? RAJNOLD

Najzupełniej. POLONIUSZ

"I jego w części, wprawdzie - dodać moŜesz - Niewiele, jestli on wszakŜe tym samym,

O którym myślę, wietrznik to, rozpustnik, Skłonny do tego i tego." Zwal wtedy, Co ci się Ŝywnie podoba, na niego; JednakŜe nic takiego, co by mogło

Szwank przynieść jego sławie; tego strzeŜ się. Takie jedynie przypisz mu wybryki,

Jakie z młodością i krewkością w parze Zazwyczaj chodzą.

RAJNOLD Więc, na przykład, hazard?

POLONIUSZ Tak, albo pochop do zwad, klątw, pijatyk, Gachostwa wreszcie: tak daleko moŜesz

Posunąć swoje kłamstwa. RAJNOLD AleŜ, panie,

To by juŜ jego sławie szwank przyniosło. POLONIUSZ

Bynajmniej, jeśli tylko będziesz umiał Wziąć się do rzeczy. Nie trzeba ci dawać Do zrozumienia, Ŝe on w Ŝądzach swoich

Jest rozpasany, tego nie chcę; wytknij Jego usterki tak subtelnie, Ŝeby One się zdały tylko naduŜyciem

Wolności, duszy ognistej wybuchem,

mlektury.pl 27Obłędem wrzącej krwi, słowem, pustotą

Właściwą wszystkim młodym. RAJNOLD

Rad bym wiedzieć, Łaskawy panie...

POLONIUSZ Do czego to wszystko?

RAJNOLD Tak, panie.

POLONIUSZ Zaraz ci powiem: mój zamiar

Uzasadniony i, jak się spodziewam, Niepłonną skutku dający rękojmię.

Skoro na mego syna złoŜysz waszmość Te drobne chyba, niby skazy, którym Ulega kaŜda rzecz, gdy się wyrabia,

Wtedy, jeŜeli tylko ten, którego Za język ciągnąć będziesz, kiedykolwiek Młodzieńca w mowie będącego widział Jednej z powyŜszych praktyk oddanego,

Ten ktoś, bądź pewien, przywtórzy ci zaraz W ten sposób: "Mości dobrodzieju", albo: "Mój miły panie", albo: "Widzisz waćpan"

Stosownie do zwyczaju miejscowego Lub w miarę swojej atencji.

RAJNOLD Rozumiem.

POLONIUSZ Skoro zaś to ci powie, powie potem... CóŜem to dalej miał mówić? Do licha,

Miałem powiedzieć coś, na czymŜem stanął? RAJNOLD

Na tym podobno, Ŝe ktoś mi przywtórzy. POLONIUSZ

śe ci przywtórzy, aha! tak więc tedy Ten ktoś przywtórzy ci pewnie w ten sposób:

"Znam tego pana, widziałem go wczoraj", Albo: "Owego dnia, wtedy a wtedy,

Z tym a z tym, i w istocie grał wysoko"; Albo: "Pokłócił się", albo: "Miał w czubku", Albo: "Widziałem, jak wchodził do domu

Podejrzanego", i tak dalej. Tak to Na wędę fałszu złowisz karpia prawdy.

Tak to rozumni, zręczni ludzie, boczkiem, Rzemiennym dyszlem zachodząc, umieją

Trafiać do celu: i tak samo waszmość, Według wskazówki i instrukcji, jaką Ci udzieliłem, poweźmiesz języka

O moim synu. Wiesz juŜ, o co idzie? RAJNOLD

Wiem, panie. POLONIUSZ

Jedź więc, niech cię Bóg prowadzi! RAJNOLD Dziękuję...

mlektury.pl 28POLONIUSZ

Zresztą sam śledź jego kroki. RAJNOLD

Dopełnię tego. POLONIUSZ

A niech mi się ćwiczy W muzyce. RAJNOLD

Dobrze, panie. Wychodzi. Wchodzi Ofelia.

POLONIUSZ Bądź zdrów, waszmość.

Co ci to jest, Ofelio? Co się stało? OFELIA

Ach, panie, takem strasznie się przelękła. POLONIUSZ

Czego? dlaboga? OFELIA

Siedziałam przy krosnach W moim pokoju, gdy wtem ksiąŜę Hamlet,

Z odkrytą głową, rozpięty, w obwisłych Brudnych pończochach, blady jak koszula, Chwiejący się na nogach, z tak okropnym

Wyrazem twarzy, jakby się wydostał Z piekła i jego zgrozę chciał obwieścić,

Stanął przede mną. POLONIUSZ

CzyliŜby z miłości Oszalał? OFELIA

Nie wiem, ale się obawiam. POLONIUSZ

CóŜ ci powiedział? OFELIA

Ujął mnie za rękę, Nie mówiąc słowa, i usilnie ją trzymał; Cofnął się potem na długość ramienia I, drugą rękę przytknąwszy do czoła,

W twarz moją wlepił oczy tak badawczo, Jak gdyby ją chciał narysować. Długo Tak stał, nareszcie, lekko potrząsając Moim ramieniem i kiwając głową,

Wydał tak cięŜkie, Ŝałosne westchnienie, śe się zdawało, iŜ mu piersi pękną

I Ŝycie z niego uleci. Odstąpił Wtedy ode mnie i powolnym krokiem Szedł z odwróconą głową poza siebie,

Kierując się ku drzwiom. Przeszedł w ten sposób Przez cały pokój, bez pomocy oczu,

I wyszedł, ciągle wpatrując się we mnie. POLONIUSZ

Muszę natychmiast udać się do króla; Są to objawy gwałtowne miłości, Która się trawi w sobie i prowadzi

Do rozpaczliwych kroków, tak jak kaŜda

mlektury.pl 29Inna namiętność trapiąca ród ludzki; Boleję nad tym. MoŜesz tymi czasy

Przykre mu jakie słowo powiedziała? OFELIA

Nie, panie; tylko tak jak rozkazałeś, Odesłałam mu listy i wzbroniłam

Dalszych odwiedzin. POLONIUSZ

To go w szał wprawiło. Boleję nad tym, Ŝem jego skłonności

Dokładniej, pilniej nie zbadał. Myślałem, śe on cię durzy, przywieść chce o zgubę.

Przeklinam teraz moją podejrzliwość. Zdaje się, Ŝe nam, starym, jest właściwe Przebierać miarę w przezorności, tak jak Nawzajem młodym mało jej posiadać.

Biegnę do króla; zatajenie tego Więcej niŜ rozgłos zrządzić moŜe złego.

Pójdź. Wychodzą.

Scena druga Sala w zamku. Król, Królowa, Rozenkranc, Gildenstern i orszak.

KRÓL Witaj, Rozenkranc, witaj Gildensternie! Pośpiechu, z jakim was tu wezwaliśmy, Nie sama tylko chęć widzenia panów

Była przyczyną, ale i potrzeba Waszej pomocy. Wiecie juŜ o dziwnym

Przeistoczeniu się Hamleta, mówię Przeistoczeniu, bo nic w nim tak wewnątrz, Jak i na zewnątrz nie jest tym, czym było.

Co by innego jak śmierć ojca mogło Do tego stopnia wywieść go za obręb

Jego natury, nie pojmuję wcale. Proszę was przeto, was, coście z nim wzrośli

I z bliska z jego wiekiem i myślami Sąsiadujecie, abyście czas jakiś

Raczyli u nas zostać, by Hamleta Trochę rozerwać, a przy tej okazji

Zbadać powody obcego nam smutku, Na który, gdyby stał się nam wiadomym,

Znaleźlibyśmy moŜe jaki środek. KRÓLOWA

Często on o was wspominał, panowie, I wiem, Ŝe nie ma na świecie dwóch ludzi Bardziej mu niŜ wy miłych. Jeśli w dowód śyczliwych chęci i uczuć uprzejmych Zechcecie trochę czasu tu przepędzić I wesprzeć nasze nadzieje, moŜecie

Liczyć na taką wdzięczność z naszej strony, Jaka przystoi monarchom.

ROZENKRANC Obojgu

Waszym królewskim mościom słuŜy prawo,

mlektury.pl 30Z mocy najwyŜszej ich władzy nad nami, Wolę swą w rozkaz przyoblekać raczej

NiŜ w prośbę. GILDENSTERN

Będziem jednakŜe posłuszni I dobrowolnie na rozkazy waszych

Królewskich mości u stóp ich składamy Nasze usługi.

KRÓL Dzięki ci za to, Rozenkranc, i tobie,

Kochany Gildensternie. KRÓLOWA

Dzięki ci za to, Gildenstern, i tobie Kochany Rozenkranc. Idźcie natychmiast

Do mego syna. do dworzan Niech tam który wskaŜe

Tym panom, gdzie jest Hamlet. GILDENSTERN

Oby nieba Nie uczyniły naszych usiłowań

Bezowocnymi! KRÓLOWA

Daj to, dobry BoŜe! Rozenkranc, Gildenstern i jeden z dworzan wychodzą. Wchodzi Poloniusz.POLONIUSZ

Panie! Wysłane do Norwegii posły Szczęśliwie są juŜ w tej chwili z powrotem.

KRÓL Zawsześ był waćpan ojcem dobrych nowin.

POLONIUSZ Bądź przekonany, miłościwy panie, śe obowiązki moje względem Boga I mego władcy, tak samo jak duszę,

Trzymam w porządku. Jako, zdaje mi się (JeŜeli tylko ten mózg nie zszedł na bok

Z drogi trafności, którą zwykł był kroczyć), śe ostatecznie nie jest mi juŜ obcym,

Skąd bierze źródło szaleństwo Hamleta. KRÓL

Mów; o tym chcemy wiedzieć przede wszystkim. POLONIUSZ

Daj, panie, pierwej posłuchanie posłom; Wieść moja będzie na wety po uczcie.

KRÓL ZróbŜe im zaszczyt i sam ich tu wprowadź.

Wychodzi Poloniusz.On utrzymuje, kochana Gertrudo, śe odkrył powód tej zmiany Hamleta.

KRÓLOWA Nie jest nim, moim zdaniem, nic innego, Tylko śmierć ojca i nasz rychły związek.

Poloniusz wraca, a wraz z nim wchodzą Korneliusz i Woltymand.KRÓL Dojdziemy tego. Witajcie, panowie.

CóŜ nam śle przez was nasz brat, król norweski? WOLTYMAND

Najuprzejmiejszych pozdrowień zamianę. Na przełoŜenie nasze kazał zaraz

mlektury.pl 31Wstrzymać zaciągi swojego synowca, Które mu zdały się być wymierzone

Przeciw Polakom, które jednak, bliŜej Poznawszy, znalazł zwróconymi przeciw Waszej królewskiej mości. Rozjątrzony Takim niegodnym korzystaniem z jego

Późnego wieku i niemocy, kazał Zatrzymać gońcom Fortynbrasa, który Z pokorą stawił się i, wysłuchawszy

Napomnień stryja, przysiąg wobec niego, śe póki Ŝycia nigdy przeciw waszej

Królewskiej mości nie wzniesie oręŜa: Czym ucieszony starzec trzy tysiące

Koron intraty rocznej mu przeznaczył I owe wojska, przezeń zwerbowane, UŜyć pozwolił mu przeciw Polakom.

Nam zaś doręczył ten list, którym prosi podaje papier Waszą królewską mość o pozwolenie

Przejścia tym wojskom przez duńskie dzierŜawy, Przy zapewnieniu im bezpieczeństw, w liście

Tym wymienionych. KRÓL

Poprzestajem na tym W wolniejszym czasie przejrzymy to pismo,

Pomyślim nad nim, odpowiemy na nie. Tymczasem waszmość panom dziękujemy

Za ich skuteczne trudy. Idźcie spocząć. Będziemy dzisiaj wieczerzali razem; Miło nam widzieć was z powrotem.

Woltymand i Korneliusz wychodzą.POLONIUSZ To się

Dobrze powiodło. Miłościwy panie I miłościwa pani, chcieć określić,

Czym jest majestat, czym powinność sługi, Dlaczego dzień jest dniem, a noc jest nocą,

A czas jest czasem, byłoby to jedno, Co chcieć zmarnować dzień, noc i czas drogi.

Z tego powodu, ile Ŝe treściwość Jest duszą mowy, a rozwlekłość ciałem I powierzchownym tylko bawidełkiem,

Chcę być treściwym. Cny wasz syn oszalał, Oszalał, mówię; ściśle bowiem biorąc,

Szaleństwo czymŜe jest, jeśli nie stanem Człowieka szalonego?

KRÓLOWA Więcej treści

W mniej sztucznych frazesach. POLONIUSZ

Przysięgam, o pani, śe się bynajmniej o sztukę nie silę.

Syn wasz oszalał, jest to prawda; prawda, śe to nieszczęście i nieszczęście wzajem, śe to jest prawda. OtóŜ się skleiła Dziwna figura jakaś retoryczna.

Bodaj to! Licho zabierz sztuczne frazesy!

mlektury.pl 32Stanąłem tedy na tym, Ŝe dostojny

Syn wasz sfiksował; dobrze; idzie teraz O wyśledzenie przyczyn tej fiksacji,

Która, nie będąc fikcją, juŜ tym samym Nie moŜe nie mieć przyczyn; to rzecz pewna;

W jaki zaś sposób pewna i o ile, RozwaŜcie państwo sami.

Mam córkę; mam ją, poniewaŜ jest moja. Ta tedy dziewka, pomna obowiązku

I rozkazowi mojemu powolna, Oddała mi ten świstek. Posłuchajcie

I konkludujcie państwo. czyta"Do niebiańskiego bóstwa mojej duszy, tysiącem

wdzięków okraszonej Ofelii " To niestosowne wyraŜenie, trywialne wyraŜenie. Okraszonej

- nie jestŜe wyraŜeniem trywialnym? Ale idźmy dalej,

czyta"Twojemu cudnie białemu łonu powierzam tych kilka wyrazów. "

KRÓLOWA Czy to Hamlet do niej pisał?

POLONIUSZ Cierpliwości, miłościwa pani; niczego nie zataję.

czyta"Wątp, czy gwiazdy lśnią na niebie; Wątp o tym, czy słońce wschodzi;

Wątp, czy prawdy blask nie zawodzi; Lecz nie wątp, Ŝe kocham ciebie.

O najmilsza Ofelio, nie biegłym w rymowaniu; nie umiem skandować westchnień moich, ale Ŝe cię bardzo, a bardzo kocham, temu wierz. Bądź zdrowa. Twój na zawsze, dopóki ta machina pozostanie jego własnością,

Hamlet." To mi posłuszna pokazała córka I uszom moim odkryła zarazem,

Tak co do czasu, miejsca, jak sposobu, Wszystkie zaloty jego.

KRÓL Ale jakŜe

Ona przjęła te jego zaloty?! POLONIUSZ

CóŜ o mnie myślisz, mości królu? KRÓL Myślę,

śeś waćpan prawy, honorowy człowiek. POLONIUSZ

Takim starałem się zawsze okazać. CóŜ byś mógł sobie o mnie myśleć, panie, Gdybym tę miłość tak namiętną widział Był w jej zarodzie (a mówiąc nawiasem, Dostrzegłem ją był pierwej, nim mi o niej

Doniosła moja córka); cóŜ by sobie Królowa pani mogła o mnie myśleć,

Gdybym był wtedy spokojnie odegrał Rolę koperty lub pugilaresu

Lub serce moje zrobił głuchoniemym I gnuśnym okiem patrzał na tę miłość? CóŜ byście państwo mogli byli sobie

mlektury.pl 33O mnie pomyśleć? Jam sprawy nie zaspał I wnet dziewczynie mojej powiedziałem: "Hamlet jest księciem nad waściną sferę;

Nie będzie z tego nic." Dałem jej przy tym Surowe upomnienia, aby odtąd

Nie przyjmowała ani jego wizyt, Ani biletów, ani podarunków. Takem uczynił; ona usłuchała,

A on, on, krótko mówiąc, zawiedziony W swoich nadziejach, popadł najprzód w smutek

Potem w bezsenność, potem w wstręt do jadła Następnie w niemoc, następnie w gorączkę,

I tak stopniami aŜ w szaleństwo, które Trawi go teraz z wielkim naszym Ŝalem.

KRÓL CóŜ mówisz na to?

KRÓLOWA Hm! to by być mogło.

POLONIUSZ Czy się zdarzyło kiedy, rad bym wiedzieć, Aby tam, gdzie ja powiedziałem: tak jest,

W istocie było inaczej? KRÓL

Nie pomnę. POLONIUSZ

wskazuje na kark i głowęZdejmcie to z tego, jeŜeli tak nie jest.

Skoro sposobność posłuŜy, wykryję, Gdzie siedzi prawda, chociaŜby się skryła

W wnętrznościach ziemi. KRÓL

JakŜebyśmy mogli Sprawdzić to? POLONIUSZ

Wiecie państwo, Ŝe on czasem Przez kilka godzin zwykł się w tej galerii

Przechadzać. KRÓLOWA

W rzeczy samej zwykł to czynić. POLONIUSZ

Taką więc porę upatrzywszy kiedy, Wprowadzę tutaj moją córkę: wasze

Królewskie moście będą mogły wtedy Ukryć się ze mną owdzie za obiciem I być świadkami ich spotkania. Jeśli On jej nie kocha i nie skutkiem tego

Utracił zmysły, to niech z szambelana Zostanę prostym chłopem albo klechą. Wchodzi Hamlet, czytając.KRÓLOWA

Patrzcie, jak smutno biedny chłopiec z ksiąŜką ZbliŜa się tutaj. POLONIUSZ

Oddalcie się, państwo, Błagam was; ja z nim pomówię, pozwólcie.

Król i Królowa wychodzą ze swym orszakiem.JakŜe się miewa mój łaskawy ksiąŜę Hamlet?

mlektury.pl 34HAMLET

Dobrze, dzięki Bogu. POLONIUSZ

Wieszli, kto jestem, panie? HAMLET

Wiem doskonale: jesteś rybak. POLONIUSZ

Zaprawdę, nie jestem nim. HAMLET

Tym ci gorzej, rad bym, Ŝebyś był tak uczciwym człowiekiem. POLONIUSZ

Uczciwym, mości ksiąŜę? HAMLET

Tak jest, mości panie. Być uczciwym w dziejach tego świata na jedno wychodzi,

co być wybranym między tysiącami. POLONIUSZ

Masz wielką słuszność, mości ksiąŜę. HAMLET

JeŜeli bowiem słonce płodzi w zdechłym psie robaki, promienie bóstwa ścierwo całują.

Czy masz waćpan córkę? POLONIUSZ Mam, panie. HAMLET

Nie pozwalaj jej chodzić po słońcu. Wprawdzie poczęcie jest błogosławieństwem,

ale gdyby twoja córka poczęła, na pewno byś jej nie błogosławił.

Miej to na względzie, mój przyjacielu. POLONIUSZ

Co przez to rozumiesz, mości ksiąŜę? do siebieZawsze mu się marzy moja córka.

A jednak nie poznał mnie zrazu, wziął mnie za rybaka.

Daleko z nim juŜ zaszło, daleko zaszło. I mnie, prawdę mówiąc,

za młodu miłość przyprowadziła do ostateczności podobnych prawie.

Muszę go jeszcze raz zagadnąć, głośnoCóŜ to czytasz, mości ksiąŜę?

HAMLET Słowa, słowa, słowa.

POLONIUSZ A o treść czy mogę spytać?

HAMLET Czyją?

POLONIUSZ Tej ksiąŜki, którą ksiąŜę czytasz.

HAMLET Potwarze, mój panie, same potwarze.

Ten łotr satyryk utrzymuje, Ŝe starzy ludzie mają siwe brody

i zmarszczki na twarzy; Ŝe im ambra i kalafonia ciecze z oczu;

mlektury.pl 35Ŝe mają zupełny brak dowcipu

obok wielkiego wycieńczenia łydek. Lubo ja temu wszystkiemu najsilniej

i nąjpotęŜniej daję wiarę, przecieŜ nie sądzę, aby o tym pisać przystało;

bo waszmość sam stałbyś się pewnie jak ja starym, gdybyś mógł jak rak w tył kroczyć.

POLONIUSZ ChociaŜ to wariacja, nie jest jednakŜe bez metody.

MoŜe byś chciał zejść, mości ksiąŜę? HAMLET

Z tego świata? POLONIUSZ

W rzeczy samej, byłoby to zejściem. do siebieJak trafne ma czasem odpowiedzi! Dar ten często bywa udziałem szalonych,

gdy tymczasem przytomni i rozumni nie zawsze są zarówno szczęśliwi.

Muszę go juŜ opuścić i niezwłocznie pomyśleć o sposobach, jakby się on i moja córka zejść mogli.

głośnoMiłościwy ksiąŜę, zmuszony jestem pozbawić waszą ksiąŜęcą mość dłuŜszej mojej obecności.

HAMLET Nie moŜesz mnie, mój panie, pozbawić niczego,

czego bym chętniej się nie wyrzekł: wyjąwszy Ŝycia, wyjąwszy Ŝycia,

wyjąwszy Ŝycia. POLONIUSZ

śegnam cię, mój łaskawy ksiąŜę. HAMLET

Nudni starzy głupcy. Rozenkranc i Gildenstern wchodzą.POLONIUSZ

Szukacie, panowie, księcia Hamleta? Oto jest. Wychodzi.ROZENKRANC

do PoloniuszaBogu cię polecamy. GILDENSTERN Miłościwy ksiąŜę! ROZENKRANC

Drogi nasz ksiąŜę! HAMLET

Kochani, dobrzy przyjaciele! Jak się masz, Gildensternie?

A, Rozenkranc! Jak się macie, moi chłopcy? ROZENKRANC

Zwyczajnie, jak nic nie znaczący ludzie. GILDENSTERN

Szczęśliwi przez to, Ŝe niezbyt szczęśliwi. Czepca Fortuny nie jesteśmy guzem.

HAMLET Ale i nie podeszwą jej trzewików?

ROZENKRANC Nie, mości ksiąŜę.

HAMLET A więc mieszkacie u jej albo raczej w centrum jej łask?

GILDENSTERN

mlektury.pl 36Niby tak, w jej prywatnych apartamentach.

HAMLET Czyli w apartamentach wstydliwych.

Słusznie, Fortuna to nie lada dziewka.

I cóŜ tam nowego? ROZENKRANC

Nic, panie, wyjąwszy, Ŝe świat spoczciwiał. HAMLET

Więc bliski jest dzień sądu. Ale wiadomość wasza nieprawdziwa. A teraz pytanie bardziej szczegółowe.

Powiedzcie mi, w czymeście tak przeskrobali Fortunie, Ŝe was tu do więzienia wtrąciła?

GILDENSTERN Do więzienia?

HAMLET Dania jest więzieniem.

ROZENKRANC Więc nim i świat jest takŜe.

HAMLET O, i wielkim! pełnym turm, lochów i ciemnic.

Dania jest jednym z najgorszych. ROZENKRANC

Nie myślimy tak, mości ksiąŜę. HAMLET

Więc dla was nie jest taką. W rzeczy samej, nic nie jest złem ani dobrem samo przez się, tylko myśl nasza czyni to i owo takim. Dla mnie Dania jest więzieniem.

ROZENKRANC Skutek to chyba, panie, twojej ambicji. Dania jest dla niej za ciasna.

HAMLET O BoŜe! ja bym mógł być zamknięty w łupinie orzecha i jeszcze bym się sądził panem niezmierzonej

przestrzeni, gdybym tylko złych snów nie miewał. GILDENSTERN

A te sny są właśnie wytworem ambicji; istota bowiem ambicji nie jest czym innym, tylko snów cieniem. HAMLET

Same juŜ sny nie są czym innym, tylko cieniem. ROZENKRANC

Zapewne, ambicja zaś w moich oczach jest tak powietrznej i znikomej natury, Ŝe moŜna ją nazwać cieniem cienia.

HAMLET Takim sposobem Ŝebracy są ciałami, a nasi monarchowie i nadęci bohaterowie cieniami Ŝebraków. Nie

poszlibyśmyŜ do dworu? Bodoprawdy nie umiem rozumować. ROZENKRANC i GILDENSTERN

SłuŜymy waszej ksiąŜęcej mości. HAMLET

Dajmy pokój temu; nie chcę was liczyć do rzędu sług moich, bo, zaprawdę, przysługują mi się okropnie. Ale powiedzcie mi, tak po przyjacielsku, co porabiacie w Elzynorze?

