Uszkujnik PDF

download Uszkujnik PDF

of 95

Transcript of Uszkujnik PDF

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    1/95

    W. U e z k u j n i k

    IPARADOKSY

    HI STOUI I

    W Y D A W N I CTW O

    P O L I T Y CZ N E W YCH OW A N I E'1982

    N O W Y JO RK

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    2/95

    Mo e k r w i z d y o j u p r z e p y n p a dm o s t e m h i s t o r i i a d d n i a , t u k t r y m z b u n t o w a n ak o m p a n i a b a t a l i o n u r e z e r w o w e g o WO Y S K I E B O

    P U K U S WA R D Y J 5 K I E S 0 p r z y c z y a s i d o t u m ui w y w o a 2 a p o w s t a n i e w 5 a n k t P e t e r s b u r g u .

    i l a o z n a c z c y s a m w s o b i e " b u n t c h l e b o -w y , k t d r y m g b y C a t w o z l o k a l i z o w a n y g d y n i c z e g o g r o n e g o p o c z t k o w o n i e s t a n o w i ,p r z e k s z t a c i s i w o l b r z y m i e k s p l o z j ,

    N i k t i n i g d y n i e p r z e p u s z c z a w o w y c ho d l e g y c h c z a s a c h , e d z i k a , o p u s z c z o n a ,b i e d n a i d e s p o t y c z n a R o s j a " b y a k a m i e n i e m

    w g i e l n y m , n a k t r y m o p i e r a s i p o k j , a di p o m y l n o w s z y s t k i c h n a r o d O w n a s z e j m a e jk u l i z i e m s k i e j . Wi e l u u d z i n i e r o z u m i e , b ? d m e c h c e z r o z u m i e d o d n i a d z i s i e j s z e g o t e jp r o s t e j r z e c z y w i s t o c i . f i g a w y m y l o n y c h w y -p a c z e i z n i e k s z t a c e t a k g s t o s p o w i ah i s t o r i R o s j i . B o n i e t y l k o c u d z o z i e m c y ,l e c z i s a m i R o s j a n i e j u d a w n o u t r a c i l i w s z e -l k o r i e n t a c j i n i e r o z u m i e j i s t o t y t a k

    p r z e s z y c h j a k t e i o b e c n y c h w y d a r z e ,f l i mo u s t a w i c z n y c h z m i a n g a b i n e t o w y c h iw s z e l k i c h i n n y c h n i e p o r z d k w , . b e z a d u i 'n i e s p j n o c i r o s y j s k i e g o m e c h a n i z m u p a s t w o -w e g o z w y c i s t w o R o s j i i j e j s o j u s z n i k w n a dN i e m c a m i i A u s t r i b y o w k o c u I S I B r . z u p e -n i e p e wn e , g d y Z a r m i a b y a d o b r z e ' w y p o s a o n a i z a o p a t r y w a n a , c a k o w i c i e s p o k o j n a i p e wn a . o d g e n e r a a d o s z e r e g o w c a z b l i a j c e g o '

    s i z w y c i s t w a .R e w o l u c j a s p o t k a a s i p o c z t k o w o m d u y m i o p o r a m i a l e j e d n o c z e n i e z w i e l k i e n t u z j a z m e m , s z c z e g l n i e w s t o l i c a c h I mp e r i u m, L u d n o o z d o b i o n a c z e r w o n y m i k o k a r d a w i i ,w y p i e w y w a a g o n o p r o s t e p i o s e n k i :

    " C h w a a . t o b i e w o l n o c i . T r a i a l a l a l eWs z a k z r o s y j s k i e g o n a r o d u t y c i a r z d j a 'n i e r o z u mi e j c , w s w o i m n a i w n y m e n t u z j a m s , ,

    e t e n c i a r b y n i e z b d n y m d l a o k r m u

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    3/95

    b a l a s t e m, . k t r y n a d a w a m u s t a t e c z n o ? io d p o r n o n a b u r z e . O k r t p o z b a w i o n y ; b a l a s t ut r a c i s t a t e c z n o i t o n i e , . ,

    " Wi e l k a b e z k r w a w a r e w o l u c j a n i e b y a ,j a k w s z y t k i m w i a d o m o , , r e w o l u c j a g r a r n a n ip r o l e t a r i a c k . . A n a l i z u j c t e n o k r e s r o s y j -s k i e j h i s t o r i a . , m o n a a t w o w y c i g n F a -s z y w y w n i o s e k , e w a d z e c a r s k i e d o p r o w a d z i w -s z y k r a j d o p r o g u z w y c i s t w a n a g i e . o s a b y ,n i e ; z n a l a z y w s o b i e s i y d o p r z e s t p i e n i a

    t e g o p r o g u i o d d a y s t e r r z d w w r c e p r z y -p a d k o w y c h " a m a t o r w .P o w i e l u l a t a c h c a k o w i t e g o m i l c z e n i a ,

    w y c z e r p u j c e w y j a n i e n i e t e j k w e s t i i d a Z y dG r y g o r i j f t r o n s o n w d u g i m a r t y k u l e w y d r u k o w a -n y m w p a d z i e r n i k u 1 9 5 9 r o k u w g a z e c i e N o w o j e Rus j e S o w o . U! t y m n a d z w y c z a j n y m c od o w a n o c i i p r a w d z i w o c i a r t y k u l e , A r o n s o nb e z j a k i c h k o l w i e k ' z a s t r z e e . i o t w a r c i e

    s t w i e r d z i , e r e w o l u c j a . l u t o w a w R o s j i b y ad z i e e m r k r o s y j s k i e j t a j n y c h , l ma s o f i s k i c h , a f i l i o w a n y c h d o y d o w s k o f r a n c u s k i e g o" Wi e l k i e g o Ws c h o d u . K i e r e h s k i , k t r y j e s z c z ew t y m c z a s i e y 2 , n i e t y l k o w p e n i p o t w i e r -d z i s o w a f t r o n s o n a , a l e d o d a . Z e b d cz w i z a n y " ma s o f t s k p r z y s i g , n i e m i a p r a w az a b i e r a g o s u w t e j s p r a w i e . J a k p o d a j eA r o n s o n , w s z y s c y c z o n k o w i e R z d u T y m c z a s o w e -g o b y l i m a s o n a mi . I n n y mi s o w y " z w y c i s c y m i e l i p o d r k ' w c z e n i e j p r z y g o t o w a n e k a d r y ,k t r e o d r a z u p r z e j y w a d z .

    D z i a a l n o l m a s o s k i c h w P r s j i p op i e r w s z e j r e w o l u c j i b y a z u p e n i e n i e z a u w a - a l n a d l a p r z e c i t n e g o o b y w a t e l a , j e d n a k eo b e j m o w a a o n a s z e r o k i e k r g i s z c z e g l n i ew r d g r u p , k t r e m i a y w p i y w n s f u n k c j o n o w a -n i e a p a r a t u p a s t w o w e g o . U w a a n o , e p r z y n a -l e n o d o m a s o n e r i i j e s t c z y m b a r d z o p o s -

    t p o w y m. Mo d n y m i n i e w t p l i w i e k o r z y s t n y m , ws e n s i e a w a n s u w s u b i e i ' z d o b y w a n i u r n y c h

    2

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    4/95

    d b r m a t e r i a l n y c h . Ma s o n i z a j m o w a l i w i e l ec z o o w y c h s t a n o w i s k w a p a r a c i e a d m i n i s t r a -c y j n y m i m p e r i u m r o s y j s k i e g o i m i e l i d e c y d u -j c y w p y w n a p r z e b i e g w y d a r z e . N i e b y o a d n y c h t a j e m n i c p a s t w o w y c h , k t r e n i e b y - y b y n a t y c h mi a s t z n a n e r o s y j s k i m m a s o n o m in i e z w o c z n i e p r z e k a z y w a n e p r z e z i c h k i e r o w -n i c t w o d o P a r y a , d o l o y m a c i e r z y s t e j .

    J a k i e s e k r e t y m o g y u m k n i c h u w a d z e ,j e l i n a w e t b l i s k i k r e w n y c a r a , UJ . Ks . Mi k o a jMi c h a J o w i c z , z n a n y h i s t o r y k , m a j c y d o s t pd o w s z y s t k i c h w a n y c h a r c h i w w w k r a j u , b y c z o n k i e m j e d n e j z r o s y j s k i c h l ma s o t ^ s k i c h ?

    Ul s w o i c h p a m i t n i k a c h UJ . Ks . A l e k s a n d e rMi c h a J o w i c z , b r a t Mi k o a j a Mi c h a j o w i c z aw s p o m i n a o n a d z w y c z a j w a n y m f a k c i e , m a oz n a n y m s z e r s z y m k r g o m . A u t o r s t w i e r d z a , ed l a s t u m i e n i a e w e n t u a l n y c h r o z r u c h w c a rr o z k a z y w a p r z e s u n z f r o n t u d o P i o t r o g r o d u

    t r z y n a c i e g w a r d y j s k i c h p u k d w k a w a l e r i i . P*d a l e j Wi e l k i K s i p i s z e t a k : P n i e j d o *w i e d z i a e m s i , e z d r a j c y z n a j d u j c y s i wk w a t e r z e g w n o d o w o d z c e g o p o d w p y w e m l i d e -r w D u my P a s t w o w e j , o m i e l i l i s i t e n r o z k a zz m i e i .

    A z a t e m m a s o n i z a s i a d a j c y w D u m i e p o l e -c i l i s w o i m b r a c i o m m a s o n o m, z a j m u j c y m w y s o -k i e s t a n o w i s k a w k w a t e r z e g w n o d o w o d z c e g o

    z mi e n i : r o z k a z c a r a i t y m s a m y m o t w o r z y l id r o g r e w o l u c j i l u t o w e j i w s z y s t k i m t y m " d o -b r o d z i e j s t w o m , k t r e p r z y n i o s a o n a R o s j i ic a e m u w i a t u .

    S o w a c a r a z a n o t o w a n e w j e g o d z i e n n i k u , e w o k z d r a d a , t c h r z o s t w o , k a m s t w o ,o d n o s z s i p r a w d o p o d o b n i e i d o t e g o e p i z o d uz m i e n i a j c e g o c a y b i e g h i s t o r i i i g u b i c e g ow o s t a t e c z n y m r a c h u n k u s a m e g o i m p e r a t o r a ,

    c a p j e g o r o d z i n o r a z w i e l u z d r a j c w w c z -n i e z UJ . Ks . Mi k o a j e m Mi c h a j o w i c z e m .

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    5/95

    H a s o n l , l n i e u i i d z i a l n i w r o g o w i e r o s y j -s k i e g o i m p e r i u m, r o z p o c z l i s u i o j d z i a a l n o w p o c z t k a c h u b i e g e g o s t u l e c i a , k i e d y t op o w r a c a j c a z F r a n c j i c a r s k a g w a r d i a p r z y n i o -s a d o k r a j u : z i a r n a , z . k t r y c h w y r o s a r e w o -l u c j a l u t o w a . R z e c z j a s n a , Z e l o Z e m a s o s k i ez a i s t n i a y w R o s j i r u i n g L e i w c z e n i e j , j e d -n a k d z i a a l n o i c h n i e m i a a w w c z a s z n a c z e -

    n i a . O r g a n i z o w a n i e s i i t w o r z e n i e n o w y c hl Z n a p n c y i p o u d n i u k r a j u m o n a o d n i e d o l a t 1 8 1 5 1 8 2 0 .

    Ul g r u d n i u 1 8 2 5 r o k u , k i e d y n i e o g o s z o n ez r z e c z e n i e s i e t r o n u p r z e z Ul . Ks . K o n s t a n t e g ow y w o a o . z a mi e s z k i w P e t e r s b u r g u , m a s o n id o s z l i d o w n i o s k u , Z e c z a s d o k o n a n i a p r z e w r o -t u J u n t p i i w y p r o w a d z i l i n i e k t r e j e d -n o s t k i g w d y j s k i e n a P l a c S e n a c k i . J a k w i a -d o mo , Z l e p r z y g o t o w a n e p o w s t a n i e z o s t a oz d a w i o n e g w n i e d z i k i o s o b i s t y m , e n e r g i c z -n y m d z i a a n i e m c a r a f f i k o a j a I .

    O r g a n i z a c j a m a s o s k a z o s t a a r o z g r o m i o n ai z e s z a d o p o d z i e m i a . U k r y c i w m r o k u i o t o -c z e n i t a j e m n i c m a s o n i n i e u s t a n n i e k o n t y n u o -w a l i s w o j d e s t a b i l i z u j c d z i a a l n o z g o d -n i e z d e w i z " i m g o r z e j ' ' d l a R o s j i ' t y m l e -p i e j / d l a m a s o n w / .

