TERENÓW ZIELENI W MIEŚCIE ZIELONA GÓRAw3zorg/pub/Strategia - prezentacja 12.11.2015.pdf ·...

STRATEGIA ROZWOJU

TERENÓW ZIELENI

W MIEŚCIE ZIELONA GÓRA

© ZRTZ_ZG

Zespół ds. rewaloryzacji terenów zieleni w Zielonej Górze

Anna Bazan-Krzywoszańska, Michał Ćwiąkała, Monika Edyta

Drozdek, Wojciech Eckert, Andrzej Greinert, Leszek Jerzak,

Agnieszka Kochańska, Paweł Kochański, Krzysztof Lisowski,

Marek Maciantowicz, Teresa Nowak, Ireneusz Nowogoński, Agata

Kusznierewicz-Sikora, Marta Skiba, Wojciech Strzyżewski, Dorota

Szaban, Agnieszka Szczecińska, Agnieszka Tokarska-Osyczka,

Adam Wysokowski

Strategia Rozwoju Zieleni w Zielonej Górze / Zielona Góra 12-11-2015

UWAGI OGÓLNE

• Zieleń kształtowana jest bardzo ważnym elementem miasta,

zapewniając funkcje ekologiczne, nie mogące być zrealizowanymi z

zastosowaniem innych środków: związane z klimatem i jakością

powietrza, wodą, glebami, roślinnością i zwierzętami, człowiekiem

(wypoczynek, rekreacja, edukacja).

• Zieleń kształtowana jest elementem konstrukcyjnym miasta,

towarzyszącym budynkom i budowlom, drogom, rozgraniczającym

strefy o konfliktowej formie użytkowania względem siebie.

• Kształtowana zieleń miejska jest zadaniem własnym gminy,

wpisanym w ogólny rys gospodarki komunalnej.

• Aby zieleń miejska mogła spełniać w pełni swoją funkcję potrzebne

jest stworzenie lokalnej polityki w zakresie jej urządzania i ochrony.

• Polityka lokalna w zakresie kształtowania terenów zieleni musi być

oparta o dokumentację strategiczną, na której bazują kolejne –

szczegółowe opracowania jednostkowe.

CEL OPRACOWANIA

• Ustalić zasób terenów zieleni miejskiej wraz z podstawową jego

waloryzacją.

• Ustalić dobre i złe strony współczesnego kształtu zieleni miejskiej

• Wyznaczyć kierunki zmian wobec zastanej sytuacji.

• Wskazać na działania mające pierwszoplanowe znaczenie dla

poprawy sytuacji w zakresie zielonogórskich terenów zieleni.

CELE OPRACOWANIA


© ZRTZ_ZG

Zieleń miejska jest jednym

z dóbr nieodnawialnych

w pełnym zakresie. Można

i należy go wzmacniać

i rozwijać. Wymaga to jednak

świadomych działań

rozłożonych na dziesięciolecia.

1. Ogólna charakterystyka miasta

2. Ewidencja zieleni w mieście

• Funkcje i formy zagospodarowania terenów zieleni

• Ocena stanu zagospodarowania terenów zieleni

• Śródmieście

• Zielona góra w starych granicach

• Dzielnica nowe miasto

3. System terenów zieleni w Zielonej Górze

• Istniejące relacje przestrzenne

• Potencjał terenów zieleni

• Analiza społeczna

• Analiza SWOT

• Konieczność modyfikacji struktury i funkcji

4. Strategia rozwoju zieleni w mieście

• Wizja rozwoju zieleni

• Organizacja zieleni w mieście

• Wytyczne planistyczne i projektowe względem terenów zieleni

• Wytyczne do planowania inwestycji

• Obszary strategiczne

• Planowa kompensacja

• Nowe technologie konstrukcyjno-budowlane

w zakresie zieleni kształtowanej

• Zasady ochrony drzew na placach budowy

• Dobór gatunkowy roślin dla terenów zielonogórskich

5. Nawiązanie do obowiązujących dokumentów miasta

STRUKTURA OPRACOWANIA


© ZRTZwZG

Planistyka na szczeblu całego

miasta w zakresie terenów zieleni

kształtowanej jest trudna z uwagi

na brak wcześniejszych

opracowań ukierunkowanych

na te zagadnienia. To praca

prawdziwie pionierska.

Opracowanie liczy na dzień

dzisiejszy 1160 stron, w tym 183

karty ewidencyjne.

EWIDENCJA TERENÓW / POTENCJAŁ


© ZRTZwZG

Centrum miasta to wyjątkowo

trudny obszar – średniowieczny

w układzie, o zwartej

zabudowie, z nielicznymi

(aczkolwiek istniejącymi)

możliwościami zazielenienia

lub korekty zieleni istniejącej.

