Tkanka czna pynnaScheit Marta

Krew

Funkcje krwi:dostarcza z ukadu oddechowego wszystkim komrkom ciaa tlen (funkcja oddechowa)zaopatruje wszystkie komrki w materiay budulcowe ienergetyczne (rola odywcza)usuwa zbdne i szkodliwe produkty metabolizmu przede wszystkim dwutlenek wgla i zwizki azotu (rola wydalnicza)pomaga w utrzymaniu staej temperatury ciaa (rola termoregulacyjna)uczestniczy w procesach odpornociowych (rola immunologiczna)tworzy pynne rodowisko wewntrz organizmu (mwimy, e odgrywa rol w utrzymaniu homeostazy, czyli zapewnieniu optymalnego skadu wodno-mineralnego)rozprowadza w organizmie hormorny (rola transportowa)

Gwne skadniki krwiu czowieka dorosego oglna objto krwi w organizmie wynosi okoo 6-8% masy ciaa; zatem objto krwi u osoby wacej 70 kg wynosi okoo 5 - 6 litrw;Krew jest pynem lepkim o ciarze waciwym 1,05 - 1,06% i reakcji sabo zasadowej

Elementy morfotyczne krwi:

Erytrocyty czerwone krwinkinajliczniejsze komrki krwi (w 1 mm3 krwi kobiet mieci si ok. 4,5 mln, a u mczyzn ok. 5 mln czerwonych ciaek, natomiast noworodek ma ok. 5 - 7,5 mln)odpowiadaj przede wszystkim za transport tlenu i dwutlenku wgla w organizmieksztat krwinek ssakw, zwyjtkiem wielbdowatych, jest okrgy; u wielbdowatych ipozostaych gromad krgowcw s owalne;

Erytrocytys pozbawione jakichkolwiek organelli, poza cytoplazm s bezjdrzaste, poniewa w czasie rozwoju trac jdro komrkowe. Pozbawione organelli komrki maj minimalne koszty wasne metabolizmu i mog ca energi przeznaczy na transport tlenunie wykazuj zdolnoci do podziaw i bardzo krtko yj; erytrocyty powstaj w czerwonym szpiku kostnym w niesamowitym tempie, np. u czowieka 2,4 x10do6/sek.dugo ycia erytrocytw wyranie zaley od tempa metabolizmu u zmiennocieplnych yj nawet 2 lata, u czowieka tylko 100-120 dni, a u drobnych ptakw nawet do kilkudziesiciu godzin

Powstawanie i usuwanie erytrocytww okresie ycia podowego erytrocyty tworz si pocztkowo z komrek mezenchymy, pniej w wtrobie i ledzionie; w organizmie wyksztaconym krwinki tworz si w szpiku kostnym;u dorosego czowieka szpik czerwony zachowuje si w nasadach koci dugich, opatkach, ebrach, mostku, czaszce, miednicy, krgach.rozpad czerwonych krwinek nastpuje ukadzie siateczkowo-rdbonkowy ledziony i w mniejszym stopniu wtrobie (komrki Kupffera)komrki ledziony poeraj stare krwinki i rozkadaj hemoglobin do: aminokwasu i hemu, ktry nastpnie pozbawiany jest elaza (wraca do osacza i moe zosta ponownie uyty do syntezy hemoglobiny)

Szereg erytroblastyczny

BARWNIKI ODDECHOWE

Nazwa barwnikaMetal wystpujcy w barwnikuPosta wystpowania we krwi lub w miniachWystpowanie u zwierztKolorHEMOGLOBINAelazo (Fe 2+ w hemie)-zamknita w komrkach-krgowcemiczakiowadypoczona z tlenem - jasnoczerwona, a uboga w tlen -ciemnoczerwona-rozpuszczona w osoczu-skposzczetymiczakiowadyMIOGLOBINAelazo (Fe2+ w hemie)miniessakiHEMOCYJANINAmied (Cu2+ z biakiem)rozpuszczona w osoczumiczakiniektre stawonoginiebieska barwa po poczeniu ztlenemHEMOERYTRYNAelazo (Fe3+ z biakiem)zamknita w komrkachWieloszczety, niektre piercienicerowa/czerwonaCHLOROKRUORYNAelazo (Fe2+ z biakiem)rozpuszczona w osoczuniektre wieloszczetyzielona

HEMOGLOBINA (Hb, HGB)To barwnik krwi zawarty wewntrz krwinek czerwonych (erytrocytw) przenoszcy tlen.

