Technik.logistyk 342[04] z4.01_u

Program wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Marzena Borowska

Posugiwanie si jzykiem obcym w realizacji zada logistycznych 342[04].Z4.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Pastwowy Instytut Badawczy Radom 2007

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

1

Recenzenci: dr Andrzej Diniejko mgr Hanna Kryszewska Opracowanie redakcyjne: mgr Marzena Borowska Konsultacja: mgr in. Halina ledziona Poradnik stanowi obudow dydaktyczn programu jednostki moduowej 342[04].Z4.01 ,,Posugiwanie si jzykiem obcym w realizacji zada logistycznych, zawartej w moduowym programie nauczania dla zawodu technik logistyk 342 [04]. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji Pastwowy Instytut Badawczy, Radom 2007


2

SPIS TRECI 1. Wprowadzenie 3 2. Wymagania wstpne 4 3. Cele ksztacenia 5 4. Materia nauczania 6

4.1. Terminologia z zakresu logistyki 6 4.1.1. Materia nauczania 6 4.1.2. Pytania sprawdzajce 13 4.1.3. wiczenia 13 4.1.4. Sprawdzian postpw 15

4.2. Dokumentacja i korespondencja w logistyce 16 4.2.1. Materia nauczania 16 4.2.2. Pytania sprawdzajce 30 4.2.3. wiczenia 30 4.2.4. Sprawdzian postpw 33

4.3. Proces technologiczny produktw i zarzdzanie acuchem dostaw 34 4.3.1. Materia nauczania 34 4.3.2. Pytania sprawdzajce 41 4.3.3. wiczenia 41 4.3.4. Sprawdzian postpw 42

4.4. Magazyny, zapasy i opakowania 43 4.3.1. Materia nauczania 43 4.3.2. Pytania sprawdzajce 52 4.3.3. wiczenia 53 4.3.4. Sprawdzian postpw 54

4.5. Transport i ubezpieczenia 55 4.45.1. Materia nauczania 55 4.5.2. Pytania sprawdzajce 65 4.5.3. wiczenia 65 4.5.4. Sprawdzian postpw 67

4.6. Akty prawne dotyczce dziaa z zakresu logistyki 68 4.6.1. Materia nauczania 68 4.6.2. Pytania sprawdzajce 74 4.6.3. wiczenia 75 4.6.4. Sprawdzian postpw 76

5. Ewaluacja osigni ucznia 77 6. Literatura 81


3

1. WPROWADZENIE

Poradnik bdzie Ci pomocny w zdobywaniu wiedzy i umiejtnoci posugiwania si jzykiem angielskim w zawodzie technik logistyk.

W poradniku zamieszczono: wymagania wstpne wykaz umiejtnoci, jakie powiniene mie ju uksztatowane,

aby bez problemw mg korzysta z poradnika, cele ksztacenia wykaz umiejtnoci, jakie uksztatujesz podczas pracy z poradnikiem, materia nauczania wiadomoci teoretyczne niezbdne do opanowania treci jednostki

moduowej, zestaw pyta, aby mg sprawdzi, czy ju opanowae okrelone treci, wiczenia, ktre pomog Ci zweryfikowa wiadomoci teoretyczne oraz uksztatowa

umiejtnoci praktyczne, sprawdzian postpw, sprawdzian osigni, przykadowy zestaw zada. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie

materiau caej jednostki moduowej, literatur.

Schemat ukadu jednostek moduowych

742[04].Z4. Jzyk obcy zawodowy

742[04].Z4. 01 Posugiwanie si jzykiem obcym w realizacji zada

logistycznych

742[04].Z4. 02 Posugiwanie si drugim

jzykiem obcym w realizacji zada logistycznych


4

2. WYMAGANIA WST PNE

Przystpujc do realizacji programu nauczania jednostki moduowej powiniene umie: okrela podstawowe rodki transportu, okrela podstawowe jednostki miar i wag, korzysta z map, przyjmowa, redagowa i wysya korespondencj, stosowa zasady prowadzenia korespondencji, nawizywa kontakty z pracodawc, klientem, posugiwa si jzykiem obcym zawodowym w kontaktach z klientami i pracodawc, projektowa ofert usug logistycznych, nawizywa wspprac z przedsibiorstwami w kraju i za granic, posugiwa si waciwymi strukturami gramatycznymi w jzyku obcym zawodowym

pisanym i mwionym, korzysta z komputera i jego oprogramowania, posugiwa si sownikami dwujzycznymi i branowymi, organizowa stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, korzysta z rnych rde informacji.


5

3. CELE KSZTACENIA W wyniku realizacji programu jednostki moduowej powiniene umie:

udzieli informacji o dziaalnoci logistycznej, okreli zadania zawodowe logistyka, posuy si aktami prawnymi dotyczcymi dziaa z zakresu logistyki, opisa zarzdzanie acuchem dostaw towarw w formie tradycyjnej w gospodarce

elektronicznej, przeprowadzi negocjacje z klientem w zakresie zada logistycznych, przygotowa dokumenty zwizane z zaopatrzeniem materiaowym w przedsibiorstwie, przygotowa pisemn ofert dla klienta, opisa proces technologiczny produktw, opisa zapasy magazynowe, opisa zapas cykliczny i bezpieczestwa, opisa regay magazynowe wysokiego skadowania i znakowanie towaru, opisa zasady dobierania opakowania i przygotowania towaru do dystrybucji, opisa rodki transportu wewntrznego, opisa stan techniczno eksploatacyjny miejskich usug infrastrukturalnych, opisa organizacj przewozu osb w komunikacji publicznej, opisa dobr rodkw transportu do realizacji konkretnego zadania, sporzdzi oferty cenowe na usugi logistyczne, sporzdzi korespondencj realizowanego zadania logistycznego, wystawi faktur, skorzysta z ofert i innych informacji prezentowanych w Internecie.


6

4. MATERIA NAUCZANIA 4.1. Terminologia z zakresu logistyki 4.1.1. Materia nauczania

Do prowadzenia negocjacji, redagowania pism, mwienia, czytania, suchania wypowiedzi w jzyku angielskim, niezbdne jest opanowanie podstawowych sw i zwrotw zawodowych. Technik logistyk powinien operowa sownictwem i zwrotami z zakresu ekonomii, bankowoci, handlu, biznesu, prawa, administracji, techniki i szeroko pojtej logistyki, poniewa powinien on umie porozumie si w jzyku angielskim z pracownikami urzdw, instytucji, wsppracownikami oraz klientami zarwno w mowie jak i pimie. Oto najczciej uywane sownictwo i zwroty w logistyce [5, 19, 20]: akcyza excise, asortyment range, atest certificate, artyku article, bilans balance, bilans dodatni/ujemny positive/negative balance, blankiet blank/form, cena hurtowa/detaliczna wholesale/retail price, deklaracja celna a customs declaration/cash declaration, deklaracja podatkowa tax return form, dochd przedsibiorstwa revenue, dochd / zysk netto net income/profit, dochd / zysk brutto gross profit, dokument document, dostarczy deliver, dotacja grant/subsidy, ewidencja dziaalnoci gospodarczej business register, faktura VAT VAT invoice, firma business / firm, na koszt firmy on the house, formularz podatkowy tax form, formularz wniosku application form, wypeni formularz fill in/out, complete a form, gospodarka zapasami supplies economy, hurt i detal wholesale and retail, inwentaryzacja towarw/majtku stocktaking/cataloguing, kapita capital, kasa fiskalna cash register, koncesja/licencja licence/license, ksigi rachunkowe books, list przewozowy bill of lading, consignment note, lokata (kapitau) investment, jako quality, kradzie sterling/theft, kradzie samochodu a car theft, towary pochodzce

z kradziey stolen goods, kredyt bankowy/hipoteczny bank loan/mortgage,


7

ksigowo accountancy / accounting, ksigowy/ksigowa accountant, magazynowa/przechowywa store up/warehouse, marka (znak firmowy) brand, mara zysku profit margin, NIP Tax Identification Number, opakowa to wrack, to pack, podatek tax, podatnik taxpayer, podmiot gospodarczy economic entity, prowadzi wasn dziaalno gospodarcz run a business/be self-employed, przedsibiorstwo enterprise, company, przelew bankowy a bank transfer, rachunek bankowy (bank) account, reklama advertisement/advert, rentowno przedsibiorstwa company profitability, rynek (obszar zbytu) market, rzeczoznawca export, ocena/opinia rzeczoznawcy an expert judgement/opinion,

powoa rzeczoznawc to call in an expert, spedycja transport, carriage, (porednictwo) freight forwarding, spedycja kolejowa rail transport, spedycja krajowa/midzynarodowa domestic/international freight forwarding, system ubezpiecze spoecznych social security system, szkoda loss, wyrzdzi, spowodowa szkod to do damage, to cause damage, towar merchandise, commodity, goods, transport transport, usugi services, produkcja rynkowa/produkcja towarowa marketable output, Urzd Skarbowy Inland Revenue, urzdnik / referent clerk, usugi services, wypadek lotniczy samolotowy a flying accident, wypadek samochodowy/drogowy na drodze a car/road (traffic) accident, wypadek miertelny a fatal accident, zadatek deposit, zaopatrzenie supply, zamwienie / dostawa order/delivery, zoy zamwienie place the order, znak firmowy trademark. Podstawowe pojcia i definicje w logistyce

Do redagowania definicji w jzyku angielskim uywa si zaimkw wzgldnych (Relative Pronouns) takich jak: which, (ktry) do opisu przedmiotw, zjawisk, who (kto) do opisu ludzi, where (gdzie) do charakteryzowania miejsc, whose (czyj) okrelajcy posiadanie. W definiowaniu i objanianiu znaczenia poj w jzyku angielskim uywa si czasu Present Simple, ktry wyraa czynnoci, stany, majce charakter stay lub powtarzajcy si. Definicje, ktre okrelaj pojcie o archaicznym znaczeniu, wymagaj uycia czasu przeszego Past Simple. W definiowaniu pomocne s te struktury skadniowe w stronie


8

biernej (Passive Voice), wrd nich konstrukcja Present Passive, poniewa wyraa si za ich pomoc najpierw przedmiot czynnoci, a potem ich wykonawc. Definicja, pojcie w jzyku polskim i angielskim powinna zawiera najwaniejsze informacje, sformuowane w sposb jasny i zrozumiay, poniewa tego wymaga sama jej struktura. Niektre terminy obcojzyczne, gwnie zaczerpnite z jzyka angielskiego i francuskiego nie maj odpowiednika w tumaczeniu na jzyk polski, wic uywa si ich obcojzycznych odpowiednikw, ktre weszy do jzyka polskiego, np. Joint Ventures, holding. W definicjach uywa si synonimw, poniewa niektre definicje wymagaj wymienienia w ich obrbie treci tego pojcia oraz s pomocne do zachowania poprawnoci stylistycznej definicji, gdy za ich pomoc unika si powtrze. Ponadto nie naley tumaczy treci definicji sowo po sowie (word by word), poniewa prowadzi to do bdw semantycznych, leksykalnych i stylistycznych.

Oto kilka definicji ekonomicznych stosowanych midzy innymi w logistyce [15]: Bilans sprawozdanie ile pienidzy zarobia firma i ile wydaa na towary i usugi. W ksigowoci bilans to zestawienie wyraonego wartociowo majtku podmiotu gospodarczego (aktywa) ze rdami jego pochodzenia, czyli kapitaami (pasywa). Bilans jest sporzdzany na konkretny dzie, najczciej na koniec roku kalendarzowego i w okrelonej formie. Balance sheet a statement of how much money a business has earned and how much money it has paid for goods and services. In accountancy, the balance sheet is a breakdown of entitys fortune that is expressed in values (assets) with the sources of its origin that is (passives). The balance sheet is drawn up on a specific day, mostly at the end of the calendar year and in a specific form. Obrt pieniny transakcje kupna-sprzeday, w ktrych nalenoci regulowane s gotwk, czekami gotwkowymi i przekazami pocztowymi. Financial / monetary turnover the transaction of purchasing and sale in which dues are regulated in cash, cash cheques and postal orders. Poda ilo towarw i usug na rynku dbr materialnych i usug, jaka jest oferowana do sprzeday w podanej cenie i w okrelonym czasie. Na rynku pracy poda oznacza osoby poszukujce pracy. Supply it is a quantity of goods and services at the market of material goods and services which is offered for sale in a given price and specific time. At the job market, the supply means persons looking for a job. Popyt zgaszane w okrelonym czasie zapotrzebowanie na dobra materialne i usugi, ktre s oferowane na rynku po okrelonej cenie. Zgaszane zapotrzebowanie musi by poparte posiadaniem okrelonych rodkw pieninych, ktre pozwol na zakup podanych dbr materialnych i usug. Na rynku pracy popyt oznacza zapotrzebowanie pracodawcw na pracownikw. Demand it is a reported demand in a specific time for goods and services, that are offered at the market in a specific price. The reported demand must be supported by possession of specific monetary funds, which makes possible to buy desired material goods and services. At the job market, it means the demand employers for employees. Wierzyciel strona stosunku prawnego, ktra ma prawo da od drugiej strony tego stosunku dunika okrelonego zachowania si, a druga strona ma obowizek postpowa zgodnie z tym daniem. Uprawnienie wierzyciela nazywane wierzytelnoci wynika z zobowizania dunika. Creditor it is a part of legal relations, which has a law to demand from the other part that relation a debtor, specific behaviour, and the second part has the duty of proceeding according to this demand. The creditors power is called creditor and it is a result of the debtors duty.


9

Podstawowe zadania logistyka Do podstawowych zada logistyka nale [1] / The main logistics tasks are: handel elektroniczny / electronic trade (e trade), sprzeda i prognozowanie popytu oraz planowanie zakupw / selling and forecasting of

demand and planning of purchases, praca w dziale gospodarki materiaowej i transportu wewntrznego / working in the

factory economic stock department and internal transport, praca w dziale pakowania i opakowa / working in the packing and packaging

department, przygotowywanie procesu logistycznego i sporzdzanie dokumentw logistycznych /

preparing of the logistic process and making logistic documents, przygotowywanie taryf przewozowych i spedycyjnych / preparation of shipping and

forwarding charge, ustalanie nalenoci za usugi logistyczne / establishing of amount due for logistic

services, zawieranie umw sprzeday usug logistycznych / entering into sales contracts of logistic

services, organizowanie i realizacja zaopatrzenia oraz magazynowania, transportu i dystrybucji

produktw gotowych / organisation and carrying out of supply and storing up, transport and distribution of ready made products,

przygotowywanie dokumentw zwizanych z ubezpieczeniem krajowym i zagranicznym towarw i osb / preparation of domestic and foreign insurances of commodities and people,

zarzdzanie zapasami i tworzenie planw dostaw / stores management and creation of consignments (delivery) plans,

organizowanie i realizowanie acucha dostaw w logistyce / organisation and carrying out of delivery chain in logistics,

gospodarowanie opakowaniami i organizowanie recyklingu odpadw / packaging management and organisation of waste recycling,

obsugiwanie zintegrowanych systemw informatycznych w logistyce / operation of integrated computer systems in logistics,

prezentowanie dziaalnoci marketingowej na rynku usug logistycznych / presentation of marketing activity on the logistic services market.

Jednostki miar i wag / Weights and Measures System metryczny / Metric System [15] Jednostki dugoci / Units of Length 1 milimetr / 1 millimetre = 0.03937 cala / inch 10 mm = 1 centymetr / centimetre = 0.3937 cala / inch 10 cm = 1 decymetr / decimetre = 3.937 cali / inches 10 dm = 1 metr / metre = 39 37 cali / inches 10 m = 1 dekametr / decametre = 10.94 jardw / yards 10 dam = 1 hektometr / hectometre = 109.4 jardw / yards 10hm = 1 kilometr / kilometre =0.6214 mili / mile Jednostki wagi / Units of Weight 1 miligram / milligram = 0.015 grana / grain 10 mg = 1 centygram / centigram = 0.154 grana / grain 10 cg = 1 decygram / decigram = 1.543 granw / grains


10

10dg = 1 gram / gram = 15.43 granw / grains = 0.035 uncji / ounce 10 g = 1 dekagram / decagram = 0.353 uncji / ounce 10 dag = 1 hektogram / hectogram = 3.527 / uncji / ounces 10 hg = 1 kilogram / kilogram = 2.205 funtw / pounds 1000 kg = 1 tona / tonne = 0.984 tona angielska (long) ton tona metryczna (metric ton) = 2204.62 funtw / pounds Jednostki pojemnoci / Units of Capacity 1 mililitr / millilitre = 0.00176 poowy litra (poowy kwarty) / pint 10 ml = 1 centylitr / centilitre = 0.0176 poowy litra (poowy kwarty) / pint 10 cl = 1 decylitr / decilitre = 0.176 poowy litra (poowy kwarty) / pint 10 dl = 1 litr / litre = 1.76 poowy litra (poowy kwarty) pints = 0.22 UK galona / gallon 10 l = 1 dekalitr / decalitre = 2.20 galona / gallons 10 dal= 1 hektolitr / hectolitre = 22.0 galona / gallons 10 hl = 1 kilolitr / kilolitre = 220.0 galona / gallons Miary powierzchni / Square Measures 1 miara powierzchni / square measure = 0.00155 cala kwadratowego / square inch 100 mm2 = 1 centymetr kwadratowy / square centimetre = 0.1550 cala kwadratowego / square inch 100 cm2 = 1 metr kwadratowy / square metre = 1.196 jardw kwadratowych / square yards 100 m2 = 1 ar / are = 119.6 jardw kwadratowych / square yards 100 ares = 1 hektar / hectare = 2.471 akrw / acres 100 ha = 1 kilometr kwadratowy / square kilometre = 247.1 akrw / acres Miary objtoci / Cubic Measures 1 centymetr szecienny / cubic centimetre = 0.06102 szeciennego cala / cubic inch 1000 cm3 = 1 decymetr szecienny / cubic decimetre = 0.03532 szeciennej stopy / cubic foot 1000 dm3 = 1 metr szecienny / cubic metre = 1.308 szeciennego jarda / cubic yards Temperatura / Temperature Farenhaita / Fahrenheit = (9/5 x C) + 32 Celsjusza / Celsius = (5/9 x (x F -32) Negocjacje w jzyku obcym

Negocjacje [24] s procesem komunikacji, w ktrym strony prowadz rozmowy, wymian informacji oraz podejmuj decyzje majce na celu uzgodnienie stanowiska w danej sprawie. Proces negocjacji skada si z trzech etapw:

Negotiations are a process of communication in which the sides hold a conversation, exchange of information and take decisions which are aimed at agreement of a stand in a given issue. The process of negotiations consists of three stages: 1. Rozpoczcie negocjacji warto zastosowa techniki psychologiczne, takie jak efekt

pierwszego wraenia, aby ukaza siebie z jak najlepszej strony, zwikszy przychylno i zaufanie rozmwcy, a take wyeksponowa swe zalety. / Beginning of negotiations it is worth to use psychological techniques, such as first impression effect, so as to show yourself from the best side, to increase the interlocutors favour and confidence, and also to display your own advantages.

2. Waciwe negocjacje skadaj si z kilku czynnoci i zasad: przedstawienie wsppracownikw, jeli s obecni przy negocjacjach

i autoprezentacja,


11

rozmowy wstpne okrelenie problemu, a take zasad negocjacji, przedstawienie ofert, dokonywanie ich oceny, przekonywanie rozmwcy do ich

atrakcyjnoci, mylenie twrcze wysuwanie propozycji, pomysw, rozwiza korzystnych dla

obydwu partnerw, ocena propozycji, ustpstwa na rzecz partnera, propozycje ofert, zgoda na podpisanie kontraktu. Proper negotiations they consist of some acts and rules: associates introduction, if they are present at negotiations and yourself presentation, introductory conversations defining of a problem and also rules of negotiations, presentation of the offers, making their assessment, convincing of an interlocutor to

their attractiveness, creative thinking putting forward of propositions, ideas, solutions which are

beneficial to both partners, assessment of propositions, making concessions in aid of a partner, propositions of

offers, agreement on the contract signing.

3. Zakoczenie negocjacji stanowiska w danej sprawie, np. podpisanie lub finalizacja kontraktu handlowego i perspektywy na dalsz wspprac z partnerem. / Ending of negotiations stands on a given matter, for example, signing or finalising of the trade contract and perspectives on the further cooperation with a partner.

Style negocjacji / Styles of negotiations [3, t.1] Mi kki styl negocjacji / Soft style of negotiations: utrzymanie bardzo dobrych kontaktw z partnerem, / keeping very good contacts with

a partner, traktowanie partnera z zaufaniem, yczliwoci i szacunkiem, / treating a partner with

confidence, kindness and respect, skadanie wielu ofert, / making a lot of offers, brak sprzeciwu i odwoywania si do siy, / lack of opposition and referring to force, czynienie ustpstw, nawet swoim kosztem, / making concessions, even at own expense, przystosowanie si do partnera. / adaptation to a partner. Twardy styl negocjacji / Hard style of negotiations: osignicie swojego celu, / achieving of your own goal, nieyczliwe traktowanie partnera i okazywanie mu negatywnych uczu, / unkindly

treating of a partner and showing him negative feelings, narzucanie partnerowi swojej woli, / forcing to a partner your own will, brak gotowoci do ustpstw i kompromisu, / lack of readiness to concessions and

a compromise, uywanie grb i sugerowanie nieuczciwoci, / using threats and suggestion of

dishonesty, stawianie wysokich da, / putting high demands, wymaganie od partnera wikszych ustpstw ni wasne / demanding from a partner

bigger concessions than your own. Partnerski styl negocjacji / Partnership style of negotiations: osignicie porozumienia zadawalajcego obie strony, / reaching an agreement satisfied

both sides,


12

yczliwe traktowanie partnera, / friendly treatment of a partner, oddzielanie ludzi od problemu, / peoples separation from the problem, skadanie wielu propozycji rozwiza, / making many proposals of solving, zgoda na ustpstwa, / agreement to concessions, denie do kompromisu. / striving to a compromise.

Przykadowe negocjacje w jzyku angielskim i polskim: S Salesman (Sprzedawca), B Buyer (Nabywca) [12] B: I would like to store some commodities in your storehouse for one month. How much does it cost per day and night? / Chciabym zmagazynowa troch towaru w waszym magazynie przez miesic. Ile to kosztuje za dob? S:. It depends what kind of commodity do you want to store up. / To zaley jaki rodzaj towaru chce Pan magazynowa. B: I would like to store up 200 cartoons of domestic appliances, that is microwaves. / Chc magazynowa 200 kartonw sprztu gospodarstwa domowego, to jest kuchenek mikrofalowych. S: I see. It is five palettes. Storing up of one pallet costs 80 zlotys per day and night. / Rozumiem. To jest pi palet. Magazynowanie kadej palety kosztuje 80 zotych za dob. B: The price is too high. Ive just seen this storehouse and it isnt worth such money. / To zbyt wysoka cena. Wanie widziaem ten magazyn i nie jest wart takich pienidzy. S: It is worth such money because it is wellkept and guarded round the clock. /On jest wart tych pienidzy, poniewa jest dobrze utrzymany, chroniony caodobowo. B: No, I cant agree with you, because it isnt in a good technical condition and it needs a major renovation. I can pay 50 zlotys for storing up in your storehouse. / Nie zgadzam si z Panem, gdy nie jest on w dobrym stanie technicznym i wymaga kapitalnego remontu. Mog zapaci 50 zotych za magazynowanie w Paskim magazynie. S: No, the price is too low. / Nie, to zbyt niska cena. B: What about the transport of commodity? / A co z transportem towaru? S: If the distance is up to 30km, transport is free. If its farther, you must pay extra or have your own transport. / Jeli odlego jest do 30km, transport jest gratis, jeli jest dalej, musi Pan zapaci dodatkowo lub mie swj transport. B: For such a steep price, transport should be free. / Za tak wygrowan cen transport powinien by gratis. S: Lets do that: Ill rent you the storehouse for 70 zlotys, Ill give you free transport but you have to pay commodity insurance 150 zlotys. / Zrbmy tak: Wynajm Panu magazyn za 70 zotych, dam transport gratis, ale musi Pan dopaci za ubezpieczenie towaru 150 zotych. B: My offer is 60 zlotys per day and night plus 150 zlotys for my commodity insurance. / Moja oferta wynosi 60 zotych za dob plus 150 zotych za ubezpieczenie mojego towaru. S: Right. Lets sign the contract. / Dobrze, podpiszmy kontrakt. S Salesman (Sprzedawca), B Buyer (Nabywca) [14] S: We can deliver you the commodity today using our own transport, but you must pay for it today paying cash or by draft. / Moemy dostarczy ci towar dzisiaj wasnym transportem, ale dzi musisz zapaci za niego gotwk lub przelewem B: Yes, I see. But I dont have such a big amount of money on me. I must go to the bank and make a draft to your companys account. So far, the price has not changed, has it? / Tak, rozumiem, ale nie mam przy sobie tak duej sumy pienidzy. Musz i do banku i dokona przelewu na konto twojej firmy. Jak dotd cena si nie zmienia, prawda?


13

S: Yes. The price for the commodity and its transport hasnt changed but for the loading you must pay extra. / Tak. Cena za towar i jego transport nie zmienia si, ale za zaadunek musi Pan zapaci dodatkowo. B: How much does the loading cost? / Ile kosztuje zaadunek? S: It costs 5 zlotys per hour. / Kosztuje on 5 zotych za godzin. B: The price is too high, especially that I have 600 packages of commodity, that is 150 pallets. I can pay you 2,5 zlotys per hour. How long will the loading last? / To zbyt wygrowana cena, zwaszcza, e ja mam 600 paczek towaru, czyli 150 palet. Mog Panu zapaci 2,5 zotego za godzin. Jak dugo bdzie trwa zaadunek? S: The loading will last about four hours, but your price is too low. I suggest 3 zlotys per hour. / Zaadunek bdzie trwa okoo czterech godzin, ale Pana cena jest zbyt niska. Proponuj 3 zote za godzin. B: Good. Lets go and look at the merchandise. All right. I can see that is the same commodity like I ordered in your company. My employee will stay and he will watch over the loading. See you later. I am going to the bank. / Dobrze. Chodmy i obejrzyjmy towar. W porzdku. Widz, e to ten sam towar, ktry zamwiem w waszej firmie. Mj pracownik zostanie i bdzie doglda zaadunku. Do zobaczenia. Jad do banku. S: You will be satisfied with the commodity from our company. We will be waiting for you and loading your commodity. / Bdzie Pan zadowolony z towaru z naszej firmy. Bdziemy czeka na Pana i adowa towar. 4.1.2. Pytania sprawdzajce

Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste przygotowany do wykonania wicze: 1. Czym s negocjacje? 2. Na czym polegaj negocjacje? 3. Jakie wyrniamy etapy negocjacji? 4. Jakie znasz sownictwo zawodowe z dziedziny logistyki w jzyku angielskim? 5. Jak redaguje si definicje poj w jzyku angielskim? 6. Jakie s podstawowe zadania logistyka? 7. Jakie znasz jednostki miar i wag w jzyku angielskim? 4.1.3. wiczenia wiczenie 1

Zredaguj mini sownik ze sownictwem zawodowym dla technika logistyki.

Sposb wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene:

1) przeczyta fragment materiau nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizowa stanowisko pracy do wykonania wiczenia, 3) przeczyta tekst ze zrozumieniem w jzyku angielskim, 4) wyszuka w tekcie zwroty i sownictwo zawodowe w jzyku angielskim, 5) przetumaczy sownictwo i zwroty korzystajc ze sownikw i Internetu, 6) uoy sownictwo w kolejnoci alfabetycznej, 7) wydrukowa sownik, 8) zaprezentowa efekt pracy w grupie.

Wyposaenie stanowiska pracy: materiay informacyjne, stanowiska komputerowe z dostpem do Internetu i drukark,


14

papier formatu A4, sowniki dwujzyczne i branowe, przybory do pisania, literatura z rozdziau 6.

wiczenie 2

Przeprowad w jzyku angielskim negocjacje handlowe z wybranym partnerem, ktre kocz si zawarciem kontraktu handlowego.


1) przeczyta fragment materiau nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizowa stanowisko pracy do wykonania wiczenia, 3) posugiwa si terminologi z zakresu logistyki, handlu i ekonomii, 4) zastosowa zasady prowadzenia negocjacji w jzyku angielskim, 5) przeprowadzi negocjacje w jzyku angielskim.

Wyposaenie stanowiska pracy: sowniki dwujzyczne i branowe, przybory do pisania, literatura z rozdziau 6. wiczenie 3

Okrel pisemnie i ustnie zadania logistyka w jzyku angielskim.

Sposb wykonania wiczenia

Aby wykona wiczenie, powiniene: 1) przeczyta fragment materiau nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizowa stanowisko pracy do wykonania wiczenia, 3) obejrze film anglojzyczny o pracy logistyka, 4) obejrze foldery, broszury, prospekty o pracy logistyka w jzyku angielskim, 5) przetumaczy na jzyk polski niezrozumiae fragmenty filmu, folderw, broszur,

prospektw, 6) dokona selekcji materiau, 7) okreli pisemnie i ustnie zadania logistyka, 8) przedstawi efekt pracy w grupie.

Wyposaenie stanowiska pracy: film w jzyku angielskim o pracy logistyka, telewizor i odtwarzacz VHS lub DVD, foldery, broszury, prospekty o pracy logistyka w jzyku angielskim, sowniki dwujzyczne i branowe, przybory do pisania, literatura z rozdziau 6.


15

wiczenie 4 Udziel ustnej informacji o dziaalnoci logistycznej w jzyku angielskim.

Sposb wykonania wiczenia

Aby wykona wiczenie, powiniene:

1) przeczyta fragment materiau nauczania (pkt. 4.2.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizowa stanowisko pracy do wykonania wiczenia, 3) obejrze film anglojzyczny o dziaalnoci logistycznej, 4) obejrze foldery, broszury, prospekty o dziaalnoci logistycznej w jzyku angielskim, 5) przetumaczy na jzyk polski niezrozumiae fragmenty filmu, folderw, broszur,

prospektw, 6) dokona selekcji materiau, 7) okreli ustnie elementy dziaalnoci logistycznej, 8) udzieli ustnej informacji o dziaalnoci logistycznej w jzyku angielskim grupie

uczniw.

Wyposaenie stanowiska pracy: film w jzyku angielskim o dziaalnoci logistycznej, telewizor i odtwarzacz VHS lub DVD, foldery, broszury, prospekty o dziaalnoci logistycznej w jzyku angielskim, sowniki dwujzyczne i branowe, przybory do pisania, literatura z rozdziau 6. 4.1.4. Sprawdzian postpw Czy potrafisz:

Tak

Nie 1) opracowa w jzyku angielskim mini sownik ze sownictwem

zawodowym dla technika logistyka?

2) przeprowadzi negocjacje w jzyku angielskim? 3) posugiwa si w mowie i w pimie jzykiem zawodowym z zakresu

logistyki, handlu, ekonomii i biznesu?

4) okreli w mowie i pimie zadania logistyka? 5) zaprezentowa efekt swej pracy?


16

4.2. Dokumentacja i korespondencja w logistyce 4.2.1. Materia nauczania Prowadzenie dokumentacji i korespondencji zawodowej

Dokumentacja i korespondencja zawodowa [2, 12] wymagaj stosowania sownictwa profesjonalnego, branowego. Naley uywa jzyka oficjalnego, poprawnych struktur gramatycznych i zwrotw grzecznociowych. Ze wzgldu na du liczb i rnorodno zwrotw grzecznociowych, naley wiedzie, w jakim kontekcie mona uy danego sformuowania. Oto najbardziej popularne zwroty grzecznociowe jzyka angielskiego [6, 7, 8, 12, 20]: 1. Zwroty grzecznociowe na powitanie: Good morning (dzie dobry), zwrotu tego uywa

si rano, do godzin poudniowych, good afternoon (dzie dobry), zwrotu tego uywa si po poudniu, good evening (dobry wieczr), welcome to our company (witamy w naszej firmie), its a pleasure for us to welcome you in our company, madam (to dla nas przyjemno goci Pani w naszej firmie),

2. Zwroty grzecznociowe na poegnanie: Good bye (do widzenia), Good night (dobranoc), Have a nice day (ycz miego dnia), Good luck (powodzenia).

3. Przeprosiny: Sorry (Przepraszam), w znaczeniu, przykro mi, jeeli chcemy przeprosi, wyrazi al, ubolewanie, gdy co zego si stanie, np. I m sorry, it was my fault. (Przepraszam, to by mj bd), I would like to apologise (Chciabym przeprosi), np. I would like to apologise sir for being late. (Chciabym przeprosi Pana za spnienie.), Im afraid (Obawiam si), np. Im afraid that we havent got any fruit in our offer. (Obawiam si, e nie mamy adnych owocw w naszej ofercie).

4. Zwroty grzecznociowe kierowane do klienta: Sir (Prosz Pana), Madam (Prosz Pani). 5. Podzikowania: Thank you / very much (Dzikuj bardzo), Thanks you once again

(Jeszcze raz dzikuj), Im grateful (Jestem wdziczny), Best wishes (Najlepsze yczenia). All the best (Wszystkiego najlepszego).

6. Zwroty grzecznociowe stosowane podczas prezentacji oferty firmy lub sprzeday produktw: With pleasure, madam. (z przyjemnoci prosz Pani), Would you like..., sir? (Czy chciaby Pan ...?), May / Can I help you, sir? (Czy mog Panu pomc?) Zwrot z uyciem sowa may jest bardziej grzecznociowy ni z can, poniewa wyraa on prob o przyzwolenie. Natomiast zdanie z can stosuje si w znaczeniu czy jestem w stanie pomc. Let me ..., madam.(Prosz mi pozwoli ...), Would you prefer .., sir? (Czy wolaby Pan?)

Wyraanie ycze i da w jzyku angielskim

dania i yczenia wyraa si zarwno w jzyku angielskim mwionym, jak i pisanym. Do najbardziej popularnych i najczciej uywanych zwrotw wyraajcych yczenia nale [11, 17]: I would you, sir (Chciabym Panu ), np. I would tell you, sir (Chciabym Panu powiedzie ), Could you sir, please? (Czy mgby Pan?), np. Could you give me your telephone number sir, please? (Czy mgby mi Pan da Pana numer telefonu?), I need a favour (mam prob), to ask sb for sth (prosi kogo o co), Can / could I ask you to do something for me, please? (Czy mog pana o co prosi?), Id be very grateful if you could correct it. (Bardzo bybym wdziczny, gdyby Pan to poprawi.).

Do wyraania da uywa si w jzyku angielskim mwionym i pisanym nastpujcych zwrotw [11, 17]: to demand, to request (da), to demand sth from sb (da czego od kogo), to make a demand (zwrci si z daniem), on demand (na (kade) danie), must


17

(musie w znaczeniu uznawa za potrzebne), have to (musie w znaczeniu podlega przymusowi). Oto przykad listu, w ktrym wyraane s proby [21]: Dear Sir / Madam,

Our agents in Germany have asked us for quotations for 10 000 jars of marmalade to be sold in a Best of Britain week in a big department store chain throughout Germany.

Please let us know the quantities you can deliver and quote your best terms of delivery. Yours faithfullyy, Susan Rollins Sales Manager

Szanowny Panie / Pani,

Nasi porednicy w Niemczech poprosili nas o wyceny 10 000 soikw marmolady na sprzeda podczas tygodnia Najlepsze Brytyjskie w sieci duych domw towarowych w caych Niemczech. Prosz poda nam ilo, jak moecie dostarczy i terminy dostawy.

Z powaaniem, Susan Rollins Kierownik dziau sprzeday

Oto przykad listu, w ktrym wyraane s dania [21]: Reminder / Ponaglenie Dear Mr King,

The long delay in the payment squaring by your company has caused us a great deal of concern. We stated clearly in our contract that the payment from the ordered and delivered commodities must reach us no later than 30 day of each month. In spite of repeated letters and telephone conversation, we still havent received payment. We demand our payment and fulfilling the contract conditions, otherwise we can see no alternative but to cancel our cooperation and contract.

Yours sincerely, William Ant, Marketing Director

Drogi Panie King,

Dugie opnienie w uregulowaniu patnoci przez Pask firm wywoao u nas wiele niepokoju. Postanowilimy jasno w naszej umowie, e patno za zamwione i dostarczone towary musi dotrze do nas nie pniej ni 30 dnia kadego miesica. Mimo wielokrotnych listw i rozmw telefonicznych, nadal nie otrzymalimy zapaty. Domagamy si zapaty i dotrzymania warunkw kontraktu, w innym przypadku nie widzimy innej moliwoci, jak uniewani nasz wspprac i kontrakt.

Z powaaniem, William Ant,

Dyrektor do spraw marketingu


18

W korespondencji anglojzycznej [21] naley te uywa jzyka oficjalnego i waciwych nagwkw. Wypowied pisemna powinna by prawidowo zaadresowana i czytelnie podpisana. Nie uywa si skrconych form wyrazw ani jzyka kolokwialnego. Kady rodzaj pisma ma swoja odrbn struktur, ktrej naley przestrzega. Jeli nie znamy nazwiska adresata, wwczas kady list oficjalny rozpoczyna zwrot Dear Sir or Madam (Szanowny Panie lub Pani), a koczy Yours faithfully (z powaaniem). W listach adresowanych do osoby znanej z nazwiska, np. Mr. Wilson, naley uy zwrotu Dear Mr. Wilson (Szanowny Panie Wilson), a zakoczy list zwrotem Yours sincerely (z powaaniem). Jeli piszemy list w imieniu firmy, wwczas naley posugiwa si zaimkiem we (my) w caym licie. Jeeli za piszemy jako osoba prywatna, w swoim wasnym imieniu, to wtedy uywamy form I (ja), me (mnie), itd. Opracowywanie pisemnych ofert dla klienta

Oferta usugowo handlowa [2, 7] powinna zawiera zwroty grzecznociowe, a nie kolokwialne. Trzeba zadba o waciwy styl wypowiedzi, czyli uywa jzyka oficjalnego, a nie potocznego. Od jakoci takiej oferty zaley, czy usugi i oferowane dobra zostan sprzedane, gdy jest ona pewn form promocji, a zarazem reklamy firmy. Jeli partner handlowy nie potrafi samodzielnie podj decyzji co do wiadczonych usug czy oferowanych dbr, wwczas mona mu zasugerowa pisemnie najkorzystniejsze rozwizanie.

W pisemnej ofercie firmy dla klienta powinny znale si podstawowe dane o przedsibiorstwie, typu nazwa, adres i informacje na temat specyfiki jego dziaalnoci. Nastpnie naley umieci asortyment produktw wraz z cen jednostkow netto i brutto. Przykadowa oferta firmy logistycznej w jzyku polskim i angielskim [21]: Firma Vega / Vega Company ul. Duga 57, Zieleniec 32-123 / 57, Long Street, 32-123 Zieleniec Tel./Fax (012) 678-78-54 Firma Vega specjalizuje si w dostarczaniu przesyek oraz paczek w krajach Unii Europejskiej. / Vega Company specialises in delivery of parcels and packages in countries of the European Union. Oferujemy najnisze ceny za nasze usugi, ktre wykonujemy szybko, tanio i solidnie. / We offer the lowest prices for our services which we are fast, cheap and reliable. Specjalici firmy Vega udzielaj konsultacji w zakresie transportu krajowego i midzynarodowego. The experts of Vega Company provide consultations in domestic and international transport.

Nazwa produktu / Product name

Cena jednostkowa netto za kilometr / Net unit price for one kilometre

Cena jednostkowa brutto za kilometr / Gross unit price for one kilometre

1. Dostarczenie paczki do 1kg / Delivery of a parcel up to 1kg

2. Dostarczenie paczki o wadze od 1kg do 10kg / Delivery of a parcel from 1kg to 10kg

3. Dostarczenie paczki o wadze od 10kg do 25kg / Delivery of a parcel from 10kg to 25kg

4. Dostarczenie paczki o wadze od 25kg do 100kg Delivery of a parcel from 25kg to 100kg

5. Dostarczenie przesyki listowej / letter delivery


19

List dotyczcy zlecenia usugi List dotyczcy zlecenia usugi [16] powinien by zwizy i zawiera konkretne

informacje. Naley uywa zwrotw grzecznociowych, jzyka oficjalnego oraz nie stosowa skrtw. W nagwku zawarte s informacje takie jak nazwa i adres nadawcy oraz odbiorcy, telefony kontaktowe i data. W treci listu zamieszcza si nazw usugi oraz termin jej realizacji. Mona te napisa o sposobie patnoci za usug.

Date:12. 11. 2007.

From: Warehouse Green To: Logistic Company Fast and Safe Telephone/Fax (048) 332-45-78

Please deliver to our warehouse the following goods: 15 packets of carrots, 10 cartons of bananas, 5 cartons of oranges and 300 kilos of potatoes. We would like to know if you have fresh cauliflowers, if so, please deliver us 30. Please deliver the merchandise tomorrow morning till 10 a.m. Cash payment. The warehouse address: 15, Flower Street, Radom. Opening hours: 6 a.m. 6 p.m. Please confirm above order as soon as it is possible. Regards, John Smith The warehouse manager

Data:12. 11. 2007.

Od: hurtowni Zieleniec Do: Firma logistyczna Szybko i bezpiecznie Telefon/Faks (048) 332-45-78

Prosimy o dostarczenie do naszej hurtowni nastpujcych towarw: 15 paczek marchwi, 10 kartonw bananw, 5 kartonw pomaraczy i 300 kg ziemniakw. Chcielibymy wiedzie, czy macie kalafiory, jeli tak, prosimy o dostarczenie 30 sztuk. Prosimy o dostarczenie towaru jutro rano do godziny 10.00. Patno gotwk. Ares hurtowni: ul. Kwiatowa 15, Radom. Godziny otwarcia: 6.00 18.00 Prosimy o potwierdzenie powyszego zamwienia tak szybko jak to moliwe. Pozdrowienia, John Smith Kierownik hurtowni List handlowy

Prawidowo zredagowany list handlowy powinien by zwizy, zawiera konkretne informacje i utrzymany w tonie grzecznociowym. List handlowy w jzyku angielskim skada si zwykle z trzech czci [21]: 1. Wstp beginning (jeden akapit), w ktrym okrela si temat listu. 2. Rozwinicie main body (jeden lub dwa akapity), gdzie przedstawia si w sposb

metodyczny temat listu wskazany poprzednio we wstpie, wymienia dane i argumenty, szczegowe wyjanienia oraz okrela si w oglnym zarysie lini proponowanego dziaania.

3. Zakoczenie conclusion (jeden akapit), zwykle przeznaczone jest na zwroty grzecznociowe, ktrych celem jest wywarcie korzystnego wraenia na czytelniku.


20

Ukad konkretnego listu zaley od jego celu. Zamieszczenie w nagwku tematu listu sprawia, e list szybko dochodzi w okrelone miejsce, wzbudza zainteresowanie czytelnika i oszczdza czas. W licie handlowym naley zawiera konkretne informacje, udziela penych, szczegowych informacji dotyczcych dat, cen, cech artykuw czy usug. Naley wyszczeglni ich numery i czci skadowe, jeli takowe posiadaj, poniewa to, co nadawca uwaa za oczywiste, nie musi by znane odbiorcy. Nie naley rozpoczyna ostatniego zdania listu od imiesowu czasu teraniejszego, np. hoping, wishing, czy Thanking for your prompt attention to your order, a zwykym grzecznociowym zwrotem, np. We thank you for your prompt attention to our order.

Jeeli potrzebujemy wielu informacji lub chcemy przedstawi szczegow prob, naley napisa specjalny list, tzw. a letter of enquiry (list z zapytaniem), w ktrym mona pyta o wiele informacji, midzy innymi o: szczegowy opis towarw, ktrymi jestemy zainteresowani, sposb dostawy, dostpno towarw i termin dostawy, ulotki, katalogi, foldery, oferty, wzory, prbki, ceny, warunki patnoci, sposb przewozu i ubezpieczenia towaru. Oto przykad listu handlowego [21]:

21 December 2007. Trans Company 8, Long Street London SW2P 4XY Tel. 031 557 4531 Ms Helmtraud Schultz Leather Clothes Manufacture 98, Karl Marks Strasse Berlin 54 800 Germany Tel. 043 786 902 Dear Ms Schultz,

We saw your leather products at London Trade Fair in August this year and we are sure that they would find a market in our part of the country.

Our company can deliver them fast to each place in our country. We carry a fairly large stock and we are always in need of supplies from quality manufactures like yourselves.

Would you kindly send us your current catalogues and price list. If your prices are competitive, you can count on regular and substantial orders from us.

We look forward to hearing from you soon. Yours sincerely, Thomas Black Sales Manager


21

Firma Trans 21 grudnia 2007. ul. Duga 8 Londyn SW2P 4XY Tel. 031 557 4531 Pani Helmtraud Schultz Fabryka odziey skrzanej ul. Karola Marksa 98 Berlin 54 800 Niemcy Tel. 043 786 902 Szanowna Pani Schulz,

Widzielimy Pastwa produkty skrzane na targach w Londynie w sierpniu tego roku i jestemy pewni, e mogyby one znale si na rynku w naszej czci kraju.

Nasza firma moe dostarczy je w kade miejsce naszego kraju. Przewozimy do duo towaru i zawsze potrzebujemy towarw od producentw oferujcych dobr jako produktw jak Pastwo.

Czy bylibycie Pastwo na tyle uprzejmi, aby przesa nam wasze aktualne katalogi i ceny katalogowe. Jeli Pastwa ceny s konkurencyjne, moecie liczy na regularne i znaczne zamwienia od nas.

Czekamy na wiadomo od Pastwa, Z powaaniem, Thomas Black Kierownik dziau sprzeday

List handlowy moe by rwnie wysany poczt elektroniczn. Zamieszcza si w nim

nazw adresata, nadawcy listu, jego adres email, dat, temat oraz tre listu. W licie umieszcza si zapytania ofertowe, jakim asortymentem towarw czy usug jestemy zainteresowani, jaka jest ich cena. Mona te zwrci si z prob o przesanie katalogw, cennikw, albo fotografii okrelonego towaru. To: Medical Equipment warehouse From: Clinic Health Email address: [email protected] Date: 5 th February 2007 Subject: A trade offer

We would like to get to know about your latest trade offer of surgical instruments and its current prices. If you have a wide range of new products and competitive prices, you can count on regular orders from us. Please send us your new catalogue and price lists. Regards, Mark Emerald Marketing manager


22

Do: Hurtownia: Sprzt medyczny Od: Klinika Zdrowie Adres e mail : [email protected] Data: 5 lutego 2007 Temat: Oferta handlowa

Chcielibymy dowiedzie si wicej o Waszej najnowszej ofercie handlowej narzdzi chirurgicznych i jej aktualnych cenach. Jeli macie szeroki asortyment produktw i konkurencyjne ceny, moecie liczy na nasze regularne zamwienia. Prosz o przesanie nam nowych katalogw i cennikw. Pozdrowienia, Marek Emerald Kierownik dziau sprzeday Dokumenty zwizane z zaopatrzeniem materiaowym w przedsibiorstwie

Kade przedsibiorstwo uywa rnorodnych materiaw, ktre s potrzebne do sprawnego funkcjonowania firmy i wykonywania w niej prac. Zamwienie jest skadane albo z inicjatywy nabywcy, albo w odpowiedzi na ofert. Jeli oferta mu odpowiada, nabywca skada zamwienie, czsto posugujc si gotowym, drukowanym formularzem. Jeeli za nie ma takiego formularza lub trzeba omwi dodatkowo nie objte w nim punkty, wwczas niezbdny staje si list. Niekiedy pisze si tzw. kontrofert, prbujc uzyska od sprzedawcy pewne ustpstwa. Nabywca ma prawo anulowa zamwienie w kadej chwili, zanim zostanie ono przyjte przez sprzedawc. Jeli zamwienie zostao ju przyjte, a nabywca zmuszony jest je odwoa z jakiego powodu, wtedy sprawa musi by omwiona przez strony. W sytuacji, gdy sprzedawca zaniedba swe obowizki, to nabywca moe wycofa si w kadej chwili. W zamwieniu na materiay naley zamieci nastpujce informacje [21]: wyrazi podzikowanie sprzedawcy za ofert lub informacj, gdzie widzielimy

oferowane przez niego towary, napisa numer zamwienia, jeli jest on zaczony, wykaz potrzebnych artykuw i ich ilo, ceny i metody patnoci. Dear Sir or Madam, / Szanowny Panie lub Pani,

Thank you for your offer. Please supply the following items: / Dzikujemy za ofert. Prosimy o dostarczenie nastpujcych artykuw:

Order Form of Smelting Materials No. 135 / Druk zamwienia materiaw hutniczych nr 135 L.p. / Item number

Nazwa artykuu / Name of article

Ilo / Quantity Cena jednostkowa brutto / Unit gross price

1. stal nierdzewna / stainless steel

10 tonnes / 10 ton 1500 PLN

2. stal kwasoodporna / acid resistant steel

5 tonnes / 5 ton 2000 PLN

3. blacha uniwersalna / gauge plate

100 sheets / 100 arkuszy

35 PLN

Total / Razem

3 items / 3 artykuy 28 500 PLN


23

Your offer includes information that the delivery is free and you can deliver the commodity within one week, thus we will expect the commodity during this week. / Wasza oferta zawiera informacj, e dostawa jest gratis i moecie dostarczy towar w cigu jednego tygodnia, zatem spodziewamy si towaru w tym tygodniu. Yours faithfully, / Z powaaniem, Mary Clawson, Manager of Supplies Department / Kierownik dziau zaopatrzenia W kