14 maja 2020 r.

Temat lekcji: Konstytucja 3 maja. II rozbiór Polski.

Na dzisiejszej lekcji poznamy dzieło Sejmu Wielkiego, Konstytucję 3 maja oraz wydarzenia, które stały się jej następstwem. Najważniejszym z nich był II rozbiór Polski.

Czynności ucznia podczas lekcji:

1. Zapisz temat lekcji w zeszycie przedmiotowym.  

2. Przypomnij sobie sytuację w Polsce w pierwszych latach panowania króla Poniatowskiego, zwróć uwagę na ingerencję w sprawy wewnętrzne mocarstw ościennych (tych, z którymi Polska graniczyła).

3. Przeczytaj fragment lekcji w podręczniku – podrozdział pt.: „Rzeczpospolita po I rozbiorze” (str. 204 – 205). Odpowiedz ustnie na pytania:

jakie stronnictwa powstały po I rozbiorze jakie cele stawiało sobie każde z nich jaki stosunek do Polski wyrażała Rosja i Prusy?

4. Przeczytaj fragment lekcji w podręczniku – podrozdział pt.: „Sejm Wielki” (str. 205 – 207, spójrz na obraz „Uchwalenie Konstytucji 3 maja”) oraz „Uchwalenie Konstytucji 3 maja” (str. 207 208). Zapamiętaj, że:

sejm obradował w l. 1788 – 1792 (stąd nazwa Sejm Czteroletni lub Wielki) był skonfederowany, czyli głosowano większością głosów uchwalono reformy:

a. podniesiono liczbę wojska do 65 tys.b. zlikwidowano Radę Nieustającą

zawarto sojusz obronny z Prusami uchwalono Ustawę rządową, zwaną później Konstytucją 3 maja (3 maja

1791 r.).

5. Kliknij w poniżej zamieszczony link i obejrzyj film o tym, jak doszło do uchwalenia Konstytucji:

https://www.youtube.com/watch?v=-GBAolHelHs

6. Jeśli chcesz poznać postaci, które na swoim obrazie, zatytułowanym "Konstytucja 3 maja" umieścił Jan Matejko, kliknij na poniżej zamieszczony link:

https://view.genial.ly/5ea4013a075c7c0dc005bf2a/learning-experience-challenges-konstytucja-3-maja?fbclid=IwAR3Tk1iduYZ7Ce-EXpnoO8vw21nc8OCo9Ryj8-2TUBQBen4g5G8UTR6-Ly0

oraz przeanalizuj poniżej zamieszczoną infografikę:

7. Przeczytaj fragment lekcji w podręczniku – podrozdział pt.: „Nowy ustrój Rzeczpospolitej” (str. 208 – 209). Przeanalizuj tabelę w podręczniku, str. 208. Zapamiętaj, że:

zniesiono podział kraju na Koronę i Litwę gołota (czyli szlachta pozbawiona majątków) nie mogła brać udziału w

sejmikach, gdyż często była narzędziem w rękach magnatów wzmocnieniu uległa pozycja rządu (łącznie ze stanowiskiem króla, który

przewodził Straży Praw) zniesiono liberum veto pełnię władz ustawodawczych miał sejm, który stał się najważniejszym

organem władzy o podjęciu uchwały decydowano większością głosów zniesiono wolną elekcję, gdyż ułatwiała obcym mocarstwom mieszanie się w

polskie sprawy zakazano tworzenia konfederacji (szlachta odtąd nie mogła skupiać się w

związkach mogących doprowadzić do zamętu w państwie) mieszczanom z miast królewskich zapewniono prawo sprawowania urzędów.

Konstytucja została uchwalona, państwo uratowane. Czy na pewno?

W dalszej części lekcji zajmiemy się tym, co działo się po 3 maja 1791 r. Jak możesz się domyślać, zdecydowanymi przeciwnikami naszej Konstytucji była Rosja i Prusy. Z entuzjazmem została przyjęta przez mieszczan i części szlachty polskiej.

8. Przeczytaj fragment lekcji w podręczniku – podrozdział pt.: „Konfederacja targowicka” (str. 212 – 213). Zapamiętaj:

nazwiska trzech zdrajców Ksawerego Branickiego, Szczęsnego Potockiego i Seweryna Rzewuskiego, to oni prosili Katarzynę II o pomoc w obaleniu Konstytucji

że uchwalili oni akt konfederacji, zwanej targowicką (Przeanalizuj tekst źródłowy na str. 212).

9. Przeczytaj fragment lekcji w podręczniku – podrozdział pt.: „Wojna z Rosją” (str. 213 – 214, przeanalizuj mapę na str. 215). Zapamiętaj, że:

w maju 1792 r. rozpoczęła się wojna w obronie konstytucji wojskami polskimi dowodził książę Józef Poniatowski i gen. Tadeusz

Kościuszko po zwycięskiej bitwie pod Zieleńcami król ustanowił Order Virtuti Militari gen. Kościuszko odniósł zwycięstwo pod Dubienką w lipcu 1792 r. król przystąpił do konfederacji targowickiej i wydał rozkaz

wstrzymania walk.

10. Przeczytaj fragment lekcji w podręczniku – podrozdział pt.: „Traktat rozbiorowy” (str. 214 – 216). Zapamiętaj, że:

targowiczanie odwołali Konstytucję 3 maja i część reform Sejmu Wielkiego w 1793 r. Rosja i Prusy podpisały traktat o II rozbiorze Polski, Austria ni

brała w nim udziału zaborcy nakazali królowi zwołać sejm (zwany grodzieńskim), który

zatwierdzi rozbiór:a. ograniczono liczbę wojska, do 15 tys. żołnierzyb. Polska została ograniczona terytorialnie do 215 tys. km2 i ok. 4 mln

mieszkańców.

11. Przepisz do zeszytu poniżej zamieszczoną notatkę:1. Sejm Wielki (Sejm Czteroletni) obradował w latach 1788-1792:

a. po zawiązaniu konfederacji na sejmie obowiązywała zasada większości głosów

b. na sejmie przewagę zdobyli zwolennicy reformc. jedną z pierwszych reform Sejmu Czteroletniego było zwiększenie

liczebności wojska.2. Najważniejszym dziełem Sejmu Wielkiego było uchwalenie Konstytucji 3

maja w 1791 r. Wprowadzała następujące zmiany ustrojowe: znosiła wolną elekcję i ustanawiała dziedziczność tronu polskiego znosiła liberum veto wprowadzała zasadę trójpodziału władzy ograniczała prawa szlachty - gołoty zwiększała prawa mieszczan obejmowała ochroną prawną chłopów.

3. Przeciwnicy konstytucji zawiązali  konfederację targowicką – 1792 r.4. Wojna w obronie Konstytucji 3 maja – 1792 r.:

bitwa pod Zieleńcami pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego

bitwa pod Dubienką pod dowództwem gen. Tadeusza Kościuszki na pamiątkę zwycięstwa pod Zieleńcami Stanisław August

Poniatowski ustanowił Order Virtuti Militari ze względu na przewagą armii carskiej król postanowił skapitulować.

5. II rozbiór Polski – 1793 r.6. Sejm rozbiorowy w Grodnie – 1793 r.:

zatwierdził II rozbiór Polski

unieważnił Konstytucję 3 maja przywrócił dawne zasady ustroju Polski (liberum veto i wolną elekcję).