MISJE POKOJOWE NATO

W-3

Operacje pokojowe – to operacje wojskowe

zapobiegania, ograniczania, łagodzenia i

zakańczania działań wojennych między

państwami albo wewnątrz państwa

poprzez interwencję strony trzeciej na rzecz pokoju, zorganizowaną

i kierowaną przez organizację

międzynarodową przy użyciu personelu

wojskowego, policyjnego i cywilnego

do przywrócenia i utrzymania pokoju.

Operacje pokojowe - podobnie jak

operacje wsparcia pokoju -

prowadzone są na podstawie

prawnej, której źródłem może być

w pierwszej kolejności

Organizacja Narodów

Zjednoczonych, czy też inne organizacje

międzynarodowe.

Cel prowadzenia

operacji:- wsparcie

pokoju- zapewnienie

pokoju - utrzymanie

pokoju

O ile, w literaturze przedmiotu, pod pojęciem operacji

pokojowych rozumie się

wszelkie działania o charakterze

pokojowym których podstaw szukać

należy w rezolucjach ONZ,

o tyle operacje wsparcia pokoju to działania wyłącznie

militarne prowadzone metodami i

narzędziami walki zbrojnej.

Organizowanie i

prowadzenie operacji mieści

się w warunkach reagowania

kryzysowego, stanowi reakcję

wyłącznie na zagrożenia

o charakterze militarnym.

Operacje reagowania

kryzysowego NATO - Rada

Północnoatlantycka na wniosek państwa lub

grupy państw członkowskich

albo Sekretarza Generalnego

NATO podejmuje decyzję o udziale NATO w

operacjach reagowania

kryzysowego.

Wniosek zgłaszany jest na

prośbę Rady Bezpieczeństwa ONZ lub Stałej Rady OBWE,

rozpatrując go Rada

Północnoatlantycka poleca organom wojskowym NATO dokonania analizy

sytuacji oraz opracowanie

ogólnych planów przyszłej operacji.

Elementy planu:

koncepcję działania

zalecany skład

strukturę dowodzenia zaangażowanych sił

zadania

przewidywany czas wykonania

Organizacje wojskowe NATO

prowadzą również

konsultacje z

odpowiednimi organami ONZ

lub OBWE oraz z władzami

wojskowymi państw

członkowskich w sprawie

możliwości wydzielenia sił

i środków

potrzebnych do przeprowadzenia

operacji.

Po zapoznaniu się z planami

Rada Północnoatlantycka

podejmuje decyzje o udziale

sił Sojuszu w misji pokojowej. Rada

podejmuje również decyzje

o zakończeniu lub zmianie zadań w ramach operacji.

Zależnie od przyjętych ustaleń

Sekretarz Generalny NATO składa

okresowe raporty o przebiegu operacji do

ONZ.

Operacje pokojowe i

stabilizacyjne NATO

Operacje powietrzne lotnictwa NATO: Deny Flight i Deliberate Force -

wykonanie rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 781 i 816 o strefach zakazanych dla

lotnictwa zwaśnionych stron wojny na terenie byłej Jugosławii, oraz ochrony konwojów z

pomocą humanitarną, a także wsparcia powietrznego dla lądowych sił pokojowych

Narodów Zjednoczonych UNPROFOR, prowadzone pomiędzy 12 kwietnia 1993 roku

a 20 września 1995 roku.

Operacja Deny Flight – trwająca od 12 kwietnia

1993 roku do 20 grudnia 1995 roku wojskowa operacja

lotnicza Sojuszu Północnoatlantyckiego

mająca na celu egzekucję

ustanowionego przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ) zakazu lotów statków

powietrznych w określonych strefach

zakazu lotów nad terytorium Bośni

i Hercegowiny.

Istota operacji polegała na

zapobieganiu powtarzającym się

naruszeniom zakazu lotów wojskowych

statków powietrznych nad określonymi przez ONZ strefami oraz

wsparciu powietrznym dla

lądowych jednostek sił pokojowych

Narodów Zjednoczonych (UNPROFOR).

