Typografia oraz inne zagadnienia poprawnoci pisma urzdowegoMaciej St. Ziba

euroanalizy@uw.lublin.pl

16 marca 2015 r.

WstpO naszym profesjonalizmie urzdniczym wiadczy nie tylko merytoryczna poprawno wydawanych decyzji, ale take sposb, w jaki te decyzje redagujemy, oraz forma naszej korespondencji z interesantem, z innymi instytucjami itp.

K O M P U T E R TO NIE JEST M A S Z Y N A D O P I S A N I A

ANIZABAWKA DO EKSPERYMENTWtypoGRAFICZNYCH

Teksty rdowe:Ustawa z dnia 7 padziernika 1999 r. o jzyku polskim (Dz.U. Nr 90, poz. 999, z pn. zm.).Zasady skadania tekstw w jzyku polskim, polska norma PN-83/P-55366.Wielki sownik ortograficzny PWN wraz z zasadami ortografii i interpunkcji, pod red. prof. Edwarda Polaskiego, PWN, Warszawa 2003, 2009 (http://sjp.pwn.pl/zasady/).Uchway ortograficzne, opinie i porady jzykowe Rady Jzyka Polskiego (http://www.rjp.pan.pl).Wielki sownik poprawnej polszczyzny PWN, pod red. prof. Andrzeja Markowskiego, PWN, Warszawa 2004.Rozporzdzenie Prezesa Rady Ministrw z dn. 20 czerwca 2002 r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej (Dz.U. Nr 100, poz. 908).

BibliografiaPrzewodnik po redagowaniu pism urzdowych dobra praktyka KPRM, KPRM, Warszawa 2012, https://dsc.kprm.gov.pl/aktualnosci/ przewodnik-po-redagowaniu-pism-urzedowych-dobra-praktyka-kprm/NB. ukazay si cz. IIII, cz. IV nadal nie ma.Midzyinstytucjonalny przewodnik redakcyjny, Urzd Publikacji Unii Europejskiej, Bruksela 2011, wyd. 2, http://bookshop.europa.eu/en/ interinstitutional-style-guide-2011-pbOA3110655/

Bibliografia cd.Adam Wolaski: Edycja tekstw. Praktyczny poradnik: ksika, prasa, www, Warszawa: PWN 2008.Robert Chwaowski: Typografia typowej ksiki, Gliwice: Helion 2002. Jacek Jarzina: Tajniki typografii dla kadego, Warszawa: Mikom 2003.

Typy najczstszych problemw:niejednolito pisma (krj, wielko);nierwne i niewaciwe marginesy;rnie sformatowane akapity;niewaciwie sformatowane tytuy, rdtytuy;nierwne odstpy midzy wyrazami;nieprzenoszenie wyrazw, wiszce sowa (sieroty);wiszce wiersze (szewce, bkarty, wdowy);ze formatowanie znakw interpunkcyjnych;bdne znaki interpunkcyjne;zbdne wielkie litery (rzadziej: bdne mae litery);nadmierne wyrnienia w tekcie;hipercza w tekstach drukowanych;brak numeracji stron pisma wielostronicowego;le sformatowane listy wypunktowane,ze rozmieszczenie krtkiego pisma na stronie.

Typy pism urzdowych (dokumentw):decyzje administracyjne i postanowienia,korespondencja ze stron lub uczestnikiem procedury,korespondencja z innymi organami lub instytucjami (take z innymi jednostkami wasnej instytucji),projekty aktw prawnych,sprawozdaniai in.

UsprawiedliwieniaBo tak wszyscy/inni robi.Bo taki miaem podkad/wzr.Bo tak napisane byo w pimie z sdu/ ministerstwa.Bo(kade uzasadnienie jest rwnie dobre, lub rwnie ze)

Podstawowe zasady:1. elazna konsekwencja(Jak co ustal, to si tego trzymam)

2. wiadome stosowanie zasad(Wiem, dlaczego co robi)

3. wiadome korzystanie z narzdzi(Wiem, jak to uzyska w komputerze)

Edytor tekstuNie jest dobrze, gdy komputer jest inteligentniejszy od uytkownika.

Komputer nie robi tego, co chcemy by robi, tylko to, co mu kaemy robi.

Jeli nie wiesz, co komputer robi za ciebie, wycz mu wszystkie domylne opcje automatyczne.

