Telewizja w Europie - Open Society Foundations · przechodzących proces demokratyzacji i...

Telewizja w Europie:

Raporty powtrne 2008

POLSKA

Published by

OPEN SOCIETY INSTITUTE

Oktber 6. u. 12.H-1051 Budapest

Hungary

400 West 59th StreetNew York, NY 10019

USA

OSI/EU Monitoring and Advocacy Program, 2008All rights reserved.

TM and Copyright 2008 Open Society Institute

EU MONITORING AND ADVOCACY PROGRAM

Oktber 6. u. 12.H-1051 Budapest

Hungary

Websites

Design & Layout by Q.E.D. Publishing

http://www.eumap.orghttp://www.mediapolicy.org

P O D Z I K O W A N I A

E U M O N I T O R I N G A N D A D V O C A C Y P R O G R A M (E U M A P ) M E D I A P R O G R A M 3

Podzikowania Ten raport dotyczcy Polski zosta opracowany w ramach serii raportw monitorujcych zatytuowanych Telewizja w Europie raporty powtrne 2008. Raporty te przedstawiaj sytuacj w dziewiciu krajach z dwudziestu, ktre obejmowaa pierwotna seria z 2005 roku Telewizje w Europie: regulacje, polityka i niezaleno. Raport z 2008 roku obejmuje kraje: Albani, Bugari, Czechy, Wochy, Litw, Macedoni, Polsk, Rumuni i Sowacj.

Obie serie raportw zostay przygotowane przez EU Monitoring and Advocacy Program (Program Monitoringu i Formowania Opinii Unii Europejskiej, EUMAP), bdcy czci Open Society Institute (Instytutu Wolnego Spoeczestwa, OSI) oraz przez Network Program (Program Mediw) dziaajcy w ramach Open Society Foundation (Fundacji Otwartego Spoeczestwa), we wsppracy z lokalnymi ekspertami.

EUMAP i NMP wyraa uznanie nastpujcym osobom za ich wiodc rol w przygotowaniu i sprawdzeniu raportw krajowych. Ostateczn odpowiedzialno za tre raportw ponosz jednak wymienione wyej programy.

Telewizja w Europie raporty powtrne 2008, Polska

Redaktorzy

Marius Dragomir (Media Program) kierownik projektu i redaktor naczelny

Mark Thompson (Media Program) redaktor

Reporter w Polsce

Andrzej Krajewski niezaleny konsultant

OSI Team

Gordana Jankovi (Media Program) dyrektor programowy

Biljana Tatomir (Media Program) zastpca dyrektora

Miriam Anati (EUMAP) promocja i kontakty

Andrea Gurubi Watterson (EUMAP) koordynator programu

Csilla Tth (EUMAP) asystentka programu

Joost van Beek (EUMAP) menader strony internetowej

Sergey Shabanov (EUMAP) projektant strony internetowej

W S T P

E U M O N I T O R I N G A N D A D V O C A C Y P R O G R A M (E U M A P ) M E D I A P R O G R A M 5

Wstp Telewizja w Europie raporty powtrne 2008 jest projektem monitorujcym EUMAP (EU Monitoring and Advocacy Program Program Monitoringu i Formowania Opinii Unii Europejskiej) Instytutu Otwartego Spoeczestwa (OSI) oraz Media Program dziaajcego w ramach Fundacji Otwartego Spoeczestwa. Projekt stanowi przeduenie i rozwinicie raportw przygotowanych w ramach pierwotnego projektu: Telewizje w Europie: regulacje, polityka i niezaleno, ogoszonego w padzierniku 2005 roku, ktry obejmowa 20 krajw.

Raporty z roku 2005 prowadziy do wniosku, e kluczowa rola telewizji we wspomaganiu demokracji w Europie jest zagroona. Dowodziy, e w walce konkurencyjnej, jak nadawcy publiczni tocz ze stacjami komercyjnymi, s oni zmuszani do powicania w niej jakoci programu i e wiele z nich uzalenia si od rzdw lub partii politycznych. Co wicej, telewizje komercyjne cz si w coraz wiksze grupy, czsto majce oczywiste powizania polityczne. Te wydarzenia zagraaj pluralizmowi nadawcw i ich zrnicowaniu, co na szczeglne ryzyko naraa nowe demokracje Europy rodkowej i Wschodniej.

Pierwotny projekt Telewizji w Europie oraz jego promocja zakoczyy si czerwcu 2006 roku. Od tego czasu Network Media Program zorganizowa i sfinansowa wiele projektw powtrnych, ktre zostay przeprowadzone przez organizacje partnerskie w wybranych krajach. Ich celem byo rozwinicie i promocja wnioskw i stwierdze zawartych w pierwszych raportach.

W wielu krajach uwzgldnionych w pierwszym raporcie z 2005 roku, w wielu dziedzinach, ktrymi si on zajmowa, zaszy wane wydarzenia. Raport powtrny, opublikowany w marcu 2008 roku w Londynie, ledzi je w omiu krajach: Albanii, Bugarii, Czechach, Woszech, na Litwie, w Macedonii, Polsce, Rumunii i na Sowacji. Te kraje zostay wybrane ze wzgldu na stae powane zmiany w ich krajobrazie medialnym.

Telewizja w Europie raporty powtrne 2008 przedstawia najwaniejsze zmiany w prawodawstwie medialnym, polityce i na rynku, ktre miay miejsce w ostatnich trzech latach. Ocenia take postp lub jego brak, jaki zrobiy analizowane kraje w deniu do niezalenoci i pluralizmu swoich nadawcw.

Obecny raport, podobnie jak pierwotny z 2005 roku, skierowany jest do politykw, przedstawicieli spoeczestwa obywatelskiego, rodowisk naukowych po to, by tam, gdzie to moliwe, wywoa on potrzebne zmiany.

Raport ten zosta przygotowany przez lokalnych ekspertw z dziewiciu krajw, wspieranych przez partnerskie organizacje pozarzdowe. Wszystkie raporty narodowe oparte s na tej samej metodologii, co zapewnia analiz porwnawcz. OSI i OSF bior jednak odpowiedzialno za ich tre.

T E L E V I S I O N A C R O S S E U R O P E 2 0 0 8

O P E N S O C I E T Y I N S T I T U T E 2 0 0 8 6

O EUMAP

EUMAP, Program Monitoringu i Formowania Opinii Unii Europejskiej, nalecy do Instytutu Wolnego Spoeczestwa (OSI), ledzi przestrzeganie praw czowieka i rzdw prawa w krajach Unii Europejskiej, kandydatw do niej oraz potencjalnych kandydatw do UE.

EUMAP wsppracuje z lokalnymi ekspertami i organizacjami pozarzdowymi w przygotowaniu swoich raportw, kolportowanych szeroko w Europie i na wiecie. Celem raportw jest zachcenie do szerszego udziau w formowaniu wsplnych wartoci demokratycznych Unii Europejskiej oraz staego monitorowania stanu przestrzegania praw czowieka w krajach Unii.

Poza raportami na temat telewizji w Europie, uwaga EUMAP zwrcona jest obecnie na kwestie dostpu do edukacji dla Romw oraz sytuacji muzumanw w wybranych krajach europejskich.

Poprzednie raporty EUMAP obejmoway seri Telewizja w Europie z roku 2005, raporty na temat ochrony praw mniejszoci, praw ludzi z niedorozwojem umysowym, niezalenoci wymiaru sprawiedliwoci, korupcji oraz jej zapobieganiu, a take rwnych praw kobiet i mczyzn.

Wszystkie raporty EUMAP oraz wicej informacji o programie s dostpne na stronie www.eumap.org.

O Media Program

Program Mediw nastawiony jest na wspieranie niezalenego, profesjonalnego, jakociowego dziennikarstwa oraz mediw, przede wszystkim w krajach przechodzcych proces demokratyzacji i budujcych dobrze funkcjonujce rynki medialne.

Program Mediw wspiera inicjatywy majce na celu dostosowanie prawa zwizanego z mediami do midzynarodowych standardw demokratycznych, podnoszenie kwalifikacji zawodowych dziennikarzy i zarzdw mediw, umacnianie organizacji profesjonalnych w mediach oraz ustanawianie w nich mechanizmw samoregulacyjnych. Program Mediw wspiera te media, ktre opowiadaj si za wartociami otwartego spoeczestwa oraz wysiki podejmowane dla monitorowania i przeciwdziaania naruszeniom wolnoci mediw. Promuje take takie zmiany w polityce wobec mediw, ktre zapewniaj pluralizm ich wasnoci i rnorodno opinii wyraanych w mediach.

Chocia tradycyjnie Program Mediw skupia uwag na Europie Wschodniej, rodkowej i Poudniowo-Wschodniej, krajach Wsplnoty Niepodlegych Pastw oraz Mongolii, to jednak w cigu ostatnich lat poszerzy zakres swojej dziaalnoci na kraje Zachodniej i Poudniowej Afryki, Poudniowo-Wschodniej Azji oraz Ameryki aciskiej.

http://www.eumap.org

Telewizja w Europie:

Raporty powtrne 2008

Polska Autor: Andrzej Krajewski



Spis treci

A. Streszczenie ........................................................................... 11

B. Rekomendacje ...................................................................... 12

1. Rekomendacje oryginalne z raportu 2005 ........................ 12 1.1 Polityka .................................................................... 12 1.2 Organ regulacyjny (KRRiT) ..................................... 13 1.3 Nadawca publiczny (TVP) ....................................... 14 1.4 Nadawcy prywatni .................................................... 15

2. Nowe rekomendacje na podstawie raportu z roku 2008 ... 15 2.1 Cyfryzacja ................................................................. 15 2.2 Debata publiczna ...................................................... 15 2.3 Nadawcy publiczni ................................................... 15

C. Gwne ustalenia powtrnego monitoringu .......................... 16

1. rodowisko nadawcze w ogle ......................................... 16 1.1 Podstawowe wydarzenia w ustawodawstwie

i polityce .................................................................. 16 1.2 Zasady prawne UE ................................................... 16 1.3 Rynek nadawcw ...................................................... 17

2. Regulacja i koncesjonowanie sektora telewizyjnego .......... 19 2.1 Regulator i zasady jego pracy .................................... 19 2.2 System koncesyjny .................................................... 22

3. Regulacje i zarzdzanie telewizja publiczn ...................... 28 3.1 Tworzenie prawa i polityka wobec TVP .................... 28 3.2 Struktura zarzdzania telewizj publiczn .................. 29 3.3 Finansowanie mediw publicznych ........................... 34 3.4 Standardy dziennikarskie .......................................... 38

4. Nadawcy komercyjni ....................................................... 41 4.1 Regulacje i zarzdzanie .............................................. 41 4.2 Wasno i wasno krzyowa .................................. 41 4.3 Rynek reklamowy ..................................................... 43 4.4 Standardy dziennikarskie i niezaleno .................... 46 4.5 Nadawcy regionalni i lokalni .................................... 46

P O L S K A

E U M O N I T O R I N G A N D A D V O C A C Y P R O G R A M (E U M A P )

M E D I A P R O G R A M 9

5. Ramwka programowa .................................................... 47 5.1 Program .................................................................... 47 5.2 Oglne zasady informowania .................................... 48 5.3 Oglne zasady producenckie ..................................... 49 5.4 Limity ....................................................................... 49 5.5 Obowizki nadawcw publicznych ............................ 49 5.6 Obowizki nadawcw prywatnych ............................ 51

6. Wnioski ........................................................................... 52

ANEKS 1. Akty prawne przytoczone w tym raporcie ....... 54

ANEKS 2. Bibliogafia ...................................................... 55

Spis tabel Tabela 1. Udziay w rynku gwnych stacji TV 20022006 .................................... 19 Tabela 2. Kanay cyfrowe najwikszych prywatnych nadawcw w Polsce ................. 27 Tabela 3. Programy cyfrowe TVP ........................................................................... 28 Tabela 4. Budet TVP 20042007 (w rozbiciu na rda przychodw) ................... 35 Tabela 5.Kto paci a kto nie paci abonamentu? (w tysicach) ................................. 36 Tabela 6. Politycy w oglnopolskich programach informacyjnych TVP 16

padziernika 25 listopada 2006 ........................................................... 39 Tabela 7. Reklama jako odsetek czasu programowego ............................................. 44 Tabela 8. Udzia w przychodach z reklamy TV w 2006

(odsetek ogu wydatkw) ..................................................................... 45 Tabela 9. Udzia gatunkw w programach prywatnych i publicznych TV

w 2006 roku .......................................................................................... 48 Tabela 10. Programy TVP wypeniajce oglne zobowizania misji publicznej

w latach 20032006 (udzia w caoci czasu antenowego w proc.) .......... 51

Lista skrtw IPN Instytut Pamici Narodowej

KRRiT Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

LPR Liga Polskich Rodzin

NSA Naczelny Sd Administracyjny

OBWE Organizacja Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie



PAP Polska Agencja Prasowa

PiS Prawo i Sprawiedliwo

PO Platforma Obywatelska

SDP Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich

SLD Sojusz Lewicy Demokratycznej

TVP Telewizja Polska

UKE Urzd Komunikacji Elektronicznej

UOKiK Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumentw

P O L S K A



A. Streszczenie Polskie media elektroniczne znajduj si w kluczowym momencie swojego rozwoju. Nadawca publiczny, Telewizja Polska (TVP), nadal utrzymujcy ponad poow telewizyjnej widowni i dochodw reklamowych, jest starzejcym si polityczno-komercyjnym molochem. Biorc pod uwag spadajce przychody z abonamentu, ktry zgodnie z zapowiedziami rzdu ma znikn zupenie do koca 2008 roku, desperack walk o telewizyjny rynek reklamowy oraz tracenie przez TVP modszej, bardziej wyksztaconej i zamoniejszej widowni, przyszo nadawcy publicznego wyglda kiepsko.

