SKRYPT DLA NAUCZYCIELI

ELKA KROPELKAW AKADEMII ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

1

Spis tematów

Przedszkole / dzieci 5-6 letnie /

I - Woda wokół nas 2

Szkoła podstawowa / klasy I-III /

II - Obieg wody w przyrodzie 4

III - Wyprawa nad rzekę 6

Szkoła podstawowa / klasy IV-VI /

IV - Wpływ działalności człowieka na środowisko wodne 8

V - Wycieczka do oczyszczalni ścieków 10/zajęcia terenowe/

Prz

ed

szko

le d

zie

ci 5

-6 le

tnie

TEM

AT

I

2

Woda wokół nas

Cele:

uświadomienie znaczenia wody dla życia na Ziemi, nie tylko dla ludzi, ale również dla zwierząt i roślinpodnoszenie świadomości w zakresie naszego wpływu na istniejące zasoby wody pitnej na świecierozumienie potrzeby oszczędzania wody

Środki dydaktyczne:

globus, po dwie sztywne karteczki (czerwona i niebieska) dla każdego dziecka, obrazki przedstawiające to co zanieczyszcza wodę i to co jej nie szkodzi, obrazki przedstawiające podstawowe zachowania ludzi sprzyjające i niesprzyjające oszczędzaniu wody (niekoniecznie - można zastąpić pytaniami), biały papier, farby akwarele, dwie przezroczyste miseczki (w jednej czysta woda w drugiej zabrudzona), szklanka/plastikowy, przezroczysty kubeczek z czystą wodą, wycięte z niebieskiego, samoprzylepnego papieru uśmiechnięte kropelki wody

Metody dydaktyczne:

pogadankarozmowa kierowanazadania praktyczne, ekspresyjne

Przebieg zajęć:

W ramach wprowadzenia do tematu nauczyciel czyta dzieciom opowiadanie:

Pewnego wiosennego poranka, ,,król” lasu – niedźwiedź Bazyli, wyszedł na spacer ze swoim synkiem Pazurkiem. Kiedy się zmęczyli, usiedli pod drzewem i zasnęli. Obudził ich jazgot leśnej plotkary – sroki Złodziejki. Bazyli powiedział do syna: ,,wracamy do domu, bo ta plotkara zawsze skrzeczy, gdy przeczuwa deszcz”. Nie minęło pół godziny, gdy zaczęło padać. Pazurek narzekał, że pogoda się popsuła, a ten deszcz jest niepotrzebny.

Widzisz synku, tu się mylisz. Deszcz to woda, a woda to życie, a życie to ten las, to my wszyscy.Jak to – zdziwił się mały miś – woda jest potrzebna do życia? Nie tylko potrzebna, ale konieczna. Wszystkim roślinom i zwierzętom. Dla największego dębu z naszego lasu i najmniejszej mrówki brak deszczu oznacza śmierć. Bez wody nic nie urośnie, nikt nie przeżyje, cały nasz świat może zginąć. Czy chcesz Pazurku mieszkać na pustyni, gdzie rośliny to rzadkość, a woda to skarb?Nie, tato – odpowiedział mały miś – tak sobie myślę, niech ten skarb z nieba sobie pada, a kiedy przestanie, to znów zaświeci słońce.Masz rację synku, a wtedy pójdziemy na spacer.

_

__

_

_

(źródło: Opowiadania o wodzie, polecają Agatka i Martynka kl.IIa "Spacer", http://szkolamysleniamini2.nq.pl/index.php?sec=pobierz_plik&id=20637&typ=projekt&q=1289)

Prz

ed

szko

le d

zie

ci 5

-6 le

tnie

TEM

AT

I

3

Po przeczytaniu opowiadania nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat wysłuchanego tekstu zadając dzieciom pytania, np.:

Kto był na spacerze i gdzie?Kto obudził Bazylego i Pazurka?Dlaczego bohaterowie opowiadania musieli wracać do domu?Dlaczego roślinom potrzebna jest woda?Czy musi padać deszcz i dlaczego?Czy ludzie potrzebują wody i czy tylko do picia?Czy na świecie jest dużo wody i czy każda woda nadaje się do picia (woda słodka i słona)?Czy mielibyśmy łatwy dostęp do żywności, gdyby nie było wody?