Erytrocyty zawieraj kilkaset czsteczek hemoglobiny (do 270 czsteczek), stanowi ona 90% suchej masy erytrocytu i 97% jej biaek

HEMOGLOBINA (Hb, HGB)Jest biakiem (tetramerem) zoonym z grupy prostetycznej zwanej hemem, zczonej z atomem dwuwartociowego elaza i biaka prostego globinyma czsteczk hemoglobiny przypadaj cztery hemy (kada z nich moe przyczy czsteczk tlenu) i cztery globiny (skadajcej si z czterech acuchw: dwch alfa i dwch beta)w zalenoci od niewielkich rnic w budowie biakowej czci hemoglobiny wyrniamy hemoglobin podow (HbF) i typu dorosych (HbA)

Choroby zwizane z erytrocytami:Erytrocytoza (czyli czerwienica) jest rzadko spotykan chorob imoe by spowodowana nowotworowym rozrostem krwinek czerwonych. Jej przyczyn bywa rwnie niedotlenienie lub zwikszona produkcja hormonu pobudzajcego wytwarzanie krwinek czerwonych we krwi (erytropoetyny)Erytropenia (tzw. niedokrwisto megaloblastyczna) moe by wywoana utrat krwi, niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego. Do niedokrwistoci dochodzi te w przypadku oddziaywania rnych czynnikw powodujcych rozpad erytrocytw (niedokrwisto hemolityczna). Przyczyn jest take niedobr elaza lub inne przyczyny wtrne (cia, choroby nerek, nowotwory, choroby przewleke)

Anemia sierpowata

Leukocyty biae krwinkiw przeciwiestwie do erytrocytw maj jdra komrkowe (maj swj wasny metabolizm i moliwo podziau), i nie maj barwnikw oddechowych, s bezbarwne i maj zdolno do pezakowatego ruchujest ich znacznie mniej ni czerwonych, ich liczba wynosi rednio 7000 na mm3, moe si jednak znacznie waha, od 5 do 10 ty u rnych osb, a nawet u jednej osoby w rnych porach dniacz leukocytw posiada zdolno opuszczania wiata naczy krwiononych, co nazywa si diapedez i przemieszcza si do otaczajcych tkanek ich zadaniem jest ochrona organizmu przed patogenami takimi jak wirusy i bakterie

Leukocyty podzia:GRANULOCYTYAGRANULOCYTYNEUTROFILE (1) (obojtnochonne)stanowi 60% leukocytw. Zadaniem neutrofili jest obrona organizmu przed infekcj, maj zdolno do fagocytozy i poruszania si; EOZYNOFILE (2) (kwasochonne) stanowi 3% leukocytw; gwn ich funkcj jest zwalczanie pasoytw, alergii oraz chorb zakanych, np. szkarlatyny, taczki. Maj zdolno ruchu; BAZOFILE (5) (zasadochonne) stanowi okoo 0,51% leukocytw, produkuj heparyn zapobiegajc krzepniciu krwi w organizmie. LIMFOCYTY (3) stanowi 2535% leukocytw. S okrge; zawieraj due, kuliste jdro. Maj zdolno do ruchu i fagocytozy. Limfocyty T (grasiczozalene w grasicy nabywaj zdolnoci odpornociowych). yj do 10 lat. Niszcz komrki obce dla organizmu. Limfocyty B (szpikozalene) produkuj przeciwciaa. yj krtko: 510 dni. MONOCYTY (4) stanowi 58% leukocytw. S najwikszymi leukocytami, zwane s makrofagami. Wykazuj du zdolno ruchu i fagocytozy oraz produkuj interferon(biako hamujce namnaanie wirusw).

Leukocyty granulocyty:NEUTROFIL (granulocyt obojtnochonny) (NEUT) Mode formy maj jdro w ksztacie rogalika (tzw. jdro paeczkowate), w pozostaych jdro podzielone jest na 2-5 segmentw. Cytoplazma zawiera dwa rodzaje ziarn: azurochonne i swoiste. W ziarnach zawarte s substancje biologicznie czynne, umoliwiajce przede wszystkim zabijanie bakterii. Neutrofile zdolne s do ruchu pezakowatego i intensywnej fagocytozy. Fagocytuj, zabijaj i trawi gwnie bakterie, std w zakaeniach bakteryjnych wzrasta ich liczba w krwi. S odpowiedzialne za wytwarzanie ropy. yj 24 dni, umieraj od zatrucia bakteriami.

