TPL II W10 modyfikowane uwalnianie cz I 01 12 2017...

28
1/12/17 1 Postacie leku o modyfikowanym uwalnianiu I Janina Lulek Katedra i Zakład Technologii Postaci Leku, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Wykład 10 TPL2, 2017/18 Zastrzeżenie Niektóre materiały graficzne zamieszczone w tym dokumencie oraz w łączach zewnętrznych mogą być chronione prawami autorskimi i dlatego jako takie mogą być przeznaczone jedynie w celach edukacyjnych do użytku wewnętrznego studentów kierunku farmacja UMP 2 Po wykładzie student powinien Umieć wyjaśnić cele modyfikowania uwalniania API z postaci leków Znać mechanizmy modyfikujące uwalnianie ze stałych postaci leku Zdefiniować i sklasyfikować postacie leków o zmodyfikowanym uwalnianiu Przedstawić różnice pomiędzy różnymi typami postaci leków o modyfikowanym uwalnianiu Wyjaśnić zasadność stosowania doustnych form o modyfikowanym/ kontrolowanym uwalnianiu w porównaniu z formami konwencjonalnymi Sklasyfikować systemy o modyfikowanym/kontrolowanym uwalnianiu w oparciu o mechanizm uwalniania API Przedstawić podobieństwa i różnice w matrycowych i zbiornikowych systemach dostarczania leku Znać podstawowe substancje pomocnicze modyfikujące uwalnianie API ze stałych postaci leku o modyfikowanym/kontrolowanym uwalnianiu

Transcript of TPL II W10 modyfikowane uwalnianie cz I 01 12 2017...

1/12/17

1

Postacie  leku                                                                          o  modyfikowanym  uwalnianiu  I

Janina  Lulek

Katedra  i  Zakład  Technologii  Postaci  Leku,  Uniwersytet  Medyczny  im.  Karola  Marcinkowskiego  w  PoznaniuWykład  10  TPL2,  2017/18

Zastrzezenie  Niektóre  materiały  graficzne  zamieszczone  w  tym  dokumencie  oraz  w  łączach  zewnętrznych  mogą  być  chronione  prawami  autorskimi  i  dlatego  jako  takie  mogą  być  przeznaczone  jedynie  w  celach  edukacyjnych  do  użytku  wewnętrznego  studentów  kierunku  farmacja  UMP

2

Po  wykładzie  student  powinien  • Umieć  wyjaśnić  cele  modyfikowania  uwalniania  API  z    postaci  leków

• Znać  mechanizmy  modyfikujące  uwalnianie  ze  stałych  postaci  leku

• Zdefiniować  i  sklasyfikować  postacie  leków  o  zmodyfikowanym  uwalnianiu

• Przedstawić  różnice  pomiędzy  różnymi  typami  postaci  leków  o  modyfikowanym  uwalnianiu

•Wyjaśnić  zasadność  stosowania  doustnych  form  o  modyfikowanym/  kontrolowanym  uwalnianiu  w  porównaniu  z    formami  konwencjonalnymi

• Sklasyfikować  systemy  o  modyfikowanym/kontrolowanym  uwalnianiu  w  oparciu  o  mechanizm  uwalniania  API  

• Przedstawić  podobieństwa  i  różnice  w  matrycowych  i  zbiornikowych  systemach  dostarczania  leku

• Znać  podstawowe  substancje  pomocnicze  modyfikujące  uwalnianie  API      ze  stałych  postaci  leku  o  modyfikowanym/kontrolowanym  uwalnianiu

1/12/17

2

Postacie  leku  o  niemodyfikowanym  uwalnianiu  (FP  X)

• Preparaty,  z  których  uwalnianie  API  nie  jest  celowo  modyfikowane  poprzez  ich  skład,  budowę  i/lub  metodę  wytwarzania  

• Uwalnianie  API  (postacie  stałe)  zależy  od  jej  właściwości

• Synonim:  postacie  leku  o  szybkim  uwalnianiu,  postacie  konwencjonalne

3

Postacie  leku  o  modyfikowanym  uwalnianiu

CEL  MODYFIKOWANIA  

Uzyskiwanie  postaci  leku  o  pożądanej  szybkości    i/lub  miejscu  uwalniania  substancji  leczniczej