Następnie nauczyciel pokazuje dzieciom globus. Wskazuje dzieciom, gdzie są lądy, a gdzie morza i oceany. Wyjaśnia dlaczego właściwie, pomimo że większa część globusa jest niebieska, należy oszczędzać wodę.

Zadanie I

Dzieci biorą do rączek karteczki, niebieską (dobrze) i czerwoną (źle). Nauczyciel pokazuje dzieciom wcześniej przygotowane ilustracje, bądź zadaje pytania, a dzieci odpowiadając podnoszą odpowiedni kolor karteczki. Przykłady:

pływające dzieci w jeziorze pod opieką ratownika,rodzina na pikniku nad rzeką pozostawiająca śmieci po swojej zabawie,wylewanie środków chemicznych do rzeki, jeziora, morza, rowu melioracyjnego,mycie zębów przy niezakręconym kranie,człowiek wyrzucający worek ze śmieciami do stawu,wędkujący tata z synem nad rzeką,spadające z drzew liście do rzeki.

W trakcie realizacji tego zadania, prowadzący wyjaśnia dzieciom skutki negatywnych zachowań ludzi oraz porusza podstawowe zasady oszczędzania wody.

Zadanie II

Nauczyciel pokazuje dzieciom miseczki z czystą i brudną wodą. Zadaje pytanie, w której wodzie można się umyć, lub w której wodzie przeżyłaby rybka, żabka, i dlaczego?

Zadanie III

Dzieci ustawiają się w kółeczko i podają sobie kubeczek z wodą, tak aby żadna kropelka się nie wylała. Po zakończeniu zadania nauczyciel przykleja dzieciom uśmiechnięte kropelki wody. Na zakończenie zajęć nauczyciel rozdaje dzieciom karteczki i farby. Dzieci malują prace na dowolny temat związany z wodą: np.: szklankę wody, deszcz, morze, rzekę, itp.

Prowadzący prosi dzieci, aby nauczyły rodziców, rodzeństwo myć zęby przy zakręconej wodzie.

Zadanie domowe

Szko

ła p

od

staw

ow

a k

lasy

I-II

I TE

MA

T II

4

Obieg wody w przyrodzie

Cele:

poznanie i zrozumienie zjawisk oraz procesów zachodzących podczas obiegu wody w przyrodziepodnoszenie świadomości w zakresie naszego wpływu na jakość i ilość wody pitnej na świeciepoznanie wody we wszystkich stanach skupienia

Środki dydaktyczne:

globus lub mapa świata, tablica/ilustracja pokazująca obieg wody w przyrodzie, czajnik elektryczny, przezroczyste naczynie na wodę, kostki lodu/śnieg (w zależności od pory roku), lusterko/szybka, kartki papieru o dużym formacie A2 lub A3, długopisy, kredki, ołówki

Metody dydaktyczne:

rozmowa kierowanazadania praktyczne, ekspresyjne

Przebieg zajęć:

Nauczyciel wita dzieci i w celu określenia tematu zajęć czyta dzieciom zagadkę:

Co tak wygląd zmieniać może?Gdy jest jej dużo zwie się morzem,a gdy ilość jest niewielka,to jest kropla lub kropelka.Gdy jest ciepło, wtedy płynie,a na lód twardnieje w zimie. (woda)

Następnie pokazuje dzieciom globus i wyjaśnia, że woda z oceanów, mimo że jest jej dużo, nie nadaje się do picia dla ludzi i dla zwierząt, jak również podlewania roślin. Wyjaśnia również, iż pomimo tego, że bezpośrednio nie możemy korzystać z wody z ww. akwenów, są one bardzo istotne dla zachowania równowagi w obiegu wody na świecie. Odnosząc się do niewielkiej ilości wody pitnej na Ziemi, ważnym jest, aby nauczyciel w kilku słowach zwrócił dzieciom uwagę na konieczność oszczędzania jej zasobów.

Kolejnym etapem zajęć jest wyjaśnienie obiegu wody w przyrodzie. Nauczyciel pokazuje dzieciom w dowolnej formie (tablica, ilustracja, ksero, slajd, itp.) schemat krążenia wody. Przy omawianiu schematu nauczyciel prosi dzieci o wyjaśnienie, co kryje się pod pojęciem obiegu wody w przyrodzie i jak to się dzieje, że ona krąży.