    U) o s o b i e P . A . S t o y p i n a , a d m i n i s t r a c y j -n e g o t a l e n t u , c z o w i e k a w y j t k o w o s i l n e j w o l ii o d w a g i m a s o n i w i d z i e l i s w o j e g o m i e r t e l n e g ow r o g a . R o z u m i e l i o n i d o s k o n a l e . Z e d o p k iS t o y p i n j e s t u w a d z y , d o p t y a d n y c h w i e l -k i c h w s t r z s w b y m e mo e . P o l o w a l i n an i e g o j a k n a d z i k i e g o z w i e r z a . S t o y p i n z o s t a z a m o r d o w a n y w K i j o w i e 1 w r z e n i a 1 J 1 1 r o k u .

    A d w o k a t p r z s i g y l o r d k a B o g r o w , s y n o a r d z oz a m o n y c h k i j o w s k i c h y d w , w t a j e m n i c z y c ho k o l i c z n o c i a c h z w e r b o w a n y d o p o l i c j i J a k ot a j n y a g e n t , w y z n a c z o n y z o s t a t e n i ew i a d o m o p r z e z k o g o d o o c h r o n y c a r a i S t o y p m a ,

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    6/95

    P o d c z a s s p e k t a k l u t u t e a t r z e k i j o w s k i m

    B o g r o w p o d s z e d d o s i e d z c e g o n a p a r t e r z eS t o y p i n a i r a n i g o m i e r t e l n i e w y s t r z a e m zp i s t o l e t u . N a p r z e s u c h a n i u B o g r o u j n i k o g o n i ew y d a i z o s t a w k r t c e p o w i e s z o n y . y d o mg r o z i p o g r o m z e s t r o n y z b u l w e r s o w a n y c h m o r -d e m m i e s z k a c w K i j o w a i t y l k o e n e r g i c z n ed z i a a n i a w a d z , k t r e c i g n y d o m i a s t at r z y p u k i K o z a k w , z a p o b i e g y n i e s z c z c i u .

    J a k . p n i e j w y j a n i o n o , r a n k i e m w d n i uz a m a c h u B o g r o w s p o t k a s i z B r o n s z t e j n e mC T r o c k i ) w j e d n e j z k i j o w s k i c h k a w i a r n i ,n i e w t p l i w i e w c e l u o t r z y m a n i a s z c z e g o w y c hi n s t r u k c j i . N a l e y z a z n a c z y , e w p o c z t k a c hs w o j e j p o l i t y c z n e j k a r i e r y T r o c k i b y m a s o n e m9 s t o p n i a w t a j e m n i c z e n i a .

    D o p o n u r y c h my l i s k a n i a f a k t w y z n a c z e -n i a t a k p o d e j r z a n e j o s o b y j a k B o g r o w d o e k i p yo c h r o n y c a r a i S t o l y p i n a . N i e w t p l i w i e b y ot o d z i a a n i e w i a d o m i e u k n u t e . t o p a c h m ,n a c z e l n i k d e p a r t a m e n t u p o l i c j i , b y m a s o n e m .

    Z a b j s t w o S t o y p i n a b y o p i e r w s z y m u d e -

    r z e n i e m d z w o n u z a p o w i a d a j c e g o w i a t u r y c h yk o n i e c c a r s k i e j R o s j i . B a r d z o m o l i w e , eS t o y p i n , k t r y r o z u m i a l e p i e j o d i n n y c hn i e b e z p i e c z e s t w o w o j n y d l a R o s j i , m g b y j e jz a p o b i e c , g d y b y y l a t e m 1 3 1 4 r o k u , k i e d yi n n e l u b t e s a me ! " c i e m n e s i y o r g a n i z o -w a y z a b j s t w o a u s t r i a c k i e g o n a s t p c y t r o n u wS a r a j e w i e . J a k p o t w i e r d z i l i w p n i e j s z y mc z a s i e t e r r o r y c i C z a r n e j r k i , d o k t r e jn a l e a G a w r y ! P r y n c y p , z a b j c y F r a n c i s z k a

    F e r d y n a n d a b y l i z w i z a n i z l o a m i m a s o s k i m iE u r o p y .P i o t r c g r o d z k i m a s o s k i p r z e w r t b y

    c a k o w i t y m z a s k o c z e n i e m d l a w a l c z c e j a r m i i .Wi k s z a j e j c z p r z y j a z n i e d o w i e r z a n i e m ,z d u mi e n i e m i o b a w o p r z y s z o ,

    W p i e r w s z y c h d n i a c h p o r e w o l u c j i a r m i ab y a w p r o s t o g u s z o n a t n i e o c z e k i w a n a n o w i n

    5

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    7/95

    i c z u a i n s t y n k t o w n i e , Z e w n i e d a l e k i e j . p r z y -

    s z o c i w s z y s t k i c h c z e k a c o s t r a s z n e g o .N i e w i e l u w y b r a n y c h r o z u m i a o t o _ d o b r z e . I n n ip r z e c z u w a l i t y l k o n a d e j c i e w i e l k i c h n i e s z -c z , a l e n i e w y o b r a a l i s o b i e i c h s k a l i . . ,

    N a w i a s e m m wi c , j e s z c z e n a d u g o p r z e dA r o n e m, w 1 3 5 5 r o k u K a t a r z y n K u s k o w a , b l i s k oz w i z a n a z m a s o s k i m i k r g a m i w R o s j i , w s k a -z a a n a i c h w p y w n a r e w o l u c j . W g a z e c i e" R o s s i j a 3 0 l i p c a 1 9 7 1 . r o k u n a p i s a a : " Ma s o -

    n e r i a o d e g r a a o g r o m n r o l e w p r z y g o t o w a n i ur e w o l u c j i p r z e z s w o j e w p y w y w w y s z y c h s f e -r a c h s p o e c z e s t w a i uj w o j s k u .

    P r z y g o t o w a n i e p r o w a d z a n e b y s y s t e m a -t y c z n i e i p e r m a n e n t n i e . J a k o g w n y o b i e k tw y b r a n o . n j ' ~ ^ z c z c e s a r z o w , n a k t r w y l e -w a n o k u b , : . a j b a r d z i e j b r u d n y c h p o m y j , p r z e d -s t a w i a j c y c h s o b j a k p Z n i e j u d o w o d n i o n o p l u g a w e k a m s t w a . J a d o w i t e p l o t k i n u s z c z a n e

    p r z e z m a s o n w w s f e r a c h w y Z s z y c h s z y b k o p r z e -c h o d z i y w m a s y i p r z y g o t o w y w a y i c h m o r a l n yr o z k a d . K u l m i n a c y j n y m . p u n k t e m t e j w a l k ip r z e c i w d y n a s t i i b y o p o d s t p n e z a b j s t w oR a s p u t i n a p r z e z K s i c i a J s u p o w a i j e g ow s p l n i k w . N i e m o e b y j e d n a k a d n y c h w t -p l i w o c i , Z e b d c o Z e n i o n y z s i o s t r z e n i c m a s o n a W. K s . n i k c a j a r i i c h a j o w i c z a , n a l e a d o n a j w y s z y c h s f e r r o s y j s k i e j a r y s t o k r a c j i .

    N i e m g n i e w i e d z i e o d z i a a l n o c i m a s o n e -r i i w R o s j i a t a k e o t y m, j a k i e z a d a n i a o n ar e a l i z u j e .

    O b e c n i e . p o u p y w i e p o n a d s z e d z i e -s i c i l a t t r u d n o s o b i e w y o b r a z i , j a k i p s y -c h o l o g i c z n y s z o k w y w a r a n a s z e r o k i c h m a s a c hl u d n o c i r o s y j s k i e j t a z b r o d n i a d o k o n a n ap r z e z l u d z i , k t r z y d z i k i s w o j e j w y s o k i e jp o z y c j i s p o e c z n e j m o g l i l i c z y n a b e z k a r -

    n o .. Wi k s z o l u d z i o c e n i a o t o m o r d e r s t w o' " s t a r c a ' " j a k o w y r a n y s y g n a . Z e k r a j s t o i h a

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    8/95

    s k r a j u p r z e p a c i z a s p r a w J a k i c h w e w n t r z -n y c h w r o g w o t a c z a j c y c h c e s a r z o m ? i e " p a -t r i o c i d o p r o w a d z e n i d o o s t a t e c z n o c i , b y l iz m u s z e n i d l a d o b r a k r a j u u s u n z e s c e n yj e d n e g o z t y c h w r o g w .

    S z a r y l u d r o s y j s k i z r o z u mi a : t o m o r d e r -s t w o j e s z c z e p r o c i e j : S k o r o n a j z n a k o m i t s ip a n o w i e z a c z y n a j w P i t r z e z a b i j a l u d z iw e d u g w a s n e j w o l i , c o j e s t s k o c z o n y m a j -d a c t w e m , w i c c h y b a w s z y s t k o p r z e p a d o , p r a w aj u n i e m a i w s z y s t k o w o l n o " .

    W c i e k e n a p a d y n a w a d z z e s t r o n yl e w i c o w y c h d e l e g a t w d o D u my P a s t w o w e j as z c z e g l n i e s a m e g o K i e r e h s k i e g o , r o z d m u c h i -w a n e p r z e z p o s t p o w p r a s , w k t r e j p r a w i ew s z y s c y p r a c o w n i c y w t y m o k r e s i e b y l i y d a m i ,m i a y r w n i e s w j w p y w n a r o z k a d m a s .

    G w n y m c z y n n i k i e m , k t r y w p y n n ar o z k a d a p a r a t u p a s t w o w e g o w s t o l i c y i m p e -r i u m, b y m a s o s k i j a d , s y s t e m a t y c z n i e s -c z o n y d o w s z y s t k i c h o r g a n w a d m i n i s t r a c j i ,k t r e w p r o s t o d m w i y d z i a a l n o c i w n a j b a r -

    d z i e j k r y t y c z n y m m o m e n c i e i c a k i e m w i a d o m i ed o p u c i y d o m a e g o b u n t u o k r o mk i c h l e b a ,k t r y p r z e k s z t a c i s i w e w s z e c h r o s y j s k iw s z e c h o g a r n i a j c r e w o l u c j .

    Ma s o n i j e j o c z e k i w a l i i b y l i w p e n i d on i e j p r z y g o t o w a n i , n a c o w s k a z u j e s a m F a k ts k a d u R z d u T y m c z a s o w e g o , d o k t r e g o w e -s z l i t y l k o i w y c z n i e ma s o n i .

    N i e w o l n o b y o d 3 l e j z w l e k a : w y g r a n aw o j n a n a F r o n c i e z e w n t r z n y m s t a n o w i a b y

    m i e r t e l n k l s k d l a w e w n t r z n y c h w r o g wi m p e r i u m i z n i w e l o w a a b y d o z e r a i c h d e s t r u k -c y j n d z i a a l n o t r w a j c j u o k o o s t u l a t .

    UJ 1 3 1 7 r o k u b y y z a k c e n i a w t r a n s p o r -c i e m k i d o m i a s t . P o w d b y w p r a w d z i e b a c h y , a l e c z a s n i e c z e k a . Z w y c i s k a R o s j ab y a b y w k r t k i m c z a s i e p i e r w s z y m p a s t w e m w i a t a i w s z y s t k i e mi l i o n y w y d a n e p r z e z o b c e

    7

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    9/95

    s i y n a j e j r o z p a d i d e z o r g a n i z a c j : * t r z e b ab y o s p i s a n a s t r a t y .

    Z n a n y , a m e r y k a s k i b a n k i e r . y d o w s k iJ a k w S z y r c z s t o c h w a l i s i t yr a , e u p a d e kc a r s k i e j R o s j i , t o w g w n e j m i e r z e r o b o t aj e g o r k C r a c z e j k i e s z e n i D .

    Z e s t r o n y r o s y j s k i e j , g w n y u d z i a wr o z p a d z i e i m p e r i u m b r a y w y s z e k r g i s p o e -c z e s t w a i w o j s k a , a k u r a t t e e l e m e n t y , k t r ed o b r o b y t a t a k e b e z s t r o s k i e y c i e z a w d z i -c z a y c a r s k i e m u i m p e r i u m, a w i c l u d z i e ,k t r z y b y l i z t y m u s t r o j e m z w i z a n i , P a r a d o k -s a l n a t o , a l e f a k t !

    Wi e l e l a t t e m u h r a b i a R o s t D p c z y n o d n o t o -w a t o w s w o i m z n a n y m e p i g r a m i e t a k : W E u r o -p i e s z e wc , e b y z o s t a C m a g n a t e m S u n t u j e s i z r o z u m i a e r z e c z ! U n a s r e w o l u c j r o b i a r y -s t o k r a c j a . . . D l a s z e w c O w , k t r z y j e j c h c i e -l i ?

    J a k w i a d o mo , z a d a n i e m R z d u T y m c z a s o w e g o n a c z e l e k t r e g o s t a p r n y , z a r o z u m i a y ,s a m o w a d n y g a d u a K i e r e s k i b y o d o p r o w a -d z e n i e d o u t w o r z e n i a z g r o m a d z e n i a u s t a w o d a w -c z e g o , B y o b y b a r d z i e j p o p r a w n i e n a z w a t oz g r o m a d z e n i e n i e u s t a w o d a w c z y m a r o z b i o r o -w y m" , b o w i e m z a k r e l o n e g o w c z e n i e j p l a n u ,p o d t r z y m y w a n e g o p r z e z m a s o n w , s e p a r a t y c ir n e j m a c i m i e l i g o s o w a z a p e d z i a e mi m p e r i u m n a j e g o . c z c i s k a d o w e .

    Z n a n y a m e r y k a s k i , p o l i t y c z n y k o m e n t a -t o r , Z y d UJ e i t a l s t w i e r d z i o e w n e g c r a z u n as z p a l t a c h d z i e n n i k a " N e w s w e e k c a k i e m w y r a -n e , e p o k j t j . o c z y w i c i e p o k j y d o w s k i ,n i e m o e b y z a p e w n i o n y d o n k i R o s j a n i ez a s t a n i e r o z b i t a ' .

    T o , c c w A m e r y c e n a z y w a j a e s t a b l i s c h m e n t e m , a c o w i s t o c i e j e s t r z d e m w i a t o -w y m u z y s k a o d z i k i r o s y j s k i m m a s o n o m k o n -t r o l e n a t y m o g r o m n y m, n a j w i k s z y m p o dw z g l d e m o b s z a r u p a s t w e m w i a t a .

    S

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    10/95

    J e s t s a m o p r z e z s i e b i e z r o z u m i a n i e s t e t y , n i e d l a w s z y s t k i c h , e w e uj ^ n y m

    i n t e r e s i e t a g o * a d u w i a t o w e g o n a l e a ou t r z y ma : t e n k r a j w c a o c i , n i e n a r a a j c 8n a j a k i e k o l w i e k n i e b e z p i e c z n e s o c j a l i s t y c z n ee k s p e r y m e n t y . Mi a n o z a m i a r p r z e k s z t a c i R o s -j e w s z e r e g m a y c h d e m o k r a t y c z n y c h ' o c z y w i -c i e / ! / r e p u b l i k i s p o k o j n i e k i e r o w a n i m i zz e w n t r z z d u ? k o r z y c i i w y g o d a d l a t e g o" r z p d u , a l e J a k t o c z y s t o b y w a w n a s z y m y c i u , p o w s t a o c a k i e m n i e t o , c o p r z e w i d iw a n o . . .

    H a s o m , p o s i a d a j c y o g r o mn e d o w i a d c z a -n i e w t a j n e j i w y w r o t o w e j d z i a a l n o c ib u r z e n i u s w o j e j o j c z y z n y , m e mi e l i a d n e g op o j c i a a t w r c z y m, k o n s t r u k t y w n y m d z i a a n i ui o t e j d y s c y p l i n i e w a w n t r z n e j , k t r a p o w i n -n a c z y w j e d n o c a a a d m i n i s t r a c y j n a s t r u k -t u r p a h s t w a . W s u a i m u p o j e n i u " w o l n o c i c a k o w i c i e z a p o mn i e l i o i s t n i e n i u w s p a n i a e g o" c h c p a K a m a r y O s k i e g o , k t r y w k r t c e w k r o -c z y n a s c e n ; i p o k a z a s i e w c a e j k r a s i e .

    M w i o n o , e s a m K i e r e h s k i w o s t a t n i c ht y g o d n i a c h s w o i c h r z d w r o z p a c z l i w i e , w o a , e d o p i e r o t e r a z z r o z u m i a j a k i e d o w i a d c z e -n i e a d m i n i s t r a c y j n e p o s i a d a r z d c a r s k i ,k t r y p o t r a f i u ^ r z y n a a d i p o r z d e k wc a e j R o s j i .

    J a k n a l e a i o o c z e k i w a , j e d n y m z p i e r w -s z y c h a k t w r z d w m a s o h s k i c h w R o s j i b y on a d a n i e p e n y c h p r a w o b y w a t e l s k i c h w s z y s t k i m

    y d o m, z a m i e s z k a y m w t y c h c z a s a c h n a o b s z a -r z e k r a j u , k t r u c h l i c z e b n o d o c h o d z i a d o 3% w s z y s t k i c h m i e s z k a r t c w i m p e r i u m. O p r c zt e g o p o w o a n o n a t y c h m i a s t s p e c j a l n a k o m i s j ,s k a d a j c a s i p r a w i e w y c z n i e z s a m y c h y d w , d l a w y s z u k a n i a t y c h o s b z e c i ua d mi n i s t r a c j i , k t r z y w e d u g o d d a w n a z a k o -r z e n i o n e j w c a y m wi f c . i e " y d o w s k i e j l e Q d y b y l i o d p o w i e d z i a l n z a . o r g a n i z o w a m e

    a

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    11/95

    y d o w s k i c h p o g r o m w n a p o u d n i u R o s j i . N a s -

    t p i a k o n s t e r n a c j a . T a k i c h l u d z i n i e z n a l e -z i o n o i s p r a w a s z y b k o z o s t a a z a t u s z o w a n a ,L e c z l e g e n d a , t a k j a k i t e i n n e l e g e n d y zt e g o s a m e g o r d a , j e s t b a r d z o y w o t n a in i e k i e d y p o j a w i a a s i w o s t a t n i m c z a s i e n as z p a l t a c h z a c h o d n i c h g a z e t ,

    O b e c n i e w o b i e g u j e s t i d r u g i c i e k a w yw a r i a n t h i s t o r i i r o s y j s k i e j , L u t o w a m a s o s k ar e w o l u c j a , k t r a n a d a a y d o m p e n e p r a w a

    o b y w a t e l s k i e , w y k r e l o n a z o s t a a c a k o w i c i e zk r o n i k h i s t o r i i p r z e z n i e k t r y c h a m e r y k a s -k i c h e k s p e r t w o d s p r a w r o s y j s k i c h . N a t o -m i a s t c z y n n y u d z i a y d w w p r z e w r o c i e k o -m u n i s t y c z n y m t u m a c z y s i w t e n s p o s b , j a k o -b y . L e n i n s p k a p i e r w s i n a d a l i R o s j i w s z y s -t k i e p r e o b y w a t e l s k i e y d o m i t y m s a m y mz d o b y l i i c n w d z i c z n e s e r c a .

    T o , c o t w o r z y o s i w c i g u w i e k w , m a s o -n i z p o m o c k a m a r y h s k i c h c h o p w z d o a l i

    z r u j n o w a w c i g u p w i e c z a . N i e z n a n y r o s y j -s k i e m u o r g a n i z m o w i b a k c y l k o m u n i z m u n i e m i a - b y a d n y c h s z a n s n a o d n i e s i e n i e s u k c e s u ,

    j e l i b y m a s o n i t e g c n i e p r a g n l i i n i e p r z y -g o t o w a l i d l a m e g c n a j b a r d z i e j o d p o w i e d n i e j

    , g l e b y , c z e g o w r o d z a j u s z t u c z n e j p o y w k i , n aj a k i e j r o z w i j a j s i m i k r o o r g a n i z m y w l a b o l a t o n u m .

    T a k e w e d u g o w i a d c z e n i a s a m e g o L e n i n a ,

    n a w e t w t y c h n a j b a r d z i e j d l a n i c h s p r z y j a j -c y c h w a r u n k a c h , b o l s z e w i c y n i e m i e l i b y a d -n y c h s z a n s n a z w y c i s t w o , g d y b y n i e z n a l e l ic a k o w i t e g o p c p a r c i a w r d s e t e V t y s i c ym a o m i a s t e c z k o w y c h y d w , e w a k u o w a n y c h w c z a -s i e I w o j n y w i a t o w e j z z a c h o d n i c h g u b e r n i d oc e n t r a l n e j R o s j i . I c h k a d r y u t w o r z y y t a ms z k i e l e t a d m i n i s t r a c j i , k t r y u r a t o w a k o -m u n i z m w n a j b a r d z i e j k r y t y c z n y m o k r e s i e j e g oi s t n i e n i a i z a p e w n i j e g o o s t a t e c z n e z w y c i -s t w o .

    10

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    12/95

    Z t a k s a m p e n o t w a r t o c i j a k . f l r o n

    s o n o u d z i a l e m a s o n w uj R e w o l u c j i L u t o w e jp i s a i n n y Z y d , p r o f e s o r S a m u e l S o l d e l m a n ot y m, j a k y d z i z m a y c h m i a s t e c z e k p o d t r z y m a -l i i o b r o n i l i r e w o l u c j L e n i n a o r a z J a k c z a r n n i e w d z i c z n o c i s p a d k o b i e r c y L e n i n ao d p a c i l i i m z a t o . / B i u l e t y n " I n s t y t u t uN a u k o w e g o B a d a u c z e g o Z S R R , N r H / 3 E 1 S 5 3 ,Mo n a c h i u m/ . UJ a r t y k u l e t y m p r z y t o c z o n e z o s t a - y n i e j p r z e d s t a w i a n e s o w a L e n i n a , w y p o w i e -

    d z i a n e d o j e g o p r z y j a c i e l a Z y d a D i m a n s z t a j n a .A r t y k u y p r o f e s o r a B a l d e l m a n a i d z i e n n i -k a r z a A r o n s o n a s " k l u c z o w e i t a k i e r z a d k ap o j a w i a j s i n a s z p a l t a c h w s p c z e s n e j p r a -s y . N a m g n i e n i e o k a J a k w y b u c h m a g n e z u o w i e -t l a j o n e c i e m n e z a k t k i h i s t o r i i . A l e b y s kj e s t k r t k i , o c z y p u b l i c z n o c i p r z y w y k y d om t n e j m g y i w s z y s t k a z o s t a o z a p o mn i a n e .

    Z a d a n i e m a u t o r a n i n i e j s z e j p r a c y b y oo d n a l e z i e n i e w t y c h b y s k a c h w i a t a j a k i e g o s p j n e g o o b r a z u . Mo n a m i e n a d z i e j , e wt e n s p o s b w i e d z a o p e w n y c h f a k t a c h l e p i e jz a c h o w a s i w p a m i c i p o t o m n y c h .

    S o w a L e n i n a p r z y t o c z o n e w z n a k o m i t y ma r t y k u l e G o l d e l m a n a b y y t a k i e : T e y d o w s k i ee l e m e n t y b y y m o b i l i z o w a n e p r z e c i w s a b o t a o w iR o s j a n i w t e n s p o s b y d z i m i e l i m o n o o b r o n y r e w o l u c j i w t y m k r y t y c z n y m o k r e s i e . Myz a m o g l i m y p r z e j a p a r a t a d mi n i s t r a c y j n y

    t y l k o d l a t e g o , e m i e l i m y p o d r k t a k r e z e r w m d r e j i w y k s z t a c o n e j s i y r o b o c z e j "Ws z y s t k o J e s t j a s n e i d o k a d n i e t a k

    b y o . N i e l i c z n i j e s z c z e p o z o s t a l i p r z y y c i u ,k t r z y w i d z i e l i n a w a s n e o c z y d n i r e w o -l u c j i w R o s j i , d o b r z e p a m i t a j t s i " i

    j a k o n a r o z p r a w i a a s i z n a r o d e m r o s y j s k i m .L i c z b a " m o b i l i z o w a n y c h y d w d o c h o d z i a d o1 . H m i l i o n a o s b a b a r d z o z n a c z n a c z p o

    b a r o w y c h s k i e r o w a n a z o s t a a d o s z e r e g wt w o r z o n e g o " C z e k a i z a j a w n i m w s z y s t k i e

    11

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    13/95

    k i e r o m n i c z e s t a n o w i s k a . 7 ; N i e j a k i N o wa k , b y y k o m u n i s t a i b y mo e

    Z y d , p o t w i e r d z i w p e n i s o w a L e n i n a w a r t y -k u l e , k t r y u k a z a s i ui " S a t u r d a y E v e n i n gP o s t " , 2 8 m a j a I 9 6 0 . P i s a t a k : R o s y j s c y y d z i u c i s k a n i p r z e z c a r w , z w i z a l i s w j l o sz r e w o l u c j 1 9 1 7 r . . o d s a m e g o p o c z t k u ip o d t r z y m y w a l i i d e a y k o m u n i z m u . I n t e l i g e n c j a y d o w s k a s t a a n a c z e l e r e w o l u c j i i b y a j e js i p r z y w d c z w n a j c i s z y m o k r e s i e . L e c zr a d z i e c k a r e w o l u c j a t a k j a k i i n n e p o a r as w o j e d z i e c i .