4

1/12/17

3

Postacie  leku  o  modyfikowanym  uwalnianiu  (FP  X)

• Preparaty,  z  których  szybkość  i/lub  miejsce  uwalniania  API  jest  inne niż  z  preparatów  o  niemodyfikowanym  uwalnianiu  podanych  tą  samą  drogą

•Modyfikacja  uwalniania  jest  zamierzona  i  może  być  osiągnięta  za  pomocą  odpowiedniego  składu,  budowy  i/lub  metody  wytwarzania

5

Modyfikowanie  biodostępności  API

6

UWALNIANIE                            I  ABSORPCJA

Postać  leku

API

DYSTRYBUCJA

Inne  tkanki

MIEJSCE  DZIAŁANIA  TKANKI  /KOMÓRKI

Inne  tkanki

METABOLIZM                        I  ELIMINACJA

Wydalanie  nerkowe

Inne  drogi  wydalania

Krew

Niezm

ienion

e  lub  metab

olizo

wan

e

Modyfikowanie  postaci  leku/API

Celowane  dostarczanie  leków   (nośniki,  

vectorisation)

1/12/17

4

Postacie  leku  o  zmodyfikowanym  uwalnianiu  

7

Doustne• o  przedłużnym  uwalnianiu

• o  opóźnionym  uwalnianiu

• o  pulsacyjnym  uwalnianiu  

• o  przyspieszonym  uwalnianiu

Pozajelitowe• parenteralne• dopochwowe• implanty

• transdermalne

• inserty• do  oczu

O  celowanym  uwalnianiu

POJĘCIA

• Modified  Release  (MR),  Controlled  Release  (CR)  uwalnianie  modyfikowane – leki  o  charakterystyce  uwalniania  wybranej  do  osiągnięcia  terapeutycznych  lub  innych  celów  nie  zapewnionych  przez  formy  „konwencjonalne”

• Delayed  release  (DR)  – opóźnione  uwalnianie

• Prolonged  release (PR),  Sustained  release (SR),    Extended  release  (ER) –przedłużone  uwalnianie

• Pulsatile,  Pulsed  release  – pulsacyjne  uwalnianie

• Multifunctional  release  – wielofuncyjne  uwalnianie

• Chrono controlled release -­‐ uwalnianie  kontrolowane

• Orodispersible – szybko  rozpadające  się  w  jamie  ustnej  (przyśpieszone  uwalnianie)  

• Immediate Release (IR)  niemodyfikowane,  „konwencjonalne  uwalnianie”  szybko  uwalniające

8

KLASYFIKACJA

1/12/17

5

9 9

ü 1952-­‐ Smith  Kline  &  French  -­‐ nowy  produkt  Dexedrine®w  kapsułkach  Spansule® z  powlekanymi  kulkami  stosowany  w  leczeniu  psychiatrycznym,  w  stanach  depresji,  przemęczenia  i  u  osób  cierpiących  na  narkolepsję

Pierwszy  efektywny  leko  modyfikowanym  uwalnianiu

Alkohol  cetylowy

D&C  YELLOW  NO.  10

DIBUTYL  SEBACATE

ETYLOCELULOZA (100  CPS)

Tlenek  glinu

FD&C  RED  NO.  40

FD&C  YELLOW  NO.  6

Żelatyna

HYPROMELOZA

Glikol  propylenowy

POVIDONE

Dwutlenek  krzemu

Laurylosiarczan  sodu

FD&C  BLUE  NO.  1

10

Zmiany  poziomów  API  w  osoczu  w  czasiedla  postaci  leku    o  różnym  typie  uwalniania

(szybkie,  przedłużone  i  opóźnione)

Stężen

ie  API    w

 osoczu  (ng/mL)

Czas  (godz.)