Ustawienia tzw. domylneMicrosoft Word

Narzdzia Opcje (widok, oglne, edycja, zapisywanie, pisownia i gramatyka)Narzdzia Autokorekta / Opcje autokorekty Narzdzia Jzyk Plik Ustawienia stronyFormat Style i formatowania Normalny

Normy polskie czy amerykaskie?amerykaskie

czcionka 12 p.

ukad blokowy: akapity bez wci, wyjustowane

jeli wcicie, to na 0,5 cala (1,27 cm)

interlinia 1,5 wielkoci czcionki, dodatkowo 6 p. przed akapitem i po akapicie

marginesy 1-calowe (2,54 cm)polskie

czcionka 12 p. europejskich (= 13 p. amerykaskich)ukad a linea: akapity z wciciem pierwszego wiersza, w chorgiewk, ale z dzieleniem swwcicie 1,5 fireta / 5 spacji w stopniu wysokoci wiersza (np. dla 13 p. = 0,75 cm, dla 10 p. = 0,5 cm)interlinia pojedyncza, ew. dodatkowo 6,5 punktu po akapicie

marginesy na 2 cm, z lewej strony mona doda 1 cm na opraw, u dou 1 cm na stopk (nr strony)

Typy pisma Pisma szeryfowe (egipcjanka):

TimesGaramondCaliforniaElegaLucidaBook AntiquaCourier Pisma bezszeryfowe (grotesk):

ArialUniversVerdanaTrebuchetTahomaCalibriLucida Console

P i s a n k i , k s e n o t y p y, g o t y k nie nadaj si do pism urzdowych (na szyldy, akcydensy itp.)AmericanAllegroArnoldOld EnglishKunstlerTempusMonotype

Bell CentBank GothicEckmannSegoeFutura BlackImpactLithograph

Nieprawidowy format czcionkiKursyw:

Lorem ipsum dolor sit amet augue eu sem ante eu lacus. Phasellus adipiscing. Nunc felis. Maecenas elit est, et netus et magnis dis parturient montes, nascetur ridiculus mus. Nunc tristique commodo. Curabitur ut venenatis vitae, congue at, molestie a, laoreet urna eu nunc hendrerit nibh nisl, semper orci, sodales in, dapibus tellus. Cras non elit nibh, sollicitudin arcu. Cras non enim vulputate imperdiet, lorem libero, fringilla ligula nunc, in faucibus orci sit amet, tellus. Pgrub:

Lorem ipsum dolor sit amet augue eu sem ante eu lacus. Phasellus adipiscing. Nunc felis. Maecenas elit est, et netus et magnis dis parturient montes, nascetur ridiculus mus. Nunc tristique commodo. Curabitur ut venenatis vitae, congue at, molestie a, laoreet urna eu nunc hendrerit nibh nisl, semper orci, sodales in, dapibus tellus. Cras non elit nibh, sollicitudin arcu. Cras non enim vulputate imperdiet, lorem libero, fringilla ligula nunc, in faucibus orci sit amet, tellus.

Wyrnienia 1Nie stosujemy dwch typw wyrnie jednoczenie (np. pogrubiona kursywa).Nie uywamy podkrelenia jako wyrnienia.Wyrnienia od najsubtelniejszego do najbardziej nachalnego: r o z s t r z e l e n i e,kursywa (pismo pochye),wytuszczenie (pogrubienie),WERSALIKI i KAPITALIKI.

Nie stosujemy wyrnie dla duszych partii tekstu

Wyrnienia 2Zwikszenie rozmiaru czcionki te jest wyrnieniem (nagwki, rdtytuy: najlepiej o ok. +20%): 13 => 15,5; 12 => 14,5.Zmniejszamy rozmiar czcionki dla list niestanowicych integralnej czci tekstu (np. spis zacznikw, adresatw najlepiej o ok. -18%): 13 => 11; 12 => 10,5.Zmniejszenie (nie kursyw) oraz obustronne wcicie stosujemy te dla duszych (kilkuwierszowych) cytatw dajcych si uj w bloku.