ROZENKRANC Chcieliśmy cię odwiedzić, mości ksiąŜę; innego celu nie mamy.

HAMLET Taki ze mnie nędzarz, Ŝem nawet w podzięki ubogi; dziękuję wam jednak, chociaŜ to podziękowanie, wierzcie

mi, kochani przyjaciele, niewarte i pół szeląga. Czy nie posyłano po was? Przybyliścieź mnie odwiedzić z własnego popędu, z dobrej woli? Powiedzcie mi, powiedzcie; bądźcie szczerzy. I cóŜ?

GILDENSTERN

mlektury.pl 37CóŜ mamy powiedzieć, mości ksiąŜę?

HAMLET Co bądź, byle się stosowało do rzeczy. Posyłano po was: widzę w waszych oczach pewien rodzaj wyznania, które skromność na próŜno usiłuje pokryć. Wiem, Ŝe miłościwy król i miłościwa królowa posyłali po was.

ROZENKRANC W jakimŜe by celu, mości ksiąŜę?

HAMLET Tegoć się od was chcę dowiedzieć. Ale zaklinam was na prawa naszego koleŜeństwa, na współdźwięk młodych

lat naszych, na obowiązki naszej statecznej przyjaźni, na wszystko, co jest najświętsze i na co lepszy mówca lepiej by was niŜ ja mógł zakląć, powiedzcie mi rzetelnie, otwarcie: posyłanoŜ po was czy nie posyłano?

ROZENKRANC do GildensternaCóŜ ty na to?

HAMLET na stronieAha,

przyszliście mnie więc wymacać. głośnoJeŜeli mi dobrze Ŝyczycie, powiedzcie prawdę.

GILDENSTERN W istocie, posyłano po nas.

HAMLET Powiem wam, w jakim celu; tym sposobem domyślność moja uprzedzi waszą gadatliwość i dyskretność wasza

nie będzie dyskredytowana. Od niejakiego czasu, nie wiem skąd, ze szczętem humor straciłem; zarzuciłem dawne przywyknienia i tak ponure popadłem usposobienie, Ŝe ten piękny obszar ziemski pustynią mi się wydaje; to wspaniałe sklepienie tam w górze, ten cudnie wiszący firmament, ta majestatyczna przestrzeń złotymi obsypana iskrami niczym innym nie jest w moich oczach, jak tylko marnym, zaraźliwym zbiorem

wyziewów. Jak doskonałym tworem jest człowiek! Jak wielkim przez rozum! Jak niewyczerpanym w swych zdolnościach! Jak szlachetnym postawą i w poruszeniach! Czynami podobnym do anioła, pojętnością

zbliŜonym do bóstwa! Ozdobą on i zaszczytem świata. Arcytypem wszech jestestw! A przecieŜ czymŜe jest dla mnie ta kwintesencj a prochu? Synowie ziemi nie pociągają mnie ani jej córki, jakkolwiek, sądząc po waszym

uśmiechu, zdajecie się to przypuszczać. ROZENKRANC

Myśl taka, panie, nie przeszła mi przez głowę. HAMLET

DlaczegoŜ się waćpan roześmiałeś, kiedym powiedział, Ŝe mnie synowie ziemi nie pociągają? ROZENKRANC

Bom sobie pomyślał, jakie w takim razie przyjęcie znajdą aktorowie, którycheśmy w drodze spotkali, a którzy tu dąŜą celem ofiarowania waszej ksiąŜęcej mości usług swoich.

HAMLET Ten, co gra króla, godnie będzie przyjęty; jego królewska mość otrzyma ode mnie pamiątkę; awanturniczy

rycerz będzie mógł do woli uŜyć tarczy i miecza; kochanek nie będzie darmo wzdychał; melancholik spokojnie odegra swoją rolę; błazen pobudzi do śmiechu tych, co mają łechczywe płuca; a piękna dama swobodnie

wywnętrzy swe uczucia, jeśli nie będzie miała wstrętu do wiersza bez rymu. CóŜ to za aktorowie? ROZENKRANC

CiŜ sami, którzy cię zwykli byli zadowalać, mości ksiąŜę; aktorowie tragiczni ze stolicy. HAMLET

SkądŜe im przyszło teraz po świecie wędrować? Na miejscu siedząc lepiej by wyszli tak pod względem sławy, jak korzyści.

ROZENKRANC Przyczyną ich wędrowania były, jak się zdaje, świeŜo zaszłe innowacje.

HAMLET SąŜ oni jeszcze tak samo lubiani jak wtedy, kiedym był w stolicy? ZawszeŜ liczne mają publicum?

ROZENKRANC Zaiste, teraz nie bardzo.

HAMLET SkądŜe to pochodzi? Czy się opuścili w sztuce?

ROZENKRANC

mlektury.pl 38Bynajmniej: usiłowania ich postępują zawsze równym krokiem; ale wylęgło się tam stado dzieci, małych indycząt, które piszczą jak opętane i gwałtowne za to odbierają oklaski. Te są teraz w modzie i tak dalece

oczerniają teatr niŜszej klasy (tak nazywają tamten), Ŝe niejeden z rapierem przy boku, bojąc się piór gęsich, nie śmie się juŜ tam pokazać.

HAMLET Sąli to dzieci naprawdę? KtóŜ ich utrzymuje? Jak są płatni? MyśląŜ oni tylko dopóty sztukę uprawiać, dopóki

nie stracą dyszkantu? Nie powiedząŜ wtedy, gdy sami spadną między niŜszą klasę (co jest bardzo prawdopodobne, jeśli ich sytuacja się nie poprawi), Ŝe piszący dla nich krzywdę im wyrządzili, kaŜąc im

wykrzykiwać na ich własną przyszłość? ROZENKRANC

Bądź co bądź, z obu stron niemało było hałasu i publiczność nie miała sobie za grzech podŜegać ich nawzajem do kłótni. Przez czas jakiś nie moŜna było grosza na Ŝadnej sztuce zarobić, jeŜeli autorzy i aktorzy za łby się w

niej nie pojedli. HAMLET

Czy być moŜe? GILDENSTERN

Niemało teŜ łbów porozbijano. HAMLET

I smarkacze wzięli górę? ROZENKRANC

Nie inaczej. Herkules zmuszony był kapitulować przed Pigmejczykami. HAMLET

Nie ma w tym nic dziwnego, boć mój stryj jest królem duńskim; i ciŜ sami, którzy mu za Ŝycia mego ojca wykrzywiali gęby, dają teraz dwadzieścia, czterdzieści, pięćdziesiąt i sto dukatów za jego portret w miniaturze.

Do licha! musi w tym być coś nadnaturalnego. Gdyby to filozofia mogła wytłumaczyć? Odgłos trąb za sceną.GILDENSTERN

Zapewne to aktorowie. HAMLET

Koledzy, miłymiście gośćmi w Elzyorze. Podajcie mi dłonie. Do orszaku gościnności naleŜy etykieta i ceremonie; winienem was przeto podjąć tym trybem: inaczej, moje obejście się z aktorami, które, uprzedzam

was, będzie się musiało okazać uprzejme, wydałoby się gościnniejsze niŜ z wami. Zostaliście przyjęci z otwartymi rękoma, ale mój stryj - ojciec i moja matka - stryjenka zostali oszukani.

GILDENSTERN Jakim sposobem, drogi ksiąŜę?

HAMLET Szalony jestem tylko przy wietrze północno - zachodnim; kiedy z południa wieje, umiem odróŜnić jastrzębie od

czapli. Wchodzi PoloniuszPOLONIUSZ

Dobre nowiny, panowie, wesołe nowiny! HAMLET

Słuchaj go, Gildensternie, i ty takŜe. Słuchajcie z uwagą. Ten wielkolud dzieciuch nie wyszedł jeszcze z pieluch.

ROZENKRANC Chyba wszedł w nie powtórnie; bo mówią, Ŝe starzy ludzie na nowo stają się dziećmi.

HAMLET Prorokuję wam, Ŝe przychodzi nam zwiastować aktorów; uwaŜcie tylko - Masz waćpan słuszność: było w

poniedziałek z rana, w rzeczy samej. POLONIUSZ

Mości ksiąŜę, mam ci oznajmić coś nowego. HAMLET

Mości panie, mam ci oznajmić coś nowego. Gdy Roscjusz w Rzymie był aktorem... POLONIUSZ

Aktorowie przybyli, mości ksiąŜę. HAMLET

EjŜe?

mlektury.pl 39EjŜe?

POLONIUSZ Na honor, mości ksiąŜę.

HAMLET śpiewającKaŜdy więc aktor przyjechał na ośle.

POLONIUSZ Są to aktorowie najlepsi w świecie, zdatni do wszelkiego rodzaju przedstawień: tragicznych, komicznych,

historyczno-sielankowych, tragiczno-historycznych, tragiczno-komiczno-historyczno-sielankowych: czy to w scenach ciągłych, czy to w luźnym poemacie. Seneka nie jest dla nich za cięŜki ani Plaut za lekki. Tak w

recytowaniu, jak w improwizowaniu nie mają sobie równych. HAMLET

O Jefte, sędzio Izraela, jakiŜ to skarb posiadłeś! POLONIUSZ

JakiŜ on skarb posiadał, mości ksiąŜę? HAMLET

Ba! Córkę gładką, nic więcej,

Którą wielce miłował. POLONIUSZ

na stronieZawsze mu się marzy moja córka. HAMLET

NieprawdaŜ, stary Jefte? POLONIUSZ

JeŜeli mnie nazywasz Jeftem, mości ksiąŜę, to nie przeczę, iŜ posiadam córkę, którą wielce miłuję. HAMLET

AleŜ nie to idzie za tym. POLONIUSZ

CóŜ za tym idzie, mości ksiąŜę? HAMLET

Ba! To, co rzekomo Bogu wiadomo.

A potem, jak wiesz waćpan, Stać się musiało,

Co snadź się stało. Pierwszy dwuwiersz tej poboŜnej pieśni więcej objaśni waćpana, niŜ ja mogę; bo oto nadchodzi moja

rozrywka. Wchodzi czterech lub pięciu aktorów.Witam was, mości panowie, witam. Cieszę się, Ŝe cię oglądam w dobrym

zdrowiu. Witajcie przyjaciele. O stary, jakąŜeś sobie brodę wyhodował, odkąd cię ostatni raz widziałem! Przyszedłeś mię tu nią straszyć? A, to ty, piękna damo ! Szlachetna dziewico, dalipan, od czasu jak cię ostatni

raz widziałem, zbliŜyłaś się ku niebu na całą wysokość korka. Nie daj BoŜe, aby głos twój, jak dukat oberŜnięty, wyszedł z obiegu! Witajcie nam, wszyscy bez wyjątku! Będziemy jak francuscy łowcy rzucać się

na wszystko, co ujrzymy. Nie moglibyśmyŜ usłyszeć czegoś zaraz? Dajcie nam próbkę swego talentu: przedeklamujcie co patetycznego.

PIERWSZY AKTOR Co na przykład, panie?

HAMLET Słyszałem cię raz deklamującego jeden ustęp, ustęp sztuki, która nigdy graną nie była albo co najwięcej raz

tylko, bo, ile pamiętam, nie podobała się publiczności; był to kawior dla jej podniebień: moim jednak zdaniem i tych, których sąd o takich rzeczach równego z moim był wzrostu, była to sztuka wyborna, dobrze podzielona na

sceny, ułoŜona z równą zręcznością, jak naturalnością. Przypominam sobie kogoś, co mówił, Ŝe braknie tym wierszom sosu dla dodania smaku osnowie, i osnowy, która by pozwalała posądzić autora o uczucie;

przyznawał jej wszakŜe dobrą manierę, jędrność w obrobieniu i piękność, lubo bez wdzięku. W sztuce tej szczególnie lubiłem jeden ustęp, to jest opowiadanie Eneasza : mianowicie owo miejsce, w którym ten bohater

opisuje Dydonie śmierć Priama. JeŜeli je pamiętasz, to zacznij od tego wiersza: Zaraz, zaraz...

mlektury.pl 40"Okrutny Pirrus, jak ów zwierz hirkański... "

Nie, nie tak się zaczyna, ale zawsze od Pirrusa. "Okrutny Pirrus, którego zbroica,

Czarna jak jego myśl, podobna była Do owej nocy, gdy w złowrogim koniu

Chytrze ukryty leŜał, powlókł teraz Straszną swą postać dzikszą jeszcze barwą:

Od stóp do głowy czerwienią się odział, Zbroczon krwią ojców, matek, córek, synów,

Spiekły od Ŝaru płonącego miasta, Które przeklętym blaskiem przyświecało

Mordercy swego pana; rozpalony Gniewem i ogniem i skrzepły zarazem

Od stęgłej na nim posoki, oczyma Jak karbunkuły płomieniejącymi Szuka piekielny Pirrus sędziwego

Starca Priama. " Mów dalej.

POLONIUSZ Jak Ŝywo, ślicznie deklamujesz, mości ksiąŜę, z doskonałym akcentem i spadkiem głosu.

PIERWSZY AKTOR "Znajduje go wreszcie

Słabo na Greków nacierającego. Rdzawy miecz jego, zbuntowany przeciw

Jego ramieniu, nieposłuszny woli, Płazem uderza, kędy spadnie. Z całą

Przewagą siły rzuca się na niego Pirrus; z wściekłością próŜny cios wymierza;

Lecz sam juŜ zamach, sam świst jego stali Obala starca; wtedy oto Ilium

Jak gdyby chciało nowy cios odwrócić, Koronowaną płomieniami głowę

Chyli ku ziemi i trzaskiem okropnym W niewolę ima Pirrusowe ucho;

Bo patrzcie! oto zabójczy miecz jego Nad mleczną głową czcigodnego starca JuŜ, juŜ wzniesiony, zda się, jakby nagle

Ugrzązł w powietrzu. Jak kamienny posąg Bóstwa zagłady, waŜąc się pomiędzy Czynem i wolą, stal czas jakiś Pirrus

I nie przedsiębrał niczego. Lecz jako nieraz widzimy przed burzą

Ciszę na niebie, spokojność w obłokach, Wichry uśpione, a na dole ziemię

Jak grób milczącą, wtem przeraŜający Piorun rozdziera chmurę: tak po chwili

Zbudzona zemsta podŜega na nowo Zastałe ramię Pirrusa i nigdy

Niemiłosierniej cięŜki młot cyklopów Nie spadł na Marsa wiecznotrwałą zbroję,

Jak teraz krwawy miecz Pirrusa spada Na sędziwego Priama.

Hańba ci, zmienna Fortuno! Bogowie. Wy wszyscy, którzy zasiadacie owdzie, W radzie Olimpu, odejmcie jej władzę!

mlektury.pl 41Połamcie szprychy i dzwona jej koła

I stoczcie krągłą piastę z szczytu niebios W bezdenną otchłań piekieł!"

POLONIUSZ To za długie. HAMLET

Więc razem z twoją brodą pójdzie do balwierza. Mów dalej, bracie. Jemu by trzeba jasełek lub fars plugawych, inaczej zaśnie. Dalej, przejdź teraz do Hekuby.

PIERWSZY AKTOR "Ale kto widział nieszczęsną królowę.

Jak rozczochrana..." HAMLET

Jak to, rozczochrana? POLONIUSZ

To dobre wyraŜenie; rozczochrana królowa jest dobrym wyraŜeniem. PIERWSZY AKTOR

"Jak rozczochrana, groŜąca płomieniom Łez potokami, biegła tu i owdzie,

Boso, z łachmanem na tej samej głowie, Którą niedawno jeszcze diadem stroił; Odziana, miasto sukni, prześcieradłem,

W chwili popłochu schwyconym naprędce; O, kto by to był wdział, ten zmaczanym

W Ŝółci językiem byłby wyzionął Przeciw Fortunie ostatnie bluźnierstwa;

A gdyby były ją widziały nieba W tej chwili, kiedy ujrzała Pirrusa

Z dziką radością siekącego mieczem Ciało jej męŜa, wybuch jej boleści

Byłby był z oczu ich promieniejących (JeŜeli tylko rzeczy tego świata

Mogą je wzruszyć)zdrój rosy wycisnął I współjęk z piersi bogów. "

POLONIUSZ Patrzcie, jak mu się twarz zmieniła i łzy mu w oczach stanęły. Skończ juŜ, waćpan.

HAMLET Dosyć tego, dopowiesz mi resztę niebawem. Mości panie, zechciej dojrzeć, aby ci ichmoście dobrze byli ugoszczeni. Słyszysz, waćpan? Niech znajdą dobre przyjęcie; bo oni są streszczoną, Ŝywą kroniką czasu.

Byłoby lepiej dla waćpana zyskać po śmierci niepochlebny napis na nagrobku niŜ za Ŝycia niekorzystne ich świadectwo na scenie.

POLONIUSZ Mości ksiąŜę, obejdę się z nimi stosownie do ich zasługi.

HAMLET Do paralusza! znacznie lepiej. Gdybyśmy się obchodzili z kaŜdym wedle jego zasług, któŜ by uniknął chłosty?

Obchodź się z nimi waćpan odpowiednio do własnej twej zacności i godności. Im mniej kto zasługuje na względy, tym więcej ma zasługi nasze względem niego uprzejmość. Odprowadź ich.

POLONIUSZ Pójdźcie, panowie.

Wychodzi z kilkoma aktorami.HAMLET Idźcie z nim, moi przyjaciele; dacie nam jutro jakie przedstawienie. Słuchaj no, stary, moŜecie grać "Zabójstwo

Gonzagi "? PIERWSZY AKTOR

MoŜemy, panie. HAMLET

mlektury.pl 42To grajcie je jutro. Nie mógłŜebyś w potrzebie nauczyć się dwunastu do piętnastu wierszy, które bym napisał i

wtrącił do twojej roli? PIERWSZY AKTOR

Czemu nie, łaskawy panie. HAMLET

To dobrze. Udaj się za tamtym jegomościem, tylko nie drwij z niego, proszę cię. Wychodzi Aktor.Kochani przyjaciele,

do Rozenkranca i Gildensternapozwólcie was poŜegnać. Do zobaczenia wieczorem. ROZENKRANC i GILDENSTERN

śegnamy cię, drogi ksiąŜę. Wychodzą.HAMLET

Bóg z wami! OtóŜ nareszcie sam jestem. O, jakiŜ ze mnie głąb, jaki ciemięga! CzyliŜ to nie jest zgrozą, Ŝe ten aktor,

Niby w wzruszeniu, w parodii uczucia, Do tego stopnia mógł nagiąć swą duszę Do swoich pojęć, Ŝe za jej zrządzeniem Twarz mu pobladła, z oczu łzy pociekły,

Oblicze jego, głos, ruch, cała postać Zastosowała się do jego myśli?

I gwoli komuŜ to? gwoli Hekubie! CóŜ z nim Hekuba, on z nią ma wspólnego, śeby aŜ płakał nad jej losem? CóŜ by

Ten człowiek czynił, gdyby miał podobny Mojemu; powód i bodziec do wrzenia?

Zalałby łzami całą scenę, rozdarł Uszy słuchaczów raŜącymi słowy,

W występnych rozpacz wzbudził, dreszcz w niewinnych Zmieszał prostaczków i sparaliŜował

Ich wzrok pospołu ze słuchem. A ja, ospały niedołęga, drzemię

Jak Maciek, świętej niepamiętny sprawy, I ani usty ująć się nie umiem

Za tego króla, na którego włości I drogim Ŝyciu dokonany został

Najohydniejszy rozbój. JestŜem tchórzem? KtóŜ mi zarzuci podłość? KtóŜ mnie moŜe

Wziąć za kark, za nos powieść, w twarz mi plunąć, Wyrzucić w oczy kłamstwo? KtóŜ to moŜe?

A jednak Zasługiwałbym na to, bo w istocie

Muszę mieć chyba wnętrzności gołębia I brak zupełny Ŝółci, nadającej

Gorycz poczucia krzywdy, kiedym jeszcze Nie napisał dotąd stada sępów ścierwem

Tego nędznika. O bezwstydny łotrze! Zakamieniały, krwawy, sprośny łotrze! BodajŜem! MnieŜ to przystoi, synowi,

Jedynakowi zamordowanego Drogiego ojca, od nieba i piekła

Powołanemu do zemsty, jak baba Marnymi słowy dawać folgę sercu

I na przekleństwach czas trawić jak prosta, Karczemna dziewka?!

Fuj! fuj! GdzieŜ moja głowa? Powiadają,

mlektury.pl 43śe zatwardziali złoczyńcy, obecni

Na przedstawieniu okropnych widowisk, Tak silnym zdjęci bywali wraŜeniem, Ze sami swoje wyznawali zbrodnie:

Mord bowiem, choćby ust nie miał, cudowny Ma organ mowy. KaŜę tym aktorom Coś podobnego do sceny zabójstwa Ojca mojego odegrać przed stryjem;

Patrzeć mu będę w oczy, śledzić będę Najmniejszy jego ruch: jeŜeli zadrgnie,

Wiem, co mam czynić. Ten duch, com go widział, Mógł być szatanem (bo szatan przybiera,

Jaką chce postać)i naduŜywając Mojej słabości i smętności (taki

Bowiem stan duszy bardzo mu dogodny), Ciągnie mnie moŜe w przepaść? Chcę pewniejszej

NiŜ ta rękojmi. Zamierzona sztuka Będzie probierzem, którym, jak na wędę,

Sumienie króla na wierzch wydobędę. Wychodzi.

Akt III

Scena pierwsza Pokój w zamku. Król, Królowa, Poloniusz, Ofelia, Rozenkranc i Gildenstern.

KRÓL I nie mogliście wyrozumieć Ŝadnym

Zwrotem rozmowy, skąd to rozprzęŜenie, Które mu pokój zakłóca tak dzikim

I niebezpiecznym rodzajem maniactwa? ROZENKRANC

Przyznaje, Ŝe się czuje rozstrojony; Lecz przez co, w Ŝaden sposób wyznać nie chce.

GILDENSTERN Nie znaleźliśmy go bynajmniej skłonnym

Do wywnętrzania się; zręcznym dziwactwem Trzymał nas, owszem, z daleka od siebie, Kiedyśmy chcieli z niego coś wyciągnąć.

KRÓLOWA JakŜe was przyjął? ROZENKRANC Bardzo grzecznie. GILDENSTERN

Ale Nie bez przymusu. ROZENKRANC

Skąpy był w pytaniach, A w odpowiedziach odbiegał od rzeczy.

KRÓLOWA NasunęliścieŜ mu jaką rozrywkę?

ROZENKRANC Traf zrządził, Ŝeśmy spotkali na drodze Trupę aktorów: wspomnieliśmy o tym

Księciu i to go trochę ucieszyło. Ci aktorowie juŜ się tu znajdują

mlektury.pl 44I, jak słyszałem, otrzymali rozkaz

Grania mu dzisiaj. POLONIUSZ

Tak jest w rzeczy samej I mnie zlecił prosić najpokorniej

Wasze królewskie moście, by raczyły Być obecnymi na tym widowisku.

KRÓL Z największą chęcią. Serdeczniem rad, Ŝe się

Do tego skłania. WciąŜ go utrzymujcie, Moi panowie, w tym usposobieniu

I podniecajcie w nim gust do takiego Rodzaju zabaw

ROZENKRANC i GILDENSTERN Uczynim to, panie. Wychodzą.KRÓL

Oddal się takŜe, kochana Gertrudo. UłoŜyliśmy rzecz tak aby Hamlet,

Niby przypadkiem, zszedł się tu z Ofelią. Ja i jej ojciec (będzie to szpiegostwo

Godziwe) tak się tu ulokujemy, Abyśmy widząc, niewidzialni sami,

O tym spotkaniu z bliska mogli sądzić I z zachowania się jego wnioskować, Czy to miłości wpływ, czy nie miłości

Tak go udręcza. KRÓLOWA

Jestem ci posłuszna, Mój męŜu. Dałby Bóg, luba Ofelio, Aby potęga twoich wdzięków była

Błogim powodem, tej zmiany Hamleta: Wtedy szlachetność twoja, mam nadzieję,

Na dawną by go sprowadziła drogę, Ku zaszczytowi was obojga.