W celu wprowadzenia do tematu prowadzący zadaje dzieciom pytania:

Skąd się bierze deszcz?Czy dzieci znają inne opady atmosferyczne, jakie?Jaka woda potrzebna jest do życia na Ziemi?Jakie zbiorniki wodne są dzieciom znane?Dlaczego potrzebna jest woda na Ziemi?Czy jest dużo, czy mało wody na świecie?

Szko

ła p

od

staw

ow

a k

lasy

I-II

I TE

MA

T II

5

Zadanie I

Do wcześniej przygotowanego naczynia dzieci wrzucają kostki lodu lub śnieg. Podczas prowadzonych zajęć będą obserwować co dzieje się w naczyniu. Dzieci poznają wodę w stałym stanie skupienia. Nauczyciel wyjaśnia w jakich warunkach woda zmienia się w lód.

Zadanie II

Prowadzący zagotowuje w czajniku wodę. Przelewa ją do naczynia. Dzieci przyglądają się parującej wodzie. Nauczyciel wyjaśnia, że pod wpływem temperatury woda zmieniła stan skupienia. Początkowo była cieczą a następnie zmieniła się w stan lotny. Kolejnym etapem doświadczenia jest przyłożenie lusterka/szybki nad parującą wodę, w taki sposób, żeby para wodna mogła się skroplić. Nauczyciel wraz z grupą wyciąga wnioski. Wyjaśnia dzieciom, że duży wpływ na to, w jaki sposób zachowuje się woda, ma temperatura otoczenia, w którym się znajduje. Prowadzący zwraca dzieciom uwagę na topniejące kostki lodu. Zaznacza, że mimo, iż tego nie widać, woda paruje w każdej temperaturze.

Zadanie III

Wspólne rysowanie schematu obiegu wody w przyrodzie. Nauczyciel dzieli klasę na grupy 4-5 osobowe. Rozdaje dzieciom duże kartki, daje kredki, ołówki. Dzieci w grupach, a prowadzący na tablicy, zaczynają tworzenie schematu od narysowania, obok lądu, dużego zbiornika wodnego. Prowadzący zadaje pytanie, w jakiej porze roku występuje największe parowanie? (lato). A co jest potrzebne, żeby było ciepło? (słońce). Dzieci na swoich pracach rysują słońce. Następnie prowadzący wraz z grupą zaznaczają na schemacie (strzałkami), w którą stronę unosi się para. Należy tu wyjaśnić uczestnikom, że im wyżej jest para, tym jest zimniejsze powietrze (można podać przykład z wędrówek górskich lub wspomnieć, że są na świecie takie góry, gdzie śnieg nie topnieje przez cały rok). Następnie nauczyciel zadaje grupie pytanie, co powstaje z dużej ilości pary wodnej? (chmury). Należy uzupełnić schemat o chmury. Co się dzieje z chmurami na niebie? (poruszają się dzięki wiatrowi). Uczestnicy rysują strzałeczki. Chmury przemieszczają się nad ląd. Przypominając dzieciom poprzednie zadanie, prowadzący zadaje grupie pytanie, co dzieję się z dużą ilością pary wodnej? (skrapla się, pada deszcz). Uzupełnienie obrazka o kropelki wody spadające na ziemię. Czy z chmur pada wyłącznie deszcz? A co dzieje się z parą wodną zimą? (śnieg/lód). Następnie zadaje pytanie, co dzieję się z opadami na ziemi? (zwrócenie uwagi dzieci na eksperyment z zadania pierwszego, wsiąkają w glebę, wpadają do jezior i rzek). Wyjaśnia, że w tym momencie proces parowania zaczyna się od początku. Dlatego też mówimy o obiegu wody w przyrodzie.Po zakończeniu rysowania nauczyciel wyjaśnia dzieciom, iż parowanie nie występuje tylko na powierzchni zbiorników wodnych, choć tu jest największe, ale również z powierzchni gleby, drzew, roślin, ludzi, zwierząt. Wszystkie organizmy żywe potrzebują wody do życia i wszystkie ją wydalają poprzez proces parowania. Zajęcia kończą się oglądaniem prac dzieci.