Postacie  leku  o  zmodyfikowanym  uwalnianiu

UWALNIANIE

1/12/17

6

11

Zmiany  poziomów  API  w  osoczu  w  czasiedla  postaci  leku    o  różnym  typie  uwalniania

(szybkie,  pulsacyjne)

Postacie  leku  o  zmodyfikowanym  uwalnianiu

UWALNIANIE

12

Chrono-­‐kontrolowane

www.avevadds.com/chrono_controlled_release.asp

Postacie  leku  o  zmodyfikowanym  uwalnianiu

UWALNIANIE

1/12/17

7

13

Profile  uwalniania  API    z  postaci  o  przedłużonym  i  kontrolowanym  (system  terapeutyczny)  uwalnianiu

Postacie  leku  o  zmodyfikowanym  uwalnianiu

UWALNIANIE

14

Postacie  leku  o  zmodyfikowanym  uwalnianiu

KLASYFIKACJA

MONOLITYCZNEMonolithic  system

zbiornikowe

matrycowe

WIELOCZĄSTKOWEMultpariculate  system

zbiornikowe

matrycowe

HYBRYDOWE

HY  B  R  YDOWE

HYBRYDOWE

1/12/17

8

15

SYSTEMY  ZBIORNIKOWE• substancja  czynna  zawarta  w  rdzeniu  granulki  lub  tabletki,  otoczonym  przez  membranę  kontrolującą  uwalnianie

SYSTEMY  MATRYCOWE• substancja  czynna  zawarta  w  matrycy,  której  skład  kontroluje  uwalnianie

SYSTEMY  HYBRYDOWE• uwalnianie  kontrolowane  np.  przez  matrycę  rdzenia  oraz  membranę  otoczki

polymer

KLASYFIKACJA

16

MECHANIZM  KONTROLUJĄCY  UWALNIANIE

Dyfuzja

Rozpuszczanie

Pęcznienie

Erozja

Degradacja

Dominujace  mechanizmy  modyfikujące  uwalnianie  API

KLASYFIKACJA

1/12/17

9

17

DYFUZJA

• Przepływ  masy,• wywołany  gradientem  stężeniaw  układzie  izotermicznym,  jednofazowym,dwu-­‐ lub  wieloskładnikowym

• podlega  prawom  dyfuzji  Fick’a  

-­‐ gradient  stężenia  składnika    i   w układzie

-­‐przepływ  masy  składnika  i   zmierzający  do  wyrównania  jego  stężenia  w  całym  układzie

-­‐ współczynnik  dyfuzji

I  prawoFick’a

I  I  prawoFick’a

-­‐szybkość  zmiany  stężenia  składnika  w  określonym  punkcie  układuw  wyniku  dyfuzji

18

ROZPUSZCZANIE/DYFUZJA

dC/dt – szybkość rozpuszczania ciała stałego

K  – współczynnik proporcjonalności

D  – współczynnik dyfuzji

S  – powierzchnia kontaktu fazy stałej i ciekłej

V  – objętość roztworu

h  – grubość warstwy dyfuzyjnej

Cs – stężenie roztworu nasyconego (rozpuszczalnośćsubstancji w  danym rozpuszczalniku)

C  -­‐ stężenie roztworu w  chwili t

API  i  substancje  pomocnicze  o  małych  masach  cząsteczkowych

Równanie  Noyes’a i Whitney’a

1/12/17

10

19

ROZPUSZCZANIE

Polimery  i  inne  materiały                                                  o  dużych  masach  cząsteczkowych

Model  Herman’a  i  Edwards’a

• podobne  do  ruchów  węża  ruchy  zaplątanych  makrocząsteczek  w  roztworach• kontrolowane  rozpuszczanie  polimerów  :

• rozplątanie  łańcuchów  polimerowych• zmniejszenie  splątanych  sieci  polimeru• wzrost  lokalnej  mobilności  polimeru• erozja  powierzchniowa

http://pslc.ws/macrog/property/solpol/ps3.htm

Bezpośrednio  po  wprowadzeniu  do  rozpuszczalnika

Etap  I:  pęcznienie    żelu    w  rozpuszczalniku

Etap  II:  po  solwatacji-­‐ rozproszone  cząsteczki  polimeru  w  roztworze    

Integrated Pharmaceutics,  2013

20

EROZJA

Proces  fizyczny,  • ubytek  polimeru  z  postaci  leku,  w  efekcie  m.in.  