    T u t r z e b a w s p o m n i e o d r u g i m " p a r a d o k s i e "r o s y j s k i e j h i s t o r i i , o k t d r y m n i k t , n i g d z i e in i g d y n i e w s p o m n i a . Z y d o w s k o f r a n c u s k i" Wi e l k i U' ~ h d " p r z e z s w o j e r o s y j s k i e " c r y p r z e j w. z n a d o l b r z y m i m k r a j e m R o s j .Z a w r d t g o w y o d s u k c e s O w , r o z u m i e s i s a m op r z e z s i , b y p r o p o r c j o n a l n y d o w i e l k o c iz d o b y c z y . J e d n a k p r z e k n j e j m e u d a o s i i s m a c z n y k s e k w o s t a t n i e j c h w i l i z o s t a

    b r u t a l n i e w y r w a n y z g a r d a .L e n i n z E u r o p y p r z y p o m o c y N i e m c w , aT r o c k i z N o w e g o J o r k u p r z y p o m o c y b a n k i e r w y d w c i g n l i d o R o s j i k i l k u s e t z a w o d o w y c hr e w o l u c j o n i s t w , w r d k t d r y c h c o n a j m m e jS / 1 0 b y o y d a m i . B a r d z o b o g a t y m a j c y t a j e m -n i c z e p o w i z a n i a Z y d P a r w u s o d g r y w a p o w a n r o l w t y c h c i e m n y c h m a c h i n a c j a c h i m p o r t uo w e g o n i e b e z p i e c z n e g o t o w a r u n a r o s y j s k

    z i e mi . 2 n a l a z s z y s i w P e t e r s b u r g u t e n" z a c z y n z a c z p r z e j a w i a s z a l o n a k t y w n o .I m p o r t o w a n i r e w o l u c j o n i c i p r z y c i g n l i n as w o j s t r o n m a s y p a n a l f a b e t w l u b w o g l ea n a l f a b e t w , " k a m a r y h s k i c h c h o p w i p o p r o -w a d z i l i i c h d o s z t u r m u n a j u d o t k n i t y z g n i -l i z n m a s o h s k " R z d T y m c z a s o w y .

    T a c a a d e m o k r a t y c z n a f a r s a s k o c z y as i p r z y p i e r w s z y m u d e r z e n i u . K i e r e n s k i p r z e -

    b r a n y w u b i r k o b i e t y u c i e k d o F i n l a n d i i .12

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    14/95

    R o z p a c z a a s i s t r a s z n a i k r w a w a e p o k a w o j e n -

    n e g o k o mu n i z m u , w o j n a d o m o w a i c a k o w i t er o z p r z e n i e p a s t w a . O b e c n i e j a s n e J e s t , e y d o w s k a e l i t a z g u b i a R o s j p r z y p o m o c yn i e d u e j g r u p y r e n e g a t w y d w , w s p i e r a n y c hp r z e z Z y d O w z m a y c h m i a s t e c z e k , k t r z y ws w e j p o l i t y c z n e j n a i w n o c i n i e m i e l i a d n e g op o j c i a , n a k o g o p o d n o s z r k . I n n y mi s o w y ,s o d k i o w o c z w y c i s t w a w i a t o w e j m a s o n e r i in a d R o s y j s k i m I m p e r i u m p o g u c h e j w o j n i et r w a j c e j p o n a d s t o l a t z o s t a w y r w a n y p r z e z ,

    y d o w s k g r u p e t n i c z n z a m i e s z k a a w t y mc z a s i e n a t e r y t o r i u m k r a j u i g r u p p r z y w i e -z i o n p r z e z L e n i n a i T r o c k i e g o d l a r e a l i z a c j ii c h p l a n w . . . C z y n i e j e s t t o g o r z k i i p r z y -k r y p a r a d o k s h i s t o r i i ?

    Wy s z e s f e r y y d o w s k i e s t r a c i y g o u i y o dt a k i e g o n i e o c z e k i w a n e g o a f r o n t u ; u c i e k y s i n a w e t d o t e r r o r u : z a o y c i e l C z e k a , Z y d U r y c k i z o s t a z a b i t y p r z e z m o d e g o b o g a t e g oZ y d a K a n n e g i s e r a a s a m L e n i n b y c i k o z r a -n i o n y p r z e z y d w k D o r K a p a n ,

    P r z e j c i e c a e j m a s y m a o m i a s t e c z k o w y c h y d w n a s t r o n b o l s z e w i k w , c o d a o i m z w y -c i s t w o , n i e m i a o a d n e g o i d e o l o g i c z n e g op o d k a d u . D d n a j b a r d z i e j d e m o k r a t y c z n e g op a s t w a n a w i e c i e j a k n a z y w a s w o j g r u p m a s o n w K i e r e h s k i y d z i j u o t r z y m a l i p e n ep r a w a o b y w a t e l s k i e i o t w i e r a y s i p r z e d n i min a j s z e r s z e m o l i w o c i p r z e n i k n i c i a d o w s z y s -

    t k i c h d z i e d z i n h a n d l u i g o s p o d a r k i n a r o d o w e jk r a j u .J a k m a g n e s p r z y c i g a n i e p o w s t r z y m a n i e d o

    s w o i c h b i e g u n w o p i k i e l a z n e , t a k t e i y d z i z c a e j R o s j i p r z y s s a l i s i z e w s z y s -t k i c h s t r o n d o n o w y c h o r g a n w w a d z y , c z y n i cj e t r w a y m i i o d p o r n y m i w o k r e s i e o k r u t n y c h ik r w a w y c h l a t w o j n y d o m o w e j .

    13

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    15/95

    .. T r u d n o s o b i e w y o b r a z i , b w r d y d wi s t n i a o w t y m s m u t n y m o k r e s i e s p r z y s i e n i ei e m i e l i o n i j e d n o o g l n e d l a w s z y t k i c hk i e r o w n i c t w o . Mo n a r a c z e j p r z y p u s z c z a , ec a l a i c h m a s a z n a j d o w a a s i p o d w p y w e ms w e g o r o d z a j u r a s o w e g o i n s t y n k t u , k t O r y j a km a g n e s c i g n i c h d o b i e g u n w w a d z y , R z dT y m c z a s o w y u c z y n i i c h r w n y m i w r d r w -n y c h , a l e k o m u n i z m s t w o r z y z n a c z n i e b a r -

    d z i e j p o n t n p e r s p e k t y w : n i e r w n o c i l e c zp a n o w a n i a n a d g o j a m i i p e n w a d z n a d i c h y c i e m i m i e n i e m . B y o t o z g o d n e z g o r c y m im a r z e n i a m i y d o w s t w a , w y r a o n y mi w n a s t -p u j c e j F o r m u l e :

    " N i e z o mn a n a d z i e j a I z r a e l a D o t y c z y w h s p r ~ p i e r w s z e , e k i e d y w r c i o n d oz i e m i o t t a r t e j C h a n a a n o r a z p o d r u g i e , ep o j a w i s i w I z r a e l u K s i Me s j a s z , k t r y

    z mu s i c a y w i a t d o k a n i a n i a s i . J e g o B o g u iz r o b i s w j n a r d w a c i c i e l e m w i a t a . N i e ,t o z d a n i e m e J e s t w z i t e z P r o t o k w M d r -c w S y j o n u l e c z z b a r d z o r o z p o w s z e c h n i o n e j wA m e r y c e " K o l u mb i j s k i e j E n c y k l o p e d i i , g d z i em o n a j e z n a l e p o d h a s e m " J u d a i z m n as t r o n i e 1 0 2 6 w y d . z l S S O r

    J e l i p i e r w s z a r e w o l u c j a r o s y j s k a b y aw y n i k i e m m a s o s k i e g o s p i s k u i b a z o w a a n a

    k o n t y n u o w a n i u p r a c p r z y g o t o w a w c z y c h , t o d r u g ak o mu n i s t y c z n a b y a w a n i e j e j p r z e c i w s t a w i n i e m' ; a d n e g o s p i s k u n i e b y o , w s z y s t k i e g o

    > d o k o n a n o c a k o w i c i e o t w a r c i e i z a m i a s t p r z y g ot o w a n i a , d z i a a n i a n o w e j w a d z y b a r d z oc z s t a i m p r o w i z o w a n o l o k a l n i e , b e z a d n e g op l a n u .

    J a k m o n a s i d o m y l e , p o w s z e c h n ep r z e j c i e w s z y s t k i c h m a s y d o w s k i c h n a s t r o n

    b o l s z e w i k w z w i z a n e d l a n i c h z e z b i o r o w y mr y z y k i e m b y o d l a w s z y s t k i c h z j a w i s k i e mn i e o c z e k i w a n y m . O c z y w i c i e , e L e n i n i T r o c k im i e l i n a d z i e j , i p r z y c i g n n a s w o j s t r o n

    14

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    16/95

    z n a c z n c z i s C y d o w s k i c h m o d y c h " a k t y w i s t o m l e c z o t y m, e b y p o z y s k a p r a w i e p t o r a

    m i l i o n a y d o w s k i c h p r a c o w n i k w , n i k t z p r z y -w d c w b o l s z e w i z m u n a w e t n i e m g m e r z y C .N i k t r w n i e n i e p o t r a f i p r z e p o w i e d z i e p r z y s z o c i . B o l s z e w i c y n i e j e d n o k r o t n i e s t a l in a k r a w d z i p r z e p a c i i i c h z n i s z c z e n i e n i e u -c h r o n n i e p o c i g n o b y z a s o b p r a w i e c a k o -w i t e w y n i s z c z e n i e y d w n a c a y m t e r y t o r i u mR o s j i , a s z c z e g l n i e n a U k r a i n i e , g d z i e Z y d ib o l s z e w i k b y l i p r a w i e s y n o n i m a m i d l a b i a o -g w a r d z i s t w , k t r z y n i e m i e l i d l a n i c h l i t o -

    c i . 2 d r u g i e j s t r o n y , b B Z a d n e g o d l a s i e b i er y z y k a c a e r o s y j s k i e y d o w s t w o m o g o b y o k a -z a z o r g a n i z o w a n e w s p a r c i e d l a R z d u T y m c z a -s o w e g o i z a p e w n i e m u t y m s a m y m z d e c y d o w a n yp r z e w a g w w a l c e z b o l s z e w i k a m i . D l a t e g o ,m o n a p r a w i e z p e n y m p r z e w i a d c z e n i e m s t w i e r d z i , e w t y m p r z y p a d k u w m a s a c h y d o w -s k i c h n i e d e c y d o w a r o z u m l e c z w y c z u c i ei n t u i c j a . W c i g u w i e k w w i c h d u s z a c h k u l t y -w o w a n o n i e n a s y c o n d z p a n o w a n i a n a d g o j a m i

    p a n o w a n i e t w a r d a . i m o b i e c a n a w T a l m u d z i e .R o z p a d p a s t w a r o s y j s k i e g o s t a n o w i d l a n i c hc a k o w i c i e w y j t k o w y p r z y p a d e k , s p r z y j a j c yr e a l i z a c j i t e g o o k r u t n e g o , m a r z e n i a I z r a e l a id a w a i m d o r k i m o l i w o " b y c i a w s z y s t k i m t a m, g d z i e d o t d b y l i o n i n i c z y m . L o s z a s t a w y z w a n y i k i e r u j c s i n i e r o z u me m , l e c zu k s z t a t o w a n y m p r z e z T a l m u d i n s t y n k t e m n i e n a -w i c i i p o g a r d y d l a g o j w , y d z i b e z z a s t a n o -w i e n i a r z u c i l i s i w n u r t r o s y j s k i e j k r w a w e j

    r e w o l u c j i i n i e u b o k u t y c h , k t r z y j u i md a l i r w n o u p r a w n i e n i e , l e c z t y c h , k t r z yo b i e c a l i d a C c o s z n a c z n i e w a n i e j s z e g o .