Liczba i rodzaj uzbrojenia walczących stron w Bośni i Hercegowinie w grudniu 1992 roku

Kategoria sprzętu Typ i kaliber

Siły zbrojne Serbskiej Republiki Bośni i Hercegowiny

Chorwackie siły zbrojne Bośni i Hercegowiny

Armia bośniacka

Czołgi M-84, T-55 ok. 350 ok. 105 ok. 15Bojowe wozy piechoty

BVP M-60, BVP M-80 200 30 10

Działa70, 100, 105, 122, 130, 152, 155 mm

1000 170 10

Wieloprowadnicowe wyrzutnie rakietowe

M-77 Oganj, M-87 Orkan 60 15 5

Działa bezodrzutowe 82, 105 mm 800 250 100

Moździerze 82, 120 mm 1200 300 200

Samoloty bojowe

MiG-21, J-21 Jastreb, G-2 Galeb, G-4 Super Galeb

45 1 -

Śmigłowce z uzbrojeniem

Gazelle, Bell 206 10 3 -

]

Wykaz sił i miejsc bazowania w początkowej fazie operacji "Deny Flight”

Państwo Typ samolotu Liczba Bazowanie

Holandia

F-16A Fighting Falcon 10 Villafranca

F-16A/R Fighting Falcon

4 Villafranca

Francja Mirage 2000 10 CerviaMirage F1 4 Istrana

Stany Zjednoczone

F-15 Eagle 12 Aviano

F/A-18 Hornet 12 USS "Theodore Roosevelt"

KC-135AREF Stratotanker 5 Siginella

NATO E-3 Sentry brak danych brak danych

Operacja Deliberate Force – militarna

operacja reagowania kryzysowego

przeprowadzona między 30 sierpnia a 20

września 1995 roku, stanowiąca wydzieloną część operacji lotniczej

Sojuszu Północnoatlantyckiego

"Deny Flight". Uderzenia lotnicze

w ramach operacji "Deliberate Force",

zapewniały wsparcie operacji pokojowej sił

pokojowych ONZ w Bośni i Hercegowinie UNPROFOR.

"Deliberate Force" była pierwszą w historii prawdziwą kampanią lotniczą NATO. Jej istota polegała na zapobieganiu powtarzającym się

naruszeniom zakazu lotów wojskowych statków powietrznych nad określonymi przez ONZ strefami bezpieczeństwa oraz wsparciu powietrznym dla jednostek UNPROFOR, przy wykorzystaniu aktywnych uderzeń lotnictwa NATO na jednostki lądowe zwaśnionych stron

naruszające wyznaczone przez ONZ strefy ochronne oraz na utrudniający wykonanie misji

zintegrowany system obrony powietrznej Republiki Serbskiej.

Operacja Deliberate Force

miała miejsce w czasie wojny w Bośni i Hercegowinie, toczącej się w

latach 1992-1995 wojny domowej,

która była najbardziej krwawym

konfliktem w Europie od

zakończenia drugiej wojny światowej.

Stronami konfliktu byli walczący o autonomię bośniaccy Serbowie

oraz władze Bośni i Hercegowiny, na której terenie toczyły się

główne walki, wraz ze skonfederowanymi z nimi od

pewnego momentu Chorwatami.

Bezpośrednią przyczyną

rozpoczęcia operacji była

dokonana przez bośniackich

Serbów masakra ludności

cywilnej w zdobytej i zajętej przez nich strefie

ochronnej ONZ w Srebrenicy.

Ekshumacja ofiar masakry muzułmanów w

Srebrenicy

Dowództwo wydzielonych sił NATO opracowało kilka planów

operacji składających się na ogólną operację o nazwie "Deliberate Force".