OFELIA Pragnę,

Aby tak było, miłościwa pani. Królowa wychodzi.POLONIUSZ

Ofelio, chodź tu sobie. Najjaśniejszy, My się umieścim tam. do Ofelii

Czytaj tę ksiąŜkę, Aby ten pozór zajęcia ubarwił

Twoją samotność. Tak to my, grzesznicy, Rzekomo świętą miną, uczynkami Budującymi pocukrzamy nieraz

Samego diabla. KRÓL

na stroniePrawda! JakŜe srodze

Bicz tych wyrazów chłoszcze mi sumienie! Twarz nierządnicy, róŜem upiększona, Nie tak jest szpetna obok tej powłoki

Jak czyn mój obok pokostu słów moich. O, cięŜkieŜ moje brzemię!

POLONIUSZ

mlektury.pl 45JuŜ nadchodzi.

Śpieszmy na miejsce, miłościwy panie Król i Poloniusz wychodzą. Hamlet wchodzi.HAMLET

Być albo nie być, to wielkie pytanie. Jestli w istocie szlachetniejszą rzeczą

Znosić pociski zawistnego losu Czy teŜ, stawiwszy czoło morzu nędzy,

Przez opór wybrnąć z niego? - Umrzeć - zasnąć - I na tym koniec. - Gdybyśmy wiedzieli, śe raz zasnąwszy, zakończym na zawsze

Boleści serca i owe tysiączne Właściwe naszej naturze wstrząśnienia,

Kres taki byłby celem na tej ziemi NajpoŜądańszym. Umrzeć - zasnąć. - Zasnąć! MoŜe śnić? - w tym sęk cały, jakie bowiem

W tym śnie śmiertelnym marzenia przyjść mogą, Kiedy zrzucimy z siebie więzy ciała,

To zastanawia nas: i toć to czyni Tak długowieczną niedolę; bo któŜ by Ścierpiał pogardę i zniewagi świata,

Krzywdy ciemięŜcy, obelgi dumnego, LekcewaŜonej miłości męczarnie, Odwłokę prawa, butę władz i owe

Upokorzenia, które nieustannie Cichej zasługi stają się udziałem, Gdyby od tego kawałkiem Ŝelaza

Mógł się zwolnić? KtóŜ by dźwigał cięŜar Nudnego Ŝycia i pocił się pod nim, Gdyby obawa czegoś poza grobem,

Obawa tego obcego nam kraju, Skąd nikt nie wraca, nie wątliła woli I nie kazała nam pędzić dni raczej

W złem juŜ wiadomym niŜ uchodząc przed nim Popadać w inne, którego nie znamy. Tak to rozwaga czyni nas tchórzami; Przedsiębiorczości hoŜa cera blednie Pod wpływem wahań i zamiary pełne

Jędrności, zbite z wytkniętej kolei, Tracą nazwisko czynu. - Ha! co widzę?

Piękna Ofelia! - Nimfo, w modłach swoich Pomnij o moich grzechach.

OFELIA JakŜe zdrowie

Waszej ksiąŜęcej mości od dni tylu? HAMLET

Dobre; pokornie dziękuję waćpannie. OFELIA

Mam jeszcze od was, panie, kilka drobnych Pamiątek, dawno zwrócić je pragnęłam:

Odbierzcie je dziś, proszę. HAMLET Jako Ŝywo!

Jam nigdy w Ŝyciu nic nie dał waćpannie. OFELIA

Wiesz dobrze, mości ksiąŜę, Ŝeś to czynił,

mlektury.pl 46I upominki swoje ubarwiałeś

Takimi słowy, które wszelkiej rzeczy Wartość podnoszą. Woń ich uleciała:

Weź je na powrót, panie, w oczach bowiem KaŜdej szlachetnie myślącej osoby NajdroŜsze dary lichymi się stają,

Gdy dawca martwi. Ot są. HAMLET

Cha - cha - cha! JestŜeś uczciwa? OFELIA

Mości ksiąŜę! HAMLET

JestŜeś piękna? OFELIA

Co znaczą te pytania? HAMLET

To, Ŝe jeŜeli jesteś uczciwa i piękna, uczciwość twoja nie powinna mieć nic do czynienia z pięknością. OFELIA

Jak to panie? MoŜeŜ piękność z czym lepszym chodzi w parze niŜ z uczciwością? HAMLET

Zapewne, tylko Ŝe potęga piękności prędzej obróci uczciwość w rajfurkę, niŜ wpływ uczciwości potrafi piękność na swoje kopyto przerobić. Było to niegdyś paradoksem, ale w nowszych czasach okazuje się

pewnikiem. Kochałem dawniej waćpannę. OFELIA

W rzeczy samej, dawałeś mi to ksiąŜę do zrozumienia. HAMLET

Nie trzeba ci było tak rozumieć; bo cnota nie daje się w stary nasz pień wszczepić tak, Ŝebyśmy trącić nim przestali. Nie kochałem cię wcale.

OFELIA Tym bardziej więc zostałam zawiedziona.

HAMLET Idź waćpanna do klasztoru; na co ci mnoŜyć grzeszników? Ja sam jako tako jestem uczciwy; a przecieŜ

mógłbym sobie zarzucić takie rzeczy, Ŝe lepiej by było, gdyby mnie była matka na świat nie wydała. Jestem nadzwyczajnie dumny, mściwy, chciwy władzy; więcej mam przywar niŜ władz umysłowych do ich poznania, niŜ wyobraźni do dania o nich wyobraŜenia i czasu do okazania ich w postępkach. Czego się takie figury tłuc

mają pomiędzy ziemią i niebem? Jesteśmy arcyhultaje, wszyscy bez wyjątku; Ŝadnemu z nas nie ufaj. Idź prosto do klasztoru. GdzieŜ waćpanny ojciec?

OFELIA W domu, mości ksiąŜę.

HAMLET ZamknijŜe go na klucz, aby nigdzie indziej nie grał roli błazna, tylko we własnym domu. Bądź zdrowa.

OFELIA na stroniePanie,

zmiłuj się nad nim! HAMLET

JeŜeli za mąŜ pójść chcesz, dam ci w posagi tę przestrogę: ChociaŜbyś jak śnieg czysta była, jak lód nieskalana, przecieŜ nie ujdziesz obmowy. Wstąp do klasztoru. Adieu. Albo jeŜeli koniecznie potrzebować będziesz wyjść za mąŜ, to wyjdź za głupca, bo rozsądni ludzie wiedzą bardzo dobrze, jakie z nich czynicie potwory. Idź czym

prędzej do klasztoru. Adieu. OFELIA

na stronieO nieba, wesprzyjcie go swą łaską! HAMLET

Słyszałem teŜ o malowaniu się waszym: nie dość wam jednej twarzy otrzymanej od Boga, dorabiacie sobie drugą; sztafirujecie się, krygujecie, cedzicie słowa, przedrzeźniacie boskie stworzenia i swawolę pokrywacie

płaszczykiem naiwności. Precz, precz! nie chcę juŜ patrzeć na to: to mnie we wściekłość wprawia. Wara odtąd

mlektury.pl 47męŜczyznom Ŝenić się; ci, co się juŜ poŜenili, jednego wyjąwszy, niech Ŝyją zdrowi, reszta pozostać winna tak,

jak jest. Do klasztoru! Do klasztoru! Wychodzi.OFELIA

O, jak szlachetny duch zwichnięty został! Dworaka, wodza, mędrca ton, miecz, umysł;

Kwiat oczekiwań potęŜnego państwa, Wzór ukształcenia, zwierciadło poloru,

Cel zwracającej się uwagi świata: Wszystko to, wszystko wniwecz obrócone! I ja, ze wszystkich kobiet najnędzniejsza, Com ssała nektar słodkich jego ślubów, Skazanam teraz widzieć tę wspaniałą, Wybraną duszę, jak spękany dzwonek, Chrapliwie tylko wydający dźwięki; To czyste źródło bogatej młodości

Zmącone szałem. O, czemuŜ musiałam Ujrzeć, co widzę, widzieć, co widziałam.

Wchodzą Król i Poloniusz.KRÓL Miłość! Nie takie są jej symptomata.

To, co on mówił, choć trochę bez związku, Cechy szaleństwa nie nosiło wcale. Ponura jego smętność wysiaduje

Coś złowrogiego, co wylęgłe z jajka Mogłoby stać się zgubne. Pragnąc przeto Zapobiec złemu, po świeŜym namyśle, Postanowiłem wysłać go niezwłocznie

Do Anglii celem niby zaŜądania PrzynaleŜnego nam haraczu. MoŜe

Ta podroŜ, widok róŜnych miejsc i rzeczy, Potrafi z jego serca wyrugować

To coś, wokoło czego jego myśli, Bijąc się ciągle i skrycie nurtując,

Tak go z właściwych wyrywają karbów. CóŜ waćpan na to?

POLONIUSZ MoŜe to być dobre;

Rozumiem jednak zawsze, Ŝe prawdziwym Jądrem i źródłem tej jego choroby

Jest bezwzajemna miłość. No, Ofelio, Nie potrzebujesz nam objawiać tego,

Coć mówił ksiąŜę Hamlet, bośmy sami Wszystko słyszeli. Uczyń, co chcesz, panie;

JeŜeli jednak uznasz to stosownym, Niech po skończonym, dzisiaj widowisku

Królowa matka w poufnej rozmowie Prosi go, aby jej zwierzył swój smutek. Niechaj z nim mówi bez ogródki; ja zaś,

Jeśli się na to zgodzi wasza wielkość, PrzyłoŜę ucho do tego sam na sam.

Nie wydobędzieli nic z niego, wtedy Ślij go do Anglii, panie, albo zamknij,

Gdzie mądrość twoja wskaŜe. KRÓL

Dobra rada: Szalonych moŜnych pilnie strzec wypada.

mlektury.pl 48Wychodzą.

Scena druga Wielka sala tamŜe. Wchodzi Hamlet z kilkoma aktorami.

HAMLET Proszę cię, wyrecytuj ten kawałek tak, jak ci go przepowiedziałem, gładko, bez wysilenia. Ale jeŜeli masz

wrzeszczeć, tak jak to czynią niektórzy nasi aktorowie, to niech lepiej moje wiersze deklamuje miejski pachołek. Nie siecz teŜ za bardzo ręką powietrza w taki sposób: bądź raczej ruchów swoich panem; wśród

największego bowiem potoku i, Ŝe tak powiem, wiru namiętności, trzeba ci zachować umiarkowanie, zdolne nadać wewnętrznej twojej burzy pozór spokoju. Nie posiadam się z oburzenia słysząc, jak siaki taki barczysty gbur w peruce w gałgany obraca uczucie, prawdziwy z niego łach robi, by zadowolić uszy narodku, który po największej części kocha się tylko w niezrozumiałych gestach i wrzawie. Oćwiczyć bym rad kazał takiego

chama, by się bardziej hamował, gdy gra Heroda albo Termaganta. Proszę cię, chroń się tego. PIERWSZY AKTOR

Zapewniam waszą wysokość. HAMLET

Nie bądź teŜ z drugiej strony za miękki; niech własna twoja rozwaga przewodnikiem ci będzie. Zastosuj akcję do słów; a słowa do akcji, mając przede wszystkim to na względzie, abyś nie przekroczył granic natury;

wszystko bowiem, co przesadzone, przeciwne jest intencjom teatru, którego przeznaczeniem, jak dawniej tak i teraz, było i jest słuŜyć niejako za zwierciadło naturze, pokazywać cnocie własne jej rysy, złości Ŝywy jej

obraz, a światu i duchowi wieku postać ich i piętno. OwóŜ przeholowanie tego celu lub niedosięgnięcie moŜe wprawdzie rozśmieszyć prostaczków, ale znającym się na rzeczy musi pójść w niesmak, nagana zaś jednego z

tych ostatnich, na szali waszych zasług przewaŜyć musi poklask całego tłumu pierwszych. Widziałem ja aktorów i znaleźli się tacy, co ich chwalili, głośno nawet; aktorów, którzy (bogobojnie mówiąc)ani z mowy, ani z ruchów nie byli podobni do chrześcijan ani do pogan, ani do ludzi, a rzucali się i ryczeli tak, iŜ pomyślałem

sobie, Ŝe chyba jaki najemnik natury sfabrykował ludzkość; tak bezecnie ją naśladowali. PIERWSZY AKTOR

Pochlebiamy sobie, Ŝeśmy się tego pozbyli cokolwiek. HAMLET

O, pozbądźcie się tego ze szczętem. Tym zaś, co u was grają błaznów, zakaŜcie jak najsurowiej prawić co bądź więcej nad to, co stoi w ich roli; są bowiem między nimi tacy, co się namawiają do śmiechu, aby w pewnej

liczbie jałowych spektatorów takŜe śmiech wzbudzić, i to właśnie w chwili kiedy przypada jaki szczegół sztuki zasługujący na uwagę. To niegodziwość, dowodząca politowania godnej próŜności w błaźnie, który tak czyni.

Idźcie i bądźcie w pogotowiu. Aktorowie wychodzą. Wchodzą Poloniusz, Rozenkranc i Gildenstern.No i cóŜ, mości panie?

Czy król chce spoŜyć ten kęs widowiska? POLONIUSZ

Jego królewska mość przybędzie, królowa jejmość takŜe, i to zaraz. HAMLET

PowiedzŜe, waćpan, aktorom, niech się śpieszą. Poloniusz wychodzi.A panowieŜ to nie dopomoŜecie ich znaglić do pośpiechu?

ROZENKRANC i GILDENSTERN I owszem, mości ksiąŜę. Wychodzą.HAMLET

Hola, Horacy! Horacy wchodzi.HORACY

Co rozkaŜesz, panie? HAMLET

Horacy, tyś najsprawiedliwszy z ludzi, Z którymi kiedykolwiek przestawałem.

HORACY O panie!

HAMLET Nie myśl, Ŝe ci chcę pochlebiać.

CzegóŜ bym mógł się spodziewać od ciebie,

mlektury.pl 49Który nic nie masz, krom rześkości ducha,

Ku wyŜywieniu się i ku okryciu? KtóŜ by pochlebiał biednym! Niechaj w cukrze

SmaŜony język liŜe głupią pychę, Niech się zawiasy kolan uginają

Tam, gdzie łaszenie się zdobywa korzyść. Słuchaj: od chwili kiedy dusza moja Mogła być panią swojego wyboru

I ludzi jednych przenosić nad drugich, Od owej chwili juŜ cię ona sobie

Upodobała; boś ty, wiele cierpiąc, Takim był zawsze, jak byś nic nie cierpiał;

Boś ty Fortunie zarówno był wdzięczny Za jej umizgi i prześladowania;

A błogosławion, w kim krew z przekonaniem Tak są zmieszane, iŜ on palcom losu

Nie słuŜy za flet do wydania dźwięków Wedle kaprysu. O, daj mi człowieka,

Nie będącego Ŝądz swych niewolnikiem, A w głębi mego serca go umieszczę,

W sercu samegoŜ serca, tak jak ciebie. Za wiele tego juŜ podobno. W sztuce,

Która niebawem ma być przedstawiona, Jest jedna scena zbliŜona do tego,

Com ci o śmierci mego ojca zwierzył. Gdy się ta scena pertraktować będzie,

Zwróć, proszę, całą potęgę uwagi Na mego stryja. Jeśli jego wina

Podczas tej sceny sama się nie zdradzi, Ów niby zacny duch był potępieńcem,

A moje myśli tak czarne jak sadza W kuźni Wulkana. Nie spuszczaj go z oczu, Ja mój|wzrok takŜe pilnie w twarz mu wryję,

A potem zlejem nasze spostrzeŜenia W stanowczą formę wniosku.

HORACY Dobrze, panie;

JeŜeli skradnie co mojej baczności I ujdzie cały, zapłacę tę kradzieŜ.

HAMLET JuŜ idą; muszę znowu zostać głupcem.

Dalej na miejsce! Marsz. Odgłos trąb. Król, Królowa, Poloniusz, Ofelia, Rozenkranc, Gildenstern i inne osoby wchodzą.KRÓL

JakŜe się miewa nasz syn, Hamlet? HAMLET

Wybornie, Ŝyję jak kameleon powietrzem nadzianym obietnicami; kapłonów nie moglibyście lepiej tuczyć. KRÓL

Nie mam co zrobić z tą odpowiedzią. Te słowa nie do mnie naleŜą. HAMLET

Ani do mnie juŜ teraz. do PoloniuszaWaćpan grywałeś kiedyś na uniwersytecie, jeŜeli się nie mylę?

POLONIUSZ Tak jest, mości ksiąŜę, i miałem sławę dobrego aktora.

HAMLET A cóŜeś pan przedstawiał?

mlektury.pl 50POLONIUSZ

Przedstawiałem Juliusza Cezara i zostałem zabity na Kapitolu. Brutus mnie zabił. HAMLET

CóŜ to za brutalstwo było z jego strony, Ŝeby tak kapitalne cielę tam zabijać! - Czy aktorowie juŜ w pogotowiu?

ROZENKRANC Czekają, panie, na twe rozkazy.

KRÓLOWA Pójdź tu, kochany Hamlecie, siądź przy mnie.

HAMLET Wybacz, kochana matko, tu jest metal silniej pociągający.

POLONIUSZ do KrólaSłyszałeś, panie?

HAMLET do OfeliiMogęŜ, o pani, lec na twoim łonie?

OFELIA Nie, mości ksiąŜę.

HAMLET To jest na twoim łonie głowę wsparłszy?

OFELIA MoŜesz, ksiąŜę.

HAMLET kładąc się u jej nógSądziszli, Ŝem miał w myśli co innego?

OFELIA Ja nic nie sądzę.

HAMLET To by był pomysł nie lada połoŜyć się między nogami dziewczyny.

OFELIA Co takiego? HAMLET

Nic. OFELIA

KsiąŜę dziś jesteś wesół. HAMLET Kto? ja? OFELIA

Nie inaczej. HAMLET

O, jestem tylko twoim wesołkiem. CóŜ zresztą człowiek ma czynić, jeŜeli nie weselić się? Oto na przykład moja matka, patrz pani, jak promieniejąco wygląda, chociaŜ mój ojciec zmarł przed dwiema godzinami.

OFELIA Przed dwa razy dwoma miesiącami, mości ksiąŜę.

HAMLET Tak to juŜ dawno? NiechŜe się diabeł czarno nosi, ja przywdzieję sobole. Dlaboga? Od dwóch miesięcy zmarły

i jeszcze nie zapomniany? Jest więc nadzieja, Ŝe pamięć wielkich ludzi zdoła przetrwać ich Ŝywot przez pół roku; notabene, jeŜeli ufundują kościoły; w przeciwnym razie niech się nie skarŜą, jeŜeli ich spotka los tego

konika, któremu na nagrobku napisano: "Konik zdechł, więc go w miech." Odgłos trąb. Po czym następuje pantomima. Para królewskich małŜonków w czułej komitywie schodzi na

scenę. Królowa ściska króla i on ją nawzajem, klęka przed nim z wyrazem najtkliwszego przywiązania; on ją podnosi i głowę na jej piersi skłania; kładzie się potem na kwiecistej darni i zasypia. Ona, widząc go uśpionego, odchodzi. Po niejakiej chwili ukazuje się jakiś człowiek, zbliŜa się do śpiącego, zdejmuje mu z głowy koronę,

całuje ją, wlewa potem w ucho królowi truciznę i wychodzi. Królowa powraca, znajduje króla nieŜywego i bardzo rozpacza. Zabójca w towarzystwie dwóch czy trzech niemych osób wchodzi znowu i niby takŜe

mlektury.pl 51lamentuje. Wynoszą trupa. Zabójca składa przed królową dary i oświadcza jej swoją miłość. Ona okazuje zrazu

wstręt i niechęć, w końcu jednak podaje mu rękę. Wychodzą.OFELIA Co to było, mości ksiąŜę?

HAMLET To był hultajski bigos, a oznacza zbrodnię.

OFELIA Zapewne ta pantomima zawierała w sobie treść sztuki?

Wchodzi Prolog.HAMLET Dowiemy się od tego jegomościa. Aktorowie nie umieją trzymać języka za zębami; muszą wszystko wypaplać.

OFELIA Czy on nam odkryje znaczenie tego?

HAMLET Niezawodnie, tak jak wszystko, co byś mu pani odkryła. Nie wstydź się tylko pokazać mu, co masz do

pokazania, a on się nie powstydzi powiedzieć ci, co to znaczy. OFELIA

Ladaco z waści, ladaco. Będę patrzeć na sztukę. PROLOG

Cni panowie i cne damy, Dla was i dla naszej dramy

Kornie was o wzgląd błagamy. HAMLET

Prologli to czy dewiza na sygnet? OFELIA

To było krótkie. HAMLET

Jak miłość kobiety. Wchodzą Król aktor i Królowa aktorka.KRÓL AKTOR

"Trzydzieści razy Feba rumaki obiegły Krąg Tellury i przestwór Neptuna rozległy

I trzydzieścikroć razy dwanaście na przemian Zapłonął i zbladł miesiąc nad głowami Ziemian, Odkąd nam Amor serca, Hymen złączył dłonie Węzłem, który się chyba rozwiąŜe po zgonie.

KRÓLOWA AKTORKA Obyśmy drugie tyle zmian luny i słońca Zliczyli, nim miłości doŜyjemy końca!

Lecz ach! juŜ od pewnego czasu niezbadana W zdrowiu, w humorze twoim, panie, zaszła zmiana.

Lękam się... niechaj jednak te niewieście trwogi Nie przyczyniając cierpień, o męŜu mój drogi.

Obawy u płci naszej z miłości się rodzą Jak ta lub nie istnieją, lub w miarę przechodzą. Czym moja miłość, tego liczneś miał objawy; W jakim zaś stopniu miłość, w takim i obawy. Gdzie wielka miłość, lada wątpliwość przeraŜa, I z zwiększeniem się obaw miłość się pomnaŜa.

KRÓL AKTOR Tak, najmilsza, opuszczę cię, i to niedługo, Coraz juŜ siły skąpszą darzą mię posługą;

Ty zostaniesz; Ŝyć będziesz na tym pięknym świecie Szanowana, kochana, i moŜe ci splecie

Wieniec drugi małŜonek. KRÓLOWA AKTORKA O, wstrzymaj te słowa!

Zbrodnią by w moim łonie była myśl takowa

mlektury.pl 52Obym przy drugim męŜu była potępioną! Taka tylko drugiego moŜe zostać Ŝoną,

Co zabiła pierwszego." HAMLET To piołun.

KRÓLOWA AKTORKA "Podłe tylko chucie

Kleją powtórne związki, lecz nigdy uczucie. Zabójczyni pierwszego powtórnie go zgładza,

Gdy nowego małŜonka w łoŜe swe wprowadza. KRÓL AKTOR

śe myślisz tak, jak mówisz, najzupełniej wierzę; Nieraz jednak człek łamie to, co przedsiębierze. Zamiar jest niewolnikiem wyłącznym pamięci.

Nagle zrodzony, ale słabej konsystencji; Krzepko wisi, jak owoc nieźrzały u drzewa.

Lecz gdy zmięknie, przed czasem lada wiatr go zwiewa. Nie dziw, Ŝe nie pomnimy wypłacać na dobie Długu, któryśmy winni tylko samym sobie. To, co postanawiamy w chwili uniesienia,

Z uniesieniem minionym w parę się zamienia; Zbytnia gwałtowność czy to radości, czy smutku, Sama własne swe chęci wydziedzicza z skutku,

Gdzie radość pusta, smutek przechodzi w rozpacze, Tam po chwili cieszy się smutek, radość płacze. Świat ten nie wiekuisty ni się kto zdumiewa, śe z przesileniem szczęścia i miłość omdlewa;

Kwestia to bowiem jeszcze mieszcząca zawiłość, Czy miłość jedna szczęście, czy teŜ szczęście miłość?

MoŜny runął, pierzchają wraz czcicieli zgraje; Biedny wzniósł się, aliści wróg dłoń mu podaje. Zdaje się więc, Ŝe miłość szczęściu jest słuŜebna,

Ma przyjaciół, komu ich miłość niepotrzebna, A kto w potrzebie niby przyjaciela wzywa, Gotowego w nim sobie wroga wychowywa.

Słowem, skończyłbym na tym, od czego zacząłem, Chęć i moc nasza tak są odrębnym Ŝywiołem, śe najczęściej upada to, co człek zamierzy, Myśl nasza do nas, cel jej nie do nas naleŜy.

Tak i ta myśl, Ŝe z drugim nie będziesz złączona, Skona w tobie, gdy pierwszy twój małŜonek skona.

KRÓLOWA AKTORKA Niech mi niebo odmówi światła, ziemia wody, Noc nie da odpoczynku, dzień nie da swobody!

