TEMAT: Budowa roślin. Tkanki roślinne.

CELE ZAJĘĆ:

Uczeń dowie się:

jak są zbudowane rośliny; dzięki czemu rośliny rosną; co to są tkanki; w jaki sposób budowa tkanek jest związana z ich funkcjami.

WPROWADZENIE: 1. Organy roślinneNajliczniejszą grupę roślin stanowią okrytonasienne. Typowa roślina okrytonasienna zbudowana jest z organów: korzeni, łodyg , liści, a na pewnym etapie rozwoju także kwiatów, a później owoców. Każdy organ rośliny pełni określone funkcje. Rośliny inne niż okrytonasienne nie mają wszystkich wymienionych organów. U mchów występują łodyżki i listki, jednak nie ma kwiatów ani owoców, a zamiast korzeni występują chwytniki. Paprocie, skrzypy i widłaki są zbudowane z korzeni, łodyg i liści. Z kolei rośliny nagonasienne mają dodatkowo kwiaty, ale nie wykształcają owoców.

2. Zaobserwuj, jeżeli jest to możliwe

Budowa zewnętrzna rośliny okrytonasiennejPotrzebne materiały:świeży lub zielnikowy (zasuszony) okaz rośliny okrytonasiennej( może być chwast z ogródka, roślina rosnąca pod płotem, w doniczce, drzewo liściaste itp.)Przebieg obserwacji :

1. Obejrzyj świeży lub zielnikowy (zasuszony) okaz rośliny okrytonasiennej.2. Wskaż poszczególne organy oglądanej rośliny.

Odpowiedz na pytania:1. Które organy rośliny okrytonasiennej udało ci się zaobserwować?2. Jakie funkcje pełni każdy z tych organów?

Możesz odpowiedzi wpisać do zeszytu.

3.Tkanki roślinneRośliny składają się z komórek roślinnych o znanej ci już budowie. Jeśli wykonamy cienki skrawek z dowolnego organu rośliny i poddamy go obserwacji mikroskopowej, zauważymy, że wśród komórek możemy wyróżnić zespoły o podobnej budowie i przystosowane do pełnienia określonych funkcji, czyli tkanki.Większość tkanek roślinnych jest zbudowanych z żywych komórek, jednak są i takie, w których skład wchodzą martwe komórki. Jak to możliwe? Po obumarciu żywych elementów komórki roślinnej pozostaje ściana komórkowa, a komórka zachowuje swój kształt i może pełnić określone funkcje.

4. Rodzaje tkanek roślinnychOgólnie można podzielić tkanki roślinne na twórcze i stałe.

Tkanki twórcze są zbudowane z komórek, które ciągle się dzielą, dzięki czemu jest ich coraz więcej. Z nich różnicują się tkanki stałe .Można to porównać do budowy domu: cegły to komórki twórcze, z których budujemy różne pomieszczenia w domu: strych, piwnice, kuchnię, pokoje. Tak samo z komórek twórczych powstają różne tkanki stałe: np. okrywające ciało rośliny lub przewodzące wodę .

Zobacz rysunek na str.122 w podręczniku.

Komórki tkanek stałych są wyspecjalizowane. Budowa i ułożenie komórek poszczególnych tkanek ściśle wiążą się z rolami, jakie te tkanki odgrywają

5. Tkanki stałe

a) tkanka okrywająca

Skórka pędu okrywa roślinę jak pokrowiec. Składa się z komórek ściśle do siebie przylegających, co zabezpiecza leżące pod nią tkanki przed działaniem różnych czynników zewnętrznych. Na powierzchni komórek skórki często znajdują się substancje przypominające wosk, które chronią roślinę przed wysychaniem, ale też przed zamakaniem.( jeśli macie w mieszkaniu aloes albo drzewko szczęścia czy inne rośliny doniczkowe, zwróćcie uwagę na powierzchnię ich liści – jest błyszcząca i gładka, czyli pokryta suberyną lub kutykulą ).Komórki skórki są przezroczyste – dzięki temu światło słoneczne przenika w głąb rośliny i umożliwia fotosyntezę.Zobaczcie jak bardzo budowa wiąże się z funkcją!Skórka liścia z kolei zawiera aparaty szparkowe umożliwiające pobieranie i uwalnianie dwutlenku węgla, tlenu i pary wodnej. Tylko one zawierają chloroplasty.