Rzd PO usilnie stara si zmieni kierownictwo TVP, nominowane przez poprzedni rzd PiS. Przyszo TVP jest w centrum gorcej publicznej debaty. Jeeli parlament w istocie zlikwiduje pacenie abonamentu przez obywateli, to zamiast niego nadawca publiczny otrzyma finansowanie z budetu za porednictwem Funduszu Misji Publicznej. Zasilanie tego funduszu pochodzi bdzie midzy innymi z opodatkowania prywatnych nadawcw telewizyjnych, ktre ma by wprowadzone za odstpienie im czci obecnych dochodw reklamowych TVP.

Niektrzy politycy mwi o prywatyzacji TVP2, TVP Info i o przejciu odpowiedzialnoci za 16 orodkw regionalnych TVP przez wadze samorzdowe, aczkolwiek rzd zaprzecza, by mia jakiekolwiek plany prywatyzacji TVP. Gdyby jednak takie plany rzeczywicie zostay zrealizowane, prowadzioby to do powanych zwolnie w TVP, gdzie pracuje obecnie 4600 osb. Taka akcja zlikwidowaaby setki synekur rozdzielanych w TVP przez wszystkie kolejne rzdy od 1989 roku, a nawet wczeniejsze. Nic dziwnego, e najwikszymi przeciwnikami nastawionych na realizowanie misji, odpolitycznionych mediw publicznych s ich wadze. Obecnie, by obejrze programy misyjne poza informacjami, publicystyk polityczn i programami dla dzieci, trzeba zarywa noce. W najlepszym czasie antenowym wzgld na ogldalno bije na gow misj.

Rozkwitaj prywatne stacje telewizyjne, ktre uruchamiaj nowe kanay tematyczne przygotowujc si do przejcia na nadawanie cyfrowe, planowanego na rok 2012, kiedy to Polska i Ukraina bd gospodarzami Euro2012, mistrzostw Europy w pice nonej. Najmocniejszymi stacjami, majcymi swoje platformy cyfrowe, s Polsat i TVN, ale mniejsza TV Puls, wzmocniona inwestycj News Corporation, take napina muskuy. Proces stopniowego przechodzenia z nadawania analogowego na nadawanie cyfrowe moe zacz si przed rokiem 2012.

Pluralizm mediw pomaga w utrzymaniu standardw dziennikarskich, jednake upolitycznienie mediw publicznych i komercjalizacja wszystkich mediw zagraa etyce dziennikarskiej. Brak silnych organizacji zawodowych dziennikarzy uatwia upolitycznienie mediw, a brak zwizkw zawodowych w mediach poddaje dziennikarzy presji ze strony ich wacicieli i kierownictw.



B. Rekomendacje 1. REKOMENDACJE ORYGINALNE Z RAPORTU 2005 1

Oglnie, mimo pewnego postpu, jaki trzeba odnotowa w pracy KRRiT w pewnych dziedzinach (takich jak przyjcie jasnych zasad mianowania czonkw Rady Nadzorczej TVP oraz Zarzdu na podstawie dowiadczenia zawodowego i braku konfliktu interesw), zalecenia z pierwszego raportu OSI (Open Society Institute) nie zostay przyjte i wiele z nich pozostaje nadal aktualnych.

1.1 Polityka

Cyfryzacja

1. Rzd powinien wyjani plan przejcia do telewizji cyfrowej, w tym szczeglnie przyj klarown strategi okrelajc, jakie bd zachty dla nadawcw i odbiorcw do udziau w tym przejciu oraz przedstawi jasny plan zaangaowania si finansowego ze strony budetu pastwa.

Ta rekomendacja zostaa w czci wykonana. Co prawda kwestia finansowego udziau pastwa w przeksztaceniu cyfrowym nie jest jasna, ale zakoczony zosta wybr standardu technicznego, a UKE zaprezentowaa strategi zachcania do zmian nadawcw i telewidzw. Proces wyduy si z powodu przekazania odpowiedzialnoci z KRRiT do UKE, ale w roku 2008 nabra tempa.

1 Poland in Open Society Institute, Television across Europe: regulation, policy and independence,

Budapest, 2005 (dalej OSI/Poland), ss. 11461147.

P O L S K A



1.2 Organ regulacyjny (KRRiT)

Debata publiczna

2. KRRiT, sejmowa Komisja Kultury i rodkw Przekazu oraz eksperci medialni powinni zorganizowa szczegowa debat publiczn na temat przyszoci regulacji nadawcw elektronicznych w Polsce, a szczeglnie roli i misji TVP. Celem debaty powinno by osignicie kompromisu w tych sprawach i wypracowanie szczegowych rekomendacji, ktre bd nastpnie wprowadzane w ycie przez rzd. Do debaty powinni wczy si byli i obecni przedstawiciele publicznych i prywatnych mediw, eksperci medialni i przedstawiciele spoeczestwa obywatelskiego. Powinien by w niej take syszalny gos odbiorcw mediw.

Ta rekomendacja dopiero ostatnio zacza by wykonywana. Nie zorganizowano publicznej debaty, a prby skierowania uwagi opinii publicznej na zmiany prawa o nadawcach oraz roli i misji publicznej TV zawiody. Rzd premiera J. Kaczyskiego maksymalnie upolityczni oba te problemy. Po wyborach 2007 roku rzd D. Tuska pracowa nad przekazaniem wikszej odpowiedzialnoci za media elektroniczne z KRRiT do UKE i likwidacj abonamentu. W 2008 roku rozpocza si szeroka debata nad organizacj mediw publicznych.

Niezaleno

3. Rzd powinien przedstawi poprawki do ustawy o radiofonii i telewizji zmieniajce tryb wyboru (lub nominacji) czonkw KRRiT, tak, aby staa si ona niezalena zarwno od rzdzcych, jak i od opozycyjnych partii politycznych. Mona byoby to osign na przykad przez zapewnienie, e czonkowie mianowani przez organy wadzy (Sejm, Senat i Prezydenta) bd stanowili mniejszo w KRRiT, a pozostali bd mianowani przez organizacje obywatelskie i niepastwowe organizacje medialne. Dodatkowo istniejce ju wymogi co do profesjonalizmu medialnego czonkw KRRiT powinny by przestrzegane przez Sejm, Senat i Prezydenta przy mianowaniu przez nich czonkw KRRiT.

Ta rekomendacja zostaa czciowo wypeniona przez poprawki do ustawy o radiofonii i telewizji uchwalone w 2008 roku, ktre przewiduj mianowanie siedmiu czonkw KRRiT przez ciaa polityczne, ale tylko z listy kandydatw nominowanych przez co najmniej dwie organizacje spoeczestwa obywatelskiego albo szkoy wysze. Nie weszy one jednak w ycie.

4. KRRiT powinna przyj jasne kryteria mianowania czonkw Rady Nadzorczej i zarzdu opierajce si na ich dowiadczeniu zawodowym i zawierajce efektywne zasady przeciwdziaajce konfliktom interesw.

Ta rekomendacja zostaa wysuchana. Ustawa zmieniajca prawo o radiofonii i telewizji (ktra nie wesza w ycie) zawiera uprawnienie UKE do mianowania i odwoywania (z wanych powodw) czonkw rad nadzorczych i zarzdu TVP, ale tylko z grona osb, ktre wygraj konkurs organizowany przez KRRiT.



1.3 Nadawca publiczny (TVP)

Profesjonalizacja

5. TVP powinna by poddana zasadniczemu audytowi strukturalnemu i przegldowi kierownictwa, by wyprostowa jej dziaania oraz zwikszy efektywno i przejrzysto zarzdzania TVP. Ten przegld mgby zawiera zalecenia prywatyzacji czci TVP (na przykad TVP2) oraz rodki, jakie naley podj, by powstrzyma negatywny wpyw TVP na telewizyjny rynek reklamowy.

Rekomendacja czciowo speniona: audyt TVP zosta przeprowadzony na wniosek Ministra Skarbu, ale jego wyniki zostay utajnione na wniosek Rady Nadzorczej TVP. Pomimo staego spadku wpyww abonamentowych prywatyzacja TVP, choby w czci, jest politycznym tabu wrd politykw partii rzdzcej. Dalszy przebieg debaty i zmiany prawa mog zmieni to w 2008 roku.

6. Rzd i parlament powinny wyjani, poprzez wniesienie poprawek do ustawy o radiofonii i telewizji lub innych aktw prawnych, zobowizania publiczne nadawcw publicznych. Takie wyjanienie powinno obejmowa zarwno okrelenie zasad ich dziaa komercyjnych, jak i zakresu, w jakim dziaania te powinny by dozwolone.

Ta rekomendacja nie zostaa wykonana. Poprzednia KRRiT przedstawia podobne zalecenie, ale obecna KRRiT go nie popiera. Zobowizania nadawcw publicznych s obecnie dyskutowane w ramach ustawy o mediach publicznych, ktra powinna by uchwalona w 2008 roku.

Rola medium publicznego

7. Rzd i parlament powinny zreformowa system finansowania TVP zgodnie z ograniczeniami jej aktywnoci komercyjnej, tak by finansowanie to stao si przejrzyste, przewidywalne i wystarczajce do wypeniania przez nadawc publicznego jego misji. Moe to by osignite albo w drodze przeksztacenia obecnej opaty abonamentowej w podatek albo przez stworzenie specjalnego funduszu finansowanego przez prywatnych nadawcw. Zgoda na tak reform i konsekwencja w jej przeprowadzeniu s co najmniej tak samo wane jak jej szczegy.

Ta rekomendacja nie zostaa wykonana. Nie ma konsensu politycznego w sprawie zmian systemu finansowania TVP. Spodziewajc si weta prezydenckiego partia rzdzca, miaa porozumie si w sprawie jego przeamania z partiami lewicowymi. Abonament prawdopodobnie zostanie zlikwidowany, a TVP bdzie finansowana z budetu za porednictwem funduszu, na ktry zo si take prywatni nadawcy. By zapewni wiksz niezaleno TVP finansowanie z budetu powinno mie kilkuletni horyzont czasowy, a jej kierownictwo by odpolitycznione.

Finansowanie

8. KRRiT powinna zamwi niezalen analiz praktyki uzyskiwania reklam przez TVP; zapisy prawa o ochronie konkurencji i konsumenta powinny by rygorystycznie przestrzegane, aby zapobiec praktykom naruszajcym zasady konkurencji.

Ta rekomendacja nie zostaa przyjta. Generalny audyt TVP, ktry obejmowa take ten temat, zosta przeprowadzony w pocztku roku 2008, ale jego wyniki s utrzymywane przez TVP w tajemnicy.

P O L S K A



9. KRRiT powinna podj wysiki, by proces koncesyjny sta si bardziej przejrzysty, na przykad przez publiczne wysuchania.

Ta rekomendacja nie zostaa wykonana. Zgodnie ze zmian ustawy o radiofonii i telewizji, ktra nie wesza w ycie, koncesjonowanie miao by przejte w caoci przez UKE.

1.4 Nadawcy prywatni

Zasady etyczne

10. Prywatni nadawcy powinni wesprze powstanie kodeksw etycznych i zbiorw zasad profesjonalnych dla dziennikarzy i innych pracownikw mediw.

Ta rekomendacja zostaa czciowo wykonana. Niektre media prywatne organizuj publiczne dyskusje nad zwikszajcym si zaangaowaniem politycznym dziennikarzy. Niektrzy nadawcy, na przykad TVN, przyjli wasne kodeksy etyczne.

2. NOWE REKOMENDACJE NA PODSTAWIE RAPORTU Z ROKU 2008

2.1 Cyfryzacja

1. Plany przejcia na nadawanie cyfrowe, w tym klarowna strategia motywacji nadawcw i widzw do udziau w tym procesie, a take jasne zasady finansowania w nim udziau pastwa, powinny zosta wypracowane z udziaem organizacji nadawcw i ekspertw.