Nazwa ta pojawiła się po raz pierwszy na odprawie

zorganizowanej przez dowódcę Sojuszniczych Sił Powietrznych NATO Europy Południowej na początku sierpnia 1995 roku.

Temat spotkania brzmiał: "Operacje powietrzne w Bośni i Hercegowinie –

Deliberate Force"

Założenia planu kampanii powietrznej obejmowały:

uznanie bośniackich Serbów przez społeczność międzynarodową za agresora;

niezbędne mandaty udzielone przez ONZ i NATO;

brak przeciwdziałania ze strony Chorwacji w wypadku, gdy zajdzie konieczność wykonania uderzeń na terenie Krajiny;

neutralność Serbii;

dostępność środków lotniczych wydzielonych przez zaangażowane w operację państwa członkowskie Sojuszu; zgodę państw udostępniających bazy lotnicze na wykonanie operacji powietrznej z ich terytoriów; historyczne poczucie dominacji w regionie po stronie bośniackich Serbów; wojskowa przewaga bośniackich Serbów nad siłami Bośni i Hercegowiny; atakowanie bośniackich Serbów do zmiany stosunku sił na terenie Bośni i Hercegowiny.

Misja pokojowa IFOR w Bośni i Hercegowinie,

prowadzona między 20 grudnia 1995 a 20 grudnia

1996

Implementation Force (IFOR) –

międzynarodowe siły wojskowe pod

przywództwem NATO, na podstawie

mandatu ONZ w okresie od 20

grudnia 1995 do 20 grudnia 1996 prowadzące w

Bośni i Hercegowinie operację Joint Endeavour. Jej dowódcą był

brytyjski generał Sir Michael Walker.

Celem operacji była kontrola wprowadzenia

w życia ustaleń konferencji z Dayton

kończącej wojnę w Bośni. Zadaniem sił IFOR w

ramach operacji "Wspólny Wysiłek" było bezpieczne wykonanie

planu pokojowego. Mieściło się ono w

nowej skali potrzeb i problemów z

zakresu logistyki, wyposażenia i zdolności operacyjnych. Stronami

antagonistycznymi w konflikcie były Federacja Bośni i

Hercegowiny oraz Republiki Serbskiej.

Wojska NATO kontrolowały także

przekazanie pomiędzy stronami

kontroli nad spornymi terytoriami oraz

rozbrojenie z broni ciężkiej. Pomimo

pokojowego charakteru misji,

żołnierze IFOR wielokrotnie używali

broni w walce. Pierwszą taką

sytuacją był atak artyleryjski 23

sierpnia 1996 na pozycje oddziałów

serbskich, prowadzących ataki

moździerzowe.

Zadania sił IFOR:Bezpieczne wykonanie programu pokojowego, który opierał się na postanowieniu z Dayton

Zapewnienie stałego przestrzegania zawieszenia broni

Zabezpieczanie przekazywania kontroli na spornych terytoriach Doprowadzenie do wycofania się do baz własnego terytorium, sił z uzgodnionych stref rozgraniczających obszary objęte zawieszeniem, oraz zapewnienie rozgraniczenia sił Rozbrojenie z broni ciężkiej, przeprowadzenie zbiórki ciężkiego uzbrojenia do parków sprzętu i koszar oraz demobilizacja pozostałych sił Kontrola i zapewnienie bezpieczeństwa granicom i terenom przygranicznym Stworzenie warunków dla bezpiecznego, uporządkowanego i szybkiego wycofania sił ONZ, które nie zostały przeniesione do IFOR

Zabezpieczanie dostaw pożywienia

Kontrolowanie przestrzeni powietrznej nad Bośnią i Hercegowiną

Misja pokojowa SFOR w Bośni i Hercegowinie, prowadzona między 21

grudnia 1996 a 2 grudnia 2004.

SFOR, (ang. NATO's

Stabilisation Force – Siły

Stabilizacyjne NATO) – wojskowa

grupa międzynarodowa rozlokowana w

Bośni i Hercegowinie,

której przewodziło NATO.

Zasadniczym celem SFOR było

utrzymanie porozumienia z

Dayton.

SFOR działało w ramach operacji Operation Joint Guard (21 grudnia 1996 - 19 czerwca 1998) i Operation Joint Forge (20 czerwca

1998 - 2 grudnia 2004). Obecnie misję utrzymywania pokoju w tym rejonie pełnią wojska EUFOR

w ramach misji Althea.

Kampania lotnicza przeciw Jugosławii od 24 marca do

10 czerwca 1999.

Operacja Allied Force – przeprowadzona przez

siły Sojuszu Północnoatlantyckiego

(NATO) między 24 marca i 20 czerwca 1999 roku operacja

lotnicza w Federalnej Republice Jugosławii, mająca doprowadzić

do zakończenia czystek etnicznych na

terenie Kosowa i przywrócenia

wieloetnicznego charakteru tej prowincji oraz

wymuszenia procesu demokratyzacji

w Jugosławii.

Wobec nieskuteczności podejmowanych wcześniej działań dyplomatycznych

Sojusz Północnoatlantycki zdecydował się przeprowadzić operację militarną, którą nazwano „pierwszą w historii

wojną o prawa człowieka”. Wywołała doktrynalne i publiczne spory na temat tej interwencji humanitarnej, zwłaszcza

zaś jej podstaw prawnych.

Po raz pierwszy w historii

Sojusz Północnoatlanty

cki przeprowadził

operację wojskową bez

autoryzacji Organizacji Narodów

Zjednoczonych.

Interwencja NATO pogłębiła jednak

katastrofę humanitarną, jaka miała miejsce już

przed jej rozpoczęciem, toteż

− niezależnie od „Allied Force” −

Stany Zjednoczone, a następnie cały Sojusz, podjęły

drugą operację – skierowaną na

niesienie pomocy humanitarnej, pod

nazwą „Allied Harbour”.

Trzon wydzielonych do prowadzenia operacji sił członków NATO stanowiło 350 do 400 samolotów

różnego zastosowania, z czego najwięcej zapewniły Stany Zjednoczone. Kraj ten oddał do dyspozycji dowództwa operacji 250 maszyn, w tym dwadzieścia F-15E, czterdzieści F-16CG/CJ,

dziesięć A-10, dwanaście F-117, osiem B-52, dwa B-2 i dziesięć maszyn walki elektronicznej EA-

6B, uzupełniane przez samoloty wsparcia, takie jak latające cysterny czy samoloty wczesnego

ostrzegania (AWACS).

Obecność Kosovo Force (KFOR) w Kosowie od

12 czerwca 1999

Kosovo Force (KFOR) –

międzynarodowe siły pokojowe

NATO, działające na terenie Kosowa w ramach operacji wsparcia pokoju Joint Guardian.

Trwająca do dziś rozpoczęła się 12

czerwca 1999 roku na mocy mandatu ONZ, dwa dni po przyjęciu przez

Radę Bezpieczeństwa

ONZ rezolucji numer 1244.

Wprowadzenie do Kosowa pierwszych

oddziałów KFOR stało się możliwe

dzięki pomyślnemu zakończeniu operacji

lotniczej Sojuszu Północnoatlantyckiego Allied Force nad

Federalną Republiką Jugosławii, która

wymusiła na prezydencie Slobodanie

Miloševiću m.in. zgodę na

wprowadzenie do Kosowa

międzynarodowych sił pokojowych.

Decyzja o wysłaniu wojsk KFOR do Kosowa została

podjęta po fiasku „misji ostatniej

szansy” specjalnego wysłannika ze Stanów

Zjednoczonych, Richarda Holbrooke'a.

W obliczu kryzysu humanitarnego, który

zaistniał w efekcie ciągłych walk

pomiędzy Armią Wyzwolenia Kosowa

i wojskowo-policyjnymi

oddziałami Serbii i Czarnogóry.

W momencie rozpoczęcia misji w

skład KFOR wchodziło 50 000 żołnierzy z 30

państw, zarówno członków NATO, jak

i niezrzeszonych.

Wśród krajów, które wysłały do Kosowa najwięcej żołnierzy znajdują się m.in.

Wielka Brytania (19 000 żołnierzy), Stany Zjednoczone (7 000),

Francja (7 000), Niemcy (6 000), Włochy (5 000), Rosja (ok. 3 000), Holandia (2 000), Ukraina (1

300) i Hiszpania (1 200).

Swoje wojska wysłały również państwa członkowskie NATO: Belgia, Bułgaria, Czechy,

Dania, Estonia, Grecja, Islandia, Kanada, Litwa, Luksemburg, Norwegia, Polska, Portugalia,

Rumunia, Słowacja, Słowenia, Turcja i Węgry. Udział w KFOR biorą również wojska z państw

niebędących członkami NATO, w tym Argentyna, Armenia, Austria, Azerbejdżan,

Finlandia, Gruzja, Irlandia, Maroko, Malezja, Szwecja, Szwajcaria oraz Zjednoczone Emiraty

Arabskie.

Sektory Kosowa podzielone ze względu na dowodzenie

Celami wojsk KFOR są m.in.:

Stworzenie i utrzymanie warunków umożliwiających bezpieczne funkcjonowanie mieszkańców Kosowa w miejscu ich zamieszkania

Zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego

Monitorowanie, kontrolowanie oraz, jeżeli sytuacja tego wymaga, wymuszanie realizacji porozumień, na mocy których doszło do zakończenia konfliktu.

Rozbrojenie oraz likwidacja Wyzwoleńczej Armii Kosowa

Powstrzymywanie odradzania się konfliktu na terenie Kosowa

Wspieranie misji UNMIK ONZu.

Zabezpieczenie Cieśniny Gibraltarskiej po 11

września 2001 w ramach operacji Active Endeavour

Operacja Active Endeavour to

kryptonim operacji NATO, prowadzonej na Morzu Śródziemnym

po 11 września 2001 r. Jej celem jest ochrona statków cywilnych w

rejonie cieśniny Gibraltarskiej przed

atakami terrorystycznymi.

Decyzja o zabezpieczeniu szlaku była jednym z ośmiu

punktów planu operacyjnego

przyjętego po atakach 11 września.

Od początku trwania misji wojska NATO zabezpieczyły podróż 79 000

statków, z czego około 100 poddano szczegółowej kontroli. 480 statków skorzystało z eskorty sił NATO (stan

na 2006 rok).

Operacja prowadzona jest przez dwie grupy

operacyjne – Standing Naval Force

Mediterranean (Morze Śródziemne) i Standing Naval Force Atlantic (Atlantyk).

Zabezpieczenie Morza Śródziemnego

realizowane jest głównie przez siły

hiszpańskie, włoskie, tureckie i greckie. Eskortą statków przez cieśninę zajmują się siły

duńskie, niemieckie, norweskie i

hiszpańskie.

W operacji uczestniczy też Marynarka Wojenna, która wysyłała w rejon Morza

Śródziemnego następujące okręty:

ORP "Bielik" (styczeń – kwiecień 2005)

ORP "Gen. K. Pułaski" (marzec 2006)

ORP "Bielik" (październik 2006 – marzec 2007)

ORP "Gen. K. Pułaski" (lipiec – sierpień 2008)

ORP "Kondor" (październik 2008 – marzec 2009)

ORP "Bielik" (listopad 2010 – luty 2011)

ORP "Kontradmirał Xawery Czernicki" (14 marca 2011 – 18 czerwca 2011)

ORP Gen. K. Pułaski

Obecność Międzynarodo

wych Sił Wspierających Bezpieczeństwo (ISAF)

w Afganistanie od grudnia

2001.

Międzynarodowe Siły Wsparcia Bezpieczeństwa

(ang. International Security Assistance Force, ISAF) – struktura militarna istniejąca w ramach NATO,

zajmująca się utrzymaniem pokoju w

Afganistanie. Utworzona na mocy Porozumienia z

Bonn zawartego 5 grudnia 2001 i

usankcjonowana prawnie na mocy rezolucji nr 1386 Rady Bezpieczeństwa ONZ

z 20 grudnia 2001. 11 sierpnia 2003 siły ISAF

przeszły pod kierownictwo NATO.

Początkowo podstawowym

zadaniem ISAF było odbicie Kabulu oraz

pobliskiej bazy lotniczej w Bagram z

rąk talibów oraz nieformalnych grup zbrojnych, w celu

zapewnienia bezpiecznego

działania administracji

przejściowej pod wodzą Hamida

Karzaja.

Ważniejsze wydarzenia:

W lutym 2002 Korea Południowa wysłała do Afganistanu kontyngent medyczny, liczący 99 osób.

Między lutym a lipcem 2002 Portugalia wysłała w ramach misji ISAF zespoły sanitarny i lotniczy. W październiku 2002 w skład wojsk ISAF, dowodzonych przez Turcję, wchodziło 4650 żołnierzy z ponad 20 państw. W łączonym batalionie niemiecko-holenderskim służyło 1200 Niemców i 250 Holendrów. W marcu 2003 w skład wojsk ISAF wchodziło 4700 żołnierzy z 28 państw.

Ważniejsze wydarzenia:

W maju 2004 Turcja wysłała do Afganistanu trzy helikoptery oraz

personel pomocniczy, liczący 56 osób.

W sierpniu 2004 Portugalia wysłała 24 żołnierzy oraz samolot transportowy C-

130 Hercules. We wrześniu 2004 Hiszpania przysłała 800 żołnierzy, którzy weszli w skład

grupy szybkiego reagowania, Włochy – około 1000 żołnierzy, którzy weszli w skład rezerwy. Gruzja, wystawiając kontyngent 100 żołnierzy, stała się pierwszym państwem Wspólnoty

Niepodległych Państw, które wzięło udział w misji pokojowej w

Afganistanie.

Ważniejsze wydarzenia:7 czerwca 2003 w Kabulu doszło do

zamachu terrorystycznego; wypełniona materiałami wybuchowymi taksówka

zderzyła się z autobusem wiozącym 33 członków niemieckiego personelu ISAF. W

wyniku ataku śmierć poniosły cztery osoby, 29 było rannych. W zamachu zginął także jeden Afgańczyk, a kolejnych 10 odniosło

obrażenia. Badanie Care International wykazało, że w

Kosowie jeden żołnierz wojsk międzynarodowych przypada na 48

mieszkańców, w Timorze Wschodnim – na 86 mieszkańców, a w Afganistanie – na 5380

mieszkańców.

Wsparcie logistyczne Unii Afrykańskiej w

Darfurze w 2005

Na prośbę Unii Afrykańskiej 26 kwietnia 2005 r.,

NATO podjęło decyzję o wsparciu

logistycznym misji pokojowej w spornym

rejonie Darfur w Sudanie. Prośba Unii została pozytywnie rozpatrzona przez

Radę Północnoatlantycką. Misja koordynowana

jest z Europy. Unię

Afrykańską wspiera również Unia Europejska.

W ramach swoich zobowiązań, NATO transportuje żołnierzy uczestniczących w

misji, oraz szkoli ich w zakresie planowania strategicznego, procedur

operacyjnych i kartografii.W czasie operacji, NATO

przetransportowało do Sudanu 7 batalionów żołnierzy sił pokojowych (około 4 000 osób) z Nigerii, Gambii,

Rwandy i Senegalu.

NATO nie planuje wysyłania do Darfuru własnych wojsk.