Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej

Wykład V

Unia celna

2

Unia celna

� Cła w handlu zniesione w 1968 r.

� Pełne zniesienie ograniczeń w handlu w 1993 r.

� Unia posiada wyłączną kompetencję w zakresie podejmowania decyzji niezbędnych do funkcjonowania tej sfery polityki integracyjnej

3

Skutki wprowadzenia unii celnejEfekty statyczne

� Przesunięcie handlu –zastępowanie importu z krajów

trzecich towarami pochodzącymi z ugrupowania

� Kreacja handlu –powstanie nowych strumieni obrotów handlowych. Jest wynikiem specjalizacji produkcji oraz zastępowaniem mniej efektywnej produkcji krajowej tańszymi produktami produkowanymi w innym kraju członkowskim unii celnej.

� Efekt produkcyjny

� Efekt konsumpcyjny

� Ekspansja handlu

4

Kraj importuje dobra z rynku światowego po cenie Pwpowiększonej o stawkę celną t.

Utworzenie unii celnej powoduje zniesienie barier celnych i spadek poziomu cen w krajach członkowskich do poziomu Puc oraz ustalenie nowej taryfy dla krajów trzecich Pw+t*

Skutki utworzenia Unii Celnej

SD

Pw+t

PwPuc

Pw+t*

A DB CE F

Import w warunkach unii celnej

Import przed integracją

5

Efekty statyczne

W wyniku utworzenia unii celnej ma miejsce nowy zwiększony przepływ towarów, z czego BC zastępuje strumień dóbr, który pochodził z innych krajów świata.

Efekt kreacji handlu symbolizuje odcinek EB oraz CF.

W ogólnym bilansie handel wzrósł (EB+CF > BC)

SD

Pw+t

PwPuc

Pw+t*

A DB CE F

Efekt kreacji

Efekt przesunięcia

Efekt kreacji

6

Skutki wprowadzenia unii celnejEfekty dynamiczne

� Korzyści skali

� Wzrost presji konkurencyjnej i zmniejszenie marŜ cenowych

� Rozwój handlu wewnątrzgałęziowego

� Wzrost inwestycji

7

Fundamentalne zasady rynku wewnętrznego

� Swobodny przepływ towarów

� Swobodny przepływ usług

� Swobodny przepływ kapitału

� Swobodny przepływ osób

8

Fundamentalne zasady Rynku Wewnętrznego

Swobodny

przepływ towarów

europa.eu/pol/images/cust/overview-cust-1.jpg

9

Swoboda przepływu towarów

Państwa członkowskie nie mogą nakładać ograniczeń na import czy eksport do i z innych państw członkowskich, o ile nie istnieją obiektywne względy polityki publicznej.

Czynniki ograniczające swobodę wymiany� Opłaty celne� Ograniczenia parataryfowe� Ograniczenia ilościowe� Ograniczenia pozataryfowe� Ograniczenia walutowe

10

� Zasada swobodnego przepływu dotyczy wyłącznie produktów pochodzących z państw UE oraz takich, które zostały z legalny sposób wprowadzone na terytorium UE.

� Państwa członkowskie mają obowiązek zagwarantowania bezpieczeństwa produktów znajdujących się na wspólnym rynku.

Wszystkie towary wyprodukowane zgodnie z przepisami unijnymi muszą być oznakowane logo „ ”

Swoboda przepływu towarów

11

� Przepisy dotyczące higieny i stanu zagroŜeń na kaŜdym etapie produkcji (HACAP,TQM, ISO)

� Zapewnienie konsumentowi maksymalnych informacji o nabywanym produkcie (etykiety, skład, wartość odŜywcza, obecność substancji dodatkowych, data przydatności, sposób uŜycia, właściwości zapobiegania lub wspomagania leczenia chorób, dodatkowe oznaczenia)

� Odpowiedzialność państwa za wadliwe produkty wyprodukowane lub dopuszczone do handlu na jego terytorium

� Ochrona przed nieuczciwymi klauzulami lub reklamą wprowadzającą w błąd

� Obowiązek uŜywania języka danego kraju w przygotowaniu etykiet, instrukcji obsługi, warunków gwarancji itp.

Wymogi swobodnego przepływu towarów rolno-spoŜywczych i przemysłowych

12

Jednolity system podatkowy

� Zasada niedyskryminacyjnego obciąŜania podatkami towarów krajowych i importowanych

� Zasada opodatkowania w kraju przeznaczenia

� Od 1993 r. kaŜdy kraj członkowski stosuje standardową stopę podatku VAT nie niŜszą niŜ 15%. MoŜliwe jest wprowadzenie jednej lub dwóch stawek preferencyjnych, nie niŜszych niŜ 5%

13

� Sposób na konkurowanie na rynku wewnętrznym� Chroniona nazwa pochodzenia – jakość lub cechy charakterystyczne

produktu są głównie lub wyłącznie związane ze szczególny otoczeniem geograficznym, w którym dany wyrób jest produkowany