Zadanie domowe

Nalać do słoika wodę, zaznaczyć pisakiem ilość wody w naczyniu i postawić na parapecie. Sprawdzić za kilka dni czy wody jest tyle samo.

Szko

ła p

od

staw

ow

a k

lasy

I-II

I TE

MA

T II

I

6

Wyprawa nad rzekę

Cele:

zapoznanie się i utrwalenie wiedzy o ekosystemie wodnym na przykładzie rzekiutrwalenie wiedzy o organizmach żywych zamieszkujących brzeg rzeki oraz wody rzeczneutrwalenie zasad bezpieczeństwa panujących nad i w pobliżu rzeki

Środki dydaktyczne:

mapa gminy, kilka słoików, lupa/szkło powiększające, sznurek, miarka, atlas roślin, atlas owadów, kompas, notatniki dla uczestników zajęć, blok techniczny A4, przybory piśmiennicze, aparat fotograficzny, ponumerowane niewielkie kartoniki

Metody dydaktyczne:

pogadankaobserwacja bezpośredniapomiar

Przebieg zajęć:

Prowadzący przed wyjściem w teren przypomina uczestnikom zajęć o zasadach bezpieczeństwa oraz informuje o odpowiednim zachowaniu, m.in. że:

Nauczyciel pokazuje dzieciom mapę gminy i prosi o zaznaczenie miejsca, w którym aktualnie się znajdują, a następnie znalezienie nazwy rzeki, strumienia, potoku, nad który wybiera się grupa. Prosi dzieci o odczytanie z kompasów kierunku, w którym mają się poruszać, żeby dotrzeć do celu.

w rzece występuje prąd rzeczny, mogą tworzyć się też wiry wodne,nie należy wchodzić do wody w pobliżu rur wodociągowych, zapór wodnych lub śluz,nie pozostawiać po sobie śmieci,nie zrywać zbyt dużo kwiatów jednego gatunku (w żadnym wypadku nie zrywać kwiatów gatunków chronionych),nie męczyć zwierząt i nie zakłócać im spokoju - złapane zwierzę można poobserwować, a następnie wypuścić na wolność; nie wyjmować ptasich jaj z gniazd, itp.

Prowadzący podczas wędrówki wzdłuż rzeki prosi uczestników, by przyjrzeli się obydwu brzegom rzeki i odpowiednio je nazwali (stromy, płaski, łagodny, urwisty). Kolejnym etapem obserwacji jest określenie, jakiego rodzaju jest rzeka i w jaki sposób kształtuje się jej koryto. Czy prąd jest silny i szybki, czy woda przepływa wolno i spokojnie.

Zadanie I

Szko

ła p

od

staw

ow

a k

lasy

I-II

I TE

MA

T II

I

7

Nauczyciel wyjaśnia, że to jaki charakter ma rzeka, zależy od ukształtowania terenu:

W górach potok górski gwałtownie spływa do doliny, tworzą się wodospady i kaskady. Dno koryta to głównie kamienie i żwir. W terenie pagórkowatym strumienie oraz rzeki przepływają między wzgórzami tworząc zakola lub meandry rzeczne. Nurt wodny jest raz spokojny a raz szybki i wartki, a dno koryta jest raczej piaszczyste bądź z drobnym żwirem.Na równinach rzeki płyną spokojnie, prąd wodny najsilniejszy jest w głównym nurcie rzeki (środkowa część). Dno rzeki to piach i muł, dlatego też woda bywa mętna. Na środku rzeki często tworzą się łachy piasku.

Nauczyciel prosi o określenie kierunku, w którym płynie rzeka za pomocą kompasów. Jeżeli nad rzeką jest most (pomost), dzieci mogą zmierzyć głębokość wody. Do sznurka przywiązać kamień i powoli zanurzać go w wodzie, gdy dotknie dna wyciągnąć ostrożnie. Następnie za pomocą miarki zmierzyć mokrą część sznurka.

Ważnym jest, aby nauczyciel, w trakcie wycieczki, zwrócił uwagę uczniów na niewielką ilość cieków i zbiorników wodnych, zarówno w Polsce jak i na świecie, które charakteryzują się wysoką klasą jakości wód. Wypowiedź powinien podsumować potrzebą oszczędzania zasobów wodnych, również w ujęciu globalnym.