NEUTROFILNorma1,8-7,7 x 10^9/l40-70% wszystkich leukocytw

Leukocyty granulocyty:EOZYNOFIL (granulocyt kwasochonny) (EOS)Maj jdro podzielone zazwyczaj na dwa rwne segmenty ("jdro okularowate"), a w cytoplazmie kwasochonne ziarna swoiste, wiksze ni w neutrofilach. Ziarna te zawieraj substancje o dziaaniu pasoytobjczym. Eozynofile maj zdolno do ruchu pezakowatego i fagocytozy. Ich gwne funkcje to:zabijanie larw pasoytw,neutralizacja substancji prozapalnych produkowanych przez mastocyty (p. tkanka czna). Z tego wzgldu podwyszon liczb eozynofili obserwujemy w zakaeniach pasoytniczych i chorobach alergicznych.

EOZYNOFILNorma0-0,45 x 10^9/l1-4% wszystkich leukocytw

Leukocyty granulocyty:BAZOFIL (granulocyt zasadochonny)Maj jdro pojedyncze, wzgldnie podzielone na 2-3 segmenty, a w cytoplazmie due zasadochonne ziarna, o zawartoci zblionej do ziarn mastocytw. Bazofile s bardzo podobne do mastocytw zarwno pod wzgldem budowy jak i funkcji, ale stanowi odrbn populacj komrkow; po przejciu do tkanek mog wraz z nimi uczestniczy w reakcjach alergicznych.

BAZOFILNorma 0-0,2 x 10^9/l 0-2% wszystkich leukocytw

Leukocyty agranulocyty:LIMFOCYTY (rednica 6-15 mikronw)due jdro i maa ilo cytoplazmyuczestniczy i jest podstaw odpowiedzi odpornociowej swoistejlimfocyty s odpowiedzialne za reakcje immunologiczne, z uwagi na penione w nich funkcje dzielimy je na limfocyty B i limfocyty T. limfocyty krce w krwi stanowi znikom cz caej populacji - ich gwnym miejscem wystpowania s skupiska tkanki limfoidalnej, w tym narzdy limfatyczne.

LIMFOCYTY podzia:Limfocyty B dojrzewaj w wzach chonnych lub grudkach limfatycznych, funkcjonuj w ramach odpowiedzi humoralnej - Komrki NK (natural killers naturalni zabjcy) nazwa pochodzi od penionej funkcji, tj. niszczenia komrek nowotworowych i cia wirusw. Ich dziaanie polega na niszczeniu bony komrkowej i uwalnianiu jej treci, ktra pniej jest fagocytowana; produkowane s w szpiku kostnym, wzach chonnych, grasicy i ledzionieLimfocyty T: (funkcjonuj w ramach odpowiedzi komrkowej) - Limfocyty Th powoduj odpowied immunologiczn organizmu - Limfocyty Tc s odpowiedzialne za niszczenie wirusw - Limfocyty Ts powoduj zmniejszenie reakcji odpornociowej organizmu. Ich niedobr wzmaga alergi

Leukocyty agranulocyty:MONOCYTY (makrofagi) (4-8 % leukocytw)najwiksze komrki krwi (rednica 15-20 m), przebywaj w niej do 2 dni, po czym przedostaj si do tkanek, gdzie bytuj ponad dwa miesice przeksztacajc si w makrofagi tkankowe (zwane rwnie histiocytami)Ich funkcj jest udzia w reakcjach immunologicznych, gdzie cile wsppracuj z limfocytaminerkowate jdro, dobrze rozwinite, organelle, ziarna azurochonnewykazuj du zdolno ruchu pezakowatego i fagocytozy. Maj zdolno wydzielania m. in. interferonw oraz czynnikw hamujcych namnaanie komrek nowotworowych