ŚRÓDMIEŚCIE

• Plac Powstańców Wielkopolskich; plus obszar przy Gazowni;

• Zieleń towarzysząca Gimnazjum nr 6 oraz zabudowie mieszkalnej

sektora między ul. Fryderyka Chopina i Dworcową;

• Zieleńce wypełniające dawna przestrzeń potoku Łącza, w zarysie

ul. Jeleniej, Lisiej, Dąbrowskiego i Składowej;

• Plac Bohaterów;

• Dzielnica willowa miasta przełomu XIX i XX w., ze skwerem z

pominikiem katyńskim, skwerem przy kościele p.w. Zbawiciela,

placem Makusynów, al. Niepodległości i obszarami przy pozostałych

ulicach tego sektora;

• Park Tysiąclecia wraz ze skwerami przy pl. Piłsudskiego;

• Zieleńce towarzyszące Urzędowi Miasta i Marszałkowskiemu oraz

siedzibie NFZ wraz z rondem 11 Listopada;

• Park Winny;

• Park Sowińskiego;

• Zieleniec przy Rektoracie Uniwersytetu Zielonogórskiego;

• Plac Słowiański;

• Zaplecze Zespołu Szkół Ekonomicznych i CKU;

• Park Świętej Trójcy;

• Nieużytek przy ul. Wojska Polskiego między Castoramą i zabudową

przy ul. Wandy oraz Krakusa.



© ZRTZwZG

Obszar intensywnego rozrostu

miasta, głównie budownictwa

mieszkaniowego. Intensywne

zmiany, różne formy własności,

różne podejście

administratorów. I … bardzo

duży potencjał.

ZIELONA GÓRA

• Makrownętrze Gęśnika w przebiegu między ul. Batorego

i Sulechowską;

• Mini-park przy ul. Ludowej;

• Teren enklawy leśnej przy ul. Rzeźniczaka;

• Wydzielone części lasu na północ od Trasy Północnej między

ul. Stefana Batorego i zabudową Chynowa;

• Las ochronny Strefy Aktywności Gospodarczej;

• Las w granicach Trasy Północnej i poza drogę krajową S3,

z powierzchnią tzw. „Tańczących Sosen”;

• teren szpitalny w zasięgu ulic Ludwika waryńskiego, Podgórnej,

Krótkiej, Spokojnej i Wazów;

• Park Poetów; na wschód od kompleksu akademickiego Kampusu A

Uniwersytetu Zielonogórskiego;

• Las przy ul. Chmielnej; ze strefą izolacyjną Cmentarza Komunalnego

w Zielonej Górze;

• Zieleń towarzysząca obserwatorium astronomicznemu

przy ul. Lubuskiej + możliwość poszerzenia;

• Cmentarz Komunalny w Zielonej Górze;

• Skwer przy zbiegu ul. Chmielnej i Wrocławskiej, z powierzchnią

dawnego Cmentarza Żydowskiego;

• Las ochronny stadionu żużlowego przy ul. Wrocławskiej 69;



© ZRTZwZG





różne podejście


duży potencjał.

ZIELONA GÓRA

• Obszar rekreacyjno-wypoczynkowy „Kaczy Dół”

(przy ul. Majora Henryka Sucharskiego);

• Obszar rekreacyjno-wypoczynkowy „Mrowisko”

(przy ul. Krośnieńskiej, do II Armii);

• Zbiornik wodny Na Cegielni wraz z przyległym lasem;

• Park Zacisze, na północ od kompleksu akademickiego Kampusu B

Uniwersytetu Zielonogórskiego;

• Park przy ul. Xawerego Dunikowskiego;

• Bezpośrednie otoczenie Os. Leśnego;

• Dolina Łączy na dystansie od ul. Węglowej i Składowej, przez okolice

ul. Objazdowej, Foluszowej do granicy miasta w okolicy torów

kolejowych;

• Las strefy izolacyjnej Trasy Północnej;

• Las izolacyjny Os. Przy ogrodnictwie.

• Park przy ul. Braci Gierymskich (do al. Wojska Polskiego);

• Mini-park przy al. Juliusza Słowackiego i ul. Partyzantów;

• Enklawy leśne przy ul. Lechitów i Salomei;

• Ogrody willowe przy ul. Henryka Sienkiewicza;

• Las przy ul. Geodetów i Jarzębinowej;

• Las Liliowy, objęty ochroną;

• Zbiorniki wodne Ochla, Dzika Ochla, leśna strefa ochronna zbiorników

oraz strefa przebiegu potoku Pustelnik;



© ZRTZwZG





różne podejście


duży potencjał.

ZIELONA GÓRA

• Park i zbiorniki wodne przy ul. Waszczyka, ul. Jałowcowej

i do Ronda Zesłańców Sybiru;

• Las wzdłuż Czerwonego Potoku (W od ul. Botanicznej);

• Ogród Botaniczny wraz z powierzchnia potencjalnego rozwinięcia

powierzchni;

• Park Piastowski wraz z historycznym rozwinięciem w kierunku ul.

Botanicznej;

• Park Kolei Szprotawskiej

• Mini-park przy ul. Monte Cassino;



© ZRTZwZG

Ekstensywnie zabudowane

obszary, od wieków powiązane

z miastem. Możliwości nowego

otwarcia, nowe szanse

na rekreację, wypoczynek,

na zaciekawienie miastem,

na bycie Zielonogórzaninem.