Zadanie II

Prowadzący proponuje stworzenie małego zielnika z roślinnością rzeczną oraz małego atlasu owadów. Dzieli klasę na dwie grupy. Jedna grupa zajmuje się szukaniem roślin: zerwaniem po jednej sztuce każdego gatunku (zanim się zerwie jakąś roślinę należy sprawdzić w atlasie roślin, czy nie jest pod ochroną). Mogą to być liście z drzew rosnących nad rzeką wraz z ich owocami lub kwiatostanami, rośliny nadbrzeżne, wodne. Następnie na kartkę z bloku technicznego przykleić znalezisko. W atlasie roślin odnaleźć jego nazwę i podpisać. Druga grupa zajmuje się światem fauny. Pod kamieniami i na powierzchni wody żyje mnóstwo owadów. By lepiej je obejrzeć można spróbować złapać je do słoika z wodą, a następnie sfotografować z ponumerowanym kartonikiem. Wypuścić owada. W notatniku pod odpowiednim numerem z kartonika zapisać nazwę gatunku, po wcześniejszym sprawdzeniu w atlasie zwierząt. Nad rzeką żyją również płazy i ptaki. Można spróbować je sfotografować, a następnie odszukać ich nazwę. Jako znalezisko można potraktować ptasie pióro i wkleić je do atlasu.

Podsumowaniem zajęć może być zorganizowanie w szkole gazetki, wystawy lub innej formy przedstawienia znalezisk, tak by inni uczniowie mogli zapoznać się z florą i fauną występującą w pobliżu szkolnego potoku, rzeki, strumienia. Jeśli uczestnicy zauważyli, bądź znaleźli rośliny/zwierzęta chronione (rzadkie) podczas wycieczki, mogą dodatkowo odnaleźć informacje na temat tych gatunków i wyjaśnić w jakich warunkach i dlaczego są one objęte ochroną.

Zadanie domowe

Wykonać dowolną techniką plastyczną plakat, makietę, obrazek z miejsca, w którym grupa obserwowała życie roślin i zwierząt żyjących w rzece i jej sąsiedztwie.

Szko

ła p

od

staw

ow

a k

lasy

IV-V

I TE

MA

T IV

8

Wpływ działalności człowieka na środowisko wodne

Cele:

zwrócenie uwagi na problem zanieczyszczania wód, głównie przez działalność człowiekapodnoszenie świadomości uczestników na fakt, że to w jakim środowisku żyjemy, zależy głownie od nas samych

Środki dydaktyczne:

ptasie piórka, miski (tyle ile będzie grup), woda, olej jadalny, proszek do prania, gumki recepturki/woreczki foliowe tzw. jednorazówki (dla każdego uczestnika), kolorowe karteczki samoprzylepne, flamastry/długopisy

Metody dydaktyczne:

doświadczenia praktyczne"burza mózgów"dyskusja

Przebieg zajęć:

Zamiast wstępu prowadzący czyta uczniom wiersz, a następnie wspólnie zastanawiają się jaki będzie temat zajęć.

Prowadzący rozdaje uczniom karteczki samoprzylepne i prosi, aby każdy napisał, co może spowodować zatrucie, zanieczyszczenie wody. Należy poinstruować uczestników zajęć, że nie chodzi tylko o pozostawianie odpadów nad brzegiem zbiornika wodnego, lecz również o działalność człowieka. Po wykonaniu tego zadania dzieci przyklejają karteczki do tablicy. Prowadzący odczytuje podane propozycje, a następnie zachęca

Zadanie I

Woda źródło: www.eko-sanok.pl/2/eko-wiersze

Płynie w rzece woda bystra,płynie sobie, płynie czysta.

Skąd wypływa? Dokąd zmierza?Jak długo już czas na Ziemi odmierza?

Wypłynęła ze źródełka,płynie, hen do morza.

Po drodze omija miasteczka,wioski, osady i Pomorza.

Użyźnia glebę, daje pokarm roślinom,poi zwierzęta, gasi ludzkie pragnienie,

w gorące dni daje ochłodę,a my zanieczyszczamy ten skarb – wodę.

Okazując niewdzięczność za ten dar,sami ryzykujemy skrycie,

jeśli zaprzepaścimy ten skarb,możemy stracić życie.