W rozpacz niech wszelka moja zmieni się pociecha, Los tylko więźnia w lochu niech mi się uśmiecha; Wszystko to, co rumieniec przeistacza w bladość, Niech będzie mym udziałem, gdy uczuję radość.

Tu i tam niech ponoszę kaźń co chwila nową, Jeśli Ŝoną zostanę, raz zostawszy wdową!"

HAMLET do OfeliiGdyby tę przysięgę miała złamać...

KRÓL AKTOR "Ślub to straszliwy. - Luba, opuść mię na chwilę:

Myśli mi się mieszają; moŜe snem zasilę

mlektury.pl 53Znękane ciało.

Zasypia.KRÓLOWA AKTORKA Niech cię kołysze sen błogi

I wszelkie zło omija z dala nasze progi!" Wychodzi.HAMLET

do Królowej"Jak ci się, pani, podoba ta sztuka?KRÓLOWA Zdaje mi się, Ŝe ta dama przyrzeka za wiele.

HAMLET O, ale dotrzyma słowa.

KRÓL Czy znasz waćpan treść tej sztuki? Nie mieściŜ ona w sobie nic zdroŜnego?

HAMLET Nic zgoła; oni tylko Ŝartują, trują Ŝartem; nic zdroŜnego w świecie.

KRÓL JakiŜ ta sztuka ma tytuł?

HAMLET "Łapka na myszy". Skąd zaś taki? Przez przenośnię. Przedstawia ona morderstwo dokonane w Wiedniu.

Zamordowany ksiąŜę nazywał się Gonzago, a jego małŜonka Baptysta. Arcyszelmowska to sprawka, jak zaraz obaczymy. Ale co nam do tego? Wasza królewska mość i my wszyscy mamy spokojne sumienie, nie moŜe nas

to dotknąć. Niech się drapie, kto ma liszaj; nasza skóra zdrowa. Wchodzi Lucjan.To jest niejaki Lucjan, synowiec króla.

OFELIA Objaśniasz, mości ksiąŜę, tak dobrze jak chór staroŜytny.

HAMLET Mógłbym być pośrednikiem między panią a jej kochankiem, gdybym tylko był świadkiem waszych igraszek.

OFELIA Kolący masz dowcip, mości ksiąŜę.

HAMLET Odpokutowałabyś, pani, niejednym jękiem stępienie mi kolca.

OFELIA Coraz to lepiej i zarazem gorzej.

HAMLET Tak właśnie traktujecie swych męŜów. Dalej, morderco;

Zrzuć twą przeklętą larwę i zaczynaj: JuŜ kruk krakaniem

Do zemsty daje hasło. LUCJAN

"Myśl czarna, ręka pewna, płyn dzielny, czas sprzyja. Nie tamuje zamiaru obecność niczyja.

Szary wyskoku, w północ z zabójczych ziół zebrany, Po trzykroć pod Hekaty klątwą gotowany,

Władzę twą czarodziejską, straszną w swym rozwiciu OkaŜ niezwłocznie na tym zdrowym jeszcze Ŝyciu."

Wlewa truciznę w ucho śpiącemu.HAMLET Truje go w jego własnym ogrodzie dla zagrabienia jego państwa. Nazwisko tamtego jest Gonzago; rzecz

autentyczna i we włoskim tekście wybornie opisana. Teraz zobaczymy, jakim sposobem morderca pozyskuje miłość Ŝony Gonzagi.

OFELIA Król powstaje.

HAMLET Jak to? StrwoŜony fałszywym alarmem?

KRÓLOWA Co ci jest, panie?

POLONIUSZ Niech skończą widowisko!

mlektury.pl 54KRÓL

Światła! Wychodźmy. POLONIUSZ

Światła! światła! światła! Wszyscy wychodzą prócz Hamleta i Horacego.HAMLET

Niech ryczy z bólu ranny łoś, Zwierz zdrów przebiega knieje,

Ktoś nie śpi, aby spać mógł ktoś. To są zwyczajne dzieje.

Powiedz mi, waćpan, czy ta komedia, z dodatkiem lasu piór na głowie i pary prowansalskich róŜ u dziurawych trzewików, nie powinna by (jeśli resztka mojego szczęścia mnie zawiedzie) zapewnić mi udział w jakiej trupie

aktorów? Hę! HORACY

Połowę udziału. HAMLET AleŜ cały.

Wiedz bowiem, miły mój Damonie, śe z raju dziś tu step;

Gdzie wczora Jowisz był na tronie, Tam dziś panuje - pustka.

HORACY Mogłeś dorymować, mości ksiąŜę.

HAMLET O Horacy! Słowa tego ducha złota warte. Czy widziałeś?

HORACY Najwyraźniej.

HAMLET Kiedy była mowa o otruciu?...

HORACY UwaŜałem dobrze.

HAMLET Cha! cha! - Nie ma tam gdzie jakiego grajka? Hej!

Bo skoro król komedii nie lubi, pewnikiem Król jegomość komedii nie jest lubownikiem

A co, są grajkowie? Wchodzą Rozenkranc i Gildenstern.GILDENSTERN

Mości ksiąŜę, niech nam wolno będzie powiedzieć jedno słowo. HAMLET

Ile ich jest w słowniku. GILDENSTERN

Mości ksiąŜę, król... HAMLET

CóŜ król porabia, mości panie? GILDENSTERN

Od wyjścia stąd bardzo zaniemógł. HAMLET

Z przepicia? GILDENSTERN

Z wzburzenia Ŝółci. HAMLET

Troskliwość pańska byłaby się była okazała trafniejsza, udając się w takim razie do doktora. Bo gdybym ja mu zapisał na przeczyszczenie, mogłoby mu to jeszcze bardziej Ŝółć wzburzyć.

GILDENSTERN Racz, łaskawy panie, zamknąć swą mowę w pewne szranki i nie odskakiwać tak dziko od celu, w jakim

przychodzim.

mlektury.pl 55HAMLET

Jestem juŜ potulny: mów, waćpan. GILDENSTERN

Królowa, matka waszej ksiąŜęcej mości, w najgłębszym rozŜaleniu przysyła nas do ciebie, panie. HAMLET

Miło mi panów powitać. GILDENSTERN

Nie, mości ksiąŜę, te grzeczności nie w porę. Jeśli się waszej ksiąŜęcej mości podoba dać nam zdrową odpowiedź, wypełnimy polecenie jego matki; w przeciwnym razie, przebaczenie waszej ksiąŜęcej mości i

oddalenie się nasze będzie jedynym owocem naszego tu przybycia. HAMLET

Nie mogę, doprawdy. GILDENSTERN

Czego, mości ksiąŜę? HAMLET

Dać panom zdrowej odpowiedzi, bom chory na głowę; na jaką wszakŜe będę się mógł zdobyć, taką im słuŜyć będę albo raczej matce mojej. Dlatego przystąpmy wprost do rzeczy, bez korowodów. Mówicie więc, panowie,

Ŝe moja matka... ROZENKRANC

Nie tai tego, Ŝe postępowanie waszej ksiąŜęcej mości w podziw ją i zdumienie wprawia. HAMLET

O dziwny synu, który tak moŜesz zdumiewać matkę twoją! A czy nie ma tam czasem jakiego postscriptum pod tym macierzyńskim podziwem? Powiedzcie no, panowie.

ROZENKRANC śyczeniem jej jest, abyś się ksiąŜę z nią widział w jej gabinecie, nim się udasz na spoczynek.

HAMLET Będę jej posłuszny, choćby była dziesięć razy moją matką. Czy macie, panowie, co więcej do powiedzenia?

ROZENKRANC Mości ksiąŜę, był czas, Ŝeś mię lubił.

HAMLET Na Bakcha i Merkurego! i teraz jeszcze.

ROZENKRANC Łaskawy ksiąŜę, co cię udręcza? Dobrowolnie zamykasz drzwi swobodzie, ukrywając troski swoje przed

przyjacielem. HAMLET

Nie mam widoków, mój panie. ROZENKRANC

Jak to? kiedy sam król zapewnia waszej ksiąŜęcej mości następstwo duńskiego tronu! HAMLET

Tak, tak, ale znasz pan przysłowie: dostał koń owsa... koniec trochę niesmaczny. Muzykanci wchodzą.OtóŜ i gędźba. Pozwól no mi, bracie, swego fletu,

biorąc Gildensterna na stronęDlaczego tak tropisz wkoło mnie, jak gdybyś mię chciał w lisią jamę zapędzić? GILDENSTERN

O panie! jeśli mię Ŝarliwość uczyniła za śmiałym, przywiązanie moje słusznie moŜesz nazwać nieokrzesanym. HAMLET

Nie rozumiem tego dobrze. Zagraj no, proszę, na tym flecie. GILDENSTERN

Nie umiem, mości ksiąŜę. HAMLET Proszę cię.

GILDENSTERN Nie umiem, doprawdy.

HAMLET Jak mnie kochasz. GILDENSTERN

mlektury.pl 56Nie potrafię z niego wydobyć głosu, mości ksiąŜę.

HAMLET To tak łatwo przecie jak kłamać. Przebieraj po tych dziurkach palcami, włóŜ ten koniec w usta i zadmij, a

wydobędziesz ton najdźwięczniejszy. Patrz, tu są klapy. GILDENSTERN

Ale ja ich uŜyć nie umiem do wydania jakiej bądź melodii, nie znam się na tym. HAMLET

PatrzŜe teraz, za jakiego mnie masz bajbardzo. Chciałbyś grać na mnie, wmawiasz w siebie, Ŝe znasz mój mechanizm? Chciałbyś wyrwać ze mnie rdzeń mej tajemnicy, wycisnąć ze mnie całą skalę tonów, od najniŜszej nuty aŜ do dyszkantu; a w tym tu marnym instrumencie tyle jest głosu, tyle harmonii, jednakŜe nie moŜesz go skłonić do przemówienia. CóŜ u kata! czy sądzisz, Ŝe na mnie łatwiej zagrać niŜ na flecie? Miej mię, za jaki

chcesz, instrument: przędąć, rozstroić mię potrafisz, ale zagrać na mnie - nigdy. Wchodzi Poloniusz.Witam waćpana dobrodzieja.

POLONIUSZ Mości ksiąŜę, królowa jejmość Ŝyczy sobie z waszą KsiąŜęcą mością pomówić, i to zaraz.

HAMLET Czy widzisz tam waćpan tę chmurę z kształtu podobną do wielbłąda?

POLONIUSZ W rzeczy samej, istny wielbłąd.

HAMLET Zdaję mi się, Ŝe jest podobniejsza do łasicy.

POLONIUSZ Prawda, z boku podobniejsza do łasicy.

HAMLET Albo raczej do wieloryba.

POLONIUSZ Bardzo podobna do wieloryba.

HAMLET No, to dobrze; zaraz pójdę do matki. Z tymi głupcami trzeba by zgłupieć naprawdę. Zaraz idę.

POLONIUSZ Śpieszę to powiedzieć.

HAMLET "Zaraz", łatwo da się powiedzieć. Zostawcie mnie, przyjaciele.

Wychodzą Rozenkranc, Gildenstern i Horacy.Teraz jest właśnie czarodziejska, straszna Godzina nocy, w której się podnoszą

Groby i same piekła wyziewają Na świat zarazę. O, teraz bym gotów Pić krew i takie rzeczy wykonywać,

Na których widok dzień by zbladł; lecz teraz Mam iść do matki. O serce, nie zaprzecz Naturze mojej! Niech nigdy w to łono Nie znajdzie wstępu neronowa dusza! Niech będę srogim, ale nie wyrodnym! Sztylety w ustach mam, ale nie w dłoni!

Niechaj mój język będzie w tym spotkaniu Obłudny względem serca i jakkolwiek

Słowa me będą miotać się i sroŜyć, Pieczęci, duszo, nie daj doń przyłoŜyć!

Wychodzi.

Scena trzecia Pokój tamŜe. Król, Rozenkranc i Gildenstern.KRÓL

Nie moŜna mu dowierzać, nie byłoby Nawet roztropnie, gdybyśmy mu dłuŜej

Wodze szaleństwa puszczać dali. Bądźcie

mlektury.pl 57Więc w pogotowiu, skoro odbierzecie

Zlecenia juŜ się przygotowujące, Natychmiast jedźcie z nim do Anglii. Dobro

Naszego państwa nie pozwala cierpieć Takiej bliskości hazardu, na który

Jego wybryki z kaŜdą chwilą bardziej Nas wystawiają.

GILDENSTERNBędziem w pogotowiu. Święta i bogobojna to troskliwość

Waszej królewskiej mości, bo tu idzie O zachowanie bezpieczeństwa tylu Tysięcy ludzi, które pod jej berłem

śyją szczęśliwie. ROZENKRANC

KaŜdy pojedynczy, Prywatny Ŝywot juŜ jest w obowiązku

Wszelkimi siły i z całą dzielnością Chronić i bronić siebie od uszczerbku:

O ileŜ więcej taki byt, na którym Polega Ŝycie milionów! Nie kończy

Nigdy majestat sam jeden dni swoich; Jak spadający potok chłonie z sobą

Wszystko, co było w pobliskości. Jest on Niby potęŜnym kołem przytwierdzonym Do szczytu góry, przy którego dzwonach Olbrzymich mszą krocie przyczepionych

Drobiazgów; jeśli to koło się stoczy, Wraz kaŜda z owych podrzędnych jednostek

ChyŜo mknie w przepaść. Nigdy bez współdźwięku Jęków ogólnych król nie wydał jęku.

KRÓL Spiesznie gotujcie się do tej podróŜy.

Trzeba nam spętać ten postrach, co teraz Za bardzo hula.

GILDENSTERN i ROZENKRANC Będziem się śpieszyli.

Wychodzą. Wchodzi Poloniusz.POLONIUSZ Ma przyjść niebawem do pokoju matki;

Ja za obiciem stanę i wysłucham, Co się tam będzie działo. Pewny jestem, śe mu królowa jejmość zmyję głowę;

Trzeba atoli, jak to bardzo mądrze Wasza królewska mość zauwaŜyła, Aby krom matki, bo matki z natury

Są stronne, jeszcze drugi jaki świadek Był tam obecny. Idę więc i zanim

Wasza królewska mość pójdzie do łóŜka, Będę z powrotem, by zdać sprawę z tego,

Czego się dowiem. KRÓL

Dziękujęć, mój drogi. Wychodzi Poloniusz.O, kał mej zbrodni cuchnie aŜ w niebiosa!

Najstarsza klątwa na niej ciąŜy, stygmat Bratniego mordu! Nie mogę się modlić, ChociaŜ pragnienie dorównywa chęci;

mlektury.pl 58Moc winy mojej kruszy moc mej woli; I jako człowiek rozdwojeń w działaniu,

Stoję wahając się, co mam wprzód zacząć, I nic nie czynię. Jak to? choćby nawet Ta dłoń przeklęta była od krwi bratniej Dwakroć tak brudna, czyliŜ miłosierne Nieba nie mają dŜdŜu do jej obmycia, Aby zbielała jak śnieg? Na cóŜ łaska, Jeśli nie na to, by przebaczać winnym

CzymŜe są modły, jeŜeli nie ową Podwójną siłą, zdolną nas podeprzeć,

Gdy mamy upaść, lub podnieść na nowo, Kiedy upadniem? Wzniosę przeto oczy;

Błąd mój juŜ minął. Lecz, ach! jaki rodzaj Modlitwy moŜe być dla mnie pomocny? Przebacz mi moje ohydne morderstwo! To być nie moŜe; boć jeszcze posiadam

To wszystko, co mię wiodło do morderstwa: Koronę, władzę, Ŝonę brata. MoŜeŜ

Być rozgrzeszonym, kto dzierŜy plon grzechu? W praktykach tego zepsutego świata Zdarza się zbrodni pozłoconą ręką

Usuwać na bok sprawiedliwość; nieraz Widziano nawet prawo przekupione Owocem gwałtu; ale tam tak nie jest:

Tam nie popłaca szalbierstwo; tam czyny Nago się jawią i człowiek, stawiony

Naprzeciw swoich przestępstw oko w oko, Musi je wyznać. CóŜ mi więc zostaje? Spróbować, czego Ŝal dokaŜe? CzegóŜ On nie dokaŜe? Lecz czegóŜ dokaŜe, Gdy winowajca nie moŜe Ŝałować?

O straszna dolo! serce jak śmierć czarne! Spętana duszo, która, usiłując

Być wolna, coraz okropniej się wikłasz! Przyjdźcie mi w pomoc, o wy aniołowie!

Zegnijcie się, kolana! i ty, stalą Okute serce, zmięknij jako nerwy Nowo narodzonego niemowlęcia! Jeszcze się wszystko da naprawić. Klęka. Wchodzi Hamlet.HAMLET

Modli się; teraz mógłbym to uczynić; Teraz uczynię. Ale tym sposobem

Pójdzie do nieba; i toŜ będzie zemstą? Trzeba się nad tym zastanowić. Nędznik

Zabija mego ojca i ja za to, Ja, syn jedyny zamordowanego,

Posyłam tegoŜ nędznika do nieba. To by nagrodą było, a nie zemstą.

On go tyrańsko zgładził, w sennej dobie, W stanie sytości, w maju, jego grzechów;

Jak tam rachunek. jego stoi, Bogu Wiadomo; sądząc atoli po ludzku,

Źle z nim być musi. I jaŜ bym się zemścił, Gdybym go zabił teraz, kiedy skruchą

mlektury.pl 59Oczyszcza duszę, przygotowanego,

Opatrzonego w podróŜ z tego świata? Nie. Czekaj, mieczu, sposobniejszej pory. Kiedy pijany będzie, we śnie, w gniewie Albo wśród uciech kazirodnych; kiedy

Grać lub kląć będzie, lub co bądź innego Czynić, co wcale nie pachnie zbawieniem;

Wtedy go ugodź tak, Ŝeby aŜ nogi Zadarł ku niebu, aby jego dusza

Tak wtedy była przeklęta i czarna Jak piekło, w które pójdzie. Matka czeka, Ten tylko kordiał śmierć twoją odwleka.

Wychodzi.KRÓL powstającSłowa wzlatują, myśl w prochu się grzebie;

Ach! słów bez myśli nie przyjmują w niebie. Wychodzi.

Scena czwarta Inny pokój tamŜe. Królowa i Poloniusz.

POLONIUSZ Przyjdzie wnet. Mów z nim, pani, bez ogródki,

Powiedz mu, Ŝe się juŜ przebrała miarka Jego wybryków, Ŝe wasza dostojność

Za długo stoisz jako parawan Pomiędzy nim a ogniem. Tu się skryję;

Tylko z nim ostro. HAMLET

za scenąMatko, o Matko!... KRÓLOWA

Nie turbuj się, waćpan; Zgromię go naleŜycie. Wyjdź, juŜ idzie.

Poloniusz kryje się. Hamlet wchodzi. HAMLET

Jestem więc, matko, czego Ŝądasz? KRÓLOWA

Hamlecie, bardzoś zmartwił twego ojca. HAMLET

Matko, zmartwiłaś bardzo mego ojca. KRÓLOWA

Przestań, odpowiedź twoja bezrozumna. HAMLET

Przestań; pytanie twe bezboŜne. KRÓLOWA

CóŜ to Znaczy, Hamlecie?

HAMLET Czego Ŝądasz, matko?

KRÓLOWA Czy mnie juŜ nie znasz?

HAMLET O, znam, na krucyfiks!

Jesteś królową, Ŝoną twego szwagra, Obyś nie była nią. Jesteś mą matką.

KRÓLOWA Muszę więc kogo innego przywoływać,

mlektury.pl 60Co się rozmówi z tobą.

HAMLET Siadaj, pani;

Nie wyjdziesz stąd, na krok się stąd nie ruszysz, Póki nie stawię przed tobą zwierciadła,

W którym się przejrzysz z gruntu. KRÓLOWA

Co chcesz czynić? Nie chcesz mię zabić przecie. Hej! ratunku!

POLONIUSZ za obiciemRatunku!

HAMLET dobywając szpadyCóŜ to? szczur?

Bij, zabij szczura! Ten sztych dukata wart.

Zadaje pchnięcie przez obicie.POLONIUSZ za obiciemZabity jestem!

Pada i umiera.KRÓLOWA Nieszczęsny, cóŜeś uczynił?

HAMLET Sam nie wiem. Czy to król?

Podnosi obicie i wyciąga Poloniusza.KRÓLOWA Co za czyn zapamiętały!

HAMLET Zapamiętały czyn! W istocie, matko;

Tak samo prawie, jak zgładzać ze świata Króla, a potem iść za jego brata.

KRÓLOWA Jak zgładzać króla?

HAMLET Takem wyrzekł, pani.

do PoloniuszaBądź zdrów, usłuŜno - wścibski, biedny głupcze! Wziąłem cię za lepszego; znieś twą dolę;

Widzisz, Ŝe czasem źle być zbyt gorliwym. - Nie łam rąk, pani; siądź i ścierp, Ŝe raczej

Ja serce twoje teraz łamać będę; I skruszę je, na Boga, jeśli nie jest Z nieprzełomnego metalu i jeśli

Przeklęty nałóg nie zrobił go wałem Przeciw wszelkiemu wpływowi uczucia.

KRÓLOWA CóŜem ja popełniła, Ŝe się waŜysz

Tak obelŜywą mową na mnie targać? HAMLET

Czyn, który kazi wdzięk i kwiat skromności, Cnotę w obłudę zmienia; zdziera róŜę

Z hoŜego czoła niewinnej miłości I sadza na nim wrzody; który święte MałŜeńskie śluby czyni fałszywymi,

Jako zaklęcia gracza, a religię Czczą grą wyrazów. Płoni się twarz nieba I wiecznie trwały ten gmach chorobliwą

Przybiera postać wobec tego czynu Jak gdyby w wilię dnia sądnego.

mlektury.pl 61KRÓLOWA

Przebóg! JakiŜ to czyn tak grzmiący zarzut ściąga?

HAMLET Spójrz, pani, na ten portret i na tamten,

Na ten konterfekt dwóch rodzonych braci Patrz, ile wdzięku mieści to oblicze: Czoło Jowisza, Hyperiona włosy;

Wzrok Marsa, groźny i rozkazujący; Postawa godna Merkurego, kiedy

Na niebotyczny szczyt góry zstępuje. Wszystko tu tak jest pełne, tak skończone,

Jakby dla dania pierwowzoru męŜa KaŜdy bóg swoją pieczęć był przyłoŜył

Na tym człowieku: to był twój małŜonek. Patrz teraz owdzie, to twój mąŜ dzisiejszy;

Jak zaśniedziały kłos, zaraŜający Zdrowego brata. Maszli, pani, oczy, śeś mogła rzucić to górne pastwisko

Dla paszy na tym bagnie? Gdzie masz oczy? Nie moŜesz tego tłumaczyć miłością,

Bo w twoim wieku krew nie war, pokornie Słucha rozwagi, a jakaŜ rozwaga

Mogłaby kazać przenieść to nad tamto? Masz, pani, zmysły, to pewna, boć przecie

Nie jesteś martwa; ale i to pewna, śe zmysły te są zwichnięte; bo tu by

Nawet szalony nie zbłądził w wyborze; Bo nigdy jeszcze Ŝadne obłąkanie

Do tego stopnia nie stępiło zmysłów, Aby im jakiś organ nie pozostał

Do namacania tak wielkiej róŜnicy. jakiŜ, u licha, bies przy ciuciubabce

Tak cię zaślepił? Wzrok bez dotykania, Czucie bez wzroku, słuch bez rąk i oczu, Węch bez wszystkiego innego, ba, nawet Najułomniejsza część zdrowego zmysłu

Tak by nie mogła się zmylić. O wstydzie! Gdzie twój rumieniec? Piekielny rokoszu,

Jeśli ty moŜesz płomień twój rozniecać W łonie matrony, to zaiste cnocie

Wrzącej młodości stać się trzeba woskiem I stopnieć w własnym ogniu. Niech się przeciw

Atakom pokus odtąd srom nie zbroi, Skoro ląd płonie tak Ŝywo i rozum

śądz jest faktorem. KRÓLOWA

O, przestań, Hamlecie! Ty oczy moje zwracasz w głąb mej duszy;

Widzę w niej czarne, szpetne plamy, których Zmyć nie potrafię.

HAMLET Ha! tak Ŝyć w barłogu

Kazirodnego łoŜa, gnić w sprośności, Z śmietnika rozkosz chłeptać!...

mlektury.pl 62KRÓLOWA

Przestań, przestań! KaŜde twe słowo razi mnie jak sztylet.