2.2 Debata publiczna

2. Rzdowe propozycje reformy finansowania mediw publicznych powinny by poddane pod otwart dyskusj; opinia publiczna, w tym przedstawiciele suchaczy i telewidzw, organizacji profesjonalnych, zwizkw nadawcw i eksperci powinni mie moliwo przedstawienia swoich opinii, stawiania pyta i analizowania tych propozycji. Komitet ekspertw, ludzi profesjonalnie zwizanych z mediami, KRRiT i przedstawicieli rzdu powinien przygotowa propozycj reformy nadawcw publicznych i dopiero po takiej dyskusji powinien powsta formalny projekt rzdowy, ktry zostanie przedyskutowany przez Parlament.

2.3 Nadawcy publiczni

3. Zapowiadane poprawki do artykuu 21 ustawy o radiofonii i telewizji powinny precyzyjnie okreli warunki wykonywania misji publicznej w informacji, publicystyce, edukacji, rozrywce, sporcie cznie z wymogami dotyczcymi czasu ich emisji.



C. Gwne ustalenia powtrnego monitoringu 1. RODOWISKO NADAWCZE W OGLE

1.1 Podstawowe wydarzenia w ustawodawstwie i polityce

Jesienne wybory w 2005 roku przekazay wadz prawicowej partii Prawo i Sprawiedliwo (PiS) pod przewodnictwem Jarosawa Kaczyskiego. Miesic pniej jego brat, Lech Kaczyski zosta wybrany prezydentem Polski. Jednym z pierwszych dziaa nowego prezydenta, jeszcze w kocu 2005 roku, zaledwie w tydzie po jego inauguracji, byo podpisanie poprawki do pochodzcej z 1992 roku ustawy o radiofonii i telewizji, ktra zredukowaa Krajow Rad Radiofonii i Telewizji (KRRiT) z dziewiciu do piciu czonkw, z oczywistym podtekstem eliminacji z niej przedstawicieli partii opozycyjnych.

W cigu ostatnich trzech lat nie byo innych powanych zmian ustawodawczych, ale s one oczekiwane w roku 2008. Bd do nich naleay zmiany ustawy o radiofonii i telewizji z 1992 roku, zwikszajce liczb jej czonkw z piciu do siedmiu oraz przekazujce wikszo zada KRRiT do Urzdu Komunikacji Elektronicznej (UKE). Jeli to prawo zostanie podpisane przez Prezydenta lub jeli jego weto bdzie przeamane w Parlamencie, to doprowadzi do wymiany czonkw KRRiT.

1.2 Zasady prawne UE

Przed przystpieniem do UE w 2004 roku Polska zgodzia si na dostosowanie swojego prawa o radiofonii i telewizji2 do wymogw Dyrektywy o Telewizji bez Granic (TVWF), znowelizowanej w roku 2007.3 Mimo to uchwalone zostay tylko niewielkie zmiany ustawy o radiofonii i telewizji, dostosowujce limity produkcji europejskiej i niezalenej do wymogw TVWF. KRRiT sprawdza, czy nadawcy stosuj si do tych wymogw.

O wiele powaniejsze zmiany trzeba bdzie wprowadzi, by dostosowa polskie prawo do zapisw europejskich w kwestii cyfryzacji, a szczeglnie zasady przymusowego nadawania (must carry), zdefiniowanej w Powszechnej Dyrektywie Usugowej

2 Ustawa o radiofonii i telewizji 2001, Dziennik Ustaw nr. 101, pozycja 1114; kolejno poprawiana

w D.U. 2002, nr. 25, pozycja 253; 2002, nr. 56, pozycja 517; 2003, nr. 96, pozycja 874; 2004, nr. 91, pozycja 874 (dalej ustawa o rtv).

3 Dyrektywa 2007/65/EC of the European Parliament and of the Council of 11 December 2007 amending Council Directive 89/552/EEC on the co-ordination of certain provisions laid down by law, regulation or administrative action in Member States concerning the pursuit of television broadcasting activities, Official Journal of the European Union, 18 December 2007, L 332/27.

P O L S K A



(Universal Service Directive).4 Jak stwierdza raport KRRiT z 2006 roku operatorzy, ktrzy jednoczenie s nadawcami, zobowizani bd do udostpnienia swoich multipleksw konkurencyjnym nadawcom. Z tego wzgldu tak istotne jest rozgraniczenie pozycji operatora i dostawcy serwisu konkluduje raport KRRiT.5

Innym wanym wnioskiem wynikajcym z tego raportu jest to, e TVP powinna ubiega si o licencje na nadawanie cyfrowe w konkursach ktre maj by zorganizowane przez regulatora, a nie otrzyma automatycznie dostp do jednego z multipleksw. KRRiT zauwaya, e jeeli zostanie uyty nowszy standard MPEG-4, to TVP nie bdzie miaa moliwoci wypenienia go swoimi wasnymi programami. TVP odpowiada, e dziki uruchomieniu nowych kanaw tematycznych bdzie w stanie wypeni nimi swj multipleks. KRRiT podkrela, e gdyby konkursu o multipleks nie wygraa TVP, to zasada przymusowego nadawania powinna by bezwzgldnie zastosowana, co zagwarantuje, e programy TVP bd przekazywane przez multipleksy prowadzone przez innych operatorw. Urzd Komunikacji Elektronicznej (UKE), agencja regulujca kwestie telekomunikacji, ma by odpowiedzialny za wydawanie koncesji na nadawanie cyfrowe.

1.3 Rynek nadawcw

Midzy 2005 a 2007 rokiem rynek nadawcw rozwija si stabilnie, gwnie w sektorze telewizji satelitarnych. Zarwno nadawca publiczny jak i nadawcy prywatni wprowadzali nowe kanay tematyczne, co ma pomc im w przejciu na nadawanie cyfrowe. Komercyjny sukces 24- godzinnego kanau informacyjnego TVN24 skoni TVP do przeksztacenia swojego kanau orodkw regionalnych TVP3 w kana informacyjny TVP Info, a prywatn telewizj Polsat do stworzenia wasnego kanau informacyjnego Polsat News. Koncesj na jego nadawanie Polsat otrzyma w kwietniu 2008 roku, z terminem startu w czerwcu 2008.6 Powiksza si take rynek programw nadawanych w wysokiej rozdzielczoci (High Definition-HD), napdzany przez szybko rosnc sprzeda paskich telewizorw, przystosowanych do odbioru w formacie HD.

Nasycenie telewizj kablow zwikszyo si nieznacznie, z 34,2 procent w roku 2004 do 35,5 procent w 2006. Jednoczenie odsetek gospodarstw domowych uywajcych anteny satelitarnej do odbioru programw TV spad z 21,4 procent w roku 2004 do 20,3 procent w 2006, podczas gdy odsetek gospodarstw odbierajcych jedynie telewizj analogow nadawan naziemnie utrzymywa si na poziomie nieco powyej 46

4 Dyrektywa 2002/22/EC of the European Parliament and of the Council of 7 March 2002 on

universal service and users rights relating to electronic communications networks and services (Universal Service Directive).

5 Dziaalno KRRiT w zakresie wprowadzania naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce, 5 kwietnia 2006, p. 39.

6 Polsat24 ma koncesj, Gazeta Wyborcza, 2 kwietnia 2008, s. 27.



procent.7 Telewizje kablowe opanoway przede wszystkim due miasta, pozostawiajc mieszkacom mniejszych orodkw jedynie opcj zaoenia sobie anteny satelitarnej. Urzdzenia te oferuj ponad 400 programw TV, z ktrych blisko 100 nadawanych jest w jzyku polskim. Zsumowana ogldalno kanaw dostpnych jedynie przez satelity nie przekracza jednak 2 procent widowni.

Pomimo niewielkiego, ale trwaego spadku ogldalnoci, TVP utrzymuje swoj przewag jeli chodzi o popularno. Jej drugi program TVP2 straci na popularnoci w 2005 roku, kiedy to na drugie miejsce pod wzgldem ogldalnoci przebia si TVN. By to najbardziej widowiskowy przyrost ogldalnoci w ostatnich trzech latach. TVP, nadal dominujc na telewizyjnym rynku reklamowym, traci widzw. Na przykad pierwsze trzy programy znanego komentatora politycznego Tomasza Lisa, nadawane w TVP2 w poniedziakowe wieczory po niezwykle popularnym serialu M jak mio, miay nisze wskaniki ogldalnoci od bezporedniego konkurenta rozrywkowego programu Szymona Majewskiego w TVN.8

7 rdo: AGB Nielsen Media Research.

8 Anna Nalewajk, Barbara Sowa, TVN ogasza zwycistwo, Dziennik, 14 marca 2008, s. 5.

P O L S K A



Tabela 1. Udziay w rynku gwnych stacji TV 20022006

Kana Udzia (w proc.)

2002 2003 2004 2005 2006

TVP1 25,9 25,8 25,1 24,7 24,1

TVN 13,7 14,0 15,0 22,3 20,6

TVP2 20,7 21,1 21,1 15,2 17,0

Polsat 17,4 15,7 15,6 16,2 15,7

TVP Regionalna/TVP3 4,8 5,8 5,4 5,3 5,2

TV 4 3,7 3,6 2,8 1,3 2,2

TVN7 2,4 2,0 2,1 2,3 2,1

TV Polonia 1,6 1,6 1,4 1,0 0,8

TVN24 0,5 0,8 1,0 1,6 1,5

Eurosport 0,6 0,7 0,7 0,7 0,6

Pozostae 8.7 8.9 9.9 9.4 10.4

rdo: IP International Marketing Committee i TNS OBOP9

2. REGULACJA I KONCESJONOWANIE SEKTORA TELEWIZYJNEGO

2.1 Regulator i zasady jego pracy

Od powstania KRRiT w 1993 roku, by zwikszy jej niezaleno polityczn, czonkowie tego ciaa mieli zachodzce na siebie kadencje. Jedna trzecia z dziewiciu czonkw wybierana bya co dwa lata. Czterech czonkw wybiera Sejm, dwch Senat i trzech Prezydent. Kadencja wszystkich czonkw wynosia sze lat. Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD), ktry rzdzi w latach 20012005, i Aleksander Kwaniewski, lewicowy prezydent, rzdzcy przez dwie kadencje midzy rokiem1995 a 2005, zapewnili lewicow przewag w KRRiT a do roku 2009. Tak zwana afera Rywingate

9 IP International Marketing Committee, Television 2007. International Key Facts, October 2007,

p. 304, (hereafter, IP International Marketing Committee, Television 2007); IP International Marketing Committee, Television 2006. International Key Facts, October 2006, p. 298 (hereafter, IP International Marketing Committee, Television 2006); TNS OBOP.



w roku 2003,10 w ktr zamieszany by prezes TVP, Robert Kwiatkowski, powanie zmienia klimat polityczny w Polsce, torujc drog do nominacji Jana Dworaka z prawicowo-centrowej, opozycyjnej Platformy Obywatelskiej jako prezesa TVP w lutym 2004 roku.

Nastpnie przez prawie dwa lata trwaa prawna batalia pomidzy KRRiT i Ministerstwem Skarbu z jednej strony, a prezesem TVP i jej Rad Nadzorcz z drugiej. We wrzeniu 2004 roku, na danie Dworaka, Rada Nadzorcza zawiesia jego zastpc, Ryszarda Pacawskiego, wspieranego przez SLD. Dworak stwierdzi, e utraci do niego zaufanie. W czerwcu 2005 roku, inny wiceprezes TVP Marek Hoyski, zosta zawieszony z tego samego powodu.

W pocztku 2005 roku, by przeama impas na szczytach wadzy w TVP, KRRiT i Minister Skarbu prbowali zmieni statut spki i wprowadzi do jej Rady Nadzorczej nowego czonka, ktry zastpiby jej przewodniczcego, Marka Ostrowskiego, ktry przez krtki czas by zatrudniony w TVP. Kiedy Ostrowski odmwi rezygnacji, KRRiT pozwaa go do sdu, a pniej, nie czekajc na jego wyrok, mianowaa Krzysztofa Czeszejko-Sochackiego na czonka Rady Nadzorczej TVP. Kiedy sd potwierdzi wano mandatu Ostrowskiego, obaj zastpcy prezesa TVP zostali zawieszeni, ale pobierali wynagrodzenie do maja 2006, kiedy cae kierownictwo TVP zostao wymienione w rezultacie zwycistwa PiS w wyborach parlamentarnych jesieni 2005 roku. Ta dugotrwaa prawna batalia o wadz w TVP pomoga w osabieniu politycznej kontroli nad telewizj publiczn, co pozwolio odbudowa jej wiarygodno i standardy zawodowe po dugim okresie, kiedy TVP pod rzdami poprzednika Dworaka, Roberta Kwiatkowskiego, w otwarty sposb popieraa lew stron sceny politycznej.