Skórka pędu wytwarza często włoski np. włoski parzące pokrzywy, które chronią roślinę przed roślinożercami.

Skórka korzenia - komórki skórki okrywającej korzenie tworzą długie cienkie wypustki nazywane włośnikami. Dzięki temu powierzchnia, przez którą korzeń wchłania wodę i sole mineralne, staje się większa. Skórka korzenia nie jest okryta substancją tłuszczową (kutykulą) – uniemożliwiałoby to pobieranie wody.

Korek. W korku okrywającym starsze łodygi i korzenie znajdują się przetchlinki. Są to grupy luźno ułożonych martwych komórek, przez które odbywa się wymiana gazowa i parowanie wody.

b) tkanka wzmacniająca- jej komórki mają zgrubiałe ściany komórkowe. Należą tu martwe komórki o zdrewniałych ścianach, tworzące np. łupinę orzecha laskowego oraz żywe komórki np. w nerwach liści lub ogonkach liściowych. Tkanka ta ma znaczenie ochronne, powoduje, że ciało rośliny jest elastyczne, ma pewną wytrzymałość na złamanie, zgniecenie lub rozerwanie.Występuje głównie u roślin lądowych. Rośliny wodne po wyciągnięciu z wody są sflaczałe, nie maja sztywności, ponieważ nie mają tkanek wzmacniających, gdyż unosi je woda.

c) Tkanka miękiszowa stanowi podstawowe ciało rośliny. Buduje korzeń, łodygę liście, owoce, wypełnia wolne przestrzenie miedzy innymi tkankami. Komórki tej tkanki mają kształt kulisty, raczej cienkie ściany i są względem siebie dość luźno ułożone.Tkankę miękiszową dzielimy na:

Miękisz asymilacyjny występujący głównie w liściach i zielonych łodygach. Komórki tej tkanki zawierają dużo chloroplastów, dzięki którym odpowiada ona za proces fotosyntezy.

Miękisz zasadniczy wypełnia wolne miejsca między innymi tkankami

Miękisz spichrzowy pełni funkcję magazynującą barwniki, cukier, wodęnp. w bulwie ziemniaka

Zobacz ilustracje w podręczniku na str.124-125. Wykonaj zad. 4 str. 63 w ćwiczeniach.

d). Tkanka przewodząca. Im roślina jest wyższa, tym trudniej dostarczyć komórkom położonym na szczycie potrzebną ilość wody i substancji pokarmowych. Zajmują się tym tkanki przewodzące: drewno i łyko, które tworzą długie, przebiegające wzdłuż rośliny wiązki przewodzące. Typowe tkanki przewodzące występują u roślin naczyniowych, czyli paprotników i roślin nasiennych.

Drewno jest zbudowane z martwych komórek pustych w środku, które transportują wodę z solami mineralnymi z korzeni do pozostałych części rośliny.

Łyko jest zbudowane z żywych komórek zwanych rurkami sitowymi, przewodzących związki organiczne z liści w kierunku korzenia. Ściany poprzeczne rurek sitowych wyglądem przypominają sito.

Wykonaj zad. 5 a, b str.64 w ćwiczeniach.

Lekcja o budowie roślin to trudny materiał, dlatego postaraj się poczytać o tkankach w podręczniku str. 120-126, przyjrzyj się rysunkom. Skorzystaj również ze strony epodręczniki.pl i przerób temat „Budowa wewnętrzna roślin” .

ZADANIE DLA UCZNIA: Przesyłam Ci wersję elektroniczną ćwiczeń. Będziemy z nich korzystać przez cały czas nauki zdalnej. Zadania, które wskażę należy zrobić w takiej formie, jak będzie to możliwe:

Przepisać same odpowiedzi do zeszytu Wydrukować, wypełnić Zamienić na Office Word

I przysłać na maila

ZADANIE DLA UCZNIA: Wykonaj zadania 1,2,3,4,5,6,7 str.62-65 w przesłanych ćwiczeniach. Prześlij do oceny ! Termin : Następna lekcja.