• rozpuszczenia• degradacji  • obniżenia  temperatury  przejścia  szklistego• zwiększenia  mobilności  fragmentów  polimerowych• zaniku  splątania  łańcuchów  polimerowych

Polimer  rozpuszczalny  z  

nierozpuszczalnym  np.  PEG  i  PVA  z  EC  

Polibezwodniki

1/12/17

11

21

DEGRADACJA

Proces  chemiczny,  • hydroliza  lub  inny  mechanizm  cięcia  łańcuchów  głównych  lub  bocznych  prowadzący  do  powstania  oligomerów  lub  monomerów  o  małej  masie  cząsteczkowej

• efektem  m.in.  erozja  powierzchniowa  lub  w  masie  

22

PĘCZNIENIE

Po  wchłonięciu  wody• tworzenie  struktur  żelowych  o  zwiększonej  lepkości

• spowolnienie  dyfuzji

• zwiększenie  objętości    strukturalnej  polimeru

•wydłużenie  drogi  uwalniania  

http://www.pharmainfo.net/raghanaveen/biodegradable-­‐polymers-­‐controlled-­‐drug-­‐delivery-­‐ii

• HPMC  (Methocel)• Hydroksypropyloceluloza (Klucel)• Guma  ksantanowa• Guma  guar• Alginiany• Karagen

POLIMERY  PĘCZNIEJĄCE

1/12/17

12

23

CHARAKTERYSTYKA  POLIMERÓW    WYKORZYSTYWANYCH  W  TECHNOLOGII  FORMUŁOWANIA  MODYFIKOWANYCH  POSTACI  LEKU

•masa  cząsteczkowa

• stopień  pęcznienia• lepkość• właściwosci  bioadhezyjne• rozpuszczalność  (forma,  morfologia  cząstek)

POLIMERY

24

Do  postaci  dojelitowychpolimery  anionowe  z  kwasem  metakrylowym  jako  grupą  

funkcyjną

Do  działania  ochronnegopolimery  kationowe  z  

metakrylanem  dimetyloaminoetylowym  jako  

grupą  funkcyjną

Do  postaci  o  przedłużonym  uwalnianiu  kopolimery  metakrylowe  z  trimetylo-­‐

amonioetylo metakrylanem jako  grupą  funkcyjną

EUDRAGITY

1/12/17

13

25

GRANULATY  – wg  FP  X

Podział  • o  przedłużonym  uwalnianiu• o  opóźnionym  uwalnianiu

O  zmodyfikowanym  uwalnianiu

Powlekane  lub  niepowlekane  granulaty    zawierające  specjalne  substancje  pomocnicze  i/lub  sporządzane  w  specjalnymi  metodami  tak,  aby  była  zmodyfikowana  szybkość,  miejsce  lub  czas  uwalniania  substancji  czynnej  (czynnych)

Granulaty  dojelitowe

Granulaty  o  opóźnionym  uwalnianiu,  odporne  na  działanie  soku  żołądkowego  uwalniają  substancję  czynną  (czynne)  w  soku  jelitowym

26

KAPSUŁKI  – wg  FP  X

Podział  • o  przedłużonym  uwalnianiu• o  opóźnionym  uwalnianiu

Kapsułki  o  zmodyfikowanym  uwalnianiu

Kapsułki  twarde  lub  miękkie,  których  wypełnienie  i/lub  osłonka  zawierajają  specjalne  substancje  pomocnicze  lub  sporządzane  w  specjalny  sposób  tak,  aby  modyfikować  szybkość,  miejsce  lub  czas  uwalniania  substancji  czynnej  (czynnych)

Kapsułki  dojelitowe

Kapsułki  o  opóźnionym  uwalnianiu,  odporne  na  działanie  soku  żołądkowego  uwalniają  substancję  czynną  (czynne)  w  soku  jelitowym

1/12/17

14

27

TABLETKI  – wg  FP  X

Podział  • o  przedłużonym  uwalnianiu• o  opóźnionym  uwalnianiu• o  pulsacyjnym  uwalnianiu  substancji  czynnej• o  przyśpieszonym  uwalnianiu  (-­‐)

Tabletki  o  zmodyfikowanym  uwalnianiu

Powlekane  lub  niepowlekane  tabletki  zawierające  specjalne  substancje  pomocnicze  i/lub  sporządzane  w  specjalny  sposób  tak,  aby  modyfikować  szybkość,  miejsce  lub  czas  uwalniania  substancji  czynnej  (czynnych)   [z  utrzymaniem  optymalnego  poziomu  terapeutycznego]

Tabletki  dojelitoweTabletki  o  opóźnionym  uwalnianiu,  odporne  na  działanie  soku  żołądkowego  uwalniają  substancję  czynną  (czynne)  w  soku  jelitowym

28

TABLETKI  I  KAPSUŁKI    O  ZMODYFIKOWANYM  UWALNIANIU

Dojelitowe    o  przedłużonym  uwalnianiu Inne:  np.  uwalniajace  

w  okrężnicy  lub  uwalniające  w  sposób  przedłużony  w  żołądku

O  przedłużonym  uwalnianiu

Prolonged  release

O  kontrolowanym  uwalnianiu

Controlled  release

Dojelitowe    Delayed  release(enteric  coated)

Bardzo  szybko  uwalniające

O  szybkim  i  przedłużonym  uwalnianiu

Typy  leków  doustnych  o  modyfikowanym  uwalnianiu

O  uwalnianiu  pulsacyjnym

1/12/17

15

29

Postacie  leku  o  przedłużonym  (spowolnionym)  uwalnianiu

ZALETY• Utrzymanie  stałego  stężenia  substancji  leczniczej  w  organizmie  w  przedziałach  

czasowych  dłuższych  niż  wynikałoby  z  biologicznego  okresu  półtrwania  –wyrównanie  działania  farmakologicznego  

• Zmniejszenie  częstotliwości  podawania  leku,  lepsza  akceptacja  przez  pacjentów

• Zmniejszenie  częstotliwości  objawów  ubocznych  ze  strony  przewodu  pokarmowego

• Zmniejszenie  niepożądanych  objawów  spowodowanych  wyższym    chwilowym  stężeniem  substancji  leczniczych  we  krwi

• Możliwość  lepszego  „zarządzania”,  oszczędność  czasu,  w  efekcie  obniżenie  kosztów.

retard;  prolongatum;  long;  depot;  dur;  chrono;  continus

30

Postacie  leku  o  przedłużonym  (spowolnionym)  uwalnianiu

retard;  prolongatum;  long;  depot;  dur;  chrono;  continus

• Wady• Wysokie  koszty

• Niebezpieczeństwo  uwolnienia  zwiekszonej  dawki  w  przypadku  np.  żucia,  czy  rozgryzienia

• Nieumyślne  lub  umyślne  przekroczenie  dawek

• Zmniejszona  możliwość  zmiany  dawki  lub  wycofania  w  przypadku  objawów  toksycznosci,  alergii  lub  zatrucia

1/12/17

16

31

Substancje  aktywnekandydaci  do  formułowania  postaci  leku                                                                            o  przedłużonym  uwalnianiu

• API  z  I  i II  klasy  BCS  (najlepsze)

• Nie  powinny  wykazywać  ani  zbyt  wolnego  ani  zbyt  szybkiego  tempa  absorpcji  i  wydalania.  Okres  biologicznego  półtrwania  (2-­‐ 8)  godz.)  (wyjątki  np.  Indapamid ,Tertensif SR  – t0.5  – 14  – 18  godz.)

• Powinny  być  jednolicie  absorbowane  z  przewodu  pokarmowego  (dobra  rozpuszczalność  w  wodzie  i  odpowiedni  czas  przebywania  w  przewodzie  pokarmowym).

