TSIRD - e+ BbÕe[Printed at: Caxton Offset Pvt. Ltd., Hyd. dü+|ü⁄{Ï: 1 dü+∫ø£: 9 ù|J\T:...

$: TSIRD - e+ BbÕe[Printed at: Caxton Offset Pvt. Ltd., Hyd. dü+|ü⁄{Ï: 1 dü+∫ø£: 9 ù|J\T: 64 yÓ\: s¡÷. 20/- Stanika Palana APTEL/ 2009/27888 nø√ºãsY, 2009 eTVü‰»q$
Prin

ted

at: C

axto

n O

ffset

Pvt

. Ltd

., H

yd.

dü+|ü⁄Ï: 1 dü+∫ø£: 9 ù|J\T: 64 yÓ\: s¡÷. 20/-

Stanika Palana APTEL / 2009/27888 nø√ºãsY, 2009

eTVü‰»q Vü≤è<äj·TH˚‘· eTVü‰_ÛìwüÿeTD+

eT÷&ÉT s√E\ ™‘·‡e+ BbÕe[

ÁstanikaCov_Oct09.indd 1 25/09/09 12:11 PM

>±ÁeT dü«sê»´+ô|’

nbÕs¡ nqTsê>∑+

Äj·Tq k¥+‘·+

ªªdü«‘·+Á‘· uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ‘·|üaìdü]>± |ü+#êsTTrsêC`

e´edüúqT @sêa≥T #˚düT≈£î+≥T+~.μμ->±+BÛJ, (8 pHé, 1947 Vü≤]»Hé |üÁ‹ø£)

kÕVæ≤‘·´ Á|üÁøÏj·T˝À¢ ø£<∏ä kÕúq+ ø£<∏ä<˚. nsTT‘˚, sêqT sêqT Vü≤è<äj·÷ìï ‘êRø eT+∫ ø£<∏ä\T ø£s¡TesTTb˛‘·THêïsTT. n+<äTe\¢ eT+∫ ø£<∏äøÏ |ü≥º+

ø£≤º\ì ªkÕúìø£ bÕ\qμ |üÁ‹ø£ ìs¡ísTT+∫+~.

á BbÕe[ dü+<äs¡“I+>± Á>±MTD ø£<∏ä\T, Vü‰dü´ ø£<∏ä\T nH˚ ¬s+&ÉT $uÛ≤>±˝À¢ b˛° ìs¡«Væ≤düTÔHêï+. Á>±MTD H˚|ü<∏ä´+ ™+&ç, Á>±MTD yê‘êes¡D≤ìï

Á|ü‹_+_+#˚ ø£<∏ä\T ˇø£ $uÛ≤>∑+˝ÀqT, Vü‰dü´ ø£<∏ä\qT eTs=ø£ $uÛ≤>∑+˝ÀqT |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√e≥+ »s¡T>∑T‘·T+~.

ãVüQeT‘·T\ $esê\T¬s+&ÉT $uÛ≤>±\≈£î $&ç$&ç>± á øÏ+<ä ù|s=ÿqï ãVüQeT‘·T\T+≤sTT.

ñ‘·ÔeT Á>±MTD ø£<∏ä s¡÷. 15, 000

ñ‘·ÔeT Vü‰dü´ ø£<∏ä s¡÷. 15, 000

~«rj·T ™‘·ÔeT Á>±MTD ø£<∏ä s¡÷. 10,000

~«rj·T ™‘·ÔeT Vü‰dü´ ø£<∏ä s¡÷. 10,000

‘·èrj·T ™‘·ÔeT Á>±MTD ø£<∏ä s¡÷. 8,000

‘·èreT ™‘·ÔeT Vü‰dü´ ø£<∏ä s¡÷. 8,000

Á|ü‹ $uÛ≤>∑+˝À eT÷&ÉT ø£H√‡˝ÒwüHé ãVüQeT‘·T\T (ˇø=ÿø£ÿ ø£<∏äøÏ) s¡÷. 5,000

kÕ<Ûës¡D Á|ü#·Ts¡D≈£î m+|æ¬ø’q Á>±MTD, Vü‰dü´ ø£<∏ä\≈£î s¡÷. 2,000

Á>±MTD, Vü‰dü´ ø£<∏ä\ b˛°øÏ ø£<∏ä\T |ü+ù| s¡#·sTT‘·(Á‘·T)\T á øÏ+~ dü÷#·q\qT >∑eTì+#ê*: ø£<∏ä\T øÏ+<ä ù|s=ÿqï ∫s¡THêe÷≈£î qe+ãsY 1e ‘˚B ˝À>± n+<˚ $<Ûä+>± |ü+bÕ*.

ˇø=ÿø£ÿs¡T mìï ø£<∏ä\sTTHê |ü+|üe#·TÃ ¬s+&ÉT $uÛ≤>±\ b˛°\˝ÀqT bÕ˝§Zqe#·TÃ.

ø£<∏ä sê‘·Á|ü‹ MT<ä ø£<∏ä ù|s¡T e÷Á‘·y˚T ñ+&Ü*. s¡#·sTT‘· ù|s¡T ø£<∏äøÏ »‘·|ü]#˚ Vü‰MT |üÁ‘·+˝À e⁄+fÒ #ê\T.

ø£<∏ä ì&ç$ #˚‹ sê‘·˝À A4 ôd’E ø±–‘ê˝À¢ 6 ù|J\T $T+#·≈£L&É<äT. ôd’E≈£î $T+∫q ø£<∏ä\qT |ü]o*+#·≥+ kÕ<Ûä´|ü&É<äT.

ù|JøÏ ˇø£ |üø£ÿ e÷Á‘·y˚T, <ädü÷ÔØ ns¡úeTj˚T´ $<Ûä+>±, düawüº+>± sêj·÷*.

kÕe÷õø£ n+XÊ\‘√ bÕ≥T nìï n+XÊ\ô|’ ø£<∏ä\T |ü+|üe#·TÃ. no¢\‘·, ndüuÛÑ´‘·, ≈£î\eT‘ê\qT ¬s#·Ã>=fÒº <Û√s¡DT\T, sê»ø°j·÷\T,

e´øÏÔ>∑‘· <ä÷wüD, yÓøÏ*‘·q+ ˝Ò≈£î+&Ü ™+&˚ ø£<∏ä\T |ü+bÕ*.

b˛°øÏ |ü+ù| ø£<∏ä\T ‘Ó\T>∑T dü+düÿè‹øÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+&Ü*. ns¡Te⁄ ‘Ó#·TÃ≈£îqï ø£<∏ë+XÊ\T, $<˚o dü+düÿèr ø£<∏ä˝À Á|ü‹|òü*+#·≈£L&É<äT.

nqTø£s¡D bÕÁ‘·\‘√ ≈£L&çq ø£<∏ë+XÊ\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&Ü*.

m+|æø£ ø±ì ø£<∏ä\ô|’ m≥Te+Ï ñ‘·Ôs¡ Á|ü‘·T´‘·Ôsê\T ñ+&Ée⁄. m+|æø£ø±ì |üø£å+˝À ‘·eT ø£<∏ä\qT Á‹|æŒ |ü+bÕ\ì ø√s¡T≈£îH˚yês¡T n+<äT≈£î

nedüs¡yÓTÆq kÕº+|ü⁄\T n+Ï+∫q ø£es¡¢qT ≈£L&Ü ‘·|üŒø£ »‘·#˚j·÷*.

Hê´j·Tìπsí‘·\ ø£$T° e÷Á‘·y˚T ãVüQeT‹ bı+<˚ ø£<∏ä\qT ìs¡ísTTdüTÔ+~.

m+|æ¬ø’q ø£<∏ä\T ªkÕúìø£ bÕ\qμ |üÁ‹ø£˝À Á|ü#·T]‘·eTe⁄‘êsTT.

|òü*‘ê\qT &çôd+ãsY 2009 ªkÕúìø£ bÕ\qμ |üÁ‹ø£˝À #·÷&Ée#·TÃ.

∫s¡THêe÷:

m&ç≥sY, ªkÕúìø£ bÕ\qμm.m+.ÄsY. nbÕsY¶, sêCÒ+Á<äq>∑sY,

ôV’≤<äsêu≤<é-500 030.Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚X`, Ç+&çj·÷.

bò˛Hé: 040-24018656, bòÕ´ø˘‡: 040-24017005

E-mail: [email protected]

Á>±MTD ø£<∏ä\T, Vü‰dü´ø£<∏ä\ b˛°

stanikaCov_Oct09.indd 2 25/09/09 12:11 PM

m&ç≥sY

|òüDÏ ≈£îe÷sY

dü+|ü⁄Ï: 1 dü+∫ø£: 9

nø√ºãsY, 2009

m&çÀ]j·T Ÿ uÀs¡T¶

&ç. sêeTø£èwüí, ◊[email protected]. (]f…ÆsY¶)

¬ø. n+ãØwt, ◊[email protected]. (]f…ÆsY¶)

ôdu≤dæºj·THé sêE m.|æ[email protected]. (]f…ÆsY¶)

Á_π>&çj·TsY &ç.$. sêe⁄

eTVü≤eTà<é ‘·ø°j·TTB›Hé

myéT.m. ≈£îe÷s¡ sêC≤

ôV≤#Y. ≈£Lsêàsêe⁄

&Üø£ºsY Ç.$. dü«s¡í\‘·

mHé. $»j·T ≈£îe÷sY

_. qπs+Á<äHê<∏é sêe⁄

ÄsY. dü÷s¡ Hêsêj·TD ¬s&ç¶

&Üø£ºsY $.mdt.mdt. Á|ükÕ<é

&Üø£ºsY dæ. ø£èwüí yÓ÷Vü≤qsêe⁄

&Üø£ºsY $.mHé.$.¬ø.XÊÅdæÔ

ø±HÓ‡|tº, bÕ¢ì+>¥,

m&çÏ+>¥, &çC…’ì+>¥

e÷düºsY eT©ºMT&çj·÷, ôV’≤<äsêu≤<é

Á|ü#·Ts¡D

m.m+.ÄsY. nbÕsY¶

sêCÒ+Á<äq>∑sY

ôV’≤<äsêu≤<é 500 030

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ, Ç+&çj·÷

bò Hé : 040`24018656

bòÕ´ø‡ : 040`24017005

E-mail ID : [email protected]

$wüj·T dü÷∫ø£

dü+bÕ<äø°j·T+ ......................................................................2

eT÷&ÉT s√E\ O‘·‡e+ BbÕe[ ..............................................3

düs¡« »Hê_Ûeè~Δ dü+ø£ ≤ŒìøÏ ì\TyÓ‘·TÔ ì<äs¡Ùq+..

&Üø£ºsY yÓ’.j·Tdt. sê»X‚Ks¡ ¬s&ç¶ .................................................6

ø£fi≤‘·àø£ $Hê´kÕ\ ø£fi≤πøåÁ‘·+ Ns¡\T ........................................ 10

>±+BÛJ Á>±eT dü«sê»´+ ......................................................... 11

Ç`>∑e¬sïHé‡≈£î Äø±X¯y˚T Vü≤<äT› ................................................. 15

eTq Á>±eT+ ` eTq #·≥º+ .......................................................22

eTVü‰»q Vü≤è<äj·TH˚‘· eTVü‰_ÛìÁwüÿeTD+ ..................................25

yÓTs¡T|ü⁄ y˚>∑+‘√ ìs¡íj·÷\T, n<˚ y˚>∑+‘√ neT\T .......................29

»q+ ø√dü+ »\+ ` n<˚ yÓ’.j·Tdt. ìs¡+‘·s¡ ‘·|üq ......................30

ì+&ÉT s¡÷|ü+ ì+&Ó’q e´øÏÔ‘·«+ ................................................32

Á|ü»\ düeTdü \T ‘Ó\TdüT ` rπsÃ $<ÛëqeT÷ ‘Ó\TdüT ......................35

Äs¡ì <äT'K+ ` rs¡ì dü+‘ê|ü+ ...............................................39

<ä+&Ü] ................................................................................42

kÕúìø£ Á|üuÛÑT‘ê«\T ` »qq eTs¡D ]õÅùdºwüq¢ ÄeX¯ ø£‘· .................46

ãT&ç¬> »+>±\T .....................................................................48

‘Ó\¢ ø±–‘ê\ (kÕ<ë u…’Hêe÷\) <ë«sê »]–q uÛÑ÷$T

ø=qT>√fi¯ó¢ Áø£eTãBΔø£]+#·Tø√yê\+fÒ ........................................50

Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\˝À e]øÏ Á|ü‘êé÷ïj·T |ü+≥\ kÕ>∑T <ë«sê

düÁø£eT ˙Ï j·÷»e÷qéTT ......................................................51

qeø£eq+˝À HêHês¡ø±\T (l s¡eTD ù|s¡&û\T) ..........................53

eTTKéT+Á‹>± l s√X¯j·T´ Á|üe÷D+ ........................................57

#·<äs¡+>∑|ü⁄ sêsêDÏ ø√H˚s¡T Vü≤+|æ ............................................58

eTVü≤˙j·TT\ #·‘·Ts√≈£îÔ\T .......................................................62

Á>±MTD≤_Ûeè~Δ |ü<∏äø±\ô|’ |òæsê´<äT\≈£î

À Ÿ Á|ò” HÓ+ãs¡T 155321 .......................................................63

ø°]Ô X‚wüT\T &Ü. |æ. düTÁãVü≤àD´+ >±s¡T

–]»Hê_Ûeè~Δ¬ø’ #˚dæq ø£èwæ .....................................................64

Á>±MTD $ø±dü e÷dü|üÁ‹ø£

RuralDevTelOCT09_Colour.pmd 9/25/2009, 11:00 AM1

yÓTT<äÏs√E ã*Á‘·jÓ÷<ä•

ás√E ‘Ó\¢yês¡T C≤eTTH |æ\¢\ï+<äØï ìÁ<ä Ò|æ yêfi¢ e÷&ÉT (‘·\

eT<Ûä´uÛ≤>∑+) MT<ä ø£qï‘·*¢ ‘·q ≈£î&ç #˚‹ eT÷&ÉT Hê\T>∑T y˚fi¯¢‘√

πøe\+ qTe⁄«\ q÷HÓì e÷Á‘·yT ˇ‘·TÔ‘·÷ ô|≤º*. Ä qTe⁄«\ q÷HÓì

n<˚ ›≥|ü&ÉT ‘·qøÏwü ºy ÓT Æq Äos¡«#·Hê\ì ($<ë´_Ûeè~Δs¡düT Ô `

BsêÈj·TTwü´eTdüT Ô...) Çj·÷´*. dü+düÿè‘·+˝À e÷¬ø˝≤ edüT Ô+~

B$+#·&É+? nqTø√qø£ÿπs¢<äT. eTqø=∫Ãq uÛ≤wü À >∑T+&Óì+&ÉT>± yêfi¢ì

Äos¡«~ùdÔ, n$ |òü*kÕÔj·Tì Á|ü‹ ‘·©¢ uÛ≤$+∫ B$+#ê*.

˝Àø£+˝À ‘·*¢ ByÓqøÏ $T+∫q eT+Á‘·+ ˝ÒH˚ ˝Ò<äT (q e÷‘·T:

|üs¡<Ó’e‘·yéT) ø±ãÏº, |æ\¢\øÏ ‘·\T¢\T Ç˝≤ Äos¡«~+|ü CÒdüTø√e&É+

n\yê≥T #Ój·÷´*.

Ä yÓ+≥H XØs¡+ ì+&ÉT>± >∑Ïº>± eT]›düTÔqï≥T¢>± qTe⁄«\q÷HÓì

|üÏº+#ê*. ˇø£ >∑+≥bÕ≥T yêfi¢ì Hêqìj·÷´* Ä q÷HÓ‘√. <ë+‘√

XØs¡+˝À Oqï Á|ü‹ s√eT≈£L|ü+ øÏ+<ä Oqï ∫qï ∫\T¢ À¢ Oqï eT°º

á q÷HÓ ø±s¡D+>± HêqT‘·T+~. >∑+≥ nsTT |æeTà≥ düTìï|æ+&ç‘√

>∑Ïº>± ˇ+Ïì q\yê*. Ç˝≤ eT]›+∫ q*ùdÔ, Á|ü‹ s√eTs¡+Á<Ûä+˝À

<ë– Oqï eTÏº ˇø£ eTT<ä› ≤ nsTT eTq #‹˝ÀìøÏ sêe&ÉyT ø±ø£,

Á|ü‹ yÓ+Á≥Tø£ øÏ+<ä Oqï ∫qïs¡+Á<ÛäeT÷ ≈£L&É ‘Ós¡T#·Tø√ã&ÉT‘·T+~.

Ç+Ï≈£îqï øÏÏø°\ì ‘Ó]∫q≥¢sTT‘ m˝≤ >±©, yÓ\T‘·÷s¡÷ Ç+À¢øÏ

Á|üy˚•dü÷Ô sêø±b˛ø± kÕ–+#·>∑\y√ n<˚ rs¡T>± X¯Øs¡+˝À @ e´s¡ú

|ü<ësêΔ\THêïjÓ÷ ne˙ï ùd«<äs¡÷|ü+>± XØs¡+ qT+&ç yÓT\¢>± ãj·TÏøÏ

yÓ[¢b˛‘êsTT. Òì |üø£å+˝À yê´~Û>± e÷s¡T‘êj·Tqï e÷≥.

Ç˝≤ eT]›+#·&É+ e\¢ X¯Øs¡+˝Àì Á|ü‹ πøX¯Hê[ø£ø° ≈£L&É ˇ‹Ô&ç

ø£*– s¡ø£ÔÁ|üyêVü≤eTH~ mø£ÿ&Ü Ä>∑&ÉeTH~ O+&ÉH O+&É<äT. n+‘ø±ø£

qTe⁄«\q÷HÓøÏ XØs¡+˝ÀìøÏ yÓfi¢>∑\ õ&ÉT¶‘·q+ ≈£L&É Oqï ø±s¡D+>±

X¯Øs¡+˝ÀìøÏ b˛sTT ø£+<Óq˝≤ |üì#˚dæ mø£ÿ&Óø£ÿ&É X¯Øs¡+˝À dü+<ÛäT\T

(yÓ÷#˚sTT, yÓTø±\T, uÛÑTC≤\T e+Ï ¬s+&ÉT ¬s+&ÉT uÛ≤>±\ n‘·T≈£î\T)

HêïjÓ÷ yêÏì düT\uÛÑ+ #dæ #·ø£ÿ>± ø£~ Ò ≤ #düTÔ+~.

|üPs¡«ø±\+˝À yêfi¯¢øÏ yÓ÷ø±fi¯¢ H=|ü\÷, yÓ÷#˚‹ H=|ü\÷ á

ø±\+ yêfi¢+‘· Òø£b˛e&ÜìøÏ ø±s¡D+ á nuÛÑ +>∑ kÕïq |ü<äΔ‘. ˇø£

@|ü+&É>∑HÓ’Hê >∑T]Ô+#· Òø£b˛e#˚ÃyÓ÷ >±ì BbÕe[ì e÷Á‘·+ ˇø£ HÓ\

eTT+<äT qT+&˚ >∑eTì+#·e#·#·TÃ. ≥bÕø±j·T\ &ÛÜ+&ÛÜ+\‘√q÷,

‘·TbÕ≈£î\ ≥|ü⁄Œ≥|ü⁄Œ yÓ÷‘·\‘√q÷.

nsTT‘ ˚ ì»yÓ T Æq # Ó| üø√< ä–q n+X ¯y ˚ TeT+f Ò BbÕe[

eTqeTqT≈£îH≥≥Tº>± ¬s+Á&√E\ |ü+&ÉT>∑ ø±<äT. eT÷&ÉT s√E\ O‘·‡e+ Oqï

|ü+&ÉT>∑. es¡dü>± $X‚cÕ\ì #·÷düT≈£î+≥÷ yÓ&É<ë+!

3nø√ºãsY, 2009 kÕúìø£ bÕ\q


yêVü≤Hêìï m+‘·>± ÁX¯<äΔ rdüT≈£îì ‘·T&ç∫ ø£&ÉT>∑T‘·THêïyÓ÷ ø£˙dü+

n+‘·e÷Á‘·|ü⁄ C≤Á>∑‘·Ô ≈£L&É eTq+ eTq XØs¡ $wüj·T+˝À #·÷|ü&ÉyT

Ò<äT. Ä |òü*‘·yT á H=|ü\T.

á $<Ûä+>± q*#êø£ yêfi¯¢ ‘·\ì ≈£î+≈£î&ÉT |ü⁄\TdüT‘√ e÷Á‘·y˚T

s¡T<ë›*. ≈£î+≈£î&ÉTø±j·T˝À ˇø£ $<ÛäyÓTÆq #˚<äT‘·q+ O+≥T+~. Ä #˚<äT

ø±s¡D+>± ÁøÏ$Tø°≥ø±\T sêe⁄. Ä ≈£î+≈£î&ÉT|ü⁄\TdüT #˚<äT‘·q+ ‘·\øÏ

>∑Ïº>± |üÏº düVü≤»+>± ‘·\˝À ø£ìŒ+# #·T+Á&ÉT, ù|\T, áô|\T yÓTT<ä …’q

yê´<ÛäT\T <ä]#˚s¡H˚ #˚s¡e⁄. m|ü&ÉT ‘·\+≥T b˛düT≈£îHêï y˚&ç˙ÏH˚

yê&Ü*. ≈£î+≈£î&ÉT|ü⁄\TdüT <ë«sê ÁbÕD≤ìï ø√˝ÀŒuÀj˚T Ä ÁøÏeTT\øÏ

á y˚&ç˙fi¯ó¢ eT]+‘· #êe⁄ì ø£*ZkÕÔsTT ø±ãÏº >∑T&ÉT¶ <äX¯˝À O+&ç

≈£î+≈£î&ÉT |ü⁄\TdüTì |”\Ã˝Òì ÁøÏeTT\T ≈£L&É eTs¡DÏkÕÔsTT. nB ø±ø£

ˇ+Ïì eT]›+∫ q÷HÓì sêj·T&É+, q\T>∑T ô|fÒº|ü&ÉT eT∞¢ eT]›+#·&É+,

‘·\ì >∑Ïº>± s¡T~› ‘√eT&É+... e+Ï Çìï eTs¡›q\ ø±s¡D+>± y&ç Ïì

ˇ+ÏMT<ä b˛ùdÔ |æ\¢\øÏ #·ø£ÿÏ ìÁ<ä (düTK) edüTÔ+~. düTKìÁ<ä nH~

yê´~Û Òì ‘·HêìøÏ ì<äs¡Ùq+.

Ç<ä+‘ê |ü+&ÉT>∑ yÓqTø£ <ë–q yÓ’<ä s¡Vü≤dü +. ÁbÕNqT\T |ü+&ÉT>∑ì

y˚s¡T>±q÷, Äs√>±´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q yÓ’<ë´ìï y˚s¡T>±q÷ #Ó|æŒ

O+&É Ò<äT. á ¬s+Ï y˚Tfi¯$+#˚ #ÓbÕŒs¡T. yÓ’<ä $X‚wüeTsTT+~ ø±ãÏº

Ä<Ûë´‹àø£ $X‚cÕìø=<ë›+!

á s√E dü÷sê´düÔeTj·T yfi˝À Ç+ÏøÏ dü+ã+~Û+∫q ≈£î≥T+ã|ü⁄

ô|<ä› ‘·q dü+‘êq+ n+<ä]˙ Ç+À¢ Oqï <Ó’eeT+~s¡+ e<ä›øÏ |æ\yê*.

nø£ÿ&É Á|ü$T<ä\÷, e‘·TÔ\÷, q÷HÓ n|üŒÏøÏ dæ<äΔ+>± O+&Ü*.

n|ü&ÉT ≈£î≥T+ã|ü⁄ ô|<ä› ‘·q dü+‘êqeT+<ä]ø° ‘·qøÏ me¬ses¡T @jT

ø±\+˝À @jT rs¡T>± düVü‰j·T|ü&ç ‘·qì á rs¡T Oqï‘· dæú‹øÏ ‘Ó#êÃs√

yêfi¯¢ yêfi¯¢ düVü‰j·÷\ì (Ä ô|<ä›\T eTs¡DÏ+∫q |üø£å+˝À e÷Á‘·y˚T)

ù|s¡Tù|s¡THê $e]+∫ #ÓbÕŒ*. #Ó|üPÔ ˇø=ÿø£ÿ]ì >∑T]+∫ $e]+#êø£

ˇø√ÿ BbÕìï yÓ*–+|ü#Ój·÷´*. Ç~ |òü ≤ì yê] ù|]≥ yÓ*–+#·ã&çq

B|ü+. . . Ç~ |òü ≤ì yê] B|ü+. . . nì á rs¡T>± nìï BbÕ\˙

yÓ*–+#êø£ ªHê Ç+À¢ ø£è‘·»„‘ê |üPs¡«ø£+>± ô|<ä›\ ù|]≥ BbÕ\ì

yÓ*–+#êqq&ÜìøÏ kÕø£ å´+>±μ eTs=ø£ kÕøÏ å BbÕìï (ø=~› ô|<ä›

|ü]e÷D+˝À) yÓ*–+#ê*.

á BbÕ\ìï+Ï uÛÑ>∑e+‘·TìøÏ #·÷|æ+∫ Ä kÕøÏå BbÕìï eTqøÏ

düMT|ü+˝À Oqï <˚yê\j·T+˝À Ç∫Ã sêyê*. n˝≤ Á|ü‹ ≈£î≥T+ã+

qT+&û e∫Ãq nìï kÕøÏå BbÕ\‘√q÷ Ä <˚yê\j·T+ ì+&ç n~

B|üGÄe[. BbÕ\ düeT÷Vü≤+ ne⁄‘·T+~. n<˚ ì»yÓTÆq BbÕe[

‘·|üŒ, »+‘·Te⁄ #·ìb˛>± ˝Ò<ë #·+|ü>± e∫Ãq ø=e⁄«‘√ #˚j·Tã&çq

e‹Ôì yÓ*–+∫ @$<ÛäyÓTÆq >∑T]Ô+|ü⁄ <ëìøÏ Ò≈£î+&Ü es¡dü>± yÓ*–ùdÔ

n~ BbÕe[ ø±<äT ` ø±Hø±<äT.

á rs¡T>± eTq+ #˚j·T&É+ e\¢ eTq |æ\¢\+<ä]ø° z $X‚wü+

‘Ó\TdüTÔ+~. eTq á n_Ûeè~Δ nH~ áHêÏøÏ áHê& e∫Ã+~ ø±<ä ,

Ç+<äs¡T eTq n_Ûeè~ΔøÏ ø±s¡≈£î\sTTq ø±s¡D+>± eTqMT dæú‹˝À

OHêïeT˙, n˝≤ eTqøÏ düVü‰j·T|ü&çq yêÏøÏ ø£è‘·»„‘ê |üPs¡«ø£+>±

qeTdüÿ]dü÷Ô BbÕ\ì yÓ*–+∫ |üs¡yTX«s¡Tì düìï<ÛëHêìøÏ |ü+|æ+#ê\˙

‘Ó\TdüTÔ+~.

|æ\¢\øÏ á rs¡T ø£è‘·»„‘ê uÛ≤yêìï eTq+ H˚s¡Œì |üø£ å+˝À

πs|üÏs√Eq eTqøÏ ≈£L&É >∑T]Ô+|ü⁄ O+&ÉH O+&É<äT. Ç˝≤ Ä ô|<ä›\ù|]≥

BbÕ\ì yÓ*–+∫ |üs¡y˚TX¯«s¡TìøÏ düeT]Œ+#·&Üìï ªã* BbÕ\Tμ

n+≤s¡T. á yÓTT‘·Ô+ Á|üÁøÏj·T+‘ê »]π>~ Á‘·jÓ÷<ä•Hê&Ó’q ø±s¡D+>±

Bìï ªã* Á‘·jÓ÷<ä•μ nì e´eVü≤]+#ês¡T ô|<ä›\T.

¬s+&Ées√E qs¡ø£ #·‘·Ts¡›•

ìqïÏ s√Eq˝≤π> á s√Eq ≈£L&É |æ\¢*ï ìÁ<ä ‘Ó\yês¡TC≤eTTH

ÒbÕ*. ‘· ≤sê kÕïq+ #˚sTT+#·&ÜìøÏ eTT+<äT ªqs¡≈£îμ&ÉH˚ sêø£ådüTDÏí

<äVæ≤+#ê*. Ç<=ø£ Á|ü‘´ø£ ø±s¡ Áø£eT+ á s√Eq.

lVü≤]ø° uÛÑ÷<˚$ø° |ü⁄Ïº sêø£ådü \ø£åD≤\‘√ ô|]–qyê&ÉT qs¡≈£î&ÉT.

yê&ÉT ˝Àø£+˝À O+&˚ n+<ä]˙ @&çŒ+#·T≈£î ‹+≥T+&É&É+‘√ (qsêHé

ø±j·T‘) ª»qT*ï ø±\TÃ≈£î ‹Hyêμ&ÉH ns¡ú+ e#Ã˝≤ ªqs¡ ≈£î&ÉTμ nì

ù|s¡T ô|≤ºs¡T n|üŒÏyêfió¢. n~ yê&ç <äTwüÿè‘ê´\øÏ nqT>∑TD+>± e∫Ãq

ù|s¡T yê&çøÏ.

m+‘Ó’Hê ‘·*¢ düVü≤qeT÷]Ô ø±ãÏº, m|üŒÏ¬ø’Hê, eT+∫e÷≥\‘√

yêDÏí e÷s¡T<ë›eTqT≈£îì Á|üj·T‹ï+∫+<ëyÓT. n<Óø£ÿ&Ü kÕ<Ûä + ø± Ò<äT

ÄyÓTøÏ. #Ó|æŒqø=B› Ç‘·s¡T*ï u≤~Û+#·&É+‘√ e#Ã bÕbÕ˙ï, ‘·‘·Œ¤*‘ê˙ï

$e]dü÷Ôqï ø=B› yê&ç Ä>∑&Ü\T $T+#êsTT. <ë+‘√ Çø£ Où|øÏå+∫

Á|üjÓ÷»q+ Ò<äì uÛ≤$+∫q ÄyÓT ‘·q uÛÑs¡Ô nsTTq lVü≤]ì düMT|æ+∫

ª˝Àø£»qT\ s¡ø£åDø√dü+ düTKXÊ+‘·T\ ø√dü+ ‘·eT_&É¶ nsTTq qs¡≈£îDÏí

#·+|üe\dæ+~μ >± lVü≤]ì y&ç+~.

˝Àø£+˝À mø£ÿ&Ó’Hê H˚sê\T #˚düTÔqï~ ‘·eT |ü⁄Á‘·T&˚ nì ‘Ó*dæq

|üø£å+˝À Ä |æ\¢yêìøÏ •ø£å|ü&É≈£î+&Ü \ø£å\T ø√≥T¢ Ks¡TÃ #˚ùd ‘·*¢<ä+Á&ÉT*ï

eTq+ #·÷kÕÔ+>±ì, ‘·q |æ\¢yêDÏí #·+|æ ˝Àø±ìï s¡øÏå+#·e\dæ+<äì

|ü Òÿ ‘·*¢q+≥÷ eTq+ #·÷ùdÔ ÄyÓT uÛÑ÷<$ e÷Á‘·yT. n˝≤ e~Û+∫

s¡øÏå+∫q ì»yÓTÆq |ü]bÕ\≈£î&ÉT lVü≤] e÷Á‘·y˚T. Ç˝≤+Ï O‘·ÔeT

#·]Á‘·ø£\ <˚X¯+, dü+Á|ü<ëj·T+ ≈£L&É eTq uÛ≤s¡‘·+ e÷Á‘·y˚T. Ç‘·s¡

<˚XÊ˝À¢ ø£q|ü&É<äT.

Ä qs¡≈£îì u§eTàì dæ<äΔ+#dæ O+#·T‘ês¡T q&çM~Û À. Ä Á|ü<XÊìøÏ

kÕúìø£ bÕ\q nø√ºãsY, 20094


n+<äs¡÷ $#ÃkÕø£ ‘·>∑T\u…≥º&É+˝À me] yÓøÏ*‘·Hêìï yêfió¢ #·÷|ü&É+

ø±ø£, qs¡≈£î&ÉT #dæq <ës¡TD≤\÷, Ä ø±s¡D+>± yê&çøÏ \_Û+∫q ìø£èwüº|ü⁄

e<Ûë, Ä |òü*‘·+>± Á|ü‹ Ç+Ïyês¡÷ yêDÏí ì+~dü÷Ô #ùd á <äVü≤q

ø±s¡ Áø£eT+ >∑÷]Ã |æ\¢\+<ä]ø° $e]+∫ Ä MT<ä≥ ‘·>∑T\u…Ïº+#ê*.

<ë+‘√ |æ\¢ À¢ ˇø£ Áø£eT•ø£åD <Û√s¡DÏ, Ç˝≤ O+&É≈£L&É<äH Ä˝À#·q.

. . ÁbÕs¡+uÛÑeTÚ‘êsTT. ø±ãÏº ìqïÏ ã*BbÕ\T düVü‰j·÷ìøÏ ø£è‘·»„‘·\ì

‘Ó*j·T#Óù|Œ eT+∫ n\yê≥Tì #Óù|Œ |ü+&ÉT¬>’‘, H&ÉT <äTsêàs¡TZDÏí e~Û+∫

dü‘·TŒs¡TwüT\ì s¡øÏå+#˚ \ø£åDeTTqï yê&ÉT lVü≤] nH˚ j·T<ës¡ú+ eTqøÏ

uÀ<Ûä|ü&ÉT‘·T+~.

á ø±s¡ Áø£eTeTj·÷´ø£ ‘· ≤sê kÕïq+ #sTT+#ê* |æ\¢\+<ä]‘√.

eT∞¢ kÕj·T+Á‘·+ dü÷sê´düÔeTj·T y˚fi¯ ìqïÏ˝≤>±H˚ (ã*BbÕ\T)

BbÕ\ì ù|s¡Tù|s¡THê yÓ*–dü÷Ô yêfió¢ #dæq düVü‰j·÷\ì eT∞¢ HÓeTs¡T

y˚düTø√yê*, y˚sTT+#ê*. |æ\¢\øÏ ˇø£e÷s¡T #Óù|Œdæ e~˝ÒùdÔ ô|<ä›>±

>∑Ts¡TÔ+&É<äT. yêfi¢øÏ eTq J$‘· s¡Vü≤dü + ‘Ó*dærsê*. n+<äTø£ì á

¬s+&Ée s√Eq ≈£L&É Ç˝≤ #Ó|æŒ yÓ*–+# ø±s¡ Áø£e÷ìï #dæ Ä kÕøÏå

BbÕìï <ä>∑Zs√¢ Oqï <yê\j·÷ìøÏ #]Ã sêyê*.

eT÷&Ées√E BbÕe[

á ‘Ó\¢yês¡TC≤eTTq ≈£L&É K∫Ã‘·+>± |æ\¢*ï ìÁ<ä ˝ÒbÕ*‡+<˚.

#·ø£ÿ>± yêfi¢+<ä]ø° ‘· ≤sê kÕïq+ #sTT+#ê*.

<Ó’e+ <ä>∑Zs¡ ≈£L#√u…Ïº @ ã≥º\qsTT‘˚ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T |æ\¢\øÏ

áj·TuÀ‘·THêïs√ yêÏì eTT+<äT>± |üs¡yTX«s¡Tì eTT+<äTô|Ïº Ä MT<ä≥

|æ\¢\øÏ Çj·÷´*. |æ\¢\T yêÏì rdüT≈£îuÀjT eTT+<äT ‘·*¢<ä+Á&ÉT\øÏ

bÕ<ë_Ûe+<äHêìï #Ój·÷´*. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T nø£ å‘·T\‘√ yêfi¯ ¢ì

Äos¡«~+#ê*.

|æ\¢\øÏ bÕ<ë_Ûe+<äHêìï H˚sêŒ*‡+<˚. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T nø£å‘·\‘√

Äos¡«~+#ê*‡+<˚. Çy˚MT nHê>∑s¡ø£yÓTÆq |ü<äΔ‘·T\T ø±H˚ø±e⁄. |æ\¢\øÏ

ø£è‘·»„‘ê uÛ≤yêìï HπsŒ #·ø£ÿì |ü<äΔ‘·T\T ø£<ë! ‘·ù|ŒeTT+~?

á kÕj·T+Á‘·+ eT∞¢ |æ\¢\‘√ ô|<ä›\T <Ó’eeT+~s¡+ e<ä›øÏ #˚]

»]–q ¬s+Á&√E\ ˝≤>±H ô|<ä›\ düVü‰j·÷\ì ‘·\T#·T≈£î+≥÷ BbÕ\ì

ô|Ïº kÕøÏå BbÕìï #s¡Te˝À Oqï <yê\j·÷ìøÏ n+~+#ê*. Ç<ä+‘ê

ˇø£ m‘·TÔ. Çø£ BbÕe[ HêÏ sêÁ‹ \ø°Î |üP»ì #˚j·÷\H˚~ ˇø£

m‘·÷ÔqT.

ns¡úsêÁ‹ yfi Ç+Ïì XóÁuÛÑ+ #dæ Ç+ÏøÏ dü]>±Z eT<Ûä ˝À <ÛëHê´ìï

b˛dæ <ëìMT<ä \ø°ÎÁ|ü‹eTì O+∫ ÄyÓTøÏ c˛&ÉXÀ|ü#ês¡ |üP»ì #Ój·÷´*

ìC≤ìøÏ.

Ä ‘·*¢ì e÷ sTT+ÏøÏ sêe\dæ+<äì ÄVü‰«ì+#·&É+ <Ûë´q+ (1)

Ä MT<ä≥ eTq e<ä › z ø£\XÊìï ô|Ï º Ä ø£\X¯+˝ÀìøÏ

ÄeVæ≤+#·e\dæ+<äì ÁbÕ]ú+#·&É+ ÄyêVü≤q+ (2)

ÄyÓT ÄeVæ≤+∫q≥T¢ uÛ≤$+∫ ÄyÓT #˚‘·T\øÏ ns¡ È´»\+

(|üPE´\sTTq yê]ì>± >∑T]Ô+∫q≥T¢ Ç#Ã »\+ ù|s¡T ns¡È +)

Çj·T´&É+ ns¡È Á|ü<ëq+ (3)

ÄyÓT bÕ<ë\ì ø£&É>∑&É+ bÕ<ä + (4)

ÄyÓTøÏ #·ø£ÿì ÄdüHêìï düeT]Œ+#·&É+ Ädüq+ (5)

Ç+ÏøÏ e∫Ãq Ä ‘·*¢øÏ qeTdüÿ]dü÷Ô ‘ê>∑&ÜìøÏ n+~#˚Ã

|ü]XóÁuÛÑ »\+ Ä#·eT˙j·T+ (6)

Ä MT<ä≥ ÄyÓT kÕïq+ ø√dü+ |ü+#êeTè‘ê\˙ (Äe⁄bÕ\T,

Äe⁄HÓsTT´, Äe⁄ô|s¡T>∑T, ‘˚HÓ, |ü+#·<ës¡) @sêŒ≥T #˚dæ ÄyÓTøÏ

eÅkÕÔ\ì dæ<äΔ+ #j·T&É+ eg+ (7)

ÄyÓT kÕïq+ #˚d ü÷ Ôqï+‘· ùd|ü ⁄ l dü÷ø± ÔH ˚ | ü] ƒ+#·& É+

kÕïqdüe÷sê<Ûäq+ (8)

ÄyÓTøÏ eT∞¢ XóÁuÛÑeÅkÕÔ\ì Ç∫Ã ø£≥Tºø√e\dæ+~>± ÁbÕ]ú+#·&É+

eg düeTs¡ŒD+ (9)

ÄyÓT kÕïqyÓTÆ e#êÃø£ X¯ØsêìøÏ y˚&ç$T ‘·– Ò+<äT≈£î, düTyêdüq

|üfÒº+<äT≈£L Ç#Ã ª˙sê»q+μ (10)

Ä ‘·*¢ eTì+≥ ‘·q nqTcÕ˜Hêìï #˚düTø√&Üì¬ø’ düeT]Œ+#˚~

j·TCÀ„|üM‘·+ (11)

Ä MT<ä≥ Ä ‘·*¢øÏ ìy~+#~ ObÕVü‰s¡+ (|òü ≤\ì ÄVü‰s¡+>±

düeT]Œ+#·&É+ (12)

B|ü+ (13)

<Ûä÷|ü+ (14)

>∑+<Ûä+ (15)

$+C≤eTs¡+ (16)

‘√ c˛&ÉXÀ|ü#êsê\÷ ne⁄‘êsTT.

nø£ÿ&ç qT+&ç Ä ‘·*¢øÏ \ø°Î düVü≤ÁkÕHêe÷\ì >±ì \ø°Î nc º‘·Ôs¡

Hêe÷\ì >±ì eTq neø±XÊìï ãÏº #j·÷*.

ì»yÓTÆq BbÕe[ #j·÷*‡q $<Ûëq+ Ç~. u≤D≤dü+#êì ø±˝≤Ã\H

ìj·TeT+ @ XÊg+˝Àq÷ Ò<äT. nsTT‘ u≤D≤dü+#êì ø±\Ã&É+ ‘·|üŒì

#Ó|üŒ&É+ ˝Ò<äT>±ì n~ e÷Á‘·y˚T Á|ü<ÛëqeT+≥÷ á dü+Á|ü<ëj·÷\

qìï+Ï ‘√dæ|ü⁄#·Ã&É+ e÷Á‘·+ Hs¡yT.

` yÓTÆ\es¡|ü⁄ lìyêdüsêe⁄



düs¡« »Hê_Ûeè~Δ dü+ø£ ≤ŒìøÏì\TyÓ‘·TÔ ì<äs¡Ùq+.....

&Üø£ºsY yÓ’mdt sê»X‚Ks¡¬s&ç¶s¡e˙j·T Á|ü<ÛëqeT+Á‹ &Üø£ºsY eTHéyÓ÷Vü≤Hédæ+>¥ >±s¡T, πø+Á<ä

Á>±MTD≤_Ûeè~Δ, |ü+#êsTTr sêCŸ eT+Á‹ &Üø£ºsY dæ.|æ. CÀwæ>±s¡T, πø+Á<ä

Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK düVü‰j·TeT+Á‹ >±s¡T, sêh |ü+#êsTTr sêCŸ,

Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK\ eT+Á‘·T\T, Á|üD≤[ø± dü+|òüT+ düuÛÑT´\T, πø+Á<ä

Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK ø±s¡ <ä]Ù, πø+Á<ä |ü+#êsTTrsêCŸ XÊK ø±s¡ <ä]Ù,

πø+Á<ä sêÅcÕº\ Á>±MTD≤_Ûeè~Δ, |ü+#êsTTrsêCŸ XÊK\≈£î #Ó+~q d”ìj·TsY

n~Ûø±s¡T\T, k˛<äs¡ k˛<äØeTDT\+<ä]ø° qeTkÕÿs¡+.

sêÅcÕº\ Á>±MTD≤_Ûeè~Δ, |ü+#êsTTrsêCŸ XÊK\ eT+Á‘·T\ ø£s√E

düe÷y˚X¯+˝À bÕ˝§ZH˚ neø±X¯+, >ös¡e˙j·T Á|ü<ÛëqeT+Á‹, πø+Á<ä

Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK eT+Á‹ Ç#Ã $\TyÓ’q dü+<X+ $H neø±X+

ø£\>∑≥+ Hê n<äèwüº+>± uÛ≤$düTÔHêïqT.

nsTT‘˚, H˚ìø£ÿ&ÉøÏ uÛ≤s¡yÓTÆq Vü≤è<äj·T+‘√ e#êÃqT. &Üø£ºsY yÓ’.

j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ >±] eTs¡D+‘√ kÕ«‘·+Á‘· + dæ~Δ+∫q ‘·s¡Tyê‘·

eTq≈ £ î \_ Û+∫q >=| ü Œ sê»ø °j · T Hêj·T≈ £ î˝À ¢ ˇø £]ì

b˛>=≥Tº≈£îqï≥¢sTT+~. n+‘ø±<äT, Äj·Tq eTs¡D+‘√ HqT Hê >∑Ts¡Te⁄ì

ø√˝ÀŒj·÷qT. e÷ sêh Á|ü»\T ‘·eT Ä‘·àã+<ÛäTe⁄ì, ‘·eT≈£î >=|üŒ

yT\T #≈£L]Ãq eTVü‰ Hêj·T≈£î&çì ø√˝ÀŒj·÷s¡T.

ˇø£ ◊<fi¢ ø±\+˝À eTq <X+˝Àì @ sêh #·]Á‘· À ≈£L&Ü &Üø£ºsY

yÓ’. j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ >±] Hêj·Tø£‘·«+˝À #|üÏºqìï n_Ûeè~Δ, dü+πøåeT

ø±s¡ Áø£e÷\qT #|üÏºq O<ä+‘ê\T Òe⁄. Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ sêh #·]Á‘· À

yÓTT≥ºyÓTT<äÏkÕ]>± Á|ü»\+<ä]ø° ÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘·, Çfió¢, kÕe÷õø£ uÛÑÁ<ä‘·

|æ+#·qT¢, Äs√>∑ , $<ë´ dü<äTbÕj·÷\qT ø£*Œ+#ê\ì ìs¡ísTT+#·≥+

»]–+~. sêh »HêuÛ≤˝À 80 XÊ‘·+ eT+~øÏ ˇø=ÿø£ÿ]øÏ ¬s+&ÉT \ø£å\

e+‘·Tq Äs√>∑ ;Ûe÷ dü<äTbÕj·÷ìï ø£*Œ+#·≥+ »]–+~. n_Ûeè~Δ

|òü˝≤\T n+<ä]ø° #˚sê\H˚ dü+ø£˝≤ŒìøÏ ì\TyÓ‘·TÔ ì<äs¡Ùq+ &Üø£ºsY

sê»X‚Ks¡¬s&ç¶>±s¡T. n_Ûeè~Δ À Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ uÛ≤>∑kÕ«eTT\T ø±yê\ì

Äj·Tq $X¯«dæ+#˚yês¡T. ã\V”≤qesêZ\ Á|ü»\≈£î 67 \ø£å\ Çfi¯ó¢

düs¡« »Hê_Ûeè~Δ dü+ø£ ≤ŒìøÏì\TyÓ‘·TÔ ì<äs¡Ùq+.....

&Üø£ºsY yÓ’mdt sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ø£Ïº+#ê\ì y˚T+ <Û˚´j·T+>± ô|≥Tºø√>±, Ç|üŒÏøÏ 35 \ø£å\ Çfi¯ó¢

|üPs¡Ôj·÷´sTT. $T–*q$ ìsêàD+˝À OHêïsTT. kÕe÷õø£ uÛÑÁ<ä‘ê

dü<äTbÕj·÷\T n+<ä]ø° ªdü+‘·è|üÔμ kÕúsTT˝À n+<ë\H˚ uÛ≤eq‘√,

eè<äTΔ\T, $‘·+‘·Te⁄\T, $ø£ ≤+>∑T\T ‘·~‘·s¡T\T 55 \ø£å\ eT+~øÏ

ø=‘·Ô>± |æ+#·qT¢ eT+ps¡T #j·T≥+ »]–+~.

ªÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘·μ øÏ+<ä sêh »HêuÛ≤˝À 80 XÊ‘·+ eT+~øÏ ¬s+&ÉT

s¡÷bÕj·T\≈£î øÏ À _j·÷´ìï yT+ düs¡|òüsê #düTÔHêï+. mdt.dæ., mdt.Ï.,

ˇ_dæ., yÓTÆHê]°\T, Ä]úø£+>± yÓqTø£ã&çq esêZ À¢ì ns¡TΩ …’q $<ë´s¡Tú\≈£î

yÓTT‘·Ô+ ≥÷´wüHé |ò”EqT Á|üuÛÑT‘·«+ #Ó*¢+#˚ |ü<∏äø±ìï ≈£L&Ü neT\T

#düTÔHêï+. ¬s’‘·T\≈£î O∫‘·+>± @&Ü~øÏ 1500 ø√≥¢ j·T÷ì≥¢ $<äT´‘YqT

düs¡|òüsê #˚düTÔHêï+. n+‘˚ø±ø£ |ü+≥s¡TD≤\ô|’ yê]øÏ @&Ü~øÏ 4 XÊ‘·+

e+‘·Tq e&û¶ dü_‡&û #Ó*¢düTÔHêï+. &Üø£ºsY sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ >±] Á|üuÛÑT‘·«+

kÕ~Û+∫q $»j·÷\T πøe\+ e´ekÕj·T+, Á>±MTD≤_Ûeè~Δ s¡+>±\≈£î

e÷Á‘·y˚T |ü]$T‘·+ ø±˝Ò<äT. Äj·Tq Hêj·Tø£‘·«+˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ

<X+˝ÀH n‘· +‘· y>∑+>± n_Ûeè~Δ #Ó+<äT‘·Tqï sêÅcÕº À¢ ˇø£Ï>±

Ä$s¡“¤$+∫+~.

n≥Te+Ï Hêj·T≈£î&çì ø√˝ÀŒe≥+ <äTs¡<äèwüºø£s¡+. Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À

Äj·Tq q&ç∫q u≤≥˝ÀH q&Éyê\ì yT+ ø£+ø£D+ ø£≥Tº≈£îHêï+. ù|<ä\

ø√dü+ Äj·Tq #|üÏºq nìï n_Ûeè~Δ ø±s¡ Áø£e÷\qT |üP]ÔkÕúsTT˝À

|üP]Ô #j·÷\ì uÛ≤$düTÔHêï+. Äj·Tq≈£î yT$T#Ã ì»yÓTÆq ìyê[ Ç<.

ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\q˝À Ä+Á<Û ä Á| ü<˚XŸ nqTuÛ Ñyê\qT MT‘√

|ü+#·Tø√e≤ìøÏ, C≤rj·T Á>±MTD JeH√bÕ<∏äT\ ø±s¡´Áø£eT+ô|’

n_ÛÁbÕj·÷\T ‘Ó*j·TCÒj·T≤ìøÏ neø±X+ <=s¡ø£≥+ Hê≈£î \_Û+∫q

>ös¡e+>± uÛ≤$düTÔHêïqT.

Á>±MTD ù|<äeTVæ≤fi\ XøÏÔ kÕeTsêú \qT yÓ*øÏrdæ, yê]ì ù|<ä]ø£+

qT+∫ ãj·T≥≈£î rdüT≈£îì sêe≤ìøÏ yê]ì dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\

øÏ+<ä düMTø£]+#·≥+ nedüs¡eTì Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ >∑T]Ô+∫+~.

á \øå±´ìï kÕ~Û+#·&ÜìøÏ Á|üuÛÑT‘·«+ n+<äTø√düyT O<›•+#·ã&çq ø£

sêh kÕúsTT ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\q $TwüHéqT HÓ\ø=*Œ+~. BìøÏ Á|ü‘´ø£yÓTÆq

>ö



õ˝≤¢kÕúsTT j·T÷ì≥T¢, eT+&É\ kÕúsTT j·T÷ì≥T¢ ≈£L&Ü O+≤sTT.

sêh+˝Àì Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢ >∑\ ù|<ä\+<ä]˙ düMTø£]+#·≥+,

ù|<äeTVæ≤fi ¯\‘√ ≈ £L&çq |ü Ïw ü ºy Ó T Æq ãè+<ë\ HÓ ŸesY ÿqT

‘·j·÷s¡T#j·T≥+, yês¡T ù|<ä]ø£+ qT+∫ ãj·T≥|ü& es¡≈£î yê]øÏ

ìs¡+‘·sêj·T+>± ‘√&ÜŒ≥Tq+~+#·≥+ á $TwüHé \øå±´\T.

á HÓŸesYÿ˝À Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢ì Á|ü‹ ù|<ä≈£î≥T+ã+ uÛ≤>∑+>±

O+&Ü\ì &Üø£ºsY sêCX‚Ks¡¬s&ç¶ uÛ≤$+#ês¡T. Äj·Tq <ës¡Ùìø£‘·, |ü≥Tº<ä\

ø±s¡D+>± ˇø£ ø√Ï eT+~ ù|<ä eTVæ≤fi¯\qT 8,50,000 dü«j·T+

düVü‰j·T ãè+<ë\˝À düMTø£]+#·>∑*>±+. á ãè+<ë\T Á>±MTD kÕúsTT

dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\ düe÷K´\‘√ nqTdü+<ÛëqeTj·÷´sTT. sêh

yê´|üÔ+>± Ç≥Te+Ï düe÷K´\T <ë<ë|ü⁄ 35,525 OHêïsTT. sêh+˝Àì

nìï Á>±e÷˝À¢ Ç$ ø±s¡ ø£ ≤bÕ\T ø=qkÕ–düTÔHêïsTT. á düe÷K´\T

eT∞¢ 1099 eT+&É\ düe÷K´\‘√, 22 õ˝≤¢ kÕúsTT düe÷K´\‘√

nqTdü+<ÛëqeTj·÷´sTT. @ ø±s¡´Áø£eTyÓTÆHê ªdü+‘·è|üÔμ kÕúsTT˝À

neT\T»s¡bÕ\H˚ <Ûäèø£Œ<Ûä+‘√ <ë<ë|ü⁄ 90 XÊ‘·+ Á>±MTD ù|<ä

≈£î≥T+u≤\qT á ø±s¡ Áø£eT |ü]~Û ÀøÏ rdüT≈£îì e#êÃ+.

ù|<ä\ nedüsê\ ÁbÕ‹|ü~ø£>±, ìs¡+‘·s¡ kÕeTs¡ú´ ô|+|ü⁄<ä\

ø±s¡ Áø£e÷\ <ë«sê ã˝Àù|‘·+ #dæq|ü& á dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\

@sêŒ≥Tø±˙, düe÷K´\ @sêŒ≥T ø±ì ns¡úe+‘·+>± O+&É>∑\<äT.

dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\T, yêÏ düe÷K´\T, sêh kÕúsTT ù|<ä]ø£

ìs¡÷à\Hê $TwüHé dæã“+~, Ç‘·s¡ dü+ã+~Û‘· XÊK\ dæã“+~˝À

kÕeTsêú \ ô|+|ü⁄<ä\≈£î Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ >∑‘· 9 dü+e‘·‡sê˝À¢ 680 ø√≥¢

s¡÷bÕj·T\T e´j·T+ #dæ+<äì ‘Ó*j·TCÒj·T&ÜìøÏ dü+‘√wædüTÔHêïqT. e÷

sêh+˝À eTVæ≤fi≤ kÕ~Ûø±s¡‘· ø±s¡´Áø£eT+ n+‘· O‘ê‡Vü≤uÛÑ]‘·+>±

kÕ>∑&ÜìøÏ uÛ≤ØkÕúsTT˝À #dæq á e´j·TyT ø±s¡D+.

ù|<äeTVæ≤fi¯\ X¯øÏ Ôj·TT≈£î Ô\ô|’, ∫qï neø±XÊ\qT ≈£L&Ü

n+~|ü⁄#·TÃ≈£îì yêÏì <Ó’q+~q Ä<ëj·T eqs¡T\T>± e÷s¡TÃø√>∑\

yê] kÕeTs¡ú +ô|’ e÷ ~e+>∑‘· eTTKéT+Á‹øÏ n#·+#·\yÓTÆq $XÊ«dü+

O+&˚~. u≤´+≈£î s¡TD≤\qT düÁø£eT+>± #Ó*¢+#˚ dü«j·T+ düVü‰j·T

ãè+<ë\≈£î yês¡T #Ó*¢+# e&û¶ô|’ dü_‡&û Çe«≤ìøÏ ªbÕe˝≤e&û¶μ |ü<∏äø±ìï

Äj·Tq Á|üy˚X¯ô|≤ºs¡T. @&Ü~øÏ eT÷&ÉT XÊ‘·+ ô|’ã&ç yês¡T #Ó*¢+#˚

e&û¶ì sêh Á|üuÛÑT‘·«+ ‹]– #Ó*¢düTÔ+~.

á |ü<∏äø£+ e\¢ u≤´+ø£s¡T¢ ≈£L&Ü dü«j·T+ düVü‰j·T dü+|òü÷\ yê]øÏ

O<ës¡+>± s¡TD≤\T Çe«≤ìøÏ eTT+<äTø=#êÃs¡T. ªbÕe˝≤e&û¶μ |ü<∏äø±ìï

Á|üy˚X¯ô|≥º&ÜìøÏ eTT+<äT>∑\ ◊<äT dü+e‘·‡sê\ ø±\+˝À n+fÒ

1999`2004 eT<Ûä dü+e‘·‡sê˝À¢ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ sêh+˝Àì u≤´+≈£î\˙ï

ø£*dæ 1600 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\qT dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\ yê]øÏ

s¡TD+>± n+<ä#˚XÊsTT. n+‘˚, ªbÕe˝≤e&û¶μ |ü<∏äø±ìï Á|üy˚X¯ô|Ïºq

‘·s¡Tyê‘· ◊<äT dü+e‘·‡sê\ ø±\+˝À n+fÒ 2004`2009 dü+e‘·‡sê\

eT<Ûä´ u≤´+≈£î\T 19,200 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\qT dü«j·T+ düVü‰j·T

ãè+<ë\≈£î s¡TD+>± n+<äCÒXÊsTT. n+fÒ, ◊<fi¢ À á yÓTT‘·Ô+ 12

¬s≥T¢ ô|]–+<äqïe÷≥.

dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\≈£î s¡TD≤\T Çe«≥+˝À u≤´+ø£s¡T¢ Ç+‘·

eTT+<äT≈£î sêe≤ìøÏ nH˚ø£ ø±s¡D≤\T <√Vü≤<ä+ #˚XÊsTT. s¡TD≤\

#Ó*¢+|ü⁄ Á|üÁøÏj·T≈£î e÷ eTTKéT+Á‹ Ç∫Ãq >∑Ïº uÛÑs√kÕ‘√ bÕ≥T,

sêh kÕúsTT ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\q $TwüHé, õ˝≤¢kÕúsTT, eT+&É\ kÕúsTT

düe÷K´\T n+~+∫q ‘√&ÜŒ≥T ≈£L&Ü Ç+<äT≈£î <√Vü≤<ä|ü&ç+~.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ sêh+˝À kÕ~Û+∫q eTs=ø£ n~«rj·T $»j·T+ s¡TD≤\

e÷]Œ&ç |ü<∏äø£+. ø=ìï m+|æø£ #dæq Á>±e÷˝À¢ dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\

@yÓ’Hê n|ü\ _˝À Oqï≥¢sTT‘, e&û¶ yê´bÕs¡T\ qT+∫ n~Ûø£e&û¶‘√

rdüT≈£îqï Ä s¡TD≤\qT |üP]Ô>± #Ó*¢+#·&ÜìøÏ u≤´+ø£s¡T¢ eTT+<äT≈£î

e∫Ã Ä]úø£ düVü‰j·T+ #j·T≥yT á s¡TD≤\ e÷]Œ&ç |ü<∏äø£+. ˇø=ÿø£ÿ

ãè+<ëìøÏ u≤´+≈£î\T 5 \ø£å\ s¡÷bÕj·T\ es¡≈£î Ä]úø£ düVü‰j·T+

#kÕÔsTT. Ç|üŒÏes¡≈£î 6000 Á>±e÷˝À¢ á |ü<∏äø£+ neT\T »]–+~.

sêqTqï eT÷&ÉT dü+e‘·‡sê˝À¢ sêh+˝Àì nìï Á>±e÷˝À¢ á |ü<∏äø±ìï

neT\T #kÕÔ+.

ø£Ïø£ ù|<ä]ø£+ qT+∫ ãj·T≥|ü&É≤ìøÏ 5 qT+∫ 8 dü+e‘·‡sê\

ø±\+˝À dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë˝À¢ì ˇø=ÿø£ÿ düuÛÑT´sê*øÏ ∫qï, ô|<ä›

s¡TD≤\ s¡÷|ü+˝À ø£ dü+ \ø£å s¡÷bÕj·T\ ô|≥Tºã&ç nedüs¡eTe⁄‘·T+<äì

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·« n+#·Hê. n+<äTe\¢H, dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë˝À¢ì

Á|ü‹ ˇø£ÿ eTVæ≤fi≤ düuÛÑT´sê*ì \øå±~Ûø±]ì #kÕÔeTì e÷ ~e+>∑‘·

eTTKéT+Á‹ yê]øÏ e÷Ï#êÃs¡T. Äj·Tq ø£\qT kÕø±s¡+ #j·T&ÜìøÏ

Ä]úø£ dü+düú\ qT+∫ sêqTqï 5, 6 dü+e‘·‡sê˝À¢ 80,000 ø√≥¢

s¡÷bÕj·T\qT yT+ düMTø£]+#·e\dæ O+~.

O<√´>±\≈£î nedüs¡yÓTÆq HÓ’|ü⁄D≤´˝À¢ •ø£åD Ç∫Ã, Áô|’y≥Ts¡+>∑+˝À

O<√´>±\T ø£*Œ+#·≥+ <ë«sê Á>±MTD j·TTe‘· HÓ’|ü⁄D≤´\qT ô|+#·≥+

e\¢ Á|ü‘´ø£ $<Ûëq+˝À ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\q kÕ<Ûä eTe⁄‘·T+<äì Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ

Á|üuÛÑT‘·«+ >∑T]Ô+∫+~. á ø±s¡ Áø£eT+ #|üÏºq|üŒÏ qT+∫ Á>±MTD≤_Ûeè~Δ

XÊK≈£î #Ó+~q ObÕ~Ûø£\Œq, e÷¬sÿÏ+>¥ $TwüHé $uÛ≤>∑+ Ä<Ûä«s¡ +˝À

yT+ Ç|üŒÏes¡≈£î 2 \ø£å\ eT+~ j·TTe‘·≈£î •ø£åD Ç∫Ã, HÓ\yêØ

y‘·Hê\‘√ yê]øÏ |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê˝À¢ O<√´>±\T Ç|æŒ+#·>∑*>±eTT.

dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\ düuÛÑT´\ dü+πøåeT+, kÕe÷õø£ uÛÑÁ<ä‘·

>∑T]+∫ e÷ ~e+>∑‘· eTTKéT+Á‹ &Üø£ºsY sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ #ê˝≤ ÁX<äΔ

rdüT≈£îH˚yês¡T. á ~X¯ À Äj·Tq #˚|üÏºq |ü<∏äø£y˚T ªnuÛÑj·TVü≤düÔ+μ.

Á|üuÛÑT‘·«+, dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ä düuÛÑT´sê\T á ô|q¸Hé |ü<∏äø±ìøÏ

@&Ü~øÏ 365 s¡÷bÕj·T\ e+‘·Tq #Ó*¢kÕÔs¡T. 60 dü+e‘·‡sê\T ì+&çq

‘·s¡Tyê‘· Á|ü‹ düuÛÑT´sê\T HÓ\≈£î 500 qT+∫ 2200 s¡÷bÕj·T\

es¡≈£î HÓ\yêØ ô|q¸Hé bı+<äT‘·T+~. dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ä düuÛÑT´sê\T

s√EøÏ s¡÷bÕsTT e+‘·Tq @&Ü~øÏ 365 s¡÷bÕj·T\T bı<äT|ü⁄ #j·T>±,

Á|üuÛÑT‘·«+ ≈£L&Ü ‘·q e+‘·T düVü‰j·T+>± ˇø=ÿø£ÿ düuÛÑT´sê*øÏ @&Ü~øÏ

365 s¡÷bÕj·T\qT ÇdüTÔ+~. á ¬s+&ÉT yÓTT‘êÔ\qT ô|q¸Hé |òü+&é À

ô|≥Tºã&ç>± »eT#j·T≥+ »s¡T>∑T‘·T+~.

á ªnuÛÑj·TVü≤düÔ+μ |ü<∏äø£+ Á|ü»˝À¢ $düÔè‘·+>± yê´|æ+∫+~. á

|ü<∏äø£+˝À <ë<ë|ü⁄ ø£ ø√Ï eT+~ eTVæ≤fi\T düuÛÑT´\T>± #s¡qTHêïs¡T.

Á|ü|ü+#·+˝À ndü+|òüTÏ‘· s¡+>∑ ø±]à≈£î\≈£î neT\T#düTÔqï n‹ ô|<ä›

ø√`ø±+ÁÏã÷´≥Ø ô|q¸Hé |ü<∏äø£+ Ç<. á |ü<∏äø£+˝À ;Ûe÷ dü<äTbÕj·T+

≈£L&Ü O+~.

Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\T ‘·«]‘·>∑‹q n_Ûeè~Δ #Ó+<ë\+fÒ, Á|üuÛÑT‘·«+˝Àì

nìï dü+u+~Û‘· XÊK\T dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\T, yêÏ düe÷K´\‘√

d üìïV æ ≤‘ ·+>± | üì# ˚j ·÷\ì &Üø £ ºs Y sê»X ‚Ks ¡ ¬s& ç ¶ >±s ¡ T

n_ÛÁbÕj·T|ü&ÉT‘·T+&yês¡T. Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\ n_Ûeè~Δ‘√ dü+ã+<Ûä+

Oqï eékÕj·T XÊK, uÛÑ÷ |ü]bÕ\Hê XÊK, –]»q dü+πøåeT XÊK

yÓTT<ä …’q nìï XÊK\÷ Ç|ü&ÉT dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\ düe÷K´\‘√

>∑D˙j·T+>± nqTdü+<Ûëq+ #Ó+<ä≥+ e\¢, ObÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø£+ øÏ+<ä



\_Û+#˚ nìï dü<äTbÕj·÷\qT dü«j·T+ düVü≤j·T ãè+<ë\ düuÛÑT´\T

bı+<ä>∑\T>∑T‘·THêïs¡T.

Çø£ C≤rj·T Á>±MTD JeH√bÕ<ÛäT\ $TwüHé $wüj·÷ìøÏ eùdÔ, á

|ü<∏äø±ìøÏ Vü≤è<äj·T|üPs¡«ø£+>± kÕ«>∑‘·+ |ü\T≈£î‘·THêïeTT. á |ü<∏äø£+

neT\T≈£î Á|ü‹bÕ~+∫q eP´Vü≤+, eékÕú>∑‘· @sêŒ≥T¢, $<ÛäT\T, ì<ÛäT\

@sêŒ≥T yÓTT<ä …’q nìïÏ‘√ @ø°uÛÑ$düTÔHêïeTT. e÷≈£î dü+u+~Û+∫q+‘·

es¡≈£î, Ç≥Te+Ï @sêŒ≥T¢ ø=‘·Ôø±<äT. yT+ #ê˝≤ ø±\+>± Ç≥Te+Ï

$TwüHé ‘·s¡Vü≤˝ÀH |üì#düTÔHêïeTT. Ç≥Te+Ï yÓ’K]e\¢ \_Û+# |òü*‘ê\T

u≤>∑T+≤j·Tì yT+ nqTuÛÑe |üPs¡«ø£+>± ‘Ó\TdüT≈£îHêï+.

dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\qT, yêÏ düe÷K´\qT Áb˛‘·‡Væ≤#·≥+

e\¢ düTBs¡Èø±\+>± e÷≈£î ø£*–q nqTuÛÑyê\ Ä<Ûës¡+>± HqT ø=ìï

dü÷#·q\T #˚j·T<ä*#êqT. n+<äT≈£î nqTeT‹ùdÔ, H˚qT yêÏì MT

eTT+<äT+#·T‘êqT.

1. düs¡fi¯‘·«+

C≤rj·T Á>±MTD JeH√bÕ<∏äT\ $TwüHé |ü<∏äø±ìï neT\T #j·T≥+˝À

eTq+ >∑Ts¡TÔ+#·Tø√e\dæ+~ düs¡fi‘·«+. m+<äTø££+fÒ, á $wüj·T+˝À

$$<Ûä sêÁcÕº\T, $$<Ûä n_Ûeè~Δ kÕúsTT˝À¢ OHêïsTT. yêÏøÏ $$<Ûä

ÁbÕ<Ûëq´‘·\T OHêïsTT. n+<äTe\¢, |ü<∏äø£+ neT\T˝À düs¡fi¯‘·«+

bÕÏ+∫q≥¢sTT‘, $$<ä sêÁcÕº\ nedüsê\T, ÁbÕ<Ûëq´‘·\≈£î ‘·–q≥T¢>±

|ü<∏äø£+˝À e÷s¡TŒ\T #düT≈£îH M\T O+≥T+~.

2. ã\yÓTÆq düe÷K´\T

Á|ü‹ düuÛ ÑT´sê*øÏ u≤´+≈£î\ qT+∫ ‘·–q Ä]Δø£eqs¡T\T

n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ e∫Ã, düTdæΔs¡yÓTÆq JeH√bÕ~Û \_Û+#ê\+fÒ, dü«j·T+

düVü‰j·T ãè+<ë\≈£î, dü«j·T+düVü‰j·T ãè+<ë\ düe÷K´\≈£î 10 qT+∫

12 dü+e‘·‡sê\ bÕ≥T düVü‰j·T+ ø=qkÕ–+#·e\dæq nedüs¡+ O+<äì

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ nqTuÛÑe+ ìs¡÷|æk Ô+~. Á>±e÷\T, eT+&É ≤\T, u≤¢≈£î\T,

õ˝≤¢ \ kÕúsTT˝À¢ì dü«j·T+ düVü‰j·Tãè+<ë\ düe÷K´\≈£î ‘·–q düVü‰j·T

düVü‰ø±sê\T n+~+#ê*.

3. ø£eT÷´ì° ]k˛sY‡ |üs¡‡qT¢

dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\ düuÛÑT´˝À¢ n‘·T´‘·ÔyÓTÆq yê]ì ô|<ä› dü+K´˝À

ø£eT÷´ì° ]k˛s¡T‡|üs¡‡qT¢>± n_Ûeè~Δ #˚XÊ+. Ç+<äT≈£î ô|<ä›yÓTT‘·Ô+˝À

ì<ÛäT\T e´j·T+ #˚XÊ+. n+<äTe\¢H˚ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh+˝Àì nìï

Á>±e÷˝À¢ n‹ ‘·≈£îÿe ø±\+˝À ø±s¡ Áø£e÷ìï neT\T #j·T>∑*>±+.

4. e&û¶ô|’ dü_‡&û

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\ $»j·T+˝À e&û¶ô|’ Ç∫Ãq

dü_‡&û n‘· +‘· ø°\ø£yÓTÆq bÕÁ‘· b˛wæ+∫+~. dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\

O<ä eT+˝À Ç<=ø£ eTTKýÓTÆq eT\T|ü⁄. u≤´+≈£î\ qT+∫ s¡TD≤\T

rdüT≈£î+≥Tqï nìï dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\≈£î á e&û¶ô|’ dü_‡&û

dü<äTbÕj·÷ìï ø£*Œ+#ê*.

5. $|ü‘·TÔ\ ìs¡«Vü≤D

Á>±MTD ≈£î≥T+u≤\T ‹]– ù|<ä]ø£+˝ÀøÏ C≤]b˛≈£î+&Ü

O+&Ü\+fÒ $|ü‘·TÔ düeTj·÷˝À¢ düVü‰j·T düVü≤ø±sê\T \_Û+#·≥+

nedüs¡+. ÄyéT ÄBà ;e÷ jÓ÷»q, »ql ;e÷ jÓ÷»q, Äs√>∑

;e÷ |ü<∏äø±\T, yÓTT<ä …’q J$‘· ;e÷ |ü<∏äø±\ neT\T≈£î C≤rj·T

Á>±MTD JeH√bÕ<ÛäT\ $TwüHé ˇø£ H√&É Ÿ @»˙‡>± eéVü≤]+#ê*.