DZIELNICA NOWE MIASTO

• obszary leśne otoczenia Zielonej Góry, zarządzane przez Lasy

Państwowe, w małej części komunalne;

• Las Odrzański – część obszaru Natura 2000 „Krośnieńska Dolina

Odry” (Specjalny Obszar Ochrony 5075; PLH080028); Obszar

Chronionego Krajobrazu 43747 „Krośnieńska Dolina Odry”

(PL.ZIPOP.1393.OCHK.570);

• Specjalny Obszar Ochrony 4507 „Nowosolska Dolina Odry –

Kargowskie Zakola Odry” (PLH080012), na wschód od wsi Jany;

• Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Śląskiej Ochli”

(PL.ZIPOP.1393.OCHK.550), o przebiegu zachód-wschód, obejmując

na terenie współczesnego miasta Zielona Góra przestrzeń między

drogami nr 279-283-1029F, ograniczającymi ją od północy oraz linią

powyżej wsi Jeleniów-Jarogniewice i granicą miasta, ograniczającymi

ją od południa; w tym Rezerwat „Zimna Woda”

(PL.ZIPOP.1393.RP.157) i Specjalny Obszar Ochrony „Zimna Woda”

4709 (PLH080062, PL.ZIPOP.1393.N2K.PLH080062.H);



© ZRTZwZG

Ekstensywnie zabudowane

obszary, od wieków powiązane

z miastem. Możliwości nowego

otwarcia, nowe szanse

na rekreację, wypoczynek,

na zaciekawienie miastem,

na bycie Zielonogórzaninem.

DZIELNICA NOWE MIASTO

• Park dworski w Jarogniewicach;

• Park dworski w Jeleniowie, z XVIII w.;

• Park przypałacowy w Kiełpinie z k. XVIII w.;

• Park przypałacowy w Ochli z k. XVIII/pocz. XIX w.;

• Park dworski w Ochli z poł. XVIII w.;

• Park w Nowym Kisielinie;

• Park w Starym Kisielinie;

• Park etnograficzny w Ochli;

• Park historyczny w Zatoniu z k. XVII w., przebudowany

w poł. XVIII w. (X. Dorota Talleyrand-Perigord);

• Zwierzyniec parkowy w Zatoniu, XVII-XVIII w.

SYSTEM TERENÓW ZIELENI


© ZRTZwZG

Współczesna Zielona Góra ma

układ pasmowy, składający się

z trzech pasm – południowego,

centralnego i północnego,

generalnie o przebiegu wschód-

zachód, z lekkim odchyleniem

w kierunku NW-SE.

UWAGI OGÓLNE

Współczesny układ miasta wynika z jego oparcia o dwie doliny rzeczne –

od północy Odry i od południa Śląskiej Ochli oraz długotrwałego,

rolniczego wykorzystania tych terenów. Historyczne miasto rozwijało się

początkowo w układzie koncentrycznym,

w toku rozwoju rolnictwa,

sadownictwa i winiarstwa,

przekształcając się

w układ plamowy.

W ciągu dalszego

rozwoju miasta

od drugiej połowy XIX w.,

a zwłaszcza przez

cały wiek XX

i początek wieku XXI,

doszło do powielenia

przez zabudowę

centralnego miasta modelu

pasm równoleżnikowych.

Największej presji

budowlanej należy się

spodziewać w liniach

pasm.

RELACJE PRZESTRZENNE

• wiele konfliktów przestrzennych wynika z nierównomiernego

rozwoju miasta w jego historii, w tym mieszania różnych funkcji na

przyległych do siebie obszarach;

• dawne sektory przemysłowe znajdują się współcześnie w ścisłym

centrum miasta, co powoduje rozczłonkowanie przestrzenne miasta;

• do końca XX w. dynamicznie rozwijające się osiedla mieszkaniowe

wyeliminowały grunty rolne i inne terenu otwarte z terenu dawnego

miasta;

• na przełomie XX i XXI w. zabudowa była realizowana dynamicznie

w wielu sektorach dawnego miasta, a także na terenie gminy Zielona

Góra; wiele dawnych wsi podmiejskich zamieniło się w sypialnie

miasta – Racula, Drzonków, Zawada, Ochla, Stary i Nowy Kisielin;

inne mniejszą intensywność zabudowy zawdzięczają głównie

trudnościom komunikacyjnym i bardziej niż te pierwsze

peryferyjnemu położeniu w aglomeracji;

• w odniesieniu do polan śródleśnych, wylesienie jest typową formą

rozszerzania antropogenicznej formy zagospodarowania – zarówno

rolniczego, jak miejskiego;

• nowo budowane osiedla mieszkaniowe, jak (w mniejszej części)

rozbudowujące się już istniejące, rozwijają się z zachowaniem

choćby niedużych, leśnych stref buforowych – powstaje mozaika

terenów leśnych i zabudowanych;



© ZRTZwZG

Współczesne relacje między

zabudową, użytkowaniem

terenów miejskich i obszarami

zieleni są wyjątkowo złożone.