Pytki krwi (plt, trombocyty)podstawowy czynnik przyczyniajcy si do krzepnicia krwi, gojenia ran i fibrynolizy (rozpuszczania skrzepw)bezjdrzaste fragmenty wikszych komrek prekursorowych (megakariocytw) znajdujcych si w szpikumaj ksztat soczewki i dwie strefy: obwodow (hialomer) i centraln (granulomer), zawierajc organelle i ziarna z czynnikami biorcymi udzia w procesie krzepnicia krwipo przerwaniu cigoci naczynia krwiononego gromadz si w miejscu uszkodzenia (agregacja pytek), tworzc "czop" zamykajcy przerw w cianie naczynia. Rwnoczenie wydzielaj substancje uczestniczce w procesie krzepnicia, zapocztkowujc w tym miejscu tworzenie skrzepu.

Pytki krwi (plt, trombocyty)

HemostazaHemostaza - caoksztat mechanizmw zapobiegajcych wypywowi krwi z naczy krwiononych, zarwno w warunkach prawidowych, jak i w przypadkach ich uszkodze, jednoczenie zapewniajcy jej prawidowy przepyw w ukadzie krwiononym. Pojcie hemostazy obejmuje zarwno krzepnicie krwi jakifibrynoliz. Oba procesy zachodz jednoczenie, rwnie w momencie tworzenia skrzepu.

Skrzep

Etapy krzepnicia krwi: 1) Tworzenie aktywnego czynnika X:mechanizm wewntrzpochodny (wolny) - uruchamiany jest przez tzw. czynnik XII, czyli czynnik kontaktu poprzez styczno z kalikreinami, kolagenem i kininogenami (materiay lub zwizki o adunku ujemnym)mechanizm zewntrzpochodny (szybki) - uruchamiany jest przez uwolnion z uszkodzonych tkanek tromboplastyn tkankowa, ktra przeksztaca tzw. czynnik XII 2) Tworzenie trombiny 3) Tworzenie fibryny

Krzepnicie krwi tromboplastynauwolnienie zawartoci pytekczynnik antyhemofilitycznytromboplastynawap, aktywator gobulinowy, aktywator protombinytrombina1)zniszczenie pytek krwi 2)protomblinatrombinafibryna (nierozpusczalna) 3)fibrynogen (rozpuszczony w osoczu)Standardowy czas krzepnicia 4-10 min (w temp. 37 st. C)

FibrynolizaplazminogenPlazmina (enzym rozkadajcy wknik)(rozoone fragmenty wknika)fibrynaPlazmina wywouje FIBRYNOLIZ SKRZEPU !!!

Osocze krwi (plazma)Stanowi ok. 55% objtoci krwiskada si z wody oraz rozpuszczonych w niej substancji drobno- i wielkoczsteczkowych (hormony, enzymy, dwutlenek wgla, i glukoza)osocze krwi daje si atwo oddzieli od elementw upostaciowanych krwi poprzez wirowanietransportuje czsteczki niezbdne komrkom (elektrolity, biaka, skadniki odywcze), ale rwnie produkty ich przemiany materii (np.: CO2)

Skad osocza krwiWoda 91 92%Biaka: albuminy, globuliny , , (immunoglobuliny), fibrynogen 7 8%Inne substancje: 1 2%: - jony (Na+, K+, Ca++, Mg++, Cl-, HCO3-, PO4-3, SO4-2) - produkty przemiany materii (mocznik, kwas moczowy, kreatynina, sole amonowe) - substancje odywcze (glukoza, aminokwasy, lipidy) - gazy (tlen, dwutlenek wgla, azot) - substancje regulacyjne (hormony, enzymy, witaminy)Surowica: osocze pozbawione fibrynogenu i czynnikw krzepnicia

Hempoezaczerwony szpik kostny

Hemopoeza

TrombocytErytrocytyLeukocyty(ledziona, wtroba)

szpik kostny i ukad siateczkowo-rdbonkowym (ledziona, wtroba)proliferacja i dojrzewanie macierzystych komrek krwinkotwrczych, zktrych wywodz si tzw. hemocytoblasty oraz megakaricyty.Z hemocytoblastw po wielu etapach przeksztace powstaj krwinki czerwone(erytropoeza) i krwinki biae (leukopoeza), w skad ktrych wchodz granulocyty, limfocyty i monocyty, natomiast z megakariocytw powstaj pytki krwi (trombocyty, trombopoeza).