6. düŒ+~+# düVü≤j·Tø£ dü+düú

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh+ H˚s¡TÃ≈£îqï n‘·´+‘· ø°\ø£yÓTÆq >∑TDbÕsƒ¡+

@$T≥+fÒ, ù|<ä\≈£î nedüs¡yÓTÆq #j·T÷‘· $wüj·T+˝À Ç~ø£ es¡ø£Ï

ù|<ä]ø£ ìs¡÷à\Hê |ü<∏äø±\T #ê˝≤ ‘·≈£îÿe n+#·Hê yXÊsTT. sêh,

õ˝≤¢ , u≤¢ø(eT+&É\) kÕúsTT˝À¢ n+øÏ‘· uÛ≤e+‘√ ì+&çq Á|ü‘´ø£yÓTÆq

eédüú\T nedüs¡+. e÷ sêh+˝À yT+ n≥Te+Ï ø£èwæ #dæ, n+<äT≈£î

ned üs ¡y Ó T Æq y Ó T T‘ê Ôìï y Ó∫Ã+#ê+. Ç| ü& É T | ò ü*‘ê\qT

n+<äT≈£î+≥THêï+. |ü<∏äø£+ e´j·T+˝À 5 XÊ‘·+>± Oqï |ü]bÕ\Hê

e´j·÷ìï 10 XÊ‘êìøÏ ô|+#ê\ì n+<äTe\¢H˚ y˚T+ >∑Ï º>±

ø√s¡T‘·THêïeTT. düeTs¡ úe+‘·yÓT Æq, eT+∫ e÷qeeqs¡T\qT

ô|+bı+~+#·≥+˝À eTq+ ô|≥Tºã&ÉT\T ô|≥ºø£b˛‘, |ü<∏äø£+ neT\T≈£î

ô|<ä› yÓTT‘·Ô+˝À yÓ∫Ã+#˚ ô|≥Tºã&ÉT\ e\¢ ø√s¡T≈£îqï |òü*‘ê\T

bı+<ä˝ÒeTT.

7. |ü≥ºD $TwüHé

|ü≥ºD ù|<ä\≈£î Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ Ç~ es¡πø ˇø£ $TwüHéqT

@sêŒ≥T #˚dæ+~. Ç<˚ ‘·s¡Vü‰˝À <˚X¯yê´|üÔ+>± |ü≥ºD≤˝À¢ì ù|<ä\≈£î

ˇø£ $TwüHéqT HÓ\ø=\Œ≤ìøÏ #·s¡ \T rdüTø√yê\ì πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ

$»„|æÔ #˚düTÔHêïqT.

C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø£+

<˚X¯yê´|üÔ+>± neT\T #˚dæq C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~Û Vü‰MT

|ü<∏äø±ìï 2006 |òæÁãe] 2e ‘˚Bq j·TT|æm #ÛÓ’sY |üs¡‡Hé leT‹

k˛ìj·÷>±+BÛ, Á|ü<ÛëqeT+Á‹ &Üø£ºsY eTHéyÓ÷Vü≤Hédæ+>¥ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ ÀH

ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. á |ü<∏äø±ìï sêh+˝À düeTs¡úe+‘·+>± neT\T

#j·T≤ìøÏ e÷ ~e+>∑‘· eTTKéT+Á‹ &Üø£ºsY yÓ’.j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶

>±s¡T n‘· +‘· ÁbÕ<Ûëq´‘· Ç#êÃs¡T. ObÕ~Û |üqT\T #j·÷\qT≈£îH

ôdô|º+ãsY 11, 2009 Hê&ÉT >ös¡e eTTKéT+Á‹ l ¬ø. s√Xj·T´ >±] n<Ûä ø£å‘·q »]–q düMTøå± düe÷yX+˝À

m.j·T+.ÄsY. Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á>±MTD≤_Ûeè~Δ nø±&ÉMT (nbÕsY¶)qT Á>±MTD $X« $<ë´\j·T+>± kÕúsTT ô|+#ê\ì

Á>±MTD $X«$<ë´\j·T+>± ªnbÕsY¶ μ

ìs¡ísTT+#ês¡T. á düe÷yX+˝À Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊU≤e÷‘·T´\T l eÏº edü+‘· ≈£îe÷sY, Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK, |üXódü+es¡úø£ XÊK, –]»q

dü+πøåeT XÊK, Ä]úø£ XÊK, yÓ’<ä , Äs√>∑ eT]j·TT ≈£î≥T+ã dü+πøåeT XÊK, eékÕj·T, e÷¬sÿÏ+>¥ eT]j·TT düVü≤ø±s¡ XÊK ø±s¡ <äs¡TÙ\T,

n~Ûø±s¡T\T, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡T bÕ˝§ZHêïs¡T.

Á>±MTD≤_Ûeè~ΔøÏ dü+ã+~Û+∫q nìï XÊK\ •ø£åD≤ edü‘·T\≈£î πø <ä>∑Zs¡ uÛÑeHê\T ì]à+∫ yêÏì |üP]Ô kÕúsTT˝À O|üjÓ÷–+#ê\ì

ìs¡ísTT+#ês¡T. Bì ø√dü+ Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK Á|æì‡|ü Ÿ ôdÁø£≥Ø >±] n<Ûä ø£å‘·q ˇø£ ø£$T°ì ìj·T$T+#ês¡T. nbÕsY¶ kÕúsTTì Á>±MTD

$X«$<ë´\j·T+>± ô|+#+<äT≈£î ‘·>∑T #·s¡ \T yÓ+≥H #|ü≤º\ì >öˆˆ eTTKéT+Á‹ Ä<•+#ês¡T.

yês¡Ô À¢

ªnbÕsY¶μ



yê] Vü≤≈£îÿ\T, dü<äTbÕj·÷\T neT˝À¢øÏ ‘e≤ìøÏ Äj·Tq n+~e∫Ãq

Á|ü‹ neø±XÊìï $ìjÓ÷–+#·T≈£îHêïs¡T. C≤rj·TÁ>±MTD ObÕ~ÛVü‰MT

|ü<∏äø£+neT\T˝À nqTdü]+#·e\dæq dü÷Á‘ê\qT m≥Te+Ï sêJ Ò≈£î+&Ü

nqTdü]+#ês¡T...

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh ù|<ä]ø£ eTTK∫Á‘êìï e÷s¡Ã≤ìøÏ C≤rj·T

Á>±MTD ObÕ~ÛVü‰MT |ü<∏äø£+ O|üjÓ÷>∑|ü&É>∑\T>∑T‘·T+<äì e÷ ~e+>∑‘·

eTTKéT+Á‹ düŒwüº+>± ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T. Äj·Tq Á>±e÷\ dü+<äs¡Ùq≈£î

yÓ[¢q|ü&ÉT Á>±eTÁ|ü»\‘√ e÷≤¢& dü+<äsê“¤\˝À C≤rj·T Á>±MTD

ObÕ~ÛVü‰MT |ü<∏äø£+ neT\T>∑T]+∫ n≥º&ÉT>∑TkÕúsTT ù|<ä Á|ü»\qT+∫

n_ÛÁbÕj·÷\qT ùdø£]+#yês¡T.

Äj·Tq Ç+‘·Ï Áb˛‘ê‡Vü≤+, eT<ä›‘·T Ç#êÃs¡T ø±ãfÒº, C≤rj·T

Á>±MTD ObÕ~ Vü‰MT |ü<∏äø£+ neT\T˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ <˚X¯+˝ÀH˚

Ä<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq kÕúsTT˝À ì*∫+~. yÓTT<äÏs√E qT+# ≈£L© #Ó*¢+|ü⁄,

b˛düº˝Ÿ ùd$+>¥‡ u≤´+ø˘ nøö+≥¢ <ë«sê ≈£L© #Ó*¢+|ü⁄, |ü<∏äø£+

˝≤yê<M\ìïÏì ìs¡«Væ≤+#·&ÜìøÏ ø£s|üP´≥sY kÕ|òtºysY $ìjÓ÷>∑+,

ˇø£ÿ ô|’kÕ ≈£L&Ü <äT]«ìjÓ÷>∑+ ø±≈£î+&Ü \_›<ës¡T\≈£î n+< @sêŒ≥T,

yÓTT<ä˝…’q O‘·ÔeT $<ÛëHê\qT sêhÁ>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK n_Ûeè~Δ

|ü]∫+~.

Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢ JeH√bÕ<ÛäT\ kÕúsTTì $düÔ]+#˚ ~X¯˝À

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~Û Vü‰MT ø±s¡ Áø£e÷ìøÏ

ì<ÛäT\T yÓ∫Ã+∫+~, á |ü<∏äø£+ øÏ+<ä 3.25 \ø£å\ mø£sê˝À¢ O<ë´qeq

|ü+≥\qT, |ü+&É¢‘√≥\qT #˚|ü≥º≥+ »]–+~.8000 eT<Ûä´kÕúsTT

˙ÏbÕs¡T<ä\ #Ós¡Te⁄\qT |üP]Ô kÕúsTT˝À |ü⁄qs¡T<ä›~+#êeTT. ù|<ä\≈£î

#Ó+~q 5.91 \ø£å\ mø£sê\ uÛÑ÷eTT\qT n_Ûeè~Δ |ü]#êeTT.

sêh+˝À C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~ÛVü‰MT |ü<∏äø£+ neT\T˝À kÕe÷õø£

‘·ìF Á|üÁøÏj·TqT #|ü≥º≤ìøÏ &Üø£ºsY yÓ’.j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ >∑Ïº sê»ø°j·T

eT<ä›ä‘·TqT n+~+#ês¡T. |ü<∏äø£+ neT\Tô|’ kÕe÷õø£ ‘·ìF #|ü≥º≤ìøÏ

nedüs¡yÓTÆq ìã+<Ûäq\qT sêhÁ|üuÛÑT‘·«+ s¡÷bı+~+∫+~. n+‘ø±ø£,

kÕe÷õø£ ‘·ìF, u≤<Ûä´‘êj·TT‘· $<ÛëHê\T, bÕs¡<äs¡Ùø£‘· yÓTT<ä˝…’q

Á|üÁøÏj·T\ neT\T≈£î ˇø£ dü«‘·+Á‘· dü+düúqT ≈£L&Ü HÓ\ø=*Œ, Á|ü‹

ÄyêdüÁbÕ+‘·+˝À C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø£+ øÏ+<ä kÕe÷õø£

‘·ìF #j·T≤ìøÏ ‘·–q ã&Ó®ŸqT ≈£L&Ü Á|üuÛÑT‘·«+ düeT≈£L]Ã+~.

ôw&É÷´\T¶ ≈£î˝≤\T, ôw&É÷´\T¶ ‘Ó>∑\ dü+πøåeT+ |ü≥¢ &Üø£ºsY

yÓ’.j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ >±s¡T n‘·´+‘· ìã<äΔ‘·qT, n+øÏ‘·uÛ≤yêìï

ø£qãπsÃyês¡T. ‘·‘·Œ¤*‘·+>±, mdt.dæ, mdt.Ï, Á|ü»\ uÛÑ÷eTT\T n_Ûeè~Δ

#Ó+<˚ $<Ûä+>± C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø£+ ì<ÛäT\qT

Ks¡TÃ#j·T≥+ »]–+~. mø£ÿ&Óø£ÿ&É neø±X+ O+<√ nø£ÿ&É ≤¢ mdt.dæ,

mdt.Ï. Á|ü»\≈£î #Ó+~q uÛÑ÷eTT\qT ˙ÏbÕs¡T<ä\ dü<äTbÕj·÷\T

ø£*Œ+#·≤ìø£, Vü‰]ºø£\ÃsY n_Ûeè~Δ #j·T≤ìøÏ düVü‰j·T|ü&É≥+ »]–+~.

C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~ÛVü≤MT |ü<∏äø£+ øÏ+<ä ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] C≤˝≤¢ Àì

@C… ‡ ÁbÕ+‘·+˝À –]»qT\ ø√dü+ 30,000 mø£sê˝À¢ s¡ã“s¡T ‘√≥\qT

n_Ûeè~Δ |ü]#êeTT. $XÊK|ü≥ï+ õ˝≤¢˝Àì @C…˙‡ ÁbÕ+‘·+˝À

–]»qT\≈£î ˇø£ \ø£å mø£sê˝À¢ ø±|ò” ‘√≥\qT n_Ûeè~Δ #XÊeTT.

eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢ Àì yÓÏºø±]à≈£î\ |ü⁄qsêyêkÕìøÏ, düVü‰j·÷ìøÏ

C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø£+ øÏ+<ä e÷ ~e+>∑‘· eTTKéT+Á‹

ˇø£ Á|ü‘˚´ø£ bÕ´πøJì s¡÷bı+~+#ês¡T. á |ü<∏äø£+ øÏ+<ä @C…˙‡

ÁbÕ+‘ê˝À¢ì JeH√bÕ<ÛäT\qT $düÔ]+#·≤ìøÏ ≈£L&Ü Á|ü‘´ø£ bÕ πøJì

O|üjÓ÷–+#ês¡T.

á dü+<äs¡“¤+>±, C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø£+ neT\T≈£î

ø°\ø£+>± e÷]q ø=ìï n+XÊ\ô|’ ‘·ø£åDyT #·s¡ rdüTø√yê\ì πø+Á<ä

Á|üuÛÑT‘·« Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK eT+Á‹ ø√s¡T‘·÷, Ä n+XÊ\qT MT

eTT+<äT+#·T‘·THêïqT.

1. ≈£L©\≈£î H˚s¡T>± y˚‘·q+ #Ó*¢+#·≥+ <ë«sê C≤rj·T Á>±MTD

ObÕ~ÛVü‰MT |ü<∏äø£+ kÕ~Û+∫q $»j·T+ #ê˝≤ Á|üdüTÔ‹+#·<ä–q~.

nsTT‘, kÕ+πø‹ø£ e÷qe eqs¡T\T n+<äTu≤≥T˝À Òø£b˛e≥+ e\q,

á e´j·÷ìï >∑D˙j·TyÓTÆq O‘êŒ<äø£ ÄdüTÔ\T>± e÷s¡TÃø√ Òø£b˛‘·THêï+.

á |ü<∏äø£+ øÏ+<ä kÕ~Û+# $»j·÷\T düTdæΔs¡+>± ì*∫b˛yê\+fÒ,

ù|<ä\≈£î XÊX«‘·yÓTÆq ÄdüTÔ\ @sêŒ≥T≈£î <ë]rùd $<Ûä+>± ObÕ~Ûø£\Œq

kÕ>±*. n+<äTe\¢, ns¡Ω‘·ø£*–q Ç+»˙s¡¢‘√ kÕ+πø‹ø£ eqs¡T\qT,

HêD´‘ê ìj·T+Á‘·D ãè+<ë\qT @sêŒ≥T #ùd+<äT≈£î n‘· ~Ûø£ ÁbÕ<Ûëq´‘·

Çyê«*.

2. ¬s+&Ée Á|ü<Ûëq düeTdü @$T≥+fÒ, y‘·q #Ó*¢+|ü⁄\qT düø±\+˝À

#Ó*¢+#· Òø£b˛e≥+. Ç+<äT˝À m<äTs¡e⁄‘·Tqï Ä\kÕ´ìøÏ >∑\ ø±s¡D≤\ô|’

˝À‘Ó’q |ü]o\q #j·T>±, düuŸb˛kÕº|ò”düT\T, Áu≤+∫ b˛kÕº|ò”düT˝À¢ &Ó*eØ

kÕúsTT˝À Oqï b˛düº Ÿ dæã“+~øÏ ø√≤¢~ eT+~ \_›<ës¡T\ nøö+≥¢qT

ìs¡«Væ≤+#·≥+ yê] XøÏÔì $T+∫q~>± e÷]+<äì ‘*+~. n+<äTe\¢,

á nøö+≥¢qT ø£+|üP´≥Øø£]+#·&ÜìøÏ, ‘·–q+‘· dæã“+~ì Çe«≤ìøÏ,

q>∑<äT #Ó*¢+|ü⁄ Á|üÁøÏj·T\qT yÓTs¡T>∑T|üs¡#·≤ìøÏ j·TT<äΔÁbÕ‹|ü~ø£q m+‘√

#˚j·Te\dæO+~.

3. C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~ÛVü‰MT |ü<∏äø£+ øÏ+<ä #|üfÒº |üqT\ |ü]~Ûì

ô|+#·e\dæ+<äì $»„|æÔ #˚düTÔHêïqT.

1. ã\V”≤q esêZ\ Á|ü»\ >∑èVü≤ìsêàD≤ìï C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~Û

Vü‰MT |ü<∏äø£+‘√ nqTdü+<Ûëì+#·e#·TÃ.

2. Á>±eT+˝Àì bÕ]Xó<ëΔ ìï ìs¡«Væ≤+#·≤ìøÏ Á|ü‹ Äyêdü ÁbÕ+‘·+˝À

ø£ dü+ Ç<ä›s¡T, eTT>∑TZs¡T ø±]à≈£î\≈£î C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~Û

Vü‰MT |ü<∏äø£+ øÏ+<ä y˚‘·q+ #Ó*¢+#·e#·TÃ.

3. nqTeT‹+#·<ä–q |üqT\ $uÛ≤>∑+˝À eékÕj·T ø±s¡ ø£ ≤bÕ\qT

≈£L&Ü #s¡Ãe#·TÃ.

4. e´øÏÔ>∑‘· eTs¡T>∑T<=&ÉT¢ ìsêàD≤ìï C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~Û Vü‰MT

|ü<∏äø£+ øÏ+<ä #˚|ü≥ºe#·TÃ.

n+‘˚ø±ø£, |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê˝À¢ >∑\ HÓ’|ü⁄D´+ ˝Òì ø±]à≈£î\≈£î

Á|üjÓ÷»q+ #≈£Ls¡Ã&ÜìøÏ Á|ü‹ e´øÏÔøÏ 100 s√E˝ ObÕ~Ûì ø£*Œ+#

ø±s¡ Áø£e÷ìï #|ü≤º\ì $»„|æÔ #düTÔHêïqT.

∫e]>±, nìï sêh Á|üuÛÑT‘ê«\≈£î #Ó+~q Á>±MTD≤_Ûeè~Δ,

|ü+#êj·Tr sêCŸ eT+Á‘·T\‘√ ìs¡«Væ≤düTÔqï á ø±qŒ¤¬sHé‡ Á|ü‹bÕ~‘·

C≤rj·T Á>±MTD JeH√bÕ<ÛäT\ $TwüHé |ü<∏äø£ s¡÷|üø£\Œq≈£î Ç‘√~Ûø£+>±

düVü‰j·T|ü&ÉT‘·T+<äì, C≤rj·T Á>±MTD ObÕ~ÛVü‰MT |ü<∏äø£+ neT˝À¢

m<äTs¡e⁄‘·Tqï düeTdü´\qT ≈£L\+ø£wü+>± #·]ÃdüTÔ+<äì Ä•dü÷Ô,

eTT–düTÔHêïqT.

(09`09`09q q÷´&Ûç©¢ À »]–q sêÅcÕº\ Á>±MTD≤_Ûeè~Δ, |ü+#êsTTrsêCŸ

XÊK\ eT+Á‘·T\ düe÷y˚X¯+˝À eTq sêh Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK eT+Á‹

l edü+‘Y≈£îe÷sY #dæq Á|üdü+>∑ bÕsƒ¡|ü⁄ nqTyê<ä+ >=ÏºbÕÏ düTC≤‘· )


RuralDevTelOCT09_Black&white.pmd 9/25/2009, 11:16 AM1

s¡rj·T |ü≥TºNs¡\ düeTT<äΔs¡D≈£î

uÛ Ñs ¡‘· Hê≥´ø£fi≤Á|üMD, |ü<äàuÛ Ñ÷wüD

s¡Tø Ï àD°< ˚$ ns¡+&˚˝Ÿ>±] ø£èwæ n‹

$•wüºyÓTÆq~. Ä+π>¢j·TT\ bÕ\q‘√ $<o

yê´yÓ÷Vü≤+ ø±s¡D+>± eTq kÕ+Á|ü<ëj·Tø£

Ns ¡\≈ £ î Ä< äs ¡D ‘ ·> ∑ Z≥+, s ¡ Tø Ï àD °

<˚$>±]¬ø+‘√ u≤<Û ä ø£*Z+∫+~. eTq

Á>±MTD #H‘· ø£fi≤ì|ü⁄DT\≈£î düeTT∫‘·yÓTÆq

Áb˛‘ê‡Vü≤+, düVü≤ø±s¡+ n+~+#ê\ì ÄyÓT

ÄXj·T+.

1937˝À eTÁ<ëdüT˝À ø£fi≤πøåÁ‘·+ qè‘·

dü+^‘· ø£fi≤XÊ\ kÕú|æ+∫q eTs¡TdüÏ @&˚

ø£fi≤πøåÁ‘·+ Äes¡D˝À, #˚H˚‘· πø+Á<ä+

ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T ø£+∫ Ns¡\ e÷~] #H‘·

Ns¡\ H˚‘·|üì ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. neTà\T, neTàeTà\T, ã+<ÛäTe⁄\T,

$TÁ‘·T\ Ç+Ï ô|f…º\˝À uÛÑÁ<ä|üs¡∫q bÕ‘· |ü≥TºNs¡\qT yÓ*øÏ rsTT+∫q

s¡TøÏàD°<$, ÄHêÏ kÕ+Á|ü<ëj·Tø£ &çC…’Hé\‘√ ø£ |ü⁄düÔø£+ Á|ü#·T]+#ês¡T.

#H‘· πø+Á<ä+˝À |üì#ùdyê]øÏ Ä |ü⁄düÔø±\q+~+#ês¡T. HÓ’dü]Zø£ s¡+>∑T\

|üÏºø£ ‘·j·÷s¡T #˚sTT+#ês¡T. &çC…’Hé\˝À |üs¡düŒs¡ $Hê´kÕ\‘√bÕ≥T

‘·eT ø£\ŒqqT ≈£L&Ü #˚]Ã kÕ+Á|ü<ëj·Tø£ |ü<äΔ‘·T\˝À ø=‘·Ô ø=‘·Ô

$Hê´kÕ\qT s¡÷bı+~+#ês¡T.

ø£fi≤ πøåÁ‘· Ns¡\T Áø£eT+>± Á|ü»\qT Äø£]¸+#êsTT. ø£fi≤πøåÁ‘·+˝Àì

eT>±Z\ dü+K´ HêHêÏø° ô|s¡T>∑T‘·÷ Á|üC≤_Ûe÷Hêìï #·÷s¡>=HêïsTT.

eTÁ<ëdüT (#ÓHÓ’ï) qT+&ç 125 øÏ.MT.

<ä÷s¡+˝Àì ø£fi≤πøåÁ‘êìøÏ, #H‘· ì|ü⁄DT\T

#˚sês¡T.

dü«<o O<ä eT+ eTTeTàs¡eTjT´+<äT≈£î

ø £fi≤ πø å Á‘ ·+ Ns ¡\T ÁbÕeTTK´‘ ·

q+< ä Tø=HêïsTT. ø £fi≤ πø å Á‘ ·+˝Àì

ø£fi≤‘·àø£ $Hê´kÕ\ø£fi≤πøåÁ‘·+ Ns¡\T

uÛ≤

$<ë´s¡Tú\≈£î $$<Ûä ø£fi≤$Hê´kÕ\≈£î ø±e\dæq ø=‘Ô· s¡÷|ü⁄πsK\ Ns¡\T,

ø£fi≤πøåÁ‘êìøÏ #Ó+~q #˚H˚‘· πø+Á<ä+˝À ‘·j·÷s¡T #˚ùdyês¡T.

kÕ«‘·+Á‘êq+‘·s¡+, #˚H˚‘· |üìyês¡T ‘·eTkı+‘· ÁbÕ+‘ê\≈£î

yÓfifl&É+‘√ ø£fi≤πøåÁ‘·+˝Àì eT>±Z\ H‘·≈£î, |üìyêfi¢ ø=s¡‘· @s¡Œ&ç+~.

1960`70 HêÏøÏ ø£fi≤πøåÁ‘·+˝À Ns¡\ O‘·Œ‹Ô u≤>± ‘·–Z+~. dü+|üqï

≈£î≥T+u≤\≈£î #Ó+~q Ád”Ô\T, ø£fi≤πøåÁ‘·+˝À ‘·j·÷¬s’q |ü≥Tº Ns¡\T

<Ûä]+#·&É+ ‘·eTôVA<ë≈£î ∫Vü≤ïeTì uÛ≤$+#yês¡T. e÷¬sÿŸ À ø£fi≤πøåÁ‘·+

|ü≥TºNs¡\T \_Û+#·q|ü⁄Œ&ÉT Ns¡\T ø±e\dæqyês¡T ø£fi≤πøåÁ‘·+ yÓ[fl ‘·eT≈£î

ø±e\dæq s¡+>∑T, &çC…’Hé Ns¡\ ‘·j·÷ØøÏ eTT+<ädüTÔ ô|’ø£+ #Ó*¢+#˚yês¡T.

ø£fi≤πøåÁ‘·+ Ns¡\ø√dü+ HÓ\\ ‘·s¡ã&ç y˚∫e⁄+&˚yês¡T. #H˚‘· |üìyê]

dü+K´ ‘·]–+<˚ ø±ì, ø£fi≤πøåÁ‘·+ Ns¡\≈£î –sêøÏ @ e÷Á‘·+ ‘·>∑Z Ò<äT.

ø£fi≤πøåÁ‘·+˝À ‘·j·÷¬s’q Ns¡\T n<äT“¤‘· ø£fi≤$Hê´dü+‘√ Ád”Ô\qT m≈£îÿe>±

Äø£]¸+#$.

HÏø° ø£fi≤πøåÁ‘·+˝Àì #H‘· |üìyês¡T ø£fi≤‘·àø£yÓTÆq Ns¡\qT HdüTÔHêïs¡T.

ø±ì yê] dü+K´ ø°åDÏdüTÔqï~. |ü≥Tº Ns¡\ n+<ä#·+<ë\qT ô|+∫q ø°]Ô

Á|ü‹wü\T s¡TøÏàD°<˚$ ns¡+&Ü˝Ÿ >±]øÏ #Ó\T¢qT.

` C≤qeT~› Vü≤qTe÷#ês¡T´\T, ø£&É|ül s¡TøÏàD° <$ ns¡+& Ÿ



n~Ûø±sê\T, ìs¡íj·÷\T ªô|’ qT+∫ øÏ+<ä≈£îµ, ø±ø£ ªøÏ+~ qT+∫ ô|’øÏµ

nH˚ dü÷Á‘·+ Ç|ü&ÉT Ä#·s¡D kÕ<Ûä´eTsTT+~. 74e sêC≤´+>∑ dües¡D

õ˝≤¢ Á|üD≤[ø£\ @sêŒ≥TqT dæús¡+ #˚dæ+~.

kÕe÷õø£ ◊ø£´‘·, sê»ø°j·T ÁbÕ‹ì<Ûä´+

düe÷»+ $_Ûqï ≈£î˝≤\, eT‘ê\ dü+>∑eT+, kÕeTTVæ≤ø£,

dü+|òüTÏ‘· #·s¡´\T kÕe÷õø£ ◊ø£´‘·≈£î, dü+|òüT n_Ûeè~∆øÏ, <˚XÊ_Ûeè~∆øÏ

<√Vü≤<ä|ü&É‘êsTT. |ü]bÕ\q˝À, ìs¡íj·÷\˝À Á|ü»\ uÛ≤>∑kÕ«eT´+

ø£*Œ+#·ã&ç+~. j·Tdt.dæ. j·Tdt.Ï\≈£î, yÓqTø£ã&çq esêZ\≈£î yê]

»HêuÛ≤ ÁbÕ‹|ü~ø£q, eTVæ≤fi¯\≈£î yÓTT‘·Ô+ kÕúHê˝À¢ eT÷&√ e+‘·T,

eT+&É\, õ˝≤¢ |ü]wü‘·TÔ À¢ yÓTÆHê]°\ ÁbÕ‹ì<Ûää + #·≥ºã<ä∆+ #j·Tã&ç+~.

õ˝≤¢ Á|üD≤[ø± dü+|òü÷˝À¢q÷ á esêZ\≈£î düeTT∫‘· ÁbÕ‹ì<Ûä´+

ø£*Œ+#·ã&ç+~. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ |ü+#êsTTr sêCŸ #·≥º+ 1984 ôdø£åHé 40

\_›<ës¡T\ ø£$T°\T, |òü+ø£åq˝Ÿ ø£$T°\ @sêŒ≥TqT #·≥ºã<ä›+ #˚dæ+~.

ndüŒèX¯´‘ê ìs¡÷à\q

düe÷»+˝À n+≥sêì ‘·q+ nH~ ø£ <äTsê#ês¡+>± |ü]D$T+∫+~.

n+<äTπø Vü≤]»H√<ä∆s¡DqT >±+BÛJ Á|ü‹cÕº‘·àø£+>± #˚|ü≤ºs¡T. dü«sê»´+

kÕ~Û+#ê\+fÒ á n&É¶+≈£î*ï n~Û>∑$T+#ê*‡ ™+<äì >±+BÛJ #ÓbÕŒs¡T.

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+˝Àì n~Ûø£s¡D+ 17 nXèaX´‘ê ìs¡÷à\q≈£î πø+Á<ä sêh

Á|üuÛÑT‘ê«\T #·≤º\T #˚]Ã neT\T #˚j·÷\ì #Ó|æŒ+~. uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+

$$<Ûä #·≤º\ <ë«sê á <äTsê#êsêìï ìs¡÷à*+#·≤ìøÏ ø£èwæ #düTÔHêïsTT.

bÂs¡ Vü≤≈£îÿ\ #·≥º+ 1956, md”‡, md”º n‘ê´#êsê\ ìs√<Ûäø£ #·≥º+

1989 yÓTT<ä˝…’q mH√ï Á|ü‹cÕº‹àø£ #·≤º\T #˚XÊsTT. |ü+#êsTTr sêCŸ

#·≥º+ 1994 ôdø£åHé 47 (XXVI) eT]sTT (XXVII) dü+|òüT kÕeTs¡kÕ´ìï

kÕ~Û+#˚ #·s¡´\ >∑÷]Ã #Ó|æŒ+~.

eT<ä´bÕq ìs¡÷à\q

ªªdü«sê»´ kÕ<Ûäq≈£î nVæ≤+düqT Ä<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq e÷s¡Z+>±, ™qï‘·

kÕúHêìï sTT#êÃ+. eT<Ûä´bÕq+ nH˚~ Ä ™qï‘· nX¯j·T kÕ<Ûäq≈£î

n&É¶+øÏ. eT<ä´+, eT‘·TÔ düe÷C≤ìï Væ≤+kÕ e÷s¡Z+ yÓ’|ü⁄ q&ç|ædüTÔ+~.

yÓ’<ä´ s¡+>∑+˝À |üì #˚ùdyês¡T, <äè<Ûä ∫‘·Ô+>∑\ ø±s¡´ø£s¡Ô\T |üPdüT≈£îì á

eT<ë´ìï dü+|òüT+ qT+&ç bÕs¡Á<√j·÷*.µµ

á e÷≥\T <ë<ë|ü⁄ ns¡yÓ’ dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ+<ä≥ u≤|üPJ #ÓbÕŒs¡T.

eT<ä ìj·T+Á‘·D ø√dü+ |ü\T #·≤º\T #j·T&É+‘√ bÕ≥T |ü+#êsTTrsêCŸ

dü+düú\T eT<ä´ ìj·T+Á‘·D≈£î ø£≥Tº~≥ºyÓTÆq #·s¡´\T rdüT≈£îH˚ ~X¯>±

#·≥º+˝À n~Ûø±sê\T ø£*Œ+#·ã&Ü¶sTT.

U≤B, Ç‘·s¡ Á>±MTD |ü]ÁX¯eT\T

U≤B nH˚~ uÛ≤s¡rj·T ÁbÕNq ø£fi≤HÓ’|ü⁄D≤´ìøÏ, Jeq $<ÛëHêìøÏ

Á|ürø£, Ä<ÛäTìø£ j·T+Á‘ê\‘√ Hdæq <äTdüTÔ\ ø£Hêï Ç$ yT …’q$. uÛ≤s¡rj·T

uÛÖ>√[ø£, yê‘êes¡D dæú‹>∑‘·T\≈£î nqTyÓ’q$.

n˝≤π>, Ç‘·s¡ Á>±MTD eè‘·TÔ˝…’q ø£eTà], ≈£îeTà], eÁ&É+–, düãT“\

‘·j·÷Ø, ù||üsY ‘·j·÷Ø, n–Z ô|f…º\ ‘·j·÷Ø, eTÏº u§eTà\ ‘·j·÷Ø,

ø=j·T´ u§eTà\ ‘·j·÷Ø, ø£\+ø±], n<ä›ø£+, q÷HÓ ™‘·Œ‘·TÔ\T yÓTT<ä˝…’q

yêÏì Áb˛‘·‡Væ≤+#·≥+ <ë«sê Á>±eT+˝Àì Á|ü»\+<ä]ø° #˚‹ì+&Ü

|üì, @&Ü~øÏ dü]|ü&Ü Ä<ëj·T+ \_Û+#˚˝≤ #·÷&Ü\ì >±+BÛJ

|æ\T|ü⁄ì#êÃs¡T.

nìï+Ï˙ $T+∫, U≤B, Ç‘·s¡ Á>±MTD |ü]ÁX¯eT*ï Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+

Ä]úø£, bÕ]ÁXÊ$Tø£ ™‘·Œ‹Ô $πø+ÁBø£s¡D≈£î <√Vü≤<ä |ü&ÉT‘·T+~. $<˚o

eÁkÕÔ\qT ãVæ≤wüÿ]+#·eTì >±+BÛJ Á|üuÀ~Û+#·≥+ yÓqTø£ dü«<˚o

™‘·Œ‘·TÔ\≈£î Áb˛‘ê‡Vü≤+, <˚XÊ_Ûe÷q+, dü«sê»´ kÕ<Ûäq≈£î Áù|πs|æ+#·&É+

yÓTT<ä˝…’q$ ÁbÕ‹|ü~ø£>± #Ó|üŒe#·TÃqT.

73e sêC≤´+>∑ dües¡D ‘·sê«‘· @s¡Œ&É¶ |ü+#êsTTr sêCŸ dü+düú\≈£î

U≤B, Ç‘·s¡ Á>±MTD |ü]ÁX¯eT\qT, ™‘·Œ‘·TÔ\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+ Á|ü<Ûëq

u≤<Ûä´‘·>± #Ó|üŒã&ç+~. ‘·<ë«sê >±+BÛJ #Ó|æŒq≥T¢ ªªÁ>±eT+ ‘·q

nedüsê\qT ‘·q+‘· ‘êqT rs¡TÃ≈£î+≥÷, ‘·q≈£î kÕ<Ûä´+ ø±ì yêÏ

ø=s¡≈£î e÷Á‘·y˚T Ç‘·s¡T\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&˚ $<Ûä+>± ã˝Àù|‘·+ #˚j·÷\qïµµ

ÄX¯j·T+ HÓs¡y˚s¡T‘·T+~.

Á>±MTD bÕ]X¯ó<ä∆´+ - e´øÏÔ>∑‘· eTs¡T>∑T <=&ÉT¢

>±+BÛJ <äèwæº À e÷qe yT<ÛädüT‡, XÊØs¡ø£ ÁXeT ¬s+&É÷ düeT‘·T\´+>±

|üì #˚j·Tø£b˛‘˚ n≥Te+Ï H˚s¡|üP]‘· ìs¡¢ø£å´+, nX¯óÁuÛÑ‘·, eTT]øÏ

s¡÷|ü+˝À Á>±eT+˝À Á|ü‘·´ø£åeTe⁄‘·T+~. eTq˝À kÕe÷õø£, C≤rj·T

bÕ]X¯ó<ä∆´ <äèwæº ˝Òø£b˛e&Éy˚T n+<äT≈£î Á|ü<Ûëq ø±s¡D+ nì >±+BÛJ

#ÓbÕŒs¡T.

eTq+, #Ós¡Te⁄\T, q<äT˝À¢ kÕïHê\T #dæ bÕ|ü$eTT≈£îÔ\+ ne⁄‘·THêï+

ø±˙ yêÏì eTq+ n|ü$Á‘·+ #düTÔHêïeTì ø±˙, yê‘êes¡D ø±\TcÕ´ìø°,

s√>±\ yê´|æÔø° ø±s¡DeTe⁄‘·THêïeTì ø±˙ >∑T]Ô+#· Òø£b˛‘·THêï+. ø±ãÏº

eTT+<äT eTq+ Á>±MTD bÕ]X¯<ä›´+ô|’ <äèwæº ô|≤º\ì >±+BÛJ #ÓbÕŒs¡T.

n+‘˚ø±ø£, eTq+ á s√E e÷≤¢&ÉT≈£îH˚ e´øÏÔ>∑‘· eTs¡T>∑T <=&É¢ >∑÷]Ã

‘êqT ns¡yÓ’ @fi¯fl ÁøÏ+<äfÒ dü«j·T+>± ™|üjÓ÷–+∫ #·÷bÕs¡T.

áHê&ÉT C≤rj·T kÕúsTT˝À bÕ]X¯ó<ä› + ÁbÕ<Ûëq´‘· ô|]–+~. ™<ä eT

dü÷Œ¤]Ô‘√, C≤rj·T kÕúsTT˝À Á>±MTD bÕ]X¯ó<ä∆´ ø±s¡´Áø£e÷ìï Á|ü#ês¡+

#˚j·T&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. n+‘˚ø±ø£ ªª|ü]X¯óÁuÛÑ‘· uÛ≤s¡‘Y ìsêàDYµµ ~X¯>±

<˚X¯+ n&ÉT>∑T\T y˚düTÔqï~. á bÕ]X¯ó<ä›´+ n+fÒ @$TÏ, n~ ˝À|æùdÔ

e´øÏÔøÏ @ s¡ø£yÓTÆq XÊØs¡ø£ nHês√>∑´+ edüTÔ+~? n~ e´øÏÔ e÷qdæø£

dæú‹ô|’ m˝≤ Á|üuÛ≤e+ #·÷|ü⁄‘·T+~, nHês√>∑´ e´≈£îÔ\ düeT÷Vü≤+

düe÷C≤_Ûeè~∆ô|’, n+‹eT+>± <˚XÊ_Ûeè~∆ô|’ m≥Te+Ï <äTÁwüŒuÛ≤yêìï

#·÷|ü⁄‘·T+<√ $X¯<ä|ü]#˚ $<Ûä+>± Á|ü#ês¡+ #˚j·Tã&ÉT‘·T+~.

e´øÏÔ>∑‘· eTs¡T>∑T<=&É¢‘√ bÕ≥T kÕeTTVæ≤ø£ eTs¡T>∑T<=&É¢ ìsêàD+,

eTTK´+>± <ë]Á<ä´πsK≈£î ~>∑Teq ™qïyê]øÏ eTs¡T>∑T <=&É¢ ìsêàD≤ìøÏ

sêsTTr\T, bÕsƒ¡XÊ\\T, n+>∑Hé yê&û πø+Á<ë\T, bÕ]X¯ó<ä∆´ ø±+ô|¢≈£î‡\

kÕúìø£ bÕ\q nø√ºãsY 2009 12

ìsêàD≤\T uÛ≤Ø m‘·TÔq #˚|ü≥º≥+‘√ bÕ≥T Á>±eT kÕúsTT eT+&É\

‘ê\Tø±, õ˝≤¢ , sêh kÕúsTT˝À¢ ˙s¡T, bÕ]X¯ó<ä∆´ ø£$T°\ ìsêàD+

#˚j·T&É+ »]–+~. bÕ]X¯ó<ë∆´ìï n‘·T´‘·ÔeT |ü<ä∆‘·T˝À¢ q÷s¡T XÊ‘·+

kÕ~Û+∫q Á>±e÷\≈£î, dü+düú\≈£î, e´≈£îÔ\qT ìs¡à\ Á>±eT |ü⁄s¡kÕÿs¡

nyês¡T¶\qT @≤ Á|ü<ëq+ #˚j·T&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.

Äs√>∑´ $<ä´, bÕ]X¯ó<Ûää´+

>±+BÛJ <äèwæº˝À Äs√>∑´+, $<ä´ nH˚$ #ê˝≤ eTTKýÓTÆq$.

Äs√>∑´+, bÕ]X¯ó<ä ∆´+ |üs¡düŒsê<Ûë]‘ê\T. nsTT‘˚ Äs√>∑´+,

bÕ]X¯ó<ë∆´ìï y˚s¡Ty˚s¡T>± #·÷&É>∑*–‘˚, Ä s¡ø£yÓTÆq #Ó’‘·Hê´ìï Á|ü»\≈£î

n+~+#·>∑*–‘˚ e´≈£îÔ*ï, düe÷C≤ìï nHês√>∑´+ u≤]q|ü&É≈£î+&Ü

ø±bÕ&ÉTø√e#·TÃ. ‘·<ë«sê, düeTj·T+, &ÉãT“, ÁX¯eT Ä<ë ne⁄‘·T+<äì

>±+BÛJ #ÓbÕŒs¡T. |üÏwüºyÓTÆq dü+|òüT+˝Àì bÂs¡T\T Äs√>∑´ dü÷Á‘ê*ï

bÕÏ+#·>∑\T>∑T‘ês¡T. XÊU≤Vü‰s¡+, bÕ\T, n|ü&É|ü&ÉT ™|üyêdü+ e\¢

Äs√>±´ìï yÓTs¡T>∑T |üs¡#·Tø√e#·TÃqì >±+BÛJ #ÓbÕŒs¡T. Äø£*#êe⁄\T

dü+uÛÑ$+#˚~ <ë]Á<ä´+ e\¢H˚. ø±ì düÁø£eTyÓTÆq, düeTs¡úe+‘·yÓTÆq Äs√>∑´

$<ä´, C≤„Hêìï n+~+#·≥+ <ë«sê ù|<ä]ø±ìï ‘·–Z+#·e#·Ãì, eTs¡D≤\

πs≥TqT ‘·–Z+#·e#·Ãì >±+BÛJ #ÓbÕŒs¡T.

>±+BÛJ eTs¡DÏ+∫q ns¡yÓ’ dü+e‘·‡sê\ ‘·sê«‘· eTq+ $T‘êVü‰s¡+

yÓ’|ü⁄, Äs√>∑´ dü÷Á‘ê\yÓ’|ü⁄, XÊU≤Vü‰s¡|ü⁄ ÁbÕeTTK´‘· yÓ’|ü⁄ ÄX¯>±

#·÷düTÔHêï+. Äs√>±´ìï, bÕ]X¯ó<Ûë´ìï ô|+#˚ $<ä´qT n+~+#ê\ì

Á|üD≤[ø£\T y˚düTÔHêï+. Ç~ X¯óuÛÑ |ü]D≤eT+>± #Ó|üø√yê*.

eTVæ≤fi≤ dü+πøåeT+

ªªdü«sê»´ b˛sê≥+˝À eTVæ≤fi¯\ ÁX¯eT, ø£èwæì |ü⁄s¡TwüT\‘√ düeT+>±

n+#·Hê y˚j·÷*. ø±ì |ü⁄s¡TwüT\T Ä $wüj·÷ìï $düà]+#ês¡T. yÓTT‘·Ô+

e÷qe Á|ü>∑‹ Á|ükÕúq+˝À Åd”Ô nD∫y˚‘·≈£î Ä#êsê\T, #·≤º\‘√ bÕ≥T

|ü⁄s¡TwüT&ÉT ≈£L&Ü u≤<ÛäT´&ÉT. nVæ≤+dü‘√ ≈£L&çq J$‘êìï, e´øÏÔ‘ê«ìï

ì]à+#·≥+˝À |ü⁄s¡TwüTì ø£+fÒ Åd”Ô<˚ Á|ü<Ûëq uÛÑ÷$Tø£. eTVæ≤fi¯qT

ùde≈£îsê*>± ø±ø£, ‘·q düVü≤#·]>± |ü⁄s¡TwüT&ÉT uÛ≤$+#ê\ì >±+BÛJ

Á|üuÀ~Û+#ê&ÉT.

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+˝Àì n~Ûø£s¡D+ 14, uÛ≤s¡‘· bÂs¡T\+<ä]ø° C≤‹,

eT‘·, *+>∑ $eø£å‘· Ò≈£î+&Ü düe÷q Vü≤À<ë Ç∫Ã+~. |üì˝À, y‘·q+˝À,

>ös¡e+˝À, |ü<äe⁄\˝À |ü⁄s¡TwüT\‘√ bÕ≥T düe÷q+>± Åd”Ô\qT >∑T]Ôdü÷Ô

|ü\T #·≤º\T #˚j·Tã&Ü¶sTT. es¡ø£≥ï ìùw<Ûä+‘√ bÕ≥T, >∑èVü≤Væ≤+dü

ìs√<Ûäø£ #·≥º+ yÓTT<ä˝…’q$ e#êÃsTT. |ü+#êsTTrsêCŸ dü+düú\ |ü<äe⁄\‘√

1/3 e e+‘·T |ü<äe⁄\T eTVæ≤fi¯\πø πø≤sTT+#·ã&Ü¶sTT.

Á|üdüTÔ‘·+ 50 XÊ‘·+ |ü<äe⁄\T eTVæ≤fi¯\≈£î πø≤sTT+#˚+<äT≈£î πø+Á<ä

sêh Á|üuÛÑT‘ê«\T sêC≤´+>∑ #·≥º+˝À e÷s¡TŒ\T ‘Ó#˚Ã #·s¡´\T #˚|ü≤ºs¡T.

XÊdüqdüuÛÑ, bÕs¡¢yÓT+≥T |ü<äe⁄˝À¢ ≈£L&Ü Åd”Ô\ ÁbÕ‹ì<Ûä´+ ô|]–+~. 1/3

e+‘·T |ü<äe⁄\T eTVæ≤fi¯\≈£î πø≤sTT+#˚ _\T¢ #·≥ºs¡÷|ü+ <ë\Ã˝Ò<äT. Ä

~X¯>± Á|üj·T‘êï\T kÕ>∑T‘·THêïsTT.

n+<ä]ø° ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä´

$<ëúÛ≤´dü+ |æ\¢*ï C≤‹, eT‘·, ≈£î\, s¡+>∑T $eø£å‘·\ø£r‘·+>±

<ä>∑Zs¡ #˚düTÔ+~. uÛÑ$wü´‘·TÔ≈£î ø=‘·Ô s¡+>∑TqT, s¡÷bÕìï ÇdüTÔ+~.

uÛ≤s¡rj·TT\+<äs¡÷ ø£ÿfÒ nqï C≤rj·T‘ê uÛ≤yêìï, Äràj·T‘ê ã+<Ûëìï

Áb˛~#˚düTÔ+~.

ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä´ <˚X¯eT+‘·≤ ˇπø $<Ûä+>± ™+fÒ, |ü≥ºD+, Á>±MTD

bÕsƒ¡XÊ\˝À¢ì |æ\¢\˝À ;<ä, <Ûäìø£ uÛÒ<ä+ ˝Ò≈£î+&Ü k˛<äs¡ uÛ≤e+

|üÏwüºeTe⁄‘·T+~. uÛÑ$wü ‘·TÔ <X Á|üjÓ÷»Hê*ï $XÊ\ <äèwæº‘√ Ä˝À∫+∫,

C≤‹ nedüsê\¬ø’ u≤<Ûä ‘·\qT ‘·eT uÛÑT»düÿ+<ë\ô|’ yÓ÷j·T≤ìøÏ düqï<ä∆+

#˚düTÔ+~ nì >±+BÛJ #ÓbÕŒs¡T.

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+˝Àì 45e n~Ûø£s¡D+ n+<ä]ø° $<ä qT, ìs¡“¤+<Ûä

ÁbÕ<Ûä$Tø£ $<ä´qT ‘·|üŒìdü] #˚dæ+~. <˚X¯+˝Àì 6 dü+ˆˆ qT+&ç 14

dü+ˆˆ˝À|ü⁄ |æ\¢\+<ä]ø° ‘·|üŒìdü]>± $<ä q+~+#·&É+ Á|üuÛÑT‘·« u≤<Ûä ‘·>±

#Ó|üŒã&ç+~. >±+BÛJ ø£\\ Á|ü‹s¡÷|üy˚T H˚&ÉT ªdüs¡«•ø£å n_Ûj·÷Hé

|ü<∏äø£+µ>± s¡÷|ü⁄~<äT›ø=+~. eTVæ≤fi≤ kÕø£ås¡‘ê $TwüHé ù|s¡T‘√ Åd”Ô $<ä´≈£î

Á|ü‘˚´ø£ ÁbÕ<Ûëq´+ Çe«ã&ÉT‘·T+~.

Ä+Á< Û ä Á| ü< ˚X Ÿ Á| üu Û Ñ T‘ · «+ ÁbÕ< ∏ ä$ Tø £ $<ë´ πø+ Á<ë\T ,

õ˝≤ ¢ | ü]w ü‘ Y bÕs ƒ ¡XÊ\\ô| ’ | ü+#êsTTr sêC Ÿ d ü+d ü ú\≈ £ î

n»e÷sTTw” Çdü÷ Ô ™‘· Ôs ¡ T«\T C≤Ø #˚d æ+~. $<ë´ ø £$T°

#Ó’s¡àHé\T>± düs¡Œ+#·T, eT+&É\ n<Ûä´≈£åî\T, õ˝≤¢ |ü+#êsTTr n<Ûä´≈£åî\T

Äj·÷ kÕúsTT˝À¢ eéVü≤]kÕÔs¡T.

ejÓ÷»q $<ä´

ªªìs¡ø£ åsêdü´‘˚ eTq |üsêBÛq‘·≈£î ø±s¡D+. ejÓ÷»qT\+‘ê

$<ëé+‘·T˝…’q≥¢sTT‘˚ eT¬s+‘√ düT\Te⁄>± dü«sê»´+ dæ~∆+#˚~µµ nì

>±+BÛJ #ÓbÕŒs¡T. ejÓ÷»q $<ä´ n+fÒ nø£åsêuÛ≤´dü+ ø±<äT. eTT+<äT

™#êÃ¤s¡D, ‘·sê«‘· sêj·T≥+ H˚sêŒ*. $$<Ûä Á|ü‘˚´ø£ |ü<ä∆‘·T\ <ë«sê

Bìï #Ój·÷´*. eè‘·TÔ*ï, ø£fi¯*ï ÁbÕ‹|ü~ø£>± rdüTø√yê\ì >±+BÛJ

#ÓbÕŒs¡T.

<˚X¯+˝À nø£åsêdü´‘ê XÊ‘êìï, ejÓ÷»q $<ä´qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+

|ü+#êsTTr sêCŸ dü+dü ú\ u≤<Û ä ´‘ ·>± #·≥º+˝À #Ó|üŒã&ç+~.

eTT>∑TZ\ b˛°\T, $$<Ûä edüTÔe⁄\ Äø£è‘·T*ï eTT+<äT ìs¡ø£åsêdüT´\

ejÓ÷»qT\ #˚‘· sêsTT+∫, nuÛ≤´dü+ #˚sTT+∫ ‘·sê«‘· nø£åsê\T

H˚]ŒdüTÔHêïs¡T. Á|üuÛÑT‘·«, Á|üuÛÑT‘˚«‘·s¡ dü+düú\T á ø±s¡´Áø£e÷\˝À

uÛ≤>∑kÕ«eT´+ #˚j·Tã&Ü¶sTT.

C≤rj·T, ÁbÕ+rj·T uÛ≤wü\T

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ $_Ûqï uÛ≤wü\, dü+düÿè‘·T\ düy˚Tàfi¯q+‘√ ≈£L&çq~.

uÛÖ>√[ø£ $düÔè‹ ø£*–q~. C≤‹ $XÊ\ Á|üjÓ÷»Hê\ Ø‘ê´ Á|ü»\ eT<Ûä´

uÛ≤yê\ yês¡~Û>± ˇø£ uÛ≤wü ™+&Ü*. n~ ìdü‡+<˚Vü≤+>± Væ≤+B nì

>±+BÛJ #ÓbÕŒs¡T. n˝≤π> Ç+^¢wüT uÛ≤wüô|’ yÓ÷E|ü&ç eTq+ ÁbÕ+rj·T

uÛ≤wü*ï eTs¡esê<äì #ÓbÕŒs¡T.

$<ëé+‘·T\T, Ä<ÛäTì≈£î\T, |ü≥ºD Á|ü»\T Ä+>∑¢ uÛ≤wüô|’ yêýÓ÷Vü≤+

ô|+#·T≈£î+fÒ, ù|<ä\T, Á>±MTDT\T, ÁbÕ+rj·T uÛ≤wü À eéVü≤]düTÔ+fÒ Ä

n>±<Ûä+ eT]+‘· ô|]π> Á|üe÷<äeTT+<äì ôV≤#·Ã]+#ês¡T >±+BÛJ.

C≤rj·T uÛ≤wü>± Væ≤+Bì, ÁbÕ+rj·T n~Ûø±s¡ uÛ≤wü\T>± $$<Ûä

uÛ≤wü*ï sêC≤´+>∑+ >∑T]Ô+∫Hê, >±+BÛJ ôV≤#·Ã]+∫q≥T¢ Ä+>∑¢ uÛ≤wü

Á|üuÛ≤e+ eTq düe÷»+ô|’ n~Ûø£+ ™+~.

nsTT‘˚ |ü+#êsTTr sêCŸ dü+düú\T @s¡Œ&Ü¶ø£, Á>±eTdüuÛÑ eéVü‰sê\T

kÕúìø£ uÛ≤wü˝ÀH˚ »s¡bÕ\˙, rsêàHê\T kÕúì≈£î\≈£î ns¡úeTj˚T´ yê&ÉTø£

uÛ≤wü˝À #˚j·÷\H˚ ™‘·Ôs¡T«\T Çe«ã&Ü¶sTT. n~Ûø£ uÛ≤wü˝À sêh uÛ≤wü˝À

sêh Á|üuÛÑT‘·« ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T ìs¡«Væ≤+#·≤ìøÏ sêh n~Ûø±s¡ dü+|òüT+

@sêŒ≥T #˚j·Tã&ç+~.


<ÛäTìø£ Á|üuÛÑT‘·« |ü]bÕ\Hê j·T+Á‘ê+>∑+˝À ÇHé|òüRsàwüHé

Ç->∑e¬sïHé‡≈£î

Äø±X¯y˚T Vü≤<äT›

düT|ü]bÕ\q ø√dü+ Ç->∑e¬sïHé‡

Äf…ø±ï\J ˝Ò<ë ◊Ï nH˚~ ‘·q Á|üuÛ≤yê˙ï, ÁbÕuÛÑyê˙ï

#êÏ#ÓãT‘√+~. H˚&ÉT eTq<˚X¯+˝Àì <ë<ë|ü⁄ nìï sêÅcÕº˝À¢ m\

Áø±ºìø˘ e÷<ÛäéT+ <ë«sê Á|üC≤ùde≈£î lø±s¡+ #·T≥º&É+ »]–+~.

Ç˝≤ Á|üC≤ùde\ìï+Ï˙ m\Áø±ºìø˘ e÷<ÛäéT+ <ë«sê ˇRø Á‘êÏô|’

‘Ó∫Ã, ˝_Û+|üCÒj·T&Éy˚T ªm\Áø±ºìø˘ |ü]bÕ\qµ ˝Ò<ë ªÇ->∑e¬sïHé‡µ!

Á|üuÛÑT‘ê«\T ‘·eT |ü]bÕ\q˝À uÛ≤>∑+>± $$<Ûä n+XÊ\>∑T]+∫q

düe÷#êsêìï n+<ä]ø° n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘˚yê*‡ ™+≥T+~.

düC≤yÓ’q |ü]bÕ\q≈£î Ç<Ó+‘√ ø°\ø£+ ≈£L&Ü! m˝≤+Ï C≤|üéT÷

˝Ò≈£î+&Ü düC≤yÓ’q düT|ü]bÕ\q ø±yê© n+fÒ, <ëìøÏ ªdüe÷#ês¡+µ

m+‘√ ø°\ø£+. Á|üuÛÑT‘ê«\ eTqT>∑&É≈£î |üqTï\ edü÷fi¯ófl düÁø£eT+>±

»s¡>±*. yêÏô|’ dü¬s’q |üs¡ý˚ø£åD ≈£L&Ü ™+&Ü*. #ê˝≤düeTj·÷˝À¢,

™<√´>∑düTÔ\T $~Û ìs¡«Vü≤D˝À ìs¡¢ø£å´+ #·÷|ü&É+e˝À¢, eTs√

ø±s¡D+ e˝À¢ |üì »s¡>∑&É+˝À Ä\dü´+, n\dü‘·«+ HÓ\ø=q&É+

»s¡T>∑T‘·T+~. ‘·<ë«sê Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ \øå±´ìRø $düT>∑T ø£*ZdüTÔ+~.

ªC≤|ü´+µ, ª\+#·>=+&ç‘·q+µ, ª¬s&éfÒ|æ»+µ - Ç˝≤+Ïe˙ï <ëìøÏ

‘√&Ée&É+‘√ ªn–ïøÏ Ä»´+ b˛dæq≥T¢µ nsTT, Á|ü»˝À¢ ˇø£s¡ø£yÓTÆq

$düT>∑÷, ø√|üeT÷, ìsêdüø£Ô‘ê

@s¡a&ç b˛sTT+~|üaÏRø!

ª◊Ïµ s¡+>∑Á|üy˚X¯+‘√ Á|üuÛÑT‘·«+

|üìrs¡T˝À ôd’‘·+ e÷s¡Ta

#√≥T#˚düTø=+~. ◊ÏøÏ á s¡ø£yÓTÆq

düeTdü´\qT |ü]wüÿ]+∫, |üqT\

qT #·ø£ÿu…Ïº, düeTs¡úe+‘·yÓTÆq |ü]

bÕ\qqT n+~+#˚ kÕeTs¡ú´+

™+&É≥+ e\¢ Á|üuÛÑT‘ê«\T ‘·eT

‘·eT XÊK\qT ø£+|üP´≥Øø£]+#·&É+

Äs¡+_Û+#êsTT. á Áø£eT+˝À

Á|üuÛÑT‘·«XÊK\T |üìrs¡T˝À e´‹Rsø£

n+XÊ\ ˇ‹Ô&çì n~Û>∑$T+#·&É+ ≈£L&Ü »]–+~. dü¬s’q ]ø±s¡T¶\qT

HÓ˝ø=*a, ìs¡«Væ≤+#·&É+, düe÷#êsêìï yÓ<äø£&É+, yêÏì Á|ü»\≈£î

n+~+#·&É+, Çe˙ï Á|üuÛÑT‘·« $uÛ≤>±\qT ªÄ\dü´+µ qT+N, ªn\

dü‘·«+µqT+N <ä÷s¡+>± ™+∫, ªn|t ≥T &˚`µ >±, ªkÕàsYºµ>± ™+&˚˝≤

#·÷düTÔHêïsTT. Çe˙ï Ç->∑e¬sïHé‡ #=s¡e\e˝Ò¢ kÕ<ÛäéTsTT´+<äqïe÷≥!

kÕ+|òæTø£ dü+RøåeT+, Á|üC≤uÛ≤>∑kÕ«eT´+‘√ Á|üuÛÑT‘·« bÕ\q - Ç<˚ ø£<ë

Á|üC≤kÕ«eT´ \øå±´\T! Á|ü»\ ø=s¡≈£î, Á|ü»\#˚‘·... m\Áø±ºìø˘ e÷<ÛäéT+

<ë«sê Á|üuÛÑT‘ê«ìï ìs¡«Væ≤+#·&Éy˚T ªÇ->∑e¬sïHé‡µ n~ Á>±eT+ qT+N

q>∑s¡+<ëø± mø£ÿ&Ó’Hê düTkÕ<Ûäý˚T! ø±e*‡+<ä˝≤¢ ø£+|üP´≥sY‡, HÓèsYÿ,

Ç+≥¬sï`, yÓu`ôd’`‡ e¬>’sê! Á|ü»\T dü<ë Á|üuÛÑT‘·«+‘√ ø=+#Ó+ ª≥#Yµ˝À

™+&=#·Ãqï e÷≥!

Á|üuÛÑT‘·« |ü]bÕ\q˝À yÓTT<ä≥ kÕ<Ûës¡D düe÷#ês¡ $‘·s¡D,

ìs¡«Vü≤D\ø√dü+ ø£+|üP´≥Øø£s¡D Äs¡+uÛÑyÓTÆ+~. ™<√´>∑T\≈£î ‘=\T‘·

™<√´>∑ nuÛÑÁ<ä‘ê uÛ≤e+ HÓ\ø=ì ø=ìï @fi¯ófl Ä\dü´+ nsTTHê,

Ç+≥¬sï` ÁbÕuÛÑe+‘√ ªø£+|üP´≥Øø£s¡Dµ ˝≤uÛ≤˝Ò$TÀ ‘Ó*‡sêe&∑+‘√,

™<√´>±\≈£î ø£Hê&ÉT+&çq Ä nuÛÑÁ<ä‘êuÛ≤e+ ‘=\–b˛e&É+‘√ HÓeTà~>±

Ç-yÓTsTT˝`‡‘√ yÓTT<ä˝…’+~ Á|üuÛÑT‘·« bÕ\q. n~ H˚&ÉT Ç->∑e¬sïHé‡

<ëø± $düÔ]+∫+~. Bìe\¢ >∑‘·+˝À Rø+Á<ä, sêh Á|üuÛÑT‘ê«\T Á|ü»\

ø√dü+ ø£*adüTÔqï |ü<∏äø±\T, ùde\T, Áb˛‘ê‡Vü≤ø±\ >∑T]+∫ ne>±Vü≤q

ne>±Vü≤q ø£*a+#·&É+, n$˙‹ì

<äX¯\yêØ>±HÓ’Hê ‘=*–+#·&É+

e+Ï |ü]D≤e÷\ø£T <ë]rj·T&É+

»]–+~. H˚&ÉT Á|ü»\≈£î ªÇ-ùdeµ,

Ç->∑e¬sïHé‡ e+Ï mH√ï ◊Ï |òü˝≤\T

Ç‘√~Ûø£+>± ùde #˚düTÔHêïsTT.

Ç->∑e¬sïHé‡≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘· ô|]–+~.

n≥T Á|ü»\ø°, Ç≥T Á|üuÛÑT‘ê«ìø°

yês¡~Û>±, n≥T dæã“+~ø° Ç≥T

yê´bÕsêìø° #˚j·T÷‘·>± ì*Ã+~

Ç->∑e¬sïHé‡!

Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·q |üì


rs¡T˝À ÇHé|òüRsàwüHé f…ø±ï\Jì yê&ÉT‘·÷, ‘·<ë«sê düT\uÛÑyÓTÆq,

˙‹e+‘·yÓTÆq »yêãT<ëØjÓÆTq düa+~+#˚Ø‹q bÕs¡<äs¡Ùø£yÓTÆq

düT|ü]bÕ\qqT n+~+#·&Éy˚T Ç->∑e¬sïHé‡ \ø£å´+. BH˚ï Ç+^¢wt˝À

ªkÕàsYºµ >∑e¬sïHé‡ n+≤s¡T.

H˚&ÉT yÓTTu…’˝` bò˛q¢ yê&Éø£+ ô|s¡>∑&É+‘√ Ç->∑e¬sïHé‡ yÓTTu…’˝`

ùde\T ≈£L&Ü Äs¡+uÛÑyÓTÆHêsTT. MÏH˚ ªyÓTTu…’˝` Ç>∑e¬sïHé‡µ Ò<ë yÓTTu…’˝`

>∑e¬sïHé‡ ˝Ò<ë ≈£î¢|üÔ+>± ªm+...>∑e¬sïHé‡µ nì eéVü≤]düTÔHêïs¡T.

Ç->∑e¬sïHé‡ ùde\qT Á|ü<Ûëq+>± Hê\T>∑T s¡ø±\T>± eØZø£]+#·e#·TÃ.

n$

õ2õ - >∑es¡ïyÓT+` ≥T >∑es¡ïyÓT+` - n+fÒ ¬s+&É÷ Á|üuÛÑT‘ê«\

/ Á|üuÛÑT‘·« XÊK\ eT<Ûä´ ˝≤yê<˚M\T

õ2Ç - >∑es¡ïyÓT+` ≥T m+bÕ¢sT÷dt - Á|üuÛÑT‘ê«ìø°, <ëì ™<√´>∑T\

ø° eT<Ûä´ ˝≤yê<˚M\T

õ2dæ - >∑es¡ïyÓT+` ≥T dæÏ»Hé - Á|üuÛÑT‘ê«ìø° Á|ü»\ø° eT<Ûä´

˝≤yê<˚M\T

õ2_ - >∑es¡ïyÓT+` ≥T _õHÓdt - Á|üuÛÑT‘ê«ìø° yê´bÕs¡/yêDÏ»´

dü+düú\ø° eT<Ûä´ ˝≤yê<˚M\T

uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·« dü+#ês¡, düe÷#ês¡ eT+Á‹‘·«XÊK

á $$<Ûä ùde\qT n+~+#·&É+ ø√dü+ mH√ï #·s¡´\

qT rdüTø=+~. nìï sêÅcÕº\≈£L e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T C≤Ø

#˚dæ+~. Äj·÷ sêÅcÕº˝À¢ dü«j·T+>± &˚≤ ôd+≥s¡T¢ @

sêa≥T #˚düTø=ì ìs¡«Væ≤+#·Tø=H˚˝≤ e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T

s¡÷b¥+<ësTT.

ø=ìï »qs¡+»ø£yÓTÆq Ç->∑e¬sïHé‡ ùde\T

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚X`

Ç-ùde: 2001, Ä>∑dtº 25q Ä+Á<Ûä<˚X¯+˝À Á|üy˚X¯ô|Ïºq Ç-ùde,

ìC≤ìøÏ 1999 ÀH˚ »+≥q>∑sê˝À¢ ªÏ«Hé‡µ ù|s¡Tq Äs¡+_Û+#ês¡T. H˚&ÉT

Ç<Ó+‘· Á|üC≤<äs¡D b¥+~+<√ n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT.

ø±sY¶ : Ä+Á<Ûä<˚X¯+˝À n‘·´+‘· Á|üC≤<äs¡D b¥+~q Ç>∑e¬sïHé‡ Áb˛C…

ø˘º Ç<˚. ªø£+|üP´≥¬s’C`¶ n&çàìÁùdºwüHé Ä|òt ]õÁùdºwüHé &çbÕsYºyÓT+`µ ˝Ò<ë

ø±sY¶ (CARD) - uÛÑ÷$T, Çfi¯fl ]õÁùdºwüHé Á|üÁøÏj·T˝À $|ü¢yê‘·àø£yÓTÆq

e÷s¡Ta ‘Ó∫Ã+~.

sêJyé : sêJyé Ç+≥¬sï` $˝Òõ (Rajiv) <ë«sê Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢

‘·≈£îÿe Ks¡TÃ‘√, y˚>∑+>±, düeTs¡úe+‘·+>± nìï s¡ø±\T>± Á|üuÛÑT‘·«

ùde\qT n+~+#˚ Ç->∑e¬sïHé‡ ø±s¡´Áø£eT+ 2003˝ÀH˚ Äs¡+uÛÑyÓTÆ+~.

nìï s¡ø±\ õ2dæ, _2dæ ùde\T Bì <ë«sê n+<äT‘·THêïsTT.

Á|üC≤yêDÏ : Á|ü»\e<ä›≈£î bÕ\q, Á|üC≤|ü<∏ä+ e+Ï mH√ï ø±s¡´Áø£e÷\≈£î

_Ûqï+>± Ä<ÛäTìø£ |ü]C≤„q+‘√ ‘Ó\T>∑T˝À düT\uÛÑ+>± yê&˚˝≤ neT\T

»s¡T>∑T‘√qï dæ2õ ‘·s¡Vü‰ Ç>∑e¬sïHé‡ ÁbÕC…ø˘º 2007˝À Äs¡+uÛÑyÓTÆ+~.

Bì<ë«sê Á|ü»\T ‘·eT düeTdü´\qT õ˝≤¢ ø£˝…ø£ºs¡T ø±sê´\j·÷ìøÏ

yÓfi¯flqedüs¡+˝Ò≈£î+&Ü Ç+≥¬sï` øÏjÓ÷düTÿ˝À¢ ‘·eT düeTdü´\qT qyÓ÷<äT

#˚düTø√e#·TÃ |ü]wüÿ]+#·e#·TÃ. Á|üdüTÔ‘·+ 12 õ˝≤¢˝À¢ $»j·Te+‘·+>±

neT˝Ö‘√+~.

™‘·Ôs¡Á|ü<˚X`

˝Àø˘yêDÏ : 2004˝À Äs¡+uÛÑyÓTÆq á ÁbÕC…≈£îº <ë«sê

$$<Ûä Á|üuÛÑT‘·« ùde\qT ªd”‘ê|üPsYµ ˝À Äs¡+_Û+#ês¡T.

H˚&ÉT <ë<ë|ü⁄ ™‘·Ôs¡Á|ü<˚X` n+‘ê $düÔ]+∫+~.

]j·T˝` Ç- >∑eq¬sïHé‡ : ô|ò’C≤u≤<é Á|ü»\ø√dü+ yÓTTu…’˝`

Ç-ùde\qT á |ü<∏äø£+ øÏ+<ä Äs¡+_Û+#ês¡T. Ç˝≤R>

nq+‘Y dü+|üsYÿ nH˚B Äs¡+uÛÑyÓTÆ+~. Bì˝À yÓ’¬s¢dt

|ü]C≤„q+ yê&É‘ês¡T. »qq eTs¡D, Ä<ëj·T, uÛÑ÷ ]

ø±s¡T¶\ e+Ï mH√ï $wüj·÷\≈£î #Ó+~q düe÷#êsêìï

n+<äTø√e#·TÃ.

‘·$Tfi¯Hê&ÉT

¬sõHÓ` : $$<Ûä Á|üuÛÑT‘·« ø±sê´\j·÷˝À¢ì &˚≤ n+<ä]ø° n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ

‘˚e&É+, ÄdæÔ$esê\T ‘Ó*j·TCÒj·T&É+ ø√dü+ düu`]õÁkÕºsY ø±sê´\j·÷\

ìïÏ˙ nqTdü+<Ûëq+ #˚dæ, $$<Ûä ùde\qT n+~+#·&Éy˚T Bì \ø£å´+.

kÕs¡«»˙ø£ <äs¡U≤düTÔbòÕsê\ ôd’≥T : $$<Ûä ùde\ ø√dü+ nedüs¡eTj˚T´

kÕs¡«»˙ø£ <äs¡ø±düTÔ\ìïÏ˙ ˇRø #√≥ \_Û+#˚˝≤ #·÷&É≥+ Bì

™<˚›X¯´+.

$dtº : Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\≈£î eTTK´+>± ã\V”≤q esêZ\ ø√dü+ Á>±MTD

f…ø√ï eT<Ûäés¡TÔ\qT ‘·j·÷s¡T #˚j·T&É+ Bì \ø£å´+. f…*yÓT&çdæHé,

f…* m&ÉT´RøwüHé, ]yÓ÷` ôdì‡+>˘, eékÕj·T dü\Vü‰\T, yê‘êes¡D

dü÷#·q\÷, »\ ìs¡«Vü≤D, ÄHé˝…’Hé dü\Vü‰\T e+Ï nH˚ø£ ùde\qT

dæ+–˝` $+&√ <ë«sê n+~düTÔHêïs¡T. Bìï Á|üdüTÔ‘·+ 35 Á>±e÷\<ëø±

$düÔ]+#·&É+ »]–+~.


Væ≤e÷#·˝`Á|ü<˚X`

Væ≤eT]dt : düø±\+˝À ˇø£ ]õÁùdºwüHé #˚j·T&É+, ‘·~‘·s¡ ùde\qT

n+~+∫ ]õÁùdºwüHé‘√ bÕs¡<äs¡Ùø£‘·, y˚>∑+, qeTàø£+ ø£*Z+#˚<˚ á

ÁbÕC…ø˘º. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚X`˝À Ç|üaÏRø ªø±s¡T¶µ ù|s¡T‘√ neT\T ne⁄‘·Tqï

ÁbÕC…≈£îºqT b˛*+B Væ≤eT]dt.

n©dt : $$<Ûä Äj·TT<Ûë\ ˝…’ôdqT‡ C≤Ø, ¬sq÷é˝` e+Ï ùde\

qT n+~+#·&É+, qøÏ©\ Ä≥ø£Ïº+#·&É+ e+Ï $wüj·÷˝À¢ ªn©dtµ

Ç‘√~Ûø£+>± $»j·Te+‘·yÓTÆqfÒ¢.

yêVü≤Hê\ ]ÅùdºwüHé : yêVü≤Hê\ ]õÁùdºwüHé, ≤ø˘‡ $esê\T, |òæ`HÓdt

]b˛s¡Tº\T, >∑&ÉTe⁄‘˚Bì |ü]à`˝Òì yêVü≤Hê\ $esê\T e+Ï ø°\ø£yÓTÆq

ùde\T Ç+<äT˝À M\sTT´+~.