Wyrnienia 3Lorem ipsum dolor sit amet augue eu sem ante eu lacus. Phasellus adipiscing. Nunc felis. Maecenas elit est, et netus et magnis dis parturient montes, nascetur RIDICULUS MUS. Nunc tristique commodo. Curabitur ut venenatis vitae, congue at, molestie a, laoreet urna eu nunc hendrerit nibh nisl, semper orci, sodales in, dapibus tellus. Cras non elit nibh, sollicitudin arcu. C r a s n o n e n i m v u l p u t a t e imperdiet, lorem libero, fringilla ligula nunc, in faucibus orci sit amet, tellus. Lorem ipsum dolor sit amet augue eu sem ante eu lacus. P h a s e l l u s a d i p i s c i n g. Nunc felis. Maecenas elit est, et netus et magnis dis parturient montes, nascetur RIDICULUS MUS. Nunc tristique commodo. Curabitur ut venenatis vitae, congue at, molestie a, laoreet urna eu nunc hendrerit nibh nisl, semper orci, sodales in, dapibus tellus. Cras non elit nibh, sollicitudin arcu. C r a s n o n e n i m v u l p u t a t e imperdiet, lorem libero, fringilla ligula nunc, in faucibus orci sit amet, tellus.

Problemy niedajce si pokaza w PowerPoincie:

nierwne marginesy,rnie sformatowane akapity,nierwne odstpy midzy wyrazami,przenoszenie wyrazw, wiszce sowa.

UstawieniaPlik Ustawienia strony (marginesy)Format Akapit (interlinia, wcicia 1. wiersza, wyrwnanie; tabulatory; kontrola bkartw i szewcw)Format Czcionka (wersaliki itp.; rozstrzelenie zagszczenie)Format Punktory i numeracja / Wypunktowanie i numerowanie (listy z numeracj i bez)

Sieroty, wdowy, szewce, bkarty (1)Sierota jednoliterowy przyimek lub spjnik (lub symbol) na kocu wiersza, albo skrt (symbol) jednostki miary po liczbach na pocztku wiersza.Likwidujemy poprzez tzw. tward spacj (spacj nierozdzielajc) czc sierotk z nastpnym sowem (lub symbol miary z liczb).Wdowa ostatni wiersz akapitu skadajcy si z jednego krtkiego sowa, zw. krtszego od wcicia pierwszego wiersza nast. akapitu.Likwidujemy poprzez zagszczenie czcionki w poprzedzajcym wierszu, np. o 0,2 p.

Sieroty, wdowy, szewce, bkarty (2)Szewc pierwszy wiersz akapitu pozostajcy u dou poprzedniej strony.Bkart ostatni wiersz akapitu przechodzcy na gr nastpnej strony.

Oba powysze likwidujemy poprzez ustawienia formatu akapitw

Pocztek akapituPierwszy akapit tekstu lub rozdziau (po rdtytule) nie powinien mie wcicia pierwszego wiersza.Nie zaczynamy pierwszego zdania akapitu od skrtu (typu: Np. - skrt rozwijamy: Na przykad) ani od cyfr (typu: 10 000 - liczb piszemy sownie: Dziesi tysicy).

Problemy ze spacjamiBdem s: spacje przed znakami interpunkcyjnymi (przecinkiem, kropk itp.), spacje wewntrz nawiasw i cudzysoww, spacje mnogie midzy sowami, take po kropce przed nastpnym zdaniem.(Te ostatnie likwidujemy przez kilkakrotne Ctrl-H [Edycja: Znajd i zamie] 2 spacje na 1 spacj)Bdem jest brak spacji: po znaku interpunkcji (kropce, przecinku itp.), midzy liczb a symbolem (skrtem) jednostki miary (np.: 1980r., 12z, 7m3).

Typografia interpunkcji - 1Midzy kocowe litery sowa a nastpujce po nich znaki przestankowe: . ; , ! ? : , nie wstawiamy spacji.Po znakach przestankowych stawiamy spacj (uwaga na zbieg dwch znakw!).Kropk stawiamy po nawiasie ale wewntrz cudzysowu.Po wielokropku nie stawiamy kropki, pytajnika ani wykrzyknika, ale moemy postawi przecinek.Po kropce oznaczajcej skrt nie stawiamy drugiej kropki, ale moemy postawi przecinek. Nie stawiamy kropki ani przed wykrzyknikiem lub pytajnikiem, ani po nich.

