1

UCZEŃ NIESŁYSZĄCYW SYSTEMIE EDUKACJI

2

Ustawa o systemie oświaty

System oświaty zapewnia uczniom niesłyszącym:

wczesne wspomaganie rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do rozpoczęcia nauki w szkole

możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół zgodnie z ich indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami

realizowanie zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych

Zespół wczesnego wspomagania rozwoju

• pedagog posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności dziecka, w szczególności: oligofrenopedagog, tyflopedagog lub surdopedagog

• psycholog

• logopeda

• inni specjaliści — w zależności od potrzeb dziecka i jego rodziny

4

Zadania zespołu

1. Ustalenie kierunków i harmonogramu wczesnego

wspomagania rozwoju.

2. Nawiązanie współpracy z podmiotem leczniczym lub ośrodkiem pomocy społecznej w celu zapewnienia rehabilitacji, terapii lub innych form pomocy.

3. Opracowanie i realizacja indywidualnego programu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.

Program może uwzględniać naukę języka migowego.

3. Analizowanie skuteczności pomocy, wprowadzanie zmian do indywidualnego programu WWR, planowanie dalszych działań.

5

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego

Kształcenie specjalne organizowanie jest na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

Orzeczenie wydawane jest na wniosek rodziców lub opiekunów prawnych dziecka przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, wskazanej przez właściwego kuratora oświaty.

Orzeczenie zawiera: diagnozę poziomu rozwoju dziecka zalecane formy kształcenia formy rewalidacji – może wskazywać potrzebę nauki języka

migowego formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

6

Zapewnienie dziecku/uczniowi kształcenia specjalnego

szkoła specjalna, ośrodek, szkoła ponadgimnazjalna - starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego

przedszkole, w tym specjalne, szkoła podstawowa lub gimnazjum - ogólnodostępne lub integracyjne - jednostka samorządu terytorialnego właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, do której zadań własnych należy prowadzenie przedszkoli lub szkół

7

Finansowanie kształcenia specjalnego

Subwencja oświatowa na dzieci niepełnosprawne, w tym niesłyszące, objęte wychowaniem przedszkolnym.

Dodatkowo zwiększona subwencja oświatowa na uczniów

niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym:

P41 = 0,84 - dla dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwojuP31 = 4,00 - dla dzieci niesłyszących, słabosłyszących w przedszkolachP4 = 3,60 - dla uczniów niesłyszących, słabosłyszących P5 = 9,50 - dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymiP6 = 0,80 - dodatkowo dla niepełnosprawnych uczniów

w oddziałach integracyjnych w szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych

P33 = 0,50 - dodatkowo dla wychowanków internatów i burs, będących uczniami szkół specjalnych

8

Kształcenie specjalne dzieci i młodzieży niesłyszących

może być organizowane:

we wszystkich typach szkół: w szkołach podstawowych w gimnazjach w szkołach ponadgimnazjalnych

we wszystkich rodzajach przedszkoli i szkół: ogólnodostępnych ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi integracyjnych specjalnych

oraz w ośrodkach:specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczychspecjalnych ośrodkach wychowawczychośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych

Decyzja dotycząca rodzaju szkoły/ośrodka

należy do rodzica dziecka!

System Informacji Oświatowej - rok szkolny 2012/2013

•2564 dzieci i młodzieży niesłyszących było objętych kształceniem specjalnym

•uczniowie niesłyszący uczęszczali do 656 przedszkoli i szkół

•wydano 2 552 orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego dla uczniów niesłyszących

10

Uczeń niepełnosprawny w szkole

Uczniowi niepełnosprawnemu każda szkoła (ogólnodostępna, integracyjna i specjalna) zapewnia:

obowiązkowe i dodatkowe zajęcia edukacyjnezajęcia rewalidacyjne pomoc psychologiczno-pedagogiczną

w tym w szczególności:

realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego

odpowiednie warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne

realizację programu nauczania oraz programu wychowawczego i profilaktyki z wykorzystaniem odpowiednich form i metod pracy

integrację ze środowiskiem rówieśniczym

przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym

pomoc rodzicom uczniów w zakresie doskonalenia umiejętności niezbędnych we wspieraniu rozwoju ich dzieci

11

Uczeń niepełnosprawny w szkole

Indywidualizacja procesu kształcenia uczniów:

Prawo do wydłużonego procesu kształcenia - do ukończenia przez ucznia:18 roku życia - w przypadku szkoły podstawowej21 roku życia - w przypadku gimnazjum24 roku życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej

możliwość przedłużenia okresu kształcenia na każdym etapie edukacyjnym – dla uczniów niepełnosprawnych

dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego

realizacja indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych

Liczebność oddziałów

Zmniejszona liczba uczniów w przedszkolach i szkołach (oddziałach):

integracyjnych: od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych, przy liczebności wszystkich uczniów od 15-20

specjalnych: od 6 do 8 uczniów w oddziale dla dzieci niesłyszących i słabosłyszących

12

Dodatkowy nauczyciel

W celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej:

•w przedszkolach i szkołach oraz oddziałach integracyjnych – obligatoryjnie•w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych - za zgodą organu prowadzącego

13

14

Uczeń niepełnosprawny, niedostosowany społecznie i zagrożony niedostosowaniem społecznym w szkole

Podstawa programowa kształcenia ogólnego:

określona została w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego poszczególnych typach szkół

odrębna podstawa została określona dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym

treści podstawy uwzględniane są podczas realizacji indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych opracowywanych dla uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym

dzieci i młodzież z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim realizują obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny i obowiązek nauki przez udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych organizowanych dla nich przez przedszkola, szkoły i placówki oświatowe.

Podstawa programowa

• w podstawie programowej wskazano, że szkoła oraz poszczególni nauczyciele podejmują działania mające na celu zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia, stosownie do jego potrzeb i możliwości

• uczniom z niepełnosprawnościami, w tym uczniom niesłyszącym, nauczanie dostosowuje się do ich możliwości psychofizycznych oraz tempa uczenia się

15

Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny

• zakres dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia

• rodzaj i zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, w tym w przypadku ucznia niepełnosprawnego – zakres działań o charakterze rewalidacyjnym

• formy i metody pracy z uczniem• formy i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej

oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane• działania wspierające rodziców ucznia oraz zakres współdziałania

z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży

• zajęcia rewalidacyjne oraz inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia

• zakres współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami uczniów

16

• dostosowanie warunków i formy sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych dla uczniów niesłyszących

• dostosowanie warunków i formy przeprowadzania egzaminów eksternistycznych do potrzeb i możliwości osób niesłyszących

Sprawdzian i egzaminy zewnętrzne, egzaminy eksternistyczne

18

Systemowe wsparcie przedszkoli, szkół i placówek

System kompleksowego wspomagania przedszkoli, szkół i placówek:- poradnie psychologiczno-pedagogiczne - placówki doskonalenia nauczycieli- biblioteki pedagogiczne.

Wspomaganie będzie: blisko przedszkola, szkoły i placówki, a więc towarzyszyć

będzie konkretnej jednostce w całym procesie doskonalenia, od diagnozy potrzeb po monitorowanie efektów wprowadzonych zmian

pracować na potrzeby przedszkola, szkoły i placówki, czyli dopasowywać ofertę i przebieg procesu doskonalenia do aktualnych potrzeb konkretnej jednostki

wykorzystywać potencjał różnych instytucji, które świadczą usługi na rzecz doskonalenia pracy nauczycieli.

Dofinansowanie podręczników szkolnych i książek pomocniczych dla uczniów niesłyszących

• „Wyprawka szkolna” - dofinansowanie do podręczników szkolnych dostępnych na rynku

• dla uczniów niesłyszących bez kryterium dochodowego, na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego

20

Systemowe wsparcie nauczycieli

Projekt systemowy Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi realizowany w okresie 03.2010-12.2011 przez Departament Zwiększania Szans Edukacyjnych w partnerstwie z Akademią Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.

W ramach projektu do wszystkich przedszkoli, szkół i placówek trafiły materiały dydaktyczne dla dyrektorów, nauczycieli i rodziców, pomagające w pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym:

Model pracy z uczniem niesłyszącym lub słabosłyszącym: http://www.scholaris.pl/frontend,4,1029915.html

Materiały dostępne: www.scholaris.pl

Konkursy na realizację zadania publicznego

2013: Projekty promujące i upowszechniające działania z obszaru bezpiecznego i efektywnego funkcjonowania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych, wspierające indywidualizację kształcenia oraz kształtowanie przyjaznego i bezpiecznego klimatu społecznego w szkole

Cel: upowszechnianie działań umożliwiających bezpieczne i efektywne funkcjonowanie w ogólnodostępnych i integracyjnych szkołach podstawowych i gimnazjach uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym niepełnosprawnych, przewlekle chorych, niedostosowanych społecznie czy zagrożonych niedostosowaniem społecznym, co sprzyjać będzie rozszerzaniu wymiaru włączenia społecznego tych uczniów w społeczność szkolną poprzez rozwijanie potencjału wynikającego z różnorodności oraz umiejętności rozwiązywania trudności bez agresji i przemocy jako alternatywy do działań powodujących wykluczenie i izolację jednostek.

BIP MEN - zakładka „Zadania publiczne/2013”: http://bip.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=section&layout=blog&id=6&Itemid=17

Nauka polskiego języka migowego jest możliwa:

• w ramach zajęć rewalidacyjnych

• w ramach zajęć realizujących potrzeby i zainteresowania uczniów z uwzględnieniem art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela

• jako dodatkowych zajęć edukacyjnych, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych zajęć zostaje włączony do szkolnego zestawu programów nauczania - na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych z dnia 12 lutego 2002 r. oraz 7 lutego 2012 r. (§ 2 ust. 1 pkt 5 lit. b i § 3)

Organ prowadzący szkołę, na wniosek dyrektora szkoły, może przyznać do 3 godzin tygodniowo dla każdego oddziału (grupy międzyoddziałowej lub grupy międzyklasowej) w danym roku szkolnym na realizację ww. zajęć.

Dodatkowe zajęcia edukacyjne dyrektor szkoły może wprowadzić do szkolnego planu nauczania po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady rodziców, a w przypadku ich wprowadzenia, udział uczniów w tych zajęciach jest obowiązkowy.

22

Możliwość nauki języka migowego dla nauczycieli

Art. 70a Karty Nauczyciela:sposób finansowania placówek doskonalenia nauczycieliwysokość, usytuowanie i sposób wydatkowania środków przeznaczanych corocznie na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycielidysponenci środków

Środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli wyodrębnia się w budżetach:organów prowadzących szkołybudżetach wojewodów, którymi dysponują w imieniu wojewodów kuratorzy oświatybudżecie ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Ze ww. środków dofinansowuje się m.in.:organizację doradztwa metodycznego dla nauczycieli, organizację szkoleń i warsztatów metodycznych, przygotowanie materiałów szkoleniowych i informacyjnych,opłaty za kształcenie pobierane przez szkoły wyższe, zakłady kształcenia nauczycieli oraz koszty przejazdów związanych z tym kształceniem.

→ wieloletnie plany doskonalenia zawodowego nauczycieli→ program rozwoju szkoły lub placówki → potrzeby kadrowe→ plany rozwoju zawodowego poszczególnych nauczycieli

23

Dziękuję za uwagę

Elżbieta Neroj

Naczelnik Wydziału Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych

Departament Zwiększania Szans Edukacyjnych

Elzbieta.Neroj@men.gov.pl

tel. 22 34 74 210