Szko

ła p

od

staw

ow

a k

lasy

IV-V

I TE

MA

T IV

9

młodzież do skomentowania wybranych przykładów. Jeśli w przykładach nie znalazły się takie propozycje jak: katastrofa tankowca, bądź wylewanie ścieków przemysłowych czy też bytowych do zbiorników wodnych, należy na nie zwrócić uwagę.

Zadanie II

Żeby łatwiej było uczniom wyobrazić sobie co dzieje się w wodzie, gdy dostaną się do niej zanieczyszczenia, nauczyciel proponuje doświadczenie. Dzieli klasę na kilka grup 4-5 osobowych. Każda grupa dostaje miskę w wodą oraz dla każdego ptasie piórko. Do miski z wodą dzieci wlewają olej. Nauczyciel wyjaśnia dlaczego olej nie łączy się z wodą i dlaczego pływa po jej powierzchni. Następnie każde dziecko bierze piórko i zamacza je w wodzie z olejem. Grupa ogląda jak wygląda pióro. Nauczyciel zadaje pytanie co stało się z piórem? (jest sklejone). Czy ptak, który wpadnie w rozlaną plamę ropy naftowej jest w stanie fruwać? Co dzieję się z innymi zwierzętami, które żyją w wodzie zanieczyszczonej olejem? Co ludzie mogą zrobić, żeby nie dopuszczać do takich katastrof? Czy tylko wypadki tankowców na morzach i oceanach są zagrożeniem dla ptactwa i innych gatunków zwierząt oraz roślin?

Zadanie domowe

Zastanowić się czym można zastąpić środki czystości i detergenty używane na co dzień w naszych domach, by były one bardziej przyjazne środowisku wodnemu. Podać kilka przykładów.

Nauczyciel rozdaje dzieciom gumki recepturki lub worki foliowe ("jednorazówki"). Każde dziecko zakłada sobie gumkę pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym lub dzieci nawzajem zaplątują sobie wokół palców woreczki. Następnie prowadzący prosi uczniów by spróbowali wyswobodzić się z pułapki bez pomocy drugiej ręki. Po chwili proponuje, aby zanurzyć ręce w wodzie i zadaje pytanie czy to pomogło. Zadanie ma na celu uświadomić uczestnikom co dzieje się z istotami żyjącymi w akwenach wodnych, gdy zaplączą się w podobne śmieci. Nauczyciel zwraca szczególną uwagę na powyższy problem, ponieważ śmieci pozostawiane przy brzegu, bądź wyrzucane do zbiorników wodnych zagrażają wszystkim żyjącym tam istotom, jak i zwierzętom korzystającym z tych miejsc jako wodopoju, np. w trakcie ptasich wędrówek.

Na zakończenie nauczyciel proponuje podsumowanie zadań, które zostały przeprowadzone na zajęciach oraz wyciągnięcie wniosków. Może zaproponować również, aby dzieci wybiegły myślami w przyszłość i zastanowiły się co się stanie, gdy ludzie nie będą dbali o czystość wód.

Zadanie III

Szko

ła p

od

staw

ow

a k

lasy

IV-V

I TE

MA

T V

10

Wycieczka do oczyszczalni ścieków- zajęcia terenowe -

Cele:

poznanie budowy oraz zasad działania oczyszczalni ściekówzapoznanie się z procesem oczyszczania i uzdatniania wodykształtowanie u uczestników wycieczki świadomości dotyczącej ilości ścieków produkowanych przez ludzi i zwrócenie uwagi na fakt, iż oczyszczenie zużytej wody jest procesem czasochłonnym i problematycznym

Środki dydaktyczne:

aparaty fotograficzne, mapa okolicy, kompas, notatniki, długopisy

Metody dydaktyczne:

prezentacja zakładu oczyszczania i uzdatniania wody przez pracowników placówkiwywiad z pracownikamidyskusja kierowana

Przebieg zajęć:

W miejscu zbiórki nauczyciel informuje uczniów o konieczności zachowania szczególnej ostrożności w oczyszczalni ścieków, podporządkowaniu się osobie oprowadzającej, nie dotykaniu żadnych urządzeń bez wyraźnego pozwolenia pracowników zakładu, itp.Prowadzący pokazuje uczniom mapę i prosi o znalezienie na niej miejsca, w którym się obecnie znajdują oraz o wskazanie miejsca, do którego się udadzą oraz określenia kierunku, w którym będą się poruszać, by dotrzeć do celu (odczyt z kompasu).

Przed dotarciem do oczyszczalni ścieków nauczyciel dzieli grupę na trzy zespoły. Podczas wycieczki każdy zespół skupi się nad innym problemem:

zespół I - budowa oczyszczalni ścieków, zespół II - etapy oczyszczania ścieków, zespół III - wywiad z pracownikiem zakładu.

Zespół I skupia się na kolejności oraz wyglądzie poszczególnych urządzeń potrzebnych w procesie oczyszczania ścieków (zlewnia, piaskownik, osadnik mechaniczny, komory napowietrzania, itd.). Jeśli jest taka możliwość, zespół tworzy dokumentację fotograficzną, opisową, szkice.

Zespół II koncentruje swoją uwagę na kolejności etapów oczyszczania ścieków (mechaniczny, biologiczny, chemiczny). Do swojej pracy wykorzystuje aparat fotograficzny oraz szkice i opisy.

Zadanie I

Szko

ła p

od

staw

ow

a k

lasy

IV-V

I TE

MA

T V

11

Zespół III przeprowadza na podstawie wcześniej przygotowanych pytań wywiad z pracownikiem, bądź pracownikami zakładu. Pytania powinny dotyczyć zagadnień związanych z funkcjonowaniem i rolą oczyszczalni ścieków:

ilość osób pracujących, wielkość zakładu, kiedy została wybudowana, skąd, jak i w jakiej ilości przywożone są ścieki oraz jaka jest maksymalna przepustowość oczyszczalni, jakie metody oczyszczania ścieków są wykorzystywane w zakładzie, co dzieję się z oczyszczoną wodą, czy prowadzony jest rejestr poprawy jakości okolicznych wód i cieków naturalnych od czasu, gdy istnieje oczyszczalnia, co dzieję się z osadami ściekowymi, które powstają w procesie oczyszczania.

Zadanie II

Prezentacja oczyszczalni ścieków przez pracowników zakładu.

Zadanie III

Po wycieczce, na kolejnych zajęciach przedstawiciele poszczególnych grup prezentują pozostałym uczestnikom swoje obserwacje. Przedstawiają je w dowolnej formie. Po zakończonych prezentacjach prowadzący zajęcia wyjaśnia, dlaczego temat zajęć musiał zostać zrealizowany na terenie oczyszczalni ścieków. Na zakończenie prowadzi z uczniami dyskusję dotyczącą konieczności oszczędzania wody oraz sposobów ograniczających jej zużycie. Dodatkowo, zadaniem uczniów będzie wybranie spośród wypisanych przez nauczyciela na tablicy organizmów, które świadczą o jej czystości oraz tych, które charakteryzują wody o dużym zanieczyszczeniu (m.in.: widelnice, jętki, chruściki, ważki, raki, wypławki, grzyby, rureczniki, ochotki, liczne bakterie). Warto w tym momencie zapoznać uczniów z definicją organizmów wskaźnikowych.

Zadanie domowe

Zadaniem uczniów będzie przekonanie rodziny (poszczególnych jej członków) do racjonalnego gospodarowania zasobami wody pitnej poprzez używanie jej w mniejszej ilości, ograniczenie stosowania detergentów, bądź stosowanie biodegradowalnych środków czyszczących.

12

Notatki

Notatki

Grafika i skład:

Michał Wróbel

e-mail: info@gaft.pl

Wydano na zlecenie:

Liga Ochrony Przyrody Okręg w Szczecinie

ul. Żubrów 1, 71-617 Szczecin, tel./fax: 91 422 46 91

e-mail: biuro@lop.szczecin.pl

Wydawca:

Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe POLO Paweł Olech,

ul. E. Romera 2, 71-246 Szczecin, polo@home.pl

ISBN 978-83-931330-6-2

Opracowanie merytoryczne:

Uczestnicy Akademii Managera

Zrównoważonego Rozwoju / 27-31.07.2013 r. /

Konsultacje:

Sławomir Kiszkurno