    S t r o n a m a t e r i a l n a m i a a r w n i e s p o r s i p r z y c i g a j c d l a y d o w s k i c h k a d r , k t r eo p a n o w a y w a d z , w c h o d z c w s k a d n o w e g or z d u . T r u d n o s o b i e n a w e t w y o b r a z i n a j a k s k a l w y s t p o w a o t r w o n i e n i e m i e n i a p a s t w o

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    17/95

    w e g o p r z e z y d o w s k i c h p a n w , k t r z y d o r w a l is i d o w a d z y ; C i g n l i w s z y s t k o l w s z d z i et a m, g d z i e t y l k o m o g l i . a d n e n a w e t n a j b a r -d z i e j p r z y b l i o n e o b l i c z e n i e ! t e j z o r g a n i z o w a -

    n e j . p r z e z n a r d " z w y c i z c w g r a b i e y j e s to c z y w i c i e n i e m o l i w e . Wy s t a r c z y p r z y t o c z y k i l k a p r z y k a d w : b e z c e n n i ? k o l e k c j z n a c z k wz a b i t e g o c a r a u k r a d z p a a c u o s o b i c i e s a mB r o n s z t e i n T r o c k i . J a k m w i , k o l e k c j a t as p o c z y w a d o t y c h c z a s w s e j f a c h j e d n e g o z y -d o w s k i c h b a n k w w N o w y m J o r k u . N a j l e p s z y w w i e c i e k o l e k c j r o s y j s k i c h m o n e t z e b r a n yp r z e z W. K s . G e o r g i j a H i c h a j o w i c z a z r a b o w a a

    g r u p a y d w a n a s t p n i e p r z e w i o z a j y p o t a -j e m n i e d o A m e r y k i i . t a m r o z s p r z e d a a c z -c i a m i b o r ' t y m n u m i z m a t y k o m . " K o d e k s S y n a j t i k u s p . y p a d k o w o z n a l e z i o n y p r z e z b a r o n aT y s z a n d o r f a w j e d n y m z k l a s z t o r w S y n a j uw a n i e w m o me n c i e , k i e d y z a k o n n i c y p o s t a n o -w i l i g o j u s p a l i r a z e m z n a g r o m a d z a n y m ig r a t a mi , b y s p r z e d a n y p r z e z y d w z a 100 t y f u n t w s z t e r l i n g w Mu z e u m B r y t y j s k i e m u . T e n

    K o d e k s o r a z K o r a n O m a r a z a l a n y j e g o w a s n yk r w i y b y y c h r o n i o n e w b i b l i o t e c e E r m i t a u iu w a a n e z a n a j b a r d z i e j d r o g o c e n n e k s i y k i w i a t a . K o d e k s z o s t a s p r z e d a n y j a w n i e aK o r a n z a g i n y b e z l a d u i d o t e j p o r y n i e

    . w i a d o ma , u k o g o s i z n a j d u j e .Z n a n y Z y d S a l B a r n a t o b y g w n y m p o -

    r e d n i k i e m w s p r z e d a y w i e l u k o s z t o w n o c iz r a b o w a n y c h w c e r k w i a c h i u c s b p r y w a t n y c h .

    S y l a i c h t a k a n i e p r a w d o p o d o b n a i l o C , ej e d n o s t k p o m i a r o w y d r o g o c e n n y c h k a m i e n i n i eb y k a r a t , k t r y z a z w y c z a j j e s t s t o s o w a n y ,l e c z d r e w n i a n a s k r z y n k a o d c y g a r . . .

    Po ' c a k o w i t y m p r z e j c i u p r z e z y d w a p a -r a t u a d m i n i s t r a c y j n e g o k r a j u z o s t a l i o n i j e g or z e c z y w i s t y m i g o s p o d a r z a m i . R o b e r t l i l i i t o n , ,A n g l i k , k t r y p r z e b y w a w R o s j i b d y c k o -r e s p o n d e n t e m " T i m e s a , p o i n f o r m o w a , e p o

    16

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    18/95

    z d o b y c i u w a d z y p r z e z b o l s z e w i k w z 5 5 6 o s bz a j m u j c y c h w y s z e s t a n o w i s k a a d m i n i s t r a c y j n ew R o s j i 4 4 7 b y o y d a mi . R a z u c h w y c i w s z y

    w a d z w s w o j e c h c i w e a p y y d z i n i e i m i e l i a d n e g o z a m i a r u j e j w y p u s z c z a , c o p o t w i e r d z ae t n i c z n y s k a d r z d u r a d z i e c k i e g o t u p r z e dd r u g a w o j n w i a t o w . Z 5 0 0 c z o n k w w y s z e jr a d z i e c k i e j a d m i n i s t r a c j i 8 3 % b y o y d a mi , 5 %R o s j a n a m i , 6% o t y s z a m i i 6% i n n e j n a r o d o -w o c i . C z y l i w s t o s u n k u p r o c e n t o w y m , y d w ws k a d z i e r a d z i e c k i e g o a p a r a t u r z d o w e g o b y on a w e t n i e c o w i c e j / o 3 \ f , n i w p i e r w s z y mp o r e w o l u c y j n y m o k r e s i e .

    T y m c z y t e l n i k o m, k t r y c h i n t e r e s u j s t o -s u n k i r o s y j s k o y d o w s k i e o g r o m n i e p o l e c a mw n i k l i w e p r z e c z y t a n i e b a r d z o o b i e k t y w n e jk s i k i A n d r z e j a D i k i e g o Z y d w R o s j i i wZ S R R " i w y d a n e j w N o w y m J o r k u w 1 9 6 7 r . Wa r t oo d n o t o w a , e w r d k u p u j c y c h t e k s i k ib y l i r w n i e u r z d n i c y r a d z i e c k i c h i n s t y t u t c j i w U S A i d z i e s i t k i t o m w p o s z o d oZ w i z k u R a d z i e c k i e g o .

    N a s t p n y p a r a d o k s h i s t o r i i d l a w i e l u

    o k a e s i j e s z c z e b a r d z i e j z a d z i w i a j c y .S t o s u n e k l i c z b y " k a d r o w y c h k o m u n i s t w , t aj e s t t y c h , k t r z y b y l i p r z e w i e z i e n i p r z e zT r a c k i e g o z A m e r y k i i p r z e z L e n i n a z E u r o p y ,d o l i c z b y " m o b i l i z o w a n y c h m a o m i a s t e c z k o w y c h y d w b y w p r z y b l i e n i u j a k 1 : B 000/ 7 0 0 . 1 4 0 0 0 0 0 / . B y o b y c a k o w i t y m a b s u r d e mp r z y p u s z c z a , e c i y d z i w s z y s c y n a g l e , j a kz a s k i n i e n i e m c z a r o d z i e j s k i e j r d k i L e n i n ap r z e m i e n i l i s i w a t e i s t w m a r k s i s t w .

    P o n a d w s z e l k w t p l i w o o g r o m n a w i k s z o z n i c h p o z o s t a a t a k a s a m a j a k a b y a w c z e n i e j ;m a o m i a s t e c z k o w y m i y d a m i z e w s z y s t k i m i i c ht r a d y c j a m i , k u l t u r y , m e n t a l n o c i i w i e r z e -n i a m i . B y l i o n i t a k i m i p s e u d o b o l s z s w i k a n u j a kP o r t u g a l c z y c y i H i s z p a n i e m a r a n a m i C F l a r a n i ,n a z w a y d w , k t r z y w X 3 U w. w P o r t u g a l i i i

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    19/95

    H i s z p a n i i p r z y j m o w a l i c h r z e s t , a b y u c h r o n i

    s i o d w y p d z e n i a z t y c h k r a j w ? , k t r z yp o z o s t a l i p r z e z s e t k i l a t p s e u d o k a t o l i k a m i .N o w i u t k _ e l e g i t y ma c j e p a r t y j n e j a k l i s t k if i g o w e t y l k o l e d w o l e d w o o s a n i a y i c h ' p r a w -d z i w t o s a m o . P o w o u j c t y c h " n o w y c hk s i t d o p a n o w a n i a i z a r z d z a n i a R o s j ,L e n i n n i e z d a w a s o b i e s p r a w y , j a k w i n i

    p o d o y ! s w o j e j s t a r e j g w a r d i i z k o n i e c z -n o c i o c z y w i c i e , a l b o w i e m i n n e g o w y b o r u n i e m i a . J a k w i a d o m o , s t o s u n k u m a s y d o w s k i c h d c

    g o j w n i e m o n a n a z w a y c z l i w y m , J e d n a k es w o i c h w a s n y c h r e n e g a t w i z d r a j c w y d o w s t w a y d z i n i e n a w i d z z e z n a c z n i e w i k s z i n t e n s y w n o c i n i g o j w. " P r a w d z i w i k o m u n i -c i Z y " * i b y l i w a n i e , t y m i z d r a j c a m i j u -d a i z m u . J i a w i e f a s z y w y m r e l i g i j n y m f a n a -t y z me m , s z K O d l i w y m d l a n a r o d u y d o w s k i e g o .

    L e w B r o n s z t e i n T r o c k i s y n u k r a i s k i e g oZ y d a , m y n a r z a b y b o h a t e r e m d l a w s z y s t k i c h y d w w i a t a , k t r z y w y n o s i l i g c p o d n i e b i o s a

    I P OR OUl NYWf l L I N I E B E Z P O D S T A WY zN a p o l e o n e m. , N a l e y p r z y z n a , e b y o n c z o -w i e k i e m w y j t k o w e g o r c z u mu , p o m y s o w o c i ie n e r g i i , G n p i e r w s z y z r o z u m i a z n a c z e n i ew i e l k i c h o d d z i a w k a w a l e r i i w w o j n i e n ap o u d n i u R c s j i a u t w o r z e n i e p r z e z n i e g o a r m i ik o n n y c h w a n i e p r z y n i o s o b o l s z e w i k o m z w y -c i s t w o n a d b i a o g w a r d z i s t a m i . J e g o i mi b y o z a w s z e o b o k i m i e n i a L e n i n a i p o n a d w

    s z e l k w t p l i w o n i k t n e z r G b i t a k d u od l a z w y c i s t w a k o m u n i z m u w R o s j i j a k T r o c k i ,I j e s z c z e j e d e n p a r a d o k s h i s t o r i i !

    K i e d y L e n i n u ma r w 1 3 4 r . w 5 1 r o k u y c i a , zp r z y c z y n c a k o w i c i e n i e z r o z u m i a y c h i d o t e jp o r y p r z e z n i k o g o n i e w y j a n i o n y c h . n a m i e j -s c e L e n i n a z o s t a w y b r a n y n i e T r o c k a , j a kw s z y s c y , o c z e k i w a l i , l e c z ma e k o mu z n a n yS t a l i n , k t r y , n i c z y m s z c z e g l n y m s i d o t dn i e w s a w i . N a t o m i a s t y d o w s k i N a p o l e o n

    19

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    20/95

    T r o c k i z o s t a ' z h a r t b z e s a n y d o r o d k o w e jA z j i , p d Z n i e j w y d a l o n y z Z S R R i w k o r t c u z g i -n a z r k i a n o n i m o w e g o Z y d a w ( l e k s y k u , d o k d

    z a b j c a p o d u g i c h p r z y g o t o w a n i a c h ' p o t r a f i s i p o d s t p n i e p r z e d o s t a .

    Wi k s z o i n n y c h w s p p r a c o w n i k w L e n i n ai T r a c k i e g o z a s t a e w c i e k l e , i b e z l i t o n i ez a m o r d o w a n y c h w p i w n i c a c h G P U p r z e z s w o i c hw a s n y c h r o d a k w , k t r z y o b w i n i l i i c h o n a j -b a r d z i e j n i e p r a w d o p o d o b n e p r z e s t p s t w a . K i e d ys t a r y b o l s z e w i k K a m i e n i e w / R o z e n f e l d / z o s t a w e z w a n y p r z e d s d , j e g o o s k a r y c i e l a m i b y l i :O d b e r g D a w i d , B e r m a n , R e i g o l d i P i k e l , j a k os d z i o w i e w y s t p o w a l i n a c z e l n i c y o d d z i a wN K WD S u c k i , F r i c z o w s k i , P a u k e r i R e d e n s .C a a d z i e w i t k a t o y d z i ! D z i w n e , p r a w d a ?

    D r u g i w s p p r a c o w n i k L e n i n a , B u c h a r i n ,o w i a d c z y n a p r o c e s i e , Z e k r a j e m o b e c n i ek i e r u j e n i e p a r t i a l e c z t a j n a p o l i c j a , c ob y o n a t u r a l n i e p r a w d a B u c h a r i n m g d o d a ,Z e n a c z e l e t e j p o l i c j i s t o j z m o b i l i z o w a n i m a o m i a s t e c z k o w i y d z i i w w c z a s w s z y s t k o

    b y o b y c a k o w i c i e j a s n e i z r o z u m i a e .W d n i u m i e r c i L e n i n a , k t r y n a w i a s e mm w i c p r a w d o p o d o b n i e z o s t a o t r u t y , j e s tb a r d z o m o l i w e , i y d z i p s e u d o b o l s z e w i c y ,b d p c w i a d o m i s w e j s i y , j u z a c z y n a l i u p r a -w i a s w o j w a s n a p o l i t y k . J a k o p o d w j n yz d r a j c a m a s o n e r i i i y d o w s t w a T r o c k i b y d l an i c h o s o b i s t o c i z n i e n a w i d z o n i c a k i e m n i ed o p r z y j c i a . S t a l i n , p o s i a d a j c y m a j a s n p r z e s z o / w p e w n y m o k r e s i e b y a g e n t e mp o l i c j i p r z y r z d z i e c a r s k i m / , b y c z o w i e -k i e m. n a j b a r d z i e j o d p o w i e d n i m , k t r e g o a t w ob y o t r z y m a w r k u . 0 t y m, e y d o m b y ow i a d o m o j u o d d a w n a o t e j s t r o n i e y c i aS t a l i n a n a p i s a n o d u g i d o k u m e n t a l n i e p o -t w i e r d z o n y a r t y k u . w y d r u k o w a n y w c z a s o p i m i e" L i f e 1 w k r t c e p o m i e r c i " Wo d z a P o z o s t a ot y l k o b e z w y j a n i e n i a , D I A C Z E 3 D t a k d u g o

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    21/95

    t r z y ma n o t . h i s t o r i . w c i s e j t a j e m n i c y , .A u t o r a m i t e g o ' a r t y k u u b y l i L e w i n i K r y w i c k i .

    D o k a d n i e t a k s a mo , j a k t o z r o b i l i z w y -c i z c y ma s o n i , ; k t d r z y p o s t a w i l i s w o i c hp r z e d s t a w i c i e l i n c z e l e r z d u , z w y c i z c y y d z i u m i e c i l i s w o i c h l u d z i n a w s z y s t k i c hn a j w a n i e j s z y c h s t a n o w i s k a c h w n o w y m r z d z i e .

    R o z u m i e j c w y j t k o w w a n o o r g a n d wb e z p i e c z e s t w a w e w n t r z n e g o d l a s w o j e j w a d z yp o s t a w i l i s o b i e z a c e l p r z e n i k n i c i e d o i c hs z e r e g w . k t r e w k r t k i m c z a s i e s t a y s i s w e g o r o d z a j u r z d e m w r z d z i e " p o s i a d a -

    j c y m c a k o w i c i e a u t o n o m i c z n a o r g a n i z a c j i n a w e t r o d z a j s i z b r o j n y c h i k t r e b y y b e z p o r e d n i o p o d p o r z d k o w a n e s z e f o w i o r g a n wb e z p i e c z e s t w a , Z n a n y s n g i e l s K i p o l i t y c z n y k c f n e n t a t c E . K r a n k s c h a u , u w a Z a n y w p e w n y mc z a s i e z j e d n e g o z n a j l e p s z y c h z n a w c wZ w i z k u R a d z i e c k i e g o , n i e j e d n o k r o t n i e w s p o m i -n a w s w o i c h a r t y k u a c h . e t a j n a p o l i c j aJ e s t k l u c z e m d o w a d z y w Z S R R . A " k l u c z t e n b y c a k o w i c i e w k i e s z e n i Z y d O m: p o -s u g i w a l i s i n i m d l a u m o c n i e n i a i p o d t r z y m a -n i a s w o j e g o p a n o w a n i a .

    D r u g i e k s p e r t d o s p r a w r a d z i e c k i c h , s a mz r e s z t k o m u n i s t a i Z y d z p o c h o d z e n i a , I s s a kD e u t s c h e r , u c z y n i p e w n e g o r a z u b a r d z o i n t e -r e s u j c e w y z n a n i a , k i e d y t o o p a k i w a n as z p a l t a c h l e w i c o w e g o a m e r y k a s k i e g o c z a s o p i s -ma R e p o r t e r w y d a w a n e g o p r z e z Z y d a H a k s y m aP t s k o l i p r z e d w c z e s n y z g u b B e r i i , j a k o l i b e -

    r a a i " b y s k o t l i w e g o a d m i n i s t r a t o r a , a kg o s a m o k r e l i . We d u g t e g o a u t o r a , r a d z i e c -k i e s i y z b r c j n e p o z w y c i s k i e j w o j n i e s t a ys i w g s t a r e j r o s y j s k i e j t r a d y c j i n o s i c i e l a m ii d e i " s z o w i n i z m u i n a c j o n a l i z m u i w r o g a m il i b e r a w . S e r i o f i a r r o z p o c z S e r i a . . . D ot e g o t e m a t u j e s z c z e w r c i m y p O Z m e j a n a r a z i em o n a t y l k o w s p o mn i e . Z e t e r , z e s a m d z i e n n i ko p u b l i k o w a p e w n e g o r a z u a r t y k u n i e j k i e j

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    22/95

    K l a r y 5 t ; ; r l i n g , w k t r y m w s p o m n i a a , e w ew s z y s t k i c h r a d z i e c k i c h p a r t s t w a c h s a t e l i t a r -

    n y c h t a j n a p o l i c j a b y a p o d k o n t r o l y d w ,c o s a m o w p y n o n a n a s i l e n i e a n t y s e m i t y z m u w t y c h k r a j a c h . S t e r l m g n a w e t p r o r o c z ou p r z e d z a a / t o b y ' j e s z c z e l S 5 6 r . / , t e n a

    v W g r z e c h , g d z i e 7 0 % t a j n e j p o l i c j i i w s z y s c yj e j n a c z e l n i c y b y l i w t y m c z a s i e y d a mi ,s k o c z y s i k i e d y d u y m p o g r o m e m , c o t e t z d a r z y o s i w c z a s i e w g i e r s k i c h r o z r u c h w .T u m a p a y d w n a u l i c a c h , z a b i j a n am i e j s c u i w i e s z a n a s u p a c h i p o t a c h . . .

    S t a r z y l e n m o w c y b o l s z e w i c y n i e s t a n o -w i l i w i k s z e g o n i e b e z p i e c z e s t w a d l a m a o -m i a s t e c z k o w y c h Z y d d w . B y mo e , e b e s t i a l -s k i e w y m o r d o w a n i e t y c h t w r c w k o m u n i z m u wR c s j i i p r z y p o m o c y j a k m o n a p r z y p u s z c z a ,j a k o k o z a o f i a r n e g o S t a l i n a b y D d o k o -n a n e n a z a r z d z e n i e z g r y , j a k o k a r a z a i c ha n t y ma s o f i r k i b u n t , k t r e g o p r z e b a c z e n i e n i eb y o mo l i w e .

    Mo n a p o w i e d z i e z p r z e k o n a n i e m , e b y at o k o n t y n u a c j a t e r r o r u , r o z p o c z t e g o p r z e zK a n e g i s s e r a i K a p a n n a s a m y m p o c z t k u r e w o -l u c j i y d o w s c y o p r a w c y d r c z y l i i z n c a l is i n a d s w o i m i r o d a k a m i w b a r d z o o k r u t n y ip G d y s p o s b , c z e g o b y o c z y w i c i e n i g d y n i er o b i l i , g d y b y b y l i t y l k o w y k o n a w c a m i w o l i" a z j a t y c k i e g o d e s p o t y S t a l i n a , J e d n a k z o r g a -n i z o w a n y n a o g r o m n s k a l s p i s e k w j e d n o s -t k a c h r a d z i e c k i c h s i z b r o j n y c h s t a n o w i

    n a j b a r d z i e j r e a l n e i m i e r t e l n e n i e b e z p i e -c z e s t w o d l a m a o m i a s t e c z k o w y c h y d w . T o , c ow y d a r z y o s i l a t e m 1 9 5 3 r o k u , m o g o s i z d a r z y j u p i t n a c i e l a t w c z e n i e j i z m i e -n i c a y b i e g h i s t o r i i w i a t a .

    O s t r z e s p i s k u w o j s k o w e g o s k i e r o w a n e b y oo c z y w i c i e n i e p r z e c i w d y k t a t o r o w i , l e c zp r z e c i w k o B e r i i z j e g o k o m u n i s t a m i i ' w s z y s -t k i m i m a o m i a s t e c z k o w y m i y d a m i z K a g a n o w i

    21

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    23/95

    c z e m n a c z e l e . . r i a s o n i , s a m o p r z e z s i z r o z u -mi a l e , o k a z a l i i s t o t n e w s p a r c i e d l a d w c h y d w B e r n i j e g o b l i s k i e g o t o w a r z y s z ab r o n i I z r a i o w i c z a w w y n a j d y w a n i u r n y c ha r g u me n t w c z c i o w o f a s z y w y c h , p o c i g a j -c y c h z a s o b m i e r w i e l u . t y s i c y l u d z i .

    UJ k o r t c u 1 3 3 8 r o k u , k i e d y y d z i k o r t c z y l iJ u c z y s t k w a r m i i r a d z i e c k i e j , j e j s t r a t y ws t a n i e o s o b o w y m w y n o s i y w p r z y b l i e n i u o k o o3 0 t y . o s G b z k a d r y d o w d c z e j .

    w r d n i c h b y i o :1 8 6 z l i c z b y S B O d o w d c w b r y g a d ,1 1 0 z l i c z b y 1 9 5 d o w d c w d y w i z j i ,

    5 7 z l i c z b y 8 5 d c w d d c O w k o r p u s w ,1 3 z l i c z b y 1 5 d o w d c w a r m i i o r a z w s z y s c y

    b e z w y j e u d o w d c y o k r g w w o j s k o w y c h i t d .J a i ~ i d a C z p o w y s z y c h l i c z b , c z y s t k a

    b y a b a r a . z o o s t r a i r a d y k a l n a . J e s t z r o z u m i a - e , e m u s i a a c n a w n a s t p s t w i e o s a b i

    g o t o w o b o j o w a r m i i . r d a n i e m i e c k i e p o t w i e r d z a j o b e c n i e ,Z e w a n i e t a c z y s t k a b y a g w n p r z y c z y n ,m a j c w p y w n a d e c y z j H i t l e r a w s p r a w i en a p a d u n s Z w i z e k R a d z i e c k i , B y o b y r z e c z d z i w n , g d y b y H i t l e r p o m i n t a k w y j t k o w o k a z j . K t o m g b y p r z e w i d z i e , e p o t e n c j a l -n y p r z e c i w n i k h i t l e r o w s k i c h N i e m i e c n a g l e s a mp o z b a w i s i d o w i a d c z o n e g o k i e r o w n i c t w a w a s -n e j a r m i i i r y m s a m y m n i e j a k o o t w o r z y w r o t a

    n a w t a r g n i e c i e w r o g a .P a r a d o k s t c j e s z c z e J a k i ! H i s t o r y c y

    z a g r a n i c z n i , k t r z y j u d a w n o n i e o d w a y l is i m w i p r a w d y z o b a w y p r z e d y d a mi , w a d e n s p o s b n i e m o g r o z w i z a p r o b l e m u t y c hk r w a w y c h c z y s t e k w a r m i i r a d z i e c k i e j w o b e c m i e r t e l n e g o z a g r o e n i a z e s t r o n y N i e m i e c ip r b y S t a l i n a z a w a r c i a u k a d u z H i t l e r e md l a j e g c u s p o k o j e n i a .

    P r a w d z i w e p s d a e _ i k u l i s u t e j h i s t o r i il e a z n a c z n i e g i E i e j . Z w a s z c z a j a f t z a z n a c z a

    SB

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    24/95

    D e u t s h e r < " k o n s e r w a t y w n y c h k r g a c h w o j s k o m y c h J u w l a t a c h p r z e d w o j e n n y c h z a z n a c z a

    s i s i l n y r u c h p r z e c i w " y d o w s k i e m u J a r z mu " ,k t r e b y o w i e l o k r o t n i e g o r s z e o d t a t a r s k i e -g o

    y d z i z n a l e l i w o b e c d w c h w r o g w w e w n t r z n e g o i z e w n t r z n e g o . I s t n i a a m a an a d z i e j a , a b y z w r o g i e m z e w n t r z n y m d o g a d a s i w j a k i s p o s b i o d w l e c n a p e w i e n c z a s

    j e g o a g r e s j . Wy b o r u p o p r o s t u n i e b y o : a l b omy / y d z i / a l b o a r m i a / t j , R o s j a n i e / .