� Chronione oznaczenie geograficzne – produkt musi być wytwarzany w regionie, którego nazwę nosi

� Świadectwo szczególnego charakteru – szczególna (tradycyjna)receptura, skład, sposób produkcji

� Rejestracja produktu chroni przed:� wykorzystaniem nazwy,� zawłaszczeniem, imitacją, aluzją� innymi praktykami mogącymi wprowadzać w błąd

Produkty regionalne

14

Przykładowe produkty regionalne z obszaru Wielkopolski

� ser liliput wielkopolski� gzik wielkopolski� ser smaŜony� chleb z komorowa� andruty kaliskie� wędzonka krotoszyńska� kiełbasa biała parzona wielkopolska� kiełbasa nowotomyska� piwo czarne� domowe soki tłoczone na zimno ześwieŜych

owoców ziemi kaliskiej� szare kluski� olej z pestek dyni wielkopolski� olej rzepakowy wielkopolski

Województwo: Liczba produktów:

dolnośląskie 18

kujawsko-pomorskie 16

lubelskie 44

lubuskie 7

łódzkie 29

małopolskie 31

mazowieckie 10

opolskie 43

podkarpackie 69

podlaskie 37

pomorskie 77

śląskie 82

świętokrzyskie 17

warmińsko-mazurskie 18

wielkopolskie 46

zachodniopomorskie 8

RAZEM: 552

Produkty regionalne -Wielkopolska

15

Ograniczenia swobodnego przepływu towarów

� zagroŜenia porządku i bezpieczeństwa publicznego

� zagroŜenia moralności publicznej

� ochrona zdrowia i Ŝycia ludzi

� zagroŜenia Ŝycia roślin i zwierząt

� ochrona dóbr kultury (zakaz wywozu antyków, dział sztuki)

� ochrona własności przemysłowej

� ochrona środowiska naturalnego

16

Dynamika integracji handlowej (2000-2007) Import dóbr

17

Import dóbr przemysłowych (% PKB)

18

Stopień integracji UE Import dóbr

19

Stopień integracji UE Eksport dóbr

20

Fundamentalne zasady Rynku Wewnętrznego

Swobodnyprzepływ usług

21

Sektor usług w UE

� Sektor usług generuje ok.70% dochodów powstających w UE oraz 70% miejsc pracy

� Główne źródło zatrudnienia pracownikówwykwalifikowanych

� 5% usług podlega wymianie na Wspólnym Rynku� Niewykorzystanie potencjału rozwojowego dla świadczenia usług i

miejsc pracy � NajniŜszy poziom konwergencji cenowej na rynku wspólnotowym

� NajwyŜszy wpływ na wzrost cen� Najwięcej utrudnień w funkcjonowaniu wolnego rynku

(bariery administracyjne i ukryte środki dyskryminacyjne)

22

Dynamika integracji handlowej (2004-2007) Eksport usług

23

Dynamika integracji handlowej (2004-2007) Import usług

24

Kanały przepływu usług

� Wymiana międzynarodowa (transport, telekomunikacja, konsulting, usługi finansowe)

� Utworzenie oddziału/filii (usługi bankowe, audytorskie)

� Konsumpcja usług poza granicami kraju (turystyka)

25

Przepływ usług vs przepływ pracowników

� Bez zniesienia barier w swobodnym przepływie pracowników nie moŜna mówić o swobodnym przepływie usług

� Coraz trudniej odróŜnić pracownika od usługodawcy

� Przemienianie się pracownika w usługodawcę zwiększa jego efektywność oraz przystosowanie do zmian

26

Bariery przepływu usług

� Bariery prawne� Procedury zakładania działalności gospodarczej� Funkcjonowanie monopoli państwowych – brak dostępu strony trzeciej

(poczta, telekomunikacja, energetyka)� Ograniczenia terytorialne � Wymagania obywatelstwa (np. członkostwo w radach nadzorczych)� Procedury autoryzacyjne, nostryfikacyjne, uznawania kwalifikacji� Wymagania formy prawnej

� Bariery świadczenia usług� Zatrudnienie (czasowe delegowanie do pracy za granicą, zatrudnienie

czasowe pracowników z innych krajów członkowskich, świadczenia otrzymywane w przypadku zwolnienia)

� Świadczenie usług biznesowych poza granicami kraju� Wykorzystanie maszyn i urządzeń

27

� Promocja (np. konieczność dokonania autoryzacji przed wejściem na rynek; zakazy reklamy produktów, profesji (zakazy prawne bądź „codes of good conduct”)

� Dystrybucja(np. funkcjonowanie monopoli, konieczność posiadania przedstawicielstwa regionalnego)

� SprzedaŜ (np. róŜnice w formach wystawiania faktur, terminy regulowania zobowiązań, regulacje cenowe, opodatkowanie, koncesje)

� Usługi posprzedaŜowe(warunki gwarancji, dostępność napraw serwisowych)

� Inne (bariery informacyjne, językowe,

Bariery przepływu usług

28

Pierwsza dyrektywa usługowa (2004)

� Celem dyrektywy było � umoŜliwienie konkurencji transgranicznej� rezygnacja z konieczności wypełniania procedur administracyjnych. � zniesienie utrudnień ograniczających swobodę świadczenia usług lub swobodę

przedsiębiorczości.