Przestań, Hamlecie luby! HAMLET

Zbój i podlec; Nikczemnik niewart setnej części setki Twego pierwszego męŜa; rzezimieszek, Który z wystawy ściągnął drogi diadem

I w kieszeń schował... KRÓLOWA

Przestań. Duch wchodzi.HAMLET

Król z postawy, Z szmat i okrawek...

Osłońcie mię opiekuńczymi skrzydły Święte zastępy niebios! Czego Ŝądasz,

Szanowna maro? KRÓLOWA

Niestety! Oszalał. HAMLET

Co cię sprowadza? Przychodziszli zgromić Opieszałego syna, Ŝe tak gnuśnie

Czas marnotrawi, w odwłokę puszczając Spełnienie twego strasznego rozkazu?

O, mów! DUCH

Pamiętaj na twe przyrzeczenie, Przychodzę po to tylko, Ŝebym wzmocnił Zwątlone nieco przedsięwzięcie twoje, Ale patrz, w jakim stanie twoja matka! O, stań pomiędzy nią a jej sumieniem

Odbywającym walkę; wyobraźnia Najsilniej działa w słabym ciele. Przemów

Do niej, Hamlecie. HAMLET

Co ci jest, o pani? KRÓLOWA

Niestety, raczej ty powiedz, co tobie, śe tak upornie oczy w próŜnię wlepiasz

I z bezcielesnym rozmawiasz powietrzem? Dziko z twych oczu strzela wnętrzny płomień;

I gładkie włosy twoje, jak Ŝołnierze Zbudzeni ze snu alarmem, powstają

I wypręŜone stoją. O mój synu, Skrop tę trawiącą cię gorączkę chłodem Zastanowienia. W co się tak wpatrujesz?

HAMLET W niego! tam! w niego! Patrz, jaki on blady!

Ach! jego postać, jego sprawa zdolna Byłaby wzruszyć głazy. Nie patrz na mnie! Bo od Ŝałosnych tych spojrzeń rozmięknie

Tęgość mej woli i wbrew zamiarowi Nie krew pocieknie, ale łzy.

KRÓLOWA

mlektury.pl 63Do kogo

Zwracasz te słowa? HAMLET

Czy nic tam nie widzisz? KRÓLOWA

Nic zgoła, chociaŜ wszystko, co jest, widzę. HAMLET

I nic nie słyszysz? KRÓLOWA

Nic oprócz nas dwojga. HAMLET

Patrz! tam! Nie widzisz go? JuŜ się oddala! Mój ojciec! On to, w tejŜe samej szacie,

W którą za Ŝycia lubił się przybierać. Patrz, juŜ jest blisko drzwi; juŜ jest za progiem.

Duch wychodzi.KRÓLOWA Płód to chorobliwego mózgu twego. W tworzeniu tego rodzaju widziadeł

Gorączka bardzo jest biegła. HAMLET Gorączka!

Puls mój spokojnie bije i do taktu, Tak jak twój, pani. W tym, co powiedziałem,

Nie było nic od rzeczy. Chcesz dowodu, To ci powtórzę kaŜde moje słowo, A tego przecie wariat nie potrafi.

O matko, matko! przez miłość zbawienia, Nie kładź pochlebnej maści na twą duszę

Tą myślą, Ŝe to nie sumienie twoje, Ale szaleństwo moje przemawiało.

Ona by tylko zaciągnęła błoną I zabliźniła miejsca owrzodzone,

Ale zepsuta materia dlatego Nie przestawałaby wewnątrz nurtować.

Wyspowiadaj się niebu, Ŝałuj tego, Co przeszło, chroń się tego, co przyjść moŜe,

nie pokrywaj chwastu mierzwą , aby Rósł bujniej. Przebacz mi tę moją cnotę: Bo w dychawicznym biegu tego świata

Przychodzi cnocie przepraszać występek, Korzyć się przed nim i niewiele Ŝebrać O przyzwolenie zrobienia mu dobrze.

KRÓLOWA Hamlecie, na pół rozdarłeś mi serce.

HAMLET O, rzuć precz, pani, część jego poślednią I zacznij z drugą tym czyściejsze Ŝycie.

Dobranoc... tylko nie wespół z mym stryjem, PoŜycz choć cnoty, jeŜeli jej nie masz.

Nałóg, ten potwór, imający zmysły W szatańskie pęta, jest jednak aniołem

Przez to, Ŝe prawym, szlachetnym popędom UŜycza takŜe szat, które wciągnąwszy

Nietrudno nosić. Wstrzymaj się dziś, pani, A umartwienie to uczynić łatwym

mlektury.pl 64Jutrzejsze, dalsze jeszcze łatwiejszymi! Bo przywyknienie zdolne jest nieledwie

Odmienić stempel natury i albo Wciela szatana, albo go cudowną

Siłą wypędza. Jeszcze raz dobranoc. A zapragniesz być błogosławiona,

I ja poproszęć o błogosławieństwo. - Co się dotyczy tego jegomościa,

wskazując na PoloniuszaW istocie, Ŝal mi go; lecz widno nieba Dla ukarania nas zobopólnego

Chłosty mię swojej zrobiły narzędziem. Pogrzeb mu sprawię i odpłacę godnie

Śmierć mu zadaną. - Dobranoc tymczasem Miłość to moją tak zatwardza duszę;

Chcąc być łagodnym, okrutnym być muszej A! jeszcze parę słów.

KRÓLOWA CóŜ mam uczynić?

HAMLET Nic, pani, wcale; owszem, nie masz czynić

Tego, coć powiem, abyś uczyniła; Gdy cię pijany król wezwie do łoŜa,

Nazwie swą kotką, z pieszczot w twarz uszczypnie, Wtedy za parę ckliwych pocałunków, Albo łaskotek niecnych jego palców

Odkryj mu wszystko, coś tu usłyszała; Powiedz mu, Ŝem ja w gruncie nie szalony,

Tylko szalony przez podstęp. To byłby Czyn budujący; bo któraŜ królowa,

Piękna, roztropna, dobrych obyczajów, Coś podobnego mogłaby zataić

Przed nietoperzem, wygą, koczkodanem? Pytam się, która? Nie, wbrew rozumowi I wbrew dyskrecji otwórz kosz na dachu, Wypuść zeń ptaki, jako małpa w bajce,

A potem sama w kosz wlazłszy, dla próby, Ruń na złamanie karku.

KRÓLOWA Bądź przekonany, Ŝe jeŜeli słowa

Są tchnień, a tchnienia Ŝycia wynikłością, Nie mam dość Ŝycia do wydania w słowach

Tego wszystkiego, co mi powiedziałeś. HAMLET

Muszę do Anglii jechać, czy wiesz, pani? KRÓLOWA

Niestety! zapomniałam; tak, podobno. HAMLET

JuŜ są gotowe listy i dwóch moich KoleŜków - którym ufam tak jak Ŝmijom -

Ma je wziąć. Misja ich polega na tym, śeby mi wskazać, gdzie raki zimują. śyczę im szczęścia; idzie tu albowiem

O to, aŜeby inŜyniera własną Jego petardą wysadzić w powietrze; A to sęk będzie właśnie, bo ja głębiej

mlektury.pl 65O parę sąŜni podkopię ich minę I puszczę ich aŜ pod księŜyc.

Bodaj to, kiedy się przy jednym dziele Z dwóch stron przeciwnych zejdą dwa fortele. -

Dobranoc, matko. Trzeba mi stąd sprzątnąć Tę bryłę mięsa. Coś teraz pan radca

Cichy, powaŜny, on, co był przed chwilą Uosobioną, głośną krotofilą.

Pójdź, waszmość, musim skończyć z sobą sprawę. Dobranoc, matko.

Wychodzi wlokąc ciało Poloniusza.

Akt IV

Scena pierwsza Ten sam pokój, co w końcu aktu poprzedniego. Królowa, Rozenkranc i Gildenstern, po chwili wchodzi Król.

KRÓL Tych głuchych jęków, tych przeciągłych westchnień

Musi być powód; winniśmy go dociec. Gdzie syn twój, pani?

KRÓLOWA do Rozenkranca i Gildensterna Odstąpcie na chwilę.

Tamci odchodzą.Ach, panie, cóŜem widziała tej nocy! KRÓL

Cóźeś widziała, Gertrudo? Mów: co się Dzieje z Hamletem?

KRÓLOWA Szaleje jak morze

I wicher, kiedy w zawody spór wiodą, Kto z nich silniejszy. Usłyszawszy szelest

Poza obiciem, w niepohamowanym Zapędzie dobył szpady i wołając:

"Szczur! ", przebił szpadą owdzie ukrytego Nieszczęśliwego starca.

KRÓL Co za wściekłość!

Tak samo by się było stało ze mną, Gdybym był tam się znalazł. Wolność jego

ZagraŜa wszystkim, mnie i tobie samej. Niestety! jakieŜ zadośćuczynienie

Wymazać zdoła ten krwawy postępek? Moja to, moja wina, bo przezorność

Nakazywała mi wcześnie wziąć w kluby, Poskromić tego młodego szaleńca; Ale kochałem go, tak go kochałem,

śem nie chciał wejrzeć w tę smutną konieczność; I jak ktoś brzydką dotknięty chorobą, Chcąc ją zataić, pozwoliłem złemu

Pójść aŜ do rdzenia Ŝycia. GdzieŜ on poszedł? KRÓLOWA

ZłoŜyć w ustroniu ciało zabitego, Przy czym szaleństwo jego, jako ruda

Drogiego kruszcu zmieszanego z podłym, Szlachetną stronę ukazało: płakał

Nad tym, co zrobił.

mlektury.pl 66KRÓL

Wyjdźmy stąd, Gertrudo, Prędzej niŜ słońce szczyty gór ozłoci,

Musi on wsiąść na okręt: nam zaś trzeba Całej powagi i zręczności uŜyć Na ubarwienie i uniewinnienie

Tego niecnego czynu. - Gildensternie! Wchodzą Rozenkranc i Gildenstern.Idźcie i weźcie z sobą jeszcze kogo.

Hamlet w szaleństwie zabił Poloniusza I gdzieś go powlókł z tego tu pokoju.

Idźcie, wynajdźcie go, przemówcie grzecznie I kaŜcie ciało zanieść do kaplicy.

Spieszcie się, proszę was. Wychodzą Rozenkranc i Gildenstern.Pójdźmy, Gertrudo,

Zgromadzim naszych najlepszych przyjaciół I odkryjemy im tak to, co zaszło,

Jak to, co czynić zamierzamy. MoŜe Takim, sposobem potwarz, której poszept

Z jednego krańca świata do drugiego Szparko jak działo do tarczy przenosi

Zatruty pocisk, minie nas i tylko Nieczułe zrani powietrze. Pójdź, luba! Trapi i trwoŜy mnie ta cięŜka próba.

Scena druga Inny pokój tamŜe. Wchodzi Hamlet.

HAMLET Bezpiecznie schowany.

ROZENKRANC za sceną

Hamlecie! KsiąŜę Hamlecie!

HAMLET Ale cicho; cóŜ to za hałas? ktoś wołał Hamleta; a! to oni.

Wchodzą Rozenkranc i Gildenstern. ROZENKRANC

Przychodzim cię zapytać, mości ksiąŜę, Gdzieś podział trupa?

HAMLET Złączyłem go z prochem,

Z którym najbliŜsze miał powinowactwo. ROZENKRANC

Racz nam powiedzieć, panie, gdzie on leŜy, Byśmy go mogli przenieść do kaplicy.

HAMLET Nie sądźcie tego. ROZENKRANC

Czego, mości ksiąŜę? HAMLET

AŜebym umiał być panem waszej tajemnicy, a swojej własnej nie umiał. Poza tym kiedy pytanie czyni gąbka, jakąŜ odpowiedź ma dać syn królewski?

ROZENKRANC Maszli mnie, ksiąŜę, za gąbkę?

HAMLET

mlektury.pl 67Nie inaczej; za gąbkę, która wciąga w siebie królewskie fawory, nagrody i łaski. Ale takie istoty wyświadczają ostatecznie samemuŜ królowi przysługę. Trzyma on je w gębie jak małpa i cmoka, aby je połknął potem. Skoro zapotrzebuje tego, co waść zbierzesz, dość mu cię będzie ścisnąć, a wnet nasiąkła gąbka znowu będzie sucha.

ROZENKRANC Nie rozumiem tego, mości ksiąŜę.

HAMLET Tym lepiej. Gdy o łajdactwie mowa, na dobie tępa głowa.

ROZENKRANC Mości ksiąŜę, trzeba, Ŝebyś nam powiedział koniecznie, gdzie jest ciało, i poszedł z nami do króla.

HAMLET Ciało jest w posiadaniu króla, ale król nie jest w posiadaniu ciała; król jest czymś.

GILDENSTERN Jak to czymś?

HAMLET Niczym. Prowadźcie mnie do niego. Lis do nory, wszyscy za nim.

Wychodzą.

Scena trzecia Inny pokój tamŜe. Król w towarzystwie kilku panów.

KRÓL Kazałem szukać go i znaleźć ciało.

Jak niebezpieczne jest pozostawienie Tego młodzieńca na wolności, sami Widzimy teraz, niestety, zbyt jasno. Nie nam tu jednak wypada surowe

Stosować środki. On ma zachowanie U ludu, który nie bierze na rozum,

Ale na oko; gdzie zaś to ma miejsce, Tam zwykle bywa waŜona na szali

Nie wina, ale kara winowajcy. Trzeba dlatego, aŜeby to nagłe

Jego wysłanie wydało się krokiem Od dawna ułoŜonym! Złe gwałtowne

Gwałtownym tylko leczy się lekarstwem Lub Ŝadnym.

Wchodzi Rozenkranc. I cóŜ? ROZENKRANC

Gdzie złoŜone ciało, Wydobyć z niego nie mogliśmy, panie.

KRÓL GdzieŜ on jest?

ROZENKRANC Czeka na rozkazy waszej

Królewskiej mości w przyległym pokoju, Pod straŜą.

KRÓL Niechaj wejdzie. ROZENKRANC

Gildensternie, Wprowadź tu księcia.

Wchodzą Hamlet i Gildenstern. KRÓL

Hamlecie, gdzie Poloniusz? HAMLET Na kolacji.

mlektury.pl 68KRÓL

Na kolacji? gdzie? HAMLET

Nie tam, gdzie on je, ale tam, gdzie jego jedzą. Zebrał się właśnie koło niego kongres politycznych robaków. W gastronomii nie ma, panie, większego potentata jak robak. Tuczymy wszelkie istoty dla karmienia siebie, siebie

zaś tuczymy dla robaków. Tłusty król i chudy pachołek są to tylko róŜne potrawy, dwa dania na jeden stół, i basta. KRÓL

Niestety! HAMLET

Rybak moŜe wsadzić na wędę robaka, który jego królewską mość poŜywał, i spoŜyć rybę, która tego robaka zjadła. KRÓL

Co przez to rozumiesz? HAMLET

Nic; to tylko pokazuje, jakim sposobem król moŜe odbyć podróŜ przez wnętrzności charłaka. KRÓL

Gdzie Poloniusz? HAMLET

W niebie. KaŜ go tam szukać; a jeŜeli go posłowie twoi tam nie znajdą, poszukaj go sam w innym miejscu. To pewna jednak, Ŝe jeŜeli go nie znajdziecie w tym miejscu, poczujecie go w następnym na schodach

prowadzących do galerii. KRÓL

do kilku osób z orszakuIdźcie go tam poszukać. HAMLET

Będzie czekał, aŜ przyjdziecie. Wychodzi kilka osób z orszaku.KRÓL

Hamlecie, własne twoje bezpieczeństwo, Którego pragniem, tak jak opłakujem

To, coś uczynił, wymaga, aŜebyś Czyn ten niezwłocznym opłacił wyjazdem.

Gotuj się przeto; okręt juŜ pod Ŝaglem, Wiatr sprzyja; orszak twój czeka i wszystko

Wskazujeć drogę do Anglii. HAMLET Do Anglii?

KRÓL Tak jest, Hamlecie.

HAMLET Dobrze. KRÓL

Będzie dobrze, Hamlecie; gdybyś widział moje chęci!

HAMLET Widzę cherubina, który je widzi. Do Anglii zatem! Idźmy, panowie. Bądź zdrowa, kochana matko.

KRÓL Jam przywiązany twój ojciec, Hamlecie.

HAMLET Matko!

Ojciec i matka tyle znaczą co mąŜ i Ŝona, a mąŜ i Ŝona są jednym ciałem; a więc, matko! Dalej, do Anglii! Wychodzi.KRÓL

Idźcie w trop za nim. Zwabcie go czym prędzej Na okręt; niechaj odpłynie dziś jeszcze,

Przygotowane juŜ i przewidziane Wszystko, co będzie wam potrzebne. Spieszcie,

mlektury.pl 69Spieszcie, nie tracąc czasu.

Wychodzą Rozenkranc i Gildenstern.A ty, Anglio, Jeśli ci przyjaźń moja poŜądana

(O czym nie wątpię, boś świeŜo uczuła Moją potęgę, i gojąc dotychczas

Blizny zadane duńskim mieczem, trwoŜne Niesiesz nam hołdy), Anglio, nie waŜ lekce Wszechwładnej woli mojej, która w listach,

Zaklinających cię o tę przysługę, Wyraźnie Ŝąda od ciebie niezwłocznej Śmierci Hamleta. Wypełnij to, Anglio, Bo on mi trawi krew jak zaród suchot, Z którego ty mnie masz uleczyć. Póki To się nie stanie, poty w Ŝadnej doli Nic mnie nie znęci i nie zadowoli.

Wychodzi.

Scena czwarta Równina w Danii. Wchodzi Fortynbras z wojskiem.

FORTYNBRAS Mości rotmistrzu, idź, pozdrów ode mnie Duńskiego króla; powiedz mu, Ŝe wskutek

Przyrzeczeń, jakie od niego otrzymał, Fortynbras prosi go o glejt do przejścia

Przez duńskie kraje. Wiesz, gdzie się zejść mamy. JeŜeli jego królewska mość będzie

Miała co do nas, to mu przjdziem oddać NaleŜną czołobitność. Tak mu powiedz.

ROTMISTRZ Oznajmię mu to, panie

FORTYNBRAS Naprzód! z wolna!

Wychodzi z wojskiem. Wchodzą Hamlet, Rozenkranc i Gildenstern.HAMLET Czyje to wojska, rotmistrzu?

ROTMISTRZ Norweskie. HAMLET

Gdzie one idą? ROTMISTRZ

Ku granicom Polski. HAMLET

Kto ma nad nimi dowództwo? ROTMISTRZ

Synowiec Starego króla, Fortynbras.

HAMLET Czy pochód

Ich ma na celu podbój całej Polski Lub pewnej części tylko?

ROTMISTRZ Prawdę mówiąc

I bez dodatków, idziemy zagarnąć Marny kęs ziemi, z którego krom sławy śaden nam inny nie przyjdzie poŜytek. Za parę mendli dukatów nie chciałbym

mlektury.pl 70Wziąć go w dzierŜawę, i pewnie by więcej

Nie przyniósł ani nam, ani Polakom, Gdyby był w czynsz puszczony.

HAMLET W takim razie

Polacy pewnie bronić go nie będą. ROTMISTRZ

JuŜ tam są ze swym wojskiem. HAMLET

WartoŜ tracić Parę tysięcy dusz i dziesięć razy Tyle dukatów za taki psi ogon?

Jest to, zaprawdę, ślepy wrzód pokoju I pomyślności, który wewnątrz pęka

I ani znaku nie daje na zewnątrz, Dlaczego człowiek umiera. Dziękujęć,

Mości rotmistrzu. ROTMISTRZ

Bóg z wami, panowie. Wychodzi.ROZENKRANC

PójdziemyŜ dalej, mości ksiąŜę? HAMLET

Zaraz SłuŜyć wam będę. Idźcie trochę naprzód.

Wychodzą Rozenkranc i Gildenstern.JakŜe mnie wszystko oskarŜa i wszystko Leniwej zemście mej bodźca dodaje!

CzymŜe jest człowiek, jeŜeli najwyŜszym Jego zadaniem i dobrem na ziemi

Jest tylko spanie i jadło? Bydlęciem, Szczerym bydlęciem. Ten, co nas obdarzył

Tak dzielną władzą myślenia, Ŝe moŜe I wstecz, i naprzód poglądać, nie na to

Dał nam tę zdolność, ten udział boskości Rozumem zwany, aby w nas jałowo

LeŜał i butwiał. Jestli to więc skutkiem Zwierzęcej, bydła godnej niepamięci,

Czy trwoŜliwego i drobiazgowego Przewidywania, które ściśle biorąc,

Zawsze ma w sobie trzy części tchórzostwa, A tylko jedną mądrości. Doprawdy, Nie mogę tego pojąć, Ŝe aŜ dotąd

Mówię do siebie: trzeba to uczynić, I kończę na tym, kiedy mi do czynu

Nie brak powodów, woli, sił i środków. Przykłady, wielkie jak świat, stoją przecie Przede mną; choćby to wojsko tak liczne

I tak zasobne, pod wodzą takiego Młodego księcia, który, zapalony

Szlachetną Ŝądzą sławy, lekcewaŜy Ukrytą szalę wypadków i chętnie, Co jest doczesne i przemijające,

Na sztych wystawia hazardom zagładzie, Za co? za marną łupinę orzecha.

Prawdziwie wielkim być to nie wojować O byle głupstwo bez wielkiej przyczyny,

mlektury.pl 71Lecz wielkomyślnie o źdźbło nawet walczyć,

Gdzie honor kaŜe. I cóŜ ja wart jestem, Ja, który ojca zgon, zhańbienie matki

Śpiąco przepuszczam? gdy oto ze wstydem Widzę przed sobą bliską śmierć dwudziestu

Tysięcy ludzi, którzy dla chimery, Dla widma sławy, w grób idą jak w łóŜko, Aby wywalczyć nikczemną piędź ziemi Na której nie ma dość miejsca do walki

Ani dość darni, by skryła mogiły Tych, co polegną. Bądź odtąd zaŜartą,

O wolo moja, albo wzgardy wartą! Wychodzi.

Scena pi ąta Elzynor. Pokój w zamku. Wchodzą Królowa i Horacy.

KRÓLOWA Nie chcę jej widzieć.

HORACY Natarczywie prosi

O moŜność wnijścia; stan jej budzi litość. KRÓLOWA CóŜ jej jest? HORACY

Ciągle wspomina o ojcu, Słyszała, mówi, Ŝe świat krzywo idzie;

Wzdycha i chwyta się za serce; lada Fraszka ją draŜni; słowa jej bez związku

Nie określają niczego, jednakŜe Zastanawiają; podnosi je słuchacz

I zszywa podług kroju własnych myśli; KaŜdy zaś wyraz jej, obok wyrazu Jej twarzy, ruchów i postawy, takie

Czyni wraŜenie, Ŝe moŜna by myśleć, IŜ jest w nim jakaś myśl, tylko zawiła

I bardzo smutna. KRÓLOWA

Muszę z nią pomówić; Mogłaby bowiem złym ludziom dać powód

Do niebezpiecznych przypuszczeń. Niech wnijdzie. Horacy wychodzi.Chora ma dusza kaŜdą rzecz powszednią

Złowrogich następstw sądzi przepowiednią, Jak głupio w trwodze występek przesadza,

śe drŜąc przed zdradą sam się prawie zdradza. Horacy wprowadza Ofelię.OFELIA Gdzie jest ozdoba majestatu Danii?

KRÓLOWA Czego chcesz, luba Ofelio?

OFELIA śpiewaPo czym ja cię poznam teraz,

O kochanku mój? Płaszcz pielgrzymi, kij, sandały,

TwójŜe to jest strój? KRÓLOWA

Niestety, kochane dziewczę, co znaczy ten śpiew?

mlektury.pl 72OFELIA

Czy tak? nie, pani; posłuchaj tylko: śpiewaOn zmarł, znikł z naszego grona;

Zmarł, opuścił nas; U nóg Jego darń zielona, W głowach zimny głaz.

Och! Och! KRÓLOWA AleŜ, Ofelio.

OFELIA Proszę cię, pani, słuchaj,

śpiewaCałun jego, jak śnieg biały. Król wchodzi.KRÓLOWA

Ach, patrz, mój męŜu. OFELIA

śpiewaNa całunie kwiat; Choć go łzy nie opłakały,

Na mogiłę padł. KRÓL

Jak się masz, śliczna panienko? OFELIA Dobrze;

Bóg wam zapłać. Mówią, Ŝe sowa była córką piekarza. Ach, panie! Wiemy, czym jesteśmy, ale nie wiemy, co się z nami stanie. Niech wam Bóg pomaga przy wieczerzy!