&Üø˘HÓ` : õ2õ, _2_, ˇ2dæ e+Ï $_Ûqï ùde\qT ¬s’‘·T\ø√dü+,

eékÕj·T uÛ≤>∑kÕ«eTT\ ø√dü+ e÷Á‘·y˚Tø±ø£ ™<√´>∑T\qT ã˝Àù|‘·+

#˚dæ, ™‘êa<äø£‘·qT ô|+∫ Ä]úø£ ùde\qT yÓTs¡T>∑T|üs¡#·&É+ - ˇRø#√≥

nìï ùde\÷ n+~+#·&É+ Bì ™<˚›X¯´+. ‘=\T‘· Væ≤e÷#·˝`Á|ü<˚X`˝À

e÷Á‘·y˚T neT˝…’Hê, $»j·Te+‘·+ ø±e&É+‘√ H˚&ÉT <˚X¯+˝À nìï

sêÅcÕº˝À¢q÷ neT\T »s¡T>∑T‘√+~.

Vü≤sê´Hê

Vü‰]dt : Vü‰]dt nH˚~ ªø±s¡T¶µ, ªVæ≤eT]dtµ ≤+Ï<˚. ]õÁùdºwüHé ≤yê<˚M\

qT Áø£eTãB›ø£]+∫, sêã&çì ôd’‘·+ |üs¡ý˚øÏå+#˚ Ø‹˝À s¡÷b¥+~

neT\T ne⁄‘√+~.

»e÷ã+B/uÛÑ÷˝ÒU` : uÛÑ÷ ]ø±s¡T¶\≈£î dü+ã+~Û+∫ $esê\T, |ü]

es¡ÔHê ]õdüºsYqT ìs¡«Væ≤+#·&É+, &Ü≈£îýÓT+≥¢ qø£fi¯flqT b¥+<˚˝≤

#·÷&É≥+ - Çe˙ï á ÁbÕC…≈£îº <ë«sê düTkÕ<ÛäýÓTÆ+~. Ç˝≤+Ï ÁbÕC…≈£îº

uÛÑ÷uÛ≤s¡‹ n˙, <ë<ë|ü⁄ nìï sêÅcÕº˝À¢q÷ neT˝Ö‘√+~. uÛÑ÷$T ù|s¡Tq

ø£sêí≥ø£˝À neT˝Ö‘√+~ ≈£L&Ü!

ø£sêí≥ø£

uÛÑ÷$T : <ë<ë|ü⁄ 70 \ø£å\ eT+~ ¬s’‘·T\≈£î #Ó+~q 200 \ø£å\

uÛÑ÷$T ]ø±s¡T¶\ $esê\T ‘êC≤>± n+~+#·&É+ Bì \ø£å´+, qø£fi¯flqT

ø£åD≤˝À¢ 15 s¡÷bÕj·T\≈£î »q+ ÇfÒº b¥+<ä>∑\Z&É+‘√ <äfi≤Ø\u…&É<ä

‘=\–b˛sTT+~.

HÓeTà~ : nìï s¡ø±\ <ÛäèMø£s¡D |üÁ‘ê\T C≤Ø #˚j·T&ÜìøÏ, Ç‘·s¡

ùde\qT düMTø£è‘·+ #˚dæ ˇRø #√≥ \_Û+|üCÒj·T&É+ ªHÓeTà~µ ™<˚›X¯´+.

eTqsêh+˝À ªÇùdeµ $»j·Te+‘·+ nj·÷´ø£ <ëì ‘·s¡Vü‰˝À ø£sêí≥ø£˝À

ªHÓeTà~µ Äs¡+uÛÑyÓTÆ $»j·Te+‘·yÓTÆ+~.

u…+>∑Tfi¯Ss¡T

m|ü⁄&Ó’Hê, mø£ÿ&Ó’Hê, me¬s’Hê düRs ‘·eT HÓ\yêØ _\T¢\ #Ó*¢+|ü⁄\T

düT\uÛÑ+>± #˚düTø√e&ÜìøÏ eTqsêh+ ªÇ-ùdeµ ‘·sê«‘· n+‘· Á|üC≤<äs¡D

b¥+~q Ç>∑e¬sïHé‡ ÁbÕC…≈£îº ªu…+>∑fi¯Ss¡Tµ.

KC≤Hê-ø±y˚] : sêh+˝Àì 250 Áf…»Ø\qT HÓèsYÿ <ë«sê ø£*|æ,

nøö+Ï+>˘ eédüúqT düeT÷\+>± Ä<ÛäT˙ø£]+∫ ø£+|üP´≥Øø£]+∫q

Áb¥C…ø˘º ªKC≤Hêµ. U≤‘ê˝À »eT, #Ó*¢+|ü⁄ - n+‘ê ÄHé˝…’Hé, ø±y˚]

<ë«sê kÕº+|ü⁄\ $Áø£j·T+, uÛÑ÷$T ]õÁùdºwüHé e¬>’sê »s¡T>∑T‘√+~.

ø±y˚] eTq sêh+˝Àì ªø±s¡T¶µ ÁbÕC…≈£îº ˝≤+Ï<˚.

#Û·rÔdt>∑&Ûé

Ç-dü+|üsYÿ, »qdü+|üsYÿ : m¬ø’‡E, ≤ø˘‡, s¡yêD≤, Ç+»˙]+>˘,

kÕ+|òæTø£dü+RøåeT+, >∑èVü≤ìsêàD+, bÕdtb˛s¡Tº - e+Ï $$<Ûä XÊK\

ùde\qT ˇRø #√≥ ªÇ-dü+|üsYÿµ <ë«sê n+~+#·&É+ »s¡T>∑T‘√+~.

#Ó*¢+|ü⁄\T, <ÛäèMø£s¡D |üÁ‘ê\T b¥+<ä&É+ ˝≤+Ï$ »qdü+|üsYÿ <ë«sê

\_ÛdüTÔHêïsTT. Ç$ Ç+#·T$T+#·÷ ªÇ-ùdeµ ˝≤+Ï<˚. Çdü+|üsYÿ Áb¥C…

≈£îº˝À Ç-»qdü+|üsYÿ Rø+Á<ë\<ë«sê ùde\T n+~düTÔHêïs¡T.

Ç-|ü+#êsTTr : $$<Ûä |ü+#êsTTr ø£+|üP´≥Øø£s¡D <ë«sê

Á>±MTD≤_Ûeè~∆ |ü<∏äø±\qT ÄHé˝…’Hé>± |üs¡ý˚øÏå+#·&É+, $$<Ûä n+XÊ\

>∑T]+∫q düe÷#êsêìï n+~e«&É+ Bì ™<˚›X¯´+. Ç˝≤+Ï<˚

Ç|ü+#êsTTr ù|s¡Tq Ä+Á<Ûä sêh+˝Àq÷ ø=ìï m+|æø£ #˚dæq õ˝≤¢˝À¢

neT\e⁄‘√+~.

uÛÑ÷ìj·÷ : ªuÛÑ÷$Tµ ˝≤+Ï ÁbÕC…Røº Ç~. ‘êd”\T kÕúsTT˝À

neT\e⁄‘√+~. #Û·rÔdt>∑&Ûé uÛ≤wü˝À uÛÑ÷ìj·÷ nì n+fÒ ªuÛÑ÷$Tµ nH˚

ns¡∆+.

#ÛêsTTdt : ªÇ-ùdeµqT b˛*q Ç->∑e¬sïHé‡ #=s¡eRø #Û·rÔdt>∑&Ûé˝À #ÛêsTTdt

nì ù|s¡Tô|≤ºs¡T. #ÛêsTTdt <ë«sê 130 Á|üuÛÑT‘·« ùde\T \_ÛdüTÔHêïsTT.

#Û·rÔdt>∑&Ûé ÄHé˝…’Hé ÇHé|òüRsàwüHé |òüsY dæÏ»Hé m+|üesYyÓT+` nq&ÜìøÏ

≈£î¢|üÔ s¡÷|üy˚T #ÛêsTTdt (choice).

Ç-Á>±yéT dü÷s¡C` : |ü+#êsTTr, Á>±MTD≤_Ûeè~∆ XÊK dæ+|üP´≥s¡¢H˚

dü«<˚o ø£+|üP´≥sY |ü]C≤„q+ kÕj·T+‘√ Á>±eT düs¡a+#·T\T dü¬s’q


ø±\+˝À dü¬s’q ìs¡íj·÷\T rdüTø=H˚ Ø‹˝À Bìï s¡÷b¥+~+#ês¡T.

dü«s¡í»j·T+‹ s√C`>±sYjÓ÷»q, dü+|üPs¡í dü«sêC` s√C`>±sY jÓ÷»q

e¬>’sê |ü<∏äø±\≈£î #Ó+~q nìï |ü<∏äø±\≈£î dü+ã+~Û+∫q ª&˚≤uÒdtµ

s¡÷b¥+~+∫, ‘êC≤ düe÷#êsêìï n+~+#·&É+˝À dü|òü\yÓTÆq ÁbÕC…≈£îº

Ç~.

eT<Ûä´Á|ü<˚X`

C≤„q<ä÷‘Y : ªÇ-ùdeµqT b˛*q ‘·≈£îÿe Ks¡TÃ‘√ Á>±MTD nedüsê\ ø√dü+

s¡÷b¥+~+∫q Ç->∑e¬sïHé‡ ÁbÕC…≈£îº Ç~. j·TTe‘·˝À ìs¡T<√´>∑T\≈£î

™bÕ~Û neø±XÊ\qT ≈£L&Ü @sêa≥T #˚XÊs¡T.

sê»kÕúHé

»q$TÁ‘· : ªÇ-ùdeµqT b˛*q Ç>∑e¬sïHé‡ #=s¡e Ç~.

eTVü‰sêh

dü]‘· : Ä+Á<Ûä<˚X¯+˝À ªø±s¡T¶µ $»j·Te+‘·eTj·÷´ø£, n~ $$<Ûä

sêÅcÕº\≈£î e÷s¡Z<äs¡Ùø£yÓTÆ+~. ø±sY¶qT b˛*q ªdü]‘·µ eTVü‰sêh˝À 4.5

düu` ]õÁkÕºsY ø±sê´\j·÷˝À¢, 35 õ˝≤¢ ø±sê´\j·÷˝À¢, 8 &ç$õq˝`

ø±sê´\j·÷˝À¢ $»j·Te+‘·+>± neT˝Ö‘√+~.

ùd‘·T : ªÇ-ùdeµ qT b˛*q ªùd‘·Tµ Rø+Á<ë\T düMTø£è‘· bÂs¡ ùdyê

Rø+Á<ë˝Ò, 28 õ˝≤¢\˝À 298 ‘ê\÷ø±\˝À Äs¡+_Û+#ês¡T.

Á|ü>∑‹ : <ë<ë|ü⁄ 2.5 \ø£å\ »HêuÛ≤qT yÓ’sY˝…dt <ë«sê nqTdü+<Ûëq+

#˚dæ ˇRø HÓèsYÿô|’ ‘˚e&É+ Bì ™<˚›X¯´+. 10 øÏ.MT. yê´kÕs¡ú+ >∑\

$d”Ôs¡í+˝Àì <ë<ë|ü⁄ 50 Á>±e÷\˝Àì ôV’≤dü÷ÿfi¯flqT nqTdü+<Ûëq+

#˚dæ, ™bÕ<Ûë´j·TT\ dü\Vü‰\q÷, uÀ<Ûäq\q÷ n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ

‘˚e&É+, n‘·édüs¡dæú‹˝À Á|ü»\ eTT+–fÒ yÓ’<ä´ ùde\+~e«&É+ Bì

Á|ü<ÛëH√<˚›X¯´+.

s√C`>±sY yêVæ≤ì : ™bÕ~Û, dü«j·T+ ™bÕ~Û XÊK\ <ë«sê s¡÷b¥+~q

á b˛s¡º˝`˝À eè‹Ô|üs¡yÓTÆq dü\Vü‰\T, ™bÕ~Û neø±XÊ\T, dü«j·T+

™bÕ~Û ø√Rs yê]øÏ dü÷#·q\÷, $$<Ûä ™∫‘· ùde\÷ Bì<ë«sê Á|ü»\≈£î

n+<äT‘·THêïsTT.

ÇM $$<Ûä sêÅcÕº˝À¢ neT\T »s¡T>∑T‘√qï $$<Ûä Ç->∑e¬sïHé‡

#=s¡e\T. á C≤_‘ê düeTÁ>∑+ ø±<äT. Ç+ø± mHÓïH√ï ÁbÕC…≈£îº\T

neT\T »s¡T>∑T‘·THêïsTT. C≤s¡â+&é, ˇ]kÕ‡, ;Vü‰sY, |ü•ÃeTu…+>±˝`,

|ü⁄<äT#˚Ã], >√yê e+Ï Ç‘·s¡ sêÅcÕº\˝À ≈£L&Ü mHÓïH√ï $»j·Te+‘·yÓTÆq

Ç->∑e¬sïHé‡ ÁbÕC…≈£îº\T q&ÉTdüTÔHêïsTT. nìïÏ˙ Ç+‘· ∫qï yê´dü+˝À

Á|ükÕÔ$+#·&É+ kÕ<Ûä´+ø±<äT. #ÓbÕa\+fÒ, Røs¡fi¯˝À $$<Ûä ø£˝…ø£ºRs≥¢qT

ªÇ->∑e¬sïHé‡µ ¬s&ûHÓdt‘√ ™+#·&ÜìøÏ ª~dædü÷`µ nqï Ç->∑e¬sïHé‡ ÁbÕC…

≈£îº m+‘√ Ä<äs¡D b¥+~+~. ÄHé˝…’Hé˝À _\T¢\ #Ó*¢+|ü⁄\T, |üØøå±

|òü*‘ê\T, Ç+»˙]+>˘, yÓT&çø£˝` ø±˝ÒJ˝À¢ d”≥¢ n&çàwüHé Á|üÁøÏj·T, ¬s’˝Ò«

]»Rs«wüHé, ãdt ]»Rs«wüHé Çe˙ï ≈£L&Ü Ç->∑e¬sïHé‡ ÁbÕC…≈£îº˝À¢ mH√ï

Á|üC≤<äs¡D b¥+~qy˚.

Á>±MTD düèwæºì, nqTuÛÑyê˙ï #·$#·÷&É≤ìøÏ M\T>± s¡÷s¡˝` ãC≤sY

nH˚ ˇø£ ªÇ-cÕ|ü⁄µ ≈£L&Ü HÓ\ø=+~. Ç~ |üP]ÔkÕúsTT Ç-ø±eTsY‡

y˚~ø£. uÛ≤s¡rj·T Á>±MTD edüTÔe⁄\qT neTà&Üìø°, ø=q&Üìø° á y˚~ø£

m+‘√ u≤>± $ìjÓ÷–düTÔ+~. Ç+<äT˝À ¬s&û>± yê&ÉTø=H˚ ™‘·a‘·TÔ\

Rø≥˝≤>∑T, ™‘·a‘·TÔ\ neTàø£+, ™‘·a‘·TÔ\ >∑T]+∫ düe÷#êsêìï

n+~+#·&É+, ™‘·a‹Ô<ës¡T møö+≥T≈£î k¥eTTà ã<ä˝≤sTT+|ü⁄, Ç˝≤ mH√ï

kÂø£sê´\THêïsTT.

eT]ø=ìï Ç->∑e¬sïHé‡ ÁbÕC…≈£îº\ $esê\T (≈£î¢|üÔ+>±) Ç˝≤

™HêïsTT.

uÛ≤s¡rj·T ¬s’˝` ÄHé˝…’Hé - www.indianrail.gov.in -

Á|üj·÷D°≈£î\/|æmHéÄsY dæú‹, ¬s+&ÉT eTTK´ Á|ü<˚XÊ\ eT<Ûä´ q&ç#˚

¬s’fi¯fl $esê\T, Ï¬ø` <Ûäs¡, $&ç~ kÂø£sê´\T, uÛ≤s¡rj·T ¬s’˝Ò« e÷´|t,

Ç+≥¬sï` ]»Rs«wüHé, Á|üj·÷D°≈£î\ |ü<∏äø±\qT, #ês¡Tº\qT n|tÁR>&é

#˚j·T&É+, ¬s’˝` mdtm+mdt ùde\T yÓTT<ä˝…’q ÄHé˝…’Hé düe÷#ês¡ ùde\qT

‘·q yÓu`ôd’` <ë«sê uÛ≤s¡rj·T ¬s’˝Ò« n+~k˛Ô+~.

|üØøå± |òü*‘ê\ eTTK<ë«s¡+ - www.results.nic.in - $$<Ûä

$<ä´, Á|üy˚X¯, ™<√´>∑ |üØøå± |òü*‘ê\qT ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ @¬ø’ø£

b˛s¡º˝`>± Ç~ s¡÷b¥+~+~. Bì˝À Á|üø£Ï+#˚ nH˚ø£ |òü*‘ê\˝À

dæ_mdtdæ, sêh $<ëúÀsY¶\T, $X¯«$<ë´\j·÷\T, Ç‘·s¡ eè‹Ô $<ë´

dü+düú\T (Ç+»˙]+>˘, yÓ’<ä´, m+_@, dæ@ e¬>’sê) dü+ã+<Ûä |òü*‘ê\

qT #·÷&=#·TÃ.

Ç+&çj·÷˝Àì õ˝≤¢\T - http://districts.nic.in/ -

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À ™qï $$<Ûä õ˝≤¢\ >∑T]+∫ düeTÁ>∑ düe÷#êsêqï+~+#˚

@¬ø’ø£ b˛s¡º˝` Ç~.

uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·« yÓu` &Ó’¬sø£ºØ - http://goidirectory.nic.in/ - Ç<=ø£ düeTÁ>∑yÓTÆq uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·« ø±sê´\j·÷\ yÓu`ôd’≥¢ $esê\Tqï

&Ó’¬sø£ºØ. Ç+<äT˝À nìï Rø+Á<ä, sêh, Rø+Á<ä bÕ*‘· sêÅcÕº\ ø±sê´\j·÷\

yÓu`ôd’≥¢ $esê\THêïsTT.

Ç-b˛dtº ùde - http://indiapost.nic.in/login/login.jsp

- Ç-b˛dtº nH˚~ <˚X¯+˝Àì 1,56,000 b˛kÕº|ò”dt\ <ë«sê Á|ü»\T

‘êeTT kÕÿHé #˚dæq u§eTà\qT Ç-yÓTsTT˝` <ë«sê |ü+|ü⁄ø√e#·TÃ.

n+<äTø√e#·TÃ. Ç~ Ç+≥¬sï`, Ç-yÓTsTT˝` Òì Á|ü»\¬ø+‘√ ™|üj·TTø£Ô+.

Bì <ë«sê Á|üC≤ düe÷#ês¡ eédüú˝À &çõ≥˝` &çyÓ’&éì ‘·–Z+#·e#·ÃH˚~

eTTUÀ´<˚›X¯+.


ÇHéôdº+` eT˙j·÷s¡¶sY ùde - http://www.indiapost.gov.in/imodetails.html - Ç+&çj·÷ b˛dtº n+~düTÔqï ÇHéôdº+` eT˙

Äs¡¶sY (◊m+z) ùde ÄHé˝…’Hé>± Á|ü»\T &ÉãT“qT qeTàø£+>±, y˚>∑+>±,

mø£ÿ&ÉqT+∫ mø£ÿ&ç¬ø’Hê ã~© #˚ùd+<äT≈£î ‘√&Éa&ÉTÔ+~.

n>˘e÷sYÿ HÓ` (ÄHé˝…’Hé Áø±|t e÷¬sÿ` ÇHé|òüRsàwüHé) - http://www.agmarknet.nic.in/ - n>˘e÷¬sÿ` nH˚~ eékÕj·T

™‘·a‘·TÔ\qT, <˚X¯+˝Àì ôVA˝`ùd˝` e÷¬sÿ`\qT nqTdü+<Ûëq+ #˚dæ

e÷¬sÿ` düe÷#êsêìï |ü+#·Tø=H˚+<äT≈£î ™<˚›•+∫+~. eékÕj·T

dü+ã+<Ûä Á|üuÛÑT‘·«, Á|üuÛÑT‘˚«‘·s¡ dü+düú\qT, ¬s’‘·T\qT, yê´bÕs¡düTú\qT,

m>∑TeT‹<ës¡¢qT, Á|üD≤[ø±y˚‘·Ô\qT, $<ë´ dü+düú\qT ø£*|æ q&ç#˚+<äT≈£î

M\Tìk˛Ô+~.

bÕdtb˛sYº n+&é MkÕ ùde\T - http://passport.nic.in/ -

bÕdtb˛sYº, MkÕ\>∑T]+∫q düeTÁ>∑ düe÷#ês¡+ ø√dü+ á b˛s¡º˝`ì

#·÷&=#·TÃ. <äs¡U≤düTÔ, <ëìï ì+ù| $<Ûä+, |ò”E $esê\T, m˝≤ mø£ÿ&É

<äs¡U≤düTÔ #˚düTø√yê*, ‘·‘êÿ˝` |ü<∏äø£+, n|òæ&É$≥T¢, ÄHé˝…’Hé ]õÁùdºwüqT¢

- MÏ >∑T]+∫q düe÷#ês¡+ á yÓu`ôd’`˝À

\uÛÑéTÚ‘·T+~.

Hê´j·T düe÷#ês¡ eédüú - http://www.judis.nic.in/ - E&çdt nH˚~

ˇø£ ÄHé˝…’Hé Rødt˝≤ Á>∑+<∏ë\j·T+. Ç+<äT˝À

uÛ≤s¡rj·T n‘·T´qï‘· Hê´j·T kÕúq+, ‘·~‘·s¡

sêh ™qï‘· Hê´j·TkÕúHê\T yÓ\Te]+∫q

rs¡Ta\qT #·÷&=#·TÃ.

uÛ≤s¡‘· ™qï‘· Hê´j·TkÕúq+˝À Ç-Rødt

ô|ò’*+>˘- http://tempweb97.nic.in/scefi ling/login.jsp - uÛ≤s¡rj·T

n‘·T´qï‘· Hê´j·TkÕúq+ Ç-ô|ò’*+>˘ $<ÛëHêìï nø√ºãsY 2, 2006 qT+∫

Äs¡+_Û+∫+~. Ç+≥¬sï` e÷<ÛäéT+ <ë«sê me¬s’Hê düRs ‘·eT RødüT\

qT qyÓ÷<äT #˚j·Te#·TÃ. BìøÏ m˝≤+Ï n&=«Rø≥T kÕj·T+ nø£ÿRs¢<äT.

á ùdeqT kÕe÷q´ Á|ü»\÷, ]õdüºsY #˚düTø=qï n&=«Rø≥÷¢ $ìjÓ÷–

+#·Tø√e#·TÃ.

bÕHéø±sY¶ ø√dü+ ÄHé˝…’Hé>± nô|’¢ #˚düTø√e&É+ - http://www.utitsl.co.in/pan/Form49AOnline.html - Ç+&çj·÷˝À

Ä<ëj·T|üqTï #Ó*¢+|ü⁄qøÏ, &çe÷´` nøö+` ìs¡«Vü≤D≈£î bÕHé ø±sY¶

‘·|üaìdü]. á yÓu`ôd’`˝À bÕHéø±sY¶≈£î dü+ã+~Û+∫q $esê\T

\uÛÑéTÚ‘êsTT. n+‘˚ ø±<äT, bÕHé / ≤Hé ø±sY¶ <äs¡U≤düTÔ dæú‹ ‘Ó\

TdüTø√e&É+, Ç-]≥s¡Tï\ ]õÁùdºwüHé dæú‹ ‘Ó\TdüTø√e&É+, bÕHé≈£î

dü+ã+~Û+∫q |òæsê´<äT\T #˚j·T&É+, bÕHé &˚≤˝À e÷s¡Ta, #˚s¡Ta\T

(mHémdt&çm˝` <ë«sê) #˚düTø√e&É+ ≈£L&Ü kÕ<ÛäéTÚ‘·T+~.

ÄHé˝…’Hé>± Ä<ëj·T|ü⁄|üqTï ô|ò’˝` #˚j·T&É+ Online fi ling of Income Tax http://incometaxindiaefi ling.gov.in - Ç+<äT˝À

øÏ+~ n+XÊ\ô|’ ÄHé˝…’Hé düe÷#ês¡+ \_ÛdüTÔ+~ : ÇHéø£+≤ø˘‡ b˛s¡º˝`˝À

ù|s¡T qyÓ÷<äT #˚düTø√e&É+, qyÓ÷<äT Á|üÁøÏj·TqT |üP]Ô>± ‘Ó\TdüTø√e&É+,

bòÕs¡+ 2m|òtqT &ÍHé˝À&é #˚dæ, ì+|ü&É+, Ç-]≥sYï\qT Ä|t˝À&é

#˚j·T&É+, mø˘‡m+m˝` Ç ]≥sYï ô|ò’yéqT ‘·j·÷s¡T #˚j·T&É+, s¡d”<äTqT

eTTÁ~+#·Tø√e&É+ e¬>’sê.

http://www.courtnic.nic.in/courtnicsc.asp RødüT dæú‹

yÓu`ôd’≥T <ë«sê düTÁ|”+ ø√s¡Tº ˝Ò<ë @ Ç‘·s¡ ôV’≤ø√s¡Tº˝À HÓ’Hê ˇø£ RødüT

dæú‹>∑‘·T\ >∑T]+∫q $esê\T ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ. á ôd’≥T˝À ~qyêØ

Äs¡¶s¡÷¢ \uÛÑéTÚ‘êsTT.

á RødüT\ dæú‹>∑‘·T\T øÏ+~ yêÏô|’ yÓ<äø£e#·TÃ:

• RødüT dü+K´

• f…ÆÏ\T (|òæsê´<äT<ës¡T / |òæsê´~ ù|s¡T)

• n&=«Rø` ù|s¡T

• ~>∑Te ø√s¡Tº $esê\T

http://causelists.nic.in/sccause/index1.html ø±C`

*dtº nH˚~ Rs|ü⁄ @ RødüT\T ø√s¡Tº˝À yê<äqø=kÕÔjÓ÷ $e]düTÔ+~. düTÁ|”+

ø√s¡Tº, ôV’≤ø√s¡Tº\˝À, yêÏ u…+#Y\˝À

~qyêØ, yêsê\yêØ ø±C`*dtº\T

‘·j·÷s¡e⁄‘êsTT.

Ç+<ä* kÂø£sê´\T:

• n&=«Rø≥T¢ ‘·eT RødüT\≈£î

dü+ã+~Û+∫q ø±C` *dtº\qT ‘êy˚T

‘·j·÷s¡T #˚düTø√e#·TÃ.

• |òæsê´<äT<ës¡T / |òæsê´~ ù|s¡Tô|’

RødüT $esê\qT yÓ<äø£e#·TÃ.

• ø√s¡TºyêØ C≤_‘ê\qT ‘ês¡T

#˚j·Te#·TÃ.

• »&û®\ yêØ C≤_‘ê\qT ‘·j·÷s¡T #˚j·Te#·TÃ.

• nedüsêìïãÏº yÓTT‘·Ô+ RødüT $esê\qT eTTÁ~+#·Tø√e#·TÃ.

• RødüT dü+K´\ yêØ>± $esê\T yÓ<äø£e#·TÃ.

á ùde <ë«sê ÄdüøÏÔ>∑\ |òæsê´<äT<ës¡T / |òæsê´~ ˝Ò<ë n&=«Rø≥T¢

düTÁ|”+ ø√s¡Tº Ò<ë @ Ç‘·s¡ ôV’≤ø√s¡Tº˝ÀHÓ’Hê ø£ RødüT dæú‹>∑‘·T\ >∑T]+∫q

$esê\T Ç+≥sêøÏºyé yêsTTdt ¬sdtbÕHé‡ eédüú <ë«sê ™∫‘·+>± ‘Ó\

TdüTø√e#·TÃ. BìøÏ 011-4362062, 4360112 nH˚ HÓ+ãs¡¢≈£î bò˛Hé

#˚dæ ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ.

http://www.ejustice.org.in/home.do

kÂø£sê´\T:

• Hê´j·T |üs¡ $esê\T b¥+<äe#·TÃ.

• ø±e\dæq $esê\qT eTTÁ~+#·Tø√e#·TÃ.

• dæõõ, ©>∑˝` düØ«ôddt n<∏ë]°\˝Àì Hê´j·T ì|ü⁄DT\≈£î Á|üX¯ï\

qT |ü+|ü⁄ø√e#·TÃ.

• MT Hê´j·T düeTdü´≈£î dü+ã+~Û+∫q <äs¡U≤düTÔqT ÄHé˝…’Hé>± dü+ã+~Û‘·

n~Ûø±s¡T\≈£î |ü+|ü⁄ø√e#·TÃ.


• MT RødüT dæú‹>∑‘·T\ >∑T]+∫q $esê\T, n+fÒ dü+ã+~Û‘· Hê´j·T

XÊK n+^ø£]+∫+B ˝ÒìB ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ.

http://indiancourts.nic.in/index.html

düTÁ|”+ ø√s¡Tº, 21 ôV’≤ø√s¡Tº\T, ‘·‘·‡+ã+<Ûä u…+N\≈£î dü+ã+~Û+∫q

yÓu`ôd’`‡\qT nqTdü+~Û+∫ ˇRø #√≥ì+∫ yêÏì #·÷ùd

M\Tì#·Ã<˚ á Ç+&çj·THé ø√sYº‡ nH˚ b˛s¡º˝`. düTÁ|”+ ø√s¡Tº ˝Ò<ë @

Ç‘·s¡ ôV’≤ø√s¡Tº˝ÀHÓ’Hê ˇø£ RødüT dæú‹>∑‘·T\ >∑T]+∫q $esê\T á

b˛s¡º˝` <ë«sê ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ. düTÁ|”+ ø√s¡Tº ˝Ò<ë ôV’≤ø√s¡Tº\˝À

$$<Ûä n+XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫q $esê\T m|üaÏø£|ü&ÉT ‘êC≤>±

‘Ó\TdüTø√e#·TÃ. n˝≤R>, ø√s¡Tº\ #·]Á‘·, Hê´j·T |ü]~Û, ìj·Te÷e[,

>∑‘·, es¡Ôe÷q Hê´j·TeT÷s¡TÔ\ $esê\T Ç+<äT˝À b¥+<äe#·TÃ.

http://www.mca.gov.in/

m+dæ@-21 nH˚~ n≥T Á|ü»\≈£L, Ç≥T yê´bÕs¡düTú\≈£L $$<Ûä

nedüsê\qT rRsÃ˝≤ ø£+ô|˙ nô|ò’sY‡ eT+Á‹‘·« XÊK Äs¡+_Û+∫q

#=s¡e. nBÛø£è‘· dü]ºô|ò’+>˘ n<∏ë]° yê]#˚Ã 2n+&é3 ‘·s¡>∑‹ &çõ≥˝`

dü+‘·ø±\ <Ûäèe|üÁ‘ê\ Ä<Ûës¡+>± á n|æ¢RøwüHé |üì#˚düTÔ+~.

Bì <ë«sê j·T÷düs¡T¢ Ç-ô|ò’*+>˘, ÄHé˝…’Hé>± ø£+ô|˙\qT

ÇHéø±s=aRs` #˚j·T&É+, ]õÁùdºwüHé #˚j·T&É+, m|ü&Ó’Hê, mø£ÿ&ÉqT+#Ó’Hê

s¡TdüTeTT\ $\Te\qT dü] #·÷düTø√e&É+, |ü_¢ø˘ &Ü≈£îýÓT+`‡qT

#·÷&É≥+, dü]ºô|ò’&é ø±|”\qT b¥+<ä&É+, |òæsê´<äT\qT qyÓ÷<äT #˚j·T&É+,

$$<Ûä ˝≤yê<˚M\ dæú‹>∑‘·T\qT ‘Ó\TdüTø√e&É+ kÕ<ÛäéTÚ‘·T+~.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À, C≤rj·T $C≤„q ø£MTwüHé (National Knowledge Commission) Ç->∑e¬sïHé‡ neT\T >∑T]+∫ ‘·q e+‘·T ø£èwæì

#˚k˛Ô+~. Ç°e\ á ø£MTwüHé ø=ìï dæbòÕs¡T‡\qT #˚dæ+~ ≈£L&Ü.

Ç->∑e¬sïHé‡ |ü<ä∆‘·T\T, Á|üe÷D≤\T, eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\T, dü+düú\≈£î

dü+ã+~Û+∫q Ä dæbòÕs¡T‡\T ≈£î¢|üÔ+>± Ç˝≤ ™HêïsTT.

• ø£+|üP´≥Øø£s¡D≈£î eTT+<˚ Á|üuÛÑT‘·« XÊK\ |üìrs¡Tì düMTøÏå+∫

e÷s¡Ta\T #˚j·T&É+.

• ø£˙dü+ 10 ì+∫ 20 ø°\ø£yÓTÆq ùde\qT >∑T]Ô+∫ neT\T

#˚j·T&É+.

• $$<Ûä sêÅcÕº˝À¢ Ç->∑e¬sïHé‡ |ü<∏äø±\ neT\T≈£î ˇRø s¡ø£yÓTÆq

Á|üe÷D≤\T ™+&˚˝≤ #·÷&É≥+.

• Ç|üaÏøÏ neT˝Ö‘·Tqï yêÏ˝À ªu…dtºµ ÁbÕø°ºdt\qT, nqTuÛÑyê\qT

n+<ä]ø° ‘Ó*j·TCÒdæ n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘˚e&É+.

• @ uÛ≤wü˝Àq÷, dü+düÿè‹˝Àq÷, |üs¡+|üs¡, Ä]úø£ dæú‘·T\˝Àq÷

dü+ã+<Ûä+ ˝Ò≈£î+&Ü C≤rj·T eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\qT @sêa≥T

#˚j·T&É+.

• yÓu` Ä<Ûë]‘· ùde\qT @sêa≥T #˚j·T&É+.

• zô|Hé k˛sY‡ kÕ|òtºy˚sY\qT @sêa≥T #˚j·T&É+.

• ôdawü*dtº ◊Ïz (N|òt ÇHé|òüRsàwüHé f…ø±ï\J Ä|ò”düsY) \qT Á|ü‹

sêh+˝Àq÷ @sêa≥T #˚j·T&É+.

• C≤rj·T ø±s¡´Áø£e÷\qT yÓu` Ä<Ûë]‘· ùde\T>± neT\T#˚j·T&É+.

• C≤rj·TkÕúsTT˝À Ç->∑e¬sïHé‡ ìs¡«Vü≤Dø√dü+ ˇø£ dü+düúì @sêa≥T

#˚j·T&É+.

Çe˙ï #·ø£ÿ>± Ä#·s¡D˝Àø=ùdÔ, n≥T ◊Ï |ü]ÁX¯eT, Ç≥T Á|üuÛÑT‘ê«˝Ò

ø±ø£, Á|ü»\T ≈£L&Ü m+‘√ ˝≤uÛÑ|ü&É‘ês¡T. Jeq Á|üe÷D≤˝À¢ ªHêD´‘·µ

qT yÓTs¡T>∑T|üs¡#·&ÜìøÏ Ç<Ó+‘√ ø°\ø£+. á Ç->∑e¬sïHé‡ ùde\T

n+<ä]ø° n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ sêyê© n+fÒ, Á>±e÷˝À¢, e÷s¡TeT÷\

ÁbÕ+‘ê˝À¢ ôd’‘·+ $<äT´‘Y, ø£+|üP´≥sY, Ç+≥¬sï` kÂø£sê´\T @s¡a&Ü*.

n+<äTRø á Á|üÁøÏj·T˝À uÛ≤>∑+>± Rø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ düMTø£è‘· bÂs¡ùdyê

Rø+Á<ë\qT @sêa≥T #˚j·T&ÜìøÏ |üÏwüºyÓTÆq Á|üD≤[ø£qT s¡÷b¥+~+∫+~.

MÏH˚ dæmdtdæ ˝Ò<ë ø±eTHé düØ«dt ôd+≥sY‡ n+≥THêïs¡T. nìïs¡ø±\

ùde\q÷ bÂs¡T\ø√dü+ ˇRø ª$+&√µ˝À \_Û+#˚˝≤ #·÷&É≥y˚T Bì

Á|ü<ÛëH√<˚›X¯´+.

◊&çdæ dü+düú‘√u≤≥T &˚≤¬ø«dtº |üÁ‹ø£ @≤ ìs¡«Væ≤+#˚ ªu…dtº

Ç->∑es¡ï&é ùdº`µ ™‘·ÔeT Ç->∑e¬sïHé‡ sêh+ düRs«˝À 2008-09øÏ >±qT

‘·$Tfi¯Hê&ÉT yÓTT<äÏkÕúq+˝À ì*∫+~. (>∑‘· @&Ü~ ‘·$Tfi¯Hê&ÉT~ 4e

kÕúq+). Væ≤e÷#·˝` Á|ü<˚X` ¬s+&√ kÕúq+˝À, &Ûç©¢, Vü≤sê´q sêÅcÕº\T

es¡dü>± 3,4 kÕúHê˝À¢ ì*#êsTT. ˇø±H=ø£ ø±\+˝À ª≤|tµ˝À ™qï

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚X` 5e kÕúq+˝À ì*∫+~. >∑‘· @&Ü~ ≤|t eHé kÕúq+˝À

™+&çq &Ûç©¢ á @&Ü~ 3e kÕúHêìøÏ |ü&çb˛sTT+~. n<˚, Vü≤sê´Hê

sêh+ >∑‘· @&Ü~ 18e kÕúq+˝À ™+&ç+~. 14 yÓT≥T¢ møÏÿ 4e

kÕúHêìøÏ e∫Ã ì*Ã+~. Ç~ Ä sêh+˝À Ç>∑e¬sïHé‡ |ü<∏äø±\ eT\T

rs¡TqT #·÷|ü⁄‘√+~.

Rø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ 2008-09øÏ 1480 ø√≥¢ ì<ÛäT\qT ◊Ï ÁbÕC…≈£îº\

neT\T ø√dü+ Rø≤sTT+∫+~. >∑‘· @&Ü~˝À b˛*ùdÔ, Ç~ 12 XÊ‘·+

m≈£îÿe. \ø£å bÂs¡ ùdyê Rø+Á<ë\qT @sêa≥T #˚j·T&É+, Á|ü‹ sêh+˝Àq÷

ˇø£ ùdº` yÓ’&é @]j·÷ HÓèsYÿ qT @sêa≥T #˚j·T&É+, ˇø£ k˛ºRsõ @]

j·÷ HÓèsYÿ ˝Ò<ë &˚≤ôd+≥sYqT @sêa≥T #˚j·T&É+ Ç+<äT˝À uÛ≤>∑+.

Ç|üaÏRø Äj·÷ sêÅcÕº\T >∑D˙j·TyÓTÆq Á|ü>∑‹ì kÕ~Û+#êsTT.

Vü≤sê´Hê, Væ≤e÷#·˝` Á|ü<˚X`, ‘·$Tfi¯Hê&ÉT, #·+&û>∑&é, &Ûç©¢ sêÅcÕº˝À¢

SWAN @sêa≥T¢ |üP]Ôø±>±, eTs√ 9 sêÅcÕº˝À¢ SWAN @sêa≥T¢

#·Ts¡T>±Z kÕ>∑T‘·THêïsTT. Rø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ 450 ø√≥T¢ SWAN ø√dü+,

275 ø√≥T¢ sêh &˚≤ôd+≥s¡¢ ø√dü+, 75 ø√≥T¢ bÂs¡ ùdyê Rø+Á<ë\

ø√dü+ ì<ÛäT\T Rø≤sTT+∫+~. Rø+Á<ä eT+Á‹‘·« $uÛ≤>∑yÓTÆq &çbÕsYºyÓT+`

Ä|òt ÇHé|òüRsàwüHé f…ø±ï\J (DIT) Ç|üaÏRø nìï s¡ø±\ Ç->∑e¬sïHé‡

|ü<∏äø±\ neT\T≈£L Á|üe÷D≤\qT, $~Û$<ÛëHê\q÷ Ksês¡T #˚dæ+~.

HÓèsYÿ, düe÷#ês¡ s¡ø£åD, kÕúìø£ uÛ≤wü\T, yÓT≤&˚, &˚≤ Á|üe÷D≤\T,

HêD´‘ê Á|üe÷D≤\T e+Ï $$<Ûä Á|üe÷D≤\ì|üaÏRø s¡÷b¥+~+∫+~.

Ç->∑e¬sïHé‡ Áù|ò+esYÿ e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T Ç|üaÏRø nìï sêÅcÕº\≈£L DIT

n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘Ó∫Ã+~.

Ç>∑e¬sïHé‡ |ü<∏äø±\ neT\T $wüj·T+˝À eTq <˚X¯+ m+‘√

eTT+<ä+» y˚dæ+~. mH√ï #·ø£ÿì ÁbÕC…≈£îº\T neT˝Ö‘·THêïsTT. ◊‘˚

ø=ìï |üqT\T ª&É÷|æ¢Rø`µ ø±e&É+e\¢, #˚dæq |üìH˚ eT∞fl eT∞fl $$<Ûä


sêÅcÕº\T #˚j·T&É+, Rø+Á<ä $uÛ≤>±\T #˚j·T&É+ (ôdq‡dt, y√≥sY ◊&ç,

bÕHéø±sY¶ e¬>’sê) e\¢ m+‘√ &ÉãT“ düeTj·TeT÷ eè<Ûë ne⁄‘√+~.

Ç->∑e¬sïHé‡ ‘êC≤ ∫Á‘·+ m˝≤ ™+<√, ˇø£ÿkÕ] #·÷<ë›+. >√¢ã˝`-

Ç->∑es¡ïyÓT+` 207 nH˚ $X¯«$<ë´\j·T+ #˚dæq n<Ûä´j·Tq+, <ëì

|òü*‘ê\T #ê˝≤ ÄdüøÏÔø£s¡+>± ™HêïsTT. Ç+<äT˝À ‘=* Hê\T>∑T kÕúHê˝À¢

eT÷&ÉT kÕúHê\T Ädæj·÷<˚XÊ\y˚. <äøÏåD ø=]j·÷ yÓTT<äÏ kÕúq+˝À

™+&É>±, dæ+>∑|üPsY ¬s+&√ kÕúq+˝À, ‘Ó’yêHé eT÷&√ kÕúq+˝À ™HêïsTT.

Ä ‘·sê«‘˚ nyÓT]ø±, ÁR>`Á_≥Hé, ¬øHÓ&Ü <˚XÊ\T ì*Ã™HêïsTT.

Ç->∑e¬sïHé‡ |ü<∏äø±\ neT\T #˚j·T&É+˝À <ë<ë|ü⁄ 24 n+XÊ\

qT bÕÏ+#ê*‡ ™+~. Á|üuÛÑT‘·« yÓu`ôd’≥T\T eTTK´+>± $ø£˝≤+>∑T\T

yê&˚ M\Tø£*a+#ê*. Á|ü#·Ts¡D\T, &˚≤uÒdt\÷ ™+&Ü*. Áô|’ed”

bÕ\d”\qT, ôd≈£L´]° bÕ\d”\qT $~Û>± ™+#ê*. dü+Á|ü~+|ü⁄\

düe÷#ês¡+, ÄHé˝…’Hé ùde\ dü+K´ e+Ï$ ≈£L&Ü MÏ˝À Á|üeTTKyÓTÆq

n+XÊ\T.

Ç->∑e¬sïHé‡ n+‹eT\ø£å´+ ˇø£ÿfÒ. Á|ü»\≈£î nìï s¡ø±\ ùde\

q÷ #·ø£≤>± n+~+#·>∑˝≤Z*. yÓu`ôd’≥¢qT Á|üe÷D≤\qT nqT>∑TD+>±

s¡÷b¥+~+#ê*. ‘·≈£îÿe, ø£˙dü C≤„q+‘√ düT\uÛÑ+>± yê&˚˝≤ ™+&Ü*.

n≥T kÕ<Ûës¡D Á|ü»\÷, Ç≥T yê´bÕs¡ yêDÏ»´ s¡+>∑+yês¡÷

düT\uÛÑ+>± yê&˚˝≤ ™+&Ü*.

Á|üuÛÑT‘√«<√´>∑T\T\T ôd’‘·+ MÏì dü¬s’q Ø‹˝À dü<ë ªn|t&˚`µ

#˚ùd u≤<Ûä´‘êj·TT‘·yÓTÆq Ø‹˝À e´eVü≤]+#ê*. »yêãT<ëØ

‘·q+ ô|s¡>±*. b˛s¡º˝`‡, yÓu`ôd’≥¢qT s¡÷b¥+~+#·&É+˝À

(&çC…’ì+>˘) düs¡fi¯yÓTÆq, düeTs¡∆e+‘·yÓTÆq XË’*ì yê&Ü*. ‘·<ë«sê

nìïùde\q÷ Á|ü»\≈£î düT\uÛÑ+>± n+~+#·>∑˝≤Z*. ˝Òø£b˛‘˚, nìï

ùde\qT n+<äs¡÷ n+<äTø√˝Òs¡T. Ç->∑e¬sïHé‡ Á|üe÷D≤\qT nqTdü]+∫

MÏì ∫‘·ÔX¯ó~∆‘√ neT\T #˚j·÷*‡q nedüs¡+ #ê˝≤H˚ ™+~.

$$<Ûä @C…˙‡\ b˛s¡º˝`‡ Á|üe÷D°ø£]+#˚ ~X¯>± nìï sêh Á|üuÛÑT‘ê«\T

|üì#˚ùd˝≤ #·÷&Ü*. ˇø£ e´øÏÔ ÄHé˝…’Hé ùde\qT b¥+<ä>√]‘˚, n‘·ìøÏ

@ ùde mø£ÿ&É, m˝≤ \_ÛdüTÔ+<√ ÇfÒº ‘Ó*j·÷*. n|ü⁄&ÉT yê&É≥+ düT\

uÛÑ+. á s¡ø£yÓTÆq Ø‹˝À ÄÁùdº*j·÷ Á|üuÛÑT‘·«+ yÓu`ôd’≥¢qT s¡÷b¥+~+∫

|üì#˚j·T&É+ >∑eTHês¡G+. $$<Ûä XÊK\qT b˛s¡º˝`˝À ™+∫ yêÏøÏ ˇRø

s¡ø£yÓTÆq f…+ù|¢`qT yê&É≥+ Ç+<äT˝À #·÷&=#·TÃ. d”«&ÉHé <˚X¯|ü⁄ yÓu`ôd’`

≈£L&Ü Ç<˚ Ø‹˝À s¡÷b¥+~+~.

Ç->∑e¬sïHé‡ ùde\q+~+#˚ yÓu`ôd’≥¢˝À yÓu`ôd’≥¢ Á|üe÷D≤\T

nqTdü]+#ê*. ‘·<ë«sê eTÚ*ø£yÓTÆq j·÷¬ø‡dæ+>˘ edü‘·T\qT K∫Ã‘·+>±

neT\T #˚j·Te#·TÃ. ø£+Ï #·÷|ü⁄ düeTdü´ ™+&˚ yê]øÏ bòÕ+` ôd’E

ô|+#·Tø=H˚ kÂø£s¡´+, #·÷&É˝Òì yê]øÏ #·~$ $ì|æ+#˚ (Ä&çjÓ÷)

kÂø£s¡´+, f…ø˘º‡ ø£\sY, ùdadæ+>˘ - Çe˙ï j·T÷»sY‡øÏ ø±e*‡q Ø‹˝À eT\

TÃø=H˚ M\T‘√ j·÷¬ø‡dt kÂø£sê´\T+&Ü*. Ç˝≤+Ï düø£\ kÂø£sê´\‘√

™+&˚ yÓu`ôd’≥T¢ #ê˝≤‘·≈£îÿeH˚ #ÓbÕa*. MÏ˝À d”«&ÉHé Á|üuÛÑT‘·« yÓu`ôd’`‡

Á|üeTTK+>± #Ó|üø√e#·TÃ.

>√¢ã˝` Ç->∑e¬sïHé‡˝À Á|üuÛÑT‘·« yÓu`ôd’`‡ nìïÏ˝Àq÷ m<äTs¡j˚T´ »]

F\yÓTÆq düeTdü´ ª&˚≤/düe÷#ês¡+µ |üP]Ô>± bÕ‘·ã&ç ™+&É≥+. j·T÷»sY‡

kÂ\uÛÑ´+ ø√dü+ Äj·÷ ù|J˝À¢ Ä düe÷#ês¡+ ∫e]kÕ]>± m|ü⁄a&ÉT

n|t&˚` nsTT´+<√ dü÷∫+#ê*. e´øÏÔ>∑‘· $uÛ≤>±\T dü÷∫+#·&ÉeT÷

nedüs¡y˚T! yÓu`ôd’`‡˝À Á|ü‹ j·T÷»sYø° ‘·q<Ó’q s¡+>∑+˝À ™<ëVü≤s¡D≈£î

≥÷]»yéT, dæÏ»Hé, Væ≤düºØ - Ç˝≤ ôd` #˚düTø=H˚ M\TqT @s¡as¡#ê*.

Bìe\¢ Äj·÷ s¡+>±\ô|’ ÁX¯<ä∆ ø£*Zqyê]øÏ #·ø£ÿì yÓu`ôd’`qT #·÷dæq

nqTuÛÑ÷‹ ìe«&Éy˚Tø±ø£ ‘·<ë«sê düeTÁ>∑ düe÷#êsêìï n+~+#·&Üìø°

M˝Ö‘·T+~. á s¡ø£+ yÓu`ôd’≥¢‘√ u…*®j·T+ b˛s¡º˝`qT #·ø£ÿì ™<ëVü≤s¡D>±

#Ó|üø√e#·TÃ.

yÓu`ôd’≥¢˝À ÄHé˝…’Hé>± #˚j·Te#·TÃ. Rø#√≥ $e]+#ê*‡q nedüs¡+

m+‘√ ™+~. Äj·÷ùde\ C≤_‘êìyê«*. ÄÁùdº*j·÷ b˛s¡º˝` BìøÏ

#·ø£ÿì ™<ëVü≤s¡D. ÄHé˝…’Hé ùde\T nH˚ Á|ü<Ûëq ùde #ê˝≤ kÂø£s¡´+>±

™+~. $$<Ûä &ÍHé˝À&é bòÕs¡yéT\qT &ÍHé˝À&é #˚düTø√&ÜìøÏ neø±X¯+

™+~. Ç<˚ Ø‹˝À eT˝Òwæj·÷ b˛s¡º˝` ≈£L&Ü #·ø£ÿ>± ™+~. ø£ b˛s¡º˝`˝À

ª≤|tµ 5 ˝Ò<ë 10 ùde\qT Á|ü<Ûëq+>± #·÷bÕ*. Bìe\¢ j·T÷»s¡¢≈£î

ùde\T ‘·«]‘·+>± b¥+<˚ neø±X¯+ ™+≥T+~.

Ç+≥sêøÏºyé ª|ü]C≤„q düVü≤ø±sêìïµ ôd’‘·+ b˛s¡º˝` dü«s¡÷|ü+

n+~+#·>∑˝≤Z*. BìøÏ ªô|s¡÷µ <˚X¯+ b˛s¡º˝`, yÓTøÏ‡ø√ Ä]úø£ eT+Á‹‘·«

XÊK b˛s¡º˝` - á ¬s+&É÷ #·ø£ÿì ™<ëVü≤s¡D. eTTK´+>± Ç->∑e¬sïHé‡

ôd’≥¢˝À yê´bÕs¡ Á|üø£≥q\T ™+#·T≈£î+fÒH˚ eT+∫~. yê´bÕs¡

Á|üø£≥q\T C§|æa+∫‘˚, Äj·÷ XÊK\ô|’ Á|ü»\≈£î+&˚ ªqeTàø£‘·µ

‘·–Zb˛‘·T+~. ô|’>± Á|üuÛÑT‘·« kÕj·÷ìï ø√Rs Á|ü»\T Á|üø£≥q\+fÒ

Çwüº|ü&És¡T≈£L&Ü. u≤>± $dæ–+#˚ $wüj·T+ @$T≥+fÒ, Äj·÷ b˛s¡º˝`‡˝À

*+ø˘‡ |üì#˚j·Tø£b˛e&É+. ª&Ó&éµ *+ø˘‡>± ù|s¡Tã&É¶ Ç˝≤+Ï *+ø˘‡qT

dü]#˚j·T&ÉyÓ÷ ˝Òø£ ‘=\–+#·&ÉyÓ÷ #˚j·÷*‡q nedüs¡yÓT+‘√ ™+~.

Á|üuÛÑT‘·« kÕúsTT yÓu`ôd’`‡/b˛s¡º˝`‡ ˝À ªuÛ≤wüµ Á|ü<Ûëq n&É¶+øÏ. n+<äTe\¢

Äj·÷ b˛s¡º˝`‡ Ç+^¢wt˝À e÷Á‘·y˚T ø±≈£î+&Ü kÕúìø£ uÛ≤wü˝À¢ ôd’‘·+ \

uÛÑ´+ ø±yê*.

ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À mH√ï n&É¶+≈£î\T, nes√<Ûë\T, düeTdü´\T ™‘·aqï+

ø±e&É+ <˚ì¬ø’Hê düVü≤»y˚T. yê≥ìïÏ˙ n~Û>∑$T+∫ Ç->∑e¬sïHé‡

ÁbÕC…ø˘º neT\e⁄‘·THêïsTT. Ä+Á<Ûä<˚X¯+˝ÀH˚ø±<äT, j·÷e‘Y

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝ÀH˚ $»j·Te+‘·eTÚ‘·THêïsTT. Á|ü»\T bÕ˝§Zq&Éy˚T Ä

$»j·Ts¡Vü≤dü´+. ÄØºd” ãdt, ¬s’˝Ò« ]»Rs«wüq¢ qT+∫ eTTì‡bÕ*°

_\T¢\T, f…*bò˛Hé _\T¢\ <ëø± #Ó*¢+#˚ kÂø£sê´\‘√ Ç-ùde ˝≤+Ï$

mH√ï b˛s¡º˝`‡, Ç->∑e¬sïHé‡ ÁbÕC…ø˘º‡ neT\T˝À ™HêïsTT.

<˚X¯+˝À Á|üdüTÔ‘·+ neT\e⁄‘·Tqï ÁbÕC…ø˘º\ >∑T]+∫ #ÓbÕa\+fÒ

ˇø£ ô|<ä› Á>∑+<Ûäy˚T ne⁄‘·T+~. Ç->∑e¬sïHé‡øÏ Äø±X¯y˚T Vü≤<äT›.

bÕ\Hê $<ÛëHê\qT, |üìrs¡Tq÷ Ç->∑e¬sïHé‡ düeT÷\+>± e÷]Ã

y˚düTÔ+~. Á|ü»\T ø£˙dü nø£åsêdü´‘·qT kÕ~Û+#ê*. @~ ‘·|ü, @~ ˇ|ü

nH˚~ ‘Ó\T‡ø√>∑˝≤Z*. ø£+|üP´≥Øø£s¡Dô|’ nb˛Vü≤\T ‘=\–+#·Tø√yê*.

ÁbÕ+rj·T, kÕúìø£ uÛ≤wü˝À¢ Ç->∑e¬sïHé‡ ÁbÕC…ø˘º neT\T ø±yê*. n|ü⁄&˚

f…ø±ï\J »Hê\≈£î eT]+‘· #˚s¡Te>± ne⁄‘·T+~.

- &Üˆˆ s¡eTD


eTq Á>±eT+ - eTq #·≥º+

uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>∑+˝Àì |ü<äø=+&Ée ôw&É÷´ Ÿ À Á>±eT |ü+#êsTTr\≈£î

Çe«ã&çq n~Ûø±sê\T yêÏì Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ |ü+#êj·Tr sêCŸ #·≥º+ 1994

˝Àì ˇø£≥e ôw&É÷´˝Ÿ˝À |ü⁄q]¢UÏ+∫q $wüj·T+ >∑‘· dü+∫ø£˝Àì ªeTq

Á>±eT+ - eTq sê»´+µ yê´dü+˝À $e]+#·&É+ »]–+~.

Á>±eT |ü+#êsTTr n~Ûø±sê\T, n$ #˚|üÏºe\dæq |üqT\T, yêÏ

ÄdüTÔ\≈£î dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\qT |ü+#êj·TrsêCŸ #·≥º+˝Àì ¬s+&Ée

n<Ûë´j·T+˝À bı+<äT|üsêÃs¡T. 45e ôdø£åqT˝À ø=ìï n+XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫

Á>±eT |ü+#êsTTr\ $<ÛäT\qT ù|s=ÿHêïs¡T. n$:

|ü+#êj·Tr s√&ÉT¢, uÛÑeHê\ ìs¡«Vü≤D, yêÏ eTs¡eT‘·TÔ\T, nÏº

s√&É¢ MT<ä ™qï ø£\«s¡Tº\T, e+‘Óq\T, &ÜyéT\T eT]j·TT ø±CŸy˚\

ìs¡«Vü≤D.

s√&ÉT¢, ãVæ≤s¡+>∑ Á|ü<˚XÊ\˝À ™qï $<äT´‘Y kÂø£sê´\T

Á&Ó’Hé\ ìsêàD+, yêÏ ìs¡«Vü≤D, disposal of drainage water and sullage

s√&É¢ |ü]ÁX¯óuÛÑ‘·

eTs¡T>∑T <=&É¢ ìs¡«Vü≤D

X¯àXÊHê\ ìs¡«Vü≤D, nHê<Ûä X¯yê\qT <äVü≤q+ #˚j·T≥+, »+‘·Te⁄\

ø£fi‚ãsê\qT ‘=\–+#·≥+

eT˝Ò]j·÷ e+Ï n+≥T yê´<ÛäT\ (epidemic) ìyês¡D #·s¡´\T

u≤e⁄\ Á‘·e«ø£+, ìs¡«Vü≤D, #Ós¡Te⁄\ Á‘·e«ø£+, eTs¡eTà‘·TÔ\T,

ìs¡«Vü≤D, ˙Ï düs¡|òüsê, Á‘ê>∑≤ìøÏ s¡øÏå‘· ˙Ï düs¡|òüsê

ms¡Te⁄\ eqs¡T\ $ìjÓ÷>∑+, ms¡Te⁄\ neTàø£+ (sale of ma-nure).

»qq eTs¡D≤\ ]õÁùdºwüHé

ã+<Ó\ <=&É¢ (cattle ponds) @sêŒ≥T¢, ìs¡«Vü≤D

á #·≥º+˝À >±ì ˝Ò<ë Ç‘·s¡ #·≤º˝À¢ Á>±eT |ü+#êj·Tr

u≤<Ûä´‘·\T>± ù|s=ÿqã&çq n+XÊ\T.

Á>±eT |ü+#êsTTr\T Á>±eTkÕúsTT˝À eqs¡T\ Á|üD≤[ø£ (resourceplanning) s¡÷bı+~+#ê*. Ç$>±ø£ eTs√ 27 Ç‘·s¡ n+XÊ\≈£î

dü+ã+~Û+∫ ≈£L&Ü Á>±eT |ü+#êsTTr\≈£î n~Ûø±sê\T |ü+#êj·TrsêCŸ

#·≥º+˝Àì 46e ôdø£åqT˝À ù|s=ÿqu&Ü¶sTT.n$:

Á|üj·÷D°≈£î\ ø=s¡≈£î <Ûäs¡àXÊ\\T, düÁ‘ê\T, $ÁXÊ+‹ >∑èVü‰\

ìsêàDeTT, ìs¡«Vü≤D.

s√&É¢≈£î Çs¡TyÓ’|ü⁄˝≤, Ç‘·s¡ ãVæ≤s¡+>∑ Á|ü<˚XÊ\˝À yÓTTø£ÿ\qT

22 kÕúìø£ bÕ\q nø√ºãsY 2009 22

Hê≥&É+ yêÏì ô|+#·&É+.

Á|”Áô|’eTØ $<ä´qT, ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä´qT, kÕ+|òæTø£, Äs√>∑´

$<ä´qT, ≈£î°s¡ |ü]ÁX¯eT\qT, yê´bÕsêìï n_Ûeè~∆ #˚j·T≥+.

ÄdüT|üÁ‘·T\ @sêŒ≥T, yêÏ ìs¡«Vü≤D, Á>±MTD yÓ’<äT´\≈£î

dü_‡&û\T #Ó*¢+#·≥+

yÓ’sY˝…dt ]d”$+>˘ ôd˝Ÿ‡, Ä≥ düú˝≤\T, akhadas, ø£¢ãT“\T,

Ç‘·s¡ ]ÁøÏj˚TwüHé, XÊØs¡ø£ kÕ+düÿè‹ø£ (physical culture) πø+Á<ë˝

@sêŒ≥T, yêÏ ìs¡«Vü≤D.

bÕs¡Tÿ\ @sêŒ≥T, ìs¡«Vü≤D.

Á>∑+<∏ë\j·÷\T, Ø&ç+>¥ s¡÷yéT\ @sêŒ≥T, ìs¡«Vü≤D.

$ø£˝≤+>∑T\T (crippied), destitutes, s√>∑T\ (sick) kÂø£sê´\ ø=s¡≈£î #·s¡´\T rdüTø√e≥+.

qs¡‡Ø\T, y˚T\T s¡ø£+ $‘·ÔHê\T, eékÕj·T |ü]ø£sê\

πø+Á<ë\T (stores), y˚T\T s¡ø£+ $‘·ÔHê\T, ms¡Te⁄\, eT+<äT\ ™‘·Œ‹Ô

|ü+|æD°, |üX¯óe⁄\ Á|ü<äs¡Ùq\‘√ düVü‰ eékÕj·T Á|ü<äs¡Ùq\qT @sêŒ≥T

#˚j·T≥+.

y˚T\T s¡ø£+ ™‘·Œ‹Ôì kÕ~Û+#·≤ìøÏ nqTdü]+#·e\dæq |ü<ä∆‘·T\T

Á|ü<ä]Ù+#·≤ìøÏ nqT>∑TDyÓTÆq bÕ¢≥¢qT @s¡as¡#·≥+ (laying out of demarcation of plots with a view to increasing production)‘√ düVü‰ y˚T\T s¡ø£+ eékÕj·T |ü<ä∆‘·T\qT Á|ü#ês¡+ #˚j·T≥+.

Á>±e÷˝À¢ uÛÑ÷eTT\ düVü≤ø±s¡ j·÷»e÷Hê´ìï, ™eTà&ç düVü≤ø±s¡

eékÕj·÷ìï ìs¡«Væ≤+#·&É+ (organization of joint coop-erative farming), Áb˛‘·‡Væ≤+#·≥+, πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ s¡÷bı+~+∫q

(sponsored) Á>±MTD >∑èVü≤ |ü<∏äø±\˝À ù|s=ÿqï Ç≥Tø£\T, ô|+≈£î\T,

eT&É‘·ã+<äT\T (hinges), ‘·\T|ü⁄\T, øÏÏø°Ï\T, rafters ˝Ò<ë Ç‘·s¡

uÛÑeq ìsêàD kÕe÷Á– ‘·j·÷s¡T #˚j·T≤ìøÏ düVü≤ø±s¡ dü+düú\ (coop-eratives) qT @s¡Œs¡#·≥+.

>√<ëeTT\ (ware houses and granaries) @sêŒ≥T,

ìs¡«Vü≤D.

|üX¯óe⁄\ #ê$fi¯fl (cattle sheds) @sêŒ≥T, ìs¡«Vü≤D.

Á>±eT düú˝≤\ $düÔs¡D (extension of village sites).

stud bulls ø=qT>√\T, ìs¡«Vü≤D‘√ düVü‰ |üX¯óe⁄\ n_Ûeè~ú,

|üX¯óyÓ’<ä´ kÂø£´sê\T

dü+‘·\T, C≤‘·s¡T¢, |ü+&ÉT>∑\ ìj·T+Á‘·D.

Á>±eT+˝À düeTT<ëj·T n_Ûeè~∆ ø±s¡´Áø£e÷\≈£î dü«#·ÃI+<ä ø£èwæì

s¡÷bı+~+#·≥+ (organization of voluntary labour for com-munity development works in the village).

Á|üdü÷‹, •X¯ó dü+πøåeT πø+Á<ë\qT @s¡Œs¡∫ ìs¡«Væ≤+#·≥+

ø±|ü˝≤ ìs¡«Vü≤D (organization of watch and ward). ø£s¡Te⁄, ‘·~‘·s¡ yÓ’|üØ‘ê´\ qT+&ç s¡ø£åD #·s¡´\T (relief provi-

sions) #˚|ü≥º≥+

s ¡ ≈ £ îø £ ÿ\qT (stary and owner less dogs) ìs¡÷à*+#·≥+

ìs¡T<√´>∑ >∑D≤+ø±\qT ‘·j·÷s¡T #˚j·TT≥

ãVæ≤s ¡+> ∑ e÷ ¬sÿ≥ ¢qT (public markets) @s¡Œs ¡∫

ìs¡«Væ≤+#·≥+

ø£uÒfi≤\qT (public slaughter houses) ÁbÕs¡+_Û+∫

ìs¡«Væ≤+#·T≥.

Consolidation of holdings and soil conservation ‘√

düVü‰ uÛÑ÷dü+düÿs¡D\ #·s¡´\qT neT\T »s¡|ü≥+.

$$<Ûä kÕ+|òæTø£ düeT÷Vü‰\T (communities) eT<Ûä dü<ë“¤eqqT

(good will), kÕe÷õø£ kÂVü‰Ás ¡ ›‘ ·qT (social harmony)ô|+bı+~+#·≤ìøÏ, ndüèèX¯´‘ê ìyês¡D≈£î, Vü≤]»qT\≈£î Çfi¯fl |ü≤º\

qT Ç|æŒ+#·≤ìøÏ, n$˙‹ ìs¡÷à\q≈£î, eT<ä´bÕq+, Äs√>±´ìøÏ

Vü‰ìø£s¡yÓTÆq eT+<äT\ ìùw<ÛëìøÏ, p<ëìï, *Ïπ>wüHéqT ìyê]+#·≤ìøÏ

dü+düú\qT (organisation) @s¡Œs¡#·≤ìøÏ

Á>±eT Á|ü»\ s¡ø£åD, Äs√>∑´+, kÂø£s¡´+, HÓ’‹ø£, kÕ+|òæTø£, uÛÖ‹ø£

dü+πøåeT+ ô|+|ü⁄<ä\≈£î nedüs¡yÓTÆq Ç‘·s¡ Á|üC≤Á|üjÓ÷»q #·s¡´\T

#˚|ü≥º≥+.

¬s+&ÉT ˝Ò<ë n+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe Á>±eT |ü+#êsTTr\T ø£\dæ

™eTà&ç>± ÄdüT|üÁ‘·T\qT, •X¯ó dü+πøåeT πø+Á<ë\qT ìã+<Ûäq\≈£î Àã&ç

@sêŒ≥T #˚düTø=qe#·TÃqì |ü+#êsTTr sêCŸ #·≥º+ 47e ôdø£åHé˝À

ù|s=ÿqã&ç+~.

n≥M j·÷»e÷q´ ã~©

Á>±eT |ü+#êsTTrøÏ ÄqTø=ì ™qï n&Ée⁄\ j·÷»e÷Hê´ìï Á>±eT

|ü+#êsTTr ìã+<Ûäq\≈£î ˝Àã&ç ã~© #˚j·T≤ìøÏ Á>±eT|ü+#êsTTr

j·÷»e÷q´+˝À ™qï n&É$ì nÏ º Á>±eT|ü+#êsTTr qT+&ç

$TqVü‰sTT+#·≤ìï Á|üuÛÑT‘·«+ H√Ï|òæ πøwüHé <ë«sê #˚j·Te#·TÃqì

|ü+#êj·Tr sêCŸ #·≥º+ 48e ôdø£åHé À ù|s=ÿHêïs¡T. n≥M j·÷»e÷q´+

Á>±eT|ü+#êsTTrøÏ ã~© #˚dæq|ü⁄Œ&ÉT nÏº n&É$ MT<ä e#˚Ã Ä<ëj·÷ìï,

n≥M ìs¡«Vü≤D≈£î njT´ Ks¡TÃqT Á>±eT|ü+#êsTTr, Á|üuÛÑT‘·«+ ìπsú•+∫q

$<Ûä+>± |ü+#·Tø√yê\ì ≈£L&Ü Ç+<äT˝À ù|s=ÿHêïs¡T.


>±*+|ü⁄ #·s¡´\T #˚|üÏº ø=+&É\ ô|’uÛ≤>∑+˝À ôV≤*ø±º|üsY ì*∫ ™qï≥T¢

düe÷#ês¡+ n+~+#ês¡T. yÓ\T>√&ÉT, y˚+ô|+≥ eT<Ûä´ ø=+&É ô|’uÛ≤>∑+˝À

ôV≤*ø±|üºsY ™qï≥T¢ >∑T]Ô+#êeTì, |üP]Ô düe÷#ês¡+ eTs√ 20 ì$TcÕ˝À¢

#ÓãT‘êeTì ÄØà ø£e÷+&Ó+Ÿ kÕ>∑sY uÛ≤s¡‹ 8.45 >∑+≥\≈£î n~Ûø±]

ø£+>± Á|üø£Ï+#ês¡T. B+‘√ yÓ’.j·Tdt, Ç‘·s¡ n~Ûø±s¡T\T πøåeT+>±

™+≤s¡ì sêh yê´|üÔ+>± Á|ü»\T, yÓ’.j·Tdt n_Ûe÷qT\T Äq+<ä+˝À

eTTì–b˛j·÷s¡T. nsTT‘˚ ÄØà ø£e÷+&ÉsY kÕ>∑sY uÛ≤s¡‹ Á|üø£Ï+∫ >∑+≥

≈£L&Ü ø±ø£eTT+<˚ $cÕ<äø£s¡yÓTÆq yês¡Ô sêh Á|ü»\ #Ó$q|ü&ç+~.

Ç+^¢wt #Ûêq˝Ÿ‡˝À ôV≤*ø±|üºsY ≈£L*q≥T¢ yês¡Ô\T sêe&É+, n+<äT˝À

Á|üj·÷DÏdüTÔqï yês¡T ã‹πø neø±XÊ\T ‘·≈£îÿe>± ™Hêïj·Tì yêsêÔ

ø£<∏äHê\T Á|üø£Ï+#·&É+‘√ $cÕ<äø£s¡yÓTÆq yê‘êyês¡D+ HÓ\ø=+~. Ä

‘·s¡Tyê‘· ø=~› ì$TcÕ˝À¢H ôV≤*ø±|üºsY q\¢eT\ n&Ée⁄˝À¢ ≈£L*b˛sTTq≥T¢

◊<äT eTè‘·<˚Vü‰\T >∑T]Ô+∫q≥T¢ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üø£Ï+∫+~. B+‘√

ˇø£ÿkÕ]>± yÓ’.j·Tdt n_Ûe÷qT\T, ø±+Á¬>dt bÕØº ø±s¡ ø£s¡Ô\T, Hêj·T≈£î\T,

sêh Á|ü»\T <äT:KkÕ>∑s¡+˝À eTTì–b˛j·÷s¡T.

ô|ò÷s¡Á|üe÷<ä+

eTTKéT+Á‹ yÓ’.j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶, Ç‘·s¡T\ eTè‘· <˚Vü‰\qT

rdüTø=#˚Ã+<äT≈£î s¡TÁ<äø√&É÷s¡T <ä>∑Zs¡˝Àì ø=+&É ô|’uÛ≤>±ìï #˚πs+<äT≈£î

ÄØà ôV≤*ø±|üºs¡¢˝À yÓ[¢q ôd’ì≈£î\T, b˛©düT\T, Ç‘·s¡ dæã“+~ yÓTT<ä≥

yê‘êes¡D+ nqT≈£L*+#·ø£b˛e&É+‘√ yÓqøÏÿ e#êÃs¡T. nq+‘·s¡+

™qï‘ê~Ûø±s¡T\ dü÷#·q y˚Ts¡≈£î ™<äj·T+ 11 >∑+≥\ ÁbÕ+‘·+˝À

Áôdº#·s¡T¢, ‘êfi¯¢‘√ eTs√kÕ] dü+|òüT≥Hê düú˝≤ìøÏ #˚s¡T≈£îHêïs¡T. n|üŒÏπø

kÕúìø£ #Ó+#·T j·TTe≈£î\T eTs√ <ë]˝À ø=+&Éô|’øÏ #s¡T≈£îHêïs¡T. yÓ’e÷ìø£

<äfi¯ dæã“+~, ø£e÷+&√\T ≈£L&Ü ‘êfi¯¢ kÕj·T+‘√ øÏ+<ä≈£î ~>±s¡T.

n|üŒÏø Ï nø£ÿ& É |ü]dæ ú‹ Vü≤è<äj·T $<ës¡ø £+>± ™+~.

|üP]Ô>± ø±*b˛sTTq eTè‘·<˚Vü‰\T ôV≤*ø±|üºsY≈£î 10 MT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝À

#Ó ≤¢#Ó<äTs¡T>±, >∑Ts¡TÔ |ü≥º Òì $<Ûä+>± |ü&ç ™HêïsTT. eTTKéT+Á‹ <Ûä]+#

|ü+#Ó, ã≥º‘·\, yêN Ä<Ûës¡+>± Äj·Tq uÛÖ‹ø£ø±j·÷ìï >∑Ts¡TÔ|ü≤ºs¡T.

eTè‘·<˚Vü‰\qT n‹ ø£wüº+ MT<ä >∑T&É¶˝À ø£Ïº ôV≤*ø±|üºsY˝ÀøÏ #˚sêÃs¡T.

nø£ÿ&çqT+∫ eT<Ûë´Vü≤ï+ ¬s+&ÉT >∑+≥\ ÁbÕ+‘·+˝À ø£s¡÷ï\T˝Àì

@|”md”Œ ø±´+|ü⁄≈£î ‘·s¡*+#ês¡T. ∫ÛÁ<äyÓTÆq ◊<äT bÕ]úe <˚˚Vü‰\≈£î

ôV≤*ø±|üºsY˝ÀH˚ |ü+#·Hêe÷ ìs¡«Væ≤+#ês¡T. @|”md”Œ yÓTÆ<ëq+˝À

Á|ü‘˚´ø£+>± @sêŒ≥T #˚dæq >∑T&Üsê˝À¢ b˛düTºe÷s¡º+ ìs¡«Væ≤+#ês¡T.

nq+‘·s¡+ kÕj·T+Á‘·+ ◊<äTqïs¡ >∑+≥\ ÁbÕ+‘·+˝À bÕ]úe

<˚Vü‰\qT uÒ>∑+ù|≥ $e÷HêÁX¯j·÷ìøÏ rdüTø=#êÃs¡T. nø£ÿ&çqT+∫

sêh eT+Á‹ es¡Z düVü≤#·s¡T\T, n_Ûe÷qT\T, ø±+Á¬>dt ø±s¡´ø£s¡Ô\T

yÓ’.j·Tdt. bÕ]úe X¯Øsêìï ø±´+|ü⁄ ø±sê´\j·÷ìøÏ ‘·s¡*+#ês¡T.

$wüj·T+ ‘Ó\TdüT≈£îqï Á|üC≤˙ø£+ eTTKéT+Á‹ì ∫e]kÕ] #·÷ùd+<äT≈£î

‘·+&√|ü‘·+&Ü\T>± ø±´+|ü⁄ ø±sê´\j·÷ìøÏ ‘·s¡*e#êÃs¡T. $$<Ûä

bÕØº\ Hêj·T≈£î\T, dæìe÷s¡+>∑ Á|üeTTKT\T, $$<Û ä s¡+>±\

ì|ü⁄DT\‘√ bÕ≥T, ô|<ä› m‘·TÔq ø±+Á¬>dt ø±s¡´ø£s¡Ô\T e∫Ã »qH˚‘·≈£î

nÁX¯óìyêfi¯ó\]Œ+#ês¡T. yÓ’.j·Tdt eTs¡Dyês¡Ô‘√ ôV’≤<äsêu≤<é˝À >∑DÒwt

ìeT»®HêìøÏ $Á>∑Vü‰\qT ‘·s¡*düTÔqï uÛÑ≈£îÔ\T ≈£L&Ü ªyÓ’.j·Tdt. neTsYs¡ùV≤µ

nì ìHê<ë\T #˚dü÷Ô Ä eTVü‰H˚‘· |ü≥¢ ‘·eT uÛÑøÏÔ #ê≥T≈£îHêïs¡T.

eT+Á‘·T\ <äT:K+

yÓ’.j·Tdt. eTs¡D yês¡Ô ‘Ó\TdüT≈£îqï sêh eT+Á‘·T\ <äT:U≤ìøÏ

n+‘˚˝Ò<äT.. πø_H˚Ÿ˝Àì Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ ø£˙ïfi¯ó¢ ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. ‘·eT˝À

dü÷Œ¤]Ôì ì+|æq eTVü≤˙j·TT&ÉT ‘·eT≈£î ø±≈£î+&Ü yÓ[¢b˛j·÷&Éì

s√~+#ês¡T. eT+Á‘·T˝Ò ø±ø£, ø±+Á¬>dt bÕØºøÏ #Ó+~q myÓTà˝Ò´\T,

bÕØº H˚‘·\T, kÕe÷q´ Á|üC≤˙ø£+ Äj·Tq eTs¡Dyês¡ÔqT ‘Ó\TdüT≈£îì

$\|æ+#ês¡T. >±+BÛuÛÑeHé‘√ bÕ≥T ‘Ó\T>∑T<˚X¯+, |”ÄØŒ, °ÄsYm-

dt bÕØº\ ø±sê´\j·÷\T $cÕ<ä+˝À eTTì–b˛j·÷sTT. Äj·÷

bÕØº\ H˚‘·\T n+<äTu≤≥T˝À ™qï H˚‘·\‘√ düe÷y˚X¯yÓTÆ yÓ’.j·Tdt.≈£î

ìyêfi¯ó\]Œ+#ês¡T.

24 >∑+≥\ ‘·sê«‘· Ä#·÷ø°

eTTKéT+Á‹ ôV≤*ø±|üºsY e÷j·TyÓTÆq 24 >∑+≥\ ‘·sê«‘·>±˙

X¯ø£˝≤*ï n~Ûø±s¡T\T >∑T]Ô+#·˝Òø£b˛j·÷s¡T. ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢˝À s¡#·Ãã+&É

ø±s¡´Áø£eT+˝À bÕ˝§ZH˚+<äT≈£î yÓ’.j·Tdt y˚T 2e ‘˚B ™<äj·T+ 8.45

>∑+≥\≈£î ôV’≤<äsêu≤<é˝Àì uÒ>∑+ù|≥ $e÷HêÁX¯j·T+ qT+∫ ãj·T\

T<˚sês¡T. ôV≤*ø±|üºsY q\¢eT\ >∑>∑q‘·\+ ô|’ m>∑Ts¡T‘·T+&É>±.. . 9.15

>∑+≥\≈£î <ëqTï+∫ dü+πø‘ê\T ì*∫b˛j·÷sTT. Ä yÓ+≥H˚ n~Ûø±s¡

j·T+Á‘ê+>∑+ nÁ|üeT‘·ÔyÓTÆ ôd’q´+, yÓ’e÷ìø£<äfi+, HÍø±<äfi≤ìï s¡+>∑+˝ÀøÏ

~+∫+~. ÇÁk˛ ™|üÁ>∑Vü≤+, nyÓT]ø± ™|üÁ>∑Vü≤+ kÕj·T+ rdüT≈£î+~.

<ë<ë|ü⁄ 11 ôV≤*ø±|üºs¡T¢ á >±*+|ü⁄˝À bÕ˝§ZHêïsTT. Ä‘·à≈£Ls¡T≈£î

45 øÏ˝À MT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝À, s¡TÁ<äø√&É÷s¡T≈£î 15 øÏ˝ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝À

düeTTÁ<äeT≤ºìøÏ 600 n&ÉT>∑T\ m‘·TÔ˝À Hê\T>∑T ø=+&É\T ™HêïsTT.

Çø£ÿ&˚ Á|üe÷<ä+ »]–+~. á ø=+&É\ô|’ <ä≥ºyÓTÆq #Ó≥T¢, bı<ä\T

n\T¢≈£îì ™HêïsTT.

eTTKéT+Á‹ ôV≤*ø±|üºsY Ä‘·à≈£Ls¡T düMTbÕìøÏ #˚s¡T≈£îH˚ es¡≈£î

msTTsY Á≤|òæø˘ ø£+ÁÀ˝Ÿ‘√ dü+ã+<Ûë\T ™HêïsTT.9.35≈£î @°d”‘√

dü+ã+<Ûë\T ‘Ó–b˛e&É+‘√ eTTKéT+Á‹ eTTK´ uÛÑÁ<ä‘ê n~Ûø±] yÓd”¢

≈£L&Ü ôd Ÿbò Hé À e÷≤¢&É&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#ês¡T. Ä‘·à≈£Ls¡T düMT|ü+˝Àì


Á<äe´ $ìeTj·T _\T¢, ™bÕ<Ûë´j·TT\ ô|ò’fi¯¢ô|’ ∫e] dü+‘·ø£+...

eTTKéT+Á‹ &Üø£ºsY yÓ’.j·Tdt sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢

|üs¡´≥q≈£î ãj·T˝Ò›] yÓfi¯¢&ÜìøÏ eTT+<äT uÒ>∑+ù|≥ $e÷HêÁXj·T+˝À

eT÷&ÉT ô|ò’fi¯¢ô|’ ∫e]>± dü+‘·ø±\T #˚XÊs¡T. n+<äT˝À Á<äe´

$ìeTj·T _\T¢ ô|ò’\T, eTs√ ¬s+&ÉT ô|ò’fi¯ó¢ ™bÕ<Ûë´j·TT\ n+XÊ\≈£î

dü+ã+~Û+∫q$ ø±e&É+ >∑eTHês¡Ω+. kÕ<Ûës¡D+>± |üÁ‹ø£˝À¢ e#˚Ã

yês¡Ô\ô|’ Äj·Tq eTTK´ø±s¡´<ä]Ù »qï‘YVüQùd‡Hé, XÊ+‹uÛÑÁ<ä‘·\

n+XÊìøÏ dü+ã+~Û+∫ ì|òü÷ $uÛ≤>∑+ n<äq|ü⁄ &Ó’¬sø£ºsY »qs¡˝Ÿ

ns¡$+<äsêe⁄ eTTKéT+Á‹øÏ ™<äj·÷H˚ï $e]kÕÔs¡T. á y˚Ts¡≈£î

2e ‘˚B ™<äj·T+ yês¡T uÒ>∑+ù|≥ msTTsYb˛s¡Tº˝À eTTKéT+Á‹øÏ

Á;|òæ+>˘ Ç#êÃs¡T.


bÕeTT\bÕ&ÉT e<ä› ™qï ;mdtmHém Ÿ ôd Ÿ ≥esY Ä dæ>∑ïfi¢qT >∑T]Ô+∫+~.

Ä ‘·sê«‘· ôd˝Ÿ HÓŸesYÿ dü+ã+<Ûë\T ≈£L&Ü ‘Ó–b˛e≥+‘√ Ä‘·à≈£Ls¡T

düMT|ü+˝À ôV≤*ø±|üºsY ˝≤´+&ç+>˘ #˚ùd+<äT≈£î ô|’\Ÿ Á|üj·T‹ï+#ês¡ì,

Bì˝À uÛ≤>∑+>±H˚ øÏ+<ä≈£î rdüTø=#êÃs¡ì ‘Ó\Tk˛Ô+~. n+‘·˝ÀH˚ eT∞¢ @

°d”‘√ dü+ã+<Ûë\T @s¡Œ&É≥+‘√ ~π> Ä˝À#·q e÷qTø=ì ôV≤*ø±|üºsYqT

ô|’øÏ˝Ò|æ eTT+<äT≈£î yÓfi≤fls¡ì düe÷#ês¡+.

eTs√ $X‚¢wüD Á|üø±s¡+ n<˚ düeTj·T+˝À es¡¸+ |ü&ç.. <ä≥ºyÓTÆq

y˚T|òü÷\T ø£eTTàø√e&É+‘√ ôV≤*ø±|üºsYqT eTT+<äT≈£î rdüT≈£îyÓfi¯¢&É+ ô|’\

Ÿ≈£î ø£wüºyÓTÆ+~.˝≤´+&ç+>≈£î M\T Òø£b˛e&É+‘√ 60 MT≥s¡¢ m‘·TÔ≈£î ~+|æ

eTT+<äT≈£î q&ç|æ+#ês¡T. Ä‘·à≈£Ls¡T≈£î 30 øÏ˝À MT≥s¡¢ <ä÷s¡+ es¡≈£î

<ä≥ºyÓTÆq n≥M ÁbÕ+‘·+ ˝Ò<äT. Ä ‘·s¡Tyê‘· qT+∫ <ä≥ºyÓTÆq n≥M

ÁbÕ+‘·+ yÓTT<ä˝…’+~. bÕe⁄sê\ >∑T≥º\T ™qï ÁbÕ+‘·+˝ÀøÏ e#˚Ã≥|üŒÏøÏ

m>∑s¡&É+˝À Çã“+<äT\T m<äTs¡j·÷´sTT. uÛ≤Ø es¡¸+‘√ bÕ≥T <ä≥ºyÓTÆq

y˚T|òü÷\T n\TeTTø£ì ™+&É&É+‘√ ∫eTàNø£Ï eTTdüTs¡T≈£îì ™+~.

@ ÁbÕ+‘·+ yÓ’|ü⁄ rdüT≈£îyÓfi≤¢˝À ô|’\Ÿ≈£î ns¡úø±˝Ò<äT. B+‘√ m‘·ÔsTTq

ø=+&É\T Äe]+∫ ™qï bÕe⁄sê\ >∑T≥º <ä>∑Zs¡ Äs¡T sö+&ÉT¢ #·ø£ÿs¡T¢

ø=Ïºq≥T¢ düe÷#ês¡+.n|üŒÏø° eTT+<äT¬øfi‚¢ <ë] ø£ìŒ+#·πø bÕe⁄sê\

>∑T≥ºô|’ uÛ≤>∑+˝À @|ü⁄>± ã\+>± ô|]– ™qï ∫s¡Te÷qT #Ó≥TºqT

&Ûûø=≤ºs¡T. <ë+‘√ ôV≤*ø±|üºsY˝À eT+≥\T πs>±sTT. n<˚ düeTj·T+˝À

n~ eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ˝…’+~. Ç+õHé , ‘√ø£ uÛ≤>∑+ ¬s+&ÉT>± $&çb˛sTT

¬s+&ÉT ÁbÕ+‘ê˝À¢ |ü&Ü¶sTT.

X¯ø£˝≤\qT >∑T]Ô+∫q HÍø±<äfi¯+

ôV≤*ø±º|üsY X¯ø£˝≤\qT 3e ‘˚B ™<äj·T+ 8 >∑+≥\≈£î HÍø±<äfi¯+

ôV≤*ø±|üºsY >∑T]Ô+∫+~. düTUÀjYT j·TT<ä∆ $e÷q+ rdæq bò¥À Ä<Ûës¡+>±

HÍø±<äfi¯+ ôV≤*ø±|üºsY Á|üe÷<ä+ »]–q ÁbÕ+‘êìï >∑T]Ô+∫+~. Ä

düe÷#êsêìï HÍø±<äfi¯ n~Ûø±s¡T\T ™qï‘ê~Ûø±s¡T\≈£î n+~+#ês¡T.

n|üŒÏπø Áπ>Vü≤Ö+&é‡ ã\>±\T ôV≤*ø±|üºsY ≈£L*b˛sTTq bÕe⁄sê\>∑T≥º

ÁbÕ+‘·+˝À >±*düTÔHêïsTT. HÍø±<äfi+ n+~+∫q Äøå±+XÊ\T, πsU≤+XÊ\

$esê\qT n~Ûø±s¡T\T düMT|ü+˝Àì Áπ>Vü≤Ö+&é‡ ã\>±\≈£î n+<äCÒXÊs¡T.

<ë+‘√ Áπ>Vü≤Ö+&é‡ ø£yÓT+&√\T ‘·eT e<ä› ™qï J|”mdt e´edüúqT

™|üjÓ÷–+∫ bÕe⁄sê\>∑T≥º≈£î #s¡T≈£îHêïs¡T. eTT+<äT>± ◊<äT eTè‘·<Vü‰\

qT y˚s¡T y˚s¡T>± eT÷≥ >∑Ïº ôV≤*ø±|üºsY <ë«sê ø£s¡÷ï\T≈£î |ü+|æ+#ês¡T.

X¯ø£˝≤\qT ¬s+&ÉT ãkÕÔ\˝À ì+|æ eTs√ ôV≤*ø±|üºsY˝À |ü+bÕs¡T.

Á|æj·T H˚‘·≈£î ø£˙ïÏ M&√ÿ\T

Á|æj·T‘·eT Hêj·T≈£î&çì ø£&ÉkÕ] ø£fi≤¢sê #·÷<ë›eTì e∫Ãqyês¡÷


Á|üC≤Væ≤‘·+ ø√dü+ sêÁr|ü>∑\÷ |ü]‘·|æ+#˚ sêh eTTK´eT+Á‹

&Ü. yÓ’.j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶.... Äø£dæàø£ eTs¡D≤ìøÏ >∑Ts¡j˚T´+<äT≈£î

ø=ìï >∑+≥\ eTT+<äT... ∫e]kÕ]>± e÷≤¢&çq e÷≥*$. 2e

‘˚B ™<äj·T+ s¡#·Ãã+&É ø±s¡´Áø£eT+ ø√dü+ ∫‘·÷Ôs¡T ãj·T\T<˚πs

eTT+<äT MT&çj·÷‘√ e÷≤¢&ÉT‘·÷ Äj·Tq @eTHêïs¡+fÒ ...ªªÁ|üuÛÑT‘·«

j·T+Á‘ê+>∑+ |üìrs¡TqT |ü]o*+#˚+<äT≈£î s¡#·Ãã+&É ø±s¡´Áø£eT´+

‘·\ô|≤º+. n_Ûeè~∆, dü+πøåeT ø±s¡´Áø£e÷\T sêheT+‘·≤ m˝≤

neT\e⁄‘·THêïjÓ÷ ‘Ó\TdüTø√e&É+ Hêø=ø£ÿ&çπø kÕ<Ûä´+ ø±<äT ø£<ë..

n+<äTπø HÓ˝À¢ ¬s+&ÉT eT÷&ÉT s√E\bÕ≥T õ˝≤¢˝À¢ |üs¡´Ï+#ê\ì

nqT≈£î+≥THêï. Á|ü‹ |üøå±\T #˚düTÔqï $eTs¡Ù˝À¢ ì»yÓT+‘·, ™+<√

‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ, Á|üuÛÑT‘·«+ #˚|ü&ÉT‘·Tqï ø±s¡´Áø£e÷˝À¢ ˝À≥TbÕ≥T¢

™+fÒ yêÏì >∑T]Ô+∫ dü]~<ä›&ÜìøÏ Ç~ ™|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~.

Á>±e÷˝À¢ ns¡TΩ\≈£î πswüHéø±s¡T¶\T n+<äT‘·THêïj·÷? ˝Ò<ë? Çfi¯¢

ìsêàD+˝À düeTdü´˝ÒyÓTÆHê ™Hêïj·÷? Çfi¯ó¢ eT+ps¡T ø±ì yêfi¯ó¢

$T–* ™Hêïsê? e+Ï $wüj·÷\qT dü«j·T+>± |ü]o*kÕÔqT. Á|üuÛÑT‘·«

|ü<∏äø±\T ns¡TΩ\≈£î n+<äT‘·THêïj·÷? uÀ>∑dt @yÓTÆHê ™Hêïj·÷?

nqï~ ≈£L&Ü á |ü]o\q <ë«sê düèwüºeTe⁄‘·T+~.µµ

ªª>∑‘·+˝À ª|ü˝…¢u≤≥µ˝À ˇπøkÕ] 20-40 øÏ˝ÀMT≥s¡¢ |ü]~Û˝Àì

Á>±e÷\ $esê\T ˇπø y˚~ø£ô|’ ‘Ó\TdüT≈£îH˚yêfi¯¢+. n|üŒÀ¢ Á|ü»\‘√

s√&ÉT¶ |üø£ÿ düe÷y˚XÊ\qT ìs¡«Væ≤+#ê+. s¡#·Ãã+&É˝À düe÷y˚XÊ˝ÒMT

™+&Ée⁄. Hs¡T>± Á>±eT Á|ü»\ qT+# yê] düeTdü Ò$T≥qï~ $Hê\ì

nqT≈£î+≥THêï. ø£&É|ü õ˝≤¢˝À ø£s¡Te⁄, ™bÕ~Û Vü‰MT |üqT\T m˝≤

»s¡T>∑T‘·THêïjÓ÷, Á>±e÷˝À¢ |üX¯óÁ>±dü+, ‘ê>∑T˙Ï |ü]dæú‹ @$T≥qï

<ëìô|’ Á|ü‘´ø£+>± <äèwæº ô|&É‘ê. Á>±e÷˝À¢ yêdüÔe |ü]dæú‘·T Ò$T≥qï~

‘Ó*j·÷\+fÒ |üs¡´≥q\T Äø£dæàø£+>±H˚ ™+&Ü*. eTT+<äT>±H˚ ‘Ó*ùdÔ

øÏ+~kÕúsTT˝À »]π> ‘·|ü\qT dü]~<˚› M\T+&É<äT. n+<äTπø H˚qT

dü+<ä]Ù+#˚ Á>±e÷\ $esê\T ™<äj·T+ nsTT<äT >∑+≥\≈£î e÷Á‘·y˚T

uÛÑÁ<ä‘ê~Ûø±s¡T\≈£î #ÓbÕŒ.µµ

ÄKs¡T ø£åD+ es¡≈£î n<˚ <Ûë´dü, n<˚ XÊ«dü


\ø£å˝≤~>± Ç&ÉT|ü⁄\bÕj·T≈£î ‘·s¡* e#êÃs¡T. ‘·eT≈£î <ë] #·÷|æ+∫q

Hêj·T≈£î&çøÏ nÁX¯ó ‘·s¡ŒD+ n]a+#ês¡T.

á »q Á|üyêVü‰ìï <ë≥T≈£îì nÁ>∑H˚‘·\T nH˚ø£eT+~ eTT+<äT≈£î

ø£<ä\ Òø£b˛j·÷s¡T. Ç&ÉT|ü⁄\bÕj·T≈£î #s¡Tø√ Òø£b˛j·÷s¡T. e÷s¡ZeT<Ûä +˝ÀH

eTqdüT‡˝ÀH˚ CÀVü‰s¡T¢ n]Œdü÷Ô yÓqT~s¡>±*‡ e∫Ã+~.

Á|ü<ÛëqeT+Á‹ &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hédæ+>˘, j·TT.|æ.◊. #ÛÓ’sY|üs¡‡Hé leT‹

k˛ìj·÷>±+BÛ, bÕs¡¢yÓT+` düuÛÑT´\T l sêVüQ˝`>±+BÛ, uÛ≤s¡rj·T

»q‘êbÕØº n~ÛH˚‘· l m˝`.¬ø. n<ë«˙, nH˚ø£eT+~ Rø+Á<äeT+Á‘·T\T,

Ç‘·s¡ Á|üeTTKT\T ø±´+|ü⁄ Ä|ò”düT˝À &Üø£ºsY sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ uÛÖ‹ø£ ø±j·÷ìï

dü+<ä]Ù+∫ ÁX¯<ë∆+»* |òüTÏ+#ês¡T.

eTT+<äT>± &Üø£ºsY eTH√àVü≤Hédæ+>˘, leT‹ k˛ìj·÷, l sêVüQ˝`

>±+BÛ\T eTTK´eT+Á‹ ìyêdü >∑èVü≤+˝ÀøÏ yÓ[fl sê»X‚Ks¡ ¬s&ç ¶

düreTDÏ leT‹ $»j·T\øÏåàì, ≈£îe÷s¡T&ÉT »>∑Héì, ø√&É*ï, ≈£îe÷¬sÔì,

eTqeT*ï, Ç‘·s¡ ≈£î≥T+ãdüuÛÑT´*ï, yÓ’.mdt.øÏ ÁbÕD$TÁ‘·T&ÉT &Üø£ºsY

¬ø.$.|æ. sêeT#·+Á<äsêe⁄ì |üsêeT]Ù+∫ Á|ü>±&ÛÉ kÕqTuÛÑ÷‹ ‘Ó*bÕs¡T.

dæ.m+. ø±´+|ü⁄ Ä|ò”düT qT+∫ uÛÖ‹ø£ø±j·T+ ãj·T\T<˚]q|ü⁄Œ&ÉT

sê»<Ûëì s√&ÉT¢ »q+‘√ ì+&çb˛j·÷sTT. ™<äj·T+ eTTK´eT+Á‹ ø±´+|ü⁄

ø±sê´\j·T+ qT+∫ ãj·T\T<˚]q n+‹eTj·÷Á‘· q>∑s¡ M<ÛäT\>∑T+&Ü

kÕ– >±+BÛuÛÑeHé MT<äT>± m©“ ùdº&çj·T+ #˚s¡T≈£î+~. m©“ ùdº&çj·T+≈£î

™<äj·T+ qT+#˚ »q+ sêe&É+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. yÓ’j·Tdt bÕ]úe <˚Vü≤+

ùdº&çj·T+≈£î #˚s¡T≈£îH˚dü]øÏ Á>ö+&é n+‘ê »q+‘√ ì+&ç ÁøÏøÏÿ]

dæb˛sTT+~. ùdº&çj·T+ q\T ~≈£îÿ˝≤, #·T≥÷º ™qï s¡Vü≤<ës¡T\ Á|üø£ÿHê

m≥T #·÷dæHê »qy˚T. ªªyÓ’mkÕ‡sY neTsY s¡ùV≤µµ nì ìq~dü÷Ô ∫e]

#·÷|ü⁄ø√dü+ ‘·|æ+∫b˛j·÷s¡T. uÛÖ‹ø£ ø±j·÷ìï m©“ ùdº&çj·T+˝À >∑+≥

ø£+fÒ m≈£îÿe düeTj·T+ Á|ü»\ dü+<äs¡ÙHês¡∆+ ™+#·&ÜìøÏ M\T ø±˝Ò<äT.

ìØí‘· düeTj·÷ìøÏ Ç&ÉT|ü⁄\bÕj·T #˚s¡Tø√e&ÜìøÏ düeTj·÷ìï ≈£î~+#·ø£

‘·|üŒ˝Ò<äT. Ç&ÉT|ü⁄\bÕj·T˝Àì yê‘êes¡Dy˚T Ç+<äT≈£î ø±s¡D+.

yÓ’mkÕ‡sY bÕ]úe <˚Vü≤+, Äj·Tq ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\qT Ç&ÉT|ü⁄\

bÕj·T˝À #·÷&É>±H˚ nø£ÿ&É #˚]q \ø£å˝≤~ »q+ s√<äq\‘√ Ä ÁbÕ+‘·+

e÷s√à–+~. ªªyÓ’mkÕ‡sY neTsY s¡ùV≤µµ nqï ìHê<ë\T $Tqï+≤sTT.

kÕj·T+Á‘·+ nsTT<äTqïs¡ >∑+≥\≈£î n+‘·´ÁøÏj·T\T eTT–XÊsTT.

sêh #·]Á‘·˝ÀH˚ Ç~ n‹ô|<ä› n+‹eT M&√ÿ\T j·÷Á‘·. n_Ûe÷q

H˚‘·≈£î ø£&ÉkÕ] M&√ÿ\T #Óù|Œ+<äT≈£î \ø£å˝À¢ »q+ ‘·s¡*e#êÃs¡T.

Á|ü»\T ™<äj·T+ Äs¡T >∑+≥\ qT+#˚ Ç&ÉT|ü⁄\bÕj·T≈£î #˚s¡Tø√e&É+

ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. <ë<ë|ü⁄ 15 øÏ˝ÀMT≥s¡¢ es¡≈£L Á≤|òæø˘ düÔ+_Û+#·&É+‘√

#ê˝≤eT+~ ø=+&É\T >∑T≥º\÷ mø±ÿs¡T. bÕbÕ|òæTï q~˝À q&ÉT#·T≈£î+≥÷,

|ü⁄≥º\÷... bı˝≤\÷... <ë≥T≈£î+≥÷ Kqq ÁbÕ+‘êìøÏ #˚s¡T≈£îHêïs¡T.

™<äj·T+ 7 >∑+≥\ qT+∫ kÕj·T+Á‘·+ 6 >∑+≥\ es¡≈£L Ç&ÉT|ü⁄\

bÕj·T≈£î yÓfi‚¢ s¡Vü≤<ë] »q+‘√ ÁøÏøÏÿ]dæb˛sTT+~. |ü~ùV≤qT øÏ˝ÀMT≥s¡¢

<ä÷s¡+ es¡≈£L yêVü≤Hê\T ì*∫b˛j·÷sTT.


- yÓ’.mdt.



C≤|üü´+ ˝Ò≈£î+&Ü ìs¡íj·÷\T rdüTø√e&Éy˚T ø±<äT, n+‘˚ y˚>∑+>±

»q+˝ÀøÏ rdüT¬øfi¯¢>∑\ kÕeTs¡ú´+ ™qï H˚‘· yÓ’.j·Tdt. @ |ü<∏äø£+ Á|üy˚X¯ô|&ç‘˚

»Hêìï ‘·q‘√ rdüT¬øfi§¢#√Ã >∑T]Ô+#·&ÉyT ø±<äT, n˝≤+Ï |ü<∏äø±\qT y>∑+>±

neT\T #˚j·T&É+˝Àq÷ Äj·Tq ~≥º. ¬s+&ÉT s¡÷bÕj·T\≈£î øÏ˝À _j·T´+,

nuÛÑj·TVü≤düÔ+, Äs√>∑´l, $<ë´s¡Tú\≈£î |ò”E ØsTT+ãsY‡yÓT+Ÿ Ç˝≤ @

|ü<∏äø£+ neT\TqT |ü]o*+∫Hê Ç<˚ |ü]dæú‹. ¬s+&ÉT s¡÷bÕj·T\ øÏ˝À

_j·÷´ìï Á|üø£Ï+∫q|ü⁄&ÉT n+<äs¡÷ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T. n+<äTu≤≥T˝À

™qï düe÷#êsêìï ãÏº, m+‘·Ï ø°\ø£ ìs¡íj·÷HÓ’ïHê yÓ+≥H˚ rdüTø√e&É+

Äj·Tq≈£î n\yê≥T. m≈£îÿe ìs¡íj·÷\T ˇø£ düe÷y˚X¯+˝ÀH˚, ø±<ä+fÒ

¬s+&Ée düe÷y˚X¯+˝À ‘·|üŒìdü]>± rdüTø=H˚yês¡T.

n≤¢ e∫Ã+<˚ nuÛÑj·TVü≤düÔ+. ø√ÏeT+~ eTVæ≤fi¯\≈£î ™<˚›•+∫q

á ø±s¡´Áø£eT+ n‹ ‘·≈£îÿe ø±\+˝À s¡÷|ü⁄~<äT›ø√e&Éy˚T ø±<äT. yÓ+≥H˚

neT\T≈£î H√#·Tø=+~. @<Ó’Hê ø±s¡´Áø£e÷ìï #˚|ü≤º\ì ìs¡íj·T+

rdüTø=Hêïø£, mìï $eTs¡Ù\T e∫ÃHê |üÏº+#·Tø√≈£î+&Ü, <ëìì eTT+<äT≈£î

rdüT¬øfi‚¢ ‘·‘·«+ yÓ’.j·Tdt.~. düVü≤ø±s¡ ùd<ä +ô|’ $|üøå±\T, eékÕj·Ts¡+>∑

ì|ü⁄DT\T nuÛÑ´+‘·sê\T e´ø£Ô+#˚dæHê, dü+øå√uÛÑ+˝À ™qï ¬s’‘·T\qT

Ä<äTø√e&ÜìøÏ nedüs¡eT+≥÷ <ëìì eT]+‘· >∑Ïº>± neT\T #j·T&ÜìøÏ

ìs¡ísTT+#ês¡T. ì<ÛäT\ n+<äTu≤≥TqT |üÏº+#·Tø√≈£î+&Ü ø=‘·Ô ÁbÕC…≈£îº\

qT #˚|ü&ÉTÔHêïs¡+≥÷ $eTs¡Ù\T e∫ÃHê, yêÏì |üø£ÿqu…Ïº ÁbÕDVæ≤‘·-

#˚yÓfi¯¢, <äTeTTà>∑÷&Ó+-fÒ˝ŸbÕ+&é, ™‘·Ôsê+Á<Ûä düT»\ Ádüe+‹ ˝≤+Ï

|ü<∏äø±\qT #˚|ü≤ºs¡T.

@ |ü<∏äø±ìï #˚|üÏºHê <ëì |òü*‘ê\T Á|ü»\+<ä]ø° #˚πs es¡≈£î

neT\T #˚j·÷\+≥÷ Ç+~s¡eTà >∑èVü≤ ìsêàD+ ˝≤+Ï ø±s¡´Áø£e÷\qT

yÓ’.j·Tdt. ô|<ä› m‘·TÔq #˚|ü≤ºs¡T. @ Á>±e÷ìøÏ yÓ[¢Hê Á|üuÛÑT‘·« |ü<∏äø±\

e\¢ \_∆ bı+~qyês¡T ™+&Ü\+≥÷ <ëìøÏ ‘·>∑Z≥T¢>± ø±s¡´Áø£e÷\T

s¡÷|üø£\Œq #˚XÊs¡T. @<Ó’Hê n+X¯+ >∑T]+∫ ≈£åîDí+>± ‘Ó*dæq yês¡T

ø=‘·Ô ø±s¡´Áø£e÷\T, ™qïyêÏ˝À e÷s¡TŒ\T dü÷∫+∫Hê, yêÏ >∑T]+∫

yÓ+≥H˚ dü+ã+~Û‘· n~Ûø±s¡T\‘√ #·]Ã+#˚yês¡T. @ n+X¯+ >∑T]+#Ó’Hê

ˇø£kÕ] #·]Ã+#êø£ <ëìì ns¡ú+ #˚düTø=ì ne⁄qH√, ø±<äH√ yÓ+≥H˚

#Óù|Œyês¡ì n~Ûø±s¡T\ yê´K´.

yÓ’.mdt. Á|üy˚X¯ô|Ïºq Äs√>∑´l <˚X¯yê´|üÔ+>± #·s¡Ã≈£î <ë] rdæ+~.

¬s’‘·T\≈£î bÕe˝≤e&û¶, $<ë´s¡Tú\ |ò”E\ ØsTT+ãsY‡yÓT+Ÿ\T, 108

n+ãT˝…Hé‡\T . . . Ç˝≤+Ï nH˚ø£ |ü<∏äø±\qT #˚|ü≤ºs¡T. M≥ìïÏì

»q+˝ÀøÏ $düÔè‘·+>± rdüT¬øfi≤fls¡T.

n+‘·T˝Òì ™<ës¡‘·

ªªÁ|ü»\≈£î ùde #j·T&ÉeT+fÒ <e⁄&çøÏ #dæqfÒ¢! ù|<ä\T, nedüs¡dæú‹˝À

™qï yê]øÏ düVü‰j·T+ #˚j·T&Üìï |ü$Á‘·yÓTÆq u≤<Ûä´‘·>± Á|üuÛÑT‘·«+

uÛ≤$k˛Ô+~. Äs√>∑´|üs¡+>± Çã“+<äT˝À¢ ™qï Á|ü»\qT Ä<äT≈£îH˚+<äT≈£î

Á|üuÛÑT‘·«+ ø£≥Tºã&ç ™+~..µµ eTTKéT+Á‹ düVü‰j·T ì~Û (d”m+ÄsYm|òt)

øÏ $sêfi≤\qT ø√s¡T‘·÷ yÓ’.j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ Ç∫Ãq |æ\T|ü⁄ Ç~.

düVü‰j·Tì~Û <ë«sê ìs¡Tù|<ä\≈£î kÕj·T+ #˚j·T&É+˝À Äj·Tq mq˝Òì

™<ës¡‘· Á|ü<ä]Ù+#˚yês¡T.

d”m+ÄsYm|òt øÏ+<ä kÕj·T+ n+~+#ê\ì mes¡&ç–Hê, yÓ’.j·Tdt.

yÓ+≥H˚ düŒ+~+#˚yês¡T. s¡÷. \ø£å es¡≈£î |ü]$T‹ ™Hêï <ëìï $T+∫

ˇø√ÿkÕ] s¡÷. nsTT<˚dæ \ø£å\ es¡≈£î kÕj·÷ìï eT+ps¡T #˚XÊs¡T.

Á|ü‹|üø£å düuÛÑT´\T e∫ÃHê Äj·Tq ø±<äq˝Ò<äT. @&Ü~øÏ s¡÷.100 ø√f¢

es¡≈£L á |ü<∏äø±ìøÏ yÓ∫Ã+#ês¡T.

yÓ’.j·Tdt n~Ûø±s¡+ #˚|üÏºq Hê\Tπ>fi¯¢ ø±\+˝À \ø£å eT+~øÏ s¡÷.

400 ø√≥¢qT eT+ps¡T #˚XÊs¡T. <äs¡U≤düTÔ #˚düT≈£îqï 24 >∑+≥˝À¢ ì~Û

eT+ps¡T #˚XÊs¡T. dæ.j·T+. ™<ës¡ ìs¡íj·T+ ø±s¡D+>± Á|ür s√p

200 eT+~ es¡≈£î Äj·Tq ø±sê´\j·÷ìøÏ e∫Ã kÕj·T+ ø√dü+ <ääs¡U≤düTÔ

#˚düT≈£îHêïs¡T. kÕj·÷ìï dü‘·«s¡+ n+~+#˚+<äT≈£î eT+ps¡T düeTj·÷ìï

Äs¡T >∑+≥\≈£î ≈£î~+#ê\ì Ä<˚•+#ês¡T.

‘êqT õ˝≤¢\T, Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\ |üs¡´≥q\≈£î yÓ[¢q|ü⁄Œ&ÉT <äs¡U≤düTÔ\

eT+ps¡T˝À C≤|üü´+ »s¡>∑≈£î+&Ü ÄHé ˝…’Hé $<Ûëq+ Á|üy˚X¯ ô|≤º\ì

Äj·Tq Ä<˚•+#ês¡T. Bìe\¢ ... Vü≤èÁ<√>∑ X¯g∫øÏ‘·‡\T, eT÷Á‘·|æ+&Ü\

e÷]Œ&ç ‘·~‘·s¡ n‘·édüs¡ düeTj·÷˝À¢ kÕj·TeT+~+#˚+<äT≈£î M\

e⁄‘·T+<äì #ÓbÕŒs¡T. ÄHé˝…’Hé <äs¡U≤düTÔ\qT |ü]o*+∫ n|üŒÏø£|ü⁄Œ&ÉT

&çõ≥˝Ÿ dü+‘·ø£+ #˚j·÷\ì dæ.j·T+. ìs¡ísTT+#ês¡T. Äs√>∑´l |ü<∏äø£+

#˚|ü≤ºø£ düVü‰j·Tì~Ûì n+<äT˝À $©q+ #˚XÊs¡T.

yÓTs¡T|ü⁄ y˚>∑+‘√ ìs¡íj·÷\T,

n<˚ y˚>∑+‘√ neT\T

- ÄsY.¬ø


yÓ’.j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ eTTKéT+Á‹>± u≤<Ûä´‘·\T d”«ø£]+#·ø£ eTT+<äT

qT+#˚ ‘·|æ+∫q s¡+>∑+ @<Ó’Hê ™+<ä+fÒ. . . n~ ÏbÕs¡T<ä˝Ò. 2004 y˚T 14q

eTTKéT+Á‹>± ‘=*kÕ] u≤<Ûä´‘·\T d”«ø£]+#˚ eTT+<äT Òø˘eP´ n‹~∏>∑èVü≤+˝À

‘=* düMTø£åqT #˚dæ+~ ˙ÏbÕs¡T<ä\ s¡+>∑+ >∑T]+#˚. ¬s+&√ kÕØ n˝≤π>

düMTøÏå+#ês¡T. ‘·q bÕ\Hêø±\+˝À ˙ÏbÕs¡T<ä\ s¡+>±ìøÏ n‘·´+‘· ÁbÕ<Ûëq´+

Ç#êÃs¡T. eTTKéT+Á‹>± »\j·TC≤„ìøÏ |üPqT≈£îH˚ eTT+<äT ‘·*¢ »j·TeTà #Ó|æŒq

e÷≥ Ò Äj·Tq≈£î dü÷Œ¤]Ô<ëj·Tø£+>± ì*#êsTT. ªª|ü⁄*yÓ+<äT\≈£î Ïø£s¡Te⁄ rs¡TÃ

HêsTTHê. *+>±\ eT+&É\ Á|ü»\qT Ä<äTø√. Hê ø√]ø£ n<˚µµ n+≥÷ »j·TeTà ‘·q

eTqdüT˝À e÷≥qT yÓ\¢&ç+#ês¡T.

2003˝À »]|æq #ê]Á‘ê‘·àø £ 1600 øÏ.MT. bÕ<äj·÷Á‘·

(Á|üC≤Á|ükÕúq+)˝À ˙Ï ø√dü+ Á|ü»\ >∑T+&Ó\T ‘·|æ+∫q rs¡T ≈£L&Ü

yÓ’mdtqT rÁe+>± Á|üuÛ≤$‘·+ #˚dæ+~. n+<äTπø. . d”m+ ne«>±H˚

ªneTàø√dü+. . .»q+ ø√dü+µ »\j·TC≤„ìï #˚|ü≤ºs¡T. s¡÷.46 y˚\

ø√≥T¢ Ks¡TÃô|Ïº 12 ÁbÕC…≈£îº\ ìsêàD+ |üP]Ô#˚XÊs¡T. »\j·T»„+ nìï

ÁbÕ+‘ê\≈£î $düÔ]+∫+~. ‘Ó\+>±D, Ä+Á<Ûä, ™‘·Ôsê+Á<Ûä, sêj·T\d”eT. .

nìï+≤ ÁbÕC…≈£îº\T #˚|ü≤ºs¡T. ªª¬s’‘·T bı˝≤˝À¢ ˙fi¯ó¢ bÕ]‘˚ yê] ø£fi¯¢˝À

Äq+<ä+ ‘ê+&É$düTÔ+fÒ #·÷&Ü\qï< Hê ø√]ø£. . \ø£å +µµ nqï~ yÓ’j·Tdt

ìHê<ä+. |üqT\ s¡÷|ü+˝À ™qï ÁbÕC…≈£îº\˙ï |üPs¡ÔsTT´, düeTTÁ<ä+ bÕ\

e⁄‘·Tqï ˙s¡T ¬s’‘·T >∑&É|üqT ‘êøÏ‘˚H˚ yÓ’j·Tdt≈£î eTq$T#˚Ã ì»yÓTÆq »\

ìyê[.

»q+ ø√dü+ »\+

n<˚ yÓ’.j·Tdt. ìs¡+‘·s¡ ‘·|üq



yÓ’.j·Tdt. ø√]ø£ |üP]Ô>± yêdüÔes¡÷|ü+ <ë\Ãø£ eTT+<˚ Äj·Tq

<äTs¡às¡D+ bÕ\j·÷´s¡T. ø£ècÕºq~ $T>∑T\T »˝≤\qT b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT

ôV≤&é ¬s>∑T´˝Ò≥sY <ë«sê >∑+&çø√≥ ]»sê«j·TsY≈£î rdüT¬ø[¢, nø£ÿ&ÉqT+∫

ø£&É|ü, HÓ\÷¢s¡T, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢\≈£î ‘·s¡*+#ê\qï ø√]ø£ rs¡≈£î+&ÜH˚

á ˝Àø±ìï $&ç∫ô|≤ºs¡T. eT] ø=ìï HÓ\\T >∑&çùdÔ. . á Á|üÁøÏj·T≈£î

Äj·TH˚ lø±s¡+ #·TfÒºyês¡T. *+>±\ ø±\« (∫Á‘êe‹ ≈£î&çø±\«) ‘·e«ø£+

|üP]Ô ø±y=∫Ã+~. >∑+&çø√≥≈£î ø£ècÕí»˝≤\qT ‘·s¡*+∫, nø£ÿ&É qT+∫

m‹Ôb˛‘·\ |ü<∏äø£+ <ë«sê ∫Á‘êe‹ ]»sê«j·TsY≈£î ‘·s¡*+∫ *+>±\

ø±\«≈£î ˙Ïì $&ÉT<ä\ #˚j·T&Éy˚T $T–*+~.

<äXÊu≤›\T>± ô|+&ç+>˘˝À ™qï ˙ÏbÕs¡T<ä\ ÁbÕC…≈£îº\ ìsêàD≤ìï

#˚|üfÒº+<äT≈£î yÓ’j·Tdt ‘·\ô|Ïºq »\j·T»„+ \ø£å˝≤~ Á|ü»\ uÛÑ$wü´‘·TÔqT

düeT÷\+>± e÷]Ãy˚ùd düeTj·T+ düT<ä÷s¡+˝À ™+&É>±H˚ »\+

MT<äT>± »q+ eT<Ûä´≈£î yÓfi¯ó‘·÷ <äTs¡às¡D+ #Ó+<ës¡T. #Ó|æŒq Vü‰MT\qT

HÓs¡y˚s¡Ãø£b˛‘˚ ˙Ï MT<ä sê‘·\+≤s¡T.

ø±˙ yÓ’j·Tdt. . Ï sê‘·H˚ e÷¬RsÃXÊs¡T. m≥TyÓ’|ü⁄, @ ~≈£îÿ q&Éyê˝À

q&Éø£ H˚πsŒ u≤≥\T (ÁbÕC…≈£îº\T, ø±\«\T) y˚XÊs¡T. düeTTÁ<ä+ bÕ\

e⁄‘·Tqï Ïì ø=+‘Ó’Hê &çdæ |üÏº bı˝≤˝À¢ |üs¡T>∑T …‹Ô+#ê\qT≈£îHêïs¡T.

»\j·T»„+‘√ Ï sê‘·qT e÷πsÃ Á|üj·T‘êïìï yÓTT<ä\Tô|ÏºHê. .$~Û sê‘·

qT+∫ ‘·|üø√ Òø£b˛j·÷s¡T. @ ø£ècÕí qB »˝≤\ ø√düyÓTÆ‘ |ü]‘·|æ+#ês√-

Ä q~ |ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+ ˇ&ç˝ÀH˚ $>∑‘·T\j·÷´s¡T.

nqTeT‘·T\ ]ø±s¡T¶. . .

yÓ’j·Tdt eTTKéT+Á‹>± u≤<Ûä´‘·\T #˚|üÏºq ‘·sê«‘· kÕ~Û+∫q

eTs√ ]ø±s¡T¶. . . <ë<ë|ü⁄ 25 ÁbÕC…≈£îº\≈£î 120 s¡ø±\ nqTeT‘·T\

qT kÕ~Û+#·&É+. . n+<äT˝À n‘·´+‘· ø°\ø£yÓTÆq$ b˛\es¡+, yÓ*>=+&É,

<˚yê<äT\, lsê+kÕ>∑sY es¡<ä ø±\« ÁbÕC…≈£îº\T. e+X¯<Ûës¡ ù|òCŸ`1

ùdºõ-2, ‘√≥|ü*¢, ‘ê&ç|üP&ç, |ü⁄wüÿs¡+, uÛÑ÷|ü‹bÕ˝…+, eTTdüTs¡T$T*¢,

‘ês¡ø£sêeT rs¡úkÕ>∑sY, ªb˛\es¡+, >∑T+&É¢ø£eTà, yÓ*>∑\T¢, ;e÷, >∑T‘·Œ,

n©kÕ>∑sY, mkÕ‡¬sd”Œ ùdºõ2, es¡<äø±\«, <˚yê<äT, bÕ˝…

+<ë>∑T, sê*yê>∑T, ˙˝≤«sTT, eT‘·Ô&çyê>∑T, ø=eTTs¡+;Û+,

>=\¢yê>∑T, ô|<ä›yê>∑T (»>∑Hêq<Ûäb˛sY), yÓ*>=+&É, k˛eT•\

yÓTT<ä …’q ÁbÕC…≈£îº\≈£î $$<Ûä s¡ø±\ nqTeT‘·T\T e#êÃsTT.

uÛÑ÷ ùdø£s¡D˝Àq÷ Ç˝≤+Ï ]ø±s¡T¶ qyÓ÷<Ó’+~. 2004

˝À yÓTT<ä\Tô|Ïºq »\j·TC≤„ìøÏ nedüs¡yÓTÆq uÛÑ÷ùdø£s¡D

6,88,247 mø£sê\T. Ç|üŒÏ es¡≈£î <ë<ë|ü⁄ 4,76,792

mø£sê\ uÛÑ÷$T ùdø£s¡D |üPs¡ÔsTT+~.

™∫‘· $<äT´‘Y‘√ #Ós¡>∑ì eTTÁ<ä

ª™∫‘· $<äT´‘Yµ‘√ yÓ ’.j·Tdt. sê»X‚Ks¡ ¬s&ç ¶ sêh

¬s’‘ê+>∑+ô|’ #Ós¡>∑ì eTTÁ<äyXÊs¡T. ¬s’‘·T\ Hê&çì ø£∫Ã‘·+>±

|ü≥Tº≈£îHêïs¡T. |ü+C≤uŸ˝À ø±+Á¬>dt Á|üuÛÑT‘·«y˚T ™∫‘·

$<äT´‘Y Vü‰MTì neT\T #˚j·T&É+˝À $|òü\yÓTÆq nqTuÛÑe+

ø£fi¯¢ eTT+<äTHêï Äj·Tq kÕVü≤dü+ #˚XÊs¡T. á ìs¡íj·T+

|òü*‘·+>±. . ¬s’‘·T\≈£î ø=ìï Á|üjÓ÷»Hê\T #˚≈£Ls¡>±,

sê»ø°j·T+>± yÓ ’.j·Tdt.qT ‹s¡T>∑T˝Òì Hêj·T≈£îì>±

ì*|æ+~.

eTs√ ø°\ø£yÓTÆq n+X¯+. . ™∫‘· $<äT´‘Y $wüj·T+˝À Á|ü|ü+#·

u≤´+≈£î dü÷#·q\qT ‘√dæ|ü⁄#·Ã&É+. ™∫‘· $<äT´‘Y ÇùdÔ Á|üuÛÑT‘·«+ô|’

3000 qT+∫ 4000 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ es¡≈£î uÛ≤s¡+ |ü&ÉT‘·T+<äì Á|ü|ü+#·

u≤´+≈£î Á|ü‹ì<ÛäT\T yê~dü÷Ô e#êÃs¡T. yêdüÔe+ Ç+<äT≈£î _ÛqïyÓTÆq~.

eékÕj·T $<äT´‘Y <ë«sê ¬s’‘·T\ qT+∫ @≤ edü÷\j˚T´ _\T¢\ yÓTT‘·Ô+

n|üŒÏøÏ s¡÷. 436 ø√fÒ¢. . .! á yÓTT‘·Ô+ ø√˝ÀŒsTTq+‘· e÷Á‘êq sêh+

‘·\¢øÏ+<äT˝…’b˛<äqï $wüj·÷ìï yÓ’mdt >∑Ïº>± |ü≥Tº≈£îHêïs¡T.

yÓ ’.j·Tdt. |ü<ä$ #˚|üÏ ºq ‘·sê«‘· ¬s’‘·T\ $<äT´‘Y uø±sTT\

qT e÷|ò ” #˚dæ ◊<˚fi¯ ¢bÕ≥T ™∫‘· $<äT´‘Y Ç#êÃs¡T. yÓ ’.j·Tdt.

Vü≤j·÷+˝À eékÕj·T $<äT´‘Y düs ¡| ò üsê˝À HêD´‘· ‘·– ZHê,

™∫‘· $<äT´‘Y‘√ ¬s’‘·T\T dü+‘·è|æÔ|ü&É≤ìøÏ Á|ü<Ûëq ø±s¡D+. .

. y˚~Û+|ü⁄\T ˝Òø£b˛e&Éy˚Tqì $<äT´‘Y s¡+>∑ $X‚¢wü≈£î&ÉT ˇø£s¡T

n_ÛÁbÕj·T|ü&Ü¶s¡T. ¬s+&√ ø°\ø£yÓTÆq n+X¯+. . Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î

#=s¡u≤≥TqT $<äT´‘Y s¡+>∑+˝À ìyê]+#·&É+.

yÓ’.j·Tdt.n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· $<äT´‘Y s¡+>∑+ ø√dü+

Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î qT+∫ ø=‘·Ô>± s¡TD+ rdüTø√˝Ò<äì $<äT´‘YXÊK

n~Ûø±s¡T\T ù|s=ÿHêïs¡T. Bì |òü*‘·+>±H C…Héø√, &çkÕÿyéT\T Áô|’y≥T|üs¡+

ø±≈£î+&Ü Ä>±j·Tqï~ yê] uÛ≤eq. ∫e]>± ‘=$Tà~ >∑+≥\bÕ≥T

eékÕj·÷ìøÏ $<äT´‘Y düs¡|òüsê #˚j·÷\qï~ Äj·Tq dü+ø£\Œ+. á

ô|ò’\Tô|’ Äj·Tq ¬s+&√kÕ] d”m+ Á|üe÷D+ #dæq yÓ+≥H dü+‘·ø£+ ≈£L&Ü

ô|≤ºs¡T. nsTT‘˚, Bìì neT\T #˚j·÷\+fÒ eTs√ 2000 yÓT>±yê≥T¢

nedüs¡eTe⁄‘·T+<äì n~Ûø±s¡T\T n+≥THêïs¡T.

M°|”mdt˝À #˚|üÏºq 500 yÓT>±yê≥¢ ™‘·Œ‹Ô \ø£å´+ HÓs¡y˚]‘˚, ‘·q

Vü‰MTì HÓs¡y˚s¡TkÕÔqì yÓ’j·Tdt Ç°e Ò nôd+;¢ À Á|üø£Ï+#ês¡T. Çø£. . .

C…Héø√ #˚|üÏºq Ç‘·s¡ ÁbÕC…≈£îº\qT ‘·«]‘·>∑‹q |üP]Ô#˚dæ, Bìì neT\T

#˚ùdÔ, n<˚ yÓ’.j·Tdt.≈£î ì»yÓTÆq ìyê[ ne⁄‘·T+~.


- sê<Ûëø£èwüí


yÓ qTï #·÷|üì jÓ÷<ÛäT&ÉT . . . eT&ÉeT ‹|üŒì Hêj·T≈£î&ÉT . . . z≥$T

ms¡T>∑ì y˚Ts¡Tq>∑BÛs¡T&ÉT . . . Á|ü»\ Hê&ç ‘Ó*dæq yÓ’<äT´&ÉT . . . Á|ü»\ ø√dü+

nVü≤s¡Vü≤+ ÁX¯$T+#˚ Hêj·T≈£î&ÉT. ø£ÿ eTTø£ÿ˝À #ÓbÕŒ\+fÒ... ù|<ä\ bÕ*≥

<˚e⁄&ÉT. Äj·TH˚ l jÓT&ÉT>∑÷] dü+~+Ï sê»X‚Ks¡¬s&ç¶.

Ä|ü⁄Ô\≈£î, n_Ûe÷qT\≈£î Äj·Tq yÓ’.j·Tdt. n&ç–q yê]øÏ ˝Ò<äqs¡T.

q$Tàq yê]ì bıeTàqs¡T. »q+ qT+∫ m~>±s¡T. »q+ ø√dü+ ã‹ø±s¡T.

»q+ ø√düy˚T ãj·T\T<˚sês¡T. »q+ qT+∫ <ä÷s¡eTj·÷´s¡T. e÷≥˝À

dü÷Ï<äq+, q&Éø£˝À #·Ts¡T≈£î<äq+, q&É‘·˝À eTT≈£îÿdü÷Ï<äq+... Äj·Tq

kı+‘·+. kÕVü≤düy˚T Äj·Tq |ü<∏ä+.

< Û äefi ¯ eÅkÕ Ô\‘√, ‘ Ó\T> ∑ T< äq+ ™Ï º| ü& ˚ | ü+# Óø £≥T º‘√,

‘˚≥‘Ó\T>∑T qT&çø±s¡|ü⁄ |ü\T≈£î\‘√ Ä ì+&ÉT e´øÏÔ‘·«+ ø£<ä* edüTÔ+fÒ

z eT\j·Te÷s¡T‘·+ >∑T+&ÓqT #·\¢>± ‘êøÏ, Äràj·T+>± |ü\ø£]düTÔqï≥Tº

™+&˚~. eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ ¬s’‘·T ≈£î≥T+ã+˝À |ü⁄Ïºq l jÓT&ÉT>∑÷] dü+~+Ï

sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ dü«j·T+ø£èwæ‘√ nÁ>±düq+ n~Ûwæº+#ês¡T.

düs¡®Hé nk˛dæj˚TwüHé≈£î Äj·TH˚ Hêj·T≈£î&ÉT. ‘êqT ø£qTï ‘Ó]∫q »eTà\

eT&ÉT>∑T $TwüHé ÄdüŒÁ‹˝ÀH˚ Äj·Tq yÓ’<äT´&ç>± »q+ Hê&ç |ü≤ºs¡T.

eT÷&ÉT |ü<äT\T ≈£L&Ü ì+&Éì ej·TdüT‡˝À sê»ø°j·T ns¡+π>Á≥+

#˚XÊs¡T. yÓ’j·Tdt ‘·\|ü+&çq H˚‘·\‘√ ‘·\|ü&ç ì\ã&Ü¶s¡T. m+;;mdt

#·~y˚ s√E˝À¢H˚ sê»ø°j·÷\ yÓ’|ü⁄ yÓTT–Zq yÓ’.j·Tdt. 1975˝À ø£&É|ü õ˝≤¢

j·TTe»q ø±+Á¬>dt ø±s¡´<ä]Ù>± Á|ü‘·´ø£å sê»ø°j·÷˝À¢ n&ÉT>∑Tô|≤ºs¡T.

1978 nôd+;¢ mìïø£ À¢ ¬s&ç¶ ø±+Á¬>dt nuÛÑ ]ú>± Äe⁄-<ä÷&É >∑Ts¡TÔô|’ b˛°

#˚dæ »q‘ê bÕØº nuÛÑ´]ú <˚$¬s&ç¶ Hêsêj·TD¬s&ç¶ô|’ ¬>*∫ Hê&˚ sê»ø°j·T

Á|ükÕúq+˝À ‘=* $»j·÷ìï qyÓ÷<äT #˚düT≈£îHêïs¡T. ‘·sê«‘· Ç+~sê

ø±+Á¬>dt˝À #˚sês¡T. Çø£ yÓqT~]– #·÷düTø√˝Ò<äT.

1983 nôd+;¢ mìïø£˝À¢ m˙ºÄsY Á|üuÛÑ+»q+˝À eTVü‰eTVüQ˝…+<äs√

>∑&ç¶|üs¡ø£˝≤¢ ø=≥Tº≈£îb˛sTTHê 13 y˚\ yÓTC≤Øº‘√ ¬>*∫ ‘·q e´øÏÔ>∑‘·

Äø£s¡¸D m˝≤+Ï<√ sêÅcÕºìøÏ #êÏ #ÓbÕŒs¡T. 1989, 1991, 1996,

1998 ˝Àø˘düuÛÑ mìïø£˝À¢ ø£&É|ü ˝Àø˘düuÛÑ kÕúq+ qT+∫, 1978, 1983,

ì+&ÉT s¡÷|ü+ . .. ì+&Ó’q e´øÏÔ‘·«+

»q+ uÛ≤wü, j·÷dü, Á|üj·÷dü ‘Ó*dæqyê&ÉT ø±ãfÒº yÓ’.j·Tdt.qT sêh

Á|ü»\T eTH√&ÉT, eTq eT+∫ì #·÷ùdyê&Éì kı+‘·+ #˚düT≈£îHêïs¡T.

Ç+^¢wüT #·~$Hê n#·Ã‘ÓqT>∑T |ü\ø£]+|ü⁄ eT]∫b˛˝Ò<äT. ] <ës¡T\T

eTdüø£u≤s¡˝Ò<äT. |ü˝…¢Hêï, |ü#·Ãì bı˝≤\Hêï Äj·Tq≈£î ÁbÕD+. Ç&ÉT|ü⁄\

bÕj·T mùdºfÒ Ç+<äT≈£î ì<äs¡Ùq+.

&Üø£ºsY #·<äTe⁄ Ä<ÛäTìø£‘· n~›‘˚.. |ü˝…¢‘·q+ eTìwæ‘·Hêìï >∑Ïº>±

ì*|æ+~. eTìwüHêïø£ e÷s¡TŒ ™+&Ü\ì qy˚Tàyê]˝À yÓ ’j·Tdt

yÓTT<äÏyês¡T. n+<äTπø bÕ<äj·÷Á‘· ‘·qqT |üP]Ô>± e÷]Ãy˚dæ+<äì

n+≥T+&˚yês¡T. n+‘·≈£îeTT+<äT yÓ’j·Tdt Äy˚X¯|üs¡T&ç>±H˚ ‘Ó\TdüT. bÕ\

Hê |ü>±Z\T #˚‹ø£+<ëø£ VüQ+<ë‘·HêìøÏ ∫s¡THêe÷ nj·÷´s¡T. ‘êqT

eT+∫ nqT≈£îqï |üìì #˚ùd+<äT≈£î m+‘·Ï ÁX¯eTHÓ’Hê ˝…ø£ÿ#˚j·Tì‘·qy˚T

»\j·T»„+˝≤+Ï ô|<ä› |üqT\≈£î yÓqTï<äqTï>± ì*∫+~. 30 @fi¢≈£î ô|’>±

»q+ eT<Ûä´ q&ÉTdüTÔqï yÓ’j·Tdt≈£î ‘Ó*j·Tì~ $düT>∑T.

z≥$T ms¡T>∑ì @¬ø’ø£ H˚‘·

ø£&É|ü >∑&É¶ô|’ |ü⁄Ïºq yÓ’.j·Tdt. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|ü»\πø eTT<äT› _&É¶>±

m~>±s¡T. Äj·Tq 1949 E˝…’ 8q »eTà\eT&ÉT>∑T˝Àì Å¬ø’düÔe $TwüqØ

ÄdüŒÁ‹˝À ø£qTï ‘Ó]#ês¡T. yÓ’mdt sêC≤¬s&ç¶, »j·TeTà\≈£î Äj·Tq ¬s+&√

≈£îe÷s¡T&ÉT. Ä~ qT+N Á|ü»\‘√ eTy˚Tø£yÓTÆq ≈£î≥T+ãeT~. Á|ü»\

qT ø£\Tdü÷Ô, Á|ü»\ düeTdü´\qT ‘Ó\TdüT≈£î+≥÷H˚ yÓ’mdt ô|]>±s¡T.

|ü⁄*yÓ+<äT\˝À, ø£sêí≥ø£ Àì ãfi≤¢]˝À 10e ‘·s¡>∑‹ es¡≈£î, $»j·Tyê&É À

Ç+≥Øà&çj·TŸ #·~yês¡T. ø£sêí≥ø£˝Àì >∑T\“sêZ˝À m+;;mdt #·~yês¡T.

n|ü&˚ Äj·Tq $<ë´]ú dü+|òüT Hêj·T≈£î&ç>± |üì#˚XÊs¡T. ‹s¡T|ü‹˝Àì

mdtM yÓT&çø£˝Ÿ ø±˝ÒJ˝À Vü≤Ödt düs¡®Hé #˚XÊs¡T. n|ü&ÉT ≈£L&Ü Vü≤Ödt

1985, 1999, 2004, 2009 mìïø£˝À¢ |ü⁄*yÓ+<äT\ XÊdüqdüuÛÑ kÕúq+

qT+∫ $»j·T+ kÕ~Û+∫ Á|ü‘·´ø£å mìïø£˝À¢ z≥$T ms¡T>∑ì H˚‘·>± ø°]Ô

>∑&ç+#ês¡T. 1980 ∫e] qT+∫ 1983 »qe] yÓTT<äÏ yês¡+ es¡≈£L

sêh eT+Á‹es¡Z+˝À düVü‰j·T, πø_HÓŸ eT+Á‹ Vü≤À<ë˝À Á>±MTD≤_Ûeè~∆,

m¬ø‡ÌCŸ, $<ë´ XÊK\qT ìs¡«Væ≤+#ês¡T.

1983-85 eT<Ûä´ yÓTT<äÏkÕ], 1998-2000 eT<Ûä´ ø±\+˝À

¬s+&√kÕ] |”d”d” n<Ûä´≈£åî&ÉT>±, 1985˝À d”m©Œ ™|üH˚‘·>±, 1998-

2003 eT<Ûä´ ø±\+˝À d”m©Œ H˚‘·>± yÓ’.j·Tdt. |üì#˚XÊs¡T.

$q÷‘·ï+ Ä Á|üC≤Á|ükÕúq+

‘Ó\T>∑T<˚X¯+ es¡Tdü $»j·÷\‘√ 2003 HêÏøÏ ø±+Á ¬>dt

˙s¡dæ+∫+~. es¡Tdü ø£s¡Te⁄\‘√ Á|üC≤˙ø£+ $\$\˝≤&ÉT‘√+~. n<˚



düeTj·T+˝À $|üø£åH‘·>± ™qï yÓ’.j·Tdt. z $q÷‘·ïyÓTÆq, kÕVü≤k˛ù|‘·yÓTÆq

ìs¡íj·T+ rdüT≈£îHêïs¡T. n~... ªÁ|üC≤Á|ükÕúq+µ. Á|ü»˝À¢øÏ Á|ükÕúq+.

Á|ü»˝À¢øÏ dü«j·T+>± yÓ[¢.. Á|üC≤ düeTdü´\qT ‘Ó\TdüT≈£îH˚+<äT≈£î #˚|üÏºq

ø±*q&Éø£ Á|üj·÷D+. mÁs¡Ï m+&É\qT m~]+∫... eTÏº<ë]˝À, &=+ø£

s√&ÉT¶ À, ‘ês¡T s√&ÉT¶ô|’... |ü+#Ó _–+∫, ‘·\bÕ>± ø£Ïº Äj·Tq eTT+<äT≈£î

ø£<äT\T‘·T+fÒ n&ÉT>∑&ÉT>∑THê »q ˙sê»Hê˝Ò.

ø£s¡Te⁄‘√ <Óã“‹qï ÁbÕ+‘ê˝À¢ $düÔè‘·+>± #˚|üÏºq á bÕ<äj·÷Á‘·

2004 mìïø£˝À¢ ø±+Á¬>dt≈£î $»j·÷ìï #˚≈£L]Ã+~. á j·÷Á‘·˝À 68

s√E\bÕ≥T 11 õ˝≤¢\ |ü]~Û˝Àì 1470 øÏ˝ÀMT≥s¡T¢ n$ÁXÊ+‘·+>±

ø±*q&Éø£q |üj·Tì+#ês¡T. á j·÷Á‘·≈£î Á|ü»\ qT+∫ n|üPs¡« düŒ+<äq

\_Û+∫+~.

Á|ükÕúq+ »]–q rs¡T . ..

‘=*yês¡+: 2003 @Á|æ˝Ÿ 9 qT+∫15 es¡≈£L s¡+>±¬s&ç¶, yÓT<äø˘

õ˝≤¢˝À¢ 159 øÏ.MT. ¬s+&√yês¡+: @Á|æ˝Ÿ 16 qT+∫ 22 es¡≈£L

yÓT<äø˘, ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢˝À 160 øÏ.MT. eT÷&√yês¡+: @Á|æ˝Ÿ

23 qT+∫ 29 es¡≈£L ìC≤e÷u≤<é, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢˝À¢ 181 øÏ.MT.

Hê\T>√ yês¡+: @Á|æ Ÿ 30 qT+∫ yT 6 es¡≈£L ø£Ø+q>∑sY, es¡+>∑ Ÿ,

KeTà+ õ˝≤¢˝À¢ 170 øÏ.MT. ◊<√ yês¡+ : y˚T 7 qT+∫ 13 es¡≈£L

KeTà+, |ü•ÃeT>√<ëe] õ˝≤¢˝À¢ 166 øÏ.MT. Äs√ yês¡+ : y˚T 14

qT+∫ y˚T 29 es¡≈£L ™uÛÑj·T>√<ëe] õ˝≤¢˝À¢ 103 øÏ.MT. @&√

yês¡+: y˚T 21 qT+∫ 27 eø£≈£L ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢˝À¢ 95 øÏ.MT

mì$T<√ yês¡+ : y˚T 28 qT+∫ pHé 3 es¡≈£L ‘·÷s¡TŒ>√<ëe],

$XÊK õ˝≤¢˝À¢ 156.5 øÏ.MT. ‘=$Tà<√ yês¡+ : pHé 4 qT+∫ 10

es¡≈£L $»j·Tq>∑s¡+, lø±≈£îfi¯+ õ˝≤¢˝À¢ 166 øÏ.MT. |ü<√ yês¡+ :

pHé 11 qT+∫ 15 es¡≈£L lø±≈£îfi¯+ õ˝≤¢˝À 114 øÏ.MT.

eT+&ÉTf…+&É ôd’‘·+ ˝…ø£ÿ#˚j·T≈£î+&Ü 56 nôd+;¢ ìjÓ÷»ø£esêZ\

|ü]~Û˝À 1470 øÏ.MT. bÕ<äj·÷Á‘· $»j·Te+‘·+>± |üP]Ô #˚XÊs¡T.

2004˝À »]–q mìïø£˝ nq+‘·s¡+ y˚T HÓ\˝À eTTKéT+Á‹ nsTT


ù|s¡T : jÓT&ÉT>∑÷] dü+~+Ï sê»X‚Ks¡¬s&ç¶

1949, p˝…’ 8q yÓ’.j·Tdt. sêC≤¬s&ç¶, »j·TeTà <ä+|ü‘·T\≈£î

ø£&É|ü õ˝≤¢ »eTà\eT&ÉT>∑T˝Àì ÁøÏdæºj·THé $TwüqØ ÄdüT|üÁ‹˝À

sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ »ìà+#ês¡T.

$<ëúÛ≤´dü+ : |ü⁄*yÓ+<äT\, ãfi≤¢], $»j·Tyê&É, >∑T\“sêZ

$»j·Tyê&É \jÓ÷˝≤ ø£fi≤XÊ\˝À |”j·T÷d”, ø£sêí≥ø£˝Àì

>∑T˝≤“sêZ À m+;;mdt #·~yês¡T. mdt.$. yÓT&çø£ Ÿ ø£fi≤XÊ\˝À Vü≤Ödt

düs¡®Hé #˚XÊs¡T. n|ü&ÉT Vü≤Ödt düs¡®Hé‡ nk˛dæj˚TwüHé n<Ûä´≈£åî&ÉT.

‘=*ø=\Te⁄ : »eTà\eT&ÉT>∑T ÄdüŒÁ‹˝À y˚Tq‘·Ô s¡‘·ïeTà e<ä› yÓ’<äT´&ç>±

•ø£åD

ø=~›ø±\+ »eTà\eT&ÉT>∑T $TwüHé ÄdüŒÁ‹˝À yÓT&çø£˝Ÿ Ä|ò”düsY>±

|üì#˚XÊs¡T. 1973˝À ‘·+Á&ç ù|]≥ |ü⁄*yÓ+<äT\˝À 70 |ü&Éø£\

ÄdüT|üÁ‹ ì]à+#ês¡T. Hê\Tπ>fi¯ófl yÓ’<ä´ùde\T n+~+#ês¡T.

$yêVü≤+ : 1972 |òæÁãe] 9q dæ+Vü‰Á~|ü⁄s¡+ eT+&É\+ n+ø±fi¯eTà

>∑÷&É÷s¡T≈£î #Ó+~q b˛#·+¬s&ç ¶ sêe÷qTE\¬s&ç¶ ≈£îe÷¬s’

$»j·T\øÏå à‘√...

dü+‘êq+: »>∑H√àVü≤Hé¬s&ç¶, wü]à\

$XÊ«dü+ : yÓ’.j·Tdt. ‘ê‘· Vü≤j·÷+˝ÀH˚ Äj·Tq ≈£î≥T+ã+ Å¬ø’düÔe+

|ü⁄#·TÃ≈£î+~. Væ≤+<ä÷eT‘·+ô|’Hê yÓ’mdt≈£î nbÕs¡ $XÊ«dü+ ™+~.

sê»ø°j·T+... |ü<äe⁄\T...