� Reguła kraju pochodzenia -świadczenie usług w Unii odbywa się wg prawa państwa, z którego pochodzi usługodawca. Reguła dotyczyłaby zarówno warunków dostępu, jak i wykonywania działalności usługowej, w tym umów zawieranych przez usługodawcę oraz wynagrodzeń.

� Ustalenie mechanizmu pomocy dla usługobiorców w załatwianiu niezbędnychformalności, w tym ułatwień w wydawaniu pozwoleń (np. jedno miejsce do załatwiania wszelkich spraw (tzw. one-stop shops) oraz usunięcie wszelkich wymagań wobec usługodawców, które Trybunał Europejski uznał w sowich orzeczeniach za niedopuszczalne.

29

Dyrektywa usługowa (2006)

� zastąpienie zasady kraju pochodzenia zasadą wolności świadczenia usług

� ograniczenie zakresu działania dyrektywy, z którego wykluczono usługi zdrowotne, usługi uŜyteczności publicznej, finansowe, transportowe, portowe, audiowizualne, jak równieŜ gry hazardowe i działalność agencji ochrony,

� wprowadzenie wyraźnych zapisów mówiących o tym, iŜ dyrektywa nie moŜe naruszać prawa pracy, ani praw socjalnych w państwach członkowskich.

� zmniejszanie istniejących utrudnień w kwestii procedur podejmowania i prowadzenia działalności usługowej (poprzez tworzenie pojedynczych punktów kontaktowych, gdzie usługodawca będzie mógł załoŜyć firmę i uzyskaćposzukiwane informacje). Powinna przy tym istnieć moŜliwość załatwienia tych spraw drogą elektroniczną.

30

� Szacowane efekty wdroŜenia dyrektywy na poziomie UE:do 2025 r:� Wzrost eksportu usług (30-65%)� Wzrost inwestycji w sferze usług (20-35%)� Wzrost produktywności w sektorach usługowych (0,8%)� Wzrost stopy zatrudnienia (0,85%)� Wzrost ogólnego poziomu wymiany w UE ( 1,5%)� Wzrost stopy PKB (0,2%), konsumpcji (0,4%), płac realnych (0,5%)

� Szacowane efekty wdroŜenia dyrektywy dla Polski:� Wzrost eksportu (1,3% rocznie) � Wzrost stopy PKB (0,2% rocznie), � Wzrost konsumpcji (0,3% rocznie), � Wzrost płac realnych (0,3 % rocznie)

Szacowane efekty wdroŜenia dyrektywy usługowej

31

Polska w unii celnej

Stopień integracji handlowej

32

Wskaźniki handlu zagranicznego jako % handlu z pozostałymi krajami UE-25

Kraj 1999 2002 2004 2007

Słowacja 88,4 88,2 85,2 84,6

Czechy 86,6 84,7 86 83,6

Holandia 81,8 80,1 79,5 77,6

Polska 80,9 80,3 79,1 76,9

Węgry 82,4 81,8 79,4 73,6

Łotwa 77,6 77,7 77,3 72,2

Estonia 85,8 81,6 80,3 70,1

Hiszpania 73,4 74,5 73,9 70,1

Dania 70,7 69,5 70,4 69,9

Litwa 73,5 69,2 66,9 64,3

Francja 65 64,6 65,4 64,1

Niemcy 65 62,7 63,7 63,7

Irlandia 67,2 65,9 62,8 63,2

Włochy 62,9 59,3 60 58,1

Finlandia 65,2 61 57,9 56,5

Grecja 60,8 52,3 54,8 54,1

Malta 49 47,4 49,4 49,4

Kraj 1999 2002 2004 2007

Czechy 76,4 72,3 79,9 79,7

Austria 81,7 79,9 81,4 78,6

Estonia 73,1 68,6 73,6 78,5

Łotwa 75,3 77,2 75,5 77,3

Portugalia 78,8 79,7 77 75,3

Słowacja 74,3 72,7 78,4 73,6

Dania 73,4 74,6 70,7 72,9

Polska 71,8 69,3 74,8 72,7

Irlandia 62,8 67 65,8 69,9

Francja 68,4 68,2 69,1 68,3

Litwa 60 56,5 63,3 68,1

Węgry 70,8 63,7 66,9 67,2

Niemcy 65,5 65,1 65 63,8

Hiszpania 69,8 68,9 67,6 62,8

Włochy 64,5 61 60,4 55,6

Grecja 68,1 53,7 57,9 55,3

Holandia 57,1 55 52,9 49,9

Eksport Import

33

Dynamika wzrostu handlu

34

Stopień otwartości gospodarki polskiej względem rynku wewnętrznego

35

Dziękuję za uwagę