KRÓL Marzy jej się o ojcu.

OFELIA Nie mówmy juŜ o tym, proszę; ale jak się was pytać będą, co to znaczy, to powiedzcie:

Dzień dobry, dziś święty Walenty. Dopiero co świtać poczyna;

Młodzieniec snem leŜy ujęty, A hoŜa doń puka dziewczyna.

Poskoczył kochanek, wdział szaty, Drzwi rozwarł przed swoją jedyną

I weszła dziewczyna do chaty, Lecz z chaty nie wyszła dziewczyną.

KRÓL Nadobna Ofelio!

OFELIA Dajmy pokój przysięgom; zaraz skończę:

BezboŜność to wielka; Bóg widzi, Jak wielka w męŜczyznach bezboŜność!

Cny młodzian się tego nie wstydzi, Gdy tylko nastręczy się moŜność. Wszak nimeś cel Ŝyczeń otrzymał,

Przysiągłeś się ze mną oŜenić! To ona mu tak mówi, a on jej odpowiada:

I byłbym był słowa dotrzymał, Lecz trzeba ci było się cenić.

KRÓL Jak dawno ona w tym stanie?

OFELIA Jeszcze się wszystko naprawi, mam nadzieję. Tylko cierpliwości! Ale nie mogę nie zapłakać, pomyślawszy, Ŝe

go mają złoŜyć w zimną ziemię. Mój brat dowie się o tym, a zatem dziękuję państwu za dobrą radę. Niech powóz zajeŜdŜa! Dobranoc, panie; dobranoc, śliczne panie, dobranoc, dobranoc.

mlektury.pl 73Wychodzi.KRÓL

Idź waćpan za nią, niech jej pilnie strzegą. Horacy wychodzi.Jest to trucizna głębokiej boleści,

Której śmierć ojca źródłem. O Gertrudo! Gertrudo! ziszcza się na nas ta prawda, śe kiedy kogo nawiedzają smutki,

To nigdy luzem, a zawŜdy gromadnie. Naprzód zabójstwo jej ojca, następnie Wyjazd twojego syna, nieszczęsnego

Sprawcy własnego swojego wygnania; Głuche szemranie ludu, uprzedzone I złem brzemienne Ŝywiącego myśli Z powodu śmierci cnego Poloniusza,

Którego skore pochowanie było Niedorzecznością z naszej strony; teraz

To biedne dziewczę, wyzute z szlachetnej Władzy rozumu, bez której jesteśmy

Lalkami tylko albo zwierzętami; Nareszcie, i to jedno tyle waŜy

Co tamto wszystko, brat jej potajemnie Powraca z Francji, karmi się zdumieniem, Kryje się w chmurach i nadstawia ucho

Donosicielom, którzy jadowite O śmierci ojca wdmuchują mu wieści -

Wieści z uszczerbkiem naszym, przeciw którym Zastanowienie, ubogie w dowody,

Nic nie podoła. O Gertrudo, zbieg ten Wypadków, na kształt kilkuramiennego Narzędzia śmierci, z wielu stron od razu

Zabójczą ranę mi zadaje. Zgiełk zewnątrz. KRÓLOWA

Przebóg! CóŜ to za hałas?

Wchodzi jeden z Dworzan.KRÓL Hola! Szwajcarowie!

Gdzie oni? Niechaj drzwi pilnie obsadzą. Skąd ten zgiełk? DWORZANIN

Chroń się, miłościwy królu, Ocean, z łoŜa swojego wybiegły,

Nie chłonie z większą gwałtownością nizin, Jako Laertes na czele powstańców

StraŜ twą powala. Lud go głosi panem; I jakby świat był dopiero w zawiązku,

Przeszłość zatarta, zapomniany zwyczaj, Te słów hamulce i wszelkiej swawoli, Słychać wołanie: "Wybierajmy króla! Laertes królem!" Czapki, dłonie, usta

Ze wszech stron wtórzą temu okrzykowi: "Laertes królem! Wiwat król Laertes! "

KRÓLOWA Jak ujadają za fałszywym wiatrem!

O, pod trop gonisz; podła duńska psiarnio! KRÓL

Drzwi wyłamano.

mlektury.pl 74Laertes wchodzi uzbrojony, za nim Duńczycy.LAERTES

Gdzie ten król? - Stańcie owdzie, przyjaciele. DUŃCZYCY

Pozwól nam takŜe wejść. LAERTES

Nie wchodźcie, proszę. DUŃCZYCY

Będziem posłuszni. Cofają się za drzwi.LAERTES

Dziękuję wam; stójcie Przy drzwiach na straŜy. - Nienawistny królu,

Oddaj mi ojca! KRÓLOWA

Z wolna, Laertesie, Zbierz trochę zimnej krwi.

LAERTES Kropla krwi zimnej

Byłaby we mnie świadectwem bękarctwa, Urągowiskiem przeciw memu ojcu, Zakałem, który by piętno bezwstydu Wyrył na czystym czole matki mojej.

KRÓL JakiŜ cię powód skłania, Laertesie,

Tak buntowniczo przeciw nam powstawać? Odstąp, Gertrudo, nie lękaj się o nas; Taka jest bowiem boskość majestatu,

śe zdrada, choćby nie wiedzieć co chciała, Tępi o niego swój pocisk. -

Powiedz mi, Laertesie, co to znaczy? - Gertrudo, daj mu pokój. - Mów, młodzieńcze.

LAERTES Ty sam mów raczej: gdzie mój ojciec?

KRÓL Umarł.

KRÓLOWA Ale nie z jego winy.

KRÓL Daj mu pokój.

Niech się wypyta do sytości. LAERTES

Jakim Sposobem umarł? Nie dam się omamić. Do czarta z uległością! Niechaj w piekło Pójdą przysięgi! Sumienie, powinność

Niech w najczarniejszej przepadną otchłani! Urągam potępieniu. Na to przyszło,

śe oba światy niczym są w mych oczach: Wszystko mi obojętne, bylem tylko

Sowicie pomścił ojca. KRÓL

KtóŜ ci broni? LAERTES

Nikt w świecie, jego własna moja wola; MoŜność zaś moją któremu tak urządzę, śe z małą garścią środków wiele wskóra.

mlektury.pl 75KRÓL

Chceszli się czegoś pewnego dowiedzieć O śmierci ojca twego, Laertesie?

JestŜe w twej zemście zapisana zguba Zarówno jego przyjaciół i wrogów? Tych, co zyskali, i tych, co stracili?

LAERTES Niczyja, tylko jego nieprzyjaciół.

KRÓL ChceszŜe ich poznać?

LAERTES Przyjaciołom jego

Szeroko moje otworzę ramiona I, jak pelikan dzielący się Ŝyciem,

Obdzielę ich krwią moją. KRÓL

Teraz mówisz, Jak nieodrodny syn i prawy szlachcic. śem ja nie winien śmierci twego ojca,

Owszem, najmocniej nią jestem dotknięty, To się okaŜe wnet rozwadze twojej

Tak jasne jak dzień oczom. DUŃCZYCY

za scenąPuśćcie ją! LAERTES

Co to jest? Skąd ten hałas? Ofelia wchodzi, fantastycznie ubrana w kłosy i kwiaty.O wściekłości!

Spal mi mózg! Soli łez, straw mi zmysł wzroku! Na Boga! Za to twoje obłąkanie

CięŜką zapłatę ściągnę z jego sprawców, Tak, Ŝe aŜ szala od jej wagi całkiem

Na dół opadnie. O majowa róŜo! Kochane dziewczę, luba siostro, wdzięczna

Moja Ofelio! BoŜe! czy podobna, Aby dziewczęcy umysł był tak wątły Jak Ŝycie starca? Miłość uszlachetnia Naturę ludzką, gdy zaś ta szlachetna, Wtedy zamyka najlepszą swą cząstkę

W grobie tych, których kochała. OFELIA

śpiewaPochłonęła go zimna mogiła, Pieszczoty moje, nie ma was juŜ!

I na grób jego ściekło łez siła. Bądź zdrów, mój gołąbku!

LAERTES Gdybyś przy zdrowych zmysłach chciała kogo

Zagrzać do zemsty, wymowniej byś tego Dopiąć nie mogła.

OFELIA Trzeba wam mówić pacierz po nim, skoro mówicie, Ŝe juŜ po nim. NieprawdaŜ, jak się to ładnie składa?

Fałszywy to sługa, który uwiódł córkę swego pana. LAERTES

Ten nonsens więcej wart niŜ sensowność. OFELIA

do LaertesaOto rozmaryn na pamiątkę; proszę cię, luby, pamiętaj; a to bratki, Ŝebyś o mnie myślał.

mlektury.pl 76LAERTES

Przezorny obłędzie! Niezapomnienie łączysz do pamięci. OFELIA

do KrólaOto koper dla was i orliki. do KrólowejOto ruta; część jej wam daję, a część sobie zachowam; w niedzielę moŜemy ją nazywać zielem

łaski, ale ty swoją rutkę musisz nosić trochę inaczej niŜ ja. Oto stokrotki. Rada bym wam dać i fiołków, ale mi wszystkie ze śmiercią ojca powiędły. Mówią, Ŝe szczęśliwie skończył.

śpiewaBo luby mój Jasio to skarb mój jedyny. LAERTES

Tęsknotę, smutek, boleść, piekło samo Zamienia ona w wdzięk i lubość.

OFELIA śpiewaCzyliŜ on juŜ nie powróci?

CzyliŜ on juŜ nie powróci? Nie, nie on śpi w grobie:

Zaśnij i ty sobie, JuŜ on nigdy nie powróci. ŚnieŜną była jego broda,

Włos na głowie cały mleczny; JuŜ po nim, juŜ po nim Na próŜno łzy ronim.

BoŜe, daj mu pokój wieczny! i wszystkim dobrym chrześcijanom!

Będę się za was modliła. Bóg z wami! Wychodzi.LAERTES

BoŜe! Ty patrzysz na to? KRÓL

Laertesie, Muszę podzielić z tobą to cierpienie, Chyba mi prawa do tego zaprzeczysz,

Ustąp tymczasem. Wybierz, kogo zechcesz, Spośród przyjaciół swych nąjzaufańszych,

Niech ten rozsądzi nas, jeśli mię uzna Winnym w tej sprawie bądź wprost, bądź pośrednio,

Natychmiast oddam ci na satysfakcję Tron, państwo, Ŝycie, wszystko, co posiadam;

W przeciwnym razie ty twoją zranioną Duszę cierpliwie porucz naszej pieczy, A wtedy razem pomyślimy nad tym,

Jakby ją spełna zaspokoić. LAERTES

Zgoda, Ta jego nagła śmierć, ten cichy pogrzeb, Bez Ŝadnych oznak, szpady ani herbów, Bez ceremonii, bez pompy pogrzebu.

Wszystko to woła na mnie wniebogłosy O ścisłe śledztwo.

KRÓL Sprostasz temu snadnie;

Gdzie zaś jest wina, tam niech kara spadnie. Chodź ze mną.

Wychodzą.

Scena szósta Inny pokój w zamku. Horacy i jego Sługa.

HORACY

mlektury.pl 77Co to za ludzie, co chcą mówić ze mną?

SŁUGA Są to majtkowie, panie; mają, mówią,

Listy do pana. HORACY Wpuść ich.

Sługa wychodzi. Nie wiem, kto by Spomiędzy całej rzeszy tego świata,

Mógł pisać do mnie, jeŜeli nie Hamlet. Majtkowie wchodzą.

PIERWSZY MAJTEK Bóg wam pomagaj, panie.

HORACY I wam nawzajem.

PIERWSZY MAJTEK PomoŜe, jeŜeli mu się podoba. Oto list do was, jeŜeli tylko miano wasze Horacy, jak nas o tym zapewniono.

Oddał nam go jakiś poseł wyprawiony do Anglii. HORACY

Czyta "Horacy, jak tylko ten list przeczytasz, dopomóŜ oddawcom jego dostać się do króla, mają oni pismo i do niego. Zaledwieśmy przebyli dwa dni na morzu, gdy silnie uzbrojony statek korsarski wyprawił na nas łowy.

PoniewaŜ miał nad nami w Ŝaglach przewagę, zmuszeni byliśmy stawić mu czoło i przyjąć bitwę, wśród której wrzenia wskoczyłem na ów statek. W tejŜe chwili piraci oddalili się od naszego okrętu i tym sposobem sam

jeden zostałem ich jeńcem. Obeszli się ze mną, jak poczciwym łotrom przystoi; ale wiedzieli, co czynią; muszę się im za to dobrze wywdzięczyć. Postaraj się, aby król odebrał to, co doń piszę, i śpiesz do mnie tak chyŜo, jak

gdybyś uciekał przed śmiercią. Mam ci coś do powiedzenia na ucho, co cię w oniemienie wprawi, a przecieŜ słowa będą tu tylko cieniem rzeczy samej. Ci dobrzy ludziska doprowadzą cię do miejsca, gdzie się znajduję.

Rozenkranc i Gildenstern peregrynują do Anglii; o nich takŜe mam ci wiele do powiedzenia. Bądź zdrów. Twój, jak go znasz, Hamlet "

Chodźcie, ułatwię drogę tamtym listom, O ile tylko będę mógł najprędzej,

Byście tym prędzej mnie zaprowadzili Do tego, co je wam oddał.

Wychodzą.

Scena siódma Inny pokój tamŜe. Król i Laertes.

KRÓL Teraz mię musisz w sądzie swym rozgrzeszyć

I w sercu swoim umieścić przyjaźnie, Skoroś jawnego nabrał przekonania, śe ten, co zabił twego ojca, godził

Na własne moje Ŝycie. LAERTES

Rzecz widoczna; Nie mogę sobie tylko wytłumaczyć,

Dlaczego przeciw tym jego knowaniom, Tak karygodnym i wyrodnym razem,

Nie przedsięwziąłeś, panie, Ŝadnych środków Jak ci to własne twoje bezpieczeństwo,

Monarsza godność, mądrość, wszystko zgoła Powinno było radzić?

KRÓL O, z dwóch przyczyn,

Które ci moŜe wydadzą się błahe, Dla mnie są jednak bardzo waŜne. Najprzód,

mlektury.pl 78Królowa, matka jego, Ŝyje prawie

Jego widokiem, a ja, niech to będzie Słabość lub cnota, tak dalece jestem Ciałem i duszą do niej przywiązany, śe jako gwiazda w jednej tylko sferze KrąŜąca, przez nią się tylko poruszam. Drugą przyczyną, dla której go jawnie Skarcić nie mogłem, była miłość ludu,

Która usterki jego topi w sobie. I, jako owo źródło drzewo w kamień,

Zmienia naganę w chwalbę. Strzały moje Za tępe przeciw takiemu wiatrowi, Byłyby w łuk mój powróciły nazad,

Zamiast dosięgnąć, gdzie bym je był posłał. LAERTES

Tak więc straciłem najlepszego ojca; Siostrę znajduję pchniętą w głąb rozpaczy. Siostrę, ach! której szanowne przymioty

(JeŜeli moŜna chwalić, co minione) Wyzywająco jaśniały na szczycie

Widowni wieku. AleŜ przyjdzie chwila Mej zemsty.

KRÓL MoŜesz być o to spokojny,

Nie sądź, aŜebym był z tak miękkiej gliny, IŜbym pozwolił się niebezpieczeństwu Targać za brodę i miał to za fraszkę.

Wkrótce ci powiem coś więcej. Kochałem Twojego ojca, kocham teŜ i siebie: To ci powinno dać do zrozumienia! Wchodzi Pokojowiec.Co tam masz?

POKOJOWIEC Listy od księcia Hamleta:

Ten do was, panie, a ten do królowej. KRÓL

Od kogo? Od Hamleta? KtóŜ je przyniósł? POKOJOWIEC

Jacyś majtkowie, panie; tak przynajmniej Mówił mi Klaudio, który je odebrał

I mnie doręczył. Ja ich nie widziałem. KRÓL

Zostaw nas; słuchaj listu, Laertesie. Wychodzi Pokojowiec, Król czyta."Pospieszam waszą królewską wielkość uwiadomić, Ŝem nago na jej ziemię wysadzony został. Jutro prosić będę o pozwolenie ujrzenia jego królewskiego oblicza i wtedy, wybłagawszy

sobie najprzód waszej wielkości przebaczenie, będę miał honor zdać jej sprawę z wypadku, który spowodował mój nagły i osobliwszy powrót. Hamlet"

Co się to znaczy? WróciliŜ i tamci? Czyli teŜ to jest tylko jakiś podstęp?

LAERTES Nie poznajeszli, panie, kto to pisał?

KRÓL Ręka Hamleta. Nago - i w przypisku

Stoi: "Sam jeden". Rozumiesz to waćpan? LAERTES

Bynajmniej. Ale niech wraca! Raźnieje

mlektury.pl 79Chore me serce na myśl, Ŝe niebawem

Będę mu w ucho mógł wtłoczyć te słowa: "Tyś to jest tego sprawcą".

KRÓL Skoro tak jest -

A czyŜby mogło być inaczej? - chceszŜe Posłuchać mojej rady, Laertesie?

LAERTES I owszem, panie; pod warunkiem jednak,

Aby tej rady celem nie był pokój. KRÓL

Twój własny tylko. Jeśli on, wstręt czując Do tej podróŜy i niełatwo skłonny

Znów ją przedsiębrać, istotnie powrócił, Mam ja nań inny środek w pogotowiu, Który nie moŜe chybić; śmierć zaś jego

Nie ściągnie ani cienia podejrzenia, I sama nawet matka jego nazwie

To dzieło skutkiem trafu. LAERTES

Radź więc, panie. Chętnieć posłusznym będę, i tym chętniej,

JeŜeli będę mógł być wykonawcą Tego pomysłu.

KRÓL O toć właśnie idzie.

Od czasu twego wyjazdu, szeroko Wobec Hamleta mówiono o pewnym

Talencie, w którym masz być celujący. Wszystkie zdolności twoje razem wzięte

Nie obudzały w nim tyle zazdrości Ile ta jedna, najmniej w moich oczach

Ceny mająca. LAERTES

JakaŜ to jest zdolność? KRÓL

Błaha jak wstąŜka, którą sobie młodzieŜ Zdobi kapelusz, jednakŜe potrzebna;

Lekki, swobodny strój przystoi bowiem Rześkiej młodzieŜy, tak jak ciepłe futro,

I długa suknia późnemu wiekowi, Bo mu przyczynia zdrowia i powagi. Był tu przed paru miesiącami pewien

Normandzki rycerz; widziałem Francuzów SłuŜyłem nawet kiedyś między nimi;

Mistrze to w konnej jeździe; ale ten był Diabłem wcielonym; przyrasta! do siodła

I tak cudownie zaŜywał rumaka, śe koń i jeździec zdawali się w jednej Formie ulani. Co bądź o tym kunszcie

Pomyśleć mogłem, wszystko niŜszym było Od tego, czego ów zuch dokazywał.

LAERTES Normandczyk, mówisz, panie?

KRÓL

mlektury.pl 80Tak. Normandczyk.

LAERTES Lamond! jak Ŝyw tu stoję!

KRÓL Ten sam.

LAERTES Lamond.

Od razu go poznałem. On jest chlubą, Istnym klejnotem swojego narodu.

KRÓL Ten tedy Lamond szeroko i długo Rozwodził się nad tobą, Laertesie.

I tak wynosił twą biegłość i zręczność W robieniu bronią, zwłaszcza teŜ rapierem,

śe, wnosząc, z jego opisu, ciekawy Byłby to widok, gdyby ci kto sprostał.

Spomiędzy jego współziomków najpierwsi, Mówił, fechmistrze stracili przytomność, Oko i zwinność w spotkaniu się z tobą.

Opowiadanie to wzbudziło taką Zawiść w Hamlecie, Ŝe niczego odtąd

Nie pragnął, jeno twojego powrotu I spróbowania się z tobą na ostrze.

OtóŜ więc... LAERTES

CóŜ więc, panie? KRÓL

Laertesie, KochałŜeś ojca? albo jestŜeś tylko

Pokrowcem Ŝalu, postacią bez serca? LAERTES

Dlaczego się mnie, panie, o to pytasz? KRÓL

Nie przeto, abym w wątpliwość podawał Twoją ku niemu miłość lecz dlatego,

IŜ wiem, Ŝe miłość jest dziecięciem czasu; A doświadczenie uczy mnie codziennie,

śe czas miarkuje jej siłę i zapał. Płomień miłości zawŜdy mieści w sobie Coś na kształt knota, co moc jego tłumi, I w jednostajnym nic nie trwa wigorze;

Bo wigor, z zbytku krwi dostając pleury, Własnym nadmiarem zabity zostaje.

Kto chce, powinien wraz to, co chce, spełnić; Bo to "chce" zmienne tyle napotyka Tam i szkopułów, ile jest na świecie

Ramion, języków i przygód, a później Owo "powinien" staje się niewczesnym

Westchnieniem, które, niosąc ulgę, szkodzi. Lecz wróćmy w sam rdzeń wrzodu: Hamlet wraca,

CóŜ chcesz przedsięwziąć, aby się okazać Nie w słowach, ale w czynie dobrym synem?

LAERTES Podciąć mu gardło na środku kościoła.

KRÓL

mlektury.pl 81Zemsta, zaiste, nie moŜe znać granic I Ŝadne miejsce uświęcać mordercy;

Chceszli się jednak zemścić, Laertesie, Zamknij się na czas jakiś w swym pokoju. Hamlet przybywszy dowie się, Ŝeś wrócił.

Głosić będziemy przed nim twoją zręczność I sławę, którą ci zrobił ów Francuz,

W dubelt powleczem werniksem. Wyjdź wtedy I przyjm spotkanie się z nim, do którego

Znajdziesz sposobność. Jego lekkomyślność, Niepodejrzliwość i szlachetność sprawią, śe nie obejrzy kling, z łatwością zatem, ChociaŜby trochę uŜywszy podstępu,

Będziesz mógł wybrać rapier nie stępiony I umiejętnym pchnięciem odwetować

Śmierć ojca. LAERTES

Zrobię tak i dla pewności Nabalsamuję ostrze mego miecza. Nabyłem od pewnego szarlatana

Taką maść, Ŝe gdy nóŜ w niej umaczany Najmniej zadraśnie Ŝyjącą istotę,

Nie ma pomiędzy najzbawienniejszymi Ziołami środka, który by potrafił

Uchronić ją od śmierci. Tym to jadem Miecz mój omaszczę; niech go drasnę tylko,

JuŜ będzie po nim. KRÓL

RozwaŜmy to głębiej I baczmy, jakie nam okoliczności

I czas w tej mierze mogą dać poparcie; Bo gdyby to nas miało zawieść, gdyby

Plan nasz chybiony miał wypłynąć na wierzch, Lepiej by go zaniechać. Trzeba zatem,

Aby ten projekt miał w odwodzie drugi, Który w potrzebie przyszedłby mu w pomoc.

Czekaj - pomyślmy trochę. Uroczysty Postawię zakład na kartę twej sztuki;

A potem - potem... Ha! wiem juŜ, co robić. Gdy was bój znuŜy, tak Ŝe się aŜ obu

Czuć da pragnienie (ostro Ŝgaj dlatego), I gdy on zechce czego do ochłody,

Wtedy podadzą mu puchar, z którego Jeden łyk, w razie gdyby jakim trafem

Uszedł twojego zatrutego ciosu, Da nam skuteczny sukurs! Skąd ta wrzawa?

Wchodzi Królowa.Co to jest, droga małŜonko? KRÓLOWA Nieszczęścia

Nawałem biegną jedne za drugimi Laertes, siostra twoja utonęła.

LAERTES Przebóg! Gdzie?

KRÓLOWA

mlektury.pl 82Owdzie nad potokiem stoi

Pochyła wierzba, której siwe liście W lustrze się czyste przeglądają wody.

Tam ona wiła fantastyczne wieńce Z pokrzyw, stokrotek, jaskrów i podłuŜnych

Karmazynowych kwiatów, którym nasi Sprośni pasterze szpetną dają nazwę,

A zaś dziewice w skromności je zowią Palcami zmarłych. OtóŜ chcąc zawiesić Jeden z tych wianków na zwisłej gałęzi,

Nie dość ostroŜnie wspięła się na drzewo. Złośliwa gałąź złamała się pod nią.