1975˝À sê»ø°j·T s¡+>∑Á|üy˚X¯+

1978˝À myÓTà˝Ò´>± ‘=*kÕ] mìïø£

1981˝À n+»j·T´ eT+Á‹es¡Z+˝À Á>±MTD≤_Ûeè~∆ eT+Á‹>±

u≤<Ûä´‘·\T

m¬ø’ ‡CŸ XÊK, $<ë´ XÊK, yÓ’<ä´ Äs√>∑´ XÊU≤ eT+Á‹ $~Û

ìs¡«Vü≤D

¬s+&ÉTkÕs¡T¢ d”m©Œ H˚‘·>± $<ÛäT\T

1978 qT+∫ 2009 <ëø±... Äs¡TkÕs¡T¢ XÊdüqdüuÛÑT´&ç>±

$»j·T+

1989, 1991, 1996, 1998 bÕs¡¢yÓT+≥T mìïø£˝À¢ es¡Tdü

$»j·÷\T.

2004 y˚T 14q eTTKéT+Á‹>± ‘=*kÕ] |ü<äM u≤<Ûä´‘·\T

2009 y˚T 20q eTTKéT+Á‹ ¬s+&√kÕ] Á|üe÷D d”«ø±s¡+

yÓTT<äÀ¢ ø£eT÷´ìdtº uÛ≤yê\ |ü≥¢ Äø£]¸‘·T\T. 1978˝À ø±+Á¬>dt

(ÄsY)˝À |üì#XÊs¡T. |ü⁄*yÓ+<äT\ qT+∫ 29 @fi¢ ej·TdüT˝ÀH

nôd+;¢øÏ mìïø£j·÷´s¡T.

33 @fi¯¢ ÁbÕj·T+˝ÀH˚ |”d”d” H˚‘·>± u≤<Ûä´‘·\ d”«ø±s¡+. 1983-

85, 1998-2000 eT<Ûä´ sêh ø±+Á¬>dt (|”d”d”) kÕs¡~Û>±

™Hêïs¡T. 1999 qT+∫ 2004 es¡≈£î sêh nôd+;¢˝À Á|ü‹|üø£å

H˚‘·.

sêj·T\d”eT ˙Ï dü+øå√uÛÑ ìyês¡D≈£î myÓTà˝Ò´\‘√ ø£*dæ

neTs¡D ìs¡Vü‰s¡Bø£å #˚|ü≤ºs¡T. nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢ ˝ÒbÕøÏå

qT+∫ ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢ b˛‹¬s&ç¶bÕ&ÉT es¡≈£î bÕ<äj·÷Á‘·

#˚XÊs¡T.

Ä>∑düTº 2000˝À Á|ü‹|üø£å H˚‘·>± ™qï|ü&ÉT $<äT´‘Y #êØ®\

ô|+|ü⁄q≈£î ìs¡düq>± ‘·q düVü≤#·s¡ XÊdüqdüuÛÑT´\‘√ ø£*dæ 14

s√E\T ìs¡Vü‰s¡Bø£å #˚dæ dü+#·\q+ düèwæº+#ês¡T.

2003˝À eT+&ÉTy˚dü$˝À s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢ #˚yÓfi¯¢ qT+∫

lø±≈£îfi¯+ õ˝≤¢ Ç#êÃI|ü⁄s¡+ es¡≈£î düTe÷s¡T>± 1,400

øÏ˝ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡+ ¬s+&ÉT HÓ\\≈£î ô|’>± bÕ<äj·÷Á‘· #˚XÊs¡T.

n<˚ ø±+Á¬>dt bÕØºøÏ n~Ûø±s¡+ Ç∫Ã+~.

2004 yT 14q sêh eTTKéT+Á‹>± u≤<Ûä ‘·\T d”«ø£]+#ês¡T.

¬s’‘·T\≈£î ™∫‘· $<äT´‘Y _\T¢ô|’ yÓTT<äÏ dü+‘·ø£+ #˚XÊs¡T.

14 eT+~ ø±+Á¬>dt eTTKéT+Á‘·T\T |üì#˚j·T>±, ø±düT

ÁãVü≤àq+<ä¬s&ç¶, »\>∑+ yÓ+>∑fi¯sêe⁄\ ‘·sê«‘· Hê\Tπ>fi¯¢≈£î ô|’>±

eTTKéT+Á‹ |ü<ä$˝À ™qï ø±+Á¬>dt H˚‘·>± >∑T]Ô+|ü⁄ bı+<ës¡T.

¬s+&ÉekÕ] sêh eTTKéT+Á‹ u≤<Ûä´‘·\T #˚|üÏºq yÓTT<äÏ

ø±+Á¬>dt H‘·>± ]ø±s¡T¶ düèwæº+#ês¡T. sêh+˝À |ü<ä$˝À ™+&É>±

eTs¡DÏ+∫q yÓTT<äÏ eTTKéT+Á‹ ≈£L&Ü Äj·TH˚.

yÓ’<äT´&Ó’q yÓ’.j·Tdt. ù|<ä\ ø√dü+ ªÄs√>∑´lµ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

2009, ôdô|º+ãsY 2q |ü˝… ¢u≤≥˝À uÛ≤>∑+>± s¡#· Ãã+&É

düe÷y˚XÊ˝À¢ bÕ˝§Zq&ÜìøÏ ™<äj·T+ 8 >∑+≥\≈£î ôV’≤<äsêu≤<é

qT+∫ ôV≤*ø±º|üsY˝À ãj·T\T<˚sês¡T. >∑+≥ ‘·sê«‘· Äj·Tq

Á|üj·TDÏdüTÔqï ôV≤*ø±º|üsY Ä#·÷ø° ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛sTT+~.

2009, ôdô|º+ãsY 2q sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ Äj·Tq‘√ bÕ≥T ™qï eTs√

q\T>∑Ts¡T ôV≤*ø±º|üsY Á|üe÷<ä+˝À ø£qTïeT÷XÊs¡T.

Jeq |ü<∏ä+



sê»ø°j·T J$‘·+˝À n‘·T´qï‘· •Ksêìï n~Ûs√Væ≤+#ês¡T. ˇø£|ü&ÉT

ˇø£ÿ s¡÷bÕsTT |ò”E rdüT≈£îì ªs¡÷bÕsTT &Üø£ºsYµ>± ù|s=+~q yÓ’mdt...

eTTKéT+Á‹>± e÷] Ä ˇø£ÿ s¡÷bÕsTT ≈£L&Ü rdüTø√≈£î+&Ü ¬s’‘·T\≈£î

$<äT´‘·TÔ n+~+#ês¡T. ø£s¡Te⁄ ø£cÕº\≈£î ÁbÕC…≈£îº˝Ò |ü]cÕÿs¡eTì ‘·\∫

ª»\j·T»„+µ #˚|ü≤ºs¡T. Ä ◊<˚fi¯ó¢ #˚dæq ndüe÷q Á|üC≤ùde≈£î |òü*‘·+>±

2009˝À »]–q mìïø£˝À¢ ≈£L&Ü Á|ü»\T Äj·Tqπø |ü≥º+ø£≤ºs¡T.

eTTKéT+Á‹>± sêJyé |ü˝…¢u≤≥ (2004)

n~Ûø±s¡+ #|ü≤ºø£ ≈£L&Ü yÓ’.j·Tdt Á|ü»\≈£î #s¡Te ø±e&ÜìøÏ j·÷Á‘·\

qT ø=qkÕ–+#ês¡T. Á|üC≤düeTdü´\T dü«j·T+>± ns¡ú+ #˚düTø√e&ÜìøÏ

pHé 13, 2004˝À ªsêJyé |ü˝…¢u≤≥µ ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ lø±s¡+ #˚≤ºs¡T.

düTe÷s¡T 40 y˚\ $q‘·T\qT n+<äT˝À d”«ø£]+#ês¡T.

sêJyé q>∑s¡ u≤≥ (2005)

|ü˝…¢u≤≥ nq+‘·s¡+ ôdô|º+ãs¡T1, 2005 qT+∫ q>∑s¡u≤≥ yÓTT<ä\T

ô|≤ºs¡T. |ü≥ºD ÁbÕ+‘· Á|ü»\ ø£wüºqcÕº\T H˚s¡T>± ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ

q>∑s¡u≤≥qT yÓ’.j·Tdt. y˚~ø£>± #˚düT≈£îHêïs¡T.

s¡#·Ãã+&É (2009)

¬s+&√kÕ] n~Ûø±s¡+ #˚|ü≤ºø£ Á|üC≤$q‘·T\qT dü«j·T+>± $q&ÜìøÏ

‘êC≤>± s¡#·Ãã+&É ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ Hê+~ |ü*øÏq eTTKéT+Á‹

ôdô|º+ãsY 2e ‘˚B ™<äj·T+ ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢≈£î ôV≤*ø±|üºsY˝À ãj·T\

T<˚sês¡T. Ä ôV≤*ø±|üºsY Á|üe÷<ëìøÏ >∑Ts¡e&É+‘√ yÓ’.j·Tdt. <äTs¡às¡D+

bÕ\j·÷´s¡T.

sê»ø°j·T jÓ÷<ÛäT&ÉT

‘Ó\T>∑T<˚XÊìï z&ç+#˚+<äT≈£î yÓ’mdt 2004˝À $T–*q nìï bÕØº\

qT @ø£+ #˚XÊs¡T. ◊<˚fi¯¢ ‘·sê«‘· ny˚ bÕØº\T ‘Ó\T>∑T<˚X¯+‘√ ø£*XÊsTT.

nsTTHê... yÓ’mdtqT z&ç+#· Òø£b˛j·÷sTT. 2004˝À, 2009˝À ¬>*∫+~

ø±+Á¬>dt! ø±˙... ¬>*|æ+∫+~ yÓ’mdt!

◊<˚fi¯¢˝À ndüeTà‹ nqï<˚ ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæ, m<äT¬s’q nìï düeTdü´\qT

‘·q<Ó’q XË’*˝À |ü]wüÿ]+∫... ªsê»ø°j·T #·<äs¡+>∑+µ˝À ‘·qqT $T+∫q

jÓ÷<ÛäT&ÉT Ò&Éì ìs¡÷|æ+#·T≈£îHêïs¡T. e#˚Ã ◊<˚fi¯¢˝À n~Ûø±sêìï düTdæús¡+

#˚düT≈£îH˚+<äT≈£î ‘=* ◊<˚fi¯¢˝ÀH˚ Äj·Tq #·s¡´\T rdüT≈£îHêïs¡T. ™∫‘·,

$<äT´‘·TÔ, »\j·T»„+, ô|q¸qT¢, |üø±ÿ Çfi¯ó¢, Äs√>∑´l, 108, bÕe˝≤e&û¶,

|ò”E\ Ø Ç+ãsY‡yÓT+Ÿ... Ç˝≤ ø£ÿfÒ$TÏ! Á|ü‹ |ü<∏äø£+ Äj·TqqT »q

kÕe÷Hê´ìøÏ #˚s¡Te #˚dæ+~. Çe˙ï Äj·Tq≈£î ‹s¡T>∑T˝Òì $»j·÷ìï

kı+‘·+ #˚XÊsTT. n+‘·˝ÀH˚... nqTø√ì $<Ûä+>± nq+‘· ˝Àø±\≈£î

yÓ[flb˛j·÷s¡T. Äj·Tq ã\+ »q+. Äj·Tq ã\V”≤q‘· »q+. »q

ã\+‘√H˚ m~>±s¡T. »Hêìï ø£*dæ rsê\H˚ ã\V”≤q‘·‘√H˚ yÓfi≤¢s¡T.

ùdïVü‰ìøÏ ∫s¡THêe÷ MRs. yÓ’.j·Tdt., RøM|” n+≥÷ uÛÖ‹ø£+>±

Ç<ä›s¡THêï... yê]<ä›] Ä‘·à ˇø£fÒ. $<ë´]∆ <äX¯˝À ùdïVæ≤‘·T\T>± e÷]

q Ms¡T Jeq Á|ükÕúq+˝À ≈£L&Ü ø£*dæyÓT*dæ n&ÉT>∑T\T y˚XÊs¡T. ˇø£]

ø√dü+ ˇø£s¡T ‘ê´>∑+ #˚dü÷Ô, ˇø£] nuÛÑT´qï‹øÏ eTs=ø£s¡T bÕ≥T |ü&ÉT‘·÷

$&ÉBj·T˝Òì ùdïVü≤ã+<Ûä+‘√ eTT+<äT¬ø[¢q #·]Á‘· M]~.

¬øM|”˝Òì yÓ’.j·Tdt.ì Væ≤+#·≥+ ø£wüº+

yÓ’.j·Tdt.J$‘·+˝À Rø$|” ˝Òì n<Ûë´j·T+ Væ≤+#·&É+ ø£wüº+. Äs¡e

<äX¯ø£+˝À yÓTT>∑Z ‘=&ç–q yê] ùdïVü≤+ yÓ’.j·Tdt. eTs¡D+ <ëø± #Ó≈£îÿ

#Ó<äs¡≈£î+&Ü kÕ–+~. ø£&É|ü õ˝≤¢˝Àì |ü⁄*yÓ+<äT\≈£î #Ó+~q yÓ’.mdt.

sê»X‚Ks¡¬s&ç¶, ø£ècÕí õ˝≤¢ n+bÕ|ü⁄sêìøÏ #Ó+~q Rø.M.|”. sêeT#·+Á<äsêe⁄

‘=*kÕ]>± ø£\TdüT≈£îqï~ b¥s¡T>∑T sêhyÓTÆq ø£sêí≥ø£˝À... >∑T\“sêZ yÓ’<ä´

ø£fi≤XÊ˝˝À ;C≤\T |ü&çq yê] ùdïVü≤+ Ä ‘·s¡Tyê‘· Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚X`˝Àq÷

|ü]&ÛÉ$*¢+~. q\uÛ…’ @fi¯ó¢>± sê»ø°j·÷˝À¢ n&ÉT>∑&ÉT>∑THê |üs¡düas¡+ yÓqï+Ï

kÕ–q á $TÁ‘·<ä«j·T+ &ç<äT&ÉT≈£î\ìï+Ï˙ ø£*dæø£≥Tº>± n~Û>∑$T+∫+~.

yÓ’.j·Tdt.‘=\T‘· @ n+X¯yÓTÆHê ªø±´|tdüºHéµ‘√H˚ e÷≤¢&˚yês¡T.

#·]Ã+#˚yês¡T... (sêeT#·+Á<äsêe⁄ #·<äTe⁄≈£îH˚ s√E˝À¢H˚ KØ<Ó’q ªø±´|tdüºHéµ

dæ>∑¬s` ø±˝ÒÃyês¡T... <ëH˚ï Äj·Tq HêeT<Û˚j·T+>± yÓ’.mdt e÷RsÃXÊs¡T).

RøM|” ≈£L&Ü ‘êqTqï<˚ sê»X‚KsY ø√düy˚Tqqï≥T¢>± eéVü≤]dü÷Ô e#êÃs¡T.

eTTô|ò’a ◊<˚fi¯¢ øÏ+<äfÒ k¥+‘· ] qT+∫ ôV’≤<äsêu≤<é≈£î ‘·s¡* e∫Ãq RøM|”

yÓ’mdt≈£î ∫e]<ëø± #˚<√&ÉTyê<√&ÉT>± ™Hêïs¡T.

ªRøM|” Hê Ä‘·àµ

>∑T\“sêZ yÓ’<ä´ ø£fi≤XÊ\˝À yÓ’.mdt 1964- 65 u≤´#Y $<ë´]∆>±

#˚]‘˚, sêeT#·+Á<äsêe⁄ Ä eTs¡TdüÏ dü+e‘·‡s¡+ yÓ’<ä´$<ä´˝À #˚sês¡T.

d”ìj·TsY nH˚ uÛÒwü»+ @ e÷Á‘·+ ˝Ò≈£î+&Ü ø£*$&ç>± n+<ä]‘√ ø£*dæ

b˛j˚T eTqdüÔ‘·«+ >∑\ yÓ’.mdt.≈£î ¬ø.$.|æ düVü≤»+>±H˚ <ä>∑Zs¡j·÷´s¡T.

¬ø.$.|æ $TÁ‘·T\‘√ >∑&ÉT|ü⁄‘·÷ @ ns¡úsêÁ‹ø√ ìÁ<ä b˛sTT ™<äj·T+

n\dü´+>± 11 >∑+≥\≈£î ˝Òe&É+ n\yê≥T. yÓ’.mdt n+<äT≈£î

|üP]Ô>± e´‹Rsø£+ |ü>∑\+‘ê $TÁ‘·T\‘√ m+‘· ‹]–Hê sêÁ‹ 8 >∑+≥\

¬øM|”‘√

40 @fi¯¢

ÁbÕD

ùdïVü≤+

j˚T´≥|üaÏøÏ ‘·q s¡÷+˝À #·<äTe⁄˝À eTTì–b˛j˚T yês¡T. ¬ø.$.|æ‘√ ™+&˚

yê]ì m|ü⁄&É÷ ª‹]R> u≤´#Yµ n˙, yÓ’.mdt‘√ ™+&˚ yê]ì ª#·~y˚ u≤´#Yµ

n˙ |æ*#˚ yês¡T. yÓ’.mdt ìØí‘· ø±\+˝ÀH˚ yÓT&çdæHé |üP]Ô #˚ùdÔ ¬ø.$.|æ

&Üø£¶sY |ü≤º |ü⁄#·TÃø√e&ÜìøÏ #ê˝≤ ø±\+ |üÏº+~.

¬ø.$.|æ y˚s¡T, H˚qT y˚s¡T ø±<äT, Äj·Tq‘√ e÷≤¢&ç‘˚ Hê‘√ e÷≤¢&çqfÒ¢,

nj·Tq ™+fÒ H˚qTqïfÒ¢... nì yÓ’.mdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ |ü\T dü+<äsê“˝À¢

nH˚yês¡T. Bìï ãÏº yê] ùdïVü≤+ m+‘· >±&ÛÉyÓTÆ+<√ ‘Ó\Tk˛Ô+~. ø±+Á¬>dt˝À

bÕØº |üs¡+>± »]R> nìï ø°\ø£ düe÷y˚XÊ\≈£L ¬ø.$.|æ yÓ’.mdt Á|ü‹ì~Û>±

Vü‰»s¡j·÷´s¡T. ¬ø.$.|æ ‘·q≈£î m+‘· ø±e*‡q yê&Ó’+B #Ó|üa&ÜìøÏ yÓ’.mdt

m|ü⁄&É÷ yÓqTø±&É˝Ò<äT. n~ÛcÕºq esêZìøÏ ¬ø.$.|æô|’ –≥ºì yês¡T |òæsê´<äT

#˚dæq|ü⁄&ÉT ≈£L&Ü Äj·Tq yÓqøÏÿ ‘·>∑Z˝Ò<äT. Çø£kÕ] ªª¬ø.$.|æì ãj·T≥≈£î

|ü+|æ‘˚ eTì<ä›s¡+ e÷≤¢&ÉT≈£î+<ë+µµ nì #ÓHêï¬s&ç¶ #˚dæq Á|ü‹bÕ<äqqT

yÓ’.mdt ‘√dæ |ü⁄#·TÃ‘·÷ ªª¬ø.$.|æ Hê Ä‘·à... Äj·Tq Hê‘√H˚ ™+≤&ÉT...

e÷ eT<Ûä´ <ë|ü]ø±\T ˝Òe⁄µµ nì ≈£î+&Éã<ä›\T ø=≤ºs¡T.

- yÓ’. düs√»


Äj·Tq »q H˚‘·. yê]πø+ ø±yê˝À Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. Á|ü»\

düeTdü´\T Äj·Tq≈£î ‘Ó\TdüT. yêÏì m˝≤ rsêÃ˝À ≈£L&Ü Äj·Tq≈£î

‘Ó\TdüT. n+<äTπø. . . n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq yÓ+≥H˚ yêÏô|’H˚ <äèwæº

kÕ]+#ês¡T. Á|üC≤ dü+πøåeTy˚T XÊ«dü>± |ü]bÕ\q kÕ–+#ês¡T.

ns¡ø=s¡>± |ü<∏äø±\qT neT\T #j·T&É+ ø±≈£î+&Ü. . . dü+‘·è|æÔ kÕúsTT˝À

n+<ä]ø° n˙ï Çyê«\H˚ dü+ø£\Œ+‘√ Äj·Tq eTT+<äT≈£î kÕ>±s¡T.

»q+‘√ eTy˚Tø£eTj˚T´+<äT≈£î. . . yê] <ä>∑Zs¡øÏ yÓfi¯ó‘·÷H˚ Äj·Tq ∫e]

XÊ«dü $&ç#ês¡T. Äj·TH˚ yÓ’.j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶.

™∫‘· $<äT´‘Y ô|ò’\Tô|’ ‘=* dü+‘·ø£+

Á|ü»\ düeTdü´\qT |üP]ÔkÕúsTT˝À ‘Ó\TdüT≈£îH˚+<äT≈£î Äπsfi¯ ¢

øÏ+<ä≥ Äj·Tq ªÁ|üC≤ Á|ükÕúq+µ ù|]≥ bÕ<äj·÷Á‘· #˚|ü≤ºs¡T. sêh

yê´|üÔ+>± 1400 øÏ˝ÀMT≥s¡T¢ ø±*q&Éø£q ‹]– Á|ü»\ Çã“+<äT\

qT ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T. n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq ‘=* s√E qT+#˚ yêÏì

HÓs¡y˚πsÃ+<äT≈£î, Á|ü»\ dü+πøåe÷ìøÏ Äj·Tq mH√ï ø±s¡´Áø£e÷\T

#˚|ü≤ºs¡T. eTTK´eT+Á‹>± Á|üe÷D d”«ø±s¡+ #˚dæq ‘=*s√CÒ ™∫‘·

$<äT´‘·TÔ, $<äT´‘·TÔ ãø±sTT\ e÷|ò”ô|’ dü+‘·ø£+ #˚XÊs¡T. ‘=$Tà<˚fi¯¢bÕ≥T

ø£s¡Te⁄‘√ n‘· ≤≈£î‘·\yÓTÆq ¬s’‘·qï\≈£î nuÛÑj·TVü≤düÔ+ n+~+#ês¡T. kÕ>∑T

#˚düTø√e&É+˝À ¬s’‘·qï\≈£î @e÷Á‘·+ uÛ≤s¡+ ø£*Œ+#·≈£L&É<äH˚ ™<˚›X¯+‘√

™∫‘· $<äT´‘·TÔqT n+~+#·&Éy˚T ø±≈£î+&Ü $<äT´‘·TÔ ãø±sTT\q÷ e÷|ò”

#˚XÊs¡T. Á|ü<Ûëì e´‹πsøÏ+∫Hê. . . n~ÛH˚Á‹ k˛ìj·÷ yê]+∫Hê á

|ü<∏äø±ìï Á|üy˚X¯ô|Ïº @&ÉT >∑+≥\bÕ≥T ™∫‘· $<äT´‘·TÔqT n+~+#ês¡T.

n+‘˚Hê. . ¬s+&√kÕ] n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· ‘=$Tà~ >∑+≥\

bÕ≥T ÇkÕÔeT+≥÷ mìïø£\ eTT+<äT Vü‰MT Ç∫Ã. . . eT∞¢ n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ

e∫Ãq ‘·sê«‘· <ëìô|’H dü+‘·ø£+ #XÊs¡T ≈£L&Ü. n|üŒÏπø e&û¶ yê´bÕs¡T\

s¡TDuÛ≤s¡+‘√ Ä‘·àVü≤‘·´\≈£î bÕ\Œ&ÉT‘·Tqï ¬s’‘·qï\qT Ä<äT≈£îH˚+<äT≈£î

#·≤º˝À¢ e÷s¡TŒ\T #˚XÊs¡T. e&û¶\ô|’ e÷s¡À]j·÷ìï $~Û+#ês¡T.

¬s’‘·qï\ ø√dü+ »\j·T»„+

‘=$Tà<˚fi¯¢ ø£s¡Te⁄ H˚]Œq bÕsƒê\‘√H˚ Äj·Tq »\j·TC≤„ìøÏ lø±s¡+

#·T≤ºs¡T. düeTTÁ<ä+˝ÀøÏ eè<∏ë>± b˛‘·Tqï fi¢qT &çdæ |üÏº ]»sê«j·Ts¡¢ À

ì*|æ‘˚ ø£s¡Te⁄ düeTj·T+˝À ¬s’‘·qï\qT Ä<äTø√e#·ÃH˚ ™<˚›X¯+‘√ y˚\

ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\‘√ ÁbÕC…≈£îº\ ìsêàD≤ìï #˚|ü≤ºs¡T. <äX¯\yêØ>±

<ëìì $düÔ]+∫. . . \ø£å ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ e´j·T+‘√ 81 ÁbÕC…≈£îº\qT

ì]à+∫ ø√Ï mø£sê\≈£î s¡+~+#ê\H \ø£å +‘√ sêhyê´|üÔ+>± ÁbÕC…≈£îº\

ìsêàD≤ìøÏ q&ÉT+ø£≤ºs¡T. bÕ‹πøfió¢>± mø£ÿ&É ydæq >=+>∑[ nø£ÿ& nqï≥T¢

™qï |ü<∏äø±˝À¢q÷ Je+ ø£*Œ+#ês¡T. Ç|üŒÏπø 12 ÁbÕC…≈£îº\T |üP]Ô

#˚XÊs¡T. eT¬sH√ï ìsêàD+˝À ™HêïsTT ≈£L&Ü.

nuÛ≤>∑T´\≈£î n+&É>± . . .

Çø£, @ Ädüsê ˝Òì eè<äT ∆\T, $‘·+‘·Te⁄\T, $ø£˝≤+>∑T\T

m+<äs√ bÕ<äj·÷Á‘· dü+<äs¡“¤+>± ‘·eT >√&ÉTqT yÓ’mdt≈£î $ì|æ+#ês¡T.

#ê©#ê\ì |æ+#Û·qT‘√ nsTTqyêfi¯¢ Ä<äs¡D ø√˝ÀŒsTT Je#·Ã¤yê\T>±

ã‘·T≈£î‘·THêïeTì Äy˚<äq e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T. n≥Te+Ï nuÛ≤>∑T´\qT

Ä<äTø√yê\qï ™<˚›X¯+‘√H˚ uÛ≤Ø>± |æ+#Û·qT¢ Ç#êÃs¡T. |æ+#Û·qT yÓTT‘êÔìï

s¡÷. 200≈£î ô|+#ês¡T. $ø£ ≤+>∑T\ |æ+#Û·qT yÓTT‘êÔìï s¡÷. 500 #XÊs¡T.

HÓ\HÓ˝≤ |æ+#Û·qT¢ Ç#˚Ã @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. sêh yê´|üÔ+>± düTe÷s¡T 70

\ø£å\ eT+~øÏ |æ+#Û·qT |ü<∏äø±ìï $düÔ]+#ês¡T.

n~«rj·T |ü<∏äø£+ Äs√>∑´l

ù|<ä\ dü+πøåe÷ìøÏ eTTK´eT+Á‹>± yÓ’.j·Tdt Á|üy˚X¯ô|Ïºq n~«rj·T

|ü<∏äø£+ Äs√>∑´l. ∫qï, ô|<ä› yê´<ÛäT\T e∫ÃHê ∫øÏ‘·‡ #˚sTT+#·Tø√˝Òì

ìs¡Tù|<ä\T m+<ä]ø√ á |ü<∏äø£+ ÁbÕD+ b˛dæ+~. ìs¡Tù|<ä\≈£î ø±s√ŒπsŸ

ÄdüŒÁ‘·T˝À¢ ∫øÏ‘·‡≈£î e÷s¡Z+ düT>∑eT+ #˚dæ+~. ‘Ó\¢ø±s¡T¶ ™+fÒ #ê\T...

m≥Te+Ï yê´~Û e∫ÃHê. . . m+‘·Ï ìs¡Tù|<ä˝…’Hê. . #˚‹˝À ô|’kÕ

™Hêï ˝Òø£b˛sTTHê. . ¬s+&ÉT \ø£å\ s¡÷bÕj·T\ es¡≈£L. . . ø±s√ŒπsŸ

ÄdüŒÁ‹øÏ yÓ[¢ ∫øÏ‘·‡ #˚sTT+#·Tø=H˚ dü<äeø±XÊìï ìs¡T ù|<ä\≈£î á

|ü<∏äø£+ ø£*Œ+∫+~.

yÓ’<ä´ #·]Á‘·˝À dü+#·\q+ ª108µ

yÓ’.j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ nq>±H˚ Ç°e\ >∑Ts¡TÔø=#˚Ã ù|s¡T 108.

sêhyê´|üÔ+>± ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ˝À¢ Á|üdü+–düTÔqï düeTj·T+˝À ≈£L&Ü

ª≈£îjYT. . ≈£îjYT. .≈£îjYT. . .µ n+≥÷ $T$TÁø° #dæ Á|ü»˝À¢ 108 ô|’ $düèÔ‘·

Á|ü»\ düeTdü´\T ‘Ó\TdüT -

rRsÃ $<ÛëqeT÷ ‘Ó\TdüT



ne>±Vü≤q ø£*Œ+#ês¡T. 108 Ä$wüÿs¡D sêh yÓ’<ä #·]Á‘· ÀH z dü+#·\

q+>± ì*∫+~. Ä|ü‘êÿ\+˝À ÄdüŒÁ‹øÏ #˚sê\+fÒ mH√ï øÏ˝ÀMT≥s¡T¢

q&Éø£ e÷s¡Z+˝À Á|üj·÷DÏ+∫. . Áô|’y˚≥T ÄÀ\qT |ü≥Tº≈£îì yÓfi‚¢

<äTdæú‹ qT+∫ 108 ‘·|æŒ+∫+~.ˇø£ÿ bò Héø±˝Ÿ #˚ùdÔ #ê\T. . . ì$TcÕ˝À¢

n+ãT˝…Hé‡ u≤~Û‘·T\ #Ó+‘·πø #˚s¡&Éy˚T ø±≈£î+&Ü. . . ÁbÕD≤bÕj·T |ü]

dæú‘·T˝À¢ yê]øÏ n+&É>± ì*∫+~.

m+<ä]ø√ es¡+. . . bÕe˝≤ e&û¶

sêh+˝Àì $$<Ûä esêZ\ Á|ü»\≈£î Äj·Tq Ç∫Ãq es¡+ ªbÕe˝≤ e&û¶µ.

‘=\T‘· dü«j·T+ düVü‰j·Tø£ dü+|òü÷\ eTVæ≤fi¯\πø ø£*Œ+∫q á |ü<∏äø±ìï

nq+‘·s¡+ ¬s’‘·T\‘√bÕ≥T $$<Ûä esêZ\≈£î $düÔ]+#ês¡T. dü«j·T+ düVü‰j·Tø£

dü+|òü÷\ eTVæ≤fi\≈£î bÕe˝≤ e&û¶πø s¡TD≤\qT Ç|æŒ+∫. . . yêÏ‘√ $$<Ûä

yê´bÕsê\T #˚düTø=H˚˝≤ yê]ì Áb˛‘·‡Væ≤+∫. . . ‘·eT ø±fi¯¢ô|’ ‘êeTT

ì\ã&˝≤ eTVæ≤fi≤ kÕ~Ûø±s¡‘· ~X>± eTTKéT+Á‹ yÓ’.j·Tdt. ø£èwæ #XÊs¡T.

>∑‘· ◊<˚fi¯¢˝ÀH˚ düTe÷s¡T 85 \ø£å\ eT+~ eTVæ≤fi¯\≈£î @&ÉT y˚\ ø√≥¢

s¡÷bÕj·T\qT u≤´+≈£î\ <ë«sê bÕe˝≤ e&û¶πø s¡TD≤\T Ç|æŒ+#˚+<äT≈£î

Äj·Tq ø£èwæ #˚XÊs¡T. ¬s’‘·qï\T kÕ>∑T ø√dü+ e&û¶ yê´bÕs¡T\ qT+∫

s¡TD≤\T ‘Ó#·TÃ≈£î+fÒ ¬s+&ÉT qT+∫ eT÷&ÉT s¡÷bÕj·T\ e&û¶ #Ó*¢+#ê*‡q

|ü]dæú‹. . bÕe˝≤ e&û¶Rø yê]øÏ s¡TD≤\T ø£*Œ+∫ e&û¶ yê´bÕs¡T\ ø£ã+<Ûä

Vü≤kÕÔ\ qT+∫ yê]ø° $eTTøÏÔ ø£*Œ+#ês¡T.

n+<ä]ø° Ç\T¢. . Ç+~s¡eTà

bÕ<äj·÷Á‘· dü+<äs¡“¤+>± \ø£å˝≤~ eT+~ yÓ’mdt≈£î $q‹ |üÁ‘ê\qT

Ç#êÃs¡T. yêÏ˝À n‘·´~Ûø£+ ‘·eT≈£î Ç\T¢ ø±yê\H˚. ‘·eT≈£î z >∑÷&ÉT

ø£*Œ+#ê\H. n+<äTπø ªÇ+~s¡eTàµ |ü<∏äø±ìï ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T eTTKéT+Á‹

yÓ’.j·Tdt n&ç–q yês¡+<ä]ø° Çfi¯ó¢ eT+ps¡T #˚j·÷*‡+~>± n~Ûø±s¡T\

qT Ä<˚•+#ês¡T. πøe\+ s¡÷.30 y˚\πø Ç\T¢ ø£≥Tº≈£îH˚˝≤ á |ü<∏äø±ìï

Äj·Tq r]Ã~<ë›s¡T. Ä ‘·sê«‘· <äX¯\yêØ>± á yÓTT‘êÔìï ô|+#ês¡T.

Á>±MTD |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê\qï ‘˚&Ü ˝Ò≈£î+&Ü sêh yê´|üÔ+>± \ø£å˝≤~

eT+~øÏ Çfi¯¢qT eT+ps¡T #˚XÊs¡T. Ç|üŒÏπø 36 \ø£å\ Çfi¯¢ ìsêàD+

|üPs¡ÔsTT+~. eT¬sH√ï \ø£å\ Çfi¯ó¢ ìsêàD+˝À ™HêïsTT.

Á|ü‹ ˇø£ÿ]ø° ª™bÕ~Û Vü‰MTµ

Çø£. . yÓ’j·Tdt bÕ\Hêø±\+˝À ø£*øÏ‘·TsêsTT>± $T–˝Ò eTs√

ø±s¡´Áø£eT+ ™bÕ~Û Vü‰MT. yêdüÔyêìøÏ Ç~ sêh Á|üuÛÑT‘·«+ ÁbÕs¡+_Û+∫q

|ü<∏äø£+ ø±<äT. Ç~ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ |ü<∏äø£+. ø±˙ eTq sêh+ düeTs¡ú+>±

neT\T #˚j·T&É+‘√ á |ü<∏äø£+ <˚XÊìπø ‘·\e÷ìø£+>± ì*∫+~.

‘=$Tà<˚fi¯¢bÕ≥T ≈£s¡Te⁄‘√ n‘·˝≤≈£î‘·\yÓTÆ . . .. Ä ‘·sê«‘· Á>±MTD

ÁbÕ+‘ê˝À¢ |üqT\T ˝Òø£ n‘·˝≤≈£î‘·\yÓTÆq \ø£å˝≤~eT+~ Á|ü»\≈£î á

|ü<∏äø£+ JeH√bÕ~Û>± ì*∫+~. |üqT˝Ò¢ì ìs¡Tù|<ä ≈£L©\≈£î @&Ü~øÏ

180 s√E\bÕ≥T ™bÕ~Û ø£*Œ+#˚ á |ü<∏äø£+˝À <äX¯\yêØ>± e÷s¡TŒ\T

#˚düT≈£î+≥÷ e#êÃs¡T. s√E≈£î ≈£L©øÏ ‘=\T‘· s¡÷.80 Ç#˚Ãyês¡T.

¬s+&√kÕ] n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq ‘êsê«‘· á yÓTT‘êÔìï s¡÷. 100≈£î

ô|+#ês¡T. <äfi≤s¡T\T, eT<Ûäés¡TÔ\ Á|üy˚Tj·T+ ˝Ò≈£î+&Ü #·÷ùd+<äT≈£î

b˛kÕº|ò”düT\ <ë«sê, u≤´+≈£î nøö+≥¢ <ë«sê H˚s¡T>± \_∆<ës¡T\πø

≈£L© yÓTT‘·Ô+ n+<˚˝≤ #·s¡´\T rdüT≈£îHêïs¡T. <˚X¯yê´|üÔ+>± n‘·´~Ûø£

yÓTT‘êÔìï yÓ∫Ã+∫ ≈£L©\≈£î ™bÕ~Û ø£*Œ+#ês¡T. kÕe÷õø£ ‘·ìU° <ë«sê

<äT]«ìjÓ÷>±ìï >∑D˙j·T+>± ‘·–Z+#ês¡T.

$<ë´s¡Tú\≈£î s¡≥. . |ò”E\ Ø sTT+ãsY‡yÓT+Ÿ

∫qï‘·q+˝À. . ‘·q Á>±eT+˝ÀH˚. . . Á|ü‹uÛ≤e+‘·T˝…’Hê &ÉãT“

˝Òì ø±s¡D+>± m+‘√eT+~ #·<äTe⁄≈£î <ä÷s¡eTj·÷´s¡qï $wüj·÷ìï

eTTKéT+Á‹ nsTTq ‘·sê«‘· ≈£L&Ü yÓ’.j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ >∑Ts¡TÔ

ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. n≥Te+Ï |ü]dæú‹ sêh+˝À eT¬se]ø° ø£\>∑≈£L&É<äH˚

™<˚›X¯+‘√H˚ Äj·Tq Á|üy˚X¯ô|Ïºq |ü<∏äø£+ |ò”E\ Ø sTT+ãsY‡yÓT+Ÿ. uÛ≤Ø

|ò”E\qT ø£≥º˝Òø£ ‘·eT ∫Hêïs¡T\qT eT<Ûä´˝ÀH˚ #·<äTe⁄ e÷ìŒ+#˚düTÔqï

m+‘√eT+~øÏ á |ü<∏äø£+ s¡≥ ø£*Œ+∫+~. md”‡, md”º, ;d” $<ë´s¡Tú\≈£î

Ç+»˙]+>˘, yÓT&çø£˝Ÿ $<ä´ es¡≈£L #·<äTe⁄ø=H˚+<äT≈£î á |ü<∏äø£+ <ë«sê

neø±X¯+ ø£*Œ+#ês¡T. &ÉãT“ ˝Ò<äì #·<äTe⁄ ìsêø£]+#·e<ä›ì $<ë´

dü+düú\≈£î, n~Ûø±s¡T\≈£î düŒwüº+ #XÊs¡T. |ò”E\ Ø sTT+ãsY‡yÓT+Ÿ |ü<∏äø£+

$<ë´s¡+>∑+˝À ô|qT e÷s¡TŒ\≈£î lø±s¡+ #·TÏº+~.

eTVæ≤fi¯\≈£î Ädüsê

ndü+|òüTÏ‘· s¡+>∑+˝Àì eTVæ≤fi\≈£î ≈£L&Ü. . . eè<ë∆|ü +˝À Ädüsê>±

ì*# |æ+#Û·qT |ü<∏äø±ìøÏ lø±s¡+ #·TÏºq |òüTq‘· eTTKéT+Á‹ yÓ’.j·Tdt<.

n<˚ nuÛÑj·TVü≤düÔ+ |ü<∏äø£+. sêh+˝Àì dü«j·T+ düVü‰j·Tø£ dü+|òü÷˝À¢

düuÛÑT´\T>± ™qï ìs¡Tù|<ä eTVæ≤fi¯\T HÓ\HÓ˝≤ ø=+‘· yÓTT‘êÔìï bı<äT|ü⁄

#˚ùdÔ. . .Á|üuÛÑT‘·«+ eT]ø=+‘· yÓTT‘êÔìï y˚dæ 60 @fi¯ó¢ <ëÏq ‘·sê«‘·

yê]øÏ HÓ\ HÓ˝≤ |æ+#Û·qT n+<˚˝≤ @sêŒ≥T #˚j·T&Éy˚T nuÛÑj·TVü≤düÔ+

\ø£å´+. Ç°e\ mìïø£\≈£î eTT+<äT á |ü<∏äø±ìøÏ lø±s¡+ #·TÏº,

n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· neT˝À¢øÏ rdüTø=#êÃs¡T.

ìs¡Tù|<ä\≈£î s¡÷. 2 øÏ˝À _j·T´+

¬s+&ÉT s¡÷bÕj·T\πø øÏ˝À _j·T´+ nq>±H˚ düTŒ¤]+#˚ ù|s¡T ~e+>∑‘·

m˙º sêe÷sêe⁄~. Ä ‘·sê«‘· n<˚ |ü<∏äø±ìï Á|üy˚X¯ô|Ïºq |òüTq‘·

eTTKéT+Á‹ yÓ’.j·Tdt.<˚. _j·T´+ <Ûäs¡\T Äø±XÊìï n+≥T‘·Tqï

düeTj·T+˝À ìs¡Tù|<ä\≈£î Ädüsê>± ì*#˚+<äT≈£î n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq

‘=* bÕ\Hêø±\+˝ÀH˚ á |ü<∏äø±ìï Äj·Tq Á|üy˚X¯ô|≤ºs¡T. ¬s+&√kÕ]

n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· Bìì eT]+‘· $düÔ]+#ês¡T. mìïø£\

y˚Tìô|òk˛º˝À Ç∫Ãq Vü‰MT y˚Ts¡≈£î Ç|üŒÏ es¡≈£L á |ü<∏äø£+ øÏ+<ä ˇø√ÿ

eTìwæøÏ Ç#˚Ã Hê\T>∑T øÏ˝À\ _j·÷´ìï Äs¡T øÏ˝À\≈£î ô|+#ês¡T.

bÕ]ÁXÊ$Tø£ s¡+>∑+ô|’ ã\yÓTÆq eTTÁ<ä

sêh bÕ]ÁXÊ$Tø£ s¡+>∑+ô|’Hê yÓ’.j·Tdt. ã\yÓTÆq eTTÁ<ä düŒwüº+>±

ø±qedüTÔ+~. eTTKéT+Á‹ yÓ’.j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ Vü≤j·÷+˝À bÕ]

ÁXÊ$Tø£ s¡+>±ìøÏ m+‘√ ÁbÕ<Ûëq´$T#êÃs¡T. uÛ≤Ø |ü]ÁX¯eT\ kÕú|üq≈£î

#˚j·T÷‘·ì#êÃs¡T. n~Ûø±s¡+ #˚|üÏºq ø=~›s√E\πø q÷‘·q bÕ]ÁXÊ$Tø£

$<Ûëq+ (2005-10) Á|üyXô|≤ºs¡T. ø£&É|ü À Áu≤Væ≤àDÏ ™≈£îÿ |ü]ÁXeT≈£î

X¯+≈£îkÕú|üq #˚XÊs¡T. πø+Á<ä+ô|’ ˇ‹Ô&ç ‘Ó∫Ã bòÕúŸdæ° rdüTø=#êÃs¡T.

nsTT<˚fi¯¢ ø±\+˝À 60øÏ ô|’>± |ü]ÁX¯eT\ X¯+≈£îkÕú|üq\T sêh+˝À

»]>±sTT. HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢ À¢ nbÕ∫, $XÊK˝À Áu≤+&çø‡, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢ À¢

eÁC≤\T, s¡‘êï\ |ü]ÁX¯eT\T ™‘·Œ‘·TÔ\T ÁbÕs¡+_Û+#êsTT.



102 Á|ü‘˚´ø£ Ä]úø£ eT+&Éfi¯¢ (ôdCŸ)\≈£î nqTeT‘·T\T bı+~ eTq

sêh+ <˚X¯+˝ÀH˚ yÓTT<äÏ kÕúq+˝À ì*∫+~. Á|ü‹cÕ˜‘·àø£yÓTÆq ø±øÏHê&É-

$XÊKrs¡+ ô|ÁÀ*j·T+ ô|ÁÀ¬ø$Tø£˝Ÿ‡ ô|≥Tºã&ÉT\ ÁbÕ+‘êìøÏ

(|”d”|”◊ÄsY) ÄyÓ÷<ä+ \_Û+∫+~. ∫qï eT<Ûä´‘·s¡Vü‰ |ü]ÁX¯eT\≈£î

bÕe˝≤ e&û¶ |ü<∏äø±ìï Á|üy˚X¯ô|≤ºs¡T. eTÚ*ø£ edü‘·T\ ø√dü+ Á|ü‘˚´ø£

eT+Á‹‘·« XÊKqT @sêŒ≥T #˚dæ z&Éπse⁄\T, $e÷HêÁX¯j·÷\qT <ëì

|ü]~Û˝ÀøÏ ‘Ó#êÃs¡T. ø£èwüí|ü≥ï+, >∑+>∑es¡+ z&Éπse⁄\ ìsêàD≤\T

»]>±sTT. <ä[‘·T\qT bÕ]ÁXÊ$Tø£y˚‘·Ô\qT #˚ùd ™<˚›X¯+‘√ Äj·Tq

|üPNø£‘·TÔ Vü‰MT |ü<∏äø±ìï Á|üø£Ï+#ês¡T. ]»sY«u≤´+≈£î nqTeT‹ \_Û+#·ø£

n~ neT\T ø±˝Ò<äT.

nsTT<äTqïπsfi¯¢ |ü<äM ø±\+˝À eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\T, dæúsêdæÔ,

>∑qT\T, dæyÓT+≥T |ü]ÁX¯eT >∑D˙j·T |ü⁄s√>∑‹ kÕ~Û+#êsTT. ô|’>±

sêÅcÕºìøÏ #Ó+~q |ü\Te⁄s¡T bÕ]ÁXÊ$Tø£y˚‘·Ô\‘√ Äj·Tq≈£î Á|ü‘·´ø£å

dü+ã+<Ûë\T ≈£L&Ü @s¡Œ&Ü¶sTT. B+‘√ Äj·Tq Çø£ Òs¡H yêdüÔyêìï yês¡T

J]í+#·Tø√˝Òø£ b˛‘·THêïs¡T. eékÕj·T s¡+>±ìπø ‘·q ÁbÕ<Ûëq´+ n+≥÷

yÓTT<äÏ qT+N #Ó|üø=∫Ãq sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ n<˚ düeTj·T+˝À bÕ]ÁXÊ$Tø£

s¡+>±ìï ìs¡¢ø£å´+ #˚j·T˝Ò<äT. |ü]ÁX¯eT\qT Äø£]¸+#˚+<äT≈£î ‘·q e+‘·T

Á|üj·T‘·ï+ #˚XÊs¡T.

dæúsêdæÔ s¡+>±ìøÏ n+&É<ä+&É\T

sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ ‘=*kÕ] eTTKéT+Á‹ |”sƒêìï n~Ûs√Væ≤+#·>±H˚

bÕ]ÁXÊ$Tø£ s¡+>±ìøÏ $<äT´‘·TÔ #ÛêØ®\qT dü«\Œ+>± ‘·–Z+#ês¡T. eTÚ*ø£

dü<äTbÕj·÷\ ÁbÕC…≈£îº\T ô|<ä›m‘·TÔq #˚|ü≥º&É+‘√ ìsêàD ø£+ô|˙\≈£î

Çã“&çeTTã“&ç>± ÁbÕC…≈£îº\T \_Û+∫ ô|<ä›m‘·TÔq $düÔ]+#êsTT. mqï&É÷

˝Òì $<Ûä+>± ˙ÏbÕs¡T<ä\ ÁbÕC…≈£îº\ ìsêàD+ #˚|üÏºq+<äTq Çø£ÿ&ç

ø£+ô|˙\T ≥s√ïes¡¢qT >∑D˙j·T+>± ô|+#·T≈£îH˚ neø±X¯+ @s¡Œ&ç+~.

eTs√|üø£ÿ Ç+~s¡eTà |ü<∏äø£+ øÏ+<ä ã\V”≤q esêZ\ >∑èVü≤ ìsêàD≤ìï

Áb˛‘·‡Væ≤+#ês¡T. Bìe\¢ Çø£ÿ&ç dæyÓT+≥T ø£+ô|˙\≈£î neTàø±\T

nq÷Vü≤´+>± ô|]>±sTT.

Çø£ ôV’≤<äsêu≤<é #·T≥÷º ne⁄≥sY ]+>˘s√&ÉT¶ ìsêàD+, X¯+cÕu≤<é˝À

n+‘·sê®rj·T $e÷HêÁX¯j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é‘√ bÕ≥T sêh+˝Àì

$$<Ûä Á|ü<˚XÊ˝À¢ Á|ü‘˚´ø£ Ä]úø£ eT+&Éfi¯¢≈£î nqTeT‘·T\T Çe«&É+ e+Ï

ìs¡íj·÷\‘√ sêh+˝À dæúsêdæÔ s¡+>∑+ X¯s¡y˚>∑+>± $düÔ]+∫+~.

sêÅcÕºìøÏ @<√ ˇø£ uÛ≤Ø |ü]ÁX¯eTqT Äø£]¸+#·&É+ <ë«sê ™‘·Œ‹Ô

s¡+>∑+˝À ªeT<äsY Ç+&ÉÅd” ºµ ˝Ò<äH˚ ø=s¡‘·qT rπsÃ+<äT≈£î Äj·Tq

Á|üj·T‹ï+#ês¡T. n+<äT˝À uÛ≤>∑+>±H˚ n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ sê>±H˚ ôV’≤<äsêu≤<é

•yês¡¢˝À Vü‰sYºy˚sY bÕs¡Tÿ˝À ôdyéT Ç+&çj·÷ ôdMTø£+&Éø£ºsY ÁbÕC…≈£îºqT

>∑Ïº b˛° eT<Ûä´ sêÅcÕºìøÏ s¡|æŒ+#ês¡T. ø±˙ <äTs¡<äèwüºeXÊ‘·÷Ô á

ÁbÕC…≈£îº ø±s¡´s¡÷|ü+ <ë\Ã˝Ò<äT. ‘·sê«‘· ÄÀyÓTTu…’˝Ÿ |ü]ÁX¯eT

ø√dü+ Á|üj·T‹ï+#ês¡T. á Áø£eT+˝À y√ø˘‡yê´>∑Hé dü+düú j·T÷ìŸqT

kÕ~Û+#˚+<äT≈£î mH√ï sêsTTr\‘√ eTT+<äT≈£î yÓfi≤¢s¡T. nø£ÿ&Ü

düeTdü´ m<äT¬s’+~. nsTTq|üŒÏø°, @<√ ˇø£ ø±s¡¢ ø£+ô|˙ sêh+˝À

™+&Ü\H˚ ™<˚›X¯´+‘√ Çø£ÿ&ç<˚ nsTTq ˝Àπøwt yÓTw”Hé‡ *$Tf…&é nH˚

dü+düúqT ø±s¡¢ ‘·j·÷Ø j·T÷ìŸ @sêŒ≥T ì$T‘·Ô+ Áb˛‘·‡Væ≤+#ês¡T. z

|üø£ÿ ™‘·Œ‹Ô s¡+>∑+˝À s¡ø£s¡ø±\ j·T‘êï\T #˚dü÷ÔH˚ n|üŒÏπø m+‘·>±H√

ì\<=≈£îÿ≈£îqï ◊° s¡+>±ìø° düVü≤ø±s¡+ n+~+#ês¡T. ◊° s¡+>∑+˝À

™<√´>∑, ™bÕ~Û neø±XÊ\T, m>∑TeT‘·T\≈£î dü+ã+~Û+∫ uÛ≤Ø \øå±´\qT

ìπs›•+∫ yêÏ neT\T≈£î n~Ûø±s¡¢qT |ü⁄s¡e÷sTT+#ês¡T. Äsê“¤≤\≈£î,

Vü≤+>∑T\≈£î ‘êe⁄˝Ò≈£î+&Ü |ü\T ◊° ø£+ô|˙\ X¯+≈£îkÕú|üq\T, ÁbÕs¡+uÛÑ

ø±s¡´Áø£e÷\≈£î Vü‰»¬s’ sêh Á|üuÛÑT‘·«+ qT+∫ m≥Te+Ï eT<ä›‘·T ø±yê\

Hêï ÇkÕÔeTì >∑Ïº Vü‰MT Ç∫Ã yÓfi‚¢yês¡T.

ˇø£kÕ] #Óù|Ô, |üì |üP]Ô

dü÷≥Tã÷≥T, KØ<Ó’q ø±s√ŒπsŸ yê‘êes¡D+˝À eTdæ˝Ò bÕ]

ÁXÊ$Tø£y˚‘·Ô\≈£î K<ä›s¡T <äTdüTÔ˝À¢ kÕe÷qT´&ç˝≤ e∫Ã z ¬s+&ÉT eT÷&ÉT

ì$TcÕ\T e÷≤¢&ç yÓ[¢b˛e&É+ yÓTT<äÀ¢ n+‘·>± q#·Ã≈£îHêï.. sêqTsêqT

Äj·Tq eéVü‰s¡XË’*øÏ Äø£]¸‘·T\j·÷s¡H˚ #ÓbıŒ#·TÃ. mø£ÿ&çøÏ yÓ[¢Hê |ü~

ì$TcÕ˝À¢ ø±s¡ Áø£e÷ìï |üP]Ô #düTø=ì ‘êqT #ÓbÕŒ*‡+~ ìø£ÿ∫Ã>± #Ó|æŒ

e#˚Ãyês¡T. Äj·Tq ˇø£kÕ] #Ó_‘˚ yÓqøÏÿ ‘·π>Zyês¡T ø±<äT. |ü~ s√E˝À¢

MT |üì |üPs¡Ôe⁄‘·T+<äì n+fÒ ø£∫Ã‘·+>± Ä |üì »]R>~.

|ü≥Tº<ä\‘√ kÕ~Û+∫q uÛ…˝`-mHé°|”d” j·T÷ì`

uÛ… Ÿ - mHé°|”d” dü+j·TTø£Ô+>± HÓ\ø=\Œ<ä\∫q $<äT´‘·TÔ ™|üø£s¡D≤\

‘·j·÷Ø j·T÷ìŸqT ¬s+&√ $&É‘· n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e#êÃø£ sêÅcÕºìøÏ

rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ yÓ’.j·Tdt. rÁe+>± Á|üj·T‹ï+#ês¡T. á Á|ü‹cÕº‘·àø£

ÁbÕC…≈£îº ø√dü+ Ç‘·s¡ sêÅcÕº\T ≈£L&Ü b˛°|ü&çHê, πø+Á<ä+˝À ø=ìï

X¯≈£îÔ\T n&ÉT¶|ü⁄\¢\T y˚ùd j·T‘·ï+ #˚dæHê yÓqøÏÿ ‘·>∑Zø£ <ëìï kÕ~Û+#ês¡T.

y˚\ dü+K´˝À ™<√´>∑, ™bÕ~Û neø±XÊ\T \_ÛkÕÔj·Tì, sêÅcÕºìøÏ

$XÊK d”º\T bÕ¢+≥T ‘·sê«‘· <ë<ë|ü⁄ n+‘˚ ÁbÕ<Ûëq´+ ™qï bÕ¢+≥T

sêe&É+ Ç<˚qì #ÓbÕŒs¡T. ø±˙ <ëìï #·÷&É≈£î+&ÜH˚ Äj·Tq nq+‘·

˝Àø±\≈£î yÓ[¢b˛j·÷s¡T. ø£\\ ÁbÕC…≈£îº ø£qT˝≤sê #·÷&Éø£eTT+< yÓ’.j·Tdt.

sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ eTè‹ #Ó+<ës¡T. Ç‘·s¡ sêÁcÕº\‘√ b˛° |ü&ç eTØ πø+Á<ä+ô|’

ˇ‹Ô&ç ‘Ó∫Ã ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢ eTqïes¡+˝À s¡÷.6 y˚\ ø√≥¢ m˙º|”d”,

;ôV≤#Yám˝Ÿ |ü]ÁX¯eT kÕ~Û+#·&É+ Äj·Tq bÕ]ÁXÊ$Tø£ $»j·÷˝À¢

ˇø£Ï. BìøÏ ôdô|º+ãsY HÓ\ 5,6 ‘˚B˝À¢ X¯+≈£îkÕú|üq »s¡>±*‡ ™+&É>±

n~ nìyês¡´ ø±s¡D≤\ e\¢ yêsTT<ë |ü&ç+~. Á|ü<Ûëì‘√ bò˛Hé˝À

e÷≤¢&ç Ç<˚ HÓ\ 16,17 ‘˚B˝À¢ X¯+≈£îkÕú|üq≈£î |æŒ+#ês¡T. ‘·q ø£\\

ÁbÕC…≈£îº>± á |ü]ÁX¯eT >∑T]+∫ #Ó|ü⁄Œø=qï Äj·Tq <ëìï #·÷&É≈£î+&ÜH˚

ø£qTï eT÷XÊs¡T.

Äj· Tq Äø £d æ àø £ eTs ¡D≤ìï sêh bÕ]ÁXÊ$Tø £ s ¡+> ∑+

J]í+#·Tø√˝Òø£b˛‘√+~.

∫Á‘· |ü]ÁX¯eT≈£î |æ] b˛XÊs¡T

yÓ’.j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ 2004˝À eTTKéT+Á‹>± |ü<äM u≤<Ûä´‘·\T

d”«ø£]+∫q ‘·s¡Tyê‘·- ∫Á‘· s¡+>∑ Á|üeTTKT\T |ü]ÁX¯eT düeTdü´\qT

Äj·Tq≈£î ‘Ó*j·TC…bÕŒs¡T. eTTK´+>± XÊ¢uŸ $<Ûëq+ eT÷\+>± ìsêà‘·\T,

m–®_≥s¡T¢ qwüºb˛‘·Tqï rs¡Tô|’ $C≤„|üq\T n+~+#ês¡T. dæìe÷ Vü‰fi¯ó¢

ø£fi≤´D eT+&ÉbÕ\T>±, >√<ëeTT\T>± e÷s¡T‘·Tqï |ü]dæú‹ì yÓ’.j·Tdt.øÏ

$XBø£]+#ês¡T. Bìô|’ kÕ<Ûë´kÕ<Ûë´*ï |ü]o*+∫.. XÊ¢uŸ $<ÛëHêìï s¡<äT›

#˚düTÔqï≥T¢ Á|üø£Ï+#ês¡T. Ï¬øÿŸ |üqTï $<ÛëHêìï neT\T #˚ùd+<äT≈£î

n+^ø£]+#ês¡T. n+‘ø±<äT |üqTï $<Ûëq+˝Àq÷ e÷s¡TŒ\T rdüTø=#êÃs¡T.



ªªXÊ¢uŸ $<ÛëHêìï s¡<äT› #˚j·T&É+ nH˚~ ‘Ó\T>∑T ∫Á‘· |ü]ÁX¯eT≈£î |æ]

b˛dæ+<äìµµ ∫Á‘·d”eT j·÷e‘·TÔ Vü≤s¡¸+ e´ø£Ô+ #˚dæ yÓ’.j·Tdt.ì |òüTq+>±

dü‘·ÿ]+∫+~. Ä y˚&ÉTø£˝À Äj·Tq #ê˝≤ ìsê&É+ãs¡+>± düŒ+~+#ês¡T.

ªªy˚˝≤~ eT+~øÏ ™bÕ~Ûìk˛Ôqï ∫Á‘· |ü]ÁX¯eTqT Ä<äTø√yê\qTø√e&É+

Hê >=|üŒ<äq+ ø±<äT. Á|üuÛÑT‘ê«~ÛH˚‘·>± e÷ u≤<Ûä´‘·qT ìs¡«]Ô+#êeT+‘˚.

U≤sTT˝≤|ü&˚ |ü]ÁX¯eT\≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ #˚j·T÷‘·ìdüTÔqïfÒ¢ Bìø° #˚XÊ+.

‘Ó\T>∑T dæ˙ s¡+>∑+ ôV’≤<äsêu≤<é˝ÀH˚ ø±≈£î+&Ü, $XÊK|ü≥ï+˝Àq÷

n_Ûeè~ú #Ó+<ë\qï~ Hê Äø±+ø£åµµ nHêïs¡T. $XÊK˝À ∫Á‘·d”eT

n_Ûeè~∆øÏ ‘√&ÉŒ&˚yêfi¯¢øÏ Áb˛‘ê‡Vü≤ø±*kÕÔqì ≈£L&Ü yÓ’.j·Tdt n|üŒÀ¢

Á|üø£Ï+#ês¡T.

düeTdü´\ |ü≥¢ ‘·ø£åD düa+<äq

Ä dü‘êÿs¡ y˚~ø£ô|’H˚ ∫s¡+J$ z es¡+ n&ç>±s¡T. ªªXÊ¢uŸ s¡<äT› #˚dæ,

dæ˙ |ü]ÁX¯eTqT ã‹øÏ+∫q+<äT≈£î sê»X‚KsY¬s&ç¶ >±]øÏ ø£è‘·»„‘·\T,

Äj·Tq mH√ï esê*#êÃs¡T. ô|Ïºq neTàH n&É>±\ì|ædüTÔ+~. eTs√ es¡+

n&É>±\ì ™+~. dæìe÷ $&ÉT<ä˝…’q ‘=* yês¡+ s√E\T Ï¬øÿŸ <Ûäs¡qT

ìs¡ísTT+#·T≈£îH˚ Vü≤≈£îÿ ~Ûj˚T≥sY j·÷»e÷Hê´\≈£î ÇùdÔ u≤>∑T+≥T+~.

Bìe\¢ u≤¢ø˘ e÷¬sÿŸøÏ >∑+&ç|ü&ÉT‘·T+~. Ä es¡+ Çe«+&çµµ nHêïs¡T

∫s¡+J$. Ä ‘·s¡Tyê‘· á $wüj·T+˝Àq÷ yÓ’.j·Tdt. dæ˙ |ü]ÁX¯eT

n_ÛÁbÕj·÷ìøÏ nqT>∑TD+>± q&ÉT#·T≈£îHêïs¡T. ‘=* ¬s+&ÉT yêsê\T

Ï¬øÿŸ <Ûäs¡ ô|+#·Tø=H˚+<äT≈£î nqTeT‹#êÃs¡T. nsTT‘˚ Ç~ ∫qï

∫Á‘ê\ eTqT>∑&É≈£î <Óã“>± e÷]+<äì ‘˚*q ‘·s¡TD+˝À Ä $<Ûëq+

s¡<äT› #˚j·TeT+fÒ... n+<äT≈£î dü+dæ<ä∆‘· e´ø£Ô+ #˚dæ Ï¬øÿŸ <Ûäs¡\qT

‘·–Z+#ês¡T.

yÓ ’.j·Tdt. eTTKéT+Á‹ nsTTq ‘=*Hêfi¯ ¢˝À eT÷M n]ºdt º‡

nk˛dæjTwüHé Äj·Tìï ø£*dæ ô|’s¡d” ìs¡÷à\q≈£î #·≥º+ #j·÷\ì ø√]+~.

n+<äT≈£î nqT>∑TD+>± z #·≤ºìï ≈£L&Ü rdüTø=#êÃs¡T. n˝≤π> Hê–¬s&ç¶,

#·Áø£bÕDÏ\ ù|]≥ |ü⁄s¡kÕÿsê\T @sêŒ≥T #ùd+<äT≈£î n+^ø±s¡+ ‘Ó*bÕs¡T.

s¡|òüTT|ü‹ yÓ+ø£j·T´ |ü⁄s¡kÕÿs¡+ yÓTT‘êÔìï ≈£L&Ü ô|+#ês¡T.

∫qï ìsêà‘·\ Çã“+<äT\ ìyês¡D ø√dü+ . . .

>∑‘· ø=+‘·ø±\+>± ∫Á‘· |ü]ÁX¯eT˝À ∫qï ìsêà‘·\≈£î m<äTs¡e⁄‘·Tqï

Çã“+<äT\T #·s¡Ã˙j·÷+X¯+>± e÷sêsTT. á $wüj·TMTà<ä ìsêà‘·\

eT+&É* Á|ü‹ì<ÛäT\T |ü\T <äbòÕ\T>± yÓ’.j·Tdt.ì ø£*XÊs¡T. ∫qï ∫Á‘ê\≈£î

|üqTïqT s¡<äT› #˚ùd ~X¯>± ≈£L&Ü Äj·Tq Ä˝À#·q\T #˚XÊs¡ì ìsêà‘·\T

#ÓãT‘·THêïs¡T. Ç°e Ò Bìô|’ z ø£$T°ì ≈£L&Ü ìj·T$T+#ês¡T. Á|üdüTÔ‘·+

á $wüj·÷\ô|’H˚ #·s¡Ã\T kÕ>∑T‘·THêïsTT. Ç+‘·˝ÀH˚ á $cÕ<ä+

»]–+~.

neTà\≈£î ø=&ÉT≈£î>±, #Ó˝…¢fi¯¢≈£î nqï˝≤ . . .

@ eTVæ≤fi≤ Çã“+<äT\≈£î ˝ÀqTø±≈£L&É<äì... yê] ø£cÕº\≈£î

yÓ+≥H˚ yÓ’.j·Tdt.düa+~+#˚yês¡T ªne÷à... ˙ düeTùd´+Ïµ nì ô|<ä›

ø=&ÉT≈£î˝≤ |ü\ø£]kÕÔ&Éì ... ª˙Rø+ uÛÑj·T+˝Ò<äT... H˚qTHêï ø£<äe÷àµ

nì Ä&É|ü&ÉT#·T*ï s¡&çkÕÔ&Éì... nHêï n+fÒ ªH˚qTHêïµ nqï≥Tº

düa+~kÕÔ&Éì... U≤´‹ >∑&ç∫q yÓ’mdt eTVæ≤fi¯\ dü+RøåeT+ ~X¯>± neT\T

#˚dæq |ü<∏äø±\T #ê˝≤H˚ ™HêïsTT.

ù|<ä eTVæ≤fi¯\≈£î ô|[¢#˚ùd ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ lø±s¡+ #·TÏºq yÓ’.j·Tdt.

Ä ø±s¡´Áø£e÷ìøÏ Ç‘√~Ûø£ Áb˛‘ê‡Vü≤$T#êÃs¡T. ‹‹<˚ düVü‰j·T

düVü≤ø±sê\‘√ ªø£fi≤´DeTdüTÔµ ù|s¡T‘√ Ç|üaÏ es¡≈£î Hê\T>∑T $&É‘·\T>±

»]–q ø±s¡´Áø£eT+ n~. <ëì‘√ Ç|üaÏ<ëø± düTe÷s¡T Çs¡TyÓ’ mì$T~

y˚\ eT+~ ne÷àsTT\≈£î $yêVü≤+ »]–+~. yê] J$‘ê˝À¢ ø=‘·Ô

yÓ\T>∑T\T ì+&ÜsTT.

eTVæ≤fi¯\qT \øå±~Ûø±s¡T\qT #˚j·÷\ì . . .

n+Á<Ûäsêh+˝Àì Á|ü‹ eTVæ≤fi¯ì \øå±~Ûø±]ì #˚j·÷\qï~

nj·Tq dü«|üï+. Ä \ø£å´+‘√ Äs¡+_Û+∫q |ü<∏äø£y˚T bÕe˝≤e&û¶øÏ

s¡TD≤\T. eTVæ≤fi¯˝À¢ #Ó’‘·q´+ ‘Ó∫Ã yê]ì dü«j·T+ ™bÕ~Û ~X¯>±

Áb˛‘·‡Væ≤+#·&Éy˚T Bì ™<˚›X¯+. 2004 E˝…’˝À |ü<äø=+&ÉT e+<ä\

ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ s¡TD $‘·s¡D \ø£å´+‘√ yÓTT<ä≥ BìøÏ lø±s¡+

#·T≤ºs¡T. n+<äTø√dü+ yÓ∫Ã+#˚ yÓTT‘êÔìï @ÏRø&Ü~ >∑D˙j·T+>±

ô|+#·T‘·÷ b˛j·÷s¡T. |òü*‘·+>± sêh+˝À ªb¥<äT|ü⁄µ nH˚ ìX¯Ùã›

$|ü¢e+ $düÔ]+∫ 88 \ø£å\ eT+~ eTVæ≤fi¯\ J$‘ê˝À¢ ø=‘·Ô

yÓ\T>∑T\T #√≥T #˚düT≈£îHêïsTT. n]úø£ kÕ«e\+ãq kÕ<Ûä´|ü&ç+~.

Ç+Ï Ç˝≤¢\+fÒ ˇø£ÿ ≈£î≥T+ã u≤<Ûä´‘·˝Ò ø±<äT. ≈£î≥T+ã ÁX‚j·TdüT‡

≈£L&Ü ÄyÓT ô|’H˚ ™+≥T+~. n~ >∑T]Ô+∫q yÓ’.j·Tdt. Á>±MTDT\≈£î,

eTTK´+>± eTVæ≤fi¯\≈£î ™|üø£]+#˚˝≤ yÓ’<ä´ Á|üD≤[ø£\T dæ<ä∆+ #˚XÊs¡T.

ª104µ ù|s¡T‘√ dü+#ês¡ yÓ’<ä´ Rø+Á<ë\qT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. ÁbÕ<∏ä$Tø£

Äs√>∑´ Rø+Á<ëìøÏ eT÷&ÉT øÏ˝ÀMT≥s¡¢ ô|’ã&ç <ä÷s¡+>± ™qï Á|ü‹

Á>±e÷ìøÏ HÓ\ø√kÕ] á dü+#ês¡ yÓ’<ä´ Rø+Á<ë\T ‘·s¡*yÓfi¯‘êsTT. yÓ’<ä´

ùde\+~kÕÔsTT. ;|”, eT<ÛäTy˚TVü≤+ e+Ï |üØø£å\T #˚j·T&É+‘√ bÕ≥T,

nedüs¡yÓTÆq yê]øÏ ™∫‘·+>± eT+<äT\T |ü+|æD° #˚kÕÔs¡T. bÂwæ˜ø±Vü‰s¡+,

Äs√>∑´l >∑T]+∫ $e]+#˚ ªÄX¯µ ø±s¡´ø£s¡Ô\ eédüúqT Äj·Tq

ã˝Àù|‘·+ #˚XÊs¡T. sêh yê´|üÔ+>± ™qï &Óu…’“I y˚\ eT+~ ø±s¡´ø£s¡Ô\≈£î

ôd˝`bò˛Hé\÷ n+~+#ês¡T. <ëìø° z ø±s¡D+ ™+~. n‘·édüs¡

|ü]dæú‘·T˝À¢ yÓ’<ä´kÕj·T+ nedüs¡yÓTÆq yê]øÏ ª108µ ùde\T

n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘Ó#˚Ã+<äT≈£î n~ ™|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~.

eè<ë∆|ü´+˝À @ Ädüsê ˝Òø£ nedüú\T |ü&˚ eTVæ≤fi¯\qT Ä<äTø√yê\ì

mHêïfi¯ó¢>±H√ n˝À∫+#ês¡T. ÄKs¡TøÏ Ä ~X¯>± Äs¡+_Û+∫q |ü<∏äø£y˚T..

nuÛÑj·TVü≤düÔ+. ns¡yÓ’ @fi¯ó¢ ô|’ã&çq eTVæ≤fi¯\≈£î Á|ü‹ HÓ˝≤ ◊<äT e+<ä\

s¡÷bÕj·T\qT |æ+#Û·Hé>± Çe«&É+ Bì Á|ü‘˚´ø£‘·.