RELACJE PRZESTRZENNE

• powstaje możliwość organizacji lokalnych parków w oparciu o

enklawy leśne; niestety, presja wobec opisywanych enklaw jest

znaczna zarówno ze strony inwestorów, jak mieszkańców;

• od początku XXI w. intensyfikacja zabudowy mieszkaniowej dotyczy

niemal całego obszaru aglomeracji zielonogórskiej;

• stosunkowo małe powierzchnie zajęte przez miasto Zielona Góra i

wsie podmiejskie wywołały skutek w postaci braku wizji systemu

terenów rekreacyjno-wypoczynkowych i terenów zieleni innej

funkcjonalności; do tej pory budują one sieć niezależnych od siebie

terenów, tworząc bezładny układ plamowy;

• największe powierzchnie parkowe miasta liczą 10 ha (Park Tysiąclecia),

6,2 ha (Park Piastowski), 1,9 ha (Park Sowińskiego); w dawnych wsiach

podzielonogórskich znajdują się historyczne parki dworskie – w Zatoniu

(52, 4 ha) i Ochli (dwa obiekty: 1,6 ha oraz 7,7 ha);

• w dawnej Zielonej Górze, tylko dwa z terenów współcześnie

parkowych zostały z taką myślą skonstruowane – Park Piastowski i

Wagmostaw (oba z początku XX w.); Park Winny to dawna

powierzchnia produkcyjna na Wzgórzu Ceglanym (Ziegelberg),

pozostałe to powierzchnie historycznych cmentarzy – Park

Tysiąclecia (Grüner-Kreuz Friedhof, Kath. Friedhof), Park Św. Trójcy

(Dreifältigkeitsfriedhof) lub pozostawione tereny podmokłe – Park

Sowińskiego;

• dużym zasobem zieleni kształtowanej w Zielonej Górze są tereny

przydrożne.



© ZRTZwZG

Współczesne relacje między

zabudową, użytkowaniem

terenów miejskich i obszarami

zieleni są wyjątkowo złożone.

ANALIZA SPOŁECZNA


© ZRTZwZG

Najczęściej identyfikowanymi

terenami zieleni są Wzgórza

Piastowskie, Park Tysiąclecia,

Wagmostaw oraz Park Poetów.

Wzgórza Piastowskie wyróżniają się

możliwościami aktywnego spędzania

czasu wolnego, Park Tysiąclecia

i Wagmostaw są miejscami rekreacji

i spacerów; Park Poetów to miejsce

aktywnego wypoczynku i spacerów

w otoczeniu atrakcyjnej przyrody,

Park Winny postrzegany jest jako

miejsce okazjonalnych spacerów.

9,8

0,3

0,3

0,5

0,5

0,5

0,8

0,9

1,1

1,1

1,1

1,3

1,4

1,7

2

2,2

2,3

3

3

3,6

3,9

4,4

5,2

10

18,1

21,1

0 5 10 15 20 25

Inne

Skansen w Ochli

Las przy oś. Czarkowo

Park Ruchu Drogowego

Las przy Pileckiego

Okolice lotniska Przylep

Skwer Makusynów

Stawik przy Waszczyka

Plac Powstańców…

Park Zacisze

Park Kolei Szprotawskiej

Park w Zatoniu

Liliowy Las

Park Braniborski

Park Sowińskiego

Park Św. Trójcy

Las Odrzański

Dolina Gęśnika

Ogród Botaniczny

Cegielnia

Dzika Ochla

Park Winny i Palmiarnia

Park Poetów

Wagmostaw

Park Tysiąclecia

Wzgórza Piastowskie

Najbardziej popularne miejsca rekreacji w Zielonej Górze

ANALIZA SPOŁECZNA


© ZRTZwZG

Częstotliwość odwiedzania miejsc

zieleni przez Zielonogórzan nie jest

bardzo duża. Sposób spędzania

czasu wolnego na terenach zieleni

w obszarze miasta uświadamia

ważne dla mieszkańców formy

aktywności, ale także pewne

ograniczenia z tym związane.

0 5 10 15 20 25 30

Bardzo często

Często

Rzadko

Bardzo rzadko

Wcale

16

23,5

26,1

29,3

5,1

Częstotliwość odwiedzania miejsc zielonych na terenie miasta

11,2

1,1

4,4

5,6

17

30,3

36,3

65,6

0 10 20 30 40 50 60 70

Robię inne rzeczy

Wędkuję

Leżę, opalam się

Piknikuję, griluję

Bawię się z dziećmi

Kontempluję przyrodę

Biegam, jeżdże na rowerze, uprwiam…

Spaceruję, czytam, rozmawiam

Formy spędzania czasu wolnego na terenach zielonych

ANALIZA SPOŁECZNA


© ZRTZwZG

Aktualnie dostępna zieleń

w mieście w ogólnym

rozumieniu nie jest oceniania

dobrze – szczególnie w zakresie

dostępnej infrastruktury

i funkcjonalności.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

2,0,8

3,75,4

2,5

18,4 17,7

24,724,0

12,3

31,8

32,9

25,9

24,0 24,7

38,0

32,5

25,9

31,8

38,7

9,8

16,0

19,8

14,9

21,8

zdecydowanie dobrze raczej dobrze ani dobrze, ani źle

raczej źle zdecydowanie źle

Ocena terenów zieleni w mieście w wybranych aspektach (%)

ANALIZA SPOŁECZNA


© ZRTZwZG

Za najlepiej przystosowane do

pełnienia funkcji rekreacyjnych

Zielonogórzanie uznają Wzgórza

Piastowskie, Park Tysiąclecia oraz

Wagmostaw.

Z tymi miejscami w największym

stopniu zielonogórzanie się obecnie

identyfikują, najczęściej je

odwiedzają i mają największe

oczekiwania co do poprawy ich

infrastruktury i dbałości o zieleń.

Miejsca do piknikowania (stoły, ławeczki,miejsca do grillowania)

Ścieżki rowerowe

Ścieżki do nordic walking

Zaprojektowanie nowych parków,

ogrodów, miejsc zieleni (nowe…

Ścieżki edukacyjne

Tworzenie trawników do odpoczywania i

grania na świeżym powietrzu

Stworzenie małej architektury (ławki,

place zabaw, itd.)

Infrastruktura dająca możliwościaktywnego spędzania czasu wolnego (np.…

Miejsca postoju dla rowerzystów

Wprowadzać zieleń sezonową poza

terenami zieleni

Dbałość o istniejące tereny zieleni

(trawniki, kwietniki, donice z kwiatami…

Nowe ścieżki spacerowe

46,5

30,9

3,1

39,1

12,9

36,7

26,6

24,2

6,3

7

20,7

10,2

Oczekiwania funkcjonalności terenów zieleni w Zielonej Górze (%)

ANALIZA SPOŁECZNA


© ZRTZwZG

Wzgórza Piastowskie i Park

Tysiąclecia to najważniejsze

miejsca dla Zielonogórzan.

Kolejne związane są z terenami

nadwodnymi, co warto

zauważyć – Dzika Ochla, Las

Odrzański, Wagmostaw.

Lasy/Park/Wzgórza Piastowskie

Park Tysiąclecia

Wagmostaw

Dolina Gęsnika

Park Kolei Szprotawskiej

Park Poetów

Las Odrzański

Cegielnia

Park Braniborski

Dzika Ochla


Ogród Botaniczny

Liliowy Las

Park Sowińskiego

Park w Zatoniu

Park Św. Trójcy

Park Ruchu Drogowego

Stawik przy Waszczyka

Lasy przy ul. Pileckiego

Las/Park Zacisze

okolice Lotniska Przylep

Skansen w Ochli

Inne

46,0%

39,3%

13,7%

6,2%

,5%

4,7%

13,7%

1,9%

5,2%

16,1%

5,2%

3,8%

2,4%

,9%

8,1%

2,4%

1,4%

,5%

,5%

,9%

2,8%

7,6%

39,3%

Najważniejsze miejsca zieleni dla rekreacji w mieście

ANALIZA SPOŁECZNA


© ZRTZwZG

Wizytówką miasta

są Wzgórza Piastowskie.

W stosunku do małych

powierzchni parkowych

problemem może być

równoległa realizacja

wypoczynku aktywnego

i biernego, kontemplacyjnego.

Miejsca zieleni godne polecenia

Lasy/Park/Wzgórza Piastowskie

Park Tysiąclecia

Wagmostaw

Dolina Gęsnika

Park Poetów

Las Odrzański

Park Braniborski

Dzika Ochla


Ogród Botaniczny

Liliowy Las

Park w Zatoniu

okolice Lotniska Przylep

Skansen w Ochli

Inne

22,4

7,9

10,9

,6

1,2

4,8

,6

3,6

11,5

6,7

1,8

1,2

1,2

2,4

23,0

WNIOSKI

• Mieszkańcy miasta myślą o terenach zieleni raczej w kategoriach

przestrzeni o charakterze szerokim, ogólnodostępnym, niż przestrzeni

w obrębie własnych terenów prywatnych czy osiedli mieszkaniowych.

Planowanie zagospodarowania zieleni miejskiej powinno uwzględniać

ten aspekt, przyjmując założenie, że rozwiązania wypracowane i

akceptowane przez mieszkańców dla przestrzeni otwartych zostaną w

optymalnym stopniu zaimplementowane na innych obszarach miasta.

Warto też myśleć o miejskiej zieleni w charakterze systemu miejsc

wzajemnie powiązanych określoną symboliką, czy rozwiązaniami

funkcjonalnymi.

• Aktualnie dostępna zieleń w mieście w ogólnym rozumieniu nie jest

oceniania dobrze – szczególnie w zakresie dostępnej infrastruktury i

funkcjonalności. Z wypowiedzi badanych można odczytać, że ich

oczekiwania koncentrują się wokół stworzenia kompleksowych

rozwiązań pozwalających na realizację wielu różnych potrzeb, różnych

kategorii mieszkańców. W opiniach Zielonogórzan tereny zieleni

miejskiej powinny, w miarę możliwości, łączyć się z terenami

zalesionymi tworząc swoiste zielone korytarze.

ANALIZA SPOŁECZNA


© ZRTZwZG

Oczekiwania dotyczące terenów

zieleni w dużej mierze związane są

ze zmianami w stylu życia

zielonogórzan. Ma to obecnie

i będzie miało w przyszłości duży

wpływ na oczekiwania związane

z kształtowaniem terenów zieleni

i ich funkcjonalnością.

WNIOSKI

• Opinie mieszkańców pozwalają wskazać pewne trendy w myśleniu o

przyszłym kształcie terenów zieleni – zbliżając ich funkcjonalność i

rozwiązania do tych spotykanych w innych, dużych miastach.

Oczekiwania w stosunku do miejskiej zieleni koncentrują się na

rozbudowanej warstwie znaczeniowej i symbolicznej o potencjale

integracyjnym. Proces rekreacji jest tutaj wielokierunkowy i odnosi się

zarówno do sfery fizycznej, jak i emocjonalnej i intelektualnej

mieszkańców. Modelowe współczesne tereny rekreacji, parki o

charakterze ogólnomiejskim to często bardzo zróżnicowane w

charakterze główne zasoby przyrodnicze miast, które spajają „zielone

szwy” w postaci tras spacerowych, promenad, deptaków. Parki

miejskie stają się miejscami kontemplacji, przyrodniczymi wyspami w

przestrzeni miasta, miejscem intelektualnej przygody, ale też miejscami

zdarzeń i imprez integrujących społeczność lokalną. Mieszkańcy

Zielonej Góry wskazują szereg rozwiązań, które mogą sprzyjać

zwiększeniu funkcjonalności tych terenów.

• Za najlepiej przystosowane do pełnienia funkcji rekreacyjnych

Zielonogórzanie uznają Wzgórza Piastowskie, Park Tysiąclecia oraz

Wagmostaw. Z tymi miejscami w największym stopniu

Zielonogórzanie się obecnie identyfikują, najczęściej je odwiedzają i

mają największe oczekiwania co do poprawy ich infrastruktury i

dbałości o zieleń.

ANALIZA SPOŁECZNA


© ZRTZwZG

Mieszkańcy postulują większe

zainwestowanie w tereny zieleni

ogólnomiejskiej, głównie parki.

WNIOSKI

• Myślenie o kształcie zieleni w mieście powinno uwzględniać zasadę

zespolenia funkcji mieszkaniowej z wypoczynkową, co poprzez lepszą

dostępność zieleni, poprawę warunków nasłonecznienia i

przewietrzania, co może w zdecydowany sposób przyczynić się do

poprawy warunków życia w mieście. Każda dzielnica mieszkaniowa

powinna mieć zapewnione tereny zieleni wyposażone w miejsca

rekreacji i zabaw dla dzieci oraz osób dorosłych.

• Z opinii zielonogórzan dotyczących funkcjonalności wskazywanych

terenów zieleni (Wzgórza Piastowskie, Park Tysiąclecia, Wagmostaw,

Park Winny, Park Poetów i inne) wynika, że oczekiwania mieszkańców

nie zawsze są zaspakajane. Braki dotyczą przede wszystkim

infrastruktury (ścieżek pieszych i rowerowych, ławek, koszy, toalet,

miejsc gastronomicznych, miejsc do piknikowania, placów zabaw,

ścieżek edukacyjnych, itp.). Na drugim miejscu wymieniana jest

dbałość o istniejące obszary zieleni i ich rozwój (nowe nasadzenia,

dbałość o zieleń – koszenie, przycinanie, tworzenie trawników na

których można odpoczywać, ciekawe nasadzenia krzewów i kwiatów).

• Oczekiwania dotyczące terenów zieleni w dużej mierze związane są ze

zmianami w stylu życia Zielonogórzan. Formy aktywne –

prozdrowotne, coraz częściej wpisywane są w zachowania codzienne a

nie tylko odświętne, incydentalne. Ma to obecnie i będzie miało w

przyszłości duży wpływ na oczekiwania związane z kształtowaniem

terenów zieleni i ich funkcjonalnością.

ANALIZA SPOŁECZNA


© ZRTZwZG

Fundamentem myślenia

mieszkańców o terenach

osiedlowych jest ich

wielofunkcyjność i estetyka.

Nabiera większego znaczenia

aktywny wypoczynek.

ANALIZA SWOT


© ZRTZwZG

Wiele elementów poprawy jest

w naszych rękach, w rozumieniu

całej społeczności miasta.

CZYNNIKI WEWNĘTRZNE

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

• duża łączna powierzchnia terenów

biologicznie aktywnych

• bardzo wysokie zalesienie terenu

miasta i obszarów przyległych

• duża powierzchnia terenów leśnych

w przeliczeniu na jednego

mieszkańca

• obecność ciekawych obiektów

przyrodniczych – obszary Natura

2000, rezerwat, obszary chronionego

krajobrazu, zespoły przyrodniczo-

krajobrazowe

• obecność ciekawych parków

historycznych – obiekty w Zatoniu,

Ochli

• obecność historycznych cmentarzy –

liczne obiekty

• obecność w mieście starych drzew

i krzewów, a także egzemplarzy

roślin ciekawych gatunków

• systematyczny przyrost liczby

i długości ścieżek rowerowych

prowadzących do ciekawych

punktów miasta

• niska jakość terenów zieleni

• brak planowych działań w zakresie

kształtowania TZ

• zieleń traktowana jest marginalnie –

zwłaszcza przy nowych inwestycjach

• małe zróżnicowanie rozległych

terenów leśnych – bory sosnowe

• słaby program rekreacyjny terenów

zieleni urządzonej

• brak wskaźników planistycznych

• słabe wykreowanie marki zieleni

• brak kompleksowej pielęgnacji

zieleni, zwłaszcza drzew

• brak ochrony drzew na placach

budowy

• parkingi wyłącznie z betonowymi,

nieprzepuszczalnymi

nawierzchniami

• duży stopień zanieczyszczenia

terenów odpadami, zwłaszcza stref

wejściowych do lasów i terenów

przydrożnych

• źle organizowane konsultacje

społeczne

• brak oznaczeń dróg leśnych

ANALIZA SWOT


© ZRTZwZG

Tereny zieleni miejskiej mogą się

zmienić na korzyść, mogą też

być kontynuowane

nieprawidłowe rozwiązania.

CZYNNIKI ZEWNĘTRZNE

SZANSE ZAGROŻENIA

• zieleń traktowana jako marka

• możliwość budowy wypoczynku

i edukacji regionalnej w oparciu

o lokalne obiekty historyczne

• możliwość aranżacji terenów

rekreacyjno-wypoczynkowych na

obszarach wadliwych dla zabudowy

• wyznaczenie obszarów do nasadzeń

kompensacyjnych – stworzenie

planów

• częściowa przebudowa lasów

produkcyjnych na ochronne,

• wykorzystanie istniejącej

dokumentacji projektowej

• systematyczna poprawa stosunku

mieszkańców miasta do własności

publicznej

• możliwość wykreowania elementów

turystyki historycznej

• zmiana podejścia osób decyzyjnych

do zieleni miejskiej

• wykorzystanie potencjału osób

społecznie wykluczonych

• więcej uzgodnionych z UM

społecznych akcji (np.: seminaria

parkowe)

• brak zainteresowania osób

decyzyjnych w mieście zmianą

dotychczasowej praktyki urządzania

i pielęgnacji terenów zieleni

kształtowanej

• brak postrzegania TZ jako obszarów

strategicznych dla rozwoju ZG

• niewłaściwie ukierunkowana

aktywność mieszkańców

• brak zainteresowania mieszkańców

terenami zieleni kształtowanej;

konieczność ponoszenia kosztów

• myślenie o terenach publicznych

jako niczyich

• brak łącznego traktowania zieleni

z zabudową

• brak źródeł finansowania dla

realizacji inwestycji w tereny zieleni

kształtowanej

• brak środków na właściwe

utrzymanie terenów zieleni – efekt

odstręczający od działania na rzecz

zieleni

• niewłaściwy dobór osób

zaangażowanych w projekty – brak

interdyscyplinarnych zespołów

WIZJA ROZWOJU

1. Podejście do przestrzeni miejskiej jako całości planistycznej

Uzgodnienie kompetencji z zarządcami terenów miejskich

2. Zmiana podejścia do zieleni na terenach kluczowych dla miasta –

historyczne centrum, okolice urzędów centralnych, główne ulice

miasta, okolice najważniejszych firm i centrów handlowych

Reprezentacyjne, bogate założenia oparte o rośliny kwitnące

3. Zmiana podejścia do terenów parków współczesnych

Przebudowa terenów, z wykorzystaniem tematów przewodnich,

postawienie na atrakcyjność miejsca, oparcie założenia o elementy

wodne oraz zróżnicowanie form zieleni i wielość gatunków roślin

4. Ochrona i rewaloryzacja parków i ogrodów historycznych

Wykorzystanie informacji historycznej o dawnym wyglądzie terenów,

kompleksowa rewaloryzacja, marketing

5. Rozwój warunków rekreacji i wypoczynku, w tym miejsc aktywnego

wypoczynku – tereny leśne, tereny osiedlowe

Rozbudowa i oznaczenie ścieżek rowerowych, budowa instalacji

gimnastycznych w oparciu o tereny leśne i parkowe

6. Przystosowanie części lasów do pełnienia funkcji parków leśnych

Wykonanie ścieżek, uporządkowanie terenów, wyposażenie w ławki

i kosze na odpady, w niektórych przypadkach tylko kwestia

oznaczenia dróg i ścieżek

ZMIANY W SYSTEMIE ZIELENI MIEJSKIEJ


© ZRTZwZG

Zmiany w zieleni miejskiej

Zielonej Góry muszą dotyczyć

wszystkich sfer i etapów:

• zarządzania

• planowania

• projektowania

• wykonawstwa

• pielęgnacji

• kontroli

ORGANIZACJA ZIELENI W MIEŚCIE

ZMIANY ORGANIZACYJNE

• Biuro ogrodnika miejskiego / architekta krajobrazu

w UM w Zielonej Górze

• Uzgodnienia kompetencji między zarządcami terenów

• Centralna planistyka w skali całego miasta

ZMIANY FINANSOWE

• Wykorzystanie programów zewnętrznych na nowe realizacje

oraz rewitalizację już istniejących

• Wykorzystanie środków na integrację społeczną

• Wspomaganie inicjatyw społecznych, ukierunkowanych

na rewitalizację terenów zieleni osiedlowej

ZMIANY MERYTORYCZNE

• Udział architektów krajobrazu w procesie projektowania budowlanego

i urbanistycznego

• Realizacja parkowych założeń tematycznych

• Szerokie wykorzystanie akcentów historycznych na terenach zieleni

• Zdecydowana poprawa w infrastrukturze terenów zieleni

• Wyznaczenie stref zieleni pod względem zainwestowania

w nie środków

• Systematyczna pielęgnacja terenów zieleni, zgodnie z wyznacznikami

dla zieleni różnych form i typów założenia



© ZRTZwZG

Nie na darmo o zakładaniu

i użytkowaniu terenów zieleni

mówi się „sztuka ogrodowa”.

To trudne działanie,

wymagające specjalistycznej

wiedzy oraz systematyczności.



© ZRTZwZG

Nie musimy otwierać nowych

drzwi; należy za to adaptować

dobre rozwiązania na grunt

zielonogórski.

PROPONOWANE DZIAŁANIA

• Wytyczne planistyczne i projektowe względem TZ

Zapisy w dokumentach planistycznych, szczegółowe wskaźniki

Decyzje administracyjne w kształtowaniu zieleni

Poprawa warunków wzrostu i rozwoju drzew oraz krzewów

Ochrona roślin zimą

Wytyczne dla pielęgnacji

Parkingi w mieście

Nawierzchnie przepuszczalne w mieście

Potrzeby rekreacyjne mieszkańców

• Wytyczne do planowania inwestycji

Inwentaryzacje zieleni

Specyfikacje dla materiału roślinnego oraz jakości, sposobu

wykonania robót i ich kontroli

• Planowa kompensacja

• Nowe technologie konstrukcyjno-budowlane w zakresie zieleni

kształtowanej

Mieszanki kamienno-glebowe

Komórki glebowe

Kanały korzeniowe

Bariery mechaniczne

• Zasady ochrony drzew na placach budowy

• Dobór gatunkowy roślin dla terenów zielonogórskich



© ZRTZwZG

OBSZARY STRATEGICZNE

Park Tysiąclecia Całkowita przebudowa obszaru, uwaga na historię

Park Poetów, Zacisze,

Braniborski

Przebudowa obszarów, parki tematyczne

Park Św. Trójcy Przebudowa obszaru, park przyosiedlowy

Wagmostaw Re-aranżacja obszaru, wzbogacenie flory

Makrownętrze Gęśnika Całkowita przebudowa obszaru, park tematyczny

Dolina Łączy Całkowita przebudowa obszaru, park tematyczny

Zatonie Rewitalizacja parku historycznego

Ochla Rewitalizacja parku historycznego

Kiełpin Rewitalizacja parku historycznego

Jarogniewice Rewitalizacja parku historycznego

Park Słowiański Przebudowa obszaru, park reprezentacyjny

Park Bohaterów Przebudowa obszaru, park reprezentacyjny

Dzielnica willowa ZG Ochrona obszaru

Park Piastowski, rozszerz.

do ul. Botanicznej

Przebudowa obszaru, parki tematyczny

„Tańczące Sosny” Oznaczenie dróg dojścia, marketing obszaru

Ochla i Dzika Ochla Całkowita przebudowa obszaru, park tematyczny

Tereny przydrożne Przebudowa, zgodna z wytycznymi szczegółowymi

Przed Zieloną Górą stoi bardzo

dużo nowych wyzwań w zakresie

kształtowania zieleni miejskiej.

To w zasadzie nowe otwarcie

dla naszego miasta.

WNIOSKI OGÓLNE

• Zieleń miejska może i powinna być wizytówką Zielonej Góry

• Zieleń zielonogórska wymaga szybkich działań naprawczych

• Sytuacja kształtowania zieleni w mieście jest wysoce skomplikowana

z racji jego dużej powierzchni i zróżnicowania wewnętrznego

TRWAŁOŚĆ/OCHRONA

• Zielona Góra jest miastem starym, o historii wartej uwypuklenia

• Szereg terenów zieleni ma znaczenie historyczne, które powinno być

względem nich priorytetowym wyznacznikiem, bez względu na obecną

formę użytkowania

• Dużym potencjałem historycznym Zielonej Góry są cmentarze, które

powinny być zagospodarowane wraz ze swoim otoczeniem w sposób

uwypuklający dzieje i godność tych miejsc

ZMIANY

• Zielona Góra jest przeinwestowana w zakresie powierzchni

trawiastych, bardzo kosztownych w utrzymaniu

• Program funkcjonalno-przestrzenny większości założeń zieleni

jest współcześnie bardzo ubogi, wymagający zmiany

• Brak jest indywidualizmu w kształtowaniu zieleni, co można zrobić

opierając się na tematach przewodnich tych założeń

• Brak jest dobrych wzorców w zakresie zieleni o bardzo wysokich

walorach, co skłania mieszkańców miasta do bierności

• Należy wykorzystać nowy zasób terenów Nowego Miasta dla poprawy

wizerunku całej Zielonej Góry

WNIOSKI


© ZRTZwZG

Zieleń miejska w Zielonej Górze

ma ogromny potencjał, dotąd

niewykorzystany. Rozwój zieleni

wymaga dokonania szeregu

zmian w planistyce, organizacji,

zarządzaniu, praktyce

projektowej, wykonawczej,

a także pielęgnacji.

TERENÓW ZIELENI W MIEŚCIE ZIELONA GÓRAw3zorg/pub/Strategia - prezentacja 12.11.2015.pdf ·...

Documents

Transcript of TERENÓW ZIELENI W MIEŚCIE ZIELONA GÓRAw3zorg/pub/Strategia - prezentacja 12.11.2015.pdf ·...