I z kwiecistymi trofeami swymi Wpadło w toń biedne dziewczę. Przez czas jakiś

Wzdęta sukienka niosła ją po wierzchu Jak nimfę wodną i wtedy, nieboga, Jakby nie znając swego połoŜenia

Lub jakby czuła się w swoim Ŝywiole, Śpiewała starych piosenek urywki, Ale niedługo to trwało, bo wkrótce Nasiąkłe szaty pociągnęły z sobą Biedną ofiarę ze sfer melodyjnych

W zimny muł śmierci. LAERTES

A więc utonęła? KRÓLOWA

Niestety! LAERTES

Biedna Ofelio, za wiele Masz juŜ wilgoci, wstrzymam więc łzy moje,

A jednak jest to rzecz ludzka, natura śąda praw swoich na przekór wstydowi;

Gdy te strumienie ściekną, zniewieściałość Wyjdzie wraz z nimi z serca.

śegnam cię, panie, mam w ustach wyrazy, Które płomieniem rade by wybuchnąć;

Ale je gasi to dzieciństwo. Wychodzi.KRÓL

Idźmy Za nim, Gertrudo. Ten wypadek moŜe Na nowo zaŜec jego wściekłość, którą Z takim mozołem ledwie uśmierzyłem.

Idźmy więc za nim. Wychodzą.

Akt V

Scena pierwsza Cmentarz. Dwóch Grabarzy z rydlami itd. wchodzi na scenę.

PIERWSZY GRABARZ GodziŜ się po chrześcijańsku grzebać kogoś, co samowolnie szuka zbawienia?

DRUGI GRABARZ Co się tam o to pytasz; bierz się lepiej Ŝywo do kopania. Fizyk był przy niej i zakwalifikował ją do

chrześcijańskiego pogrzebu. PIERWSZY GRABARZ

mlektury.pl 83Jak to być moŜe? Nie utopiła się przecie bez przyczynienia się własnego.

DRUGI GRABARZ Powiadam ci, Ŝe tak zeznano.

PIERWSZY GRABARZ Musiało być przyczynienie się, a to punkt właśnie stanowi. Kiedy się topię, w takim razie popełniam czyn, a

czyn się popełnia trojako: działając, wykonywąjąc i uskuteczniając. Tak więc widzisz, Ŝe się utopiła z umysłu. DRUGI GRABARZ

AleŜ, pozwól... PIERWSZY GRABARZ

Gadaj zdrów. Tu płynie woda, dajmy na to, a tu stoi człowiek, dajmy na to: jeŜeli człowiek pójdzie do wody i utopi się, rad nierad, to juŜci nie zaprzeczy temu, Ŝe poszedł; ale jeŜeli woda przyjdzie do niego i zatopi go, to co innego; wtedy nie moŜna powiedzieć, Ŝe on się utopił. Wierzaj mi, kumie, Ŝe kto sam nie jest winien swojej

śmierci, ten sam sobie Ŝycia nie skraca. DRUGI GRABARZ

Czy prawo tak mówi? PIERWSZY GRABARZ

Ma się rozumieć prawo fizyczne. DRUGI GRABARZ

Chcesz wiedzieć prawdę? Gdyby to nie była dygnitarska córka, nie byłaby po chrześcijańsku chowana. PIERWSZY GRABARZ

Trafiłeś w sedno. Czy to sprawiedliwie, Ŝe panowie dygnitarze większą na tym świecie mają zachętę do topienia się i wieszania niŜ ich współbracia w Chrystusie? Podaj mi rydel. Nie ma dawniejszych dygnitarzy niŜ

ogrodnicy, górnicy i grabarze, bo oni idą w prostej linii od ojca Adama. DRUGI GRABARZ

Czy Adam był dygnitarzem? PIERWSZY GRABARZ

A jakŜe? on pierwszy przecie krzyŜ nosił. DRUGI GRABARZ

EjŜe, ejŜe! nie nosił Ŝadnego. PIERWSZY GRABARZ

Czyś waść poganin? Tak - Ŝe Pismo rozumiesz? Pismo powiada, Ŝe Adam ziemię kopał: kopiąc, musiał ci się schylać, a jakŜeby się mógł schylić nie mając krzyŜa? Zadam ci jeszcze jedno pytanie, a jeŜeli mi sprytnie nie

odpowiesz, to cię nazwę... DRUGI GRABARZ

No, no. PIERWSZY GRABARZ

Co to za rzemieślnik, co trwalej buduje niŜ murarz, cieśla i majster okrętowy? DRUGI GRABARZ

Szubienicznik, bo jego budowla przetrzyma tysiąc lokatorów. PIERWSZY GRABARZ

Podoba mi się twój dowcip. W istocie, szubienica wyświadcza przysługi, ale komu? oto tym, co się źle zasługują; a poniewaŜ ty się źle zasługujesz Bogu, twierdząc, Ŝe szubienica jest trwalsza niŜ kościół, powinna

ci więc szubienica wyświadczyć swoją przysługę. Ale wróćmy do rzeczy. DRUGI GRABARZ

KtóŜ buduje trwalej niŜ murarz, cieśla i majster okrętowy? PIERWSZY GRABARZ

O to właśnie idzie. DRUGI GRABARZ

Zaraz ci powiem. PIERWSZY GRABARZ

Słucham. DRUGI GRABARZ

Do licha, nie mogę jakoś. Hamlet i Horacy ukazują się w pewnej odległości.PIERWSZY GRABARZ

mlektury.pl 84Nie łam sobie juŜ nad tym mózgownicy; osła batem nie popędzisz; a kiedy cię kto o to jeszcze raz zapyta, to mu powiedz: grabarz. Domy jego roboty przetrwają do dnia sądu. Idź do szynku i przynieś mi półkwaterek

gorzałki. Drugi grabarz wychodzi. Pierwszy grabarz kopie i śpiewaZa młodu - o, gdyby ten wiek mógł powrócić!

Miłostki mym były Ŝywiołem Pokochać, odkochać, uścisnąć, porzucić,

To u mnie zwyczajnym szło kołem. HAMLET

Czy ten człowiek nie zna natury swego rzemiosła? Śpiewa przy kopaniu grobu. HORACY

Przyzwyczajenie wyrobiło w nim ten rodzaj swobody. HAMLET

Tak to bywa we wszystkim; im mniej się do czego rękę przykłada, tym delikatniejsze jej czucie. PIERWSZY GRABARZ

śpiewaLecz starość nie radość napadłszy znienacka Zwaliła mię swoim obuchem;

Znikł kuraŜ i rezon, i mina junacka: Ni śladu, Ŝem kiedyś był zuchem.

Wyrzuca czaszkę.HAMLET Ta czaszka miała takŜe język i mogła śpiewać. Patrz, jak nią poniewiera ten hultaj; pomiata nią, jak gdyby była szczęką Kaina, pierwszego mordercy. MoŜe to czaszka jakiego dyplomaty, co to chciał podejść Pana Boga, a

teraz ją podszedł ten osioł. No nie? HORACY Być moŜe. HAMLET

Albo jakiego dworaka, który mógł mówić: dzień dobry, jaśnie wielmoŜny panie; jakŜe zdrowie waszej ekscelencji? Albo jakiego zausznika, który chwalił konia swego mecenasa, aby go od niego wyłudzić? Jak

myślisz? HORACY

Mogłoby to być, mości ksiąŜę. HAMLET

Taka to kolej rzeczy. A teraz, gdy stracił szczękę, musi słuŜyć pani Gliście i cierpieć szturchańce zakrystiańskiej łopaty. Co za radykalna przemiana! Szkoda, Ŝe jej nie moŜemy oglądać. CzyliŜ utrzymanie tych

kości na to tylko tyle kosztowało, aby z czasem grano w nie jak w kręgle? Ból czuję w moich na tę myśl. PIERWSZY GRABARZ

śpiewaŁoŜe w ziemi i wór zgrzebny Na pokrycie kości;

Oto cały sprzęt potrzebny Dla tutejszych gości.

Wyrzuca czaszkę.HAMLET Masz i drugą. Nie jestŜe to czasem czerep adwokata? GdzieŜ się podziały jego kruczki i wykręty, jego

ewentualności, jego kazualności i matactwa? Jak moŜe znieść, aby ten grubianin bił w ciemię swoją plugawą motyką, i nie wystąpić przeciw niemu z akcją o czynną obelgę? Hm, hm! A moŜe teŜ to był swojego czasu jaki wielki posesjonat, który skupował dobra drogą licytacyj, subhastacyj, komplanacyj, transakcyj i cesyj ? Na toŜ mu się zdała czysta masa nieruchomości, aby sam, stawszy się nieruchomością, obrócił się w masę błota? Nie zdołaliŜ ci, co mu pisali ewicje, ewinkować mu większej przestrzeni, tylko taką, jaką wzdłuŜ i wszerz pokryje para fascykułów ? Kontrakty kupna jego majątków zaledwie by się w takim obrębie zmieściły; a samŜe ich

dziedzic nie ma mieć więcej miejsca? Hę? HORACY

Ani o włos więcej, mości ksiąŜę. HAMLET

Nie jestŜe pergamin ze skór baranich? HORACY

Nie inaczej; i z cielęcych takŜe. HAMLET

mlektury.pl 85Barany i cielęta z tych, co w nim bezpieczeństwa szukają! Muszę pomówić z tym człowiekiem. Czyj to grób,

przyjacielu? PIERWSZY GRABARZ

Mój. śpiewaOto cały sprzęt potrzebny

Dla tutejszych gości. HAMLET

Twój, nie przeczę, bo w nim siedzisz. PIERWSZY GRABARZ

Waspan w nim nie siedzisz, toteŜ on nie waspana; co do mnie, nie siedzę w nim, a jednak moim. HAMLET

Twoim więc jest, bo w nim stoisz. PIERWSZY GRABARZ

Nie stoję w nim; stoję pod kościołem. HAMLET

CóŜ to za jegomość ma leŜeć w tym grobie? PIERWSZY GRABARZ

śaden jegomość. HAMLET

A więc kobieta. PIERWSZY GRABARZ

Kobieta teŜ nie. HAMLET

Więc któŜ tu będzie pochowany? PIERWSZY GRABARZ

Ktoś, kto był kobietą, ale wieczne jej odpoczywanie, bo umarła. HAMLET

Cięty hultaj! Trzeba nam waŜyć słowa, inaczej igraszka ich wystrychnie nas na dudków. Zaprawdę, mój Horacy, świat się stał tak dowcipny, od trzech lat to uwaŜam, Ŝe chłop swoim wielkim palcem u nogi

nagniotków nabawia dworaka następując mu na pięty. Od jak dawna jesteś grabarzem? PIERWSZY GRABARZ

Dniem, w którym zacząłem tę profesję, był właśnie ten dzień roku spomiędzy wszystkich innych, w którym nieboszczyk nasz król Hamlet pobił Fortynbrasa.

HAMLET JakŜe to dawno?

PIERWSZY GRABARZ Nie wiesz, waspan? KaŜdy smyk u nas wie o tym. Było to tego dnia kiedy młody Hamlet przyszedł na świat;

ten sam, co to zwariował i został wysłany do Anglii. HAMLET

Czy tak? A dlaczegóŜ on został wysłany do Anglii? PIERWSZY GRABARZ

Dlatego właśnie, Ŝe zwariował. Ma on tam rozum odzyskać; ale chociaŜby go nie odzyskał, nie będzie tam o to kłopotu.

HAMLET Dlaczego?

PIERWSZY GRABARZ Bo tam tego nie dostrzegą nawet; tam wszyscy wariaci, tak jak on.

HAMLET Skutkiem czego on zwariował?

PIERWSZY GRABARZ Skutkiem pewnej przyczyny.

HAMLET Jakiej przyczyny?

PIERWSZY GRABARZ Skutkiem utraty rozumu.

mlektury.pl 86HAMLET

GdzieŜby to być mogło? PIERWSZY GRABARZ

Gdzie? Tu w Danii, której ziemię kopię od lat trzydziestu. HAMLET

Jak długo moŜe kto leŜeć w ziemi, nim zgnije? PIERWSZY GRABARZ

JeŜeli nie zgnił przed śmiercią (co się w tych czasach zdarza, mamy bowiem ciała, które pod tym względem nie czekają, aŜ się je w ziemię włoŜy), to moŜe przeleŜeć jakie osiem albo dziewięć lat.Grabarz

przeleŜy lat dziesięć. HAMLET

Dlaczego ten jeden więcej niŜ drudzy? PIERWSZY GRABARZ

Bo mu jego rzemiosło tak wygarbowało skórę, Ŝe kawał czasu moŜe wodę wstrzymać; a woda, panie, jest straszliwą naszych grzesznych ciał niszczycielką. Oto czaszka, która od dwudziestu trzech lat leŜy w ziemi.

HAMLET CzyjąŜ ona była?

PIERWSZY GRABARZ Sławnego wartogłowa. Czyją, na przykład, jak myślicie?

HAMLET Nie domyślam się wcale. PIERWSZY GRABARZ

Zaraza na niego! Przypominam sobie, jak mi wylał na głowę całą butlę reńskiego. Ta czaszka, proszę pana, była własnością Yoryka, królewskiego błazna.

HAMLET podnosząc czaszkęJego? PIERWSZY GRABARZ

Jego samego. HAMLET

Pozwól, niech się jej przyjrzę. Biedny Yoryku! Znałem go, mój Horacy; był to człowiek niewyczerpany w Ŝartach, niezrównanej fantazji mało tysiąc razy piastował mię na ręku, a teraz - jakŜe mię jego widok odraŜa i

aŜ w gardle ściska! Tu wisiały owe wargi, które nie wiem jak często całowałem. GdzieŜ są teraz twoje drwinki, twoje wyskoki, twoje śpiewki, twoje koncepty, przy których cały stół trząsł się od śmiechu? NicŜe z nich nie

pozostało na wyszydzenie swych własnych, tak teraz wyszczerzonych zębów? IdźŜe teraz do gotowalni modnej damy i powiedz jej, Ŝe chociaŜby się na cal grubo malowała, przecieŜ się takiej fizjognomii doczeka. Pobudź ją

przez to do śmiechu. Proszę cię, mój Horacy, powiedz mi jedną rzecz. HORACY

Co, mój ksiąŜę? HAMLET

Czy myślisz, Ŝe Aleksander Wielki tak samo w ziemi wyglądał? HORACY

Zupełnie tak. HAMLET

I tak samo pachniał? Brr! Odrzuca czaszkę.HORACY Zupełnie tak, mości ksiąŜę.

HAMLET Jak nikczemna dola moŜe się stać naszym udziałem! Nie mogłaŜby wyobraźnia, idąc w trop za szlachetnym

prochem Aleksandra, znaleźć go na ostatku zatykającego dziurę w beczce? HORACY

Tak brać rzeczy, byłoby to brać je za ściśle. HAMLET

Bynajmniej; moŜna by go tam przeprowadzić, rozumując z umiarem i z wszelkim prawdopodobieństwem, na przykład w taki sposób: Aleksander umarł, Aleksander został pogrzebiony, Aleksander w proch się obrócił,

mlektury.pl 87proch jest ziemią, z ziemi robimy kit i dlaczegóŜ byśmy tym kitem, w który on się zamienił, nie mogli zalepić

beczki piwa? PotęŜny Cezar przedzierzgnął się w glinę,

Którą przed wiatrem chłop zatkał szczelinę. Zatrząsłszy światem pójść na polep chaty,

ToŜ kres wielkości, toŜ los potentaty?! Lecz cicho - patrz: król tu nadchodzi.

KsięŜa procesjonalnie wchodzą, za nimi niosą zwłoki Ofelii, tuŜ za zwłokami postępujeLaertes i Ŝałobnicy, następnie Król, Królowa i orszak.Królowa, cały dwór. CzyjŜe to pogrzeb?

I ceremonia skrócona! To znaczy, śe ten, którego zwłoki tak prowadzą, Sam sobie musiał rozpaczliwą dłonią

Odebrać Ŝycie. Ktoś to z wyŜszej klasy. Odstąpmy na bok i patrzmy.

Usuwa się z Horacym na stronę.LAERTES JakiŜ obrządek pozostaje?

HAMLET Jest to

Laertes, zacny młodzian. UwaŜajmy. LAERTES

JakiŜ obrządek jeszcze pozostaje? KSIĄDZ

Posunęliśmy ten akt tak daleko, Jak tylko mandat nam pozwala. Śmierć jej

Była wątpliwa i gdyby był wyŜszy Nakaz nie przemógł rygoru przepisów, W nie poświęconej musiałaby ziemi

PrzeleŜeć do dnia sądu. Miasto modłów Spadłyby na nią gruzy i kamienie;

Tak zaś zachowa swój dziewiczy wieniec I towarzyszyć jej będzie do grobu

Kwiat i dźwięk dzwonów. LAERTES Więcej nic? KSIĄDZ

Nic więcej. Skazilibyśmy obrządek za zmarłych, Gdybyśmy nad nią requiem śpiewali, Tak jak to czynim tym, co bogobojnie

Oddali ducha. LAERTES

Spuśćcie ją do grobu, Niechaj z tych pięknych, nieskalanych szczątków

Fiołki wykwitną! A ty, twardy księŜe, Wiedz, Ŝe pomiędzy chórami aniołów

Wznosić się będzie moja siostra wtedy, Gdy ty się w prochu wić będziesz.

HAMLET Ofelia!

KRÓLOWA sypiąc kwiatyNajmilsza z dziewic,

bądź zdrowa! Myślałam

Widzieć cię Ŝoną mojego Hamleta; Prędzej się w kwiaty spodziewałam stroić

mlektury.pl 88Twoje małŜeńskie łoŜe niŜ mogiłę.

LAERTES Trzykroć trzydzieści razy cięŜkie "biada"

Niech na przeklętą głowę tego spada, Kto podłym czynem zmącił twoje zmysły! Nie sypcie jeszcze ziemi, niech się jeszcze Raz jej kochanym widokiem napieszczę!

wskakuje w gróbWalcie proch teraz na dwojakie zwłoki, AŜ usypiecie kurhan tak wysoki Jak Pelion albo prujący obłoki

Podniebny Olimp. HAMLET

ukazując sięCo to jest za człowiek, Którego boleść brzmi z taką przesadą?

Którego objaw Ŝalu zatrzymuje Gwiazdy w ich biegu i obraca one

W słuchaczy osłupiałych? To ja jestem Hamlet, syn Danii.

Wskakuje w grób.LAERTES Poleć duszę czartu!

HAMLET Źle się wasć modlisz. Puść mi gardło, proszę;

Bo choć nie jestem prędki i draŜliwy, Ale mam w sobie coś niebezpiecznego, Czego ci radzę strzec się. Odejm rękę.

KRÓL Hola! Rozdzielcie ich.

KRÓLOWA Hamlecie, synu! DWORZANIE

Panowie! HORACY

Hamuj się, łaskawy ksiąŜę. Dworzanie rozdzielają ich i obydwaj wychodzą z grobu.HAMLET

Walczyć z nim będę o lepszą dopóty, Dopóki powiek na wieki nie zawrę.

KRÓLOWA O co, mój synu?

HAMLET Kochałem Ofelię -

Tysiąc by braci z całą swą miłością Nie mogło memu wyrównać uczuciu. -

CóŜ byś ty dla niej uczynił? KRÓL

do LaertesaTo nowy Wyskok szaleństwa.

KRÓLOWA PodobnieŜO, miej wzgląd na niego!

HAMLET Mów, do pioruna! Mów, co byś uczynił?

Jesteśli gotów płakać, bić się, pościć? Dać się rozedrzeć? rzekę wypić do dna?

Jeść krokodyle? I jam takŜe gotów. Przyszedłeś tutaj jęczeć, w grób jej skakać

Dla urągania mi? Daj się z nią razem

mlektury.pl 89śywcem pogrzebać, i ja to uczynię;

A jeśli prawisz o górach, niech na nas Runą miliony włók ziemi, aŜ kopiec,

Co z niej powstanie, stercząc w głąb eteru Ossę w brodawkę zmieni. Jeśli umiesz

Szermować gębą, i ja to potrafię. KRÓLOWA

Szał to, któremu chwilowo ulega; Gdy go ominie, wraz jak gołębica,

Po wylęŜeniu swoich złotych piskląt, Potulnie zwiesi głowę i zamilknie.

HAMLET Powiedz mi, waćpan, co się to ma znaczyć, śe się obchodzisz ze mną tak niegodnie? Jam ci tak sprzyjał! Ale mniejsza o to; Choćby Herkules dał się i posiekać,

Zawsze kot miauczeć będzie, a pies szczekać. Wychodzi.KRÓL

Horacy, proszę cię, miej go na oku. Horacy wychodzi. Król do LaertesaUzbrój cierpliwość tym, co ułoŜone

Pomiędzy nami; rzecz się sama składa. Gertrudo, kaŜ tam komu nad nim czuwać.

Grób ten mieć będzie wkrótce Ŝywy pomnik, A my spokojność; lecz nim to się stanie, Cierpliwie nasze prowadźmy zadanie.

Wszyscy wychodzą.

Scena druga Sala w zamku. Hamlet i Horacy.

HAMLET Dosyć juŜ o tym; słuchaj teraz dalej.

Pamiętasz całą okoliczność? HORACY

Pamiętam, mości ksiąŜę. HAMLET

W duszy mojej Wrzał jakiś rodzaj walki, skutkiem której

Ani na chwilę nie zmruŜyłem oka. Zdawało mi się, Ŝem był w połoŜeniu

Gorszym niŜ więzień przykuty do galer. Nagle, i niech się święci ona nagłość!

Trzeba ci bowiem wiedzieć, Ŝe nie wszystko Bywa po diable, co czynimy nagle. śe, owszem, czasem niezastanowienie Lepiej nam słuŜy niŜ najumiejętniej Skombinowane plany; co dowodzi, śe jakieś dobre bóstwo kształt nadaje

Naszym działaniom z gruba obciosanym. HORACY To pewna. HAMLET

Nagle przywdziałem kapotę I wyskoczywszy z kajuty, po macku

Szukałem miejsca, gdzie spali; znalazłem Wreszcie mych śpiochów, wyjąłem im pakiet

mlektury.pl 90I powróciłem z nim do mego kąta.

Strach tak dalece zrobił mię niepomnym Na delikatność, Ŝem rozpieczętował

Dokument w którym odkryłem, cóŜ na to Powiesz, Horacy! królewskie szelmostwo: Jawne wezwanie, mnóstwem róŜnych racji

Naszpikowane, w imię dobra Danii; I Anglii dobra, z którym się istnienie

Takiego jak ja upiora nie zgadza, Aby za odebraniem niniejszego,

Bez ceremonii i bez zwłoki, nawet Na wyostrzenie miecza nie czekając,

Głowa mi była zdjęta. HORACY

Czy podobna? HAMLET

Oto dokument; przejrz go w wolnej chwili. A teraz, chceszli wiedzieć, com ja zrobił?

HORACY Błagam cię, panie, powiedz.

HAMLET Tak wplątany

W hultajskie sidła, nie zdołałem jeszcze Do mego mózgu z prologiem wystąpić, Gdy on juŜ zaczął swoją rolę. Siadłem

I napisałem inny list; jak tylko Mogłem najpiękniej. Dawniej, naśladując Przykład uczonych naszych i statystów,

Za ujmę miałem sobie pięknie pisać I zadawałem sobie wielką pracę

Nad zapomnieniem tego kunsztu; teraz Wyświadczył mi on kapitalnie waŜną

Przysługę. Chceszli usłyszeć, co w sobie Mój list zawierał?

HORACY Pragnę, mości ksiąŜę.

HAMLET Oto zaklęcia jak najuroczystsze

Ze strony króla: jeśli Anglia szczerze Chce mu dać dowód hołdowniczej wiary;

Jeśli stosunki między nami mają Kwitnąć jak palma; jeśli pokój stale

Ma nam zaplatać swą girlandę z kłosów I stać jak koma między okresami

Naszej przyjaźni (takich szumnych "jeśli" Było tam więcej), aby w takim razie Angielski władca wraz po odczytaniu

I rozpoznaniu treści tego pisma, Nie namyślając się i ćwierć sekundy,

Oddawców jego, bez spowiedzi nawet, Ze świata sprzątnąć kazał.

