Temat A3 Wybrane przepisy prawa dotyczące technologii ... · PDF filePoradnik metodyczny....
4
Poradnik metodyczny. Informatyka dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy Moduł A Wokół informacji i Internetu Temat A3 Wybrane przepisy prawa dotyczące technologii informacyjno-komunikacyjnych 1 Scenariusze lekcji Temat A3 Wybrane przepisy prawa dotyczące technologii informacyjno-komunikacyjnych Cele edukacyjne • Przestrzeganie podstawowych przepisów prawa autorskiego, dotyczących technologii informacyjno-komunikacyjnych. • Poznanie przepisów dotyczących korzystania z programów komputerowych. • Zrozumienie konieczności posiadania licencji na program komputerowy. • Poznanie przykładów przestępstw komputerowych oraz przewidzianej za nie odpowiedzialności karnej. Proponowany czas realizacji – 1 godz. Po gimnazjum Uczeń: − wie, czego dotyczy prawo autorskie, − zna pojęcie licencji i wie, że należy posiadać licencję na używany program komputerowy, − podaje przykładowe rodzaje darmowych licencji, − wie, na czym polega piractwo komputerowe i zdaje sobie sprawę, że za nielegalne korzystanie z programu komputerowego w celu osiągnięcia korzyści majątkowych grożą sankcje prawne. Niektórzy uczniowie omawiają poszczególne rodzaje licencji oraz przestępstwa komputerowe. Wskazówki metodyczne • Celem tematu A3 jest wyjaśnienie podstawowych zagadnień związanych z przepisami prawa autorskiego, dotyczącymi technologii informacyjno-komunikacyjnych. Treści te są bardzo ważne, dlatego należy do nich wracać i przypominać uczniom wielokrotnie – przy każdej okazji, gdy zaistnieje wybrany problem prawny. W innych częściach podręcznika również przypominamy o istotnych przepisach, np. na str. 37 (o korzystaniu z cudzych materiałów) i str. 213 (o koniecz- ności posiadania licencji na programy). • Omawiane w podręczniku zagadnienia prawne są podparte odpowiednimi fragmentami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Uczniowie mogą zapoznać się z brzmieniem danego przepisu, a następnie ze szczegółowym wyjaśnieniem, opartym na kon- kretnych przykładach. • Przykłady opisane w podręczniku są tak dobrane, aby dotyczyły sytuacji, z którymi ucznio- wie spotykają się najczęściej. Uczniowie bowiem wielokrotnie nie są świadomi łamania prawa, zwłaszcza w Internecie, co oczywiście nie zwalnia ich od odpowiedzialności.
Transcript of Temat A3 Wybrane przepisy prawa dotyczące technologii ... · PDF filePoradnik metodyczny....
Poradnik metodyczny. Informatyka dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy Moduł A Wokół informacji i InternetuTemat A3 Wybrane przepisy prawa dotyczące technologii informacyjno-komunikacyjnych
1 Scenariusze lekcji
Temat A3 Wybrane przepisy prawa dotyczące technologii informacyjno-komunikacyjnych
Cele edukacyjne • Przestrzeganie podstawowych przepisów prawa autorskiego, dotyczących technologii
informacyjno-komunikacyjnych.• Poznanieprzepisówdotyczącychkorzystaniazprogramówkomputerowych.• Zrozumieniekoniecznościposiadanialicencjinaprogramkomputerowy.• Poznanieprzykładówprzestępstwkomputerowychorazprzewidzianejzanieodpowiedzialności
karnej.
Proponowany czas realizacji – 1 godz.
Po gimnazjumUczeń:− wie,czegodotyczyprawoautorskie,− znapojęcielicencjiiwie,żenależyposiadaćlicencjęnaużywanyprogramkomputerowy,− podajeprzykładowerodzajedarmowychlicencji,− wie,naczympolegapiractwokomputeroweizdajesobiesprawę,żezanielegalnekorzystanie
zprogramukomputerowegowceluosiągnięciakorzyścimajątkowychgrożąsankcjeprawne.Niektórzy uczniowie omawiająposzczególnerodzajelicencjiorazprzestępstwakomputerowe.
Wskazówki metodyczne • Celem tematuA3 jestwyjaśnienie podstawowych zagadnień związanych z przepisami prawa
autorskiego,dotyczącymitechnologiiinformacyjno-komunikacyjnych.Treścitesąbardzoważne,dlategonależydonichwracaćiprzypominaćuczniomwielokrotnie–przykażdejokazji,gdyzaistniejewybranyproblemprawny.Winnychczęściachpodręcznikarównieżprzypominamyoistotnychprzepisach,np.nastr.37(okorzystaniuzcudzychmateriałów)istr.213(okoniecz-nościposiadanialicencjinaprogramy).
• Omawianewpodręcznikuzagadnieniaprawnesąpodparteodpowiednimifragmentamiustawyzdnia4lutego1994r.oprawieautorskimiprawachpokrewnych.Uczniowiemogązapoznaćsięzbrzmieniemdanegoprzepisu,anastępniezeszczegółowymwyjaśnieniem,opartymnakon-kretnychprzykładach.
• Przykłady opisanewpodręczniku są tak dobrane, aby dotyczyły sytuacji, z którymi ucznio-wiespotykająsięnajczęściej.Uczniowiebowiemwielokrotnieniesąświadomiłamaniaprawa,zwłaszczawInternecie,cooczywiścieniezwalniaichododpowiedzialności.
Poradnik metodyczny. Informatyka dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy Moduł A Wokół informacji i InternetuTemat A3 Wybrane przepisy prawa dotyczące technologii informacyjno-komunikacyjnych
2 Scenariusze lekcji
• Tematrozpoczynamyodpodaniaodpowiedzinapytania,cojestprzedmiotemprawaautorskiegoiconiepodlegaprawuautorskiemu.Uwagazwróconajestnaprogramykomputerowe,którerów-nieżchroniprawoautorskie.Uczniowiedowiadująsięm.in.,żeprawuautorskiemuniepodlegajątekstyprzepisówprawnychiprosteinformacjeprasowe.
• Należybardzodokładnieomówićzasadykorzystaniazcudzychmateriałów,zwłaszczaumiesz-czonychwInternecie.Uczniomczęstowydajesię,żemożnabezograniczeńkorzystaćzmate-riałów umieszczonych w Internecie i umieszczać w nim każdą publikację (również cudzą).Wyjaśniamy, podając przykłady, na czym polega „dozwolony użytek chronionych utworów”ikiedymożnaskorzystaćzutworubezpytaniaozgodę.Uczniowierównieżdowiadująsię,cogrozizarozpowszechnianiecudzegoutworu.
• Szczególnąuwagęnależyzwrócićnatzw.prawocytatu(str.29)izaznaczyć,żenigdyniewyga-sająprawaosobistedoutworu,dlategozawszenależypodawaćimięinazwiskoautora,nawetjeśliodśmierciautoraupłynęłoponadsiedemdziesiątlat.
• UczniowiebardzoczęstopobierajązInternetumuzykę(np.poprzezprogramytypuP2P)igra-fikęlubudostępniająwInternecieplikigraficzneimuzyczne,dlategoszczególnąuwagęzwra-camynaprzepisyprawadotyczącetychdziałań.Uczniowiepowinniwiedzieć,żewInternecie,np.wdomeniepublicznej,sądostępnemateriałyzktórychmożnakorzystaćbezograniczeń.
• Jedenzpunktówtematupoświęcamyochroniewizerunku,dlategożeuczniowie,umieszczajączdjęciawInternecie,zwłaszczanaportalachspołecznościowych,niezastanawiająsięzazwyczajnadprzepisamiprawnymi,któredotycząpublikacjizdjęć.Należyzwrócićuczniomuwagę,żeinaczejprzepisytraktująumieszczaniezdjęć,gdyosobastanowiszczegółcałości,ainaczej,gdyjesttoindywidulanezdjęciedanejosoby.
• Uczniowieszkołyponadgimnazjalnejpowinniwiedzieć,czymjest licencjanaprogramiznaćpodstawowerodzajelicencji.Wpunkcie4.tematusystematyzujemyirozszerzamyinformacjenatematlicencjiiszczegółowoomawiamyrodzajedarmowychlicencji.
• Uczniowieszkołyponadgimnazjalnejpowinnibyćświadomiistnieniaprzestępczościkompute-rowej.Należyjednakotymczęstoprzypominać,podającprzykłady.
• Proponuję lekcję przeprowadzić w formie pracy w grupach. Należy wcześniej przydzielićposzczególnymuczniomkonkretnezagadnienia.Zewzględujednaknawagęomawianychtre-ści, nauczyciel powinien dokładnie śledzić wystąpienia uczniów i uzupełniać lub poprawiaćichwypowiedzi,jeślisąnieścisłelubniepoprawne.Możerównieżpodaćdodatkoweprzykłady,np.łamaniaprawawprzypadkukorzystaniazcudzychmateriałów.
Dodatkowe pomoce dydaktyczne Tekstustawyzdnia4lutego1994r.oprawieautorskimiprawachpokrewnych(http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19940240083).Przykładylicencjinakorzystaniezprogramówkomputerowych.
Błędy i problemy uczniów • Niewszyscyrozumieją,żekorzystaniezcudzychmateriałówpodlegaprawuinależystosować
siędoodpowiednichprzepisów.• Uczniowiemająproblemzczytaniemiinterpretacjąprzepisówprawnychiniepotrafiątrafnie
ocenić,kiedypostępująniezgodniezprawem.• Nie każdy zna zasadę, że nieznajomość prawa nie zwalnia od odpowiedzialności za jego
przestrzeganie.• Niektórzysąnieświadomi,żeprzestępstwakomputerowepodlegająodpowiedzialnościkarnej.
Poradnik metodyczny. Informatyka dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy Moduł A Wokół informacji i InternetuTemat A3 Wybrane przepisy prawa dotyczące technologii informacyjno-komunikacyjnych
3 Scenariusze lekcji
Przykładowy scenariusz
Lekcja 3. (temat A3) Wybrane przepisy prawa dotyczące TIK
Wiedza i umiejętności Treści, pytania, ćwiczenia i zadania
z podręcznika, materiały z CD
Podstawa programowapodstawowe Rozszerzające
Uczeń: Uczeń: Uczeń:
zna i omawia wybrane przepisy prawa autor-skiego i przykładowe rodzaje licencji;
omawia wybrane przy-kłady przestępstw komputerowych;
podaje przykłady łamania wybranych przepisów prawa
potrafi samodzielnie inter-pretować ważniejsze prze-pisy prawa autorskiego dotyczące korzystania z różnych źródeł informa-cji i ochrony programów komputerowych;
wyszukuje dodatkowe informacje na temat prze-stępstw komputerowych
temat A3 z podręcznika (str. 27-35);
ćwiczenia 1-5 (str.30- 3)
7.2. omawia normy prawne odno-szące się do stosowania technologii informacyjno- -komunikacyjnych, dotyczące m.in. rozpowszechniania programów komputerowych, przestępczości komputerowej, poufności, bezpie-czeństwa i ochrony danych oraz informacji w komputerze i w sie-ciach komputerowych;
zadanie domowepytania 1-13 (str. 35);
zadania 1-4 (str. 35)
dla zainteresowanych zadania 5. i 6. (str. 35)
Forma zajęć: dyskusja; praca z podręcznikiem; ćwiczenia; praca w grupach (każda grupa opracowuje inne zagadnienie)
Przebieg lekcji:1. Nauczycielpodajetematicellekcji.KorzystajączpytańWarto powtórzyć(str.27),uczniowie
przypominająmateriałpotrzebnydolepszegozrozumienialekcji.2. Nauczycielzapowiadaprowadzącychitematyprezentacji.Nauczycielpilnujeteżczasuwystą-
pień,abywszyscyzdążyliprzedstawićswojezagadnienia.3. Uczeń z grupy 1. krótkoprezentujeprzedmiotprawaautorskiegoorazwymienia,coniepodlega
prawuautorskiemu,podającprzykłady(str.27i28).Nauczyciel(ewentualnie)uzupełniainfor-macje,np.wyjaśniając,cooznacza,żeutwórjestchronionyodchwiliustalenia.
4. Uczeń z grupy 2. przedstawiaprzepisyodozwolonymużytku(str.28i29)iwyjaśnia,cogrozizarozpowszechnianiecudzegoutworu.Rozpatrujeokreślonesytuacjeprawne.Określasposóbpostępowaniawkażdejznich.
5. Drugi uczeń wyjaśnia, kiedy można skorzystać z cudzego utworu bez pytania o zgodę(str.29i30).Pokazuje naprzykładzie,w jaki sposóbodnaleźćgrafikęwdomeniepublicznejikorzystać,zgodniezprzepisami,zserwisówP2P.Wybranyuczeńzgrupy2.pokazujerozwią-zaniećwiczenia2.(str.30).
6. Nauczycieluzupełniainformacjedotyczącekorzystaniazcudzychmateriałów,zeszczególnymuwzględnieniemprawa cytatu, częstowykorzystywanymw szkolnychwypracowaniach, orazkorzystaniazprogramówtypuP2P.Podajeprzykłady.
7. Pozostaliuczniowiedyskutująosytuacjach,wktórychkorzystajązmateriałówpochodzącychzróżnychźródełiwykonująćwiczenia1.(str.30)i3.(str.31).
8. Uczeń z grupy 3. omawiaprzepisydotycząceochronywizerunku (str. 31).Podajeprzykładypublikowaniazdjęćzgodniezprzepisamiiprzykładyłamaniaprawawtejkwestii.
Poradnik metodyczny. Informatyka dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres podstawowy Moduł A Wokół informacji i InternetuTemat A3 Wybrane przepisy prawa dotyczące technologii informacyjno-komunikacyjnych
4
Lekcja 3. Wybrane przepisy prawa dotyczące TIK
9. Uczniowiewykonująćwiczenie4.(str.31).10. Nauczycielomawiaprzepisydotycząceodpowiedzialnościkarnejwynikającejznieprzestrzega-
niaprawaautorskiego.Podajeprzykładykarprzewidzianychzałamaniewybranychprzepisów.11. Uczeń z grupy 4. omawia, czym jest licencja naprogram, na czympolega zawarcie umowy
licencyjnejorazomawiarodzajelicencjinaprogramykomputerowe(str.32).Omawiaprzykła-dowelicencje.Drugiuczeńuzupełniainformacjekolegilubkoleżanki,omawiającprzykładyzestrony33,ipokazujerozwiązaniećwiczenia5.(str.35).
12.Uczeń z grupy 5. przedstawiazagadnieniadotycząceprzestępczościkomputerowej(str.33)wrazzprzykładamiprzestępstwkomputerowych.Drugiuczeńuzupełniainformacjekolegilubkole-żanki,omawiającprzykładyzestrony34.
Uwagi:• Proponujętakprzydzielićzagadnieniauczniom,abykażdywziąłudziałwprezentacji tematu.
Grupy,zależnieodomawianegozagadnienia,mogąbyćjedno-,dwu-lubtrzyosobowe.Podczasprezentacjizagadnieńkażdyuczeńzgrupypowinienzabraćgłos.
• Nazakończeniekażdejprezentacjinauczycielpowinienskorygowaćewentualnebłędyorazuzu-pełnić,podsumowaćiuporządkowaćprzedstawioneinformacje.Wraziepotrzebypowinienteżzadaćdodatkowepytaniainnymuczniomzklasy,abysprawdzić,czyrozumieją,oczymmówiliichkoledzy.
OcenaNależyocenićwystąpieniauczniów iudziałwdyskusji.Po tychzajęciachkażdyuczeńpowinienotrzymaćocenę.
Zadanie domowePrzeczytanietreścitematuA3(str.27-34),przygotowanieustnejodpowiedzinapytania1-13(str.35)orazrozwiązaniezadań1-4(str.35).Uczniom zainteresowanym możnapolecićwykonaniezadań5.i6.(str.35).
