Ubiór – Kostium – Maska w interpretacjach etnologów

1

Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego

zapraszają na wydarzenie:

Ubiór – Kostium – Maska

w interpretacjach etnologów

22 kwietnia 2015 r., godz. 10.00-14:30

Sala Lustrzana, Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15

10:00-10:10 Otwarcie wydarzenia

mgr Małgorzata Laurentowicz-Granas, dyrektor Muzeum Miasta Łodzi

dr hab. Ewa Nowina-Sroczyńska prof. UŁ, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ

10:10-10:40 Ubiór – strój – kostium. Podstawowe pojęcia kostiumologii

Ubiór, strój i kostium to już nie tylko podstawowe kategorie badawcze, ale także składniki

otaczającej nas ikonosfery. W ujęciu historycznym i współczesnym ubranie jest wizualnym

komunikatem identyfikującym nas według przyjętych powszechnie reguł społecznego kodu,

dając tym samym możliwość zaprezentowania się zgodnie z ogólnymi zasadami, a zarazem

w zindywidualizowanej formie za pomocą medium stroju. Wystąpienie przybliży złożone

zjawiska społeczne oraz psychologiczne związane z „okrywaniem” ciała i modyfikacją jego

wyglądu.

wykład, Sala Lustrzana MMŁ

dr Łukasz Grzejszczak, Muzeum Miasta Łodzi

Muzeum Miasta Łodzi Oddział Kultur i Tradycji Wyznaniowych

2

10:40-11:20 Łódzkie mody. Moda i akcesoria stroju XIX/XX w.

oprowadzanie kuratorskie po wystawie, Galeria Wystaw Czasowych MMŁ

dr Łukasz Grzejszczak, Muzeum Miasta Łodzi

11:20-11:30 przerwa

11:30-12:00 Strój jako przejaw chasydzkiego obyczaju i stylu życia

Do dziś tylko Żydzi ortodoksyjni, głównie chasydzi, pozostali wierni zwyczajowi noszenia na

co dzień charakterystycznego stroju żydowskiego. Jest on zewnętrznym wyrazem ich

pobożności oraz przywiązania do tradycji. Podczas wykładu dowiemy się, jak nakazy religijne

określały i nadal określają elementy męskiej i damskiej garderoby, co zakładają chłopcy, a co

dorośli mężczyźni, jakie ograniczenia dotyczą kobiet. Wykład ilustrowany prezentacją slajdów

przybliży charakterystyczne dla judaizmu i środowisk chasydzkich stroje noszone na co dzień,

do modlitwy i na święta, odwoła się także do stylu życia chasydów.


mgr Anna Walaszczyk, Muzeum Miasta Łodzi

12:00-12:30 Po mundurze poznasz człowieka, czyli ukryte sensy harcerskich oznaczeń

Zgodnie z ideą założyciela ruchu skautowego, mundur miał za zadanie z jednej strony

budować wspólnotę jednolicie ubranych skautów, a z drugiej niwelować różnice w statusie

społecznym i materialnym. Na przestrzeni ponad stu lat mundur i poszczególne jego elementy

ulegały przeobrażeniom, a swe piętno odciskały na nich zarówno ustrój polityczny,

jak i przemiany społeczne. Każdy element umundurowania ma swe ukryte – jednak

zrozumiałe dla każdego harcerza – znaczenie. Nic więc dziwnego, że znając symbolikę

harcerskich oznaczeń, można po samym tylko mundurze, szybko ocenić wiek,

doświadczenie, zainteresowania, czy umiejętności jego właściciela.


mgr Katarzyna Kurowska, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ

12:30-14:00 Pokazy mody widziane oczami etnologa

Moda jest jednym z podstawowych wyznaczników współczesnej kultury, z jednej strony

odbija tendencje współczesności, reagując na zmiany i lęki społeczne, a z drugiej – sama

wytwarza obraz kulturowej rzeczywistości. Charakterystyczne postulaty, jakie przyświecają

modzie najwyraźniej realizują się w sezonowej prezentacji kolekcji projektanta lub marki – w

pokazie mody. To wydarzenie, które skupia najbardziej wpływowe osoby z branży, m.in.

przedstawicieli mediów, kupców, blogerów oraz krytyków mody. Jakie znaczenia niosą ze

3

sobą pokazy mody? Jakie wspólnoty powstają wokół nich? Jak przebiega podział pomiędzy

tym, co artystyczne, a tym, co biznesowe? A przede wszystkim, jak przebiegają i co znaczą

tego typu widowiska kulturowe? Próbie odpowiedzi na powyższe pytania będzie towarzyszyła

prezentacja najbardziej spektakularnych, współczesnych pokazów największych domów

mody na świecie obfitujących w monumentalną scenografię i bogactwo środków teatralnych.

projekcja filmów, wykład, Sala Lustrzana MMŁ

mgr Maria Ostrowska, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ

14:00-14:30 Ubiór, maska, kostium – znaki, symbole, kulturowe sensy

rekapitulacja i zamknięcie wydarzenia, Sala Lustrzana MMŁ

dr hab. Ewa Nowina-Sroczyńska, prof. UŁ, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ

kontakt:

Marcin Kępiński – [email protected]

Sebastian Latocha – [email protected], 782-663-199

PIKNIK W MANUFAKTURZE

25-26.04.2015 r., godz. 10.00-18.00

Organizator: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ

Miejsce: Rynek Manufaktury, Łódź, ul. Karskiego 5

Studenci Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ zaprezentują modę i ubiory różnorodnych

środowisk, w których noszenie określonych strojów stanowi sposób na wyrażanie poczucia grupowej

tożsamości. Szczególnym zainteresowaniem młodych etnologów objęte będą współczesne kultury

alternatywne i subkultury młodzieżowe, takie jak goci, skate, hipsterzy, depesze i in. Obecni będą także

miłośnicy strojów ludowych i stylu ulicy oraz członkowie grup rekonstrukcji historycznych. Celem spotkania

będzie z jednej strony zwrócenie uwagi na różnorodność współczesnych kultur młodych, wyrażaną poprzez

stroje a stanowiącą wartość ogólnospołeczną. Z drugiej zaś, postaramy się ukazać że komunikowanie

poprzez strój jest praktyką bardzo głęboko zakorzenioną kulturowo. Ubrania są bowiem przedmiotami, które

uczestniczą nie tylko w systemie mody, ale także stają się częścią przekazu w ramach zjawiska komunikacji

społecznej, a jako stroje oddalone od makrospołecznych przemian nowoczesności i towarowego

konsumpcjonizmu, są silnie powiązane z jednostkową lub grupową tożsamością.

Chcemy podkreślić, że w perspektywie etnologicznej ubrania są przedmiotami materialnymi chyba

najsilniej zespolonymi z naszym życiem osobistym i społecznym. Ubrania są czymś, czego używamy nie tylko

dla zabezpieczenia czy wygody, ale także dla łatwiejszego wejścia w obszar kontaktów międzyludzkich, dla

zamanifestowania czegoś. Strój może być także „maską”, rodzajem kamuflażu i sposobem na odnalezienie

się w szczególnych sytuacjach kulturowych. Jednym słowem ubiór staje się ekstensją jednostki –

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

4

przedłużeniem naszych emocji, postaw, przekonań, nastroju, pragnień. Będziemy się też starali zwrócić

uwagę na to, że z antropologicznego punktu widzenia strój (w jego znakowej/symbolicznej roli) to także

rozmaitego rodzaju ozdoby, dodatki jak również wszelkie sposoby zdobienia ciała z tatuażem i piercingiem na

czele. Te elementy – podobnie jak strój – „nosimy”, „zakładamy”, czasem także „zmieniamy”. Służą też tym

samym celom symboliczno-komunikacyjnym. Aktywność w ramach imprezy wykażą studenci i doktoranci

etnologii UŁ. Ich udział w imprezie będzie miał charakter partycypacyjny, tzn., że oni sami wpiszą się we

wspólny projekt, opowiadając, w różny sposób, o stroju, modzie, kostiumie. Uczynią to jako zadeklarowani

członkowie subkultur, grup rekonstrukcyjnych, kolekcjonerzy elementów garderoby, masek, mundurów itp.

Opowiedzą o swoich pasjach, zaprezentują elementy własnych kolekcji: masek, guzików, biżuterii, mundurów

itp., wystąpią w roli ekspertów opowiadających o symbolach zaklętych w stroju, kostiumie, masce...

Program spotkania:

Sobota (25.04.2015):

10:00-14:00 Mundur i jego symbolika w komentarzu członków grup rekonstrukcyjnych

mgr Szymon Swoboda, mgr Andrzej Daszyński

Powrót do natury. Ubiór a światopogląd

Mirosława Przybylska

14:00-16:00 „Guzik do kolekcji” – opowieści o ludziach i ich guzikach

mgr Karolina Wanda Rutkowska

Tatuaże henną – propozycja dla młodszych i nieco starszych

mgr Agnieszka Milczarek

Bollywood – kostium do tańca i popkultura

Bernardeta Binkowska, Adrianna Licha

Malowanie twarzy – propozycja dla najmłodszych


16:00-18:00 Kobiece piękno na pocztówce – pin-up i strój ludowy

Katarzyna Słaby





5

Niedziela (26.04.2015):

10:00-12:00 „Guzik do kolekcji” – opowieści o ludziach i ich guzikach

mgr Karolina Wanda Rutkowska

Tatuaże henną – propozycja dla młodszych i nieco starszych

mgr Agnieszka Milczarek

12:00-14:00 Subkultura i strój – poszukiwanie własnej tożsamości

Kinga Huszczo, Maciej Majewski, Maciej Ziomek, Katarzyna Słaby

„Antropolog w stroju i w terenie” – opowieści o spotkaniu dwóch światów

Michał Żerkowski



„Antropolog w stroju i w terenie” – opowieści o spotkaniu dwóch światów

Michał Żerkowski




Bernardeta Binkowska, Adrianna Licha, Anna Obórka





Koordynatorzy: dr Damian Kasprzyk, dr Katarzyna Orszulak-Dudkowska, mgr Anna Deredas

Ubiór – Kostium – Maska w interpretacjach etnologów

Documents

Transcript of Ubiór – Kostium – Maska w interpretacjach etnologów