Typografia interpunkcji - 2

Midzy sowo/wyraenie a otaczajce je nawiasy: (...), [...], {...}, lub cudzysowy: ..., ..., ..., ... nie wstawiamy spacji. Znaki parzyste jakim znakiem wprowadzamy element wtrcony, takim go zamykamy.Znaki: lub (mylnik), = (rwna si) i operatory mat.: +, -, :, x () wymagaj spacji z obu stron.Ukonik / stosuje si albo bez spacji (jak cznik), albo ze spacjami obustronnie (jak mylnik)

Typografia interpunkcji - 3Nie stosujemy atrap: /.../, , ,,..., Nie stosujemy znakw obcych: ..., ..., ..., "...", '...', Uwaga na zbieg dwch znakw (cudzysw i przecinek, nawias i kropka itp.).Nie mnoymy wykrzyknikw i pytajnikw. Oznaczamy oczywiste bdy przez (!) lub (sic!).Apostrof () i cznik (-) nie s znakami interpunkcji.

Ze formatowanie znakw interpunkcyjnych( 1995 ), (1995 ), ( 1995)

Ten sam.! ustawa z 1996 r. , rozporzdzenie z 1998r..

Pojecha ,a potem nie .

kujawsko pomorski

Pogorzelec itp..(1995)

Ten sam!ustawa z 1996 r., rozporzdzenie z 1998 r.

Pojecha, a potem nie.

kujawsko-pomorski

Pogorzelec itp.

Ukonik / (1)Ukonik nie zastpuje nawiasu.Ukonika nie uywa si w skrtach.Ukonik rozdziela rwnorzdne wyraenia:np.: Liczba zaczonych oryginaw/kopii: Ukonik oddziela alternatywne kocwki rodzajowe (ale nie kocwki dodawane):np.: Wnioskodawca/-czyni zobowizany/-na jest uzupeni ale: Prosz, by aplikant(ka) doczy(a) swj yciorys. by(a)byPrzy latach oznacza przeom, np. 1998/1999, 2005/6.Nie stosuje si go w datach dziennych.

Ukonik (2)Ukonik midzy pojedynczymi wyrazami piszemy bez spacji (odstpu) z adnej ze stron. Ukonik wskazujcy na rwnowano wyrae zoonych z dwu lub wicej sw piszemy ze spacj z obu stron.Ukonik wystpuje te zawsze bez odstpu: a) w adresach internetowych, oddzielajc od siebie domen, poddomen, witryn, podwitryn, stron; b) przy podawaniu znaku pisma zgodnie z hasownikiem / instrukcj kancelaryjn; c) w formularzach urzdowych, zw. przeznaczonych do elektronicznego przetwarzania danych; d) w wyraeniach jednostek miar: na (km/h).Ad a) i b) W razie potrzeby przeniesienia wyrazu do nastpnego wiersza dzielimy sowo po ukoniku.

Ukonik (3)Nieprawidowe:w/w n/w d/s n/t w/g z/s j/w a/a

o/Bydgoszcz, O/Bydgoszczn/Noteci, k/Wodawy, p/Poskiem

Ankara/Turcja

pismo Nr 256 / 07 / 08

2006/08/12Prawidowe: nw. ds. nt. wg z s. jw. aa

o. Bydgoszczn. Noteci, k. Wodawy, p. Poskiem

Ankara (Turcja); Ankara Turcja; Ankara, Turcja

pismo nr 256/07/08

12.08.2006

dokumenty / kopie potwierdzone urzdowo = dokumenty i/lub kopie potwierdzone urzdowo

http://uw.lublin.pl/bip/delegatury.html

Mylnik, minus, pauza, cznik 1cznik (dywiz):Bendkowska-Firlej, Ruda-Hutapolsko-francuski i francusko- -polski

minus:225,8 lub -225,8 (bez odst.)12 3 = 9 (z odstpami)

tiret / ppauza:w latach 19982005 (peny zakres, od 1998 do 2005)zajmuje to 2 3 godzin (przybliony wymiar)Pakt Ribbentrop Mootow; Pocig Warszawa Berlin (midzy dwiema osobami, dwoma miejscami itp.)mylnik (tiret): pauza lub ppauzaInteresant jak sam przyzna nie doczy wymaganych zacznikw.Petent jak sam zezna pojecha tam rowerem.Naley zoy oryginay lub potwierdzone kopie.

pauza: (dialog, protok przesuch.) Kiedy Pan tam poszed? spyta. O pnocy.

ppauza: (wyliczenie) punkt pierwszy, punkt drugi i ostatni.

Mylnik, minus, pauza, cznik 2Przy dzieleniu i przenoszeniu wyrazw: cznik pozostawiamy na kocu wiersza i powtarzamy na pocztku nastpnego wiersza,mylnik i tiret oddzielone spacjami pozostaje na kocu wiersza,zakresy liczb poczone tiret bez spacji w caoci przenosimy do nastpnego wiersza (nie rozdzielamy).

Bdne znaki interpunkcyjneNieprawidowe:/1995/, //, /.../

kujawsko pomorski, kujawskopomorski

1995 - 2000, 1995-2000

cywilno-prawny

w Megabanku, Anatola Jamesa El-HakimaPANu

"Pogorzelec", Pogorzelec, Pogorzelec,,Pogorzelec" ,,Pogorzelec, 'Pogorzelec

Petent jak sam zezna, pojecha..Petent, jak sam zezna pojecha...Prawidowe:(1995), (), [...]

kujawsko-pomorski

19952000

cywilnoprawny

w Megabanku Anatola Jamesa El-HakimaPAN-uale: Sartrea, Joycea

Pogorzelec

Pogorzelec

Petent jak sam zezna pojechalub:Petent, jak sam zezna, pojecha lub:Petent (jak sam zezna) pojecha

Symbole i in. znakiProcent, promil oraz stopie: %, i stawiamy bezporednio po cyfrze: 25%, 17CSymbole (midzynarodowe kody) walut oraz inne jednostki miar po liczbie i spacji$ = USD = dolar: 29 $ = EUR = euro: 13 EURz = PLN = zoty: 75 z1350 mln, 23 500 mld, 1996 r., 299,5 m itp. Znak paragrafu stawiamy przed numerem, wraz z odstpem: 45.

Pisownia dat (dz. m. r.)Nieprawidowa02 maja 20082 maj 2008r.2 maja 2008r.

2.V.200802 V 200802.V.2008.

2.05.200802-05-200802/05/20082008-05-02 2008/05/02

Prawidowa2 maja 2008dn. 2 maja 2008 r.

2 V 2008dn. 2 V 2008 r.

2.5.200802.05.2008

w formularzach urzdowych tolerowany te format odwrotny: 2008.05.02Formatu odwrotnego n i g d y nie stosujemy w tekcie cigym. Bdne jest: Nawizujc do Paskiego podania z dn. 2008.05.12...

Zapis liczb cyframi i sownieLiczby wielocyfrowe powyej 4 cyfr wstawiamy spacj nierozdzielajc (nie kropk) co trzy cyfry od koca. W miar moliwoci uywamy skrtw: tys., mln, mld, np. 115 000 lub 115 tys.; 7 520,2 mln, 1 530,75 mld.Nie stosujemy wicej ni 3 miejsc po przecinku: 7 520,2 mln nie 7,5202 mldPo liczbach porzdkowych stawiamy kropk (nie dotyczy dat, nie dotyczy cyfr rzymskich): np. alarm 3. stopnia / III stopnia [nie: 3-ego stopnia]; dzieci 2. 4. roku ycia (od ok. drugiego do ok. czwartego). [nie: od 24 roku ycia].Przy zapisie samymi cyframi jednostk miary piszemy dopiero po caoci zakresu: 17 22C / jeli na p sownie po kadej liczbie: od (ok.) 17C do (ok.) 22C; czenie ze sowami [cznik]: W pokoju 45-osobowym 1314-latek...

Listy wyliczenioweTo jest wyliczenie:1. To jest punkt pierwszy:a) litera ab) litera bc) litera c.2. To jest punkt drugi, zawierajcy:a) liter a;b) liter b, a w niej: tiret pierwsze; tiret drugie, na ktre skada si:punktor pierwszy - ipunktor drugi i (zarazem) ostatni; oraz tiret trzecie;c) liter c;d) liter d.3. To jest punkt trzeci.

Listy (wyliczenia) punktowaneleSkadniki sukcesu:AutonomiaBudetCzynDobrobytPrzychodyRozchodyBilansAktywaPasywa

DobrzeSkadniki sukcesu:autonomia;budet;czyn;dobrobyt:przychody,rozchody,bilans:aktywa,pasywa.

Pozycje listy numerowanej wielopoziomowej: 3.2.1. (lub: 3.2.1)

Nagwki i komrki tabel

Splitting dopuszczalne formy:pan/pani, pan(i), pan/-ni,by(a)by, urodzony/-na, bliski/-scy (powtarzamy ostatni gosk wspln). Najlepiej szuka sformuowa neutralnych, obupciowych (genderowych).

