Twórcze kompetencje nauczyciela - wyzwalanie dziecięcej kreatywności w

klasie z sześciolatkiem

mgr Ewa Demczukmgr Leokadia Urbaniak

SZKOŁA POWINNA BYĆ MIEJSCEM NAJLEPSZEJ ZABAWY i źródłem radości

Fascynujący świat - nudna szkoła

Wyobraź sobie, że…W jaki sposób kamień tam się znalazł?Jak można go stamtąd usunąć?Jak uratować owieczkę?

W pogoni za realizacją programu, przewodnika metodycznego, podręcznika

uczy się bezradności, pesymizmu, „produkuje się” lepszych i słabszych

uczniów.

 Próba oceny twórczych kompetencji nauczycieli

Edukacja zniewala, ale wyzwolenie wymaga edukacji

prof. Tomasz Szkudlarek

Nauczyciel – „homo creator”

Co w tym kontekście powinien umieć nauczyciel dziecka sześcioletniego?

Tworzenie jest jedną z cech wyróżniających człowieka. Jako homo creator może on zmieniać, ulepszać siebie i swoje otoczenie.

Postawa twórcza przejawia się ciekawością życia, żądzą wiedzy, zainteresowaniem światem, zdziwieniem, chęcią poznania siebie i świata oraz inwencją przejawianą w tym kierunku. Jest to również wewnętrzna motywacja do samodoskonalenia, wychodzenia poza zastane układy, przełamywania barier i przezwyciężania przeszkód.

Cechy i powinności twórczego nauczyciela

SAMOPOZNANIE EMPATIA ŻYCZLIWOŚĆ AUTENTYCZNOŚĆ AKCEPTACJA UCZUĆ KONKRETNOŚĆ BIEGŁOŚĆ ODWAGA

Twórczy nauczyciel:- jest przewodnikiem po świecie wiedzy -ułatwia jej zdobywanie, a nie podaje jej.

Twórczy nauczyciel motywuje uczniów do działania, zachęca do poszukiwania, do

zadawania pytań i do uczenia się.

Twórczość może rozwinąć się tylko w bezpiecznej atmosferze, w której o wszystko można zapytać, wszystko zakwestionować i o wszystkim dyskutować, w której uczeń nie będzie się bał negatywnej oceny nauczyciela.

Nowe – znane (dla mnie) Ważne – nieważne Potrzebne (przydatne dla mnie) - niepotrzebne (dla mnie) Intrygujące (dla mnie) – nudne (dla mnie) Nietypowe, zaskakujące (dla mnie) – typowe, codzienne Śmieszne – neutralne Wymagające wyjaśnienia – niewymagające wyjaśnienia

Mózgi uczniów bez udziału świadomości wyłapują to, co nowe, zaskakujące, intrygujące, przydatne…, kierują się przy tym własnymi subiektywnymi kryteriami. Uwaga automatycznie zanika, gdy omawiane zagadnienia ocenione zostaną przez układ limbiczny jako małe istotne, nie wnoszące nic nowego, nie wymagające wyjaśnień. Wyłączają one tzw. detektor nowości.

Dychotomie

Nauczyciel pobudza ciekawość poznawczą dzieci - stawia i odpowiada na pytania

Albert Einstein nawoływał:

„Najważniejsze, to nie zaprzestać zadawania pytań. Ciekawość ma dobrą rację istnienia. (...) Obyśmy nigdy nie utracili świętej ciekawości”.

W edukacji ze zdziwieniem mamy do czynienia, kiedy dziecko styka

się po raz pierwszy z nieznaną sytuacją

Ciekawość wiąże się z twórczym odkrywaniem świata…

Wskaźnikami potencjału twórczego jest: płynność, giętkość, oryginalność oraz wrażliwość na problemy i elaboracja

Twórcze predyspozycje nauczyciela- potencjał dywergencyjny/twórczy

Płynność – selekcja informacji

Płynność jest rozumiana, jako zdolność do wytwarzania w krótkim czasie wielu słów, sentencji, idei, pomysłów i tym podobnych;

Im więcej pozytywnych bodźców, tym lepsze warunki do rozwoju sześciolatka;

Dzieci sześcioletnie pragną dużej liczby nowości, zmian, różnych form aktywności i celów będących wyzwaniem;

Aktywna i twórcza nauka wpływa na liczbę i różnorodność powstających w tym wieku połączeń neuronalnych odpowiedzialnych za płynność myślenia

Giętkość – mniej słów więcej działań

Giętkość myślenia można ująć, jako zdolność wytwarzania jakościowo różnych wytworów a także zmiany

kierunku poszukiwań;

Potrzebujemy prawdziwych, trójwymiarowych pomocy dydaktycznych – takich, które

angażują emocjonalnie, sprawiają radośćUczniowie nie mogą uczyć się reguł i zasad –

muszą je samodzielnie odkrywać

Nauczyciel jest organizatorem i animatorem różnych sytuacji dydaktycznych, wskazuje

uczniom drogę uczenia się w czasie grupowego i indywidualnego działania edukacyjnego (stwarza

warunki do dokonywania odkryć)

Oryginalność – nie bójmy się innowacji!