    We r s j a , Z e s p i s e k b y s k i e r o w a n y p r z e c i w

    o s o b i e S t a l i n a , a n i e p r z e c i w t y m, k t r z y n i mk i e r o w a l i i s t a l i z a j e g o p l e c a mi , s t a n o w io c z y w i c i e z u p e n y a b s u r d i z a m i a r o k a m a n i at y l k o t y c h , k t r y c h z n a n y a m e r y k a s k i p u b l i -c y s t a i p i s a r z H e n r y k Me n k e n n a z y w a B u b u sA m e r y k a n u s l u b w w o l n y m p r z e k a d z i e " a m e r y -k a s k i m i g u p o l a m i " .

    C z y m o n a p r z y j w e r s j , e z n a j d u j cs i w o b l i c z u g r o n e g o n i e b e z p i e c z e s t w a ,k t r y m b y y d l a n i c h h i t l e r o w s k i e N i e mc y , y d z i p o s z l i b y n a s t r a s z n e r y z y k o , p o z b a w i a -j c r a d z i e c k i e s i y z b r o j n e d o w d z t w a d l ar a t o w a n i a S t a l i n a ? J e l i b y t u n i e c h o d z i o oi c h w a s n s k r , " p r e t c r i a h s k a g w a r d i a wZ w i z k u R a d z i e c k i m z d a w i a b y n a t y c h m i a s ts w o j e g o " Wo d z a , g d y b y o n t y l k o z a p r a g n , wo b l i c z u b e z l i t o s n e g o w r o g a y d w H i t l e r a ,z n i s z c z y n a j l e p s z e k a d r y d o w d c z e s w e j a r -m i i .

    T e r a z j a k b y p a r a d o k s a l n e " t o s i n i ew y d a w a o , d l a l e p s z e g o z r o z u m i e n i a t y c h w y d a -r z e , k t r e m i a y m i e j s c e w R o s j i w o w y c hl a t a c h , m u s i m y z r o b i m a w y c i e c z k w c z a -s i e . w d a l e k p r z e s z o , k i e d y t o R o s j a j a k o t a k a j e s z c z e n i e i s t n i a a n a m a p i e .

    N a n i z i n a c h n a d w o i a h s k i c h i s t n i a o w w -c z a s b a r d z o b o g a t e i s i l n e p a s t w o c h a z a r s k i e . C h a z a r o w i e z e w z g l d u n a s w o j e p o c h o -

    23

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    25/95

    d z e n i e b y l i t u r k o t a t a r a m i . P o z o s t a j c p k o c z o w n i k a m i , p o s i a d a l i o n i w t a m t y m o k r e s i e

    d u e m i a s t a i p r o w a d z i l i r o z l e g y h a n d e l z ew s z y s t k i m i s s i a d a m i . H a n d e l y w s i " t J .n i e w o l n i k a mi b y i c h g w n s p e c j a l n o c i .D l a u z u p e n i e n i a z a s o b w C h a z a r o w i e c z s t od o k o n y w a l i n a j a z d w n a s a wi a r t s k i e p l e m i o n a ip o j m a n y c h j e c w b r a l i n a s p r z e d a .

    U! s i d m y m i s m y m s t u l e c i u n a s z e j e r yj u d a i z m z a c z p r z e n i k a p r z e z k o n s t a n t y n o p o l s k i c h r a b i n w d o C h a z a r w . n a j p i e r w d ow y s z y c h k l a s t e j s p o e c z n o c i a p n i e j

    r o z p r z e s t r z e n i a s i t a k e w r d p r o s t e jl u d n o c i .Wa r t o n a d m i e n i , e w r o s y j s k i c h l e g e n -

    d a c h ws r . i n a s i n i e k i e d y Wi e l k i e g o Z y d o w m a , z . r y m r o s y j s c y b o h a t e r o w i e s t a c z a l ib o j e n a " D z i k i c h P o l a c h . S a m o p r z e z s i r o z u m i e s i , e t e n Z y d o w i n n i e b y p a l e s -t y s k i m y d e m s e m i t , l e c z c h a z a r s k i m n a -

    j e d c g r a b i c y m s o w i a s k i e w i o s k i .D o p r o w a d z e n i d o r o z p a c z y S o w i a n i e d o k o -

    n a l i w S 5 5 r . g b o k i e g o n a p a d u n a C h a z a r i p o d w o d z k i j o w s k i e g o k s i c i a w i t o s a w a ip r z y p o mo c y f i n a n s o w e j B i z a n c j u m, k t r e m uC h a z a r o w i e r w n i e s p r a w i a l i d u ^ o 1 o p o t w in i e p r z y j e m n o c i . S p a l i l i w w c z a s i r o z g r a b i l ig w n e c h a z a r s k i e m i a s t a : I t i l , B i a Wi e iS e m e n a e r , p o c z y m z b o g a t a z d o b y c z p o w r c i l id c s i e b i e d o d o mu .

    N i e s p o s b p r z e p u s z c z a , Z r w b r e w p r a w o m

    i o b y c z a j o m t y c h c z a s w . S o w i a n i e n i e o d -p a c i l i s w o i m d r c z y c i e l o m C h a z a r o m t s a m m o n e t i n i e p o g n a l i w n i e w o l e p o z w y c i s t w i et y l u c h a z a r s k i c h j e c w , i l u m o n a b y os c h w y t a 1 s p r z e d a . J e l i d o s t a r c z e n i e c z a r -n y c h n i e w o l n i k w z Af r y t ' ; n a p l a n t a c j e d oA m e r y k i b y e s p r a w a d o s y C t r u d n , t op r z e p d z i e t u m c h a z a r s k i c h j e c w , p o s a d z i w -s z y i c h n a i c h w a s n e w o z u i t o n i e , p r z e z

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    26/95

    s t e p y p o i ; d n i o w e j R o s j i b y o r z e c z " " o s i , a t w d o w y k o n a n i a .

    N a l e y p r z u p u s z c z a , e i d u g z e c i g n i t y w B i z a n C j . n p r z e z 3w i t o s a w a z o s t a s p a c o n y t a s a m mo n e t , t j . c h a z a r s k i m in i e w o l n i k a m i r z u c o n y m i n a r y n e k w d u e j l i c * b i e p o d o k o n a n i u o w e g o z w y c i s k i e g o n a j a z d u .

    Wi c e j n i 8 0 5i p o p u l a c j i y d o w s k i e j y j c e j d z i n a S w i e c i e n a l e y d o t z w . " a ^ z k e n a z y j s k i e j g r u p y w s c h o d n i c h y d w , k t r z yo d s w y c h p o b r a t y m c w n a l e c y c h d o p o l u d n ^ w o z a c h o d n i e j g r u p y s e f a r d y j s k i e j r c.

    s i z n a c z n i e n i e t y l k o o b y c z a j a m i l e c z u .n i e w y g l d e m z e w n t r z n y m .

    J a k n i e k t r z y r o s y j s c y h i s t o r y c y o dd a w n a p r z y p u s z c z a l i , w i k s z o w s c h o d n i c h y d w n i e J e s t s e m i t a mi , l e c z t u r k o t a t a r a m i ,w a n i e p o t o m k a m i t y c h C h a z a r w , k t r z y n a . jp i e r w b y l i r o z b i c i p r z e z w i t o s a w a , a p -n i e j d o b i c i p r z e z O y n g i s C h a n a i u c i e k l i d oE u r o p y Ws c h o d n i e j p o d n a c i s k i e m j e g o h o r d .

    N a w e t w s a m y m I z r a e l u s o b e c n i e , w p r a w -d z i e n i e d u e , g r u p y s p o e c z n e , k t r e s sp r z e k o n a n e o p r a w d z i w o c i t e j h i s t o r i i .

    J e e l i n a o g w s z y s c y w y b i t n i d z i a a c z e y d o w s c y i s y j o n i s t y c z n i n a l e d o g r u p yw s c h o d n i c h y d w , t o z p r z y c z y n w p e n iz r o z u m i a y c h t a h i s t o r y c z n a p r a w d a n i e c i e s z ys i w r d n h d u ,. c p u i . a r n o c i . J e d n a k k ui c h w i e l k i e m u z m a r t w i e n i u , b a r d z o z n a n yk r g a c h e u r o p e j s k i e j i n t e l i g e n c j i p i s a r z A r -

    t u r K e s t i e r , s a m w y w o d z c y s i z w s h o d n i c h y d w w y d a n i e d a w n o n o w k s i k p o d t y t u : m T r z y n a s t E p o k o l e n i e , w k t r e j w y r a n i e ip r z e k o n y w u j c o u d o w a d n i a , e o n s a m i w s z y s cj e g o r c d a c * y d z i a s z k e n a z y j s c y w a d .s p o s b n i e m o g h y C s e m i t a m i , l e c z s p D r o s t e j l i n i i p o t o m k a m i C h a z a r w . J a k s t l e rs u s z n i e t w i e r d z i , t a k i e s i l n e i y w o t n ep l e m i j a k C h a z a r u w i e w i a d e n s p e s i . n i e

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    27/95

    m o g o z n i k n b e z l a d u z p o w i e r z c h n i z i e mi .

    J a k o n a r d k o c z o w n i c z y p r z e n i e l i s i p o p r o s t u n a z a c h d p o d n a c i s k i e m Mo n g o w io s i e d l i l i s i u E u r o p i e r o d k o w e j , p o w i -k s z a j c t a m l i c z b s w o i c h r o d a k w z a g a r n i -t y c h s i l i s p r o w a d z o n y c h p r z e z w i t o s a w a .Z n a n i w P o l s c e i n a U k r a i n i e J a k o Z Y D Z I , c ip r z e s i e d l e c y z n i z i n n a d w o a h s k i e c h b y l iw a n i e t u r n i " y d a m i , o k t r y c h w s p o m i n a j s t a r e p i e n i r o s y j s k i e .

    J a k t o z w y k l e b y w a , p o p r z y j c i u n o w e jw i a r y , n e o f i c i z a c z l i w y k o n y w a ; w s z y s t k i eo b r z d y z j e s z c z e w i k s z a g o r l i w o c i , n i t oc z y n i l i s a r n i y d z i s e m i c k i e g o p o c h o d z e n i a ,d o d a j c d o t y c h o b r z d u r w n i e s w o j e c h a z a rs k i e o b y r ^ a j e .

    T r ^ : o c z y w i c i e t u i i e r d z i d , e w s c h o d n i y d z i n x = m a j d o m i e s z k i k r w i . s e m i c k i e j .Wi e l u y d w s e m i t w y o w C h a z a r i i a c z y d w z a c h o d n i c h , r a t u j c s i p r z e d K r z y a -

    k a mi p r z e n i o s a ;s i d o w s c h o d n i e j E u r o p y iz a m i e s z k a a z e s w o i m i w s p w y z n a w c a m i C h a z a r a mi . L e c z t u r e c k o t e t a r s k a k r e w p o z o s t 3 ad o m i n u j c a w r d t z w. y d w " a s z k e n a z y j s k i c b .

    S a m t e g o n i e p o d e j r z e w a j c o c z y w i c i eK e s t l e r u c h y l i s w o i m i h i s t o r y c z n y mi b a d a n i a -mi r b e k t e j z a s o n y , k t r a z a k r y w a a d o t e jp o r y p r z e d o c z a mi n i e w t a j e m n i c z o n y c h n i e k t r e

    d z i w n e o b y c z a j e c h a z a r s k i c h w a d c w K r e m l a .N a 5 1 s t r o n i e j e g o k s i k i j e s t t a k iw i e r s z : A r a b s c y i w s p c z e n i h i s t o r y c y s z g o d n i , e c h a z a r s k i s y s t e m r z d z e n i a mi a p o d w j n y c h a r a k t e r : K a g a n b y p r z e d s t a w i c i e -l e m w a d z y r e l i g i j n e j a B e k p a s t w o w e j .K e s t l e r d o d a j e , e p r a w i e n i g d y n i e w i d z i a n yp r z e z z w y k y c h m i e r t e l n i k w K a g a n b y wr z e c z y w i s t o c i o e n o p r a w n y m w a d c C h a z a r w ,a B e k b y t y l k o j e g o p o m o c n i k i e m w y k o n u j c y m

    f u n k c j e a d mi n i s t r a c y j n e .25

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    28/95

    P a p r z e j c i u u i 2 a d z y w s w o j e r c e , p o t o m -k o w i e C n a z a r w p o s t p u j c z g o d n i e z e s u i y mis t a r y mi o b y c z a j a m i , n i e t y l k o w p r o w a d z i l i

    r w n i e p o d w j n y s y s t e m k i e r o w a n i a s p o e -c z e s t w e m w u j a r z m i o n y m p r z e z s i e b i e k r a j u ,a l e c o j u z u p e n i e n i e p r a w d o p o d o b n e iw r c z d z i w n e ~ w p r o w a d z i l i s w o j e g o K a g a n ap o t o m k a c h a z a r s k i c h c h a n w L a z a r a K a g a n o w i c z a n a z w a n e g o p r z e z e m i g r a n t w " B l a d y m s t r a -n i k i e m K r e m l a a S t a l i n a w y z n a c z y l i J e g oB e k i e m . . .