‘·+&Ü˝À¢ì eTVæ≤fi¯\ Jeq Á|üe÷D≤\qT yÓTs¡T>∑T |ü]#˚+<äT≈£î

Á|ü‘˚´ø£ #·s¡´\T... |üX¯óÁø±+‹ ù|s¡T‘√ bÕ&ç|ü]ÁX¯eTqT n_Ûeè~∆ |ü]#˚

Á|üD≤[ø£\T... eTVæ≤fi¯\ b¥<äT|ü⁄øÏ n+‘˚ düe÷qyÓTT‘·Ô+ ø£*|æ <ëqTï+∫

|æ+#Û·Hé n+~+#˚ |ü<∏äø£+... Ç˝≤ @$ rdüT≈£îHêï eTVæ≤fi¯\ dü+Røåe÷ìøÏ,

|ü⁄s√_Ûeè~∆øÏ nj·Tq ø£èwæ #˚dæq rs¡T ø£fi¯¢≈£î ø£&ÉT‘·T+~. n‹e\qT

n_Ûeè~∆ |ü<∏ä+˝À q&ç|æ+#ê\qï ‘·|üq <√´‘·ø£eTe⁄‘·T+~. eTVæ≤fi¯\≈£î

ø°\ø£yÓTÆq eT+Á‹ |ü<äe⁄\T Rø≤sTT+#·&É+, kÕúìø£ dü+düú\ mìïø£˝À¢

yê]øÏ j·÷uÛ…’XÊ‘·+ ]»Rs«wüqT¢ ø£*a+#ê\qï Á|ü‹bÕ<äq ™qï‘·

\øå±´\ ~X¯>± Äj·Tq #˚dæq n˝À#·q˝Ò.


- Ï. qs¡à<ä


ì‘·´+ »q+‘√ eTy˚Tø£eTj˚T H˚‘· yÓ’.j·Tdt.sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ Çø£ ˝Òs¡ì

‘Ó*dæq ø£åD+..... ˇø£ÿkÕ] sêh+ ìyÓ«s¡b˛sTT+~. n~ ì»+ ø±<äì \ø£å\

eT+~ ø√s¡T≈£îHêïs¡T. eTTø√ÿÏ <˚e⁄fi¯¢≈£î eTT&ÉT|ü⁄\T ø£Ïº yÓTT≈£îÿ≈£îHêïs¡T.

nsTTHê n|üs¡ uÛÑ^s¡<∏äT&ÉT neTs¡|ü⁄]øÏ #˚sê&Éqï yês¡Ô‘√, <äT:K+ ì+&çq

Vü≤è<äj·÷\‘√ ø√≤¢~ Á|ü»\T »qH˚‘·≈£î CÀVü‰s¡T¢ |ü*ø±s¡T. sêh+ q\

TeT÷\˝Ò ø±<äT, <˚X¯+ j·÷e‘·÷Ô nsTTq eTs¡D+‘√ ~Á>∑“IeT≈£î ˝ÀHÓ’+~.

s¡÷ yê&Ü, |ü˝…¢ |ü≥ï+, |æ\¢\T, j·Te≈£î\T, eTVæ≤fi¯\T, eè<äT∆\T, ø±]à≈£î\T,

ø£s¡¸≈£î\qï ‘˚&Ü ˝Ò<äT... ˝Àø£eT+‘ê ìyÓ«s¡b˛sTT+~. yÓ’.j·Tdt. ˝Òs¡qï

ì»+ J]í+#·Tø√˝Òø£ |ü\Te⁄] >∑T+&Ó n–b˛sTT+~. ø=+<äs¡T á #˚<äT

ìC≤ìï uÛÑ]+#·˝Òø£ Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düT≈£îHêïs¡T.

»q+ ™qï Á|ü‹ #√≤... Á|ü‹ <ë]˝À Ç<˚ #·s¡Ã. mø£ÿ&É #·÷dæHê

yÓ’mdt ∫Á‘·|ü≤ìï eTT+<äT ô|≥Tº≈£îì uÛÀs¡TuÛÀs¡Tq $\|ædüTÔqï <äèXÊ´˝Ò.

»q+ eT~˝À ì‘·´+ ø£<ä˝≤&˚ yÓ’.j·Tdt. ∫s¡Tqe⁄« Çø£ ™+&É<äì ‘Ó*dæ

ø√≤qTø√≥¢ »q+ Äj·Tq≈£î ˙sêCHê\T |ü*ø±s¡T. m+‘· nHê´j·T+

#˚XÊe⁄ <˚e⁄&Ü.... nì >=+‘·T|ü–˝Ò˝≤ @&ÜÃs¡T. mø£ÿ&çø£ø£ÿ&É Á|ü»\T

dü«#·ÃI+<ä+>± ã+<é bÕÏ+#ês¡T. m|ü&˚+ »s¡T>∑T‘·T+<√ ‘Ó\

TdüTø√e&ÜìøÏ »qeT+‘ê °M\ eTT+<äT ≈£Ls√Ãe&É+‘√ s√&É¢˙ï

ìsêàqTwü´+>± e÷]b˛j·÷sTT. ‘·eT H˚‘·qT ø£&ÉkÕ] #·÷&É≤ìøÏ sêh+

q\TeT÷\\ qT+∫ y˚\y˚\ dü+K´˝À »q+ ôV’≤<äsêu≤<é q>∑sêìøÏ

e#êÃs¡T.

ôdô|º+ãsY 2e ‘˚B ™<äj·Ty˚T Äj·Tq ôV≤*ø±|üºsY Á|üe÷<ä+˝À

∫≈£îÿø√>±, 3e ‘˚B ™<äj·T+ mì$T~ >∑+≥\≈£î Äj·Tq eTs¡D

yês¡ÔqT n~Ûø±]ø£+>± Á<ÛäTMø£]+#ês¡T. ø£s¡÷ï\T, Á|üø±X¯+ õ˝≤¢\ dü]

Vü≤<äT›˝Àì yÓ\T>√&ÉT≈£î düMT|ü+˝Àì s¡TÁ<äø√&É÷s¡T ø=+&É>∑T≥º˝À¢ Äj·Tq

Á|üj·÷DÏdüTÔqï ôV≤*ø±|üºsYqT 3e ‘˚B ™<äj·T+ yÓ’e÷ìø£<äfi¯ $e÷q+

>∑T]Ô+∫+~. ‘Ó\¢yês¡TC≤eTTq Hê\T>∑T >∑+≥\ düeTj·T+˝À düT-

UÀjYT $e÷q+ Ç∫Ãq düe÷#ês¡+‘√ s¡+>∑˝ÀøÏ ~–q ôV≤*ø±|üºs¡T¢

dü+|òüT≥Hê düú\+ ~X¯>± >±*+|ü⁄qT eTTeTàs¡+ #˚XÊsTT. sê&ÜsY

qT+∫ nqTdü+<Ûëq+ ø√˝ÀasTTq 23 >∑+≥\ ™‘·ÿ+sF¡ ‘·sê«‘·

™<äj·T+ 8:45 >∑+≥\ düeTj·T+˝À ôV≤*ø±|üºsY X¯ø£˝≤\qT

>∑T]Ô+#·>∑*>±sTT. á yês¡ÔqT yÓ’e÷ìø£ <äfi¯ ø£e÷+&Ó+` kÕ>∑s¡uÛ≤s¡‹

<ÛäèMø£]+#·&É+‘√ sêh+˝À ˇø£ÿkÕ]>± ™~«>∑ï yê‘êes¡D+ HÓ\

ø=+~.

2e ‘˚B ™<äj·T+ 11 >∑+≥\ qT+∫ Ä+<√fi¯q #Ó+<äT‘·Tqï

»q+ 3e ‘˚B ‘Ó\¢yês¡T C≤eTT qT+∫ mì$T~ >∑+≥\ es¡≈£î

ø£åDyÓTTø£j·TT>∑+˝≤ |æ] _>∑|üÏº >∑&çbÕs¡T. dü+|òüT≥Hê düú˝≤ìï

>∑T]Ô+∫q $e÷q+ qT+∫ dü]>±Z 9:30 >∑+≥\ ÁbÕ+‘·+˝À uÛÑ÷$Tô|’øÏ

ˇø£ ∫°º |ü&ç+~. n+<äT˝À sêdæ ™qï ªÁø±wt ôd’`µ |ü<ä+ n+<ä]˙

$cÕ<ä+˝À eTT+#˚+dæ~. Ä ø±–‘·+ |ü&çq $wüj·÷ìï Á|ükÕs¡ kÕ<ÛäHê\T

Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+&É>±H˚ &Ûç©¢˝À ™qï k˛ìj·÷ sê»ø°j·T dü\Vü‰<ës¡T

nVü≤à<é|üfÒ˝` sêh eTTKéT+Á‹ #·ìb˛j·÷s¡+≥÷ Á|üø£Ï+#ês¡T. á

$wüj·÷ìï ‘Ó\T>∑T #êHÓfi¯ó¢ Á|üø£Ï+#·&É+‘√ n|üaÏes¡≈£î ∫e] ÄX¯‘√

m<äTs¡T#·÷dæq Vü≤è<äj·÷\T XÀø£dü+Á<ä+˝À eTTì–b˛j·÷sTT.

nsTTHê... mø£ÿ&√ ∫ìï ÄX¯... Rø+Á<ä+ Ç+ø± Á|üø£Ï+#·˝Ò<äT ø£<ë

nì. n|üaÏRø C≤rj·T, kÕúìø£ MT&çj·÷ |üP]Ô>± Á<ÛäTMø£]+∫+~...

eTTKéT+Á‹ Á|üj·÷DÏdüTÔqï ôV≤*ø±|üºsY eT+≥˝À¢ ø±*b˛sTT+<äì,

n+<äT˝À Á|üj·÷DÏdüTÔqï ◊<äT>∑Ts¡T <äTs¡às¡D+ bÕ\j·÷´s¡ì,

yê] eTè‘·<˚Vü‰\qT ≈£L&Ü $e÷Hê\T >∑T]Ô+#êj·Tì #ÓbÕasTT.

Ä düeTj·T+˝ÀH˚ eTTKéT+Á‹ #·ìb˛sTTq $wüj·÷ìï &Ûç©¢˝Àì

Á|ü<Ûëì ø±sê´\j·T esêZ\T ≈£L&Ü Á|üø£Ï+#êsTT. Vü≤√+eT+Á‹

∫<ä+ãs¡+ n~Ûø±]ø£+>± á $wüj·÷ìï Á|üø£Ï+#ês¡T. Ä ‘·sê«‘·

eT<Ûë´Vü≤ï+ 12:30 >∑+≥\ düeTj·T+˝À Ä]úø£ eT+Á‹ s√X¯j·T´

ªdæm+ eTs¡Dyês¡ÔqT Á|üø£Ï+#·&É+ Hê≈£î #ê˝≤ u≤<Ûëø£s¡+>± ™+~µ

n+≥÷ Á|üø£Ï+#ês¡T. Ç+RøeTT+~... sêh+ ìyÓ«s¡b˛sTT+~.

sêh sê»<Ûëì qT+∫ e÷s¡TeT÷\ |ü˝…¢\ es¡≈£î ˇø£ÿkÕ]>±

ô|òTî\T¢eTHêïsTT.

yÓ’mdt n_Ûe÷qT\T, ø±+Á¬>dt ø±s¡´ø£s¡Ô˝Ò ø±ø£, nìï bÕØº\ ÁX‚DT\T,

nìï esêZ\ Á|ü»\T <äT:KkÕ>∑s¡+˝À eTTì–b˛j·÷s¡T.

Äs¡ì <äT:K+ - rs¡ì dü+‘ê|ü+



|üP&ÉÃ˝Òì X¯Sq´‘·

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ eTTKéT+Á‹ yÓ’.j·Tdt. sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ Vü≤sƒêdüàs¡D+‘√

@s¡Œ&çq sê»ø°j·T X¯Sq´‘· |üP&ÉÃ˝Òì<ä+≥÷ ø±+Á¬>dt ø√sY ø£$T°

Äj·Tq≈£î |òüTq+>± ìyêfió\T n]Œ+∫+~. ø=‘·Ô Á|üuÛÑT‘·«+ @s¡Œ&çq e+<ä

s√E˝À¢H Äj·Tq eTs¡DÏ+#·≥+ rs¡ì À≥ì ù|s=ÿ+~. 3e ‘Bq Á|ü<Ûëì

ìyêdü+˝À düe÷y˚X¯yÓTÆq ø√sY ø£$T° yÓ’.j·Tdt.ì <äøÏåD uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝ÀH˚

|òüTqyÓTÆq, X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq H˚‘·>± n_Ûe]í+∫+~.

πø+Á<ä+˝À ø±+Á¬>dt 2004, 2009˝À¢ n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ sêe≥+˝À

yÓ’.j·Tdt. #˚dæq ø£èwæ eTs¡e˝Òì<äì ø=ìj·÷&ç+~. Á|ü<Ûëì eTH√àVü≤Hé‘√

bÕ≥T ø±+Á¬>dt n<Ûä´≈£åîsê\T k˛ìj·÷>±+BÛ, Á|üDuŸ eTTKØ®, m.¬ø.

n+À˙, nVü≤à<é |üfÒ˝Ÿ, ôVA+eT+Á‹ |æ. ∫<ä+ãs¡+ á düe÷y˚XÊìøÏ

Vü‰»s¡j·÷´s¡T. á Á|üe÷<ä+ qT+∫ yÓ’.j·Tdt. πøåeT+>± ‹]– ekÕÔs¡H˚

düe÷#ês¡+ ø√dü+ ø√sY ø£$T° düuÛÑT´\T 40 ì$TcÕ\ ùd|ü⁄ y˚∫

#·÷XÊs¡T.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ e+Ï ô|<ä› sêÁcÕº˝À¢ ÁbÕ+rj·T, ™|üÁbÕ+rj·T bÕØº\

qT m<äTs√ÿ≥+˝À yÓ’.j·Tdt. s¡ø£åD ø£e#·+˝≤ ì*#ês¡ì ø£$T° n_

ÛÁbÕj·T|ü&ç+~. á X¯≈£îÔ\ìï+Ï˙ Äj·Tq n<äT|ü⁄˝À ô|≥º≥y˚T ø±<äT,

ø±+Á¬>dt |ü‘êø±ìï ~–«»j·T+>± m–πs˝≤ #˚XÊs¡ì $e]+∫+~. Äj·Tq

eTs¡D+‘√ sêh ø±+Á¬>dt |ü]dæú‹ Vü≤sƒê‘·TÔ>± #·Tø±ÿì ˝Òì Hêe>±

e÷]+<äì ‘Ó*|æ+~. πø+Á<ä ø±´_HÓŸ düe÷y˚X¯+ ìs¡«Væ≤+∫, yÓ’.j·Tdt.

nø±\ eTè‹ |ü≥¢ dü+‘ê|ü rsêàq+ #˚j·÷\ì. . yÓ’.j·Tdt. eTè‹,

sêh sê»ø°j·÷˝À¢ |ü&˚ Á|üuÛ≤e+ >∑T]+∫ #·]Ã+#·≤ìøÏ n‘·édüs¡+>±

d”&Éã÷¢´d” düe÷y˚X¯+ @sêŒ≥T#˚j·÷\ì ø√sY ø£$T° ìs¡ísTT+∫+~.

<ÛÓ’s¡´+, <ës¡Ùìø£‘· ø£*–q Hêj·T≈£î&ÉT

yÓ’.j·Tdt.eTs¡D+‘√ rÁe ~Á>±“¤+‹øÏ ˝ÀHÓ’q ø±+Á¬>dt e]ÿ+>˘

ø£$T° Äj·Tq eTè‹ |ü≥¢ Á|ü>±&ÛÉ dü+‘êbÕìï Á|üø£Ï+∫+~. @◊d”d”

Á|ü<Ûëq ø±sê´\j·T+˝À »]–q d”&Éã÷´d” düe÷y˚X¯+˝À yÓ’.j·Tdt

ø£èwæì ø=ìj·÷&ÉT‘·÷ rsêàq+ #˚dæ+~. Äj·Tq >=|üŒ <ës¡Ùì≈£î&Éì.

. . <ÛÓ’s¡´+, #=s¡e >∑\ Hêj·T≈£î&Éì Á|üX¯+dæ+∫+~. Äj·Tq n$s¡fi¯

ø£èwæ |òü*‘·+>±H˚ |ü<˚fi¯¢ nq+‘·s¡+ sêh+˝À ø±+Á¬>dt n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ

e∫Ã+<äì ù|s=ÿ+~. n+‘˚ø±<äT Äj·Tq H˚‘·è‘·«+˝À 2009˝Àq÷ |òüTq

$»j·T+ kÕ~Û+∫+<äì, Ç~ ‘êeTT πø+Á<ä+˝À n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ sêe≤ìø°

‘√&ÉŒ&ç+<äì $e]+∫+~. yÓ’.j·Tdt. ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\≈£î d”&Éã÷¢´d”

dü+‘êbÕìï ‘Ó*|æ+~. düe÷y˚X¯+ dü+<äs¡“¤+>± <äTs¡È≥q $esê\qT

Vü≤À+eT+Á‹ ∫<ä+ãs¡+ düuÛÑT´\≈£î $e]+#ês¡T.

yÓ’.j·Tdt. Á|üj·÷DÏdüTÔqï ôV≤*ø±|üºsY Ä‘·à≈£Ls¡T qT+∫ <äøÏåD ~X¯>±

yÓfi≤¢*‡ ™+~, ø±˙ n~ ‘·÷s¡TŒ yÓ’|ü⁄ eT[¢+<äì Äj·Tq $e]+#ês¡T.

Ç<˚ ∫e]øÏ ÁbÕD≤+‘·ø£+>± e÷]+<äì, Bìô|’ $#ês¡D »s¡bÕ*‡q

nedüs¡+ ™+<äHêïs¡T. yÓTT‘·Ô+ 30 ì$TcÕ\ ùd|ü⁄ »]–q d”&Éã÷¢´d”

düe÷y˚X¯+˝À Á|ü<Ûëì, k˛ìj·÷, sêVüQ˝Ÿ‘√ bÕ≥T 20 eT+~ düuÛÑT´\T

bÕ˝§ZHêïs¡T. ø±+Á¬>dt Á|ü<Ûëq ø±sê´\j·T+˝À ™<äj·T+ qT+#˚ $cÕ<ä

yê‘êes¡D+ HÓ\ø=+~.

- Ï.mHé.


ø±s¡´Áø£e÷\T yÓTT<ä˝…≤ºs¡T. dü«j·T+ düVü‰j·Tø£ dü+|òü÷\≈£î »eJyê\T

ø£*a+∫ eTVæ≤fi≤ kÕ~Ûø±s¡‘· À Ä+Á<ÛäÁ|ü<X`qT eTT+<äTes¡Tdü À ì*bÕs¡T.

kÕ>∑T˙Ï kÂø£s¡´+ $düÔ]+#·&É+‘√ bÕ≥T, $<äT´‘·TÔ ™‘·a‹Ô ô|’Hê <äèwæº

kÕ]+#ês¡T. Äj·Tq |ü]bÕ\q≈£î Çy˚ #√<äø£X¯øÏÔ>± ì*#êsTT. Äs√>∑ l,

bÕe˝≤e&û¶ |ü<∏äø±\‘√ Äø£≥Tº≈£îHêïs¡T.

|ü<∏äø±\˝À ù|<ä\ Á|üjÓ÷»Hê\Rø ô|<ä›|”≥ y˚XÊs¡T. dü+düÿs¡D\T,

kÕe÷õø£ Hê´j·÷ìï $»j·Te‘·+>± $T[‘·+ #˚XÊs¡T. |ü<∏äø±\T,

ø±s¡´Áø£e÷\‘√ $$<Ûä esêZ˝À¢ Äj·Tq $|üØ‘·yÓTÆq n_Ûe÷Hêìï

≈£L&É>∑≥Tº≈£îHêïs¡T. n+<äTe Ò¢ 2009 mìïø£ À¢ ¬>*∫ ¬s+&√kÕ] n~Ûø±s¡

|ü>±Z\T #˚|ü≤ºs¡T. Äj·Tq bÕ\q Ç‘·s¡ sêÅcÕº\≈£L e÷s¡Z<äs¡Ùø£+>±

ì*∫+<äì rsêàq+˝À ù|s=ÿHêïs¡T.

Äj·Tq ˝Òì ˝À≥T |üP&ÉÃ˝Òì~

d”m+ eTè‹øÏ sêh eT+Á‹es¡Z+ dü+‘ê|ü+

eTTKéT+Á‹ yÓ’mdt sê»X‚KsY ¬s&ç¶ Äø£dæàø£ eTè‹|ü≥¢ sêh

eT+Á‹es¡Z+ rÁe dü+‘ê|ü+ Á|üø£Ï+∫+~. Äj·Tq ≈£î≥T+ã düuÛÑ´\≈£î

Á|ü>±&ÛÉ kÕqTuÛÑ÷‹ì ‘Ó*j·TCÒdæ+~. ôdô|º+ãsY 3 e ‘˚~ kÕj·T+Á‘·+

4:30 >∑+≥\ ÁbÕ+‘·+˝À ‘ê‘êÿ*ø£ eTTKéT+Á‹>± Á|üe÷D d”«ø±s¡+

#˚dæq l ø=DÏCÒÏ s√X¯j·T´ H˚‘·è‘·«+˝À eTÁ‹es¡Z+ düe÷y˚X¯yÓTÆ+~.

ôV≤*ø±|üºsY Á|üe÷<ä+˝À yÓ’mdt eTè‹ #Ó+<ä&É+ ~Á>±“I+‹øÏ >∑T]

#˚dæ+<äì eT+Á‹es¡Z+ ù|s=ÿ+~. Äj·Tq sêÅcÕºìï Ä]úø£ dü+øå√uÛÑ+ qT+∫

>∑f…ºøÏÿ+∫ Á|ü>∑‹ |ü<∏ä+˝À q&ç|æ+#ês¡ì ø=ìj·÷&ç+~.

á dü+<äs¡“I+>± l s√X¯j·T´ e÷≤¢&ÉT‘·÷, yÓ’.j·Tdt. eè‹ÔØ‘ê´

yÓ’<äT´&ÉT ø±e&É+‘√ Á|ü»\ Hê&ç ‘Ó\TdüTø=ì, yê] düeTdü´\ |ü]cÕÿsêìøÏ

∫‘·ÔX¯ó~∆‘√ ø£èwæ #˚XÊs¡ì, nH˚ø£ Á|üC≤ dü+RøåeT |ü<∏äø±\qT $»j·Te+‘·+>±

neT\T #˚XÊs¡ì Á|üX¯+dæ+#ês¡T. ìs¡Tù|<ä\ n≥º&ÉT>∑T esêZ\T, eTVæ≤fi¯\T,

yÓqTø£ã&çq esêZ\ nuÛÑT´qï‹øÏ nj·Tq bÕ\q˝À q÷‘·q n<Ûë´j·T+

ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+<äHêïs¡T. yÓ’.j·Tdt. Vü≤j·÷+˝À sêh+ n_Ûeè~∆, XÊ+‹ uÛÑÁ<ä‘·\

n<äT|ü⁄ e+Ï n+XÊ˝À¢ Ç‘·s¡ sêÅcÕº\≈£î Ä<äs¡Ù+>± ì*∫+<äì

nHêïs¡T. ìs¡+‘·s¡+ ÁX¯$T+#˚ ‘·‘·«+ ø£*–q sê»X‚KsY ¬s&ç¶ Çø£˝Òs¡qï

$wüj·÷ìï qeTà˝Òø£b˛‘·THêïeTì ù|s=ÿHêïs¡T. nj·Tq Òì˝À≥T mes¡÷

|üP&ÉÃ˝Òì<äì yêÚ≤´+#ês¡T.

ôV≤*ø±|üºsY Á|üe÷<ä+˝À dæm+‘√ düVü‰ eTè‹ #Ó+~q nj·Tq eTTK´

ø±s¡´<ä]Ù |æ. düTÁãVü≤àD´+, Á|ü<Ûëq uÛÑÁ<ä‘ê n~Ûø±] @d”mdt yÓd”¢,

ô|’˝…≥T¢ düT˙˝`≈£îe÷sY uÛ≤Ïj·÷, m+.mdt. ¬s&ç¶\≈£î ≈£L&Ü eT+Á‹es¡Z+

dü+‘ê|ü+ Á|üø£Ï+∫+~. düTÁãVü≤àD´+ Á|üuÛÑT‘·«+ n•+∫q Ø‹˝À

|üì#˚XÊs¡ì ù|s=ÿ+~. Á|ü<Ûëq uÛÑÁ<ä‘ê n~Ûø±] yÓd”¢ ìã<ä∆‘· ø£*–q

e´øÏÔ>± ù|s¡T ‘Ó#·T≈£îHêïs¡ì ‘Ó*|æ+~.

sêh+ eT+∫ n~Ûø±s¡T\qT ø√˝ÀasTT+<äì $#ês¡+ e´ø£Ô+ #˚dæ+~.

eTTKéT+Á‹ì RøåeT+>± >∑eT´kÕúHêìøÏ #˚RsÃ+<äT≈£î ô|’˝…≥T¢ m+‘·>±H√

ø£èwæ#˚dæHê, yê] j·T‘·ï+ $|òü\yÓTÆ+<äì, Ä ô|’˝…≥T¢ eTè‹ #Ó+<ä&É+

<äTs¡<äèwüºø£s¡eTì yÓ\¢&ç+∫+~. yê] ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\≈£î kÕqTuÛÑ÷‹

Á|üø£Ï+∫+~.

<ä+&Ü]- |òüDÏ≈£îe÷sY

ªªá <ä+&Ü]\ BbÕe[øÏ ã÷dæyÓT≥º¬ø*¢ >∑TkÕ&û\T edüÔs¡+≥ >∑<ë

- Ç+ø£ BbÕe* ¬s+&ÉT s√E˝Ò e⁄+~, Ä\¢≈£î ô|fÒº+<äT≈£î sTT+≥¢ –+»˝Ò¢e⁄ -

@+ C…j·÷´ …?µµ y˚TÏ >∑÷&É >√+&ÉT |üfÒ Ÿ ø√≥Hêø£ e÷qTÿ uÛ≤s¡ sê+u≤sTT

uÛÑs¡Ô q&ç–+~.

<ädüsê qT+&ç BbÕe[ ‘·s¡yê‘· ø=ìï s√E\ es¡≈£L e⁄qï ø±˝≤ìï

>√+&ÉT\T <ä+&Ü] n+≤s¡T. <ä+&Ü] |ü+&ÉT>∑\ ø±\+˝À |üqT˝ÒMT

#Ój·T´s¡T. Hê≤´~Û <˚e‘· m‘êàdü÷sYô|Hé≈£î |üP»#˚dæ bıs¡T>∑÷fi¯¢ qT+N

e#˚Ã >∑TkÕ&û\≈£î eTsê´<ä #˚j·÷*. Ä eTsê´<ä\T ≈£L&Ü dü+Å|ü<ësTTø£+>±

me]+À¢ ªbÕsêµ, ª‘·÷s¡TŒ*µ, ª<äkÕàµ (eTè<ä+>∑ $X‚cÕ\T)\T e⁄+≤jÓ÷

yêπs #˚j·÷*.

Å|ü‹ePfiÀ¢ ø=+<äs¡T >√+&ÉT\T <ä+&Ü] düeTj·T+˝À Bø£å rdüT≈£îì,

>√∫ ˝Òø£ \T+^ ˝≤+Ï ã≥º‘·|üŒ eTπs Ä#êÃ¤<äHê e⁄+#·Tø√s¡T. efi¯¢+‘ê

uÛÑdüà+ sêdüT≈£îì ‘·\≈£î HÓeT* sT÷ø£\ øÏØ≥+

ô|≥Tº≈£î+≤s¡T. Bøå± düeTj·T+˝À eTVü‰ìwü˜>±

e⁄+&É≥yT>±ø£, kÕïq+ #j·T≥+, ø±\ø£è‘ê´<äT\T

rs¡TÃ≈£îqï ‘·s¡Tyê‘· <˚Vü‰ìï X¯óÅuÛÑ+ #˚j·T&É+

≈£L&Ü #Ój·T´s¡T. Mfi¢ì >∑TkÕ&û\+≤s¡T. <ä+&Ü]

ø±\+˝À Mfi¯¢≈£î <Ó’e‘·«+ ÄbÕ~+#·ã&ÉT‘·T+~.

>∑TkÕ&û\ ‘·*¢<ä+Å&ÉT\T ≈£L&Ü >∑TkÕ&û\≈£î

bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚kÕÔs¡T.

πøsêy˚T] Å>±eT+ qT+∫ ◊<äT øÏ˝ÀMT≥s¡¢

<ä÷s¡+˝À n&É$ eT<Ûä´˝À e⁄qï y˚TÏ>∑÷&É

Å>±eT+˝À q\uÛ…’ >√+&ÉT ≈£î≥T+u≤\THêïsTT. ~q

yÓ#êÃ\y˚Tà ø=≥T º , ≈ £Ls¡>±j·T\T ≈ £L&Ü

y˚TÏ>∑÷&É˝À ˝Òe⁄. <˚ì¬ø’Hê πøsêy˚T] sêe\

dæ+<˚. á Å>±eT >√+&ÉT\≈£î |üfÒ\T (ô|<ä›)

bÕ‹πøfi¯ ¢ ej·TdüTqï ø√≥Hêø£ e÷qTÿ -

e÷qTÿ sTT+À¢ ‘·s¡‘·sê\T>± ‘·Ts¡TŒ*, bÕsê,

>∑bòÕ\THêïsTT. >∑TkÕ&û\¬ø’Hê, bıs¡T>∑÷] qT+∫

e#Ã me]¬ø’Hê Ä‹<Ûä + |üfÒ*+À¢H - ø±\>∑‹˝À

e⁄qï uÛÑ÷$T ø±kÕÔ –]»H˚‘·s¡T\ bÕ˝…’Hê sT÷

eTsê´<ä\ uÛ≤s¡+ e÷Å‘·+ $T–*b˛sTT+~.

e÷eT÷\T>± <Ûëq´+ |ü⁄wüÿ\+>± e⁄+&Ée\

dæq <ä+&Ü] ø±\+˝À <ë]Å<ä´+. á @&Ü~

>∑TkÕ&û\T edüTÔHêïs¡T. <Ó’e düe÷qT˝…’q yê]

πø+ ô|≤º*!

ªª<Ûëq´+ ˝Òø£b˛‘˚ j·÷&çø£Hêï m*¢ n&ÉT≈£îÿ

sêyê˝… - >∑TkÕ&û\qT sêy=<ä›ì ôdbÕÔe÷µµ

nHêï&ÉT e÷qTÿ uÛ≤s¡´‘√!

ªª@bısêÿ&ÉT‘êyé? ñ≥÷ïs¡T≈£î b˛sTT |”y√

kÕuŸ (|æ.z.ÅbÕC…ø˘ º Ä|ò ”düs¡T ◊Ï&ç@) qT

n&É>∑sê<ä÷ - sTTdüÔ&˚yÓ÷?µµ

ªªeT+∫>∑T+~. |””y√ kÕuŸ eTq≈£î ô|Hé düsêÿ

(<˚eTT&ç˝≤>±) e⁄Hêï, >∑TkÕ&û˝§ùdÔ <Ûëq´+,


\>∑ZyÓTÆ‘˚ ø£≥ï+ sTTdüÔ&Ü - n&ÉT>∑T&ÉT eT+∫ >∑T+≥<ëµµ nì uÛ≤s¡´≈£î

#ÓbÕŒ&ÉT ø±˙, <Ûëq´+ mø£ÿDTí+∫ ‘˚yê˝À e÷qTÿ≈£î uÀ<Ûä|ü&É˝Ò<äT.

mes¡ï&ÉT>∑T<ëeTHêï n+<ä]fi¯¢˝À¢ $wü|ü⁄ <äT+|ü˝Ò e⁄HêïsTT. >∑+≥\T

>∑+≥\T e⁄&çøÏ‘˚>±˙ yêÏ $wü+ b˛<äT. $wü+‘√bÕ≥T s¡T∫ ≈£L&Ü

b˛‘·T+~. Ä <äT+|ü˝Ò |ü+&ÉT>∑ s√E ≈£L&Ü >∑TkÕ&û\≈£î ô|≥º&Ée÷ -

BbÕe[ sTT+ø£ eT÷&ÉT s√E˝Ò e⁄+~. <ä+&Ü] ø±\+˝À eP]ø=∫Ãq

>∑TkÕ&û\≈£î sTT+‘· ‹+&ç ô|≥º˝Òø£b˛‘˚ >√+&ÉT |üfÒ˝Ÿ –Ø m+<äT≈£î?

m+‘· HêyÓ÷w”!

πøsêy˚TØ, e⁄≥÷ïs¡T\ eT<Ûä´ qT+&˚ C…’q÷s¡T ô|<ä›ePs¡T. Hê\T¬>’<äT

<äTø±D≤\THêïsTT. _j·T´+, C§qï\T, yÓTTø£ÿC§qï @ <Ûëq´+ ø±yê\+fÒ

Ä <Ûëq´+ m+‘· ø±yê\Hêï - Hê\T¬>’<äT ãkÕÔ˝…’Hê düπs <=s¡T≈£î‘·T+~.

‘·q≈£î Hê\T¬>’<äT <Ûëq´+ ms¡T$∫Ãq eTVü≤à<é ≈£î<ä÷›dt q&ç– pùdÔ ...

ªªsê+u≤sTT, sTT<√ H˚qT C…’q÷s¡T b˛‘·T+&Ü - Ä&ÉTHêï&ÉT >∑<ë

‘·Ts¡ø£ ùd≥T - ÄDí&ç– pdüÔ - sTTdüÔ&˚yÓ÷µµ nì ‘·\bÕ>± #·T≥Tº≈£îì

#˚‹˝À U≤∞ dü+N, #˚‹ ø£Ås¡ rdüT≈£îì ø±*q&Éø£q C…’q÷s¡T ãj·T˝Ò›sê&ÉT.

düTe÷s¡T sTTs¡yÓ’ yÓTÆfi¯fl <ä÷s¡+. eT<Ûä´˝À πøsêy˚T] bÕHéπsƒ˝≤ (øÏ∞¢ø=≥Tº)

<ä>∑Zs¡ ãdü‡sTT‘˚ e⁄+~ >±˙ #êØ®\≈£î &ÉãT“˝Ò¢e⁄. e⁄Hêï Ä &ÉãT“‘√

#·ø£ÿs¡ ø=ì >∑TkÕ&û\≈£î $TsƒêsTT #˚jÓTT#·TÃ.

kÕj·T+ø±˝≤ìøÏ C…’q÷s¡T #˚πsdü]øÏ, ùd≥T n|üŒÏπø Ä~˝≤u≤<äT

yÓfi≤¢&Éì ‘Ó*dæ+~. ñ<äj·÷H˚ï |òüdüTº ãdüT‡ ø=kÕÔ&É+≥. |òüdüTº ãdüT‡

e#˚Ãdü]øÏ mì$T<äe⁄‘·T+~. eT∞fl y˚TÏ>∑÷&É yÓ[¢ sêe&É+ nkÕ<Ûä´+.

ñdü÷s¡TeTqT≈£î+≥÷ ùd≥T <äTø±D+ eTT+<äT es¡+&Ü˝À ‘·\bÕ>±

$|æŒ |üs¡#·T≈£îì |ü&ÉT≈£îHêï&ÉT. e÷s¡¢yêsTT Å>±eT+ qT+N Vü≤qTïe÷düºsY

‘ê\÷≈£î yêfi¯ó¢ ãfi¯¢˝À¢ sêe&É+ >∑TkÕ&û\≈£î ô|≥º&ÜìøÏ <Ûëq´+ düs¡T≈£î\T

y˚πs <äTø±D≤˝À¢ ø=qT≈£îÿ b˛e&É+ >∑eTìdü÷ÔH˚ e⁄Hêï&ÉT. Vü≤qTï e÷düºsY

πø+ e⁄qïyê&ÉT ÄdæÔ n˝≤π> ì\T|ü⁄ø=Hêï&ÉT. ø£cÕº\˙ï ‘·q˝≤+Ï

yê]πø.

sêÅ‹ meTTø£\T ø=]πøùd #·*. ø£|üø√&ÜìøÏ >=+>∑[ ‘Ó#·TÃ≈£îqT+fÒ

u≤e⁄+&˚~. |üs¡∫q ‘·\bÕ>± >∑T&É¶rdæ, $~*Ã H˚\MT<ä |ü&ÉT≈£îì Ä

>∑T&É¶ <äT|üŒÏ>± ø£|ü≈£îHêï&ÉT. eT>∑‘· ìÅ<ä....

BbÕe[ s√Eq >∑TkÕ&û\T sTT+Ïø=∫Ãq≥Tº, yêfi¯fl≈£î ‘·qT uÛÀ»q+

ô|≥º˝Òø£b˛sTTq≥Tº, ª>∑TkÕ&û\≈£î sTT+‘· ø£ãfi¯+ ô|≥º˝Òì qTy˚«+

|üfÒ\Teìµ yêfi¯ófl ì\Bdæ n&ç–q≥Tº m‘êàdü÷sY ù|Hé <˚e‘· X¯|æ+∫q≥Tº,

ô|sê‡ù|Hé(ô|<ä› <˚eTT&ÉT), nøÏô|Hé (Å>±eT <˚e‘·) ‘·q eP] qT+∫

yÓ[¢b˛sTTq≥Tº uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq ø£\.

ªª≈£L˙ #˚ôd’Hê >∑TkÕ&û\≈£î øÏ˝≤sTTdüÔqT - XÊ|ü+ ô|£º<ä›e÷àµµ nì

>∑Ïº>± ns¡∫ ˝Ò∫ ≈£L#·Tqï&ÉT. ìsêàqTwü´+>± e⁄qï C…’q÷s¡T s√&ÉT¢,

<ä÷s¡+>± qø£ÿ\ ns¡T|ü⁄\T ‘·|üŒ eTπs‘√&É÷ ˝Òs¡T.

ñqï ø±kÕÔ ìÅ<ä b˛sTT+~.

<äT|üŒÏ #·T≥Tº≈£îì >=+‘·T≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.

sê+u≤sTT ìÅ<äb˛‘·T+≥T+<ë - ô|fi¯¢sTTq es¡≈£L ≈£L&Ü s¡$¬ø

y˚düT≈£îH˚~ ˝Ò<äT. @<ä˝≤|ü⁄s¡+ (n~˝≤u≤<é)˝À Ä&Üfi¯¢qT #·÷dæ ‘êH˚

HsêŒ&ÉT. ydüTø√e&É+ Äs¡+_Û+∫ ¬s+&fi¢sTTHê sTT+ø± n\yê≥T ø± Ò<äT.

Ç|üŒÏø° sTT+À¢ y˚düTø√<äT. m<äTs=eTTà MT<ä Ns¡ ≈£L&Ü e⁄+&É<äT.

á ePVü≤ sêe&É+‘√ e÷qTÿ efi¯ófl y˚&ÓøÏÿ+~. ø±fi¯ófl _>∑TdüT≈£îHêïsTT.

ø√]ø£qT H=øÏÿ|ü&ÉT‘·÷ -

n+‘·˝À ‘Ó˝¢yê]+~.

m<äTs¡T>± e÷sê«&ûùd≥T Vü≤À≥˝Ÿ ‘Ós¡∫ bısTT´ MT<ä bÕ\T, °

ø±ùd Vü≤&Ü$&ç e÷qTÿqT yêdüÔe Å|ü|ü+#·+˝ÀøÏ ‘Ó∫Ã+~. >∑Tu≤[düTÔqï

#êjYT yêdüq H√s¡÷]düTÔ+~. ô|’dü˝Ò¢q|ü&ÉT e#˚Ã Äø£* ø£+fÒ qs¡ø£+

e⁄+&É<äqT≈£îHêï&ÉT.

b˛#·+˝§~› dü÷ÿ\T °#·s¡T¢ #êjYTø√dü+ n+‘· <ä÷s¡+ q&É∫ e∫Ã

ˇø=ÿø£ÿs¡÷ ¬s+&ÉT eT÷&ÉT ø£|ü\T ‘ê>∑T‘·THêïs¡T. @<ä˝≤|ü⁄s¡+˝À

ø=‘·Ô eTsêØƒ dæìe÷ e∫Ã+<ä≥. <ëì ø£<∏ä ˇø£&ÉT $T–*q yêfi¯fl≈£î

#Ó|ü⁄‘·THêï&ÉT. BbÕe[ s√E @<ä˝≤|ü⁄s¡+ b˛sTT Ä dæìe÷ #·÷<ë›eTì

n+<äs¡÷ nø£ÿ&çø£ø£ÿ&˚ ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêïs¡T.

ô|’dü\T ‘·sê«‘· sTTkÕÔq+fÒ e÷sê«&é ùdŸ #ÛêjYT b˛kÕÔ&Ü? Çe«q+fÒ

m+‘· nee÷q+. #Û·· Ä˝À#·q m+<äTø=∫Ã+~. sê»>√+&ÉT #êjYT ø√dü+

m+<äT≈£î eTTôwº‘êÔ*?

u≤¬s&ÉT bı<Ó›ø£ÿ>±H˚ Ä~˝≤u≤<äT ãdüT‡ $düT>±Z e∫Ã+~. e÷qTÿ≈£î

ø£qTï\ |ü+&ÉT>∑ #dü÷Ô ≈£î<ä÷›dt ùd≥T ãdüT‡ ~>±&ÉT - ãdüT‡ ~– sTT+À¢øÏ

yÓfi¯¢uÀ‘·T+&É>± e÷qTÿ n_Ûyê<ä+ #˚XÊ&ÉT ªªsêyéT sêyéT ùdsƒY - ìqïÏ

dü+~ sTT+‘· C≤sY #˚düTÔ+&É ˙ø√dü+µµ

ª>∑≥ºHê - @+|üì - »Åsê>∑T yÓTT>∑+–≥º ø£&ÉTø=ÿH=düÔ - Ç‹àHêHé >±

e÷£¢&=#·TÃµµ nì sTT+À¢øÏ yÓ[¢ eTTkÕÔãsTT ¬s+&ÉT >∑+≥\ ‘·s¡Tyê‘·

#˚‹˝À ôd>∑\T ø£≈£îÿ‘·Tqï ° ø£|ü‘√ <äTø±D+˝À ø=#êÃ&ÉT ≈£î<ä÷›Hé

ùd≥T.

ªª@+ |üfÒ˝≤ - @+~ ø£‘· - C…|ü - MT ø±&É sTT|ü&ÉT <ä+&Ü]

>∑<ë - ‹H˚≥+<äT≈£î @yÓTÆHê <Ó∫Ãqyêµµ nq&ç>±&ÉT ùd≥T.

ªª‹H≤ìøÏ Òø£>∑<ë πs|ü⁄ |ü+&ÉT>∑+fÒ C…’q÷s¡T e∫Ã+~. á BbÕe*øÏ

ã÷dæyÓT≥º >∑TkÕ&û\T e÷ePs¡T edüÔs¡+≥ - ¬ø]πø >∑<ë bÕsê, ‘·÷s¡TŒ*,

<äkÕà e÷ sTT+≥¢ e⁄HêïsTT. eTdüTÔ |””&û (‘·sê\T)\ ¬ø*¢ nqï+ –≥¢

e÷sTT+À¢H˚ - ô|≥ºø£ b˛‘˚ m‘êàdü÷sY ô|Hé Hêsê»e⁄‘·T+~. Hê≈£î

sT÷kÕ]øÏ ãkÕÔ C§qï\T ø±yê … ùd≥÷ - $T‹Ô (e&ç¶) m+‘·sTT‘ n+‹kÕÔ

- |ü+&çq+ø£ yÓTT‘·Ô+ yê|üdüT CÒkÕÔµ nHêï&ÉT e÷qTÿ,

ªªMT >√+&√fi¯¢≈£î |üìã&ç‘Ó sTT+‘· eT+∫>∑ edüÔs¡T ˝Òø£b˛‘˚ e÷≥

sTT+≥sê - á |òüdü©\ |ü+≥˝Ò¢e⁄ >∑<ä eTq‘ê\÷ ø±\. qTe⁄¬>≥¢

yê|üdüT #˚düÔej·÷´ - Ç~ »]π> |üHê?µµ

ªª>∑≥ºe<äT› ùd≥÷ - ÇdüÔq+fÒ sTTdüÔ - e⁄qï »MTqT ≈£î neTàsTTHê

sTTkÕÔ, >√+&√&ÉT e÷≥ ‘·|æŒ+~ #·÷dæqyê ¬>|ü&Ó’Hêµµ

ªª|üfÒ˝≤ - ˙ C≤‹ øÏ˝≤|òt e÷≤¢&É‘êqqTø√e<äT›. ás√E Hê≈£î

»MTqeTTà‘êe⁄ - πs|ü⁄ |””y√kÕuŸ <ä>∑Zs¡ πødüT ô|&É‘êyé - Ä |”y√ kÕuŸ

>√+&√fi¯fl e÷≥ ‘·|üŒ e÷ e÷≥ me] e÷≥ sTTq&ÉT. á ‘·Øø£\

qTe⁄« yê|üdüT sTT#·TÃ≥ »s¡>∑ì |üì - »]π> |üì #ÓbÕÔ - sTTqT. ãkÕÔ

C§qï\T ø±yê˝… >∑<ë - ¬>≥¢H√ sTTkÕÔ.

@<ä ≤|ü⁄sê\ Hê sTT\T¢+~ p&ÉT. <ëì $T<Ó› @düT&ÉT≈£î ø£f…º ø±yê ….


MT sTT+Ï mqø£+‘ê n&Éy˚>∑<ë - |ü~fÒ≈£î <ä÷˝≤\T ‘√*#·TÃ - ˙

˝…ø±ÿ Hê ˝…ø±ÿ ø£‘·+µµ ‘·q eTqdüT˝À ø√]ø£ ãj·T≥ ô|≤º&ÉT ≈£î<ä÷›dt

ùdŸ -

#Ófi¯ó¢eTì #Ó+|ü<Óã“ ‹qï≥Tº m–] |ü&ç ªªùd≥÷ Hê eTT+øÏHé

(kÕ<Ûä´+ø±ì) |üqT\T #ÓbıŒ<äT›. »+>±¢ ‘√fi¯ó¢ (bòÕ¬sdüTº &çbÕsYºyÓT+Ÿ)

πødüT\T ô|&É‘ês¡T. sTT+&ÉT¢ |”≈£î‘ês¡T ‘Ó*ùdÔ. yÓTTqï |””y√ kÕuŸ ≈£L&Ü

»+>∑˝ÒyÓ÷ ø£f…º ø=≥º<ä›Hêï&ÉT. H˚qT ø=&˚Ô eT+∫>∑T+≥T+<ëµµ nHêï&ÉT

e÷qTÿ.

ªª˙ eTØ® _&Ü¶ - |””y√ kÕuŸ e÷ÏqT - eT+∫<˚ eTfi≤¢ m‘êàdü÷sY

ô|Hé @eT+≥T+<√ »s¡dü÷&ÉT H˚HÓ’‘˚ ø£f…º˝Ò≈£î+&Ü C§qï*e«µµ - nì

sTT+À¢øÏ yÓ[¢ b˛j·÷&ÉT ≈£î<ä÷›dt ùd≥T.

bòÕ¬sdüTº yêfi¢ uÛÑj·TeT÷, |””y√ >±s¡T @eTqT≈£î+≤s√qqï dü+<Vü≤eT÷

eø£yÓ’|ü⁄, Äø£*‘√ yÓ[flb˛‘·Tqï >∑TkÕ&û\T, XÊ|ü$TdüTÔqï @‘êàdü÷sY ô|Hé,

‘·q sTT\T¢ e<ä* yÓ[¢b˛‘·Tqï ‘·Ts¡TŒ*, bÕsê, <äkÕà eTè<ä+>±\T eTs=ø£

yÓ’|ü⁄ |òüTs¡¸D |ü&ÉT‘·THêïsTT.

@‘êàdü÷sY ù|Hé ãè+<ä+ ¬>*∫+~.

ˇø£ ìX¯Ãj·÷ìøÏ e∫Ã ùd≥Tì |æ*#ê&ÉT. m+<äT≈£î |æ*#êeqï≥Tº

#·÷dæq ùd≥T‘√ ªªdüπs ùd≥÷, C§qï*sTT´ - sTT<√ dü+Nµµ nHêï&ÉT.

ùd≥T dü+N ‹]– sTTdü÷Ô ªª˙≈£î |òæø£sY m+<äT≈£î |üfÒ˝≤ - H˚ìkÕÔqqï

>∑<ä - eTT+<äT ø£f…º ø=≥Tº sêÅ‹øÏ πøsêy˚T] <äqÿ ã+&√¢ rdüÿsê -

πøsêy˚T]˝À Hê Å≤ø£º¢sY e⁄+≥T+~. <ëq¢ ø£f…º˝À&˚jYT. C§qï\T ≈£L&Ü

<ë+≥¢H˚ e⁄+≤sTT. rdüÿb˛ - düeT»sTT+<ëµµ nq&ç>±&ÉT.

sê»>√+&ÉT e÷≥≈£L&Ü qeTàì s√E˝§#êÃsTT >∑<ë nì u≤<Ûä>±

U≤∞ dü+N rdüT≈£îì e&ç>± y˚T&ç>∑÷&É yÓ’|ü⁄ q&Éø£ kÕ–+#ê&ÉT. s¡T

#˚πs dü]øÏ sTT+ø± eT÷&ÉT>∑+≥\ bı<äT›+~. sê+u≤sTT ô|Ïºq <äT+|ü\T

e⁄*¢bÕj·T\‘√ q+E≈£îì ‹+≥÷ $wüj·TeT+‘ê $e]+#ê&ÉT. ùd≥T

Å|ües¡Ôq≈£î sê+u≤sTT ‘·q˝≤π> ÄX¯Ãs¡´ b˛˝Ò<äT. ùd≥T n&ç–+<ë+À¢

‘·|ü ≈£L&Ü ø£ì|æ+#·˝Ò<ëyÓT≈£î.

ªª»+>∑˝Ÿ eTq~. eTq+ Ä&˚ |ü⁄Ïº ô|]–q+ - Hê\T¬>’<äT fÒ≈£î #Ó≥T¢

ø=&ç‘˚ @+ ‘·|üµµ nq&ç–+~.

e÷qTÿ $düT>±Z ªª˙≈£î ‘Ó\TdüÔ Ò<äT - yÓTTqï |”y√ kÕuŸ @+ #Ó|æŒ+&ÉT?

ˇø£ fÒ≈£î #Ó≥Tº mH√ï y˚\ s¡÷bÕj·T\e⁄‘·T+<äì #Ó|æŒ+&ÉT. ùd≥T≈£î

|ü~ <ä÷˝≤\T ø±yê\+≥. ãkÕÔ C§qï\T sTTdüÔ&É+≥ - ãkÕÔ C§qï\T

kÂs¡TbÕ´ ø£+fÒ ‘·≈£îÿe m]πøHê?µµ nHêï&ÉT.

sê+u≤sTT ø√|ü+>± ªª@+~>∑≥¢ e÷≤¢&É‘êy˚ - fÒ≈£î #Ó≥Tº y˚\

s¡÷bÕsTT\T ô|Ïº qTe⁄« ø=Hêïyê - |”y√ kÕuŸ ø=ì+&Ü?- Ç+f…qø£

e⁄+&˚ #Ó≥º~. >∑≤¢+Ï #Ó≥T¢ mìï \ø£å\THêïjYT »+>∑˝Ò\? ùdf…Æ‘˚

C§qï\T |ü+&ç+#·&ÉT>∑<ä - mø£ÿ&√ ô|’dü*∫Ã ø=ì+&ÉT >∑<ë - ˙≈£î

düeTC…’‘·˝Ò<ëµµ n+~.

ªª˙≈£î H˚qT #Óù|Œ~ ‘Ó\TdüÔ˝Ò<äT - dü|ü&ÉT ùdj·T<äT›µµ nì ø√|üŒ&ç

uÛÀ»q+ eTT–+#·T≈£îì ePs√¢ ¬øfi≤¢&ÉT e÷qTÿ. |ü<äT>∑T]ì b˛>∑T#˚dæ

n&É$˝À ø=ìï >∑+≥\ ‘·s¡Tyê‘· ùd≥T≈£î sTTe«e\dæq <ëìø£+fÒ

Hê\T¬>’<äT #Ó≥T¢ m≈£îÿy˚ ø=≤ºs¡T. eT∞fl nedüs¡+ sêy=#·TÃ nqT≈£î+≥÷

m≈£îÿe>± ø=Ïºq #Ó≥T¢ nø£ÿ&˚ e⁄+∫ ùd≥T øÏe«e\dæq$ ã+&É¢˝À

¬øøÏÿ+#ês¡T.

ªªÇ<ä+‘ê |ü∫Ã ø£f…º >∑<ë - Bìï m+&Éu…Ïº $T\T¢≈£î ‘√˝≤˝Ò -

$T\T¢ C…’q÷s¡T˝À Ò<äT - ñ≥÷ïs¡Tø√, »Hêïs¡+˝À uÀyê˝Ò ùd≥T sTTe˙ï

#˚düÔ+fÒ »+>±¢‘√fi¯ófl |ü≥Tºø√sêµµ nì yêfi¯fl˝À ˇø£&É&ç>±&ÉT.

ªª>∑e˙ï eTq¬ø+<äT≈£î uÛ≤sTTµµ -n+≥÷ e÷qTÿ ‘·q ã+&çì πøs¡y˚T]

yÓ’|ü⁄ q&ç|æ+#ê&ÉT. Ä ã+&ç yÓqTø£ sTT+ø£ eT÷&ÉT ãfi¯ófl.

sêÅ‹ #·\¢>± e⁄+~. |ü&çq ÅX¯eT+‘ê eTs¡∫ ãfi¯fl˝À ìÅ<äb˛j·÷s¡T.

<ë¬s]–q m&ÉT¢ qeTàø£+>± πøsêy˚T] y˚|ü⁄ kÕ>∑T‘·THêïsTT. ãs¡Te⁄>±

e⁄+&É&É+ eT÷\+>± ¬s+&ÉT>∑+≥\ ‘·s¡Tyê‘· >±ì πøsêy˚T] bı*y˚Ts¡\≈£î

#˚s¡˝Ò<äT. πøsêy˚T] n+‘·<ä÷s¡+˝À e⁄+&É>±H˚ Å≤ø£ºsY˝À e∫Ãq ùd≥T

ø=&ÉT≈£î ãw”sY, eT] q\T>∑Ts¡T ãfi≤fl|æ e÷qTÿqT ìÅ<ä ÒbÕs¡T ªª@+ |üfÒ ≤

ìÅ<äb˛‘·T+&Üyê - H˚qT ˝Ò|üø£ b˛‘˚˚ b˛©dt sƒêHê˝À »>±sTT+#˚À\T¢

ìqTïµµ nì qyê«&ÉT ãw”s¡T.

ãfi¯ófl Ä|æ, m&É¢qT ø£fÒºj·T´>±H˚ e÷qTÿ n‘·ì $TÅ‘·T\ #˚‘˚ ˝À&ç+>˘

#sTT+#ê&ÉT. C…’q÷s¡T yÓ[fl e∫Ã, #Ó≥T¢ ø=Ïº, À&ç+> #j·T&É+˝À e÷qTÿ

nej·Tyê˝ÒM kÕ«BÛq+˝À ˝Òe⁄. e÷qTÿ‘√ e∫Ãq >√+&ÉT j·TTe≈£î\

|ü]dæú‹ <ë<ë|ü⁄ n≤¢π> e⁄+~.

˝À&ç+>˘ |üPs¡ÔsTT+‘·sê«‘· Å≤ø£ºsY≈£î n≥TyÓ’|ü⁄qï C§qï\ ãkÕÔ

#·÷|æ+∫ ãw”s¡T ªª>√+&ÜsTTHê, n~ ˙πø - n+<ä]ø° πs|ü⁄ <ëe‘Y

#˚kÕÔe+≥>∑<ë - qqTï s¡eTà+≤yê -Hê¬ø’‘˚ eTTØZ ø±yê˝…µµ nì ô|<ä›>±

qyê«&ÉT.

ãw”s¡T e÷≥˝À¢ì m>∑‘ê[ ns¡ú+ ø±˝Ò<äT e÷qTÿ≈£î. n‘·ìøÏ

ø£q|ü&ÉT‘√+<ä˝≤¢ C§qï\ ukÕÔ e÷Å‘·y˚T. ns¡T®qTìøÏ #Ó≥TºMT<ä

|æ≥ºø£qTï˝≤>∑. ãw”s¡T≈£î qeTdüÿ]+∫ ªªMT |ü⁄HÓïe÷ nì >∑TkÕ&û\≈£î πs|ü⁄

nqï+ ô|&ÉT‘·THêï ùd≥÷ sêyéT sêyéTµµ nHêï&ÉT ø£è‘·»„‘√.

ãkÕÔqT ã+&ç˝À y˚düT≈£îì ns¡úsêÅ‹ <ëÏ+ ‘·sê«‘· sTT\T¢

#s¡T≈£îHêï&ÉT. sê+u≤sTTì ìÅ<ä Ò|æ #·÷|ü⁄<ëe÷ nì|æ+∫+~ ø£ÿø£åD+.

n~ ìÅ<äb˛‘√+~. eT∞¢ ø√&ç ≈£Lùd eTT+< ÒdüTÔ+~. ô|’>± πs|ü⁄ BbÕe[.

>∑TkÕ&û\≈£î nqï+ e+&Ü˝…. ìÅ<äb˛˙.

ˇø£kÕ] ø±e*+#·Tø£ì eTT<äT›ô|≥Tº≈£î+fÒ ! πøe\+ eTT<äT› ô|≥Tº≈£îì

Äù|kÕÔ&Ü ‘·qT? n|ü&Ó’Hê ìÅ<ä˝ÒdüTÔ+~ ø£<ë - ñVüA e<äT›, |ü&ÉTø√˙

Çe˙ï πs|ü⁄ sêÅ‹ - $ÅXÊ+‹>± - Vü‰sTT>± - Ç+Ï eTT+<äT |ü+~]

øÏ+<ä |ü&ÉT≈£îHêï&ÉT. |ü&ÉT≈£îHêï&√ Ò<√ ìÅ<ä|üfÒºdæ+~. sê+u≤sTT ≈£î~|æ

≈£î~|æ ˝Òù| es¡≈£L yÓT\≈£îe sê˝Ò<äT.

ªªe÷yê, ˝…jYTyê - >∑TkÕ&û\T edüÔs¡T - Ç+‘· C≤yéT #Ój·÷´˝…µµ

n+~ sê+u≤sTT.

sê+u≤sTT #ÓsTT´ |ü≥Tº≈£îì ìeTTs¡T‘·÷ ªª˝ÒdüÔ >±˙ C§qï\T

#·÷dæqyêµµ nq&ç>±&ÉT.

sê+u≤sTT eTTdæeTTdæ qe⁄«\T qe⁄«‘·÷ e÷qTÿ qT<äTs¡T ìeTTs¡T‘·÷

ªª#·÷dæHê qTyé ‘Ódü Ôeì Hê¬ø]πøµµ n+~ n˝≤ nqï|ü&ÉT uÛ Ñs¡ Ô

Å|üjÓ÷»ø£‘·«+˝À n#·+#·\ $XÊ«dü+ ø£ì|æ+∫+~ ÄyÓT yÓTTVü≤+˝À.

Ä ø£åD+˝À e÷qTÿ eT÷&ÉT ˝Àø±\≈£î n~Û|ü‹ - düs¡« X¯øÏÔeT+‘·T&ÉT


düs¡« yê´|æ - kÕs¡«uÛÖeTT&ÉT - ô|sê‡ù|Hé - |üø£ÿ MT+∫ ˝Ò∫

kÕïHê~ ø±\T |üP]Ô #˚düTø√>±H˚ ã÷dæ yÓT≥º >∑TkÕ&û\T edüTÔHêïs¡ì

ø£ãTs=∫Ã+~. s¡+‘ê m<äTπs– yÓfi≤¢s¡T. n+<ä]ø£+fÒ eTT+<äT

ø√≥Hêø£ e÷qTÿ |üfÒ˝Ÿ, Äj·Tq ≈£î≥T+ã+ - >∑TkÕ&û\≈£î sêyéTsêyéT

#Ó|æŒ bÕ<ë\T ø£&ç>±s¡T. dü>ös¡e+>± e÷qTÿ|üfÒ˝Ÿ sTT+ÏøÏ ‘Ó∫Ã

qT\ø£ eT+#ê\ô|’ ≈£L#√ô|≤ºs¡T.

dü+Å|ü<ëj·Tø£+>± Å>±eT |üfÒ\T≈£î, >∑TkÕ&û n‹<∏äT\≈£î eT<Ûä´ »s¡>∑

e\dæq ≈£îX¯\ Å|üXÊï~ø±\T |ü<ä∆‹>± »]bÕs¡T.

eTT+<äT e÷qTÿ|üfÒ˝Ÿ ≈£îX¯\eT&ç>±&ÉT.

ªªsêyéTsêyéT, dü+BsY #=ø£fÒ e÷ìÔ‘Y - sêyéT sêyéT n+<äs¡÷

≈£î˝≤kÕj˚THê?µµ

ªªe÷]$Tj·÷sY#Íø£&é e÷ìÔ‘Y - ne÷àsTT\÷, nu≤“sTT\÷ n+<äs¡÷

≈£î˝≤kÕj˚THê!µµ

ã÷dæ yÓT≥º >∑TkÕ&û\T »yêãT>± - ªªsêyéTsêyéT dü+BsY #=ø£&é -

sêyéT sêyéT (n+<äs¡÷ ≈£î˝≤kÕj˚T) e÷H√ÔyéT - µµ

ªªe÷] $Tj·÷sY #Íø£&é e÷H˚ÔsY (|æ\¢+<äs¡÷ ≈£î˝≤kÕj˚T)µµ

eT∞fl e÷qTÿ Å|üX¯ï: ªªu≤jYT u≤j˚T˝≤ #Íø£&é e÷ìÔ‘Yµµ

(MT n+<ä]) ne÷à, Hêqï ≈£î˝≤kÕj˚THê

ã÷dæ yÓT≥º >∑TkÕ&û\T »yêãT: ªªeTjÓ÷‘Y dü+BsY e÷] $Tj·÷sY,

u≤ã˝Ÿ u≤j˚T #Íø£&é e÷H√ÔjYTµµ

y˚TeT+<äs¡÷ - |æ\¢\÷, ‘·*¢<ä+Å&ÉT\÷ ≈£î˝≤kÕj˚T -

á ˝≤+#Û·Hê\T >∑TkÕ&û\T yÓfi‚¢ Å|ü‹ePfiÀ¢ »s¡T>∑T‘êsTT. Ç$

|üPs¡ÔsTT+ ‘·sê«‘˚ >∑TkÕ&û\ qè‘·´+. fiÀ¢ n+<äs¡÷, nìï ej·TdüT‡\

yês¡÷ >∑TkÕ&û\≈£î bÕ<ë_Ûe+<äq+ #˚XÊs¡T. yê] sêø£‘√ e÷qTÿ sTT\T¢,

ePs¡T |ü$Å‘· eTj·÷´j·Tì, yês¡T ‘·è|æÔ>± uÛÀ+#˚dæ yÓ[‘˚ yê] Äosê«<ä

|òü\+>± u≤>± esê¸\T |ü&ç |ü⁄wüÿ\+>± C§qï\T |ü+&ÉT‘êj·T˙ ˇø£]‘√

ˇø£s¡T #Ó|ü≈£îì dü+‘√wü |ü&ÉT‘·THêïs¡T.

sê+u≤sTT e+≥˝À eTTì–b˛sTT+~.

]eT<Ûä ˝À XóÅuÛÑ+ #dæ eTT>∑TZ\T ydæq $XÊ\yÓTÆq düú ≤ìøÏ >∑TkÕ&û\

qT rdüT¬øfi≤¢&ÉT e÷qTÿ. ‘·q Ç+À¢+∫ ‘·s¡TŒ*, <äkÕà, bÕsê ≈£L&Ü

‘Ó#êÃ&ÉT. Ä düú\+˝À ˇø£ ∫es¡ ∫<äT>∑T\T ù|]Ã, eT+≥ ù|]Ã á

‘√\T yê<ë´\ìïÏ˙ y˚&ç#˚dæ X¯è‹ dü]#˚düT≈£îHêïs¡T. ˇø£ >∑TkÕ&û ªeTq

>√+&√\¢yÓTÆ‘˚ m‘êàdü÷sYù|Hé |üP» #˚kÕÔ+ - @<ä ≤|ü⁄s¡+ @+ CÒdüÔs√ m]

πøHê - |ü≤ø±\T ø±\TkÕÔs¡T - &ÛÜ+ &ÛÜ+ n+≤jYTµ nHêï&ÉT.

ªª|ü≤ø±\+fÒ @+~µµ nq&ç>±&ÉT ePfiÀ¢ eè<äT∆ ˇø£‘·qT.

ªª|ü≤ø±\+fÒ ˝À|ü≥ eT+<äT+≥~ - ô|’q ã‹Ô e⁄+≥~ - m*–ùdÔ

&ÛÜ+ n+≥~ - eTdüTÔ ô|’dü\sTT‘·~ nHêï&ÉT >∑TkÕ&û -

ªªô|’dü\ ô|fÒº &ÛÜ+ &ÛÜ+ nì ø±\TÃ&ÉT m+<äT≈£î - Äfi¯¢≈£î ô|’dü˝…

≈£îÿe⁄Hêïj·÷´µµ n&ç>±&ÉT eè<äT›.!

ªªWµµ nHêï&ÉT >∑TkÕ&û -

@<ä˝≤|ü⁄s¡+˝À ≥bÕø±j·T\T ø±˝ÒÃ &ÉãT“\T ‘·>∑˝Òùd yês¡THêïs¡ì

‘Ó*dæ y˚TÏ >∑÷&É >√+&ÉT˝À¢ #ê˝≤ eT+~ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷s¡T.

>∑TkÕ&û\T ‘·j·÷s¡j˚T+‘· À $T>∑‘ê »q+ yÓ[¢ uÛÀ+#˚dæ sêe#·TÃ nì

Å|üø£Ï+#ê&ÉT e÷qTÿ. n+‘·˝À J|ü⁄ X¯ã›+ $ì|æ+∫+~. yÓfi¯ó‘·Tqï

»q+ J|ü⁄ edüTÔqï #·|ü&ÉT $ì Ä>±s¡T. |”y√kÕuŸ >±ì edüTÔHêï&Ü

nq&ç>±&ÉT ˇø£ >∑TkÕ&û - e÷qT´ ªª|”y√ kÕuŸ J|ü⁄\ m+<äTø=düÔ&ÉT?

Äj·Tq≈£î ø±s¡T+~µµ nHêï&ÉT. J|ü⁄ <ä>∑Zs¡e>±H˚ b˛\TÃ≈£îHêï&ÉT, ªªÇ~

»+>±¢‘√fi¯¢~-e⁄s¡ø£+&çµµ ‘·qT |üs¡T¬>‘·TÔ‘·÷

n+‘· À J|ü⁄ y>∑+>± yê] eT<Ûä ø=∫Ã Ä–+~. bòÕ¬sdüTº &çbÕs¡TºyÓT+Ÿ

|òü¢sTT+>˘ kÕÿ«&é yêfi¯¢~ n~. n+<äT˝À+∫ bòÕ¬sdüTº Ä|ò”düs¡T ~– -

ªªn+<äs¡÷ Çø£ÿ&˚ e⁄+&É+&ç - mes¡÷ bÕ]b˛e&ÜìøÏ Å|üj·T‹ï+#·ø£+&ç

- $TeTà*ï @MT nq+µµ nHêï&ÉT.

>∑TkÕ&û\‘√düVü‰ n+<äs¡÷ uÛÑj·T+uÛÑj·T+>± #·÷düTÔHêïs¡T Äj·Tqπødæ

ªªMT˝À ø√≥Hêø£ e÷qTÿ mes¡Tµµ nq&ç>±&ÉT Äj·Tq e÷qTÿ

eTT+<äTø=∫Ã ªªH˚H˚ <=sêµµ nHêï&ÉT. n&É$˝À Ä fÒ≈£î #Ó≥¢˙ï ø=Ïº+~

qTy˚«Hê

ªªW <=sêµµ

ªª˙‘√ sTT+ø± mes¡THêïs¡Tµµ

ªªmes¡÷ ˝Òs¡T <=sê - H˚H=ø£ÿDÒíµµ

Äj·Tq‘√ e⁄qï >±s¡T¶ ªªsT÷&ÉT ô|<ä› V”≤s√kÕsY. sT÷DÏí |ü≥Tº≈£î b˛‘˚

Hê\T>∑T‘·+‘˚ n˙ï ‘Ó\TkÕÔsTTµµ nHêï&ÉT.

Wqqï≥Tº ‘·\÷bÕ&ÉT Ä|ò”düs¡T. ‘·\ eP|ü&É+ Ä\dü´+ e÷qTÿqT

Jô|ø£ÿeTHêïs¡T. e÷qTÿ Bq+>± ªª<=sê - sT÷s√E sTT&çÃô|≥Tº, sTT+À¢

>∑TkÕ&û\THêïs¡T. - πs|ü⁄ |ü≥ÿb˛µµ nì ÅbÕ]ú+#ê&ÉT.

>±s¡T¶ ªªπsbıùdÔ qTe⁄« <=s¡T≈£î‘êe⁄sê - bÕ]b˛eP - - m≈£îÿµµ

nì >∑~›+#ê&ÉT.

e÷qTÿ mø£ÿ>±H˚ J|ü⁄ kÕºs¡ºsTT+~.

n|üŒÏøÏ sT÷ $wüj·T+ ‘Ó*dæq sê+u≤sTT s=eTTà u≤<äT≈£î+≥÷

ªª<=sê - ÄDÏí sT÷s√E sTT&ç‡ô|≥Tº - ÄDÏí sTT&ç‡ô|≥ºø£b˛‘ qqTï ≈£L&Ü

rdüÿb˛µµ @&ÉTdü÷Ô J|ü⁄ yÓ+≥ |üs¡T¬>‹Ô+~.

J|ü⁄˝À >±s¡T¶\ eT<Ûä´ e⁄qï e÷qTÿ e⁄Á>∑T&Ó’ b˛j·÷&ÉT. J|ü⁄˝À+∫

‘·q #˚‹ ø£Ás¡qT ã\+>± sê+u≤sTT MT~øÏ $dæsê&ÉT. n~ ‘·–*

sê+ãu≤sTT øÏ+<ä|ü&É¶~.

y˚>∑+ |ü⁄+E≈£î+≥Tï J|ü⁄˝À+∫ •eyÓT‹Ôq≥Tº n]#˚&ÉT e÷qTÿ

ªªeTT+&Ü, ìqTï rdüÿb˛‘˚ >∑TkÕ&û\≈£î nqï+ mes¡T ô|&É‘êπs -

H˚qT ‘·Ts¡ø£ùd≥T ø±˝§àøÏÿ+~, #Ó≥T¢ ø=Ïº+B, C…’\T≈£î b˛‘·T+B ìqTï

rdüÿb˛j˚T≥+<äTø± - bò˛j˚T - bò˛ - >∑TkÕ&û\≈£î nqï+ ô|≥Tºµµ

|üPqø£+ e∫Ãq yê&É Ò¢ eP–b˛‘·Tqï e÷qTÿqT ã\e+‘·+>± ≈£L#√u…

≤º&ÉT >±s¡T¶.

J|ü⁄ yÓ[¢b˛‘·÷ ˝Ò|æq <äTeTTà uÛÑ÷MTà<ä düŒèVü≤ ˝Ò≈£î+&Ü |ü&ÉTqï

sê+u≤sTT˙, <ä÷s¡+>± qT+#·Tì sTT<ä+‘ê #·÷düTÔqï >∑TkÕ&û\q÷

ø£ù|Œdæ+~.

(Ä+Å<ÛäCÀ´‹ 1989 BbÕe[ dü+∫ø£ qT+∫ |ü⁄qs¡TàÅ~‘·+)


Ïºq Á|ü‹_&É¶≈£î e´øÏÔ>∑‘· >∑T]Ô+|ü⁄ \_Û+|üCÒj·T&É+ n‘·´+‘·

eTTKýÓTÆq n+X+, Ç~ |æ\¢\≈£î eTTKýÓTÆq Vü≤≈£îÿ. á Vü≤≈£îÿqT kÕs¡úø£+

#j·T&É+˝À kÕúìø£ dü+düú\T (|ü+#êj·Tr\T, eTTì‡bÕ*°\T, ø±s√ŒπswüqT¢)

n‘·´+‘· Á|üeTTK bÕÁ‘· b˛wæ+#·e\dæj·TT+≥T+~. dæ$˝Ÿ ]õÁùdºwüHé

#·≥º+ ÄeX¯´ø£‘·qT >∑÷]Ã Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·T #Ó|üŒ≥+ kÕúìø£ dü+düú\

n~Ûø±s¡T\T, Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\T ‘·eT e+‘·T ø£èwæ #j·÷*.

1969 »qq eTs¡D≤\ qyÓ÷<äT #·≥º+ Á|üø±s¡+ <˚X¯yê´|üÔ+>±

»qHê\T, eTs¡D≤\T, ìØ®e »qHê\ qyÓ÷<äT ‘·|üŒìdü]. Ç+<äT≈£î

dü+ã+~Û+∫q ìã+<Ûäq\qT Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ sêheT+‘·ÏøÏ

e]Ô+|ü#˚j·T&É+ »]–+~. 2010e dü+e‘·‡s¡+HêÏøÏ, q÷ÏøÏ

q÷s¡TXÊ‘·+ »qqeTs¡D≤\ qyÓ÷<äTqT kÕ~Û+#·≥+ C≤rj·T\ø£å´+.

Ç+<äT≈£î nqT>∑TD+>± eTq sêÁh+˝À ≈£L&É »qq eTs¡D≤\ qyÓ÷<äT

$<ÛëHêìï yÓTs¡T>∑T|üs¡#·Tø√e\dæq nedüs¡+ <äècÕº´,sêh Á|üuÛÑT‘·«+

ø=‘·Ôs¡÷|ü⁄ dü+‘·]+#·Tø=qï ]õÁùdºwüHé |ü<ä›‹ì neT\T |üs¡#·&ÜìøÏ

n+‘·≈£îeTTqT|ü⁄ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT«‘·+ 1977 dü+e‘·‡s¡+˝À C≤Ø#˚dæq

ìã+<Ûäq\ kÕúH ø=‘·Ô>± 1999˝À s¡÷bı+~+∫q »qq eTs¡D ]õÁùdºwüHé

ìj·Te÷e[ì, ‘~: 01`01`2000 dü+e‘·‡s¡+ qT+&ç Á|üyXô|≥º&É+

»]–+~.

dæ$ Ÿ ]õÁùdºwüHé $<Ûëq+

»qq+, eTs¡D+, $yêVü≤+ yÓTT<ä\>∑T Á|ü<Ûëq dü+|òüT≥q\T

»]–q|ü&ÉT yêÏì, yêÏ dü«uÛ≤yê\qT >∑T]+∫ ìs¡+‘·s¡+ XÊX«‘·+>±

‘·|üŒìdü]>± ]ø±s¡T¶ #j·T&Üìï ªª dæ$ Ÿ ]õÁùdºwüqT μμn+≤s¡T. »qq

qyÓ÷<äT Á|ü‹ •Xóe⁄≈£î ‘=*Vü≤≈£îÿ, dü+ã+~Û‘· ]õÁkÕºs¡T e<ä› ]õÁùdºwüqT

#˚sTT+#·&É+ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ ÁbÕ<∏ä$Tø£ u≤<Ûä´‘·. á $wüj·÷\qT >∑÷]Ã

Á|ü»\≈£î ne>±Vü≤q ø£*Œ+# u≤<Ûä ‘· kÕúìø£ dü+düú\ô|’ ≈£L&Ü Oqï~.

m+<äTø£+fÒ Á>±eT|ü+#êj·Tr kÕúsTT˝À »qq eTs¡D≤\ qyÓ÷<äT #ùd

n~Ûø±] |ü+#êj·Tr ø±s¡´<ä]Ù. |ü+#êj·Tr ø±s¡´<ä]Ù »qqeTs¡D

]õÁkÕºs¡T>± eéVü≤]kÕÔs¡T.(1994 Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ |ü+#êj·TrsêCŸ #·≥º+

q+<ä* ôdø£åHé 45 q+<ä* düuŸôdø£åHé X qT nqTdü]+∫ eT]j·TT

õ.z.j·T+.j·Tdt.HÓ+. 199 |ü+#êj·Tr sêCŸ eT]j·TT Á>±MTD≤_eè~›

(j·T+.j·Tdt.&ç` &çbÕs¡TºyÓT+≥T ‘˚B: 18`5`2007) ø±ãÏº »qq

kÕúìø£ Á|üuÛÑT‘ê«\T »qq eTs¡D ]õÅùdºwüq¢ ÄeX´ø£‘·|ü⁄


Áø£eT dü+K´ ]õÁkÕºs¡T ù|s¡T ]õÁkÕºs¡T\T u≤<Ûä ‘·\qT ìs¡«]Ô+# Á|üuÛÑT‘·« n~Ûø±s¡T\T

1. sêh »qqeTs¡D≤\ N|òt ]õÁkÕºs¡T Äs√>∑´XÊK &Ó’¬sø£ºs¡T

2. sêh n<äq|ü⁄ N|òt ]õÁkÕºs¡T 1. yÓ’<ä , Äs√>∑ XÊK düØ«düT\ n<äq|ü⁄ &Ó’¬sø£ºs¡T

2. eTTì‡|ü Ÿ |ü]bÕ\q ø£MTwüqs¡T, &Ó’¬sø£ºs¡T

3. &ç|üP´Ï ø£MTwüqs¡T Ä|òt |ü+#êj·TrsêCŸ

3. sêh O|ü eTTU´ ]õÁkÕºs¡T yÓ’<ä Äs√>∑ düØ«düT\ O|üdü+#ê\≈£î\T (>∑D≤+ø£eTT)

4. õ˝≤¢ ]õÁkÕºs¡T õ˝≤¢ yÓ’<ä Äs√>∑ n~Ûø±]

5. õ˝≤¢ n<äq|ü⁄ ]õÁkÕºs¡T¢ 1. õ˝≤¢ ¬s$q÷´ n~Ûø±], 2. õ˝≤¢ |ü+#êj·Tr n~Ûø±] 3. eTTì‡|ü Ÿ ø£MTwüqs¡T

6. eT+&É\ ]õÁkÕºs¡T eT+&É\ ‘·Vü≤d”˝≤›s¡T

7. ]õÁkÕºs¡T (Á>±MTD) |ü+#êj·Tr ø±s¡´<ä]Ù

8. |ü≥ºD ÁbÕ+‘·+˝À ø£MTwüqs¡T¢ eTTì‡bÕ*°\ Äs√>∑ n~Ûø±s¡T¢ / eTTì‡|ü Ÿ ø£$Twüqs¡T¢

eTs¡D≤\ ]õÁùdºwüHé ÄeX´ø£‘·qT >∑÷]Ã Äj·÷ kÕúìø£ dü+düú\ |ü]~Û À

ìedæ+# ≈£î≥T+u≤\T, Vü‰düŒ≥ Ÿ, dü+düú\T, yÓT<ä\>∑Tyê]øÏ ne>±Vü≤q

ø£*Œ+#·T≥˝À eTT+<äT e⁄+&Ü*.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh+˝À »qqeTs¡D ]õÁùdºwüqT eédüú á ÁøÏ+~

$<Ûä+>± Oqï~.

»qq eTs¡D≤\T ]õÁùdºwüHé

#düTø√e≥+e\q ø£*π> Á|üjÓ÷»Hê\T e´øÏÔ |üs¡+>±

»qq eTs¡D≤\T qyÓ÷<äT #j·T≥+ e\q »qq, eTs¡D <Ûäèe|üÁ‘ê\T

bı+<äT≥≈£î M\Tø£\T>∑T‘·T+~. bÕsƒ¡XÊ\˝À #˚πs≥|ü⁄Œ&ÉT, O<√´>∑+˝À

#πs≥|ü⁄Œ&ÉT, z≥TVü≤≈£îÿ bı+<ä≤ìøÏ, Á&Ó’$+>¥ …’ôdqT‡ <Ûäs¡U≤düTÔq≈£î,

;e÷bÕ\d”\T rdüTø√e≤ìøÏ, $<˚XÊ\≈£î yÓfi‚¢≥|ü⁄Œ&ÉT nedüs¡yÓTÆq

bÕdtb˛s¡Tº bı+<ä&ÜìøÏ, MkÕ, Á^Hé ø±s¡T¶\T, yÓTT<ä\>∑Tq$ bı+<ä≤ìøÏ

»qq <Ûäèe|üÁ‘ê\T ‘·|üŒìdü].

ø=ìï düeTj·÷˝À¢ »qq ‘B ìsê›s¡D ø=s¡≈£î ≈£L&Ü dæ$ Ÿ ]õÁùdºwüHé

n‘· +‘· neX´ø£+.

2.Á|üuÛÑT‘·«|üs¡+>± dæ$˝Ÿ ]õÁùdºwüqT e\¢ á ÁøÏ+~

Á|üjÓ÷»Hê\T ø£\T>∑T‘·THêïsTT.

1. »qq eTs¡D≤\T qyÓ÷<äT #˚düTø√e≥+ e\q @ ÁbÕ+‘·+˝À

m+‘· »HêuÛ≤ ô|s¡T>∑T‘·Tqï<√ ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ.

2. ‘·*¢, _&É¶\ dü+s¡ø£åD≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·>∑T #·s¡´\T #˚|ü≥º≤ìøÏ

M\Tø£\T>∑T‘·T+~.

3. Á|üuÛÑT‘·« Á|üD≤[ø£\ s¡÷|üø£\Œq≈£î O|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~.

4. •Xóe⁄\T m+‘·eT+~ »ìà+∫q~ ‘Ó\TdüTø=qï ‘·s¡Tyê‘· Á|üuÛÑT‘·«+

ÁbÕ<∏ä$Tø£ ns√>∑ ø±s¡ Áø£e÷\T #˚|ü≥º≤ìøÏ M\Tø£\T>∑T‘·T+~.

5. Ád”Ô, |ü⁄s¡TwüT\ »HêuÛ≤ ìwüŒ‹Ôì ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ.

6. Áô|’y≥T, ø±s√Œπs≥T dü+düú\T,Á|üuÛÑT‘·«dü+düú\j·T+<äT O<√´>∑+˝À

#˚s¡≤ìøÏ.



»qq eTs¡D≤\T qyÓ÷<äT #ùd $<Ûëq+

1. n+<äs¡T e´≈£îÔ\T/ dü+düú\T/ ≈£î≥T+ã j·÷»e÷qT\T »qq

eTs¡D≤\T dü+uÛÑ$+∫q s√EqT+&ç 21 s√E\ ˝À|ü⁄ dü+ã+~Û‘· »qq

eTs¡D ]õÁkÕºs¡T≈£î ‘Ó*j·TCÒdæ qyÓ÷<äT#˚sTT+#·Tø√yê*.

2. »qHê\T, eTs¡D≤\T, ìØ®e »qHê\ düe÷#ês¡+ Á>±eT /

|ü≥ºD |ü]~∏ Àì ≈£î≥T+ã j·÷»e÷qT\T Á|üuÛÑT‘·«, Áô|’y≥T ndüT|üÁ‘·T\T,

q]‡+>¥ Vü≤ÀyéT\T, ÁbÕ<∏ä$Tø£ Äs√>∑ πø+Á<ä dæã“+~, qs¡T‡, $T&éyÓ’|òt

yÓTT<ä˝…’qyês¡T dü+ã+~Û‘· ]õÁkÕºs¡T≈£î 1,2, 3 bòÕs¡+\T n+<äCÒdæ

]õÁùdºwüqT #˚sTT+#·Tø√e#·TÃ.

3. ìs¡ø£å sêdüT´ …’q ø=+<äs¡T e´≈£îÔ\T e÷≥ <ë«sê düe÷#êsêìï

]õÁkÕºs¡T≈£î ‘Ó*j·TCÒdæq≥¢sTT‘ ]õÁkÕºs¡T# dü«j·T+>± nìï $esê\T

|üP]+∫ düe÷#ês¡+ ‘Ó*|æq e´øÏÔ dü+‘·ø±ìï ˝Òø£ y˚*eTTÁ<äqT

rdæø=+≤s¡T.

4. »qq eTs¡D≤\T Ç+Ïj·T+<äT »]–q jÓT&É\ Ç+Ïj·T»e÷ì

˝Ò<ë düMT|üã+<ÛäTe⁄ ˝Ò<ë ≈£î≥T+ã+˝À ô|<ä› ej·TdüT‡ ø£*–q e´øÏÔ

dü+ã+~Û‘· ]õÁkÕºs¡T≈£î ‘Ó*j·TCÒj·Te …qT.

5. ÄdüT|üÁ‹, Äs√>∑´ πø+Á<ä+, q]‡+>¥Vü≤À+ ˝Ò<ë Ç‘·s¡ yÓ’<ä´

dü+düú\T nsTTq≥¢sTT‘ yÓ’<ë´~Ûø±] Ò<ë yê]# ìj·T$T+#·ã&çq Ç‘·s¡

n~Ûø±] <ë«sê »qq eTs¡D ]õÁkÕºs¡T≈£î ‘Ó*j·TCÒj·Te …qT.

6. #ÍÁ©º, düÁ‘·+, <äs¡àXÊ\, edü‹ >∑èVü≤+, ≥÷]düTºôVA≥ Ÿ Ò<ë

|ü_¢ø ]kÕs¡Tº‡ q+<äT »qq eTs¡D≤\T »]–q≥¢sTT‘ dü<äs¡T dü+düú\

n~Û|ü‘·T\T $~Û>± dü+ã+~Û‘· |ü]~∏˝Àì »qq eTs¡D ]õÁkÕºs¡T≈£î

‘Ó*j·TCÒj·Te\dæ O+≥T+~.

7. Á>±eT dü]Vü≤<äT› À|ü\ |ü_¢ø düú ≤\˝À ø£qT>=qã&çq |ü⁄Ïºq_&É¶

Ò<ë Xe+ Oqï≥¢sTT‘ Ä Á>±eTô|<ä› Ò<ë Á>±e÷~Ûø±], |ü+#êj·Tr

ø±s¡ <ä]Ù. Ç‘·s¡ Á|ü<XÊ\˝À nsTT‘ Ä ÁbÕ+‘· b˛©dt ùdºwüqT n~Ûø±]

dü+ã+~Û‘· »qqeTs¡D ]õÁkÕºs¡T≈£î düe÷#ês¡+ Çe«e\dæ O+≥T+~.

8. uÛÑ÷$T ô|’ >±ì Ò<ë >±*j·T+<äT Ò<ë ˙Ïô|’q ‹]π> yêVü≤Hê\

j·T+<äT »qq eTs¡D≤\T »]–q≥¢sTT‘ dü<äs¡T yêVü≤Hêìï q&çù|yês¡T

Ò<ë n~Ûø±], Ò<ë j·T»e÷ì »qqeTs¡D ]õÁkÕºs¡T≈£î düe÷#ês¡+

n+~+#ê*.

Ä\dü +>± ‘Ó*j·TCÒùd »qq, eTs¡D≤\qT @ $<Ûä+>±

qyÓ÷<äT #sTT+#·Tø√yê*

1. dü+|òüT≥q »]–q 21 s√E\˝À|ü⁄ @ $<ÛäyÓT Æq s¡TdüT+

rdüTø√˝Ò≈£î+&Ü qyÓ÷<äT #˚sTT+#·Tø√e#·TÃ.

2. dü+|ò üT≥q »]–q 30 s√E\˝À|ü⁄ ¬s+&ÉT s¡÷bÕj·T\T

Ä\dü´s¡TdüT+ #Ó*¢+∫ »qq eTs¡D≤\qT dü+ã+~Û‘· ]õÁkÕºs¡T e<ä›

qyÓ÷<äT #˚sTT+#·Tø√e#·TÃ.

3. 30 s√E\ qT+&ç ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ˝À|ü⁄ »]–q »qq

eTs¡D≤\qT ªªÄ|òæ&É$Ÿ ` |ü_¢øH√≥Øμμ <ë«sê Ò<ë ìπsú•+∫q n~Ûø±]

<ë«sê bı+~ nsTT<äT s¡÷bÕj·T\T Ä\dü s¡TdüT+ #Ó*¢+∫ dü+ã+~Û‘·

]õÁkÕºs¡T ø±sê´\j·T+ e<ä› ]õÁùdºwüHé #˚sTT+#·Tø√e#·TÃ.

4. »qq eTs¡D≤\T »]–q ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ ‘·s¡Tyê‘· yÓTT<äÏ

‘·s¡>∑‹ m–®≈£L´Ïyé yTõÁùdºŸ (düuŸ ø£ …ø£ºs¡T/ ¬s$q÷´ &ç$»q\T n~Ûø±])

O‘· Ôs¡T«\‘√ |ü~ s¡÷bÕj·T\T Ä\dü´s¡TdüT+ #Ó*¢+∫ ]õÁdü ºs¡T

#˚sTT+#·Tø√e#·TÃ.

5._&É¶ ù|s¡T Ò≈£î+&Ü »qHêìï qyÓ÷<äT #dæq dü+<äs¡“¤+˝À »qq+

qyÓ÷<äT#˚dæq 12 HÓ\\˝À|ü⁄q _&É¶ ù|s¡TqT ‘Ó*j·T|üs¡#·e˝…qT.12

HÓ\\ ‘·s¡Tyê‘· 15 dü+e‘·‡sê\˝À|ü⁄ nsTT<äT s¡÷bÕj·T\ Ä\dü´

s¡TdüT+‘√ _&É¶ ù|s¡TqT qyÓ÷<äT #˚sTT+#·Tø√e#·TÃ.

»qq, eTs¡D <Ûäèe|üÁ‘ê\T bı+< $<Ûëq+1. 1969 »qqeTs¡D ]õÁùdºwüqT #·≥º+q+<ä* ôdø£åqT 12 Á|üø±s¡+

»qq <Ûäèe|üÁ‘·+ bòÕs¡+`5 ˝ÀqT, eTs¡D <Ûäèe|üÁ‘·+ bòÕs¡+`6 ˝ÀqT

»qqeTs¡D≤\T ‘Ó*j·TCÒdæq 30 s√E\˝À|ü⁄\ dü+ã+~Û‘· ]õÁkÕºs¡T

e<ä›qT+&ç O∫‘·+>± bı+<äe#·TÃ.

2. yÓTT<äÏ dü+e‘·‡s¡+˝À »qqeTs¡D≤\ qyÓ÷<äT yÓ<äø£≤ìøÏ

¬s+&ÉTs¡÷bÕj·T\T, ‘·s¡Tyê‘· yÓ~øÏq Á|ü‹ dü+e‘·‡sêìøÏ ¬s+&ÉT

s¡÷bÕj·T\T, »qq eTs¡D <Ûäèe|üÁ‘·+ C≤Ø#˚j·Tj·T≤ìøÏ nsTT<äT

s¡÷bÕj·T\T #Ó*¢+#·e\dæ O+≥T+~.

3. ˇø£yfi »qqeTs¡D ]õÁkÕºs¡T |ü]~∏ À »qq, eTs¡D≤\T ]õdüºsY

ø±q≥¢sTT‘˚ ªª\uÛÑéTT ø±˝Ò<äìμμ (NonAvailability) <Ûäèe |üÁ‘êìï

¬s+&ÉTs ¡÷bÕj·T\T |ò ”E #Ó* ¢+∫ <Û ä èe|ü Á‘êìï bòÕs ¡+`10˝À

rdüTø√e#·TÃqT

»qq eTs¡D ]õÁkÕºs¡T¢ (|ü+#êj·Tr ø±s¡´<äs¡TÙ\T /

eTTì‡|ü˝Ÿ Äs√>∑ń~Ûø±s¡T¢/ eTTì‡|ü˝Ÿ ø£MTwüqs¡T¢

rdüTø√e\dæq C≤Á>∑‘·Ô\T

1. »qq eTs¡D ]õÁkÕºs¡T ‘·q ø±sê´\j·T+˝À n+<ä]ø° ø£qã&

$<Ûä+ O+#ê*.

2. »qq eTs¡D ]õÁkÕºs¡T ‘·q ø±sê´\j·÷ìï ‘·q≈£î πø≤sTT+∫q

kÕúìø£ ÁbÕ+‘·+˝ÀH ìs¡«Væ≤+#·e\dæ O+≥T+~.

3. »qq eTs¡D ]õÁkÕºs¡T ‘·q ø±sê´\j·T+ ãj·T≥ ‘·\T|ü⁄<ä>∑Zs¡

>±ì Ò<ë ‘·\T|ü⁄q≈£î >±ì Á|ü»\≈£î ø£qã& $<Ûä+>± uÀs¡Tº ô|≤º*.

uÀs¡Tºô|’ kÕúìø£ uÛ≤wü À ]õÁkÕºs¡T ù|s¡T, ÁbÕ+‘·+, »qqeTs¡D ]õÁkÕºs¡T

ø±sê´\j·T+ nH $wüj·T+, Vü≤»s¡jT´ s√E\T, düeTj·T+, $esê\T

Áyêj·÷*.

4. ‘·eT n~Ûø±s¡ |ü]~∏ Àì nìï »qq eTs¡D≤\qT ‘Ó*j·TCÒùd

$<Û ä+>± #·s ¡´\T #˚|üÏ º , nÏ º »qq eTs¡D≤\qT dü«j·T+>±

<Ûäèe|üs¡T#·Tø=ì qyÓ÷<äT#˚j·÷*.

5. ]õÁùdºwüqT neX´ø£‘·, $~ÛÛ$<ÛëHê\ >∑÷]Ã eTTKýÓTÆq n+XÊ\qT

Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·TCÒj·T&ÜìøÏ nedüs¡yÓTÆq #·s¡ \T #|ü≤º*.

6. qyÓ÷<äT #dæq yÓ+≥H, <ëì $C≤„|üq n+~q ‘·s¡Tyê‘· »qq,

eTs¡D <Û äèeÁ‘ê\T C≤Ø#˚j·÷*. Á|ü»\≈£î düø±\+˝À ùde\T

n+~+#ê*.

7. ]õÁùdºwüHé ÁbÕeTTK´‘·qT Ä ÁbÕ+‘·+˝À Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\

|ü]dæ›‘·T\≈£î nqT>∑TD+>± Á|ü#ês¡+ #j·÷*.

8.]õÁùdºwüHé neX´ø£‘·, dü+<XÊìï Á|ü#ês¡+ #j·T≥+ kÕúìø£ dü+düú\

Á|üC≤ Á|ü‹ì<ÛäT\ düVü≤ø±s¡+ rdüTø√e&É+ m+‘√ nedüs¡+.

»qq, eTs¡D+ ‘·|üŒìdü]>± ]õÁdüºs¡T #sTT+#·&É+ ‘·*¢ <ä+Á&ÉT\

#·≥ºã<ä›yÓTÆq u≤<Ûä´‘·. mÏº |ü]dæú‘·T\˝ÀqT _&É¶ »qq+ qyÓ÷<äT

# ˚sTT+# ·& É+ eTs ¡∫b˛≈ £L& É< ä T .»qqeTs ¡D≤\T ]õÁ ùd ºw üH é

#sTT+#≥|ü&ÉT mÏº |ü]dæú‘·T\˝ÀqT ‘·|üŒ&ÉT düe÷#ês¡+ Çe«≈£L&É<äT.

‘·|üŒ&ÉT düe÷#ês¡+ Çe«≥+ •ø£ås¡ΩyÓTÆq H˚s¡+. n≥Te+Ï qyÓ÷<äTqT

dü+ã+~Û‘· n~Ûø±] s¡<äT› #˚kÕÔs¡T. ‘·|üŒ&ÉT düe÷#ês¡+ Ç∫Ãq+<äT≈£î

Ç∫Ãq yê]ì ÁbÕdæ≈£L´Ÿ ≈£L&Ü #j·Te#·TÃ. »qq <Ûäèe |üÁ‘·+ _&É¶≈£î

#·≥º|üs¡yÓTÆq yÓTT≥ºyÓTT<äÏ >∑T]Ô+|ü⁄ nH˚ $wüj·T+ eTs¡∫b˛≈£L&É<äT.

&Üˆˆ|æ.$.X‚cÕ¬s&ç¶, j·T+.m., j·T+.|òæ˝Ÿ,|æ.ôV≤#Y&ç.,

&ç$»q Ÿ |ü+#êj·Tr n~Ûø±], ∫‘·÷Ôs¡T


#·]Á‘·ø£+<äq+‘·es¡≈£î HêÏ qT+&ç H˚Ï <ëø± ‘·eT ªø£fi¯µH˚

qeTTàø=ì Jeq+ kÕ–düTÔqï C≤q|ü<ä >±j·T≈£î\T ª»+>±\Tµ. ‘Ó\T>∑T

kÕVæ≤‘·´+˝À |ü\T Á>∑+<∏ë\˝À >∑\ M] Á|ükÕÔeq yê] ÁbÕ<Ûëq´‘·qT

‘Ó*j·TCÒdüT Ôqï~. Ç‹Vü‰dü|ü⁄ Nø£Ï ø√D+˝À M] >∑‘· yÓ ’uÛ Ñe+

ÁeT–Zb˛sTTHê ø±\|üØø£å\qT ‘·≥Tº≈£î+≥÷ ‘ê‘· ‘·+Á&ÉT\+~+∫q

bÕ≥H˚ bÕ&ÉT≈£î+≥÷, _Ûøå±≥qj˚T eè‹Ô>± ã‘·T≈£îqT yÓfi¯flãT#·TÃ‘·Tqï

ª»+>±\Tµ C≤qdü<ä kÕVæ≤‘·´ÁãVü≤à\T. ∫‹øÏb˛sTTq M]HÓe«]ì

ø£~*+∫q Vü≤è<äj·÷\qT ø£<ä*+|üCÒùd, ø£s¡–+|üCÒùd π>j·T>±<∏ä\T

bı+–ekÕÔsTT.

ãT&ç¬> »+>±\T

ø±yê´˝À¢ ª»+>∑eTT\Tµ

bÕ\Tÿ]øÏ k˛eTq, lHê<ÛäT&ÉT e+Ï |üPs¡«ø£e⁄\T ª»+>∑eTTµ nH˚

|ü<ëìï ‘·eT ø£è‘·T\˝À Á|üjÓ÷–+#ês¡T.

ª˙≥T>∑ $uÛÑ÷‹πsK\T B]Ãj·TT ì\T«≥+^˝§›&ç^ y˚≥Ts¡TeT˝≤˝Ÿ ù|≥T

bÕ>±\«˝…¢ yê≥T ˝§qs¡<ë\TÃ

b˛&É$T>± #˚ã÷ì dæ‘êsê uÛÑT»eTTq <Ûä]sTT+N

>∑C…®\T eTTe«\T n+<Ó\T |ü<äeTT\ |òüT\¢ì ÁyÓ÷j·T>∑q÷

‘·s¡TD‘· ‘·ø£j·TìHê≥´eTT dü\TŒ#·T ‘·+ãTs¡ MT≥T#·Tq÷

dü+>∑‹>± düuÛÑyê]¬ø\¢ Á|üdü+>∑|üPs¡«ø£eTT>±

#Ó+>∑Tq <äTeTT≈£î#·T »+>∑+ãT\≈£îqT Jeq<ÛäqeTq>±µ

nì ª»+>∑+ ø£<∏äµ >∑÷]Ã ª<Û˚qTeø=+&Éµ »+>∑+ ø£<∏ä\˝À

#Ó|üŒã&ç+~. Ä&ç<ä+ dü÷s¡ø£$ ‘·q ªsêeT*+π>X«s¡ X‘·ø£+µ˝À

ª»+>∑+bÕ\T <˚yê+>∑T\ $‘·Ô+ãTµ nì e]í+#ês¡T. Ç+‘·

ÁbÕ<ÛëHêìï dü+‘·]+#·T≈£îqï C≤qdü<ä >±j·T≈£î …’q ª»+>±\µ

#·]Á‘· Ç~.

ãT&ç¬> »+>±\÷ - »+>∑+ ø£<∏ä\÷

»+>±\T ‘Ó\+>±D≤ ÁbÕ+‘·+˝À n+‘·≤ ™Hêïs¡T. Ms¡T

yêsTT+#˚ yê<ä´+ ù|s¡T ªãT&ç¬>µ.. bÕ≥ bÕ&ÉT‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT

ãTÁs¡\ e+Ï yêìì yêsTT+#·T‘ês¡T. yêÏH˚ »+>±\T

ªãT&ç¬>\Tµ nì e´eVü≤]kÕÔs¡T. ãT&ç¬>\T yêsTT+#˚yês¡T

ø±ãÏº ø±\Áø£y˚TD≤ Ms¡T ªãT&ç¬> »+>±\Tµ nj·÷´s¡T.

XÊs¡<äø±+&É bÕ≥˝À e+‘·bÕ&˚ yês¡T |ü≥Tºø=ì yêsTT+#˚

ãTÁs¡\ ø£Hêï ∫qï>± ™+& á ªãT&ç¬>\Tµ Ç‘·Ô&ç Òø£ ø£+#·T‘√

#˚j·Tã&É‘êsTT. u…‘·Ô|ü⁄ #·Á≤˝À¢ _–+#˚ ãT&ç¬> »+>±\≈£î

ˇø£yÓ’|ü⁄ ‘√\T‘√ eT÷j·Tã&ÉT‘·T+~. ¬s+&√yÓ’|ü⁄ ≈£LC≤ eT÷‹

Äø±s¡+˝À ‘Ós¡∫ ™+≥T+~. yêÏì yÓT&É≈£î Áy˚˝≤&ÉBdüTø=ì

ø£&ÉT|ü⁄q≈£î eTT+<äT uÛ≤>±q bı+<äT|üs¡∫ ¬s+&ÉT #˚‘·T\‘√

ªãT&ç¬>\Tµ yêsTT+#·T‘ês¡T.

»+>±\T - XË’eeT‘·+

»+>±\T XË’e eT‘·düTÔ\T, •e⁄&ÉT yê] Äsê<Ûä´ <Ó’e+.

Ç‘·s¡ C≤q|ü<ä >±j·T≈£î\ Jeq$<Ûëq+‘√ b˛*Ã #·÷ùdÔ

ª»+>±\Tµ dü+düÿèr|üs¡+>± ø=+‘· eTT+<äTqï≥Tº ø£ìŒkÕÔs¡T.

ªπs>∑&ÉµqT b˛*q ‘ê\qT Ä\|ækÕÔs¡T. Ç~ ø±«∫‘·ÿ+>± M]

ªbÕ+&ç‹ Á|üø£s¡¸µqT ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+~.


y˚wü<Ûës¡D - ø£<∏ë>±q+

ì\Te⁄≥+^ ‘=&ÉTø=ÿì ‘·\yÓqø£≈£î Áy˚˝≤&˚≥Tº s¡Te÷\T #·T≥Tºø=ì,

H=dü\T≈£î $uÛÑ÷‹ πsK\T ~<äT›ø=ì ‘·+ã÷sê n+<Ó\T #˚‘· |ü≥Tºø=ì

ø£<∏ë>±HêìøÏ ™|üÁø£$TkÕÔ&ÉT ø£<∏ä≈£î&ÉT. ãT&ç¬>\T <Ûä]+∫q Çs¡Te⁄s¡T

e+‘·\T>± Msêy˚X¯+‘√ ø£<∏ä≈£îì‘√ bÕ&ÉT‘·÷ düVü≤ø£]kÕÔs¡T. q\¢>=+&É

õ˝≤¢ Ä˝Òs¡T eT+&É\+ X¯s¡“Hê|ü⁄s¡+ Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q ãT&ç¬> »+>∑+

l dæ]–] j·÷<ä–] ˙ $wüj·÷\ô|’ ‘·q n_ÛÁbÕj·T+ #Ó|üPÔ, ‘·eT

‘ê‘· dü«ØZj·T ÇkÕÔ] ø±\+ qT+&˚ |ü⁄s¡TwüT&ÉT ø£<∏ä #ÓãT‘·T+fÒ Ád”Ô

e+‘· bÕ≥ bÕ&ÉT‘·÷ ãT&ç¬> yêsTT+#˚ |ü<ä∆‹ ™qï<äHêïs¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT

<ë<ë|ü⁄>± ‘·eT ≈£î˝≤ìøÏ #Ó+~q yês¡+‘ê á dü+Á|ü<ëj·÷H˚ï nqTdü]

düTÔqï≥Tº #ÓbÕŒs¡T. m≈£îÿe>± uÛÑs¡Ô ø£<∏ä #ÓãT‘·T+fÒ uÛ≤s¡´ e+‘· bÕ&É&É+

»s¡T>∑T‘·Tqï<äHêïs¡T.

»+>±\T #Óù|Œ ø£<∏ä\T

‘=\T‘· ªãT&ç¬> »+>±\Tµ XË’eø£<∏ä\T #Óù|Œyês¡T. ø±ì ‘·s¡Tyê‘·

ø±\+˝À nìï s¡ø±\ ø£<∏ä\T #Ó|üŒ&É+ Äs¡+_Û+#ês¡T. $sê≥|üs¡«+,

uÛÑfi≤flD, dæ]j·÷fi¯, <˚ej·÷ì, yêeTq $»j·T+, n+ãØc˛bÕU≤´q+

e+Ï bÂsêDÏø£ ø£<∏ä\‘√ bÕ≥T ø±eTeTà, u≤\Hê>∑eTà, düT>∑TD≤e‹,

yÓTÆHêe‹, #·+Á<ëe‹, Hê>∑sêE, n¬s eTsêØƒ\T, ãs¡÷] ø=+&Éj·T´,

ms¡Tø£\ Hê+#ê], u≤\>±+<Ûë] yÓTT<ä˝…’q C≤q|ü<ä ø£<∏ä\qT »+>∑+

ø£<∏ä\T>± #Ó|ü⁄Œ‘ês¡T.

π>j·÷\÷ - Ø‘·T\÷

düs¡dü«r ÁbÕs¡úq‘√ ª»+>±\Tµ ø£<∏äqT ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T.

ªªn+ã ÁuÀe⁄e÷

»+>∑<ë+ã ÁuÀe⁄e÷

»qì XÊs¡<ä ø£s¡TD ÁuÀe⁄e÷

uÛ≤s¡‹ düs¡dü«‹ eT+<äs¡y˚DÏ

m\¢ »>∑eTT\ e÷‘·*¢y˚sTT\µµ

Ç˝≤ kÕ>∑T‘·T+B π>j·T+.

ªªsêeT l s¡|òüTTsêeT »j·TsêeTµµ

nH˚ |ü\¢$‘√ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ

ªªmø£ÿ&√ ˇø£ |ü≥ïeTT ø£\<äT

j·÷&É

ˇø£ |ü≥ïeTT ø£\<äT?

XÊeT|ü⁄] |ü≥ïeTT ø£\<äT

sêE ø±+uÛÀ»sêE - z sêeTµµ

n+≥÷ ø£<∏ä q&ÉTdüTÔ+~. |üø£ÿe+‘·>± ™qï Ád”Ô ªªsêeT ls¡|òüTTsêeT

»j·TsêeTµµ nì Á|ü‹ Hê\T>∑T #·s¡D≤\ ‘·s¡Tyê‘· |ü\¢$ì n+<äT≈£î+≥T+~.

ø=ìï ø£<∏ä\‘√ ª‘·+<ëq ‘êqµ nH˚ |ü\¢$>± ™+≥T+~.

ªu≤\Hê>∑eTàµ u≤\e]ú sêE‘√

ìqTï @$T #˚‘·Tsê

Hê ø=&ÉTø±

u≤\e~› e÷ sêC≤

ìqTï Ç∫ÃHê

<˚e⁄&=∫ÃHê ãã‘·+<ëq ‘êqãã

á <˚$ø£≥ï+

ˇø£ C…ô|Œ<ä

|ü+&ÉTø√s¡

u≤\e~› e÷sêC≤

Bìï #ê˝≤ ø£s¡TD s¡kÕ‘·àø£+>± Ä\|ækÕÔs¡T. <äs¡Te⁄\ø£qT>∑TD+>±

bÕ≥\˝À yÓ’$<Ûä + ø£ìŒdüTÔ+~. ÄyXÁ|ü<Ûëq+>± ªMs¡s¡kÕìïµ b˛wæ+#|ü⁄Œ&ÉT

ˇø√ÿ bÕ<ëìï ¬s+&ÉT kÕs¡T¢ e*¢kÕÔ&ÉT ø£<∏ä≈£î&ÉT.

ªªn&É$\ ô|<ä›|ü⁄*sê (¬s+&ÉTe÷s¡T¢)

ãfi≤H√jYT u≤jYT ‘·eTTà&Üµµ

e+Ï ãTÁs¡ø£<∏ä |ü\¢$ì ≈£L&Ü »+>±\T ‘·eT ø£<∏ä˝À¢ ™|üjÓ÷–

kÕÔs¡T.

ø±\|ü]D≤eT+˝À ªJ$ø£µ ø√dü+...

ãT&ç¬> »+>±\T Á>±eTÁ>±eT+˝À dü+#·]dü÷Ô ø£\yê]ì ÄÁX¯sTTdü÷Ô

ø£<∏ä\T #Ó|æŒ ø£&ÉT|ü⁄ ì+|ü⁄≈£îH˚yês¡T. ø±ì e÷]q <˚X¯, ø±\ |ü]dæú‘·T\T

yê]ì ø£è+>∑BXÊsTT. >∑‘· yÓ’uÛÑe+, Ä<äs¡D ø£s¡Tej·÷´sTT. J$ø£ ø√dü+

Ç+ø± ª»+>∑] ø£<∏äµH˚ qeTTà≈£îqï ‘êeTT |æ\¢\≈£î ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü ª‹+&çµ

ô|≥º˝Òì dæú‹øÏ #˚s¡T≈£îHêïeTì l dæ]–] j·÷<ä–] #ÓbÕŒs¡T. m˝≤+Ï

ÄdüTÔ\T, dæús¡>∑èVü‰\T ‘·eT ≈£î≥T+u≤\≈£î Òeì Äj·Tq nHêïs¡T. <ë<ë|ü⁄

dæìe÷, <ä÷s¡<äs¡ÙHé\T e#êÃø£ ‘·eT ø£<∏ä\Hê<ä]+#˚ yêπs ø£s¡Tej·÷´s¡ì

Äj·Tq Äy˚<äq e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T.

‘êeTT ≈£î≥T+u≤\‘√ ‘Ó\+>±D≤˝À nìï õ˝≤¢\≈£î _Ûøå±≥q≈£î

yÓfi¯ófl‘·T+≤eTì Äj·Tq #ÓbÕŒs¡T. Çyêfi¯ mø£ÿ&Ü mes¡÷ Ä<ä]+#·ì

|ü]dæú‹ì Äj·Tq $e]dü÷Ô q\uÛÑj˚T´fi¯ófl ªHêø£<∏äµ Hê≈£î nqï+ ô|Ïº+~.

Ç|ü⁄Œ&ÉT ˝Ò<äT.ªªH˚q÷ Hê uÛ≤s¡´ ‘·+ã÷s¡, ãT&ç¬>\T |üø£ÿ≈£î ô|Ïº ≈£L©

|üìøÏ bı˝≤\≈£î b˛‘·THêïeTTµµ nì j·÷<ä–] ‘Ó*bÕs¡T.

q\¢>=+&É õ˝≤¢ Ä˝Òs¡T eT+&É\+˝Àì >=\qTø=+&É, Ä‘·à≈£Ls¡T

eT+&É\+˝Àì ø=s¡Ïø£˝Ÿ, es¡+>∑\T¢ õ˝≤¢ »q>±+ eT+&É˝≤\˝Àì

ø£fiËfl+\‘√bÕ≥T s¡+>±¬s&ç¶, ìC≤e÷u≤<é, yÓT<äø˘‘√ bÕ≥T sêj·T\d”eT,

Ä+Á<Ûä˝Àì ø=ìï õ˝≤¢\˝À ‘·eT ≈£î≥T+u≤\T Á|üdüTÔ‘·+ ™Hêïj·Tì

Äj·Tq #ÓbÕŒs¡T.

Ä<äs¡D¬ø’ m<äTs¡T #·÷|ü⁄

|üPs¡T«\ qT+&ç e∫Ãq ªø£<∏äµH˚ qeTTàø=ì J$düTÔqï ‘·eTqT Á|üuÛÑT‘·«+

Áb˛‘·‡Væ≤+#ê\ì, Ä]úø£ düVü≤ø±sêìï n+~+#ê\ì, ‘·eT |æ\¢\≈£î ™|üø±s¡

y˚‘·q+ n+~+#ê\ì, eè<äT∆\≈£î ø£fi≤ø±s¡T\ øÏ#˚Ã |òæ+#·qT kÂø£s¡´+

ø£*–+#ê\ì ªãT&ç¬> »+>±\Tµ ø√s¡T‘·THêïs¡T.

Ç|üŒÏπø ª»+>∑+ ø£<∏äµ á ‘·sêìøÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü b˛‘·Tqï~. <ë<ë|ü⁄

n+‘·]+∫b˛j˚T <äX¯≈£î #˚s¡T≈£î+~. ‘Ó\T>∑T>±<∏ä˝À dü>∑+ Ms¡>±<∏ä\qT

bÕ&˚ >±j·T≈£î\T »+>±\T. j·Tø£å>±q Ø‹˝À |ü<ë´\qT, ø°s¡Ôq\qT ø£\

uÀdæ ‘·eT<Ó’q ªeTTÁ<äµ‘√ ª»+>∑+ ø£<∏äµqT s¡÷bı+~+#·T≈£îqï á C≤q|ü<ä

>±j·T≈£î\ ªneT÷\´ ø£fi¯µqT ø±bÕ&ÉTø√e\dæq u≤<Ûä´‘· eTqô|’ ™+~.


- m.myéT.|ò”#·sY‡

$q÷´ n~Ûø±s¡T\ qT+&ç s¡ø£s¡ø±\ ]ø±s¡T¶\ ø±|”\T nedüs¡+

Ò≈£î+&Ü |ü≤º<ës¡T bÕdüT |ü⁄düÔø£+, f…ÆÏ Ÿ &û&ÉT (uÛÑ÷ j·÷»e÷q´|ü⁄

Vü≤≈£îÿ |üÁ‘·+) |ü≤º<ës¡T rdüTø=ì, uÛÑ÷$T neTàø±\T, ø=qT>√fió¢, $$<Ûä

ãTTD dü+düú\ qT+&ç ãTTD dü<äTbÕj·÷\T bı+<ä&ÜìøÏ M\T>±, Ä+Á<Ûä

Á|ü<˚XŸ uÛÑ÷$T Vü≤≈£îÿ\T, |ü≤º<ës¡T bÕdüT |ü⁄düÔø±\ #·≤ºìï 1971

dü+e‘·‡s¡+˝À rdüTø=ìsêe&ÉyÓTÆq~.

á #·≥º+ Á|üø±s¡+, uÛÑ÷$T Vü≤≈£îÿ\ ]ø±s¡T¶qT Áø=‘·Ô>± ‘·j·÷s¡T

#˚j·T&É+, m|üŒÏ ø£|ü&ÉT ‘êC≤ |üs¡#·&É+, ‘·|ü\qT dü]~<ä›&É+,

]ø±s¡T¶qT ìs¡«Væ≤+#·&É+ e+Ï$ »]>±sTT. Vü≤≈£îÿ\ ]ø±s¡T¶ ‘·j·÷s¡T

#˚j·Tã&çq ‘·s¡Tyê‘· j·÷»e÷q´|ü⁄ Vü≤≈£îÿ\Tqï ¬s’‘·T\≈£î |ü≤º<ës¡T

bÕdüT |ü⁄düÔø£+, f…ÆÏ Ÿ &û&ÉT Çe«&É+ »]–+~.

Vü≤≈£îÿ\˝À e÷s¡TŒ\T »]–q|ü&ÉT yêÏì ]ø±s¡T¶\˝À dües¡D\T

qyÓ÷<äT #dæq ‘·s¡Tyê‘· Ä bÕdüT |ü⁄düÔø±\˝À e÷s¡TŒ\T #kÕÔs¡T.

eTq sêh+˝Àì #ê˝≤ ÁbÕ+‘ê\˝À, eTTK´+>± ‘Ó\+>±D≤

ÁbÕ+‘·+˝À m≈£îÿe eT+~ ù|<äyêfi¯ó¢ 30, 40 dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+

qT+&ç uÛÑ÷j·T»e÷qT\ qT+&ç ‘Ó\¢ø±–‘·+ MT<ä (kÕ<ëu…’Hêe÷)

ÁyêdüTø=ì uÛÑ÷eTT\T ø=qT>√\T #dæq dü+<äsê“¤\T #ê˝≤ e⁄qï$. n≤¢

ø=qT>√\T #dæq uÛÑ÷eTT\T n|üŒÏqT+∫ yê] ÄBÛq+˝À OHêï ≈£L&Ü

‘Ó\¢ø±–‘ê\ô|’ »]–q ø=qT>√\T ø±ãÏº yê] ù|s¡ï ]õwüºs¡T ø± Ò<äT.

n+<äTe\q yê] ù|s¡T¢ ¬syÓq÷´ ]ø±s¡T¶\˝À |ü≤º<ës¡T\T>± qyÓ÷<äT

ø±˝Ò<äT. ø±e⁄q yês¡T ãTTD dü+düú\ qT+&ç ãTTD dü<äTbÕj·÷\T

bı+<ä˝Ò≈£î+&Ü OHêïs¡T.

1989 dü+e‘·‡s¡+˝À ô|’ #·≤ºìøÏ #˚dæq dües¡D <ë«sê ôdø£åqT

5`m e\q ]õwüºs¡Tø±ì ã~©\T Áø£eTãBΔø£]+#·Tø=qT≥≈£î Á|üuÛÑT‘·«+

yÓdüT\Tu≤≥T ø£*Œ+∫+~.

nÏº ø=qT>√fi¢ Áø£eTãBΔø£s¡D Á|üÁøÏj·T1. ‘~ 31`12`2000 øÏ eTT+<äT ‘Ó\¢ ø±–‘·+ <ë«sê »]–q

ø=qT>√fió¢ e÷Á‘·yT Áø£eTãBΔø£]+#·Tø√e≤ìøÏ neø±X+ ø£*Œ+∫+~.

2. Á|üdüTÔ‘·eTTqï Á|üuÛÑT‘ê«<XÊ\ Á|üø±s¡+ ‘~ 28.02.2009 ˝À>±

‘·Vü≤o˝≤›s¡T >±]øÏ düeT]Œ+∫q <äs¡U≤düTÔ\T e÷Á‘·y˚T |ü]>∑Dq˝ÀìøÏ

rdüT≈£î+≤s¡T.

3. ø=qT>√\T #dæq uÛÑ÷$T <äs¡U≤düTÔ<ës¡T nqTuÛÑe+ O+&Ü*.

4. ø=qT>√\T <ës¡T dü+ã+~Û‘· ‘·Vü≤o˝≤›s¡T≈£î bòÕs¡+ ` 10

qeT÷Hê˝À á ÁøÏ+<ä ‘Ó*j·T|üs¡∫q $esê\‘√ <äs¡U≤düTÔ #düTø√yê*.

m) ø=qT>√\T <ës¡T $esê\T nq>± ù|s¡T, ‘·+Á&ç ù|s¡T

yÓTT<ä\>∑Tq$.

_) ã~© #˚dæq e´øÏÔ ù|s¡T, ‘·+Á&ç ù|s¡T, n‘·ì eè‹Ô, ìyêdü

düú\eTT, ∫s¡THêe÷.

dæ) ø=qT>√\T #dæq uÛÑ÷$T $esê\T nq>± Á>±eT+, düπs« q+ãs¡T,

düuŸ &ç$»qT q+ãs¡T, $d”Ôs¡í+, |ü≤º HÓ+ãs¡T, e÷>±D° ˝Òø£ yÓT≤º,

ø=qT>√\T #dæq $d”Ôs¡í+, ø=qT>√\T #dæq ‘B.

&ç) ø=qT>√\T #˚dæq uÛÑ÷$T, uÛÑ÷dü+düÿs¡D\ #·≥º+, ôw&É÷´\T¶

ÁbÕ+‘ê\˝À ã~© ìã+<Ûäq #·≥º+, nôd’Hé¶ uÛÑ÷eTT\ ã<ä˝≤sTT+|ü⁄

ìùw<Ûä #·≤º\˝Àì ìã+<Ûäq\≈£î e´‹πsø£+ ø±<äT.

Ç) <äs¡U≤düTÔ‘√ bÕ≥T ø=qT>√\T ÁyêdüT≈£îqï |üÁ‘·+ »‘·|üs¡#ê*.

m|òt) ø=qT>√\T #dæq uÛÑ÷$TøÏ düuŸ ]õÁcÕºs¡T ìs¡ísTT+∫q kÕº+|ü⁄

&É÷´°, ]õÅùdºwüHé |ò”E, O‘·Ôs¡T«\T/düe÷#ês¡+ n+~q HÓ\˝À>±

#Ó*¢+#·>∑\yê&ÉqT.

<äs¡U≤düTÔ n+~q ‘·s¡Tyê‘·, dü+ã+~Û‘· ‘·Vü≤o˝≤›s¡T ‘Ó\¢ ø±–‘·+

(kÕ<ëu…’Hêe÷) ô|’ uÛÑ÷$Tì n$Tàq yê]øÏ, uÛÑ÷$TøÏ dü+ã+~Û+∫q

Ç‘·s¡ e´≈£îÔ\≈£î H√°düT\ C≤Ø #·≥º+˝Àì ìã+<Ûäq\ yTs¡≈£î düeTÁ>∑

$#ês¡D »]|æ, Ä uÛÑ÷$T ø=qT>√\T dü]jÓÆTq<qì ìsêΔs¡D≈£î e∫Ãq

|æeTà≥ dü+ã+~Û‘· düuŸ ]õcÕºs¡TqT, Ä uÛÑ÷$Tô|’, ø=qT>√\T #dæq

‘B HêÏøÏ Oqï uÛÑ÷$T $\Teô|’ #Ó*¢+#·e\dæq kÕº+|ü⁄ &É÷´°, ]õÁùdºwüHé

s¡TdüT+ ‘Ó*j·T CÒj·Te\dæq~>± H√°düT eT÷\ø£+>± ø√s¡T‘ês¡T.

ô|’ $esê\T n+~q |æeTà≥ düuŸ`]õcÕºs¡T ‘Ó*j·TCÒdæq kÕº+|ü⁄

&É÷´°, ]õÁùdºwüHé s¡TdüT+ H√°düT n+~q HÓ\ s√E\˝À>±

#Ó*¢+#·e\dæq~>± uÛÑ÷$T ø=qT>√\T #dæq yê]ì ø√s¡T‘ês¡T. Ä kıeTTà

#Ó*¢+∫q MT<ä≥, dü+ã+~Û‘· ‘·Vü≤o˝≤›s¡T uÛÑ÷$T ø=qT>√\T<ës¡T≈£î Ä

uÛÑ÷$T ø=qT>√\T <Ûäèe|üÁ‘êìï C≤Ø#˚dæq ‘˚B qT+&ç dü]jÓÆTq<˚qì

<ÛäèMø£]dü÷Ô ˇø£ <Ûäèe|üÁ‘·+ C≤Ø#˚kÕÔs¡T.

ô|’ <Ûäèe|üÁ‘·+ Ä<Ûës¡+>± #˚düTø=ì, uÛÑ÷$T Vü≤≈£îÿ\ ]õwüºs¡T˝À

nq>± bòÕs¡+`1, 1`_ ]õwüºs¡¢˝À uÛÑ÷$T ø=qT>√\T #˚dæq e´øÏÔì

<Ûäèe|üÁ‘êìï C≤Ø #dæq ‘B qT+&ç uÛÑ÷j·T»e÷ì>± qyÓ÷<äT#kÕÔs¡T.

Á>±eT …ø£ÿ\˝À ≈£L&É qyÓ÷<äT#˚kÕÔs¡T.

ô|’ $<Ûä+>± uÛÑ÷$T Vü≤≈£îÿ\ ]õwüºs¡T˝À qyÓ÷<äT #˚dæq |æeTà≥

uÛÑ÷$T ø=qT>√\T<ës¡T≈£î |ü≤º<ës¡T bÕdüT |ü⁄düÔø£+, f…ÆÏ\T &û&ÉT

C≤Ø#˚kÕÔs¡T.

‘Ó\¢ ø±–‘ê\ (kÕ<ëu…’Hêe÷\) <ë«sê »]–q

uÛÑ÷$T ø=qT>√fi¯ó¢ Áø£eTãB›ø£]+#·T ø√yê\+fÒ?

¬s


_.yÓ+ø£fÒX«s¡sêe⁄, ø£q‡ …º+≥T, ˝≤´+&é ôd˝Ÿ, nbÕs¡T¶


sê¸<Ûës¡ eékÕj·T+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü& ¬s’‘ê+>∑+ Á|üdüTÔ‘· esê¸uÛ≤e+

˝≤+Ï yê‘êes¡D Á|ü‹≈£L\ |ü]dæú‘·T\T ˝≤+Ï mH√ï rÁeyÓTÆq düeTdü \T

m<äTs=ÿ+≥THêïs¡T. yÓT≥º |ü+≥\˝À düeTs¡úe+‘·yÓTÆq uÛÑ÷$T, ˙Ï

j·÷»e÷q´+ <ë«sê dæús¡yÓTÆq ~>∑Tã&ÉT\qT, Ä<ëj·÷ìï bı+<äe#·TÃ.

dü]jÓÆTq Ï j·÷»e÷q´+ <ë«sê yÓT≥º ÁbÕ+‘· ¬s’‘ê+>∑+ ñ‘·Œ‹Ô Ks¡TÃ\T

‘·–Z+#·Tø=q≥yT ø±≈£î+&Ü dæús¡yÓTÆq |ü+≥\ ñ‘·Œ‹Ô #|ü≥ºe#·TÃ.

yÓT≥º ÁbÕ+‘ê\˝À Á|ü‘˚´ø£+>± esê¸uÛ≤e |ü]dæú‘·T\˝À düVü≤»

eqs¡T\˝À ø£Ï nsTTq ªª˙s¡Tμμ, Ï j·÷»e÷q´+ m+‘√ ÁbÕeTTK´‘·qT

dü+‘·]+#·T≈£î+≥T+~. <˚X¯+˝Àì mH√ï sêÁwüº Á|ü»\≈£î eTTKýÓTÆq

ÄVü‰s¡ |ü+≥ ªªe]μμì eTq sêÁwüº+˝À esê¸<Ûës¡ |ü+≥>± ≈£L&Ü kÕ>∑T

#˚düTÔHêïs¡T. ø±ì e] kÕ>∑T n~Ûø£+>± ˙Ïì $ìjÓ÷–+#·Tø√e≥+

e\q esê¸<Ûës¡ ÁbÕ+‘ê\˝À e] kÕ>∑T düeTkÕ´‘·àø£+>± e÷s¡T‘·Tqï~.

eTTK´+>± Á|üdüTÔ‘· esê¸uÛ≤e |ü]dæú‘·T\T ≤+Ï$ m<äTs=ÿqï|ü⁄Œ&ÉT e÷Á‘·yT

ø±≈£î+&Ü kÕ<Ûës¡+>± uÛÑ÷>∑s¡“¤ »˝≤\T, Ï ì\«\T n&ÉT>∑+Ï b˛e&É+‘√

≈£L&Ü e] kÕ>∑T ø°\ø£ <äX\˝À ˙Ï ø=s¡‘· @s¡Œ&ç ¬s’‘·T\T ‘·–q+‘·

Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\˝À ªe]μøÏÁ|ü‘êé÷ïj·T |ü+≥\ kÕ>∑T <ë«sê

düÁø£eT ˙Ï j·÷»e÷q´+~>∑Tã&ÉT\T kÕ~Û+#· Òø£ qwüºb˛‘·THêïs¡T.

ô|’q ù|s=ÿqï |ü]dæ ú‘·T\qT n~Û>∑$T+#·T≥≈£î m≈£îÿe ˙s¡T

$ìjÓ÷–düTÔqï e] ˝≤+Ï |ü+≥\ kÕ>∑T kÕúq+˝À Á|ü‘êé÷ïj·T+>±

‘·≈£îÿe ˙Ïì $ìjÓ÷–+#·T≈£îH˚ |ü+≥\T |ü+&ç+#·&É+ <ë«sê |ü+≥

ø±\+˝À @s¡Œ&˚ esê¸uÛ≤e |ü]dæú‘·T\qT / ˙Ï ø=s¡‘·qT ‘·≥Tº≈£îì,

~>∑Tã&ÉT\qT kÕ~Û+#·&É+‘√ bÕ≥T dæús¡yÓTÆq Ä<ëj·÷ìï bı+<˚

neø±XÊ\T ñHêïsTT.

eTVü≤ã÷uŸ q>∑sY, nq+‘·|üPsY yÓTT<ä˝…’q õ˝≤¢˝Àì esê¸uÛ≤e

ÁbÕ+‘ê\˝À ªÁø°&Üμ yês¡T »]|æq &ç.m|òt.◊.&ç., j·TT/dæ yê] ÁbÕC…øº À

πøåÁ‘· kÕúsTT eékÕj·T kÕ+πø‘·ø£ |ü]C≤„q $ìjÓ÷>∑+ <ë«sê yÓ*øÏ

e∫Ãq n+XÊ\˝À Á|ü<ÛëqyÓTÆq~. e]øÏ Á|ü‘êé÷ïj·TyÓTÆq yÓT≥º |ü+≥\

kÕ>∑T <ë«sê, ‘·≈£îÿe ˙Ï $ìjÓ÷>∑yT ø±≈£î+&Ü, n< ˙Ï |ü]e÷D+˝À

m≈£îÿe bı\+ $d”Ôs¡í+˝À Ç‘·s¡ |ü+≥\qT kÕ>∑T#dü÷Ô, n~Ûø£ ~>∑Tã&ÉT\T

bı+<äe#·TÃqT.

n+‘ø±ø£ ô|’q ù|s=ÿqï |ü+≥\˝À n~Ûø£ ˙Ï $ìjÓ÷>∑ kÕeTs¡ú +

e



nq>± ˇø£ $T.MTøÏ ˙Ï |ü]e÷D $ìjÓ÷>±ìøÏ e#Ã Ä<ëj·T+ e] -

e]˝À s¡÷.5.0 >± ñ+fÒ, e] - y˚s¡TX¯q>∑˝À s¡÷.7.83 eT]j·TT

e] - yÓTTø£ÿC§qï˝À s¡÷.6.64, e]-X¯q>∑˝À s¡÷.6.12>± sêã&ç

ñ+~.

s¡_˝À e]ì |ü+&ç+#·&ÜìøÏ ‘·–q+‘· ˙Ïedü‹ Ò<äì ø=+‘· eT+~

¬s’‘·T\T bı˝≤ìï ;&ÉT>± e~ Òj·T≥yÓ÷ Òø£, #ê© #ê\q+‘· Ï edü‹˝À

e]ì kÕ>∑T #dæ ~>∑Tã&ÉT\T Òø£ qcÕº\qT bı+<äT‘·THêïs¡T. n˝≤ ø±ø£

KØ|òt À e]ì ydæ, s¡_˝À e]øÏ Á|ü‘êé÷ïj·T |ü+≥ …’q ys¡TXq>∑,

Xq>∑, yÓTTø£ÿC§qï, sê– e+Ï |ü+≥\qT kÕ>∑T #j·T≥+ e\q ‘·≈£îÿe

˙Ï $ìjÓ÷>∑+‘√ dæ ús ¡y ÓT Æq ~>∑Tã&ÉT\qT, n~Ûø£ ˝≤uÛ≤\qT

bı+<äe#·TÃqT.

ñ<ëVü≤s¡D≈£î e]øÏ Á|ü‘êé÷ïj·T+>± yÓT≥º |ü+≥ …’q y˚s¡TX¯q>∑,

X¯q>∑, sê–, yÓTTø£ÿC§qï, ø=ìï |üX¯óÁ>±dü |ü+≥\qT ‘·≈£îÿe ˙Ï

$ìjÓ÷>∑+‘√ e]‘√ b˛*ùdÔ m+‘· n~Ûø£ $d”Ôs¡í+˝À kÕ>∑T #j·T>∑*π>

M\T ñqï~. á ~>∑Te |üÏºø£ À bı+<äT|üs¡#·&ÉyÓTÆq~.

e], Ç‘·s¡ |ü+≥\ kÕ>∑T $d”Ôs¡í+, Ï $ìjÓ÷>∑+

|ü+≥ ˙Ï $ìjÓ÷>∑ ($T.MT) e]øÏ düe÷qyÓTÆq

|ü]e÷D+ Á|ü‘êé÷ïj·T

|ü+≥ $d”Ôs¡í+

(ôV≤ø±ºs¡¢˝À)

e] 1200 -

y˚s¡TX¯q>∑ 400 3.0

|ü+≥ ˙Ï $ìjÓ÷>∑ ($T.MT) e]øÏ düe÷qyÓTÆq

|ü]e÷D+ Á|ü‘êé÷ïj·T

|ü+≥ $d”Ôs¡í+

(ôV≤ø±ºs¡¢˝À)

yÓTTø£ÿ C§qï 400 3.0

X¯q>∑ 250 4.8

sê– 400 3.0

ô|’q ù|s=ÿqï |ü+≥\˝À ys¡TXq>∑ n~Ûø£ Ä<ëj·T+ ÇdüTÔ+<äì ªÁø°&Üμ

yê] nqTuÛÑe+˝À ‘Ó*dæ+~. KØ|òt, s¡; d”»Hé\˝À ‘·–q+‘· ˙Ï edü‹

ñqï|ü⁄Œ&ÉT es¡Tdü>± e] - e] kÕ>∑T #j·T&É+ e\q ìø£s¡ Ä<ëj·T+

s¡÷. 36,000 >± ñ+fÒ e] - y˚s¡TX¯q>∑ kÕ>∑T #˚j·T&É+ e\q

ìø£sê<ëj·T+ s¡÷.37,560>± ñ+~. n<˚ s¡;˝À ø=+‘· $d”ÔsêíìøÏ

e÷Á‘·yT |ü]$T‘· ˙Ï edü‹ ñqï|ü⁄Œ&ÉT e] - e] kÕ>∑T #j·T>± s¡÷.

24,400 ñ+&É>± e]-yÓTTø£ÿC§qï, e]-Xq>∑ yÓTT<ä\>∑T |ü+≥\ kÕ>∑TøÏ

s¡÷. 31, 854 eT]j·TT s¡÷. 27,936 >± Ä<ëj·T+ e∫Ã+~.

&Üˆˆ Hê>∑l, &Üˆˆ dæ. sêe÷sêe⁄,

&Üˆˆ $. e÷s¡T‹, &Üˆˆ ôV≤#Y. ñkÕàHé,

&Üˆˆ ¬ø.$. düTÁãVü≤àD´+

XÊÁdüÔ y‘·Ô\T,

πø+ÁBj·T yÓT≥º eékÕj·T

|ü]XÀ<Ûäq dü+düú (Áø°&Ü), ôV’≤<äsêu≤<é



d”«j·TXË’*>∑\ Á|üeTTK ø£e⁄\ ø£$‘·\qqTø£]+#˚ á ø±s¡´Áø£eT+˝À Hê n_Ûe÷q

ø£e⁄\H m+|æø£ #düT≈£îHêïqT. yê] ø£$‘ê yÓ’uÛÑyê\≈£î Ç~ Hì#Ã ìyê[. ø£ edüTÔe⁄ì

#·÷|æq|ü⁄&ÉT ˇø√ÿø£$ ˇø=ÿø£ÿ $<Ûä+>± nqTuÛÑ÷‹ #Ó+~, ˇø=ÿø£ÿ ø√D+ qT+∫ |ü]

o*+∫ ‘·eT XË’*ì nqTdü]+∫ ø£$‘·qT s¡∫kÕÔ&ÉT.

HÓeT*ì C≤rj·T $Vü≤+>∑+>± ìs¡ísTT+∫q dü+<äsê“¤q ø£$ düy˚Tàfi¯q+ »]–‘˚ yê]

yê] ø£$‘·\T m˝≤ ™+≤sTT nH˚ Vü≤≈£î s¡÷|üø£\ŒH˚ á ù|s¡&û.

qeø£eq+˝À HêHês¡ø±\T

ø£èwüíXÊd”ÔÅj·T+>∑+<Ûäs¡« ˝Àø£+˝À ø£$‘ê

$| ü+∫ ô| ’ $j Ó÷> ∑ ^‘ê\T

Ä˝≤| æ+# ˚ ø £$ < ˚e⁄\| ü* ¢

y ˚ +ø £≥ø £ èw ü í X Ê Á d æ Ô > ±s ¡ T .

nsTT<äT <äXÊu≤∆\ ÁøÏ‘·+ uÛ≤e

ø£$øÏ ìs¡«#·q+>± ì*#ês¡T.

Ä+π> ¢j·TT\ ø±˝Œìø£yê<ä+,

‘Ó\T>∑T yê] yÓTfi¯ó≈£îe\T, \*‘· \*‘·yÓTÆq |ü<äC≤\+ XÊÁdæÔ >±]

kÕ«]®‘ê\T. yê] ^‹ø£ Ç˝≤ $ìŒdüTÔ+~.

ªª•X¯s¡ •X¯s¡ ã+<äT

eT<ÛäTs¡ y˚<äq s¡–*

k˛*j·TTqï~ eTqdüT

#·÷|üπø ˙ $+‘· kı>∑düT

@\H˚ ˙ ø£+‘· n\TdüT?

ø£]eTãT“ y˚Tì‘√

kÕ«$T e#˚Ã y˚fi¯

∫esê≈£î C§+bÕ\

|ü⁄]$|æŒ j·÷&˚e⁄

ÁuÛÑeTdæ b˛‹y√ j˚TyÓTT

n\dæ b˛<äTy= j˚TyÓTT?

ãè+<ëeqyÓTà\¢

˙ e÷f…, ˙ Äf…

@ HêÏ |ü⁄D´yÓ÷

@ H√eTT |òü\yÓTT?µ

ø£$≈£î\ ‹\≈£î&ÉT<˚es¡ø=+&É u≤\>∑+>±<Ûäs¡ ‹\ø˘ >±]~ nqTuÛÑ÷‹

yê<ä+˝À ì+&çq s¡eTD°j·TXË’*, ì&çyÓ’q düe÷kÕ\T,

n_Ûe´øÏÔ˝À Á>±+~Ûø£ #Ûêj·T\÷, dü+düÿè‘ê+>∑¢ X¯u≤›\

yê&ÉTø£ - ÁbÕNq ø±e´ ø£$‘ê•˝≤ŒìøÏ <ä>∑Zs¡>± e⁄+&˚ Ø‹, ‹\ø˘

|ü\T≈£î :

ªª˙ ¬sø£ÿ\ düe«&çøÏ dü|üÔ‘·+Á‘·T\ $|ü+∫

‘·÷s¡Te⁄ Äø±X¯+ qT+&ç eTVü‰_Û

ìÁwüÿeTD+ #˚dæq|ü⁄&ÉT,

ø£qT¬s|üŒ\ ˙* ˙&É˝À¢

ø£ n»+‘ê yÓ\yÓ\ uÀsTTq|ü⁄&ÉT

y˚Tì - ~>∑+‘· |ü]yê´|üÔ ns¡÷|ü

düT|üÔkÂ+<äsê´+ãT~Û

‘·s¡+>∑+‘√ ÄbÕ¢$‘·yÓTÆq|ü⁄&ÉT

˙ q&É\ >∑ì Hê>∑ ˝Àø£ qs¡ÔøÏ

n+~j·T\T

eT÷>∑ y√sTTq|ü⁄&ÉT,

H˚qT ø±+øÏå+#êqT - qTe⁄« C≤rj·T

$Vü≤+>∑+ ø±yê\ì

C≤‹ n+‘ê |ü⁄qsY C≤>∑è‘·+ ø±yê\ì.

ls¡+>∑ ø£$‘·\TÄy˚<äqøÏ, Äy˚XÊìøÏ lø±s¡+ ll. e÷≥\

bı<äT|ü⁄, ™øÏÔ À qe´‘·, _–+|ü⁄>∑\ uÛ≤wü áj·Tq≈£î

eTVü‰ø£$ jÓ÷>∑´‘· |ü≥º&ÜìøÏ >∑\ ns¡Ω‘·\T. ªªnì‘·s¡

kÕ<Û ä´+ Hê e÷s¡Z+µµ nì #Ó|ü≈£îqï ls¡+>∑+

lìyêdüsêyé >±] yÓ+≥ Hê\T>∑T n&ÉT>∑T\T....


ªªq≥º&É$ ˝À+∫

qj·÷~©¢øÏ

eTVü≤Á|ükÕúq+

eT]Ãb˛≈£î H˚düÔ+

˙ yêDÏí H˚qT

C≤rj·T »+‘·Te⁄ì

eTìwæì

nø£“sY Hêe÷

|”ø±ø˘ Á‘√Hé

Á_Ïwt sêD°

>∑‘·+ >∑‘·:

|ü≈£åî\T

n≈£åî\T

≈£îø£ÿ\T

s¡T≈£îÿ\T

n˙ï y=ø£fÒ s¡cÕ´˝À

Çø£ÿ&É e÷Á‘·+ y=ø£§ø£fÒ!

q>∑s¡+˝À ≈£î+<äT]ÔkÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡ ‘Ó\T>∑T ø£$‘ê

s¡+>∑+˝À - n<ÛäTHê‘·q uÛ≤yê\T >∑\

düHê‘·qT&ÉT ≈£î+<äT]Ô. ì•‘·yÓTÆq |ü]

o\q, $X¯è+K\yÓTÆq uÛ≤wü M] kı‘·TÔ.

Ä<ÛäTì≈£î˝À¢ #ê˝≤ eT+~øÏ M] ø£$‘·

ˇs¡e&ç nsTT+~. ≈£î+<äT]Ô ø£è‹ :

dæHê¬s u≤DÏqe ø£eHêìøÏ Hê&ç

¬ø’‘·\ sêDÏøÏ kÕ+Áu≤DÏ

Hêsêj·TD ¬s&ç¶ u≤DÏ

bÕ|ü+! ˇø=ÿø£ÿkÕ]

ÁbÕdüÁø°&É˝À uÛ≤e+ ã*.

nj·Tq >±] ø£$‘· Ç˝≤ e⁄+≥T+~ -

ªªC≤rj·T $Vü≤+>∑+

kÂ+<äs¡´ ‘·s¡+>∑+

ø±[<ëdü ø±e´ eT≥≥≥s¡+<ä+

|ü⁄]$|æŒq $|æq eTs¡+<ä+

eqe÷* eTÚ[ô|’

m\e÷$ ø=eTàô|’

q]Ô+#˚ eTj·T÷]

q+<äeì y=j·÷]

.... .... .... .....

.... .... .... ....

»q‘ê eTãT“\ e÷≥Tq

dü‘·´eTH˚ |ü⁄]$|æŒ

qTyé #˚ùd qè‘·´+

ø√s¡\Tqï $wüHê>∑T\

ø√sê&˚ ø√˝≤≥+µµ

n+ãsêq b˛j˚T uÀsTT+>˘ $e÷Hêìï #·÷dæ

y˚T|òüTeTH˚ Áu≤+‹˝À |ü⁄]$|æŒ+~ HÓeT*.

j·T÷ìbòÕsê\‘√ yÓfi‚fl ø±HÓ«+Ÿ |æ\¢*ï #·÷dæ

düC≤‹ C≤\+ nqT≈£îì #·÷|ü⁄ kÕ]+∫+~.

Äø±X¯yêDÏ ì\j·T+ eTT+<äT bÕπsdæq ÁXÀ‘·\ n_ÛÁbÕj·÷\

˝ÒK*ï $]bÕqTŒ>± ÁuÛÑeTdæ ˇø£kÕ] ˇfi¯ófl $s¡T#·T≈£î+~.

•~∏\ kÂ<Ûë\qT, ≈£L*q œ˝≤¢\qT ÄÁ‘·+>± #·÷ùd

>∑‘· yÓ’uÛÑe C≤&É ˝Ò<äT. düàè‘·T\˙ï $cÕ<ä ÁX¯ó‘·T˝Ò.

ôV’≤ø√ bÕÁ_ø˘‡ eTT+<äT ns¡ìeTTwü+ Ä–+~.

˝ÒbÕøÏå m+b˛]j·T+ <ä>∑Zs¡ nB ˝Ò<äT,

ø£fi≤uÛÑeHé <ä>∑Zs¡ ø±ùd|ü⁄ ≈£Ls¡TÃ+~ ì≤ºs¡Tdü÷Ô.

yÓ÷Vü≤q |üÁkÕ<ä+Ä<Û äTìø£˝À¢ Ä<Û äTì≈£î&ÉT y˚>∑T+≥ yÓ÷Vü≤HéÁ|ükÕ<é >±s¡T.

nqTuÛÑ÷‹ yê<ëìøÏ |üsêø±wü M] e#·q ø£$‘·. +≥]>± d”«j·TXË’© $Hê´dü+

#˚düTÔqï @ø±øÏ ø£$. y˚>∑T+≥ nsTT‘˚ Ç˝≤:

y=*øÏq $d”ÿ d”kÕ˝À+∫

¬s+&ÉT ô|>∑TZ\ eP<ës¡+>∑T |ü]eTfi¯+

yÓTTVü≤eT˝Ÿ s¡>∑TZ ø£|ü≈£îì

|ü\¢ø°˝À yÓfiÀÔ+~ e÷+dü|ü⁄ eTT<ä›.

ø°Ÿ‡ ø£\+ u§~˝…’sY Áu…sTTqT.

<ë© ≈£î+#Ó


bÕ]dt Ä]ºdüTº bÕ˝…Ÿ HÓ’|òüP

ns¡∆sêÁ‹ ‹H˚dæ+~ HÓeT*.

f…*$»Hé ‘Ós¡ Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düT≈£îqï|ü⁄&ÉT

yÓTØHê n+#·Tq yÓT]ùd ÇdüTø£˝À

‘·q ø£fi¯flqT yÓ<äT≈£îÿ+À+~ HÓeT*.

<ëX¯s¡BÛj·T+dü+düÿè‘ê+Á<Ûä ø±yê´*ï, >±*uŸ, MTsY, »|òüsY, Çø±“ Ÿ ≤+Ï ™s¡T<ä÷

ø£e⁄\qT ø£\>∑÷s¡>∑+|ü>± Js¡í+ #˚düTø=ì, ∫es¡≈£î ªªãVüQ#·Ã¤Á‘·<Ûë]µµ

nsTT, nuÛÑT´<äj·T ø£$‘ê s¡+>∑+˝À eTVü‰s¡ä~Û nsTTHê&ÉT <ëX¯s¡~Û.

ªeTTcÕsTTsêµ ˝À <ëX¯s¡~Û >±] >∑»˝Ÿ Ç˝≤ $ìŒdüTÔ+~:

˙e⁄ |ü⁄]$|æŒ q|ü⁄&û e÷eT÷\T H˚\

dü+ø°s¡í ∫Á‘·yÓTÆ ‘√#·TH˚\?

˙ #·ø£ÿì ∫ø£ÿì s¡÷|ü+

Ç\≈£î ~–e∫Ãq Ç+Á<ä#ê|ü+.

kÕ«$T •œ|æ+#Û· eT≈£î≥+ã≈£î≥!

sê<Ûä dæ>∑˝Àq |üPe⁄>± n+<ä–+#Ó.

kı>∑düT ø± y˚TqT sTTs¡T¬ø’q #=|ü‘√#·T

HÓeT* H˚Á‘ê\qT+&ç C≤˝≤«s¡T#·T+&ÉT.

X‚ùw+Á<äC≤\+dæ+u≤*C≤ìï dü+düÿè‘· |ü<ë\‘√ s¡+>∑]ùdÔ X‚ùw+Á<äX¯s¡à >±]

ø£$‘ê XË’* Ä$s¡“I$düTÔ+~. ªª|ü<äé÷ ˝Òø£ Áô|ò+∫ eT<äé÷µµ nHêï&ÉT

¬s+Ï s¡TN ‘Ó*dæq ll M] ø±e´ •˝≤Œìï Á|üX¯+dædü÷Ô - X‚ùw+Á<ä

yêDÏ:

@ ø£$‘ê‘·à sê*Ãq nø£åsêì$?

Á<ëøå±s¡dü nqT˝Ò|ü+‘√

$X¯«kÂ+<äsê´ìï ˙ y˚TìøÏ q\T>∑T

ô|Ïº+<Óes¡T?

Vü≤è<äj·÷ìï N˝ÒÃ ‘·÷DÏsê\qT

ø£|üø=ì

ø√Ï Ç+Á<ä<ÛäqTdüT‡\qT Js¡í+

#˚düT≈£îHêïyé.

Hê ≈£qT\ y˚~ø£ô|’ ìs¡›j·T>±

qTyé qè‘·´+ #˚dæq|ü&ÉT

j·T÷ø£*|üºdt #Ûêj·T˝À¢

eT+#·T <ësê\‘√ n*¢q ôd˝≤¢ ø=+>∑T kÕ∫

|æ&ç¬ø&ÉT kÂ+<äs¡´|ü⁄ _Ûø£åø√dü+

Ádü$+#˚ ø£åD≤\qT Ä|ü˝Òø£

ìdü‡Vü‰j·T+>± ì\TÃqï s¡ø£ÔπsKì....

Äs√ s¡T<äTÁ&ÉTÄs ¡ T Á< ä >±]ì ns ¡ T Á< ä T& Éì

ø=+<äs¡+fÒ ø±<äT Äs√ s¡TÁ<äT&Éì #ê˝≤

eT+~ nHêïs¡T. e´+>∑ +, #·ø£ÿì <Ûä«ì

M] ø£$‘·\≈£î n\+ø±sê\T. ù|s¡&û\T,

*eT]≈£îÿ\T M] ø£$‘·˝À¢ m≈£îÿe>±

ø£ìŒ+#˚ ãTT≈£îÿ\T. nø£ås¡•*Œ Äs¡TÁ<ä

ø£$‘· :

ˇfi¯¢+‘ê ø£fiË’¢q|ü&ÉT

Ç+Á<ä |ü<ä$ <äø£ÿ<ë eT]?

<˚eTT&çπø •s√<Ûës¡ýÓTÆq|ü⁄&ÉT

eTq dü+>∑‹ #ÓbÕŒ˝≤ eT]

#ÓbÕŒ\+fÒ ˙ kı+|ü⁄

n<√ f…øÏï ø£\sY ˝≤+|ü⁄

˙ HÓø˘ <ä>∑Z] y=+|ü⁄

\ø£å $d”ÿ d”kÕ\ ~>∑‘·T&ÉT|ü⁄

˙ ù|]≥ b˛düº˝Ÿ kÕº+|ü⁄

Ç<˚ ˙≈£î <ä≈£îÿ yÓT|ü.µµ

q>∑ï ø£$‘·n+ãs¡+ qT+∫ ~>∑+ãsêìøÏ ~– e∫Ã+~ ø£$‘·. ~>∑+ãs¡ ø£e⁄\T

Ä$s¡“¤$+#ês¡T. Mfifl$ e#·qø£$‘·\T ø±e⁄(≥). M] ø£$‘·*ï ~≈£îÿ\T>±

eéVü≤]kÕÔs¡T. düe÷C≤ìøÏ Áø=‘·Ôs¡ø£Ô+ Ç+C…≈£îº #Ój·÷´\qT≈£îqï yêfi¯ófl,

Á|üdüT‘·Ô+ ÁbÕø°ºdüT ˝Òì &Üø£ºs¡T¢. M] qT+&ç <ä÷düT≈£î e#˚Ã πøø£\T:

(M]˝À eT∞fl me] XË’* yê]‘˚ nsTTHê »qs¡˝…’CŸ #˚dæ ø£ XÊ+|æ˝Ÿ

e÷Á‘·y˚T sTTdüTÔHêï.)

ø£fi¯fl‘√H˚ e´_Û#·]+#˚ ø=C≤® yêfi¯fl

ø£fi¯fløÏ HÓeT* ‘·|üŒ sTT+¬øes¡T ø£ì|ækÕÔs¡T?

C≤rj·T‘· |ü≈£åî\ |üs¡+ #˚ùddæ

MTs¡+‘ê |ü≈£åî˝≤¢ ePπs>∑+&ç.

#·]Á‘· |ü⁄qsêeè‘·eTÚ‘·T+~.


‘Ó\¢yê&ÉT q\¢yêDÏí,

e⁄qïyê&ÉT ˝Òì yêDÏí

<√|æ&û! <√|æ&û! <√|æ&û

MTs¡T ô|<ä›\πøùd |æ+&Ü\qT

Áù|‘ê‘·à\ ‘·è|æÔ ¬ø’ ‹H˚ ø±øÏ,

≈£îfi¯óflqT, ø£\àXÊìï bÕj·Tdü+˝≤

‹ì Á|üC≤ ùde#˚ùd yêj·Tdü+

uÛ≤e ø£$‘·«+ªªn+‘· ÁbÕdü #ê\T ø£$‘ê«ìøÏµµ nì dæì‡j·TsY>± q$Tà s¡#·q\T

#˚dæ uÛ≤e⁄≈£î\T M~Ûø=ø£s¡T e⁄Hêïs¡T. yêfi¯fl s¡#·q ø£+fÒ yês¡T #·~y˚

rs¡T ™‘ê‡Vü≤+>± e⁄+≥T+~.

ªC≤rj·T $Vü≤+>∑+

C≤‹Rø ≈£îs¡+>∑+

ÄVü‰ ! @$T ˙ n+<ä+

CÀVü‰s¡T n+À+~ Hê &Ó+<ä+

ìqTï >∑<Ó› møÏÿ+#˚ düeTj·T+

eT<ÛäTs¡+ eT<ÛäTs¡+µ

Ç˝≤R> s¡ã“sY˝≤ kÕ–b˛‘·T+~.

ø±<äT m+<äTø√ C≤rj·T$Vü≤+>∑+?

N&É#·÷dæ |”≥\T #˚ùd

|ü⁄+&Üø√s¡T¢! <ä>±ø√s¡T¢.


|ü+#êsTTr sêCŸ dü+düú\≈£î mqTïø√ã&çq Á|üC≤ Á|ü‹ì<ÛäT\T,

|ü+#êsTTrsêCŸ n~Ûø±s¡T\ qT+∫ ™‘·ÔeT Ä#·s¡Dô|’ yê´kÕ\T

ÄVü‰«ìdüTÔHêï+.

73e sêC≤´+>∑ dües¡D ‘·s¡Tyê‘· õ˝≤¢, eT+&É\, Á>±eT kÕúsTT

|ü]bÕ\q˝À Á|ü»\ uÛ≤>∑kÕ«eT´+ ô|]–+~. Á|ü»\#˚‘·, Á|ü»\ ø√dü+

Á|üD≤[ø£\T s¡÷bı+~+∫ yê]#˚‘˚ neT\T #˚j·Te\dæq ÄeX¯´ø£‘·

≈£L&Ü ô|]–+~. á q÷‘·q u≤<Ûä´‘·qT HÓs¡y˚πsÃ+<äT≈£î ø±e\dæq

k úeT‘· |ü+#êsTTr sêCŸ Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\≈£î, n~Ûø±s¡T\≈£î ªnbÕsY¶µ dü+düú

ìs¡+‘·s¡+ ø£*Œk˛Ô+~. Bì e\q Hêj·T≈£î\˝À #Ó’‘·q´+ ô|]– ª™‘·ÔeT

Ä#·s¡Dµ |ü<∏äø±\qT #ê˝≤ #√≥¢ #|ü&ÉT‘·THêïs¡T. ø±ì dü¬s’q Á|ü#ês¡+ Òø£

b˛e≥+ e\¢ Äj·÷ $esê\T Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\πø |ü]$T‘·+ ne⁄‘·THêïsTT.

y˚πs ÁbÕ+‘ê\ Hêj·T≈£î\≈£î dü÷Œ¤]Ôì ø£*–+#·˝Òø£ b˛‘·THêïsTT.

ªkÕúìø£ bÕ\q- Á>±MTD $ø±dü e÷dü |üÁ‹ø£µ Á|ü‹ HÓ\ nìï

Á>±eT |ü+#êsTTr\≈£î, eT+&É˝≤\≈£î, õ˝≤¢ |ü]wü‘Y\≈£î mqTïø√ã&çq

Á|ü‹ì<ÛäT\πø ø±ø£ dü+ã+~Û‘· n~Ûø±s¡T\≈£î n+<äT‘·Tqï $wüj·T+ MT≈£î

‘Ó*dæ+<˚. Ç<˚ ø±ø£ sêh kÕúsTT˝À n~Ûø±s¡T\≈£î, eT+Á‘·T\≈£î, Á|üuÛÑT‘·«

dü\Vü‰<ës¡T\≈£î, eTTK´ eT+Á‹ ø±sê´\j·÷\≈£î ≈£L&Ü n+<äT‘√+~.

n+<äTe\¢ ™‘·ÔeT Ä#·s¡D\ $düèÔ‘· Á|ü#êsêìøÏ á e÷dü |üÁ‹ø£ ˇø£

kÕ<Ûäq+>± ™|üjÓ÷>∑|ü&+<äT≈£î yê´kÕ\T sêj·TeTì ø√s¡T‘·THêï+. ™‘·ÔeT

Ä#·s¡D\˝À á n+XÊ\ô|’ dü$es¡DyÓTÆq yê´kÕ\T sêùdÔ u≤>∑T+≥T+<äì

e÷ Ä˝À#·q.

|ü]bÕ\Hê $πø+ÁBø£s¡D, Á|ü»\ uÛ≤>∑kÕ«eT´+.

Á|üø£è‹ eqs¡T\ ìs¡«Vü≤D, n≥M ™‘·Œ‘·TÔ\T, e+≥ #Ós¡≈£î,

|üX¯óÁ>±dü+

bÕ]X¯ó<ä∆´+, eT+∫˙s¡T, Äs√>∑´+.

eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\ ø£\Œq- s√&ÉT¢, Ç+fi¯ó¢¢, $<äT´‘·TÔ ˝≤+Ï$.

ã\V”≤q esêZ\ s¡ø£åD, yê] n_Ûeè~∆

$<ë´_Ûeè~∆- eTTK´+>± ™bÕ<Ûë´j·TT\T, $<ë´s¡Tú\ Vü‰»s¡T, eTÚ*ø£

dü<äTbÕj·÷\T, Áb˛‘ê‡Vü≤ø±\T

™bÕ~Û ø£\Œq

e´ekÕj·T+, uÛÑ÷$T n_Ûeè~∆ ˙Ï j·÷»e÷q´+, e÷¬sÿ≥T¢

|üX¯ó dü+|ü<ä, eT‘·‡´ dü+|ü<ä, |üøÏå dü+|ü<ä

eTπs<Ó’Hê eT+∫ ø±s¡´Áø£eT+

MT Á>±eT |ü+#êsTTr˝À #˚|üÏºq ™‘·ÔeT Ä#·s¡D >∑T]+∫ yê´kÕ\T

sêj·TeTì eTq$ #˚düTÔHêï+. Hê\T>∑T ù|J\T $T+#·≈£î+&Ü n+<ä]ø°

ns¡úeTj˚T´ ‘Ó\T>∑T˝À sêj·÷*. #˚|üÏºq ø±s¡´Áø£eT+ Á|ü‹_+_+#˚ ø£Ï

˝Òø£ ¬s+&ÉT bò¥À\T (yÓqTø£ $es¡D‘√) |ü+bÕ*. Á|ü#·T]+∫q Á|ü‹ ù|J

yê´kÕìøÏ s¡÷.500 bÕ]‘√wæø£+ (yÓTT‘·Ô+ s¡÷. 2000 $T+#·≈£î+&Ü)

Çe«ã&ÉT‘·T+~.

ª™‘·ÔeT Ä#·s¡Dµ \ô|’ yê´kÕ\≈£î ÄVü‰«q+

- ø£MTwüqsY, ªnbÕsY¶µ

sêh eTTKéT+Á‹>± Ä]úø£XÊK eT+Á‹ l ø=DÏCÒÏ s√X¯j·T´

Á|üe÷D d”«ø±s¡+ #˚XÊs¡T. ôdô|º+ãsY 3q sêCŸuÛÑeHé˝À ìsê&É+ãs¡+>±

»]–q ø±s¡´Áø£eT+˝À >∑es¡ïsY m˙¶ ‹yêØ eTTKéT+Á‹>± s√X¯j·T´‘√

Á|üeTD d”«ø±s¡+ #˚sTT+#ês¡T. kÕj·T+Á‘·+ Hê\T>∑T 34 ì$TcÕ\≈£î

sêCŸ uÛÑeHé≈£î s√X¯j·T´ #˚s¡T≈£îHêïs¡T. Á|üuÛÑT‘·« Á|ü<Ûëq ø±s¡´<ä]Ù

s¡e÷ø±+‘·¬s&ç¶ >∑es¡ïsY nqTeT‹ì rdüT≈£îHêïs¡T.

C≤rj·T ^‘ê˝≤|üq nq+‘·s¡+ >∑es¡ïsY s√X¯j·T´ ‘Ó\T>∑T˝À

Á|üe÷Dd”«ø±s¡+ #˚XÊs¡T. á ø±s¡´ Áø £eT+˝À πø+Á<ä eT+Á‘·T\T

Ms¡|üŒyÓTTsTT©. |üèB∏«sêCŸ #ÍVü‰Hé, |”d”d” n<Ûä ø£å&ÉT &ç. lìyêdt, |”d”d”

e÷J n<Ûä´≈£åî&ÉT ¬ø.πøX¯esêe⁄, |ü\Te⁄s¡T sêh eT+Á‘·T\T bÕ˝§ZHêïs¡T.

uÛ≤s¡yÓTÆq Vü≤è<äj·T+‘√ u≤<Ûä´‘·\T: s√X¯j·T´

u≤<Ûëø£s¡ |ü]dæú‘·T˝À¢ $cÕ<ä+, ãs¡TyÓøÏÿq Vü≤è<äj·T+˝À ‘ê˙ u≤<Ûä ‘·\T

d”«ø£]düTÔHêïqì s√X¯j·T´ ù|s=ÿHêïs¡T. d”m©Œ H˚‘·>± z düeTT∫‘·yÓTÆq

H˚‘·qT mqTï≈£îH˚ es¡≈£î n~ÛcÕºq+ ìs¡íj·T+ y˚Ts¡≈£î u≤<Ûä ‘·\T #˚|ü≤ºqì

$e]+#ês¡T. Á|üe÷Dd”«ø±s¡+ nq+‘·s¡+ sêCŸuÛÑeHé˝À eTTKéT+Á‹

s√X¯j·T´ $˝Òø£s¡T\‘√ e÷≤¢&Üs¡T.sêC≤´+>∑+ Á|üø±s¡+ ªπøsYfÒø£sYµ

Á|üuÛÑT‘·«+ ™+&É<äT ø±ãÏº eTTKéT+Á‹>±H Á|üe÷D+ #XÊqì ‘Ó*bÕs¡T.

á u≤<Ûä´‘· ‘·q≈£î X¯øÏÔøÏ $T+∫q<äì ù|s=ÿHêïs¡T. Äj·Tq ‘·\ô|Ïºq

ø±s¡´Áø£e÷\qT |üP]Ô #˚j·T&ÜìøÏ düVü≤ø£]+#ê\ì ø√sês¡T.

sêh dü+πøåeT+ ø√dü+ k˛ìj·÷, Á|ü<Ûëì eTH√àVü≤Hé\T n+~düTïqï

‘√&ÜŒ≥T‘√ sêh n_Ûeè~∆øÏ ø£èwæ #˚ùd+<äT≈£î eT+Á‘·T\T, Hêj·T≈£î\T,

eTTKéT+Á‹>± l s√X¯j·T´ Á|üe÷D+l s√X¯j·T´ J$‘· $X‚cÕ\T

|üP]Ôù|s¡T : ø=DÏCÒÏ s√X¯j·T´

|ü⁄Ïºq ‘˚B : 4.7.1933

»qàdüú\+ : y˚eT÷s¡T, >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢

#·<äTe⁄ : _ø±+ (Væ≤+<ä÷ ø±˝ÒJ, >∑T+≥÷s¡T).

$<ë´]ú Hêj·T≈£î&ç>± mìïø£.

sê»ø°j·T >∑Ts¡Te⁄ : kÕ«‘·+Á‘·´ düeTs¡jÓ÷<ÛäT&ÉT mHéõs¡+>±

≈£î≥T+ã $esê\T : düreTDÏ •e\øÏÎ, eTT>∑TZs¡T

≈£îe÷s¡T\T, ≈£îe÷¬sÔ

myÓTà©‡>± : 1968˝À ‘=*kÕ]>± mìïø£.

1974, 1980, 2009

myÓTà˝Ò´ : 1989, 2004

m+|” : 1998 (qs¡düsêe⁄ ù|≥)

eT+Á‹ |ü<ä$ : 1978˝À ‘=*kÕ].

‘·sê«‘· Á|ü‹ ø±+Á¬>dt Á|üuÛÑT‘·«+˝À

Á|ü‹|üø£å H˚‘· : 1978˝À XÊdüq eT+&É*˝À

|”d”d” n<Ûä´ø£å |ü<ä$ : 1995 qT+∫ 1997 es¡≈£L

eTTKéT+Á‘·T\T #ÓHêï¬s&ç¶, n+»j·T´, ø√≥¢ $»j·T uÛ≤düÿs¡¬s&ç¶,

H˚<äTs¡TeT*¢ »Hês¡›q¬s&ç¶, yÓ’.mdt sê»X‚Ks¡¬s&ç¶ eT+Á‹esêZ À¢ düuÛÑT´&ÉT.

Ç|üaÏøÏ yÓTT‘·Ô+ 14 kÕs¡T¢ sêh ã&Ó®`qT düeT]a+#ês¡T.

MT&çj·÷ ‘·q≈£î düVü≤ø£]+#ê\ì $»„|æÔ #˚XÊs¡T.

s√X¯j·T´ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ 22e d”m+. e´≈£îÔ\ |üs¡+>± eTTKéT+Á‹>±

Á|üe÷D d”«ø±s¡+ #˚dæq 16e yês¡T. - ¬ø.mdt.



Vü≤+|æ ù|s¡T ‘·eT ≈£îe÷¬sÔ≈£î

ô|≥Tº≈£îqï ø√Hs¡T nXÀø, ø√Hs¡T

\‘·\T ÄyÓTqT ˇø£ Á|ü|ü+#·

kÕúsTT #Ódt Áø°&Üø±]DÏ>± ≈£L&Ü r]Ã~<ë›s¡T.

1987, e÷]Ã 31q »ìà+∫q Vü≤+|æ Äπsfi¢ ej·TdüT‡˝ÀH #Ódt

Ä&É≥+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~. n+<äT˝À yÓTfi≈£îe\qT ≈£L&Ü ‘=+<äs¡>±H

Hs¡TÃ≈£î+~. |ü⁄e⁄« |ü⁄≥º>±H |ü]eT[+∫q $<Ûä+>± ÄyÓT Ä≥ eTT+<ä+»

y˚dæ+~. O+>∑sê\ E≥Tº‘√ eTT#·Ã≥>± O+&˚ Vü≤+|æ @&˚fi¯ ¢

∫s¡TÁbÕj·T+˝ÀH $»j·Tyê&É À yÓTT<äÏ f…ÆÏ Ÿ ¬>\T#·T≈£î+~. n~

‘·s¡Tyê‘· kÕ~Û+∫q nHø£ dü+#·\Hê‘·àø£ $»j·÷\≈£î Äs¡+uÛÑ+ e÷Á‘·yT.

‘·q ≈£îe÷¬sÔ À Oqï ndüe÷q Á|ü‹uÛ≤ bÕ≥yê\qT >∑eTì+∫q ø√Hs¡T

nXÀø ‘·q …ø£Ãs¡sY O<√´>±ìøÏ sêJHêe÷ #dæ, ‘·q yÓTT‘·Ô+ düeTj·÷ìï

≈£L‘·T]øÏ •ø£åD Çe«≥+˝ÀH >∑&çbÕs¡T.

<˚X¯ $<˚XÊ˝À¢ »]π> nìï Às¡ïyÓT+≥¢≈£î Äj·Tq ≈£îe÷¬sÔ‘√

yÓfi≤¢*‡+<˚. 1980\ <äX¯ø£+˝À ø√H˚s¡T nXÀø˘ ≈£L&Ü #Ódt Ä&˚yês¡T.

Äj·Tq kÂ‘YÇ+&çj·÷ zô|Hé, ø=ìï sêh Às¡ïyÓT+≥¢˝À $»j·T+

kÕ~Û+#ês¡T. Vü≤+|æì Á|ü|ü+#·kÕúsTT Áø°&Üø±]DÏ>± r]Ã~~›q+<äT≈£î

2006˝À Äj·Tq≈£î ªÁ<√D≤#ês¡ μ nyês¡T¶ <äøÏÿ+~. Áø°&É\ ø√#Y\≈£î

\_Û+#˚ n‘·T´qï‘· kÕúsTT |ü⁄s¡kÕÿs¡+ n~.

sêh+˝Àq÷, <˚X¯+˝Àq÷ n‹∫qï ej·TdüT‡˝ÀH˚ $»j·÷\T

kÕ~Û+∫q Vü≤+|æ ‘·q yÓTT<äÏ Á|ü|ü+#·kÕúsTT f…ÆÏ Ÿ ªn+&ÉsY 10 Á|ü|ü+#·

#Ûê+|æj·THéwæ|tμqT 1997 ˝À ÁbòÕHé‡˝À ¬>\T#·T≈£î+~. ‘·s¡Tyê‹

dü+e‘·‡s¡+˝À ôdŒsTTHé À »]–q ªn+&ÉsY 12μ f…ÆÏ Ÿ #sTTC≤]b˛>±,

s¡qïs¡|t>± ì*∫+~. ø±ì n< dü+e‘·‡s¡+ nVü≤eTà<ëu≤<é À »]–q

C≤rj·T u≤\Ts¡ f…ÆÏ ŸqT ¬>\T#·T≈£îì, Ä |òüTq‘· kÕ~Û+∫q yÓTT<äÏ

uÛ≤s¡rj·T u≤*ø£>± ]ø±s¡T¶ HÓ\ø=*Œ+~. ‘·s¡Tyê‘· dü+e‘·‡s¡+ »]–q

C≤rj·T #Ûê+|æj·THéwæ|t b˛°˝À¢ n+&ÉsY`14 u≤\Ts¡ f…ÆÏ˝ŸqT

¬>\T#·T≈£î+~.

n+‘·≈£îeTT+<äT 1998˝À Ädæj·÷ düuŸ pìj·TsY u≤\Ts¡

(n+&ÉsY 12) Às¡ïyÓT+ŸqT Vü≤+|æ ¬>\T#·T≈£î+~. Á|üdüTÔ‘·+ #Ódt À

Á|ü<ÛäeT kÕúq+˝À Oqï eTVæ≤fi≤ Áø°&Üø±]DÏ Vü≤+π>ØøÏ #Ó+~q E&çŸ

b˛˝≤ZsY ≈£L&Ü á |òüTq‘·qT kÕ~Û+∫+~. ‘·<ë«sê Ç+≥πsïwüq Ÿ u≤\Ts¡

áyÓ+ŸqT ¬>*∫q ¬s+&Ée u≤*ø£>± Vü≤+|æ ]ø±s¡T¶ HÓ\ø=*Œ+~.

$X«Hê<∏äHé Äq+<éqT ≈£L&Ü Vü≤+|æ $T+∫b˛sTT+~. 14 @fi¢ ej·TdüT‡

HêÏπø Hê\T>∑T Á|ü|ü+#· kÕúsTT f…ÆÏfi¯ó¢ (n+&ÉsY 10, n+&ÉsY 12,

n+&ÉsY`14, es¡˝Ÿ ¶ pìj·TsY‡ n+&ÉsY`20) ¬>\T#·T≈£î+~.

1999`2000˝À ‘·q Ç+≥πsïwüq Ÿ OyÓTHé‡ e÷düºsYqT kÕ~Û+# HêÏøÏ

Vü≤+|æ ej·TdüT‡ πøe\+ 12 dü+e‘·‡sê\T. n‘· ~Ûø£+>± 23 kÕs¡T¢

Á|ü|ü+#·kÕúsTT˝À HÓ+ãsYeHé #Ódt Áø°&Üø±]DÏ (u≤*ø£ À¢) >± Vü≤+|æ

$»j·T |ü‘êø£+ m>∑s¡ydæ+~.

n|üŒÏøÏ @&fió¢>± Vü≤+|æ #Ódt Ä&ÉT‘√+~. |ü⁄s¡TwüT\ Á>±+&ée÷düºsY

f…ÆÏ ŸqT ≈£L&Ü kÕ~Û+∫+~. eTVæ≤fi≤ $uÛ≤>∑+˝À Ä&ÉT‘·÷ O+fÒ ô|<ä›>±

eTT+<äT¬øfi¢ Òqì, |ü⁄s¡TwüT\ $uÛ≤>∑+˝ÀH˚ uÛÑ$wü ‘·TÔ O+<äì n|ü&˚

Vü≤+|æ >∑T]Ô+∫+~.Ç+<äTø√dü+ <˚X¯+˝À »]π> C≤rj·T eTVæ≤fi¯\

#Ûê+|æj·THéwæ|t\qT ≈£L&Ü ÄyÓT e~*ô|Ïº+~.

n+‘·sê®rj·T #·<äs¡+>∑|ü⁄ dü+düú nsTTq m|òt◊&çÇ #Ódt Áø°&Üø±s¡T\T

kÕ~Û+∫q Çm Ÿy√ bÕsTT+≥¢ Ä<Ûës¡+>± |ü⁄s¡TwüT\T, eTVæ≤fi≤ Áø°&Üø±s¡T\

sê´+øÏ+>¥qT ìs¡ísTTdüTÔ+~. eTVæ≤fi¯\ áyÓ+≥T¢,



1987: Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Àì ø£ècÕí õ˝≤¢ >∑T&çyê&É À »qq+

1993: #·<äs¡+>∑|ü⁄ Áø°&É À Á|üy˚X¯+

1994: $»j·Tyê&É À yÓTT<äÏ f…ÆÏ Ÿ ¬ø’eX+

1997: ÁbòÕHé‡˝Àì πøHé‡˝À »]–q n+&ÉsY 10 b˛° À¢ Á|ü|ü+#·

f…ÆÏ Ÿ ¬>\T|ü⁄

1998: ôdŒsTTHé À »]–q n+&ÉsY 12 b˛° À¢ Á|ü|ü+#· $CÒ‘·

1999: ôdŒsTTHé À »]–q n+&ÉsY 12 #Ûê+|æj·THé wæ|t‡˝À

Á|ü|ü+#·kÕúsTT˝À ¬s+&Ée kÕúq+.

1999: 12 d ü+e‘ · ‡sê\ Hê\T> ∑ TH Ó\\ ej·Td ü T ‡˝À

Ç+≥πsïwüq Ÿ OyÓTHé‡ e÷düºsY f…ÆÏ Ÿ kÕ~Û+∫, ‘·<ë«sê

Ä f…ÆÏ ŸqT kÕ~Û+∫q n‹ ∫qï Ädæj·THé>± ]ø±s¡T¶

kÕú|üq.

1999: nVü≤eT<ëu≤<é À »]–q Ädæj·÷ düuŸ pìj·TsY u≤\Ts¡

b˛Ï À f…ÆÏ Ÿ ¬ø’eX+. Vü≤+|æ kÕ~Û+∫q $»j·÷˝À¢

Ç~ eTTK´yÓTÆq~. m+<äTø£+fÒ n|üŒÏes¡≈£î u≤\Ts¡

$uÛ≤>∑+˝À Ädæj·÷≈£î #Ó+~q @ u≤*ø± f…ÆÏ˝Ÿ

¬>\T#·Tø√˝Ò<äT.

2000: nVü≤eT<ëu≤<é À »]–q n+&ÉsY 14 C≤rj·T u≤\Ts¡

$uÛ≤>∑+˝À f…ÆÏ Ÿ ¬>\T|ü⁄ kÕ~Û+∫+~. n|üŒÏes¡≈£î

uÛ≤s¡‘·<X+˝À @ u≤*ø± u≤\Ts¡ $uÛ≤>∑+˝À C≤rj·T

kÕúsTT f…ÆÏ ŸqT ¬>\T#·Tø√ Ò<äT.

2000: ôdŒsTTHé À »]–q n+&ÉsY 14 u≤*ø£\ #Ûê+|æj·THé

wæ|t‡˝À Á|ü|ü+#·$CÒ‘·.

2001: 2001 pHé˝À Vü≤+π>Ø˝À »]–q @&Ée πø≥>∑Ø

Às¡ïyÓT+Ÿ À 14 dü+e‘·‡sê\ 84 s√E\ ej·TdüT‡˝À

yÓTT<äÏkÕ] |ü⁄s¡TwüT\ Á>±+&é e÷düºsY f…ÆÏ Ÿ ¬ø’eX¯+

2001: j·TT>√kÕ¢$j·÷˝Àì u…˝ŸÁπ>&é˝À 2001 nø√ºãsY˝À

»]–q Á>±+&é e÷düºsY Às¡ïyÓT+Ÿ À 14 dü+e‘·‡sê\

213 s√E\ ej·TdüT˝À ¬s+&ÉekÕ] |ü⁄s¡TwüT\

Á>±+&ée÷düºsY f…ÆÏ Ÿ ¬ø’eX¯+.

2002: Vü≤+>∑Ø˝Àì ãT&Üô|dtº À 2002 yT˝À »]–q m …ø‡

yÓTyÓ÷]j·T˝Ÿ Á>±+&é e÷düºsY #Ódt Às¡ïyÓT+Ÿ˝À

eT÷&ÉekÕ] Á>±+&ée÷düºsY f…ÆÏ Ÿ ¬ø’eX+. á f…ÆÏ Ÿ À

Á|ü|ü+#·kÕúsTT nÁ>∑kÕúsTT #Ódt Áø°&Üø±]DÏ E&ç‘Y b˛˝≤ZsY

15 dü+e‘·‡sê\ 4 HÓ\\ 27 s√E\ ej·TdüT˝À

kÕ~Û+#·>±, eTq ø√Hs¡T Vü≤+|æ 15 dü+e‘·‡sê\ ˇø£

HÓ\ 27 s√E\ ej·TdüT˝À kÕ~Û+∫+~.

Vü≤+|æ $»j·T |ü<∏ä+ Á|ü|ü+#·kÕúsTT #Ûê+|æj·THéwæ|t\˝À

$»j·÷\T

Á|ü|ü+#· pìj·TsY #Ódt #Ûê+|æj·THéwæ|t

(2001), @<∏ÓHé‡, Á^dt. yÓTT<äÏ kÕúq+

Á|ü|ü+#· n+&ÉsY 14 #Ódt #Ûê+|æj·THéwæ|t

(2000), ôdŒsTTHé yÓTT<äÏ kÕúq+


(1999), ôdŒsTTHé ¬s+&Ée kÕúq+


(1998), ôdŒsTTHé yÓTT<äÏ kÕúq+


(1997), ÁbòÕHé‡ yÓTT<äÏ kÕúq+

2001: u… ŸÁπ>&é À »]–q <∏äÛäsY¶ XÊ≥sY& Á>±+&é e÷düºsY

Às¡ïyÓT+Ÿ

ãT&Üô|dtº À »]–q |òüdtº XÊ≥sY& Á>±+&é e÷düºsY

Às¡ïyÓT+Ÿ

Vü≤+π>Ø˝À »]–q Vü≤À≥ Ÿ *bÕ Á>±+&é e÷düºsY

Às¡ïyÓT+Ÿ

ãT&Üô|dtº À »]–q |òüdtº XÊ≥sY& Á>±+&é e÷düºsY f…ÆÏ Ÿ,

(Á|ü|ü+#· Á>±+&é e÷düºsY f…ÆÏ Ÿ ≈£L&Ü ¬ø’eX+)

2000: dü+–¢ À »]–q ø±eTHéyÓ ŸÔ #Ódt #Ûê+|æj·THé

wæ|t (n+&ÉsY 16 u≤*ø£\ $uÛ≤>∑+)

k˛eTsY ôdŸ À »]–q Á_Ïwt OyÓTHé #Ûê+|æj·THéwæ|t

eTT+u…’ À »]–q Ädæj·÷ pìj·TsY #Ódt

1999: yÓTÆ+&é k˛ŒsYº‡ ˇ*+|æj·÷&é (n+&ÉsY 21)

yÓTÆ+&é k˛ŒsºY‡ ˇ*+|æj·÷&é (eTVæ≤fi≤ $uÛ≤>∑+)

Ädæj·÷ n+&ÉsY 12 u≤\Ts¡ #Ûê+|æj·THé wæ|t,

nVü≤à<ëu≤<é.

¬>\T#·T≈£îq ï f…ÆÏfió¢



eTVü≤˙j·TT\

#·‘·Ts√≈£îÔ\T- b˛˝≤Á|ü>∑&É dü‘·´Hêsêj·TDeT÷]Ô

‘Ó\¢ø±–‘ê˝À¢ e\¢e÷*q nsêú\T‘Ó\T>∑T ø£$‘·≈£î yÓ\T>∑T ~$°\T |üÏ º, Ä+Á<Û ä düs¡dü«‹øÏ

nø£ås¡ ˙sê»Hê\+~+∫ kÕVæ≤‘ê´ìøÏ #˚j·T÷‘·ì∫Ãq Á|üuÛÑTe⁄\˝À

sê»sê»qπs+Á<äT&ÉT, ø£èwüº<˚esêj·T\T, eTqTeTdæ~∆ e+Ï eTVü≤˙j·TT\

‘·sê«‘· ù|s=ÿqe\dæq e´øÏÔ |æsƒê|ü⁄s¡+ »MT+<ës¡T˝…’q l sêe⁄ y˚+ø£≥

≈£îe÷s¡ eTV”≤|ü‹ dü÷s¡´sêj·T ãVü≤<ä÷›s¡T>±s¡T. Ä+Á<Ûä kÕVæ≤‘·´

|ü]wü‘·TÔøÏ Á|ü<Ûëq b˛wü≈£î˝…’ dü÷s¡´sêj·÷+Á<Ûä ì|òüT+≥Te⁄ ø=s¡≈£î ‘·q

j·÷e<ëdæÔ˙ $ìjÓ÷–+∫q eTVü≤À<ës¡T&Üj·Tq.

- dü«‘·Vü‰>± Á>±+~∏ø£ uÛ≤cÕyê< nsTTHê, Äj·Tìï ÄÁXsTT+#·&ÜìøÏ

qeø£e⁄\T ≈£L&Ü ø=+<äs¡T |æsƒê|ü⁄s¡+ e#˚Ãyês¡T. n˝≤ z e÷s¡T

Äj·Tq ÄkÕúHêìøÏ ˇø£ qe´ ø£$ e∫Ã, ‘·q ø±yê´ìï $ì|æ+#ês¡T.

düuÛÑ˝À bÕqT>∑+Ï, <äsê“¤, yÓ+|üsê\ e+Ï ~>∑›+‘·T\T ≈£Ls¡TÃì

™Hêïs¡T. e∫Ãq ø£$>±s¡T, n<äT“¤‘·yÓTÆq nqTuÛÑ÷‹ì e]í+#·e\dæ

e∫Ãq dü+<äs¡“ ¤+˝À, #·Tø£ÿ\÷, ^‘·\÷

™|üjÓ÷–+∫, n<˚$T≥+fÒ, ªªHê uÛ≤e+

#ê˝≤ ãs¡TyÓ’+~. nø£åsê\÷, X¯u≤›\÷ <ëìï

yÓTTj·T´˝Òe⁄. n+<äTe\¢ #·Tø£ÿ\÷, ^‘·\÷

ô|≤ºqT. yêÏ uÛ≤e+ n|ü]$T‘·+. MTπs

ns¡ú+ #˚düTø√+&çµµ nHêïs¡T. ô|<ä›\+‘ê

‘Ó\¢uÀsTT s¡T≈£îHêïs¡T.

b Õq T> ∑ + Ïy ês ¡ T e÷ Á‘ · + n˝≤

s¡Tø√ Ò<äT. eTsêï&ÉT z u…’+&ÉT ãTø |ü≥Tº≈£î

e∫Ã ªªÇ~ Hê eTVü‰ø±e´+. ∫‘·Ô–+#·+&çµµ

n+≥÷ dü÷sê´sêe⁄>±]øÏ Ç#êÃs¡T. »MT+<ës¡T>±s¡T ù|J\T Á‹|æŒ

ªªÇ<˚$Ï? Ç+<äT˝À @+ ˝Ò<äT. ‘Ó\¢ø±–‘ê\ |ü⁄düÔø£+ Ç~µµ nHêïs¡T.

<ëìøÏ bÕqT>∑+Ïyês¡T ªªø±<äT eTVü‰Á|üuÛÀ! ìqïÏ ø£$>±] uÛ≤yê*ï,

#·Tø£ÿ˝…’Hê yÓTTj·T´>∑*>±sTT. Hê uÛ≤yê\T Ç+ø± ã\yÓTÆq$. #·Tø£ÿ\T

≈£L&Ü yÓTTj·T´˝Òe⁄. n+<äTe\¢ #·Tø£ÿ\T ≈£L&Ü ô|≥º≈£î+&Ü e~˝ÒXÊqT.

Ç~ Hê eTVü‰ø±eý˚Tµµ nHêïs¡T.

»MT+<ës¡T>±]‘√ düVü‰ n+<äs¡÷ bÕqT>∑+Ïyê] ø=+f…‘·HêìøÏ

|òü≈£îÿq qyê«s¡T ªªne⁄qT eT] -nø£åsê\øÏ ns¡ú+ |ü]$T‘·+ -‘Ó\¢

ø±–‘ê\øÏ n|ü]$T‘·+µµ nqT≈£î+≥÷.

|ü<äýÓ÷, yÓ’<äýÓ÷ #·+|ü&É+ eTTK´+ø£+sƒêuÛÑs¡D+ e+Ï Hê≥ø±\ <ë«sêq÷, kÕøÏå yê´kÕ\ <ë«sêq÷

ˇø£Hê&ÉT Ä+Á<Û ä Á ù|ø£ åø £, bÕsƒ ¡ø £˝Àø±ìï ™Ás¡÷‘·\÷–+∫q l

bÕqT>∑+Ï \ø°åqs¡dæ+Vü‰sêe⁄ dü«‘·Vü‰>± e÷≥ø±Ø, #·‘·Ts¡ e#√ $˝≤dü

dü+|üqTï&É÷qT.

ÄHêÏ Äj·Tq #·‘·Ts√≈£îÔ*ï ‘·eT #·‘·Ts√≈£îÔ\T>± Çyêfi¯ m+<äs√

#·˝≤eTDÏ #˚düTø√e&É+ »s¡T>∑T‘√+~.

zHê&ÉT bÕqT>∑+Ï yê] <äs¡ÙHêìøÏ ˇø£ e´øÏÔ e∫Ã, dü.|ü.dü.kÕ nì

Hê\T>∑T bı&ç nø£åsê\T ø£ ø±–‘·+ MT<ä sêdæ À|ü*øÏ |ü+bÕ&ÉT. n‘·DÏí

˝À|ü*øÏ s¡eTàì bÕqT>∑+Ïyês¡T ø£ãTs¡+bÕs¡T.

n‘·qT ˝À|ü*øÏ e#êÃ&ÉT. n‘·DÏí #·÷dü÷ÔH˚ bÕqT>∑+Ïyês¡T -

ªªqTe«ÀjYT kÕ+ãj·÷´µµ nHêïs¡T.

ªª∫‘·Ô+µµ nHêï&É‘·qT.

ªªá bı&ç nø£åsê˝Ò$TÏ?µµ

ªªHê _s¡T<äT\÷, Hêù|s¡÷q+&ç.µµ

ªªdü.|ü.dü.kÕ n+fÒ.µµ

ªªdüVü≤» |ü+&ç‘· dü+|ü<ä kÕ+ãj·T´µµ

ªªzsTT ˙ nkÕ<Ûä´+>∑÷\! me]#êÃØ düVü≤» |ü+&ç‘· _s¡T<äT?µµ

ªªmes¡÷ Çe«˝Ò<ä+&ç, dü«j·T+>± H˚H˚ ‘=&ÉT≈£îÿHêïqT.µµ

ªªn˝≤>±? qTe⁄« |üPs¡«+ yÓ’<ä´+ #˚ùd yê&ç$ ø£<ë, Ç|ü&ÉT

#˚düTÔHêïyê?µµ

ªª˝Ò<ä+&ç - e÷H˚XÊqT.µµ

ªªeTπs+ #˚düTÔHêïe⁄?µµ

ªªyÓ’<ä´+ e÷H˚dæ ø£$‘·«+ sêdüTÔHêïµµ qHêï&ÉT kÕ+ãj·T´.

yÓ+≥H˚ bÕqT>∑+Ïyês¡T -

ªª@<Ó’‘˚H˚+˝Ò, eTqTwüT´*ï #·+|ü&ÜìøÏµµ

nHêïs¡T ‘ê|”>±.

$X¯«Hê<∏ä $düTs¡T¢ÄHêÏ ø£fi≤XÊ\\T ì»+>± ø£fi≤‘·àø£+>±

e⁄+&˚$. düeTs¡T∆˝…’q Á|æì‡bÕ˝Ÿ‡, ìcÕí‘·T˝…’q

˝…ø£Ãs¡s¡T¢ - $C≤„q‘·èwüí >∑\ $<ë´s¡Tú\T.

˝Àø£+˝À »]π> mH√ï $X‚cÕ\T. ˝Àø£»„‘·‘√

≈£L&çq mH√ï ø£ãTs¡T¢, eT<Ûä´ eT<Ûä´ e÷≥ $s¡T|ü⁄\T. n+‘·˝ÀH˚

|ü+‘ê\T-|ü+<˚\T-|ü≥Tº<ä\\T. n‘·DÏí$T+∫ Ç‘·&ÉT - Ç‘·>±DÏí $T+∫

n‘·>±&ÉT.

z ˝…ø£Ãs¡sY e∫Ã ø±¢düT˝À z CÀ≈£î $dæ]‘˚ eTs√ ˝…ø£Ãs¡sY e∫Ã Ä

CÀ≈£îøÏ eTs√ CÀ≈£î CÀ&ç+#·&ÉyÓ÷, ‹|æŒ ø=≥º&ÉyÓ÷ #˚ùdyês¡T.

á b˛° eTTK´+>± $»j·Tyê&É mdt.ÄsY.ÄsY.dæ.$. ÄsY. ø±˝Òõ˝À

|üì#˚ùd Ç<ä›s¡T eTVü‰eTVüQ\eT<Ûä´ eTØ e⁄+&˚~.

ˇø£s¡T Ä+>√¢|üHê´dü≈£î …’q C§qï\>∑&É¶ dü‘· Hêsêj·TD>±s¡÷, eTs=ø£s¡T

Ä+Á<Û√|üHê´dü≈£î˝…’q ø£$düÁe÷Ÿ $X¯«Hê<∏ä dü‘·´Hêsêj·TD>±s¡÷.

Ç<ä›s¡÷ eT+∫ $TÁ‘·T˝Ò - |üs¡düŒs¡+ >ös¡e+ e⁄qïyêπs.

z s√Eq C§qï\>∑&É¶yês¡T e÷≥\ dü+<äs¡“¤+˝À ªªMTs¡T ‘Ó\Tπ>+

H˚s¡TÃ≈£î+≥THêïs¡Tsê - düyéT sêŸ! ne⁄Hê?µµ nHêïs¡T, ø£$ düÁe÷Ÿ

$X¯«Hê<∏ä dü‘·´Hêsêj·TD>±]ì eTqdüT‡˝À ô|≥Tº≈£îì - Ä e÷≥ @

$<ë´s√∆ yÓ[fl $X¯«Hê<∏ä #Ó$˝À <ë&ÉT. Ä ‘·sê«‘· ø±¢düTøÏ Äj·Tq

e∫Ãµ

ªªl Hê<∏äT&ÉT @eTHêï&É+fÒ -

ªC§qïø£* - C§qï n+ã* - C§qïqïeTT` C§qï|ædüs¡T -

C§qï˝… ‘·|üŒHé düqïqïeTT düTqïdüTMT. . . µ

n+≥÷ sê>∑j·TTø£Ô+>± bÕ&ç C§qï\>∑&É¶yê]ì düTŒ¤]+|üCÒdæ ø±¢dü+‘ê

qe⁄«\‘√ eTT+#Ó‘êÔs¡T.



MTD≤_Ûeè~Δ |ü<∏äø±\≈£î dü+ã+~Û+∫ m<äTs¡e⁄‘·Tqï |ü\T

düeTdü \ |ü]cÕÿs¡+ ø√dü+ sêh Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK Á|ü‘´ø£ ø± Ÿ

ôd+≥sYqT @sêŒ≥T #dæ+~. |ü<∏äø±\≈£î dü+ã+~Û+∫q düeTdü \T,

neø£‘·eø£\T, ‘·~‘·sê\ô|’ |òæsê´<äT\T #j·T&ÜìøÏ M\T>± 155321

À Ÿ Á|ò” HÓ+ãsY‘√ á ø± Ÿôd+≥sY @sêŒf…Æ+~. ôdô|º+ãsY 19e

‘Bq Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊU≤ eT+Á‹ l eÏº edü+‘Y≈£îe÷sY á ø± Ÿ

ôd+≥sYqT ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

á dü+<äs¡“¤+>± eT+Á‹ e÷≤¢&ÉT‘·÷, Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK

Ä<Ûä«s¡ +˝Àì |ü<∏äø±\T #ê˝≤ u≤>± neT\T »s¡T>∑T‘·THêïj·Tì, nsTTHê

nø£ÿ&Éø£ÿ&É ˝ÀbÕ\T ‘· …‘·Ô&É+ düVü≤»eTì, ∫qï ∫qï ˝ÀbÕ\‘√ ≈£L&Ü

\_›<ës¡T\T Çã“+~ |ü&É≈£L&É<äH˚ O<›X¯ +‘√ |òæsê´<äT\ ø√dü+ á

ø± Ÿôd+≥sYqT ÁbÕs¡+_Û+#êeTì

$e]+#ês¡T.

ObÕ~ÛVü‰MT, Ç+~sêÁø±+‹

|ü<∏ä+, bÕe˝≤ e&û¶, nuÛÑj·TVü≤düÔ+,

|òæ+#·qT¢, Ç+~s¡eTà, Ç+~s¡ J$‘·

;e÷, ‘ ·~‘ ·s ¡ | ü< ∏ äø±\ô| ’

@esTTHê | ò æsê´< ä T\THêï,

düeTdü \THêï 155321 nH À Ÿ

Á|ò” HÓ+ãsY≈£î bò Hé#dæ $esê\T

‘ Ó*j·TC Òj ·Te#·Ãì eT+Á‹

‘Ó*bÕs¡T. ObÕ~∏ Vü‰MT |ü<∏äø£+

<ë«sê ≈ £L©\≈£î | üì

ø£*Œ+#·ø£b˛sTTHê, #dæq |üìøÏ düø±\+˝À &ÉãT“ #Ó*¢+#·ø£b˛sTTHê,

|üqT˝À¢ mø£ÿ&Ó’Hê neø£‘·eø£\T, n$˙‹ »]–Hê _mdtmHém Ÿ bò Hé‘√

À Ÿ Á|ò” HÓ+ãs¡T≈£î bò Hé#dæ ‘Ó*j·TCÒj·Te#·Ãì l edü+‘·≈£îe÷sY

#ÓbÕŒs¡T.

ø±˝Ÿ ôd+≥sY Àì Á|ü‹ì<ÛäT\T |òæsê´<äT\T d”«ø£]+∫ dü+ã+~Û‘·

n~Ûø±]øÏ ‘Ó*j·TCÒdæ ‘·–q #·s¡ \T #|ü&É‘ês¡ì, |òæsê´<äT nq+‘·s¡

|ü]D≤e÷\qT, |òü*‘ê\qT |òæsê´<äT<ës¡T\≈£î bò Hé <ë«sê, mdt.m+.mdt

<ë«sê ‘Ó*j·TCÒkÕÔs¡ì eT+Á‹ $e]+#ês¡T.

s√EøÏ 500 ø± Ÿ‡qT ]ø±s¡T¶ #ùd kÕeTs¡ú + á ø± Ÿ ôd+≥sYøÏ

O+<äì, Á|üdüTÔ‘êìøÏ _mdtmHém Ÿ HÓŸesYÿ <ë«sê O∫‘·+>± ø± Ÿ ôd+≥sYøÏ

bò Hé #j·Te#·Ãì, ¬s+&ÉT eT÷&ÉT HÓ\˝À¢ Ç‘·s¡ HÓŸesYÿ\ bò q¢ qT+∫

Á>±

Á>±MTD≤_Ûeè~Δ |ü<∏äø±\ô|’ |òæsê´<äT\≈£î

À Ÿ Á|ò” HÓ+ãsY 155321≈£L&Ü O∫‘· dü<äTbÕj·T+ ø£*ŒkÕÔeTì l edü+‘Y≈£îe÷sY #ÓbÕŒs¡T. 108,

104 düØ«düT˝≤¢>± á ø± Ÿ ôd+≥sY ≈£L&Ü ‘·ø£åDyT düŒ+~düTÔ+<äì,

|òæsê´<äT\T ‘Ó*j·TCÒj·Te#·Ãì Äj·Tq $e]+#ês¡T. Ä~yêsê˝À¢q÷

á ø± Ÿ ôd+≥sY |üì#düTÔ+<äì, ø=ìï Á|ü‘´ø£yÓTÆq |ü+&ÉT>∑\ düeTj·T+˝À

e÷Á‘·+ ôd\e⁄ O+≥T+<äì Äj·Tq #ÓbÕŒs¡T.

Á|ü»\T |òæsê´<äT #dæq yÓ+≥H ÄHé …’Hé À dü+ã+~Û‘· n~Ûø±s¡T\≈£î

|òæsê´<äT yÓfióÔ+<äì, yês¡T <ëìô|’ $#ês¡D#dæ |òæsê´<äT |ü]wüÿ]kÕÔs¡ì

eT+Á‹ #ÓbÕŒs¡T. ø± Ÿ ôd+≥sYqT ÁbÕs¡+_Û+∫q eT+Á‹ ‘êH yÓTT<äÏ

ø± Ÿ #XÊs¡T. ø± Ÿ ôd+≥sY qT+∫ düŒ+~+∫q n~Ûø±] yÓ+≥H Ä

|òæsê´<äT d”«ø£]+#ês¡T.

q+<Ûë´\˝Àì u≤´+ø˘ y˚TH˚»sY ◊¬ø|” eTVæ≤fi¯\ |ü≥¢ <äTs¡TdüT>±

Á|üe]Ô+#ês¡ì, á düeTdü´

|ü]cÕÿsêìøÏ @+ #˚kÕÔs¡ì

eT+Á‹ ø±˝ Ÿ ôd+≥sY

n~Ûø±s¡T\qT Á|ü•ï+#ês¡T.

n+<äT≈£î yês¡T düŒ+~dü÷Ô,

dü+ã+~Û‘· n~Ûø±s¡T\≈£î

yÓTùdCŸ |ü+|ækÕÔeTì #ÓbÕŒs¡T.

Á>±MTD≤_Ûeè~Δ XÊK˝Àì

kıôd ’ Ï | ò üs Y s ¡÷s ¡˝ Ÿ

& Óe˝|ty Ó T+Ÿ d üØ« ôdd t

O<√´>∑T\≈£î J$‘· ;e÷

|ü<∏ äø±ìï ≈ £L&Ü eT+Á‹

ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç+<äT˝À |üì#düTÔqï 6000 eT+~ O<√´>∑T\≈£î ;e÷

kÂø£s¡ + ø£*ŒdüTÔqï≥T¢ eT+Á‹ #ÓbÕŒs¡T. Ms¡+‘ê O<√´>∑T\ kıôd’° dü+πøåeT

ì~Û <ë«sê ;e÷ kÂø£sê´ìï bı+<äqTHêïs¡T. ;e÷ dü+düú\‘√ dü+ã+<Ûä+

Ò≈£î+&Ü Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ dü+düú À¢ á ‘·s¡Vü‰ ;e÷ kÂø£s¡ + ø£*Œ+#·&É+

Ç< yÓTT<äÏkÕs¡ì eT+Á‹ #ÓbÕŒs¡T.

O<√´– düVü≤» eTs¡D+, XÊX¯«‘· yÓ’ø£\´+ bı+~‘˚ 5 \ø£å\

s¡÷bÕj·T\T, O<√´– ≈£î≥T+ã+˝Àì q\T>∑T]øÏ 3 \ø£å\ s¡÷bÕj·T\

es¡≈£î @≤ yÓ’<ä ;e÷ ‘·~‘·s¡ dü<äTbÕj·÷\T á |ü<∏äø£+ øÏ+<ä ø£*ŒkÕÔs¡T.

Ç+<äT˝À O<√´– 1500 s¡÷bÕj·T\T #Ó*¢ùdÔ, Á|üuÛÑT‘·«+ eTs√ 1500

s¡÷bÕj·T\T #Ó*¢düTÔ+~.

` ÄsY.¬ø.



ô|º+ãsY 2, 2009 Hê&ÉT q\¢eT\ n&Ée⁄\˝À »]–q

ôV≤*ø±|üºsY Á|üe÷<ä+˝À &Ü. |æ. düTÁãVü≤àD´+ >±s¡T #·ìb˛sTTq+<äT≈£î

∫+‹düTÔHêïeTT. m+‘√ ø£wüº|ü&ç #·<äTe⁄≈£îì 1983 u≤#Y À ◊[email protected]·Tdt.

≈£î m+|æø£ nj·÷´s¡T. ‘·s¡Tyê‘· &Üø£ºπs≥T |ü≤ºqT ≈£L&Ü bı+<ës¡T.

düVü≤è<äj·TT\T, $T‘·uÛ≤wæ. n+<ä]ì ∫s¡Tqe⁄«‘√ |ü\Tø£]+#·&É+ yê]

Á|ü‘˚´ø£‘·. yê] eTs¡D+‘√ sêÁwü º Á|üuÛ ÑT‘·«+ ˇø£ y˚T<Ûë$,

ìC≤sTTr|üs¡T&Ó’q n~Ûø±]ì ø√˝ÀŒsTT+~. HqT ø£ eT+∫ $TÁ‘·T&çì

ø√˝ÀŒj·÷qT.

eTVü≤ã÷uŸ q>∑sY õ˝≤¢˝À 1984˝À ndæôdº+Ÿ ø£˝…ø£ºs¡T>± •ø£åD

bı+<äT‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT Äj·Tq q\¢eT\ n&Ée⁄\˝Àì neTsêu≤<é ÁbÕ+‘·+˝À

#Ó+#·T\ düeTdü´\ô|’ sêdæq yê´dü+ n+<ä] <äèwæºì Äø£]¸+∫+~.

eTTK´+>± #Ó+#·T\ uÛÑ÷$T düeTdü , ÄVü‰s¡-Äs√>∑ düeTdü \ô|’ yês¡T

‘Ó*|æq $wüj·÷\ô|’ Á|üuÛÑT‘·«+ yÓ+≥H düŒ+~+∫ eTqïq÷sY À ªe÷&Üμ

Ä|ò”düT HÓ\ø=*Œ+<äqï $wüj·T+ ø=~› eT+~πø ‘Ó\TdüT. ìC≤e÷u≤<é

õ˝≤¢ À düuŸ ø£ …ø£ºsY>± |üì#˚dæq|ü⁄Œ&ÉT CÀ–qT\ düeTdü ô|’ düŒ+~+∫

mH√ï |ü⁄qsêyêdü ø±s¡ Áø£e÷\T #|ü≤ºs¡T. ‘·s¡Tyê‘· 1987ôdô|º+ãsY À

Ä~˝≤u≤<é õ˝≤¢ ñ≥÷ïs¡T πø+Á<ä+>± >∑\ düeTÁ>∑ –]»Hê_Ûeè~Δ dü+düú≈£î

ÁbÕC…≈£îº n~Ûø±]>± #πss¡T. n|üŒÏ qT+∫ düTe÷s¡T eT÷&fiófl (27-

09-1987 qT+&ç 22-06-1990) Äj·Tq ‹s¡>∑ì –]»q Á>±eT+

Ò<äT. ø£\eì –]»qT&ÉT Ò&ÉT nH~ n‹XjÓ÷øÏÔ ø±<äT. #]q ø=~›

ø±\+˝ÀH ª>√+&çμ –]»q uÛ≤wüqT Hs¡TÃ≈£îHêïs¡T. ‘Ó\T>∑Tsêì >√+&ÉT

–]»Hê_Ûeè~Δ¬ø’ #dæq ø£èwæeTVæ≤fi\‘√ yês¡T >√+&ç uÛ≤wü À, yê] |ü&çø£≥Tº e÷≥\‘√ e÷≤¢&ç

yê]øÏ ùdïVü≤bÕÁ‘·T&ÉT nj·÷´s¡T. yê] düeTdü´\≈£î m|üŒÏø£|ü⁄Œ&ÉT

|ü]cÕÿsê\T jÓ÷∫+∫, kÕ<Ûä yÓTÆq+‘· ‘=+<äs¡ À neT\T |ü]#yês¡T.

1987-88 ÁbÕ+‘·+˝À yê]‘√ bÕ≥T n<äq|ü⁄ ÁbÕC…≈£îº n~Ûø±]>± n<

ø±sê´\j·T+˝À |üì#j·T≥+ Hê≈£î dü+‘√wü+ ø£*–+∫q ñ<√´>±\˝À

ˇø£Ï.

–]»qT\ uÛÑ÷$T, n&É$ düeTdü \T rs¡q+‘· ø±\+ yê]˝À n\»&ç

‘·>∑Z<äì Á|ü>±&ÛÉ+>± qyTàyês¡T. –]»qT˝À¢ u≤>± yÓqTø£ã&çq ø=˝≤+C≤‹

n_Ûeè~ΔøÏ m+‘√ ø£èwæ #ùds¡T. –]»qT\ $<ë´_Ûeè~ΔøÏ ≈£L&Ü mH√ï

ø±s¡ Áø£e÷\T #˚|ü≤ºs¡T.

ø=+‘· ø±\+ ôdÁø£fÒ]j·TŸ˝À, eT] ø=+‘·ø±\+ ã+>±¢<˚XŸ˝À

|üì#dæq ‘·s¡Tyê‘· eTTK´eT+Á‹ ø±sê´\j·T+˝À ôdÁø£≥Ø>± #]q <ä>∑Zs¡

qT+∫ –]»qT\ düeTdü \ô|’ <äèwæº kÕ]+#ês¡T. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ C≤Ø

#dæq n≥M Vü≤≈£îÿ\ #·≥º+ neT\T y>∑e+‘·+ #j·T≥+ ø√dü+ eTTK´

eT+Á‹>±]øÏ ‘·–q düeTj·T+˝À ‘·–q dü\Vü‰\T Çe«≥+<ë«sê, eTq

sêÁwüº+˝À- Ç|üŒπø 13.66 \ø£å\ mø£sê\ô|’ 1.73 \ø£å\ –]»q

≈£î≥T+u≤\≈£î Vü≤≈£îÿ ø£*Œ+#·≤ìøÏ ø±s¡≈£î\T nj·÷´s¡T.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ –]»qT\T, eTTK´+>± Ä~˝≤u≤<é õ˝≤¢ –]»qT\

Vü≤è<äj·÷\˝À m|üŒÏøÏ düTÁãVü≤àD´+ >±s¡T ˇø£ Äràj·TT&ÉT>±

ì*∫b˛‘ês¡T.

&Ü. $.mHé.$.¬ø. XÊÁdæÔ, dü\Vü‰<ës¡T (Á|ü#·Ts¡D\T), nbÕsY¶.

ø°]Ô X‚wüß\T

&Ü. |æ. düTÁãVü≤àD´+ >±s¡T....

ôd


ìyêfi¯ó\T...

Printed & published by Phani Kumar, Commissioner, on behalf of Andhra Pradesh Academy of Rural Development, Printed at Caxton Offset Pvt. Ltd., 11-5-416/3,

Red Hills, Hyderabad-4. A.P. Published at Andhra Pradesh Academy of Rural Development, Rajendranagar, Hyderabad-30, Rangareddi. Editor : Phani Kumar


>±ÁeT dü«sê»´+ô|’

nbÕs¡ nqTsê>∑+

Äj·Tq k¥+‘·+

ªªdü«‘·+Á‘· uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ‘·|üaìdü]>± |ü+#êsTTrsêC`

e´edüúqT @sêa≥T #˚düT≈£î+≥T+~.μμ->±+BÛJ, (8 pHé, 1947 Vü≤]»Hé |üÁ‹ø£)

kÕVæ≤‘·´ Á|üÁøÏj·T˝À¢ ø£<∏ä kÕúq+ ø£<∏ä<˚. nsTT‘˚, sêqT sêqT Vü≤è<äj·÷ìï ‘êRø eT+∫ ø£<∏ä\T ø£s¡TesTTb˛‘·THêïsTT. n+<äTe\¢ eT+∫ ø£<∏äøÏ |ü≥º+

ø£≤º\ì ªkÕúìø£ bÕ\qμ |üÁ‹ø£ ìs¡ísTT+∫+~.

á BbÕe[ dü+<äs¡“I+>± Á>±MTD ø£<∏ä\T, Vü‰dü´ ø£<∏ä\T nH˚ ¬s+&ÉT $uÛ≤>±˝À¢ b˛° ìs¡«Væ≤düTÔHêï+. Á>±MTD H˚|ü<∏ä´+ ™+&ç, Á>±MTD yê‘êes¡D≤ìï

Á|ü‹_+_+#˚ ø£<∏ä\T ˇø£ $uÛ≤>∑+˝ÀqT, Vü‰dü´ ø£<∏ä\qT eTs=ø£ $uÛ≤>∑+˝ÀqT |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√e≥+ »s¡T>∑T‘·T+~.

ãVüQeT‘·T\ $esê\T¬s+&ÉT $uÛ≤>±\≈£î $&ç$&ç>± á øÏ+<ä ù|s=ÿqï ãVüQeT‘·T\T+≤sTT.

ñ‘·ÔeT Á>±MTD ø£<∏ä s¡÷. 15, 000

ñ‘·ÔeT Vü‰dü´ ø£<∏ä s¡÷. 15, 000

~«rj·T ™‘·ÔeT Á>±MTD ø£<∏ä s¡÷. 10,000

~«rj·T ™‘·ÔeT Vü‰dü´ ø£<∏ä s¡÷. 10,000

‘·èrj·T ™‘·ÔeT Á>±MTD ø£<∏ä s¡÷. 8,000

‘·èreT ™‘·ÔeT Vü‰dü´ ø£<∏ä s¡÷. 8,000

Á|ü‹ $uÛ≤>∑+˝À eT÷&ÉT ø£H√‡˝ÒwüHé ãVüQeT‘·T\T (ˇø=ÿø£ÿ ø£<∏äøÏ) s¡÷. 5,000

kÕ<Ûës¡D Á|ü#·Ts¡D≈£î m+|æ¬ø’q Á>±MTD, Vü‰dü´ ø£<∏ä\≈£î s¡÷. 2,000

Á>±MTD, Vü‰dü´ ø£<∏ä\ b˛°øÏ ø£<∏ä\T |ü+ù| s¡#·sTT‘·(Á‘·T)\T á øÏ+~ dü÷#·q\qT >∑eTì+#ê*: ø£<∏ä\T øÏ+<ä ù|s=ÿqï ∫s¡THêe÷≈£î qe+ãsY 1e ‘˚B ˝À>± n+<˚ $<Ûä+>± |ü+bÕ*.

ˇø=ÿø£ÿs¡T mìï ø£<∏ä\sTTHê |ü+|üe#·TÃ ¬s+&ÉT $uÛ≤>±\ b˛°\˝ÀqT bÕ˝§Zqe#·TÃ.

ø£<∏ä sê‘·Á|ü‹ MT<ä ø£<∏ä ù|s¡T e÷Á‘·y˚T ñ+&Ü*. s¡#·sTT‘· ù|s¡T ø£<∏äøÏ »‘·|ü]#˚ Vü‰MT |üÁ‘·+˝À e⁄+fÒ #ê\T.

ø£<∏ä ì&ç$ #˚‹ sê‘·˝À A4 ôd’E ø±–‘ê˝À¢ 6 ù|J\T $T+#·≈£L&É<äT. ôd’E≈£î $T+∫q ø£<∏ä\qT |ü]o*+#·≥+ kÕ<Ûä´|ü&É<äT.

ù|JøÏ ˇø£ |üø£ÿ e÷Á‘·y˚T, <ädü÷ÔØ ns¡úeTj˚T´ $<Ûä+>±, düawüº+>± sêj·÷*.

kÕe÷õø£ n+XÊ\‘√ bÕ≥T nìï n+XÊ\ô|’ ø£<∏ä\T |ü+|üe#·TÃ. no¢\‘·, ndüuÛÑ´‘·, ≈£î\eT‘ê\qT ¬s#·Ã>=fÒº <Û√s¡DT\T, sê»ø°j·÷\T,

e´øÏÔ>∑‘· <ä÷wüD, yÓøÏ*‘·q+ ˝Ò≈£î+&Ü ™+&˚ ø£<∏ä\T |ü+bÕ*.

b˛°øÏ |ü+ù| ø£<∏ä\T ‘Ó\T>∑T dü+düÿè‹øÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+&Ü*. ns¡Te⁄ ‘Ó#·TÃ≈£îqï ø£<∏ë+XÊ\T, $<˚o dü+düÿèr ø£<∏ä˝À Á|ü‹|òü*+#·≈£L&É<äT.

nqTø£s¡D bÕÁ‘·\‘√ ≈£L&çq ø£<∏ë+XÊ\≈£î <ä÷s¡+>± ñ+&Ü*.

m+|æø£ ø±ì ø£<∏ä\ô|’ m≥Te+Ï ñ‘·Ôs¡ Á|ü‘·T´‘·Ôsê\T ñ+&Ée⁄. m+|æø£ø±ì |üø£å+˝À ‘·eT ø£<∏ä\qT Á‹|æŒ |ü+bÕ\ì ø√s¡T≈£îH˚yês¡T n+<äT≈£î

nedüs¡yÓTÆq kÕº+|ü⁄\T n+Ï+∫q ø£es¡¢qT ≈£L&Ü ‘·|üŒø£ »‘·#˚j·÷*.

Hê´j·Tìπsí‘·\ ø£$T° e÷Á‘·y˚T ãVüQeT‹ bı+<˚ ø£<∏ä\qT ìs¡ísTTdüTÔ+~.

m+|æ¬ø’q ø£<∏ä\T ªkÕúìø£ bÕ\qμ |üÁ‹ø£˝À Á|ü#·T]‘·eTe⁄‘êsTT.

|òü*‘ê\qT &çôd+ãsY 2009 ªkÕúìø£ bÕ\qμ |üÁ‹ø£˝À #·÷&Ée#·TÃ.

∫s¡THêe÷:

m&ç≥sY, ªkÕúìø£ bÕ\qμm.m+.ÄsY. nbÕsY¶, sêCÒ+Á<äq>∑sY,

ôV’≤<äsêu≤<é-500 030.Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚X`, Ç+&çj·÷.

bò˛Hé: 040-24018656, bòÕ´ø˘‡: 040-24017005

E-mail: [email protected]

Á>±MTD ø£<∏ä\T, Vü‰dü´ø£<∏ä\ b˛°

stanikaCov_Oct09.indd 2 25/09/09 12:11 PM

Prin

ted

at: C

axto

n O

ffset

Pvt

. Ltd

., H

yd.

dü+|ü⁄Ï: 1 dü+∫ø£: 9 ù|J\T: 64 yÓ\: s¡÷. 20/-

Stanika Palana APTEL / 2009/27888 nø√ºãsY, 2009

eTVü‰»q Vü≤è<äj·TH˚‘· eTVü‰_ÛìwüÿeTD+

eT÷&ÉT s√E\ ™‘·‡e+ BbÕe[

ÁstanikaCov_Oct09.indd 1 25/09/09 12:11 PM

TSIRD - e+ BbÕe[Printed at: Caxton Offset Pvt. Ltd., Hyd. dü+|ü⁄{Ï: 1 dü+∫ø£: 9 ù|J\T:...

Documents

Transcript of TSIRD - e+ BbÕe[Printed at: Caxton Offset Pvt. Ltd., Hyd. dü+|ü⁄{Ï: 1 dü+∫ø£: 9 ù|J\T:...