Przywoywanie aktw prawnych(nie: powoywanie)Zgodnie z dyspozycj art. 4 przywoanej na wstpie ustawy z dnia 7 padziernika 1999 r. o jzyku polskim (Dz.U. z 1999 r. Nr 90, poz. 999, z pn. zm.) kady urzdnik...Zgodnie z tradycj prawnicz, a wbrew zasadom oglnym pisowni polskiej, piszemy Dz.U. (jak zaleca RJP) lub Dz. U. (jak w Zasadach techniki prawodawczej), a nie DzU czy DU (jak ka sowniki ortograficzne); piszemy Nr nie nr (wbrew sownikom ort.) to ostatnie nie dotyczy jednak kadego numeru (np. uchway, decyzji itp.). Wbrew zastrzeeniom niektrych, piszemy z pn. zm.... Wielk liter piszemy tytuy: Kodeks... (np. Kodeks postpowania administracyjnego, K.p.a.), Prawo..., Ordynacja..., ale wbrew oglnym zasadom ortografii w tytuach: ustawa z dn...., rozporzdzenie Ministra Spraw Zagranicznych... stosujemy w szczeglny sposb mae i wielkie litery.

Przywoywanie aktw prawnych i innych dokumentw (2)Odpowiadajc na Pastwa pismo z dn. 20 wrzenia 2013 r., znak GGG-III.Ab/5876/12 /3/2013, uprzejmie informuj... nie odwrotnie znak (nr) i data

Przesyam, do wykorzystania, pismo Dyrekcji Regionalnej...Nie: W zaczeniu przesyam...

InterpunkcjaLEi zamieszkiwa i przebywanie naley si chyba, e dostarczydokument za pomoc, ktregoWnioskodawca, zoy

sporzdzi list, obywateli ktrzy przybyliDOBRZEi zamieszkiwa, i przebywanie naley si, chyba e dostarczydokument, za pomoc ktregoWnioskodawca zoy (nie oddzielamy podmiotu od orzeczenia)sporzdzi list obywateli, ktrzy przybyli

Nadmierne i bdne wielkie literyprzesyam dokumenty Cudzoziemca, Pana Ahmeda oraz Jego dzieci, aby wyda Mu...uchwaa... / zarzdzenie... Nr 57 z dn. 6 lipca (zy szyk, brak przecinkw)wedug danych tut. Wydziau/Urzduobw. Kirowogradzki, rej. Wokowyski, woj. Kujawsko-PomorskieProsz wypeni zaczon Ankiet

Bdy stylistyczne i inneW zaczeniu przesyam pismo

(kopia w zaczeniu). W nawizaniu do pisma Ministra, w odpowiedzi na...Wzywam Pana do uzupenienia braku formalnego w cigu 7 dni. Uprzejmie prosz o dostarczenieW razie nie posiadania i nie uzupenieniaPrzesyam pismo, lub:Zaczam kopi wspomnianego pisma(kopia w zaczniku).Nawizujc do pisma Pana Ministra, odpowiadajc na...Wzywam Pana do uzupenienia braku formalnego w cigu 7 dni. Prosz o dostarczenieW razie nieposiadania i nieuzupenieniaWicej: zob. http://publications.europa.eu/code/pl/pl-4101300.htm

Uyteczne skrty klawiaturowectrl-A zaznacz cay tekstctrl-H znajd i zamie

ctrl-shift-spacja spacja nierozdzielajcactrl-shift-cznik ppauzashift-enter wymuszony koniec wierszactrl-enter wymuszony koniec strony

Poradnie jzykowePWN: http://sjp.pwn.pl/poradnia; tame: sowniki onlineZasady pisowni i interpunkcji: http://sjp.pwn.pl/zasadyInne poradnie jzykowe uniwersytetw (np. Uniwersytet lski: http://www.poradniajezykowa.us.edu.pl/; Uniwersytet Gdaski: http://www.univ.gda.pl/pl/ciekawe/?tpl=poradnia_jezykowa),wydawnictw (np. http://www.ekorekta24.pl/porady-jezykowe/, http://www.agape.com.pl/strefa/poradnia_jezykowa2.php),dr M. Malinowski: http://obcyjezykpolski.pl/?page_id=5603,Centrum Kultury Sowa: http://pogotowiejezykowe.home.pl/pj/page19.php,i wiele in.