Po upadku Księstwa Warszawskiego1. Podział ziem polskich po kongresie wiedeńskim:

a) Królestwo Polskie, inaczej: Królestwo Kongresowe, Kongresówka, (kontrolowane przez Rosję i połączone z nią unią personalną)

b) Wielkie Księstwo Poznańskie (w granicach państwa pruskiego)c) Rzeczpospolita Krakowska, inaczej: Wolne Miasto Kraków (obszar autonomiczny pod kontrolą

trzech państw zaborczych)

2. Wielkie Księstwo Poznańskie i Rzeczpospolita Krakowska – charakterystyka:Wielkie Księstwo Poznańskie Rzeczpospolita Krakowska

Ustrój

- utworzenie urzędu namiestnika (do 1831 r. był nim Polak książę Antoni Radziwiłł)- 1824 r. – powołanie sejmu prowincjonalnego (kompetencje ograniczały się do spraw lokalnych, ale ważna instytucja do obrony polskich interesów narodowych)

- podstawą konstytucja (gwarancja równości wobec prawa, niezależności sądownictwa, wolność osobista chłopów)- władza ustawodawcza (Sejm), władza wykonawcza (Senat Rządzący) bez możliwości prowadzenia polityki zagranicznej

Gospodarka

- 1823 r. – reforma uwłaszczeniowa (nadanie chłopom ziemi na własność)- prężnie działające rolnictwo (nowoczesne techniki uprawy roli, nacisk na to kładł m.in. Dezydery Chłapowski)

- późno wprowadzono reformy uwłaszczeniowe (dodatkowo wieś przeludniona)- brak zakładów przemysłowych (stąd też z tych terenów była duża emigracja zarobkowa)

Kultura i oświata

- 1825 r. – obowiązek szkolny dla dzieci od 6. roku życia,- działalność wpływowych rodów Raczyńskich (biblioteka w Poznaniu) oraz Działyńskich (biblioteka w Kórniku)

- 1817 r. – utworzenie we Lwowie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (biblioteka i wydawnictwo)