    K a g a n o w i c z b y J e d n y m z n i e l i c z n y c hk o m u n i s t w y d w , k t r y n i g d y n i e z m i e n i

    s w o j e g o r o d o w e g o n a z w i s k a , s k a d a j c e g o s i zd w c h c z c i : K a g a n t j , c h a z a r s k i c h a n ip r z y r o s t k a o w i c z , o z n a c z a j c e g o p o c h o d z e -n i e , j a k n a p r z y k a d R u r y k o w i c z . I n n y mis o w y i b e z a d n e j w t p l i w o c i L a z a rK a g a n o w i c z b y w p r o s t e j l i n i i n a s t p c t j .m s k i m p o t o m k i e m o s t a t n i c h c h a n w c h a z a r s k i c hi z g o d n i e z p r a w e m o t r z y m a u i a d z p o dp r z y k r y w k s t a n o w i s k a S e k r e t a r z a P a r t i i .

    N i e p r z y p a d k o w o n a s t r o n i e . 3 5 9 w y e j

    w s p o m n i a n e j k s i k i D i k i e g p r o z d z i a p t . S p r a w u j c a r z d y k l a s a w Z S R R p r z e d I Iw o j n w i a t o w , 1 S 3 6 1 9 3 9 r . r o z p o c z y n as i t a k : S e k r e t a r i a t K o m i t e t u C e n t r a l n e g oUJ K8/ b / J . Ul . S t a l i n / D u g a s z w i l i / , . L . U . K a g a n o w i c z . C z y w i e l e o s b j e s z c z e p a m i t a o t e jd w o i s t o c i w a d z y w Z S R R , o t y m, e n a c z e l ep a r t i i s t a n i e j e d e n s e k r e t a r z , w s z y s t k i mz n a n y S t a l i n , l e c z b y j e s z c z e d r u g i , u k r y t yw g b o k i m c i e n i u c h a z a r s k i c h a n , K a g a n o w i c z ?

    C h o c i a b y o n p r a w i e n i e z a u w a a l n y t t o j e d -n a k n a c z e l n a w a d z a b y a w j e g o r k a c h , a B e kS t a l i n b y t y l k o j e g o a d m i n i s t r a c y j n y m p o m o c -n i k i e m

    T r o c k i , r o z u mi e s i s a m o p r z e z s i , e n at a k r o l w a d e n s p o s b s i n i e g o d z i im g t y l k o o b a w i a s i c z e g o , g d y z b y t

    P 7

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    29/95

    w i e l e w i e d z i a .P o t g a " c h a n a n i e b y a m i t e m , g d y

    " k l u c z d c w a d z y " c z y l i c s l ' y z o o n y a p a r a t

    t a j n e j p o l i c j i z n a j d o w a s i w r k a c h b r a t as t r y j e c z n e g o K a g a n o w i c z a , g r u z i s k i e g o p Z y d a a w r e n t i j a B e r i i , k t r y s t a l r w n i e n ac z e l e k o m i s j i b r o n i , a t o mo w e j .

    K e s t l e r r w n i e p i s z e , e u C h z a r wi s t n i a z w y c z a j r y t u a l n y c h z a b j s t w a w n i e k -t r y c h p r z y p a d k a c h z a b i j a l i r y t u a l n i e n a w e ts w o j e g o w a s n e g o c h a n a . Wa r t o w t y m . m i e j s c uz a z n a c z y , s i w n a s z y c h c z a s a c h C h a z a r o w i e ,l u b i n a c z e j m w i c y d z i w s c h o d n i e j E u r o p y ,

    d o k t r y c h n a l e w s z y s c y n i e m a l m i e s z k a c yN o w e g o J o r k u w l i c z b i e p r z e s z o t r z e c h m i l i o -n w p r z e s t r z e g a 1 n a d a l k r w a w y c h o b y c z a j ws w o i c h p J d ; : i u i j d z t y l k o m i s o k o s z e r -n e , r y t u a l n i e z a b i j a n e j z w i e r z y n y , k t r e jg a r d o p o d r z y n a s i n a k r z y w o b e c n o c i c a d y k w , p o b i e r a j c y c h z a t o p i e n i n ew y n a g r o d z e n i e .

    J e s t r z e c z c i e k a w , e w s a m y m N o w y mJ o r k u i w j e g o o k o l i c a c h , z o b a w y p r z e d

    c h a h b i e n i e m s i y d w , k o n s u m e n t w mi s a , a d n e g o m i s a o p r c z " k o s z e r n e g o n i e s p r z e -d a j e s i i n i e p o d a j e w r e s t a u r a c j a c h . I n n y m is o w y m i e s z k a c y n i e y d o w s k i e g o p o c h o d z e n i at e g o m i a s t a g i g a n t a , k t r y c h l i c z b a w i e l o -k r o t n i e p r z e w y s z a i l o y j c y c h w n i m C h a z a r w m u s i p o d p o r z d k o w a s i w o l i m n i e j -s z o c i i j e t o , c o j e d z i c h " p a n o w i e . . .

    N a 4 1 s t r o n i e s w o j e j k s i k i K e s t l e rm w i o t y c h z a b j s t w a c h t a k : " Z o b a c z y my , es k a d a n i e l u d z k i c h o f i a r r w n i e b y o p r a k t y -k o w a n e p r z e z C h a z a r w w c z a j c r y t u a l n ez a b j s t w a c a r w w k o f i c u i c h p a n o w a n i a .

    S o w a t e p o z w a l a j z r o z u m i e i s t o t n ez n a c z e n i e i s e n s t e g o n i k c z e m n e g o p r z e s t p -s t w a n a s z e g o k r w a w e g o s t u l e c i a , t j . z a b j s t w ao s t a t m e g c r o s y j s k i e g o i m p e r a t o r a i j e g o

    E B

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    30/95

    r o d z i i y ' n o c y z 1 6 n a l 7 1 1 f a l S 1 8 r . uim i e c i e J e k . a t e r y n b u r .

    O f i c j a l n a w e r s j a p r z y j t a ui e n c y k l o p e -

    d i a c h i i n n y c h p r a c a c h n a u k o w y c h , e b o l s z e -w i c y z m i a s t a o b a w i a l i s i u w o l n i e n i a j e l c wp r z e z n a c i e r a j c e o d d z i a y b i e y c h i d l a t e g op o s t a n o w i l i i c h z g a d z i j e s t n i e z g o d n a zp r a w d . W s a m e j r z e c z y m i a s t o w t y m c z a s i en i e b y o o k r o n e p r z e z w r o g w . Ws z y s t k i ed r o g i n a z a c h d b y y w r k a c h b o l s z e w i k w im o g l i r w n i e w y w i e a r e s z t o w a n y c h t a k , j a kw y d o s t a l i s i o n i s a mi . O p r c z t e g o c z n o t e l e g r a f i c z n a z Mo s k w n i e b y a p r z r w a n g a n t v

    n a c h w i l i w a d z e J e k a t e n b u r g a n i g d y b y n i ez d e c y d o w a y s i d z i a a s a m o d z i e l n i e w t e kw a n e j s p r a w i e .

    N a s a m y m p o c z t k u t e g o s t u l e c i a , j e s z c z ep r z e d p i e r w s z a w o j n w i a t o w , w m a l e k i c hs k l e p i k a c h w b y y m K r l e s t w i e P o l s k i m s p r z e -d a w a n e b y y s p o d l a d y d o p r y m i t y w n i e o d b i t ew i d o k w k i p r z e d s t a w i a j c e y d o w s k i e g o " c a d y -k a z T o r w j e d n e j r c e i z b i a y m p t a k i e m w

    d r u g i e j . P t a k m i a g o w c a r a Mi k o a j a I I zi m p e r a t o r s k k o r o n , ui d o l e o b r a z k a b y n a s -t p u j c y n a p i s w j z y k u J i d i s z : T a o f i a r a z ez w i e r z c i a n i e c h b d z i e m o i m o c z y s z c z e n i e m o n o b d z i e m o i m z a s t p s t w e m i o c z y s z c z a j c o f i a r .

    T o n i e w y m y s i n i e o s z c z e r s t w o , ^ u t o rs a m w i d z i a t a k w i d o k w k i k i e d y n a p i s a ' ot y m w j e d n y m z a u s t r i a c k i c h d z i e n n i k w , t oJ a k i c z y t e l n i k p o t w i e r d z i ! j e j i s t n i e n i e i

    d o d a , Z e t a k e o n t r z y m a ! j . w r k a c h , k i e d y2 y l w m o d o c i w P o l s c e , g d z i e J e g o o j c i e cb y o f i c e r e m .

    W c z a s i e l e d z t w a w c z a s i e z a b j s t w ac a r a i j e g o r o d z i n y u s t a l o n o , e w p r z e d d z i e t e j z b r o d n i , d o J e k a t e r y n b u r g a p r z y b y z c e n t r a l n e j R o s j i s p e c j a l n y p o c i g , s k a d a j c ys i z p a r o w o z u i j e d n e g o w a g o n u p a s a e r s k i e

    53

  • 7/31/2019 Uszkujnik PDF

    31/95

    g p . $ n i w p r z e j e c h a p ^ b n i k c z a r n e j o d c i - y , z wy g l s d u v 2 y d . / >'

    J a k t e r a i p o t w i e r d z a j r a d z i e c k i e p o d -

    r c z n i k i h i s t o r i i , r o z k a z z a b i c i a c a r a , j e g or o d z i n y i b l i s k i c h r a z e m w l i c z b i e j e d e n a s t uo s O b z o s t a w y d a n y o s o b i c i e p r z e z Z y d a J a k ow a S w i e r d o w a i b y l p r z e z n i e g o p r z e k a z a n y d ow y k o n a n i a z a j i S o l f u S Z C Z e k i m u i i , w c z e s n e m up r z e w o d n i c z c e m u . U r a i s k i e j Ra d y . . _ J e k a t e r y n b u r g n a c z e s e * z a b d j c y z o s t a i . p r z e w i a n u w a n y n a S w i e r d o w s k a j e d e n K r o w n i k w r a d z i e t i k i e j f l o t y n o s i i r e u n ; c j j j a t 2 i n . ' . s ky S w i e r d o w p r z e y s w o j e o f i a r y n i e j n i r e k ., ' ak . p o d a n o p o b i l i g o ; c z a s i e m i t i n g u t a l s o -

    t n i c y j e d n e j z nart x. - . , , ^ s n u f a k t u r i wn a s t p s t w i e t ^ g a p e i b i c s , z m t . i m I S I S r e k u . , ww r e k u t r y t t z i e t u . p . : ; c i u ' l a t . _ O f i c j a l n i ep o d a n o , . . . a j e g o S i r b y a w y n i k i e m . z a p a l en i a p u c .

    Wy k o n a w c z a b j s t w a S o o s z c z e k i n w y z n a -c z y z k o l e i Z y d a J a n k i e l a J u r o r s k i e g o , s y n aC h a i m a J u r o w s k i e g o , z e s a n e g o n a S u b i r z a

    z o d z i e j s t w o . J a n k i e l d o b r a s o b i e s z a j k p r o f e s j o n a l n y c h z a b d j e d w c z e k i t d w , s k a -d a j c a s i z t r z e c h R o s j a n , s i e d m i u . U l g r Ow ij e d n e j o s o b y o n i e z n a n e j n a r o d o w o c i . . f f d wi , s w t e j l i c z b i e W g r O w ' b i o r c y c h u d z i a wz a b j s t w i e b y r O w n i e I m r e N o d i ' p d Z m e j s z y u l u b i e n i e c z a c h o d n i e j p r a s y / , r o z -s t r z e l a n y p r z e z w o j s k a r a d z i e c k i e p o p o w s t a -n i u w 1 3 5 S r .

    J u r o w s k i o s o b i S c i