Przed wyborami parlamentarnymi i prezydenckimi jesieni 2005 roku wydawao si, e jedynym sposobem przeamania lewicowej dominacji w KRRiT byoby odrzucenie przez Sejm, Senat i Prezydenta w tym samym roku dorocznego sprawozdania tej instytucji, co obligowaoby czonkw KRRiT do zoenia rezygnacji w cigu dwch tygodni.11 Majc zapewnion wikszo w Sejmie i Senacie oraz Prezydenta za swojego sojusznika, PiS byby w stanie przeprowadzi tak operacj na wiosn 2006 roku. Jednake nie chcc czeka kilka miesicy na sprawozdanie KRRiT, PiS szybko znowelizowa ustaw o radiofonii i telewizji, by mc wymieni cay skad KRRiT po wyborach 2005 roku. Prezydent podpisa poprawion ustaw 30 grudnia 2005 r. Uzasadnieniem dla tego popiechu miao by podejrzenie, e stara KRRiT mianuje nowe rady nadzorcze w radiu i telewizji w pierwszych dniach 2006 roku. Rady te, ktrych kadencja upywaa w maju 2006 roku, mianoway z kolei kierownictwo

10 Szczegowa informacja o aferze Rywingate w OSI/Poland, ss. 10971098.

11 Ustawa o rtv, art. 16.

P O L S K A



publicznego radia i telewizji.12 Jednake nie byo adnych dowodw, e KRRiT planowaa takie posunicie.

Z pocztkiem 2006 roku KRRiT przestaa oficjalnie istnie, tworzc prawn pustk, dopki jej nowi czonkowie nie zostali mianowani midzy 27 a 31 stycznia 2006 roku: dwch przez Sejm, jeden przez Senat i dwch przez Prezydenta. Tylko jeden z tej pitki, nominowany przez Prezydenta medialny prawnik Wojciech Dziomdziora, wypenia kryteria stawiane czonkom KRRiT przez ustaw. By wyrniajcym si wiedz i dowiadczeniem w dziedzinie rodkw masowego przekazu.13 Drug osob mianowan przez Prezydenta bya jego bliska wsppracownica, Elbieta Kruk, wyznaczona na Przewodniczc KRRiT. Wrd czonkw KRRiT wybranych przez Sejm i Senat byli dwaj dziennikarze TVP, Witold Koodziejski i Tomasz Borysiuk (pierwszy by radnym PiS, a drugi synem posa Samoobrony) oraz Lech Haydukiewicz, geograf i aktywista antyaborcyjny.

W marcu 2006 uprawnienie Prezydenta do mianowania Przewodniczcego KRRiT zostao zakwestionowane przez Trybuna Konstytucyjny, ktry podway take uprzywilejowan pozycj nadawcw spoecznych w procesie odnawiania koncesji (w praktyce chodzio o Radio Maryja) oraz zdolno KRRiT do oceny etycznej nadawcw. Trybuna Konstytucyjny stwierdzi niezgodno nowelizacji ustawy o radiofonii i telewizji a z dziesicioma artykuami Konstytucji i zaleci Sejmowi poprawienie ustawy. Po szeciotygodniowej przerwie, potrzebnej do wykonania wyroku Trybunau przez parlament, Elbieta Kruk zostaa ponownie Przewodniczc KRRiT, tym razem z woli jej czonkw.

W styczniu 2007 roku wybr dwch czonkw Rady Nadzorczej TVP zosta bezporednio powizany z mianowaniem Prezesa Narodowego Banku Polskiego (NBP). KRRiT zaakceptowaa mianowanie dwch nowych czonkw Rady Nadzorczej TVP, proponowanych przez dwie mae partie bdce w kolacji rzdowej z PiS dopiero po tym, kiedy posowie tych partii poparli mianowanie kandydata PiS na stanowisko Prezesa NBP (przed wyborem Prezesa NBP przez Sejm, jedna z tych partii, Liga Polskich Rodzin, zadaa dodatkowego miejsca w Radzie Nadzorczej TVP i, po dniu negocjacji, dostaa je). Po tym handlu wymiennym czonek KRRiT Wojciech Dziomdziora przyzna, e w takim ksztacie jak obecnie KRRiT nie powinna istnie. Powinien j zastpi inny organ regulujcy rynek mediw i telekomunikacji.14 W trzy miesice pniej Dziomdziora zrezygnowa z czonkostwa w KRRiT w protecie przeciw machinacjom politycznym.

12 Byskawiczny druk ustawy medialnej, Gazeta Wyborcza, 3 stycznia 2006, s. 22.

13 Ustawa o rtv, art. 7(1).

14 Agnieszka Kublik, Piotr Berna Dziomdziora: w takim ksztacie KRRiT nie powinna istnie, Gazeta Wyborcza, 16 stycznia 2007, s. 3.



W czerwcu 2007 roku sejmowa Komisja do Spraw Kultury i rodkw Masowego Przekazu odrzucia raport KRRiT za 2006 rok, ale po manewrach proceduralnych zmienia swoj decyzj.15 Doroczny raport KRRiT zosta przez Sejm odrzucony tylko raz, w poowie 2004 roku, na skutek afery Rywingate.

2.2 System koncesyjny

Jedn ze zmian wprowadzonych w poprawkach do ustawy o radiofonii i telewizji z 2005 roku byo wyduenie koncesji wydawanych przez KRRiT do 10 lat. Inn byo wprowadzenie uproszczonej procedury odnawiania koncesji, bez koniecznoci stawania do konkursu.16

W roku 2006 KRRiT udzielia 36 koncesji na programy telewizji satelitarnych, z ktrych sze miao charakter oglny, pi o specjalizacji filmowej, dwa informacyjne, a reszta zorientowana na edukacj, sprawy medycyny i religii. KRRiT wydaa take koncesje dla czterech nowych kanaw satelitarnych TVP (TVPSport, TVPRozrywka, TVPHistoria i TVPFilm), dla dwch nowych kanaw satelitarnych TVN (TVNSport i TVNLingua) i dla dwch kanaw operatora satelitarnej platformy Cyfrowej CANAL+ Cyfrowy (CANAL+Sport2 i KuchniaTV). Grupa ITI, ktra jest wacicielem TVN, take dostaa koncesj na now platform satelitarn wysokiej rozdzielczoci nHDTV, w skad ktrej wchodzi midzy innymi siedem programw TVN. Koncesj dosta take pierwszy kana tabloidowej telewizji, TVSuperstacja, bdcy wasnoci dwch polskich firm telewizyjnych Astro i K&R Enterprises. W roku 2007 poowa udziaw TV Superstacja zostaa kupiona przez dom mediowy Ster, nalecy do grupy Polsat.17

KRRiT stwierdzia, e w latach 2006 i 2007 nadawcy generalnie wypeniali warunki koncesji. Jednake w czerwcu 2006 roku Naczelny Sd Administracyjny wyda wyrok kwestionujcy narzucanie zobowiza publicznych prywatnym nadawcom w udzielanych im koncesjach. W koncesji Polsatu, ktrego program ma charakter generalny, KRRiT zapisaa, e stacja ma obowizek emitowa co tydzie co najmniej siedem godzin programw informacyjnych i sze godzin programw edukacyjnych. KRRiT nie moga wyprowadzi z ustawy o radiofonii i telewizji kompetencji do

15 Sprawozdaniem KRRiT ponownie zajmie si komisja kultury, dostpne na

http://wirtualnemedia.pl/article/151016_Sprawozdaniem_KRRiT_ponownie_zajmie_sie_komisja_kultury.htm (wejcie 30 czerwca 2007).

16 Ustawa o rtv, Art. 116.8, dostpna na http://www.krrit.gov.pl/angielska/index.htm (wejcie 1 marca 2008).

17 Adrian Gbka, Wbrew reguom, miesicznik Press, stycze 2008, s. 64.

http://wirtualnemedia.pl/article/151016_Sprawozdaniem_KRRiT_ponownie_zajmie_sie_komisjhttp://www.krrit.gov.pl/angielska/index.htm

P O L S K A



szczegowego wyznaczania procentowego udziau poszczeglnych programw stwierdzi sdzia NSA, Stanisaw Biernat.18

W pierwszych miesicach 2006 roku KRRiT wykazywaa szczegln aktywno. Elbieta Kruk, zanim mianowanie jej przez Prezydenta Przewodniczc KRRiT zostao zakwestionowane przez Trybuna Konstytucyjny, wydaa 176 decyzji. W lutym 2006 naoya dwie kary na Polsat, po p miliona zotych kada. Jedn za brak poszanowania uczu religijnych przez gocia programu publicystycznego, ktry imitowa sposb mwienia osoby prowadzcej audycj w Radiu Maryja. Druga kara dotyczya programu Fear Factor 3, ktry zdaniem KRRiT zawiera niestosowne treci (uczestnicy programu mieli zjada robaki). Polsat odwoa si od obu kar do sdu administracyjnego. Pierwsz spraw przegra w listopadzie 2007 roku, druga trwa. W czerwcu 2006 roku KRRiT wydaa owiadczenie protestujce przeciwko planom nadawania przez Polsat programu Gay Army, w oparciu o listy wzburzonych tym telewidzw.19 Polsat odwoa emisj programu.

Take w przeszoci Polsat by surowo traktowany przez KRRiT. W roku 2004 musia zapaci kar 400 000 z za okrutne treci pierwszej czci serialu Fear Factor. Wysoko tej kary odpowiadaa poowie rocznej opaty wnoszonej za uytkowanie czstotliwoci przyznanych temu nadawcy. TVP za porwnywalne wykroczenie w tym samym roku zapacia tylko10 000 z. Chodzio o serial dokumentalny o prostytucji Ballada o lekkim zabarwieniu erotycznym, nadawany w niedzielne wieczory przez ponad sze miesicy. W roku 2008 KRRiT ukaraa TVN za pokazanie polskiej flagi wetknitej w psi kup w programie satyrycznym. Nadawca ryzykuje kar miliona z i zapowiada odwoanie si od decyzji KRRiT do sdu.20

KRRiT nakadaa rwnie kary za naruszenia zasad nadawania reklam i sponsoringu, gownie za przekroczenie czasu reklamowego, jednake nie byy one surowe. W roku 2006 wyniosy zaledwie 21 000 z. (5 600 ). Monitoring 73 nadawcw wykry 22 przypadki nadawania niewaciwych reklam.21 KRRiT nie ukaraa Radia Maryja, mimo zaale o treci antysemickie w materiaach prawicowego dziennikarza i polityka, Stanisawa Michalkiewicza.

W roku 2006 KRRiT rozpocza 14 postpowa o cofnicie koncesji, w tym dotyczce TV4, finansowo powizanej z Polsatem. Rada wahaa si w tej sprawie poniewa duzi gracze medialni walczyli o naziemne zakresy nadawania zajmowane przez TV4. Wrd

18 Danuta Frey, W koncesji dla Polsatu byo za duo ogranicze, Rzeczpospolita, 19 lipca

2006,dostpny na http://new-arch.rp.pl/artykul/627970.html (wejcie 8 lutego 2008).

19 Stanowisko KRRiT z 11 lipca 2006 r., dostpne na www.krit.gov.pl (wejcie 23 listopada 2007).

20 Anna Nalewajk, Rada nakada kary, stacje sie buntuj, Dziennik, 24 kwietnia 2008, s. 7.

21 KRRiT, Roczny raport 2007, s. 65,dostpny na www.krrit.gov.pl/sprawozdania/spr2007/krrit_spraw_2007.pdf (wejcie 23 listopada 2007).

http://new-arch.rp.pl/artykul/627970.htmlhttp://www.krit.gov.plhttp://www.krrit.gov.pl/sprawozdania/spr2007/krrit_spraw_2007.pdf



nich bya News Corporation Ruperta Murdocha, ktra w czerwcu 2006 roku nabya poow udziaw w katolickiej stacji TVPuls i chciaa kupi kolejne, a take niemiecki wydawca, ktry w kilka miesicy pniej zakupi 25 proc. udziaw w Polsacie, ale zosta zmuszony do wycofania si z tej transakcji ze wzgldu na zastrzeenia, podniesione przez Urzd Ochrony Konkurencji i Konsumentw.22 Wizyta Ruperta Murdocha w Polsce wzbudzia fal spekulacji o szczeglnym traktowaniu TVPuls przez KRRiT. Regulator jednak oficjalnie zaprzeczy, e to interesy Murdocha i Springera miay wpyw na wahania KRRiT w sprawie odnowienia koncesji dla TV4. Po piciu miesicach zastanawiania si koncesja dla TV4 zostaa odnowiona. Inne przypadki cofnicia koncesji dotyczyy nadawcw, ktrzy nie podjli nadawania i jednego nadawcy, ktry zmar, a koncesja nie moe by przekazywana innym osobom. W lutym 2008 roku TV Puls dostaa naziemne czstotliwoci w takich miastach jak Szczecin, Wrocaw, Nowy Scz i Leszno, co podwoio jej zasig do 30 procent rynku.23

Sektor telewizyjny w latach 2006 i 2007 wykazywa oznaki spowolnionego rozwoju ze wzgldu zarwno na brak wolnych czstotliwoci, jak i na konieczno zachowania ju wykorzystywanych dla potrzeb nadawania cyfrowego. Dlatego brak byo niemal cakowicie warunkw do rozwoju sieci nadawczej, szczeglnie dla nadawcw regionalnych, takich jak TV4, TVN i TVPuls. Cztery dostpne naziemne czstotliwoci telewizyjne zostay przydzielone najmocniejszym graczom na rynku regionalnym TVN, TV4 i TVPuls, by umoliwi im poprawienie swojego zasigu. Ich koncesje s wane do 2014 roku, kiedy to zostan one uyte dla nadawania cyfrowego.

Koncesjonowanie naziemnych czstotliwoci cyfrowych dyskutowane jest od 2005 roku. Ten proces dotyczcy rynku wartego na pierwszym etapie kilkadziesit, a docelowo kilkaset miliardw zotych, mona porwna tylko z pierwszym rozdaniem koncesyjnym, ktre zbudowao potne media elektroniczne Polsat, RMF FM, Radio ZET, a pniej take TVN twierdzi Danuta Waniek, bya Przewodniczca KRRiT.24 Poprawki do ustawy o radiofonii i telewizji przyjte w roku 2005 przekazay odpowiedzialno za koncesjonowanie cyfrowe z KRRiT do UKE. Dla mnie sprawa jest jasna. Chodzi o to, by konkursu nie prowadzi niezaleny od rzdu i od sejmowej wikszoci regulator rynku bdcy dziewicioosobowym ciaem kolegialnym, co ogranicza moliwoci dogadywania si czy wywierania wpywu. Zgodnie z now ustaw spraw zajmie si tym regulator rzdowy, czyli Urzd Komunikacji Elektronicznej

22 Vadim Makarenko, TV4 na celowniku medialnych magnatw, Gazeta Wyborcza, 30 listopada

2006, s. 29; Vadim Makarenko, TV 4 ma wreszcie koncesj, Gazeta Wyborcza, 1 grudnia 2006, s. 35.

23 Vadim Makarenko, Murdoch bierze wszystko, Gazeta Wyborcza, 9 listopada 2008, s. 33.

24 Danuta Waniek, Telewizja dla wybranych, Gazeta Wyborcza, 30 grudnia 2005, s. 17.

P O L S K A



(UKE). Przydzia multipleksw odbdzie si wic w zaciszu gabinetw, bez niepotrzebnej dyskusji skomentowaa to Danuta Waniek.25

Przed zmian prawa KRRiT twierdzia, e przetarg na czstotliwoci cyfrowe bdzie ogoszony dopiero wwczas, kiedy zostan podjte wszystkie decyzje dotyczce liczby kanaw na multipleksach i kalendarza przechodzenia na nadawanie cyfrowe. Opaty za koncesje nie powinny by przy tym tak wysokie jak za koncesje analogowe, ze wzgldu na promowanie pluralizmu na rynku. Obecnie 95 procent naziemnych nadawcw jest pod kontrol trzech grup: ITI, ktra posiada TVN, TV7, TVN24 i inne kanay specjalistyczne; Polsatu, ktry kontroluje Polsat TV, TV4 i kanay na platformie cyfrowej Polsatu oraz TVP, ktra nadaje TVP1, TVP2, TVP3, TVP Polonia i kanay tematyczne. Zdaniem tych nadawcw wysze opaty za koncesje s wskazane, poniewa bd odstrczay mniejszych graczy.26 Na pocztek regulator przewiduje istnienie dwch niekodowanych, bezpatnych multipleksw cyfrowych, na ktrych znajd si dziaajce naziemne kanay analogowe. Pniej liczba multipleksw ma si zwikszy do szeciu.

Standard MPEG-2jest ju obecny w Polsce. Do roku 2006 ponad 1,3 mln gospodarstw domowych miao w domu konwertery cyfrowe tego systemu, suce do odbioru platform cyfrowych CYFRA+, Cyfrowy Polsat i N sieci TVN. Kilka tysicy gospodarstw domowych zakupio konwertery MPEG-2 by mc otrzymywa sygna TVP poza Warszaw. Ponad 30 tysicy takich konwerterw zostao zakupionych przez osoby, ktre chciay oglda program TVPSport.27 Przyjcie standardu MPEG-4 zmusi te wszystkie gospodarstwa domowe do zakupu nowych konwerterw, ale Minister Infrastruktury jest przekonany, e wprowadzenie tego standardu jest warte takiego wysiku.28

Przeczenie si z nadawania analogowego na cyfrowe nastpi kiedy w co najmniej 6-7 milionach gospodarstw domowych bd konwertery cyfrowe. Okoo 4 milionw uytkownikw podczonych do sieci kablowych otrzyma je od swoich dostawcw kablowych.29 Pomoc finansowa dla gospodarstw domowych w przejciu z odbioru sygnau analogowego na cyfrowy moe zosta udzielona ze rodkw pochodzcych z abonamentu rtv albo z budetu. Decyzja w tej sprawie oczekiwana jest do poowy 2008 roku. UKE szacuje, e okoo 30 proc. z polskich 13 mln gospodarstw domowych 25 Ibid.

26 KRRiT, Dziaalno KRRiT w zakresie wprowadzania naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce, 5 kwietnia 2006, s. 49.

27 Elbieta Kindler-Jaworska, Czy zdymy z TV cyfrow?, Gazeta Wyborcza, 21 stycznia 2008, s. 30.

28 Rozmowa autora z Cezarym Grabarczykiem, ministrem infrastruktury, Warszawa, 10 marca 2008.

29 KRRiT, Raport o stanie rynku RTV 11 lipca 2006, s. 125, dostpny na http://www.krrit.gov.pl/dokumenty/cyfryzacja/naz_tv_cyrfowa-pl.pdf (wejcie 23 listopada 2007)

http://www.krrit.gov.pl/dokumenty/cyfryzacja/naz_tv_cyrfowa-pl.pdf



(prawie 4 mln) bdzie potrzebowao pomocy w zakupie konwerterw cyfrowych.30 Polski Operator Telewizyjny, spka TVN i Polsatu zaoona w 2005 roku jako wsplna platforma dla nadawania cyfrowego, zaproponowaa UKE udzia finansowy w pomocy w zakupie konwerterw cyfrowych dla widzw o niskich dochodach. Zdaniem POT w Polsce jest tylko 200 tysicy takich gospodarstw. W zamian POT oczekuje od regulatora zamknicia rynku dla konkurencji do roku 2012, kiedy to wszystkie multipleksy powinny ju w peni dziaa.31

Zgodnie z planami UKE, pierwsze dwa multipleksy powinny wystartowa w pocztku 2009 roku. Na pierwszym z nich ma by umieszczonych siedem kanaw telewizji naziemnej, a miejsca na drugim multipleksie bd przedmiotem przetargu, albo wyznaczy je UKE, zgodnie z wol nadawcw (TVP, TVN, Polsatu i TVPuls). Ostatecznie bdzie sze multipleksw, po jednym dla TVP, TVN i Polsatu, jeden dla TV mobilnej i dwa, na ktre ogoszony zostanie przetarg.32 KRRiT wyrazia opini, e nadawcy telewizji mobilnej powinni uzyskiwa koncesj w taki sam sposb, jak nadawcy dotychczasowi, z czym nie zgadza si UKE.33 Standard telewizji mobilnej DVB-H by testowany w roku 2008 w Warszawie, po to by do roku 2012 zosta on wprowadzony w 31 miastach Polski przez zwycizcw przetargu publicznego, ogoszonego w kwietniu 2008 roku.34

Zarwno TVN jak i Polsat przygotoway swoje kanay satelitarne do przejcia na nadawanie cyfrowe. Wszystkie trzy platformy satelitarne (Cyfrowy Polsat, CYFRA+ i N) rozpoczy nadawanie programw cyfrowych. TVP negocjuje z firm SES stworzenie wasnej platformy cyfrowej. Przed wyborami 2007 roku TVP podpisaa take list intencyjny o stworzeniu platformy cyfrowej we wsppracy z Polskim Radiem i pastwow sieci komrkow Polkomtel,35 jednak w tej sprawie nie nastpiy adne dalsze wydarzenia.

30 Vadim Makarenko, Wszyscy milcz w sprawie telewizji cyfrowej, Gazeta Wyborcza, 22 stycznia

2008, s. 28.

31 Vadim Makarenko, Przemysaw Poznaski Telewizje chc paci za dekodery dla biednych, Gazeta Wyborcza, 17 kwietnia 2008, s. 31.

32 Magdalena Lemaska, ukasz Dec Nadawcy kontra UKE, Rzeczpospolita, 24 kwietnia 2008, s. B2

33 Koncesje dla telewizji w komrkach?, Gazeta Wyborcza, 23 kwietnia 2008, s. 40.

34 Przemysaw Poznaski, Coraz bliej telewizji w komrce, Gazeta Wyborcza, 1 kwietnia 2008, s. 23.

35 Magdalena Lemaska, TVP znacznie bliej platformy, Rzeczpospolita, 11 marca 2008. s. B4.

P O L S K A



Tabela 2. Kanay cyfrowe najwikszych prywatnych nadawcw w Polsce

Nadawca Platforma Programy Rodzaj programw

TV Polsat Cyfrowy Polsat (wasno Polsatu)

Polsat Sport Sportowy

Polsat Sport 2 Sportowy

Polsat International Informacje zagraniczne

Polsat Zdrowie i Uroda Zdrowie i uroda

Playboy Polska Erotyczny

TV Biznes Biznes

TVN N (wasno TVN)

TVN7 Filmy i rozrywka

TVN24 Informacje

TVN Turbo Samochody

TVN Meteo Meteorologiczny

TVN Style Dla kobiet

TVN Med Zdrowie

TVN Gra Rozrywka

TVN Religia Religijny

Source: badania OSI

W marcu 2007 roku rzd ogosi nowe terminy cyfryzacji. Zdecydowano, e pierwszy i jedyny multipleks w standardzie MPEG-4 zostanie uruchomiony w roku 2009 i zostan na nim umieszczone wszystkie nadajce dotychczas naziemnie kanay telewizyjne. UKE zorganizuje przetarg dla zapenienia pozostaych multipleksw.36

Ministerstwo Infrastruktury opublikowao nowy plan przejcia na nadawanie cyfrowe, cznie z projektami wspfinansowania zakupu konwerterw cyfrowych, ktry mia by wdroony przed 30 czerwca 2008 roku, oraz uruchomienia nadawania cyfrowego dla telefonw komrkowych w roku 2009.37 W styczniu 2008 roku nowy rzd owiadczy, e cay proces udzielania koncesji zostanie w 2008 roku przekazany z KRRiT do UKE.

36 Jarosaw Murawski, Magdalena Lemaska Zielone wiato dla cyfrowej rewolucji w telewizji,

Rzeczpospolita, 8 lutego 2007, dostpny na http://new-arch.rp.pl/artykul/664291.html (wejcie 2 marca 2008).

37 Vadim Makarenko, Cyfrowa niemoc, Gazeta Wyborcza, 24 stycznia 2008, s. 29.

http://new-arch.rp.pl/artykul/664291.html



3. REGULACJE I ZARZDZANIE TELEWIZJA PUBLICZN

3.1 Tworzenie prawa i polityka wobec TVP

W cigu ostatnich trzech lat nie nastpiy adne powane zmiany, jeli chodzi o misj telewizji publicznej i o jej zobowizania. Wobec pukajcej do drzwi cyfryzacji TVP uparcie pracuje nad stworzeniem odpowiedniej liczby kanaw, ktre bd w stanie wypeni jeden z multipleksw.

Tabela 3. Programy cyfrowe TVP

Program Rodzaj programu Rok startu

TVP Kultura Kultura 2005

TVP Sport Sport 2006

TVP Historia Historia 2007

TVP Rozrywka Rozrywka Ma koncesj

TVP Film Film Ma koncesj

TVP Dokument Dokumenty Planowany

TVP Parlament Sprawy parlamentarne Planowany 2009

TVP Wiadomoci Informacyjny Planowany

TVP 5-10-15 Dziecicy Planowany

TVP Kino Nastawiony na starszych widzw Planowany

TVP Sonda Nauka i technologia Planowany

TVP Edukacja Edukacja Planowany

rdo: informacje OSI

Jeden lub dwa z kanaw cyfrowych TVP bd nadawane w wysokiej rozdzielczoci (HD). TVP inwestuje rwnie w telewizj interaktywn (iTVP), pozwalajc widzom decydowa, co obejrz na swoich telewizorach, w komputerach czy na ekranach telefonw komrkowych.38

38 KRRiT, Raport o stanie rynku RTV (wrzesie 2004, p. 129, dostpny na

http://www.krrit.gov.pl/dokumenty/polityka/raport_o_stanie_rynku_caly.pdf (wejcie 23 listopada 2007).

http://www.krrit.gov.pl/dokumenty/polityka/raport_o_stanie_rynku_caly.pdf

P O L S K A



3.2 Struktura zarzdzania telewizj publiczn O miesic przed zmian Rady Nadzorczej TVP w kwietniu 2006 roku, Przewodniczca KRRiT Elbieta Kruk prbowaa zastpi picioosobowy Zarzd TVP jednym zarzdzajcym, Januszem Pietkiewiczem, jednym z dyrektorw TVP znanym z powiza z Lechem Kaczyskim. Jej plan jednak si nie powid.39 Piciu czonkw nowej Rady Nadzorczej TVP, wybranej przez KRRiT w kwietniu 2006 roku, miao rekomendacj PiS, dwch partii koalicyjnych. By wrd nich waciciel toru wycigw konnych, bliski znajomy prezydenta Warszawy, emerytowany prawnik i dostarczycielka lekw zioowych dla matki prezydenta. Dla podejmowania biecych decyzji wystarczao pi gosw, ale dla mianowania i odwoania wadz TVP potrzeba byo ich szeciu, co oznaczao, e PiS musiao si o nie stara.

Zarzd TVP by take zbudowany wedug parytetu politycznego: Anna Milewska bya popierana przez Samoobron, Piotr Farfa przez LPR i Sawomir Siwek przez PiS. Prezes Bronisaw Wildstein by bezpartyjny, ale jego prawicowe pogldy polityczne byy powszechnie znane.

Jedynymi miejscami, w ktrych dopuszczono do pluralizmu, byy Rady Programowe, jako niemajce adnego rzeczywistego wpywu na dziaalno publicznych mediw. Rady takie istniej w TVP, Polskim Radiu i jego stacjach lokalnych oraz w Polskiej Agencji Prasowej. Ich czonkowie byli wybierani przez KRRiT z kandydatw proponowanych przez partie polityczne w Sejmie oraz przez organizacje dziennikarzy, filmowcw i niezalenych producentw medialnych.

W roku 2008 nowy rzd ujawni zamiary zmiany struktury zarzdzania TVP. Wedug tych planw wszyscy czonkowie zarzdw i rad nadzorczych mediw publicznych byliby wybierani i nominowani przez KRRiT z kandydatw majcych rekomendacje wyszych uczelni lub organizacji profesjonalnych. W razie dziaania przez nich na szkod spki, Minister Skarbu miaby prawo ich odwoania. Prezydent zapowiedzia weto wobec tej ustawy. Do jego przeamania rzd potrzebowaby poparcia opozycyjnych partii lewicowych. Lewica chciaa nominowania zarzdw mediw publicznych przez KRRiT i Przewodniczcego UKE, ktrych z kolei wybieraby Sejm. Chciaa take powikszenia KRRiT z piciu do jedenastu czonkw. Partie lewicowe domagay si ponadto wprowadzenia licencji programowych dla mediw publicznych w osobnej ustawie.40 Rzd twierdzi, e by gotw do negocjacji, ale ten proces mg trwa jeszcze przez wiele miesicy 2008 roku.

Zgodnie z ustaw o mediach publicznych, ktra ma trafi do parlamentu w drugiej poowie 2008 roku, rzd zaproponuje restrukturyzacj TVP, tworzc jeden kana niekomercyjny, wypeniajcy misj publiczn i finansowany z Funduszu Misji

39 Agnieszka Kublik, PiS chce mie prezesa TVP, Gazeta Wyborcza, 22 marca 2006, s. 4.

40 Agnieszka Kublik, Lewica nie pomoe PO w sprawie mediw, Gazeta Wyborcza, 13 marca 2008, s. 4.



Publicznej, oraz drugi kana komercyjny. Ten sam projekt ustawy ma przewidywa przekazanie 16 terenowych orodkw telewizyjnych samorzdom lokalnym oraz finansowanie kanaw satelitarnych TVP poprzez pienidze z Funduszu Misji Publicznej i z reklamy.41

Historia upolitycznienia 2005

Prezes TVP Jan Dworak zosta oskarony przez parti, ktra wygraa wybory 2005 roku (PiS) o faworyzowanie PO, partii do ktrej nalea przed objciem stanowiska w 2005 roku. Nominacja Dworaka bya czci starannie przeprowadzonego procesu politycznego. Stao si to po tym, gdy Robert Kwiatkowski, jego poprzednik na stanowisku prezesa TVP wspierajcy SLD, pod zarzutem udziau w grupie trzymajcej wadz zamieszanej w skandal Rywingate w 2003 roku, cho nigdy nie skazany za ten domniemany udzia, sta si przedmiotem docieka sejmowej komisji ledczej.42

2006

W maju 2006 roku bez konkursu Bronisaw Wildstein zastpi Jana Dworaka na szczycie wadzy w TVP. Wildstein jest dziennikarzem, ktry w 2004 roku skopiowa akta Instytutu Pamici Narodowej,43 zawierajce list 170 000 przeciwnikw reimu komunistycznego i byych informatorw tajnej policji politycznej z okresu komunistycznego, po to by przyspieszy proces lustracji. Wildstein przyzna, e zgodzi si obj stanowisko prezesa TVP po rozmowach z przywdc PiS, Jarosawem Kaczyskim.

Podczas dziesiciu miesicy rzdw Wildsteina w TVP wiele kluczowych stanowisk zostao w niej zajtych przez osoby bliskie braciom Kaczyskim.44 Lojalni

41 Anna Nalewajk Ministrowie nie chc abonamentu Dziennik, 28 kwietnia 2008, s. 5.

42 Obserwatorzy zanotowali, ze podczas debat telewizyjnych przed wyborami prezydenckimi 2005 roku, dziennikarze telewizyjni stawiali trudniejsze pytania Lechowi Kaczyskiemu z PiS ni jego kontrkandydatowi do prezydentury, Donaldowi Tuskowi z PO. Kaczyski by tak tym sfrustrowany e zaproponowa, by TVP1 zostaa oddana do dyspozycji rzdu, a TVP2 opozycji (Jarosaw Murawski, Nie jestem antyrzdowy, wywiad z Maciejem Grzywaczewskim, dyrektorem TVP1, Rzeczpospolita, 28 listopada 2005, dostpny na http://new-arch.rp.pl/artykul/583864.html (wejcie 7 lutego 2008).

43 IPN jest instytutem badawczym zaoonym przez Polski rzd, ktrego zadaniem jest midzy innymi przygotowanie podstaw prawnych lustracji. Ma on take uprawnienia prokuratorskie.

44 Magorzata Raczyska, bliska znajoma premiera, zostaa mianowana dyrektorem TVP1 Wojciech Pawlak, czonek Komitetu Wyborczego PiS, zosta dyrektorem TVP2. Regionalna TVP3 zostaa dana Aleksandrze Zawockiej, pracujcej w Tygodniku Solidarno kiedy Jarosaw Kaczyski by jego redaktorem naczelnym. Nie byo konkursw na stanowiska dyrektorw oddziaw terenowych TVP. Wszyscy zostali mianowani przez Zarzd TVP.

http://new-arch.rp.pl/artykul/583864.html

P O L S K A



przecitniacy zastpili specjalistw oceni Robert Rynkun-Werner, ostry krytyk Wildsteina, nominowany do Rady Nadzorczej TVP przez mniejszociowego koalicjanta PiS, Samoobron.45 Dla obserwatorw TVP byo oczywiste, e ta wymiana kadr miaa wpyw na program telewizji publicznej, ale byo to trudne do udowodnienia. Monitoring przeprowadzony przez Fundacj Batorego, niezalen polsk fundacj zaoon przez amerykaskiego finansist i filantropa, Georga Sorosa, udowodni e podczas wyborw lokalnych w 2006 roku TVP konsekwentnie faworyzowaa rzdzc parti PiS (patrz rozdzia 3.4 Standardy dziennikarskie).

Jedn z pierwszych decyzji Wildsteina byo zadanie od wszystkich pracownikw TVP podpisania zobowizania, e nie wsppracowali z komunistyczn tajn policj. Od zoenia takiej deklaracji uzaleniano awanse. Dziennikarze musieli wystpi do IPN o swoje teczki, by udowodni, e nie byli informatorami tajnych sub przed rokiem 1990. Miao to miejsce w roku 2006, przed uchwaleniem przez Sejm poprawek do ustawy lustracyjnej, ktre wczyy dziennikarzy do grup zawodowych zobowizanych do przejcia testu lustracyjnego.46 Deklaracje wypenione przez pracownikw TVP zostay zebrane ju po nowelizacji ustawy w kwietniu 2007 roku. Proces lustracji zosta jednake niedokoczony, poniewa Trybuna Konstytucyjny 12 maja 2007 roku stwierdzi, e uchwalone przez Sejm zmiany w ustawie lustracyjnej s niekonstytucyjne.

Nieposzanowanie innoci, traktowanie ludzi z innym wiatopogldem jak wrogw, jak osobnikw drugiej czy trzeciej kategorii to dzi najpowaniejsze zagroenie dla telewizji publicznej powiedzia Piotr Dejmek, byy zastpca dyrektora TVP1, zwolniony przez Wildsteina Standardy niszczy si szybko, odbudowuje latami doda.47 Wiele filmw i seriali, takich jak Ekipa, o przyzwoitoci w polityce, autorstwa znanej polskiej reyserki Agnieszki Holland, Wojna i Pokj, midzynarodowa koprodukcja Europejskiej Unii Nadawcw (EBU) i inne, zostay skrelonych z harmonogramw produkcyjnych TVP.

2007

W lutym 2007 roku Wildstein zosta zastpiony przez Andrzeja Urbaskiego, byego dziennikarza i pierwszego szefa Kancelarii Prezydenta Lecha Kaczyskiego.48 Podanym powodem odsunicia Wildsteina by jego opr wobec da LPR i Samoobrony,

45 Robert Rynkun-Werner, TVP potrzebuje wieego powietrza, Gazeta Wyborcza, 1 grudnia

2006, s. 25.

46 Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organw bezpieczestwa pastwa z lat 19441990, dostpna na: http://isip.sejm.gov.pl/prawo/index.html (wejcie 16 marca 2008).

47 Piotr Dejmek, Wildstein krzywdzi TVP, Gazeta Wyborcza, 20 grudnia 2006, s. 19.

48 Pawe Lisicki, Joanna Lichocka, IV Rzeczpospolita warta jest dymisji Wildsteina, wywiad z Jarosawem Kaczyskim, Rzeczpospolita, 8 marca 2007, dostpny na http://new-arch.rp.pl/artykul/669473.html (wejcie 4 marca 2008).

http://isip.sejm.gov.pl/prawo/index.htmlhttp://new-arch.rp.pl/artykul/669473.html



dwch mniejszociowych partnerw koalicji rzdowej, ktre domagay si wicej uwagi dla siebie w TVP i wicej etatw dla dziennikarzy, ktrych faworyzoway. Przed takim wyborem [albo Wildstein albo koalicja] staem od miesicy. A nie mogem w nieskoczono powtarza, e ewentualnej zmiany dokonamy za miesic albo za dwa wyjania premier Jarosaw Kaczyski.49 Mam fundamentaln wtpliwo co do tego, jak obecny rzd traktuje media publiczne twierdzi, ju po swoim zwolnieniu, Wildstein, dodajc e Bracia Kaczyscy w zwizku ze swoimi wczeniejszymi dowiadczeniami s uczuleni na media. Teoretycznie pewnie rozumiej ich racj bytu, ale jak przychodzi do praktyki, to t umiejtno zatracaj i reaguj alergicznie na jakkolwiek krytyk.50

Andrzej Urbaski przedstawia si jako urzdnik cywilny, ale nawet czonkowie PiS zgadzali si, e przez t nominacj prezydent chcia uzyska wicej wpywu w TVP. Jednym z pierwszych ruchw Urbaskiego byo zatwierdzenie Magorzaty Raczyskiej jako dyrektora TVP1. Penica poprzednio t funkcj Raczyska bya na zwolnieniu lekarskim od jesieni 2006 roku, kiedy to zaczy si jej starcia z Wildsteinem. Urbaski zmieni rwnie dyrektora Telewizyjnej Agencji Informacyjnej (TAI). W odpowiedzi na mianowanie Urbaskiego kilku uznanych dziennikarzy TVP odeszo z pracy. Nowy dyrektor TAI, Jarosaw Grzelak, wezwa do bardziej pozytywnego podejcia do polityki i politykw, i do zakoczenia konkurencji z telewizjami prywatnymi w pokazywaniu politycznych sporw, skandali i wypadkw.51

Zaledwie w kilka miesicy pniej, w przededniu wyborw parlamentarnych 2007 roku Wiadomoci stay si praktycznie biuletynem partyjnym partii rzdzcej. Janusz Kaczmarek, zwizany z PIS byy minister spraw wewntrznych, w ksice opublikowanej w 2008 roku ujawni, e minister sprawiedliwoci Zbigniew Ziobro

49 Ibid.

50 Joanna Lichocka, Uznano mnie za obce ciao, ktre trzeba usun wywiad z Bronisawem Wildsteinem, Rzeczpospolita, 28 lutego 2007, dostpny na http://new-arch.rp.pl/artykul/667952.html (wejcie 4 marca 2008).

51 Agnieszka Kublik, Robert Kowalewski, Nie dostaem politycznych warunkw wywiad z Jarosawem Grzelakiem, Gazeta Wyborcza, 1011 marca 2007, s. 6. Dziennikarze telewizyjni wkrtce przekonali si, co to oznacza w praktyce. Kiedy w czerwcu 2007 roku policja si usuna pielgniarki protestujce przed Kancelari Premiera, bya to pierwsza informacja w dziennikach dwch stacji prywatnych, Polsatu i TVN. Jednak dyrektor Wiadomoci TVP1 chcia, by rozpocz je od zapowiedzi szczytu brukselskiego, majcego si zaj reform instytucjonaln Unii Europejskiej, co zdaniem dziennikarzy byo w tym momencie informacj o wiele mniej wan. Tym razem, po protestach, udao si umieci informacj o usuniciu biaego miasteczka na pierwszym miejscu Wiadomoci. Dziennikarze wiedzieli ju jednak, e zdani s na walk, ktrej nie bd w stanie wygra. (Reporterzy Wiadomoci oskaraj swoj szefow Dorot Maciej o naciski polityczne, WirtualneMedia.pl, 27 czerwca 2007, http://www.wirtualnemedia.pl/document,,2111344,Bunt_reporterow_Wiadomosci.html (wejcie 30 czerwca 2007).

http://new-arch.rp.pl/artykul/667952.htmlhttp://www.wirtualnemedia.pl/document

P O L S K A



rekomendowa Urbaskiemu dziennikark Patrycj Koteck, mwic e jest to redaktor, ktra bdzie pracowa dla nas.52 W czerwcu 2007 roku Kotecka awansowaa na zastpc dyrektora TAI. Kaczmarek poda, e by wiadkiem rozmw o pracownikach TVP midzy Zbigniewem Ziobro a prezydentem Lechem Kaczyskim w Kancelarii Prezydenta. Ziobro wypar si jakichkolwiek zych zamiarw, a Prezydent odmwi w tej sprawie komentarza.53

Dawniej dyrektorzy TVP prosili ci o przysug, eby znalaz sposb poparcia okrelonej partii czy polityka powiedzia wieloletni dziennikarz TVP.54 Dzisiaj daj ci polecenie do wykonania, i nic ich nie obchodzi, jak to zrobisz. Kotecka zostaa oskarona o oferowanie dziennikarzom TVP dodatkowego wynagrodzenia za pokazanie nowych samochodw kupionych przez politykw opozycji przed wyborami 2007 roku.55 W tym czasie motto Wiadomoci, najbardziej wpywowego programu informacyjnego TVP, mogoby niewtpliwie brzmie: Wszystkie wiadomoci, ktre pasuj PiS.

Jednoczenie ze zmianami w TVP rzd Jarosawa Kaczyskiego zwiksza rol Telewizji Trwam, czci medialnego konglomeratu obejmujcego take Radio Maryja i gazet Nasz Dziennik, zaoonego przez fundamentalistycznego katolickiego ksidza, ojca Tadeusza Rydzyka. Ministrowie i politycy prawicowi zaczli by czstymi gomi w Toruniu, miecie gwnej kwatery imperium medialnego ojca Rydzyka, obejmujcego take tamtejsz Wysz Szko Kultury Spoecznej i Medialnej. Parafowanie porozumienia koalicyjnego midzy PiS, Samoobron i LPR, pokazane tylko przez kamery TVTrwam, doprowadzio do bezprecedensowego aktu oporu dziennikarzy i operatorw TV, ktrzy odmwili relacjonowania podpisania tego porozumienia, otwartego ju dla wszystkich dziennikarzy. Media ojca Rydzyka s jednak na tyle popularne wrd prawicowych wyborcw, e uzyskanie jego poparcia stao si wane dla kadej partii prawicowej. W 2007 roku TVP podpisaa kontrakt z TVTrwam, rezerwujcy dla niej na satelicie Astra czstotliwoci czasowo nie wykorzystywane przez nadawc publicznego.56

52 Kotecka miaa pracowa na osobistym laptopie Ziobry Kotecka jest narzeczon Ziobry, Jacek

Kurski w wywiadzie z Monik Olejnik, TVN24, 23 kwietnia 2008, dostpne na http://www.tvn24.pl/-1,1547232,wiadomosc.html, (wejcie 24 kwietnia 2008).

53 Kaczmarek: Ziobro zaatwia posady w TVP, Gazeta Wyborcza, 24 stycznia 2008, s. 1.

54 Wywiad z dziennikarzem TVP przeprowadzony przez autora, Warszawa, 16 wrzenia 2007. Uwaga: dziennikarz, obawiajc si zwolnienia z pracy, zgodzi si na rozmow pod warunkiem zachowania anonimowoci.

55 Agnieszka Kublik, Propozycja Koteckiej bya nieetyczna?, Gazeta Wyborcza, 7 grudnia 2007, s. 4.

56 Vadim Makarenko, Telewizja o. Rydzyka trwa przy TVP, Gazeta Wyborcza, 8 lutego 2008, s. 31.

http://www.tvn24.pl/-1,1547232



2008

Po przedterminowych wyborach parlamentarnych w 2007 roku wygranych przez opozycyjn Platform Obywatelsk, prezes TVP Andrzej Urbaski oraz prezes publicznego Polskiego Radia Krzysztof Czabaski stali si gorcymi zwolennikami niezalenoci mediw publicznych od rzdu oraz finansowania ich z abonamentu rtv. Tomasz Lis, znany jako zdecydowany krytyk PiS, ktry pitnowa TVP za jej przechy w stron braci Kaczyskich, po wyborach dosta ofert dwuletniego kontraktu kierowania politycznym talk-show w TVP2. Dyrektor TVP1 Magorzata Raczyska zostaa zesana na nisze, mniej widoczne stanowisko. Patrycja Kotecka, mimo objcia jej prokuratorskim ledztwem, nie stracia jednak pracy w TVP. Platforma Obywatelska obiecaa zwolnienie prezesa TVP Andrzeja Urbaskiego po zmianie ustawy o radiofonii i telewizji i mianowaniu nowego skadu KRRiT i Rady Nadzorczej TVP. Jednake wobec spodziewanego weta prezydenta wobec tej ustawy i moliwego braku poparcia partii lewicowych dla jego przeamania w Sejmie, te kroki jeszcze dugo mog by niemoliwe do wykonania.

3.3 Finansowanie mediw publicznych

Poprawki do ustawy o radiofonii i telewizji wprowadzone w 2005 roku nie polepszyy zbirki abonamentu radiowo-telewizyjnego ze wzgldu na utrzymanie monopolu Poczty Polskiej na prowadzenie tej operacji. Ustawa ta zwolnia kolejne gospodarstwa domowe z pacenia tej daniny publicznej.

P O L S K A



Tabela 4. Budet TVP 20042007 (w rozbiciu na rda przychodw)

2004 2005 2006 2007

Przychody (w mln.)57

PLN PLN PLN PLN

Abonament 531 132,8 526 131,5 541,5 135,4 515,8 147,4

Reklama i sponsoring

938 234,5 1132 283 1171 293 1287 367,7

Inne przychody

197 49 304 76 202,5 50,6 332,2 94,9

cznie 1666 416,3 1859 464,8 1912 461 2135 610

Udzia w przychodach (procent)

Abonament 31,9 28,3 28,3 24,6

Reklama 56,3 55,3 57 55,1

Sponsoring 4,5 5,5 5,7 5,2

Inne przychody 7,3 10,9 8,9 15,1

cznie 100 100 100 100

rdo: KRRiT58

Wedug spisu powszechnego z 2006 roku w Polsce istnieje okoo 13 mln gospodarstw domowych. W 96 procent (12,8 mln) z nich dziaa jeden lub wicej odbiornik telewizyjny. Ponad 4,6 mln gospodarstw domowych i 3,4 mln przedsibiorstw nie zarejestrowao adnego odbiornika radiowego lub telewizyjnego i nie pacio abonamentu radiowo-telewizyjnego. Z 8,05 mln gospodarstw domowych, ktre zarejestroway odbiornik radiowy lub telewizyjny, 2,8 mln (35 procent) byo zwolnionych z pacenia abonamentu, przewanie z powodu osignicia wieku powyej 75 lat przez jedn z osb w gospodarstwie domowym lub jej niezdolno do pracy. Dodatkowo 1,8 mln gospodarstw domowych, ktre zarejestroway radio lub telewizor, nie pacio wcale abonamentu albo spniao si z jego paceniem. Straty z tego tytuu

57 Przeliczenie: 1 = PLN 4 dla okresu 20042006 i 1 = PLN 3,5 dla 2007.

58 KRRiT, Informacja o podstawowych problemach radiofonii i telewizji 2008, s. 20,dostpna na http://www.krrit.gov.pl/ (wejcie 24 kwietnia 2008).

http://www.krrit.gov.pl



szacowane byy na 120 mln z (32,5 mln ) rocznie. Szacowana warto straty abonamentu z tytuu niezarejestrowanych radioodbiornikw i telewizorw wynosia okoo 1,5 mld z (407 mln ) rocznie.

Wzrastajcy poziom ubytku wpyww abonamentowych grozi zaamaniem si w najbliszych 2-3 latach caego systemu zwizanego z poborem tych opat stwierdzia KRRiT w swoim raporcie z 2006 roku.59 Podstawow przyczyn coraz niszego wskanika opacania abonamentu jest brak sankcji za jego niepacenie. Nawet po zgodnym z prawem poinformowaniem o kontroli, wystosowanym z siedmiodniowym wyprzedzeniem, waciciel mieszkania lub przedsibiorstwa ma prawo odmwi udostpnienia go do inspekcji, majcej wykaza czy znajduje si w nim zdatny do uytku odbiornik radiowy lub telewizyjny. W 2005 roku 250 kontrolerw abonamentu, zatrudnionych przez poczt, naoyo kary w wysokoci okoo 400 000 z (108 000 ), czyli wartoci 0,04 procent przychodw z abonamentu.

Tabela 5.Kto paci a kto nie paci abonamentu? (w tysicach)

2004 2005 2006

Gospodarstwa domowe, ktre zarejestroway odbiornik, wyczone z obowizku pacenia abonamentu

2 804 2 836 2 167

Gospodarstwa, ktre nie zarejestroway odbiornikw 4 323 4 623 5 370

Gospodarstwa z zarejestrowanymi odbiornikami, ktre pac abonament 6 211 5 879 5 801

Oglna liczba gospodarstw 13 338 13 338 13 338

rdo: KRRiT60

Wysuwano wiele propozycji zwikszenia poziomu opacania abonamentu i zmiany sposobu jego zbirki. W roku 2006 rzd PiS rozpocz prac nad systemem wczenia patnoci abonamentu do rachunku za energi elektryczn albo pacenia go z podatkiem od dochodw osobistych. Obie opcje zostay skrytykowane jako nierealistyczne: rolnicy nie pac tego podatku, a zintegrowanie go z rachunkiem za energi elektryczn byoby niekonstytucyjne. Po wyborach 2007 roku nowy rzd zapowiedzia cakowit likwidacj abonamentu lub co najmniej zmian sposobu jego 59 KRRiT, Raport otwarcia: rynek radiowo-telewizyjny w Polsce, Warszawa, 2006, s. 16, dostpny

na www.krrit.gov.pl/dokumenty/polityka/raport_otwarcia%_20_071106.pdf (wejcie 23 listopada 2007).

60 Raporty roczne KRRiT 2005, 2006.

http://www.krrit.gov.pl/dokumenty/polityka/raport_otwarcia%_20_071106.pdf

P O L S K A



poboru, ale dyskusj nad rozwizaniami odoy na pniej. Zgodnie z najnowszymi planami abonament bdzie ostatecznie zniesiony w kocu roku 2008.61

Szczeglnie w okresie prezesury Jana Dworaka TVP prbowao zwikszy dochody z rnych, czasami wtpliwych rde. W roku 2005 TVP zadaa opat od operatorw sieci kablowych i platform satelitarnych za transmisje swojego programu, ale bez powodzenia. TVP usiowaa take uzyska sponsorw dla swoich programw misji publicznej. Na przykad program AAAbsolutnie kad prac, udzielajcy porad bezrobotnym, ciga rodki z urzdw zatrudnienia i Europejskiego Funduszu Socjalnego.62

Zdaniem ekspertw jednym ze sposobw zwikszenia patnoci abonamentu byoby przejcie na system warunkowego dostpu (Conditional Access CA) do telewizji, uywany przez operatorw kablowych i satelitarnych. To jednak wymagaoby zastosowania opat za ogldanie programu w multipleksach cyfrowych.

W 2006 roku Stowarzyszenie Przychodnia, mao znana organizacja spoeczna,63 zoyo skarg w Komisji Europejskiej na otrzymywanie przez TVP nielegalnej pomocy z budetu, poniewa rodki z abonamentu nie byy wykorzystywane tylko na wypenianie misji publicznej. TVP twierdzi, e wszystkie jej programy wypeniaj t misj, ale Stowarzyszenie Przychodnia jest przeciwnego zdania.64

W lutym 2008 roku TVN poskaryo si Komisji Europejskiej, e TVP nielegalnie otrzymao 600 mln z (170 mln ) w postaci nienalenej pomocy publicznej w latach 2001-2006. Zdaniem TVN misja publiczna w ustawie o radiofonii i telewizji jest sformuowana tak szeroko, i TVP ma faktyczn swobod w decydowaniu, co uznawa za t misj.65 Byy prezes Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw ju wczeniej argumentowa, e polscy nadawcy publiczni otrzymywali pomoc publiczn nielegalnie,66 niezgodnie z Dyrektyw Unii Europejskiej 659/99.67 Nie jest jasne, jaki

61 Wykaczanie abonamentu TV, Gazeta Wyborcza, 7 marca 2008, s. 17.

62 Krzysztof Katka, AAAbsolutnie dajcie kas, Gazeta Wyborcza, 9 sierpnia 2005, s. 4.

63 Stowarzyszenie Przychodnia deklaruje walk o wysokie standard etyczne i moralne w yciu codziennym, polityce i biznesie. Jeden z jego czonkw, Przemysaw Schmidt szefuje Trigon Polska, firmie doradzajcej grupie Polsat. Patrz: http://www.pfo.net.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=106 (wejcie 20 stycznia 2008).

64 Patrz: http://www.dobrowol.org/przejrzystemedia/TV_abonament_briefing.pdf (wejcie 17 wrzenia 2007) i Vadim Makarenko, TVN pisze do Brukseli, Gazeta Wyborcza, 27 lutego 2008, s. 31.

65 Skarga TVN zostaa przygotowana przez tych samych prawnikw, ktrzy wygrali podobn spraw w Danii. Patrz: Vadim Makarenko, TVN pisze do Brukseli), Gazeta Wyborcza, 27 lutego 2008, s. 31.

66 Anna Sojewska, Andrzej Krakowiak, Wpywy z abonamentu bez zgody Brukseli, Rzeczpospolita, 16 lipca 2005, dostpne na http://new-arch.rp.pl/artykul/558760.html (wejcie 4 marca 2008).

http://www.pfo.net.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=106http://www.dobrowol.org/przejrzystemedia/TV_abonament_briefing.pdfhttp://new-arch.rp.pl/artykul/558760.html



bdzie wynik tych naciskw, ale skarga Przychodni zostaa wzita pod uwag przez urzdnikw Unii Europejskiej prowadzcych dochodzenie w sprawie pomocy publicznej dla TVP w styczniu 2008 roku.

Poprawki do ustawy o radiofonii i telewizji zgoszone w styczniu 2008 roku przez parti rzdzc (PO) nie uwzgldniay zmian zasad poboru abonamentu radiowo-telewizyjnego. Jednake na skutek samej dyskusji o odejciu od poboru tej daniny, TVP alarmowaa, e nastpi ju 30 procentowy spadek patnoci abonamentu. W ustawie z kwietnia 2008 roku rzd zaproponowa wyczenie z pacenia abonamentu emerytw oraz zapowiedzia cakowit likwidacj abonamentu radiowo-telewizyjnego pod koniec 2008 roku. Zaprotestowao przeciwko temu wielu znanych intelektualistw.68 Jednake badania opinii publicznej wskazuj, e Polacy skaniaj si ju ku finansowaniu mediw publicznych z budetu. Tylko 23 proc. respondentw chciao utrzymania abonamentu.69

3.4 Standardy dziennikarskie

Wywieranie presji i uprzedzenia polityczne byy i s w TVP na porzdku dziennym, ale w okresie 20042006 poziom pluralizmu programowego i profesjonalizmu dziennikarskiego wyranie si poprawi, szczeglnie w zespole Wiadomoci, najwaniejszej audycji informacyjnej TVP. W tym czasie kierowa nim byy dziennikarz BBC, Robert Kozak. Na wiosn 2006 roku prezes Wildstein zwolni Kozaka. Kozak oskary wwczas dyrektora TVP1 Macieja Grzywaczewskiego o naciskanie na promocj Donalda Tuska, kandydata Platformy Obywatelskiej w wyborach prezydenckich 2005 roku, poprzez omwienie w Wiadomociach jego ksiki, wydanej w tym czasie.

Zdaniem Kozaka Grzywaczewski po wyborach zmieni front i zacz pilnowa interesw PiS, czemu Kozak si przeciwstawia.70 Kozak by przekonany, e TVP osigna polityczn niezaleno jeli chodzi o redagowanie Wiadomoci: Byy potknicia i prby nacisku, ale to by okres najwikszej niezalenoci tego programu od 1989 roku. Stworzyem warunki, ktre uniemoliwiay wywieranie wpywu na ten

67 Regulacja Rady nr 659/1999 z 22 marca 1999, precyzujca szczegowe warunki stosowania

artykuu 93 (obecnie Art. 88) traktatu EC, Official Journal, L 83/1, 27 marca 1999, ss. 19.

68 List otwarty do Donalda Tuska podpisany przez grup intelektualistw zosta przekazany opinii publicznej w formie caostronicowego ogoszenia w najwikszych polskich gazetach 27 marca 2008. Wicej na: http://www.publicznemedia.org.pl, (wejcie 25 kwietnia 2008).

69 62 proc. Polakw za finansowaniem publicznych mediw z budetu, wirtualnemedia.pl, 28 marca 2008, dostpne na: http://www.wirtualnemedia.pl/article/2275545 (wejcie 24 kwietnia 2008).

70 Agnieszka Kublik, Wojciech Surdziel, Kozak: broniem take PiS, Gazeta Wyborcza, 30 maja 2006, s. 34.

http://www.publicznemedia.org.plhttp://www.wirtualnemedia.pl/article/2275545

P O L S K A



serwis. Zbudowaem system, w ktrym wszystkie decyzje podejmowane byy kolegialnie. Nawet jeli ja chciaem co zmieni, musiaem przekona do tego wydawc i zesp. Politycznych zlece po prostu nie byo jak wprowadzi.71

Jesieni 2006 roku, kiedy Kozaka nie byo ju w TVP, Fundacja Stefana Batorego na podstawie przeprowadzonego monitoringu programw informacyjnych telewizji publicznej w okresie wyborw okrelia je mianem politycznie uprzedzonych. Chodzio o Wiadomoci TVP1, Panoram TVP2 oraz lokalne wydania programw informacyjnych na antenie TVP3 w Warszawie, Gdasku, Biaymstoku, Szczecinie i Krakowie. Najwaniejszy wniosek z monitoringu sprowadza si do tego, e informujc o wyborach lokalnych TVP powicaa znacznie wicej uwagi partiom rzdzcym ni opozycyjnym. W Wiadomociach partia rzdzca miaa dwa razy wicej czasu ni gwna partia opozycyjna i trzy razy wicej czasu ni jakakolwiek inna partia. W programach informacyjnych telewizji lokalnych preferowane byy partie sprawujce wadz.72

Tabela 6. Politycy w oglnopolskich programach informacyjnych TVP 16 padziernika 25 listopada 2006

PiS Prem. Rzd PO Prez. LPR SLD Samo. Kanc. Prez.

PSL

Czas (w godz.)

3:25:54 2:55:05 2:41:19 1:12:15 1:06:31 0:55:44 0:28:58 0:25:18 0:12:47 0:08:53

Pro-cent

25 21 19 9 8 7 3 3 2 1

rdo: Zesp Monitoringu Programowego TVP

Kiedy do czasu partii politycznych zosta dodany czas przedstawicieli tych partii dziercych stanowiska rzdowe, nierwnowaga na korzy rzdzcej koalicji wzrosa. Zsumowany czas ekranowy PiS i jej partii koalicyjnych (LPR i Samoobrony), premiera i ministrw oraz prezydenta i urzdnikw jego kancelarii wynosi okoo 85 proc. caoci czasu powiconego na informacje polityczne. W tym rachunku czasowa przewaga PiS nad PO bya trzykrotna, a nad SLD omiokrotna. Istniaa rwnie tendencja do przesuwania wypowiedzi politykw opozycji na czas mniejszej ogldalnoci.

71 Jarosaw Murawski, Byem jak aptekarz, Rzeczpospolita, 2728 maja 2006.

72 Report from monitoring of selected TVP information newscasts at the time of local elections 2006 available online at http://www.batory.org.pl/english/pre_election/index.htm (wejcie 4 marca 2008).

http://www.batory.org.pl/english/pre_election/index.htm



Prezes Wildstein, zapytany o wyniki obserwacji Fundacji Batorego stwierdzi: Liczenie, ile dana partia zajmuje czasu na antenach, jest absurdem. Liczbowo nie da si pokaza, kto jest popierany przez telewizj mona przecie nieustannie powica czas rzdowi i w tym czasie nieustannie go dezawuowa.73

Fundacja Batorego przeprowadzia jednak take jakociow analiz informacji TVP w okresie wyborczym. Stwierdzia, e politycy PiS mwili setkami (peny obraz i dwik, bez omawiania przez dziennikarza, co polityk powiedzia) czciej ni politycy z innych partii; e ich setki byy dusze ni innych politykw i e w zapowiedziach tematw informacji pokazywano ich o wiele czciej ni politykw z innych partii. Monitoring wykaza take, i PiS dominowao w 23 materiaach zamieszczonych w Wiadomociach, podczas gdy pozostae partie, zarwno z koalicji, jak i z opozycji, podobn, dominujc rol miay zaledwie w 3 materiaach. Z 23 materiaw z dominujc pozycj PiS 6 byo negatywnych, jeden bardzo negatywny, natomiast 6 zostao ocenionych jako pozytywne, a 2 jako bardzo pozytywne Pozostae byy neutralne. Jeli chodzi o zrwnowaenie tych materiaw, to 16 z nich oceniono jako niezrwnowaone, w tym 5 jako mao a 11 jako rednio zrwnowaone. Oznaczao to, e argumenty drugiej strony byy w nich nieobecne albo sabo obecne. A w 15 z 23 materiaw z przewaajca rol PiS obserwatorzy doszukali si manipulacji, cznie z pominiciem wanych informacji.

Podsumowujc, monitoring da podstawy do stwierdzenia, e PiS by ponad proporcjonalnie obecny w programach informacyjnych TVP podczas kampanii wyborczej 2006 roku. Czy przyczynio si to do sukcesu wyborczego tej partii, to ju inna sprawa, ale staa presja wywierana na PiS przez politykw partii koalicyjnych, by zwolni prezesa TVP Wildsteina dowodzi, jak bardzo wszyscy politycy chc by pokazywani w telewizji publicznej.

Inny monitoring programw TVP, przeprowadzony przez KKRiT podczas parlamentarnej kampanii wyborczej w 2007 roku wykaza, e opozycyjna PO dostaa w nich najwicej czasu. Jednake wedug wasnego monitoringu TVP, to PiS miaa na antenie TVP wicej czasu ni PO, i to bez wczenia do tej obserwacji czasu przedstawicieli rzdu, parlamentu i prezydenta, wszystkich pochodzcych z rzdzcej koalicji.74 Midzynarodowi obserwatorzy z Organizacji Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie (OBWE), ktrzy monitorowali polskie media w tym samym okresie przedwyborczym stwierdzili, e w programach informacyjnych TVP o PO mwiono

73 Jarosaw Murawski, Nie jestem przyrubowany, wywiad z Bronisawem Wildsteinem,

Rzeczpospolita, 21 listopada 2006,dostpny na http://new-arch.rp.pl/artykul/650244.html (wejcie 2 marca 2008).

74 KRRiT, Monitoring, dos

Telewizja w Europie - Open Society Foundations · przechodzących proces demokratyzacji i...

Documents

Transcript of Telewizja w Europie - Open Society Foundations · przechodzących proces demokratyzacji i...