Oryginalność myślenia umożliwia dostrzeganie nowych, niezwykłych aspektów sytuacji, problemów, wychodzenia poza stereotypowe rozwiązania;

Małe dzieci uczą się najefektywniej, gdy zapominają, że się uczą;

Projekty, metody aktywne, teatralizacja (różne rodzaje inscenizacji i dramy);

Co to jest drama?

Drama jest specyficzną formą artystyczną zbliżoną do teatru. Wykorzystuje jego techniki i środki. Jest jednak formą przede wszystkim improwizowaną. Szczególnie sprawdza się w pracy z najmłodszymi 5 - 10 latkami, gdzie nie ogranicza działania, pozwala rozbudzić wyobraźnię, wykreować postać..

Żywy obraz - balet

Pantomima – głaszczę malutkiego kotka

Teatralizacja angażuje ucznia poznawczo, emocjonalnie i ruchowo, pozwalając na zdobywanie wiedzy o sobie, stawianie pytań, poszukiwanie odpowiedzi oraz konstruowanie wiedzy o świecie w kontekście interakcji społecznych.

Wprowadzenie do zajęć edukacyjnych elementów teatralizacyjnych w niezwykły sposób wzbogaci każdego ucznia, jego wyobraźnię, aktywność, kreatywność, otwartość i wiedzę.

Dla dzieci w młodszym wieku szkolnym kreacja teatralna aktora – amatora jest nową jakością

doświadczania siebie

W takim teatrze, który tworzą dzieci jest sporo miejsca na improwizację

i niekonwencjonalność

wrażliwość na problemy to zdolność wykrywania wad, luk, niedostatków oraz trudności występujących w różnych sytuacjach i działaniach ludzi;

Siła i otwartość dziecka, podatność na uczenie się i dostrzeganie przez niego problemów jest jego odpowiedzią na otwartość nauczyciela z którym się spotyka , którego naśladuje i któremu ufa;

Oczekując szacunku, najpierw okazujmy go sami; Od samego początku należy dbać o relacje i

dostarczać dobrych wzorów zachowania.

Wrażliwość na problemy – uczucia są pochodną relacji z innymi ludźmi

Nauczyciel pozwala współdziałać, współpracować, komunikować się, rozwiązywać problemy, pytać

i podejmować różnorodne działania

Nie jest ważne, jak i o co dziecko pyta, ale że w ogóle pyta.

Powinniśmy nagradzać i doceniać sam fakt pojawiania się pytań, a nie ich formę czy treść.

Dokąd biegnie droga… Gdzie mieszkają kolory?

Po co wieje wiatr? Gdzie mieszka szczęście?

Gdzie mieszkają pory roku? Dokąd odchodzą pory roku?

Gdzie ptaki uczą się śpiewać? Gdzie mieszka cisza?

Gdzie się chowa ciepło w zimie? Gdzie się chowa ciemność? Dokąd lecą bańki mydlane?

Dokąd idzie droga? O czym myślą biedronki?

Gdzie zaczyna się tęcza?

O czym rozmawiają krople deszczu?

Kiedy biedronka jest szczęśliwa?

Jakie może być morze?

Jakie może być morze??

Dlaczego morze jest słone?

Skąd przypływają chmury?

Kogo goni wiatr?

Na co czeka kamień?

Jak złapać wiatr?

Co można usłyszeć w lesie?

Co w trawie piszczy?

Co można policzyć?

Elaboracja

Elaboracja - zdolność ekspresyjnego, wyczerpującego, pełnego szczegółów zamknięcia sytuacji problemowej.

TRAWA JEST ZIELONA JAK..., Trawa jest miękka jak…,

Uzupełnij, w jak najbardziej pomysłowy sposób, porównania dotyczące trawy.

Trawa jest tajemnicza jak..

Skąd się bierze łąkowa muzyka?

Po co są marzenia?

Dziękujemy za uwagę