HORACY JakŜeś, panie,

Zapieczętował to pismo? HAMLET

mlektury.pl 91Tu właśnie

Najwidoczniejszy był wpływ Opatrzności; Miałem przy sobie sygnet mego ojca,

RŜnięty zupełnie tak jak pieczęć Danii. ZłoŜywszy tedy list na wzór tamtego I opatrzywszy stemplem i adresem,

NiepostrzeŜenie wsadziłem podrzutka W miejsce prawego pomiotu. Nazajutrz

Mieliśmy bitwę morską; wiesz juŜ resztę. HORACY

Tak więc Rozenkranc i Gildenstern poszli Na śmierć niechybną.

HAMLET Samić jej szukali;

Sumienie moje spokojne w tej mierze: Własne to wścibstwo wtrąciło ich w przepaść.

Biada podrzędnym istotom, gdy wchodzą Pomiędzy ostrza potęŜnych szermierzy.

HORACY CóŜ to za człowiek z tego króla!

HAMLET MamŜe

Jeszcze się wahać? On mi zabił ojca, Zhańbił mi matkę i niecnie się wcisnął

Między elekcję a moje nadzieje. Na Ŝycie moje tak podstępnie godził.

Nie będzieŜ to czyn najzupełniej zgodny Z słusznością dać mu odwet tym ramieniem?

I nie byłoŜby to krzyczącą rzeczą Pozwolić, aby się taki rak dłuŜej

Wpośród nas szerzył? HORACY

Wkrótce mu zapewne Doniosą z Anglii o skutku poselstwa.

HAMLET Zapewne, trzeba mi przeto się śpieszyć. śycie człowieka zdmuchnąć jest to tyle Co zliczyć jeden. Przykro mi jednakŜe, śem się zapomniał względem Laertesa;

W obrazie bowiem jego losu widzę Wierne odbicie mojej własnej doli.

Cenię go bardzo; słysząc wszakŜe owe Przechwałki jego boleści, nie mogłem

Być panem siebie. HORACY

Cicho, ktoś nadchodzi. Wchodzi Ozryk

OZRYK Stokroć szczęśliwa chwila, która nam pozwoliła waszą ksiąŜęcą mość ujrzeć znowu.

HAMLET Pokornie dziękuję waćpanu.

na stronie do HoracegoCzy znasz tę muchę wodną? HORACY

Nie, mości ksiąŜę. HAMLET

mlektury.pl 92Tym lepiej dla zbawienia duszy twojej, bo znać go jest występkiem. Ma on pod dostatkiem ziemi, i Ŝyznej. Niech bydlę będzie panem między bydlętami, wraz będzie miało swój Ŝłób przy królewskim stole. To istny

gawron, ale, jak powiadam, hojnie uposaŜony błotem. OZRYK

Łaskawy ksiąŜę, jeŜeli wasza ksiąŜęca mość masz czas wolny, miałbym szczęście zakomunikować mu coś z polecenia jego królewskiej mości.

HAMLET Z całym natęŜeniem ducha gotów jestem to coś odebrać. Zrób pan właściwy uŜytek ze swojej czapki; czapka

stworzona na głowę. OZRYK

Dziękuję waszej ksiąŜęcej mości; bardzo dziś gorąco. HAMLET

GdzieŜ tam! raczej bardzo zimno; wiatr z północy. OZRYK

W istocie, mości ksiąŜę, zimno jakoś. HAMLET

Podobno jednak masz waćpan słuszność; parno jest i gorąco jak na moje usposobienie. OZRYK

Nadzwyczajnie, mości ksiąŜę; tak jest parno, Ŝe wypowiedzieć tego nie umiem. Łaskawy ksiąŜę, król jegomość kazał mi waszej ksiąŜęcej mości oznajmić, Ŝe wielki na waszą ksiąŜęcą mość zakład stawił. Rzecz się tak ma...

HAMLET Nie zapominajŜe, waćpan, bardzo proszę.

Pokazuje mu, aby włoŜył kapelusz. OZRYK

Nie, mości ksiąŜę; doprawdy, dla własnej mojej wygody. Od niejakiego czasu jest tu na dworze Laertes, nieporównany młodzian, pełen najwytworniejszych przymiotów, nadzwyczaj miły w towarzystwie i

dystyngowany w obejściu. Na honor, jest to, Ŝe uŜyję poetycznego wyraŜenia, istny inwentarz albo kalendarz ukształcenia, bo znajdziesz w nim, mości ksiąŜę, kwintesencję tego wszystkiego, co prawdziwe ukształcony

człowiek znaleźć pragnie. HAMLET

Mości panie, zalety jego nie cierpią upośledzenia w ustach waćpana; jakkolwiek wyliczenie ich inwentarzowe nabawiłoby arytmetykę pamięciową zawrotu głowy i jeszcze by mogło rzecz oddać tylko in crudo ze względu na wysoki stopień jego ogłady. Co do mnie, sprowadzając pochwały do najprostszych wyrzutów, mam go za

młodego człowieka wielkich nadziei; za siewek cnót tak rzadkich i szacownych, Ŝe bez przesady mówiąc, podobne do niego jest zwierciadło, w którym się przegląda; kto zaś idzie w jego ślady, jest jego cieniem,

niczym więcej. OZRYK

Opis waszej ksiąŜęcej mości ze wszech miar trafny. HAMLET

Do czegóŜ to zmierza, mój panie? W jakimŜe celu chuchamy na tę doskonałość naszym ułomnym oddechem? OZRYK

Jak to, mości ksiąŜę? HORACY

CzyŜ moŜna nie rozumieć ojczystego języka? Ale myślę, Ŝe się porozumiecie. HAMLET

Co znaczy wyjechanie na harc z tym panem? OZRYK

Wasza ksiąŜęca mość mówi o Laertesie? HORACY

Worek jego juŜ próŜny; wyszyplił całą gotówkę dowcipu. HAMLET

Nie inaczej, o Laertesie. OZRYK

Widzę, Ŝe ksiąŜę pan nie jesteś nieumiejętny. HAMLET

mlektury.pl 93Cieszę się, Ŝe pan to widzisz, lubo zaprawdę, niewiele mogę na tym zyskać. CóŜ dalej?

OZRYK Widzę, Ŝe ksiąŜę pan nie jesteś nieumiejętny w ocenianiu znakomitej wyŜszości Laertesa.

HAMLET Nie mogę tego przyznać, nie porównawszy się z nim poprzednio; znać bowiem drugich dokładnie jest to znać

samego siebie. OZRYK

Mówię o jego wyŜszości w władaniu bronią, powszechna bowiem opinia uwaŜa go za nieporównanego w tym kunszcie. HAMLET

W jakimŜe on rodzaju broni tak jest mocny? OZRYK

Na rapiery i florety. HAMLET

W dwóch aŜ rodzajach broni tak odrębnych! CóŜ dalej? OZRYK

Król jegomość stawił w zakład sześć berberyjskich koni; on zaś, ile wiem, sześć francuskich szpad i puginałów, z naleŜącymi do nich przyborami, jak to: pendentami, pasami i tak dalej. Spomiędzy tych rynsztunków trzy są

w istocie bardzo ozdobne, pasujące do rękojeści, nader misternie wyrobione i świeŜego pomysłu. HAMLET

Co pan nazywasz rynsztunkami? HORACY

Wiedziałem, ksiąŜę, Ŝe będą ci potrzebne komentarze, zanim dowiesz się końca. OZRYK

Rynsztunki, mości ksiąŜę, to pendenty. HAMLET

WyraŜenie to byłoby bardziej z rzeczą spokrewnione, gdybyśmy armaty mogli nosić u boku; tymczasem jednak przyjmijmy je za pendenty. Tak więc sześć berberyjskich koni z jednej strony, a z drugiej sześć francuskich

roŜnów z ich przyborami i trzy świeŜego pomysłu rynsztunki. To prawdziwie francuski zakład przeciw duńskiemu. O cóŜ on stawiony?

OZRYK Król jegomość załoŜył się, Ŝe w spotkaniu z waszą ksiąŜęcą mością w dwunastu pchnięciach z obojej strony Laertes nie osiągnie przewagi trzech trafień. Szansa więc jego do szansy Laertesa ma się jak dwanaście do

dziewięciu; i zaraz by się to rozstrzygnęło, gdybyś ksiąŜę pan raczył przychylnie odpowiedzieć. HAMLET

A gdybym odpowiedział: nie? OZRYK

Chciałem powiedzieć, gdybyś ksiąŜę pan raczył osobą swoją odpowiedzieć temu zadaniu. HAMLET

Będę się tu przechadzał w tej sali; jest to czas, w którym uŜywam wytchnienia. Jeśli ten pan ma ochotę i królowi jegomości to dogadza, mogę im słuŜyć zaraz. Niech przyniosą florety. Rozegram ten zakład na rzecz

króla; jeŜeli zaś mi się nie powiedzie, zyskam tylko na własny mój rachunek trochę konfuzji i kontuzji. OZRYK

MamŜe donieść w tym sposobie? HAMLET

W tym duchu; z przyozdobieniami, jakie się panu stosowne wydadzą. OZRYK

Polecam waszej ksiąŜęcej mości moje usługi. Wychodzi.HAMLET

UniŜony, uniŜony. Dobrze czyni, Ŝe się sam poleca, Ŝaden ludzki język nie uczyniłby tego. HORACY

Ta czajka lata z skorupą od jaja na głowie. HAMLET

mlektury.pl 94On komplementy stroił juŜ do cycka, nim go ssać zaczął. Jest to jedna z baniek tego wietrznego świata, wydęta tchnieniem mody i przybrana w konwencyjną szatę; rodzaj szumowiny róŜnorodnych pierwiastków, łudzącej

oczy zarówno najciemniejszej, jak najświatlejszej opinii; ale dmuchnij tylko, natychmiast pryśnie bąbel. Wchodzi Dworzanin.

DWORZANIN Mości ksiąŜę, jego królewska mość przesłał waszej ksiąŜęcej wysokości pozdrowienie przez Ozryka, który

wróciwszy oznajmił mu, Ŝe ksiąŜę czekasz na niego, w tej sali. Przysyła on mnie teraz z zapytaniem, czy wasza ksiąŜęca mość trwasz w chęci fechtowania się z Laertesem, czyli teŜ Ŝądasz zwłoki.

HAMLET Stały jestem w mych postanowieniach, a te są zgodne z Ŝyczeniami króla. Jeśli on gotów, moja gotowość nie

zostanie w tyle, tak teraz, jak kiedykolwiek, pod warunkiem, Ŝe zawsze będę do tego równie sposobny jak teraz.

DWORZANIN Król i królowa, i wszyscy inni nadejdą tu niebawem.

HAMLET W stosowną porę. DWORZANIN

Królowa Ŝyczy sobie, abyś, ksiąŜę, przemówił kilka uprzejmych słów do Laertesa, nim się z nim spotkasz. HAMLET

Dobrze mi radzi. Dworzanin wychodzi.

HORACY Przegrasz ten zakład, ksiąŜę.

HAMLET Nie sądzę; od czasu jego wyjazdu do Francji nie przestawałem się ćwiczyć; wygram przy korzystnych

warunkach. Nie uwierzysz jednak, jak mi coś cięŜko na sercu; ale to nic. HORACY

Drogi ksiąŜę. HAMLET

To dzieciństwo; jakiś rodzaj przeczucia, które by mogło zastraszyć kobietę. HORACY

JeŜeli dusza twoja, panie, czuje wstręt jakowy, bądź jej posłuszny. Pójdę ich wstrzymać od przybycia tu; powiem, Ŝe się, ksiąŜę, nie czujesz usposobiony.

HAMLET Daj pokój; drwię z wróŜb. Lichy nawet wróbel nie padnie bez szczególnego dopuszczenia Opatrzności. JeŜeli

się to stanie teraz, nie stanie się później, jeŜeli się później nie stanie, stanie się teraz; jeŜeli nie teraz, to musi się stać później; wszystko polega na tym, Ŝeby być w pogotowiu, poniewaŜ nikt nie wie, co ma utracić, cóŜ

szkodzi, Ŝe coś wcześniej utraci? Król, Królowa, Laertes, dworzanie i słudzy z floretami i inne osoby wchodzą na scenę.

KRÓL Synu Hamlecie, weź tę dłoń z rąk moich.

Łączy rękę Laertesa z ręką Hamleta. HAMLET

Przebacz mi, waćpan, krzywdęm ci wyrządził; Lecz przebacz jako honorowy człowiek.

Wszyscy tu wiedzą i pan sam wiesz pewnie, Jak cięŜka trapi mię niemoc umysłu.

Oświadczam przeto, iŜ to, com uczynił W grubiański sposób ubliŜającego

Twojemu sercu, czci twej lub stopniowi, Nie było niczym innym jak szaleństwem. CzyliŜ to Hamlet skrzywdził Laertesa?

Nie; Hamlet bowiem nie był samym sobą. Skoro więc Hamlet nie sam był krzywdzącym,

Więc Hamlet temu nic nie winien; Hamlet

mlektury.pl 95Zaprzecza temu. KtóŜ więc temu winien? Jego szaleństwo. W takim razie Hamlet Sam raczej takŜe został pokrzywdzony;

Szaleństwo jego było jego wrogiem. Oby to moje wyparcie się jawne

Wszelkiej złej względem waćpana intencji Mogło mię w jego szlachetnym uznaniu Tak uniewinnić, jak gdybym był na wiatr

Wypuścił strzałę, która poza domem Trafiła brata mojego.

LAERTES Dość na tym

Mojemu sercu, które by mię było W tym razie głównie skłaniało do zemsty;

WszakŜe stosując się do praw honoru, Muszę się z dala mieć od pojednania,

Dopóki starsi męŜowie, uznanej W rzeczach honoru powagi,

Nie upowaŜnią mię do tego kroku I nie wyrzekną, Ŝe sławy mej Ŝadna Nie kazi plama. Tymczasem atoli

Przyjmuję, panie, ofiarę twych uczuć Jako prawdziwą i uwłaczać onej

Nie myślę. HAMLET

Z serca dziękuję waćpanu Swobodnie mogę teraz ten braterski Zakład rozegrać. Podajcie mi floret.

LAERTES Podajcie i mnie takŜe.

HAMLET Laertesie,

Biegłość twa wobec mojego fuszerstwa Jak gwiazda błyszczeć będzie wpośród nocy.

LAERTES śartujesz ze mnie, ksiąŜę.

HAMLET Nie, na honor.

KRÓL Podaj im, Ozryk, florety. Hamlecie,

Znasz juŜ warunki zakładu? HAMLET

Znam, panie. Wasza królewska mość zawarowałeś

For słabszej stronie. KRÓL

Nie skutkiem obawy: Widziałem dawniej was obu. Laertes

Postąpił odtąd, dlatego for daję. LAERTES

Ten jest za cięŜki dla mnie, dajcie inny. HAMLET

Ten mi do ręki. Sąli to florety Równej długości?

OZRYK

mlektury.pl 96Równej, mości ksiąŜę.

KRÓL Postawcie kubki z winem tu na stole.

Gdy Hamlet zada pierwszy cios lub drugi, Lub gdy zwycięsko odparuje trzeci,

Niech wtedy działa zagrzmią z wszystkich wałów; Król spełni toast za zdrowie Hamleta I w puchar jego wrzuci perłę, droŜszą

NiŜ te, co czterech z rzędu duńskich królów Diadem zdobiły. Przynieście puchary. Niech trąby kotłom, a kotły armatom,

Armaty niebu, a niebiosa ziemi Oznajmią grzmiącym echem, Ŝe król pije

Na cześć Hamleta. Zacznijcie teraz; A wy, sędziowie, baczcie pilnym okiem.

HAMLET Dalej więc! LAERTES

Jestem w pogotowiu, panie. Składają się. HAMLET

To raz. LAERTES

Nie. HAMLET

Niechaj sędziowie rozstrzygną. OZRYK

Dotknięcie było jawne. LAERTES

Dobrze; dalej! KRÓL

Stójcie! Hej! wina! Ta perła do ciebie NaleŜy, synu; piję za twe zdrowie.

Oddajcie puchar księciu. Odgłos trąb i huk dział. HAMLET

Poczekajcie: Niech się załatwię pierwej z drugim pchnięciem.

Dalej! Składają się. To drugi raz; cóŜ waćpan na to?

LAERTES Dotknąłeś, mości ksiąŜę; nie zaprzeczam.

KRÓL Nasz syn wygrywa.

KRÓLOWA On tłustej kompleksji

I tchu krótkiego. Hamlecie, masz chustkę, Obetrzyj sobie czoło; matka pije

Za powodzenie twoje. HAMLET

Dobra matko. KRÓL

Gertrudo, nie pij. KRÓLOWA

Chcę pić. Wybacz, panie. KRÓL

mlektury.pl 97na stronie Zatruty był ten kielich;

juŜ za późno. HAMLET

Nie mogę teraz pić, pani, za chwilę. KRÓLOWA

Czekaj, obetrę ci twarz. LAERTES do Króla

Teraz, panie, Ja go ugodzę.

KRÓL Powątpiewam o tym.

LAERTES na stronie

Lecz jest to niemal wbrew memu sumieniu. HAMLET

No, Laertesie; Ŝarty ze mnie stroisz. Proszę cię, natrzyj z całą gwałtownością,

Bo mógłbym myśleć, Ŝe mię masz za fryca. LAERTES

Sam tego Ŝądasz, ksiąŜę; dobrze zatem. Składają się.OZRYK Chybione z obu stron.

LAERTES Pilnuj się teraz.

Laertes rani Hamleta; po czym w zapale przemieniają florety i Hamlet rani Laertesa. KRÓL

Hola, rozdzielcie ich, zbyt się zaparli. HAMLET

Nie jeszcze, jeszcze. Królowa pada

OZRYK Patrzcie, co się dzieje

Z królową. HORACY

Z obu krew ciecze. O! panie, Tyś ranny. OZRYK

JestŜeś ranny, Laertesie? LAERTES

Jak bekas w własne złowiłem się sidło; Słusznie ofiarą padam własnej zdrady.

HAMLET CóŜ to królowej?

KRÓL Omdlała z przestrachu,

Widząc cię rannym. KRÓLOWA

Nie, nie, ten to napój. Ten napój, drogi Hamlecie! ten napój...

Jestem otruta. Umiera.

HAMLET O podłości! Hola!

mlektury.pl 98Pozamykajcie drzwi! Szukajcie zdrajcy!

Laertes pada. LAERTES

Oto tu leŜy. Zgubionyś, Hamlecie. Nie uratująć Ŝadne leki świata;

I pół godziny Ŝycia nie ma w tobie. Narzędzie zdrajcy sam trzymasz w swym ręku

Nie przytępione i zatrute. Wpadłem W ten sam dół, którym wykopał pod tobą.

JuŜ nie powstanę, królowa otruta; Nie mogę więcej mówić; król, król winien.

HAMLET Więc i to ostrze zatrute? Trucizno,

Dokończ swojego dzieła. Przebija Króla. OZRYK i inni

Zdrada! Zdrada! KRÓL

Ratujcie! to nic, nic, draśniętym tylko. HAMLET

Wszeteczny, zbójczy, przeklęty Duńczyku, Wysącz ten kielich. A co? jest w nim perła?

Idź w ślad za moją matką. Król umiera. LAERTES

Sprawiedliwą Śmierć poniósł; on to sam jad ten przyrządzał.

Przebaczmy sobie wzajem, cny Hamlecie, Niech duszy twojej nie cięŜy śmierć moja

I mego ojca - ani twoja mojej! Umiera.

HAMLET Niechaj ci nieba jej nie pamiętają! Zaraz za tobą pójdę. O Horacy!

Umieram. śegnam cię, matko nieszczęsna! Wam, co stoicie tu bladzi i drŜący,

Tylko jako niemi widzowie tragedii, Mógłbym ja, gdybym miał czas, wiele rzeczy

Powiedzieć, ale śmierć, ten srogi kapral, Stoi nade mną. Umieram, Horacy.

Ty pozostajesz. Wytłumacz mą sprawę Tym, co jej z bliska nie znają.

HORACY Nic z tego,

Więcej mam w sobie krwi rzymskiej niŜ duńskiej. Jeszcze tam trochę jest wina!

HAMLET Człowieku,

Jeśli masz serce, oddaj mi ten kielich! Oddaj, na Boga! Jak upośledzone Imię by po mnie pozostało, gdyby

Ta tajemnica nie miała wyjść na jaw! O, mój Horacy! Jeśli kiedykolwiek

W poczciwym sercu, twoim miałem miejsce,

mlektury.pl 99Wyrzecz się jeszcze na chwilę zbawienia

I ponieś trudy oddychania dłuŜej W zepsutej atmosferze tego świata

Dla objaśnienia moich dziejów. Marsz w odległości i wystrzały. CóŜ to

Za zgiełk wojenny? OZRYK

To młody Fortynbras, Wracając z polskiej wojny, daje salwy

Angielskim posłom. HAMLET

śegnam cię, Horacy; Potęga jadu mroczy zmysły moje.

JuŜ się angielskich posłów nie doczekam! Lecz przepowiadam ci, Ŝe wybór padnie

Na Fortynbrasa. Za nim, konający, Głos daję; powiedz mu to i opowiedz,

Co poprzedziło. Reszta jest milczeniem. Umiera.

HORACY Pękło cne serce. Dobranoc, mój ksiąŜę; Niechaj ci do snu nucą chóry niebian!

Marsz za sceną Po co ten odgłos aŜ tu?

Fortynbras i posłowie angielscy z orszakiem swoim wchodzą. FORTYNBRAS Niech zobaczę

Na własne oczy! HORACY

CóŜ to chcecie widzieć? Chcecieli ujrzeć coś nadzwyczajnego Lub Ŝałosnego nad wszelkie wyrazy,

Przestańcie szukać dalej. FORTYNBRAS Czy zniszczenie

Tron tu obrało sobie? Dumna śmierci, JakieŜ dziś święto w twym ciemnym królestwie, śeś tak morderczo za jednym zamachem,

Tyle ksiąŜęcych głów ścięła! PIERWSZY POSEŁ

Ten widok Zbyt jest okropny. Spóźniony nasz przyjazd.

Głuche są uszy tego, który miał nam Dać posłuchanie, aby się dowiedzieć, śe zadość stało się jego Ŝądaniu

I Ŝe Rozenkranc wespół z Gildensternem Straceni; któŜ nam podziękuje za to?

HORACY Nie on zapewne, chociaŜby ku temu Miał odpowiednie warunki Ŝywota;

Nigdy on bowiem ich śmierci nie pragnął. Lecz skoro po tych fatalnych wypadkach

Wy z polskiej wojny, a wy z granic Anglii Tak bezpośrednio przybywacie, kaŜcieŜ,

Aby te zwłoki wysoko na marach

mlektury.pl 100Na widok były wystawione; mnie zaś Pozwólcie i wszem wobec, i kaŜdemu Nieświadomemu prawdy opowiedzieć, Jak się to stało. Przyjdzie wam usłyszeć

O czynach krwawych, wszetecznych, wyrodnych, O chłostach trafu, przypadkowych mordach, O śmierciach skutkiem zdrady lub przemocy,

O męŜobójczych planach, które spadły Na wynalazcy głowę. O tym wszystkim

Ja wam dać mogę wieść dokładną. FORTYNBRAS

Pilno Nam to usłyszeć. Niechaj się w tym celu

Niezwłocznie zbierze czoło waszych męŜów. Co się mnie tyczy, z boleśnią przyjmuję,

Co mi przyjazny los zdarza; mam bowiem Do tego kraju z dawien dawna prawa,

Które obecnie muszę poprzeć. HORACY

O tym Będę miał takŜe coś do powiedzenia,

Zgodnie z Ŝyczeniem tego, co juŜ nigdy Nie wyda głosu, ale pierwej muszę Wypełnić tamto, aby obłęd ludzki

Więcej tymczasem klęsk i niefortunnych Przygód nie zrządził.

FORTYNBRAS Niech czterech dowódców

ZłoŜy Hamleta, jako bohatera, Na wywyŜszeniu, niewątpliwie bowiem

Byłby był wzorem królów się okazał DoŜywszy berła; a gdy orszak ciało Jego niosący postępować będzie,

Niechaj muzyka i salwy rozgłośnie, Czym był, zaświadczą. Podnieście te zwłoki,

Bo nie to miejsce, lecz pobojowisko Godne oglądać takie widowisko.

KaŜcie dać ognia z dział. Marsz pogrzebowy. Wychodzą unosząc zwłoki, po czym huk dział słyszeć się daje.