Grupy krwizestawy antygenw, czyli czsteczek powodujcych gwatown odpowied ukadu odpornociowego, ktre wystpuj na powierzchni czerwonych krwinekw ramach tego samego gatunku moe istnie wiele rnych grup takich antygenwrnice mog by niewielkie i sprowadza si do obecnoci pojedynczych aminokwasw budujcych biaka lub monosacharydw tworzcych wielocukry, ktre pokrywaj krwinki.

Grupy krwiDo konfliktu midzy grupami krwi dochodzi w nastpujcych przypadkach:cia - jeeli matka nie posiada pewnych antygenw, obecnych w krwi dziecka, moe doj do reakcji ukadu odpornociowego czyli konfliktu serologicznego,transfuzja krwi - przetoczenie krwi zawierajcej niewaciwe antygeny wywouje reakcj obronn organizmu (aglutynacj - sklejenie krwinek), prowadzc do powanych powika, ze zgonem wcznie;przeszczep - podobnie jak w czasie transfuzji konieczne jest zapewnienie zgodnoci grup krwi, ale ze wzgldu na moliwo odrzutu, pasowa musz rwnie inne antygeny

Grupy krwiKrew grupy 0- mona przetoczy kadej osobie. Chory majcy grup AB+ moe otrzyma dowoln krew. Osoba posiadajca grup krwi 0- ma najmniejsz szans, e przypadkowy czowiek moe by dla niej dawc.

Dziedziczenie grup krwi w ukadzie AB 0Antygen D odziedziczony choby od jednego z rodzicw decyduje o tym, e dziecko bdzie miao ukad Rh+. Moe wystpi przypadek, ukazany w tabelce, gdy oboje rodzice maj ukad Rh+ a ich dziecko bdzie miao ukad Rh-. Natomiast jeeli oboje rodzice maj ukad Rh-, a wic nie maj antygenu D, wtedy ich dziecko te go nie bdzie miao i odziedziczy ukad Rh-.

Limfa

Limfa / Chonkatworzy si z pynw tkankowych, przesczajcych si z wosowatych naczy krwiononych do przestrzeni midzykomrkowych. chonka rozprowadza po organizmie limfocyty zabierane z wzw chonnych. Bierze take udzia w transporcie tuszczw pokarmowych, std jej lekko tawe zabarwienie. odgrywa istotn rol w mechanizmachobronnych organizmu, gdy dochodzi dozakaenia. Bierze udzia w wielu reakcjachodpornociowych (dlatego ukad chonnybywa nazywany ukadem immunologicznym);

Limfa / Chonkapyn ustrojowy krcy w otwartym systemie krwiononym zwierzt bezkrgowych (np.Stawonogw), nosi nazw hemolimfy. Hemolimfa np. Owadw zawiera rwnie komrki zwane hemocytami;w wzach chonnych dojrzewaj limfocyty (rodzaj biaej krwinki zaliczany do agranulocytw). S one najczciej spotykanymi biaymi krwinkami w chonce, dlatego te inna jej nazwa to limfa. w skad chonki wchodzi osocze, ktre pod wpywem wysokiego cinienia wydostaje si z kapilar do pynu tkankowego.

SkadWoda - 91 do 92%;Substancje stae 7 do 9%;Biaka 7% (albumina, globulina);Fibrynogen;Skadniki nieorganiczne 0,9% (sd, wap, magnez, potas, elazo, jod mied, fosfor);Skadniki organiczne (niebiakowe substancje azotowe w tym mocznik, ksantyna i hipoksantyna, kwas moczowy, kreatyna i kreatynina, amoniak i aminokwasy), tuszcz obojtne, fosfolipidy, cholesterol i glukoza;produkty wydzielania wewntrznego w tym przeciwciaa a take rne enzymy;

Bibliografiahttp://cyf-kr.edu.pl/Bryk.plhttp://aneksy.pwn.pl/na podst. podrcznika do biologii WsiPAnatomia i fizjologia czowieka Witold Sylwanowiczhttp://www.badaniekrwi.net.pl/http://www.insomnia.pl/http://odkrywcy.pl/http://www.mp.pl/Zoologia Stanisaw Chudobahttp://forum.liceum36.pl/Biologia Ville'gowikipedia.pl

Koniec :DDzikuje za uwag