• Powinny  być  przyjmowane  w  relatywnie  małych  dawkach

• Powinny  wykazywać  odpowiedni  margines  bezpieczeństwa  (wysoki  indeks  terapeutyczny)

• Powinny    być  stosowane  w  leczeniu  chorób  przewlekłych

32

MECHANIZM  UWALNIANIA  API  Z  POSTACI LEKU  O  BUDOWIE MATRYCOWEJ

POLIMER

Hydrofilowy

Dyfuzja

Erozja

Nierozpuszczalny

Dyfuzja  przez  kapilary  wytworzone  w  matrycy

Lipidowy

Erozja

1/12/17

17

33

-­‐

• API• polimer  opóźniajacy  uwalnianie• inne  substancje  pomocnicze

Skład

• bezpośrednia  kompresja• sucha  lub  mokra  granulacjaOtrzymywanie

• jako  kolejna  warstwa  tabletki  dwu-­‐ lub  wielowarstwowej

• powłoka  rdzenia  matrycy

Wprowadzenie  dawki  API

• zależne  od  rodzaju  matrycyTypy

SYSTEMY  MATRYCOWE

34

TABLETKI  O  PRZEDŁUŻONYM  UWALNIANIU

TYP  IOPARTE  O  POLIMEROWE  NOŚNIKI  HYDROFILOWE

-­‐ POCHODNE  CELULOZY;  -­‐ metyloceluloza-­‐ propyloceluloza-­‐ hydroksypropylometyloceluloza (hypromeloza)

-­‐ KOPOLIMERY  KWASU  METAKRYLOWEGO

– Eudragity (RL,  RS,  NE)

-­‐ ŻELATYNA,  GUMA  ARABSKA,  ALGINIANY

UWALNIANIE  KONTROLOWANE  DYFUZJĄ  LUB  EROZJA

1/12/17

18

35

Mechanizm  uwalniania  substancji  leczniczej  z  tabletki  utworzonej  z  polimeru  hydrofilowego,  pęczniejącego  w  

środowisku  przewodu  pokarmowego

36 36

TYP  II  OPARTE  O  NIEROZPUSZCZALNE  MATRYCE  EROZYJNE

-­‐ tworzone  z  udziałem  wosków,  triglicerydów lub  kwasów  tłuszczowych

-­‐ uwalnianie  substancji  leczniczej-­‐ powolne  trawienie  lipidu  w  przewodzie  pokarmowym-­‐ powierzchniowa  erozja  nośnika

UWALNIANIE  KONTROLOWANE  EROZJĄ

TABLETKI  O  PRZEDŁUŻONYM  UWALNIANIU

1/12/17

19

37

TYP  III  TABLETETKI    SZKIELETOWE  (MATRYCOWE)

MATRYCA  – polimery  nierozpuszczalne,    niepęczniejące,  nieerodujące,  niedegradujące  się  w  środowisku  wodnym  

-­‐ etyloceluloza  i  octan  etylocelulozy-­‐ octan  winylu,  polichlorek  winylu

TABLETKI  O  PRZEDŁUŻONYM  UWALNIANIU

38

TABLETKI  SZKIELETOWE  (MATRYCOWE)  

Przykłady:  Kalipoz  prolongatum;  Isodinit;  Izoker  retard

1/12/17

20

39

NOŚNIKI  SUBSTANCJI  LECZNICZEJ  ULEGAJACE  EROZJI  LUB  TRAWIENIU

-­‐ wosk  (Diocardin retard)

-­‐ palmitynostearynian glicerolu  (Cardipin retard)

-­‐ alkohol  cetylowy,  wosk    (Voltaren SR)

behenian glicerydu  (Diaprel MR)

40

Pacjent  przyjmujący  tabletki  o  przedłużonym  uwalnianiu  powinien  być  poinformowany,  że

• Należy  je  popijać  wodą,  unikając  ciepłych  napojów

• Absolutnie  nie  powinien  ich  spożywać  z  alkoholem

• Nie  powinien  ich  rozgryzać  ani  kruszyć

• Generalnie  nie  powinien  ich  dzielić,  chyba  że  producent  podaje  taką  możliwość  w  ulotce  i  tabletka  ma  kreskę

• Pacjent  zażywajacy  leki  o  zmodyfikowanym  uwalnianiu  nie  powinien  zmieniać  dawek  bez  uwzględnienia  istniejącego  poziomu  leku  we  krwi

• TABLETKI  MATRYCOWE  (SZKIELETOWE)  SĄ  WYDALANE  W  NIEZMIENIONYM  KSZTAŁCIE

1/12/17

21

41

TABLETKI  i  KAPSUŁKIDOJELITOWE  (gastro-­‐resistant)

• tabletki  i  kapsułki  o  opóźnionym  uwalnianiu  lub  o  opóźnionym  i  przedłużonym  uwalnianiu  (Diclo-­‐Duo,  kapsułki;  Diclac-­‐Duo -­‐ tabletki)

• odporne  na  działanie  soku  żołądkowego

• uwolnienie  substancji  czynnej  (czynnych)  w  soku  jelitowym

• sporządzane  z  granulatów  lub  cząstek  uprzednio  powleczonych  otoczką  odporną  na  działanie  kwasu  żołądkowego

• tabletki  z  otoczkę  dojelitową  odporną  na  działanie  kwasu  żołądkowego                        (TABLETKI  POWLEKANE)

SKRÓTY-­‐EC  – enteric coated (postać  dojelitowa)  np.  Videx EC;  Naproxen EC  250

-­‐ EN  – Enteron (jelito;  postać  dojelitowa)  np.  Sulphasazalin EN

42

• Pochodne  estrowe  celulozy-­‐ octanobursztynian  hydroksypropylometylocelulozy  HPMCAS-­‐ ftalan hydroksypropylometylocelulozy  HPMCP

• Estry  kwasu  ftalowego-­‐ octanoftalan  celulozy  CAP-­‐ octanoftalan  poliwinylu  PVAP

• Kopolimery  estrów  kwasu  metakrylowego  i  akrylowego                                                                        Eudragity  L,  S,  R -­‐ L  (pH>6),  S  (pH7-­‐8),  RL  i  RS  – nierozpuszczalne,  pęczniejące

• Naturalne  żywice-­‐ szelak  i  kalafonia

-­‐

SKŁAD  ROZTWORÓW POWLEKAJĄCYCH

Substancje  błonotwórcze

TABLETKI  i  KAPSUŁKIDOJELITOWE  (gastro-­‐resistant)

1/12/17

22

43

SUBSTANCJE  AKTYWNE-­‐ kandydaci  do  formułowania  w  postaci  tabletek  lub  kapsułkek  dojelitowych1.  Rozkład  w  kwaśnym  środowisku  soku  żołądkowego

-­‐ Omeprazol,  lansoprazol i  pantoprazol(proleki w  formie  tabletek  i  kapsułek  lub  kapsułek  z  peletkami dojelitowymi)

2.  Działanie  drażniace  na  błonę  śluzową  żołądka-­‐ Niesteroidowe  Leki  Przeciwzapalne  (NLPZ)ApoDiclo;  Naproxen  EC  250,  Voltaren

3.  Lepsze  wchłanianie  z  jelit  niż  z  żołądka-­‐ preparaty  żelaza  (Ferro  Duo)-­‐ preparaty  magnezu  (Slow-­‐Mag)

4.  Działanie  miejscowe  w  leczeniu  chorób  trawiennych  lub  schorzeń  jelit  

-­‐ pankreatyna,  bisakodyl

44

Pacjent  przyjmujący  tabletki  i  kapsułki  dojelitowe  powinien  być  poinformowany,  że

• Tabletki  mogą  być  przyjmowane  niezależnie  od  posiłku,

• Powinny  być  połykane  w  całości  

• Nie  należy  ich  rozkruszać  ani  rozgryzać  ani  dzielić

• Najlepiej  powinny  być  popijane  wodą  (brak  wpływu  na  pH  soku  żołądkowego)

• Oczekiwany  efekt  farmakologiczny  nastąpi  z  opóźnieniem

• Należy  zwrócić  uwagę,  czy  pacjent  nie  przyjmuje  dodatkowo  inhibitorów  pompy  protonowej(IPP),  które  zwykle  stosowane  są  w  chorobie  refluksoweji  wrzodowej  oraz  profilaktyce  uszkodzeń  błony  śluzowej  górnego  odcinka  przewodu  pokarmowego  (po  podawaniu  NLPZ).

1/12/17

23

45

Tabletki  zawierają  dwie  lub  więcej  pojedynczych  dawek• jedna  do  natychmiastowego  uwolnienia  (inicjująca)• pozostała(e)  dawki  do  kolejnego  uwolnienia  w  określonych  odstępach  czasu

•wielowarstwowe – kolejne  prasowanie  mieszaniny  cząstek  o  różnym  składzie

• koncentryczne  lub  równoległe  warstwy• tekstura  warstwowa

Powtarzany  proces  uwalniania  (uwalnianie  pulsacyjne)

TABLETKIO  ZMODYFIKOWANYM  UWALNIANIU

46

TABLETKIO  ZMODYFIKOWANYM  UWALNIANIU

• Tabletki  o  wielokrotnym  uwalnianiu  substancji  czynnej  –wielogranulatowe  (zawierające  peletki)

• Przykład: Betaloc-­‐ZOK zawierający  bursztynian  metoprololu

Zero  Order  Kinetic?

1/12/17

24

47

TABLETKIO  ZMODYFIKOWANYM  UWALNIANIU

Sawicki,  2009

48

PREPARAT CHARAKTERYSTYKA

Tabletka  o  zmodyfikowanym    uwalnianiu  zawiera    150  mg  diklofenaku  sodowego    (diclofenacum natricum)    -­‐ tabletki  trzywarstwowe

Tabletka  o  zmodyfikowanym    uwalnianiu  zawiera    75  mg  diklofenaku  sodowego    (diclofenacum natricum)    w  postaci  szybko  uwalnianej  (12,5  mg)    i    wolno  uwalnianej  (62,5  mg)  -­‐ tabletki  dwuwarstwowe

Tabletka    o  przedłużonym  uwalnianiu  zawiera  100  mg  diklofenaku  sodowego  (Diclofenacum natricum)  -­‐matryca  pęczniejąca

Tabletka    dojelitowa    zawiera    50  mg  diklofenaku  sodowego  (Diclofenacum natricum -­‐otoczka

•Tabletka    wolno  uwalniającea  zawiera  100  mg  diklofenaku  sosowego  (Diclofenacum  natricum)

TABLETKIO  ZMODYFIKOWANYM  UWALNIANIU

1/12/17

25

49

http://leki.urpl.gov.pl/files/Dicloratio_uno_150.pdf

TABLETKIO  ZMODYFIKOWANYM  UWALNIANIU

50

TABLETKIO  ZMODYFIKOWANYM  UWALNIANIU

1/12/17

26

51

TABLETKIO  ZMODYFIKOWANYM  UWALNIANIU

52

KAPSUŁKIO  ZMODYFIKOWANYM  UWALNIANIU

Kapsułki  o  przedłużonym  uwalnianiu(wielokompartmentowe)  

Ordynator  Leków,  2004

1/12/17

27

53

KAPSUŁKIO  ZMODYFIKOWANYM  UWALNIANIU

54

Systemy    modyfikujące  uwalnianie  API

Kontrolowane  rozpuszczaniemDissolution controlled  systems

Kontrolowane  dyfuzjąDiffusion controlled  systems

Wymiany  jonowej  na  jonitach

Kontrolowane  osmozą

Kontrolowane  środowiskiem

Kontrolowane  innymi  czynnikami  np.  gęstością

KLASYFIKACJA

1/12/17

28

55

SYSTEMY    KONTROLOWANE  

ROZPUSZCZANIEM    

•wykorzystanie  szybkości  rozpuszczania  jako  czynnika  kontrolującego  w  uwalnianiu  substancji  czynnej  (polimery)  

• obniżenie  szybkości  rozpuszczania  prowadzi  do  spowolnienia  uwalniania  substancji  czynnej

• substancje  czynne  o  małej  rozpuszczalności  w  wodzie  np.  kwas  mefenamowy  (Mefacid)  i  digoksyna  mogą  być  użyte  jako  naturalne  produkty  o  kontrolowanym  uwalnianiu

• polimery  PVP

56

SYSTEMY    KONTROLOWANE  DYFUZJĄ    

• systemy  matrycowe  • systemy  zbiornikowe

Dyfuzja:– w  skali  makroskopowej – przez  pory  w  matrycy  polimerowej

– na  poziomie  molekularnym – przejście  pomiędzy  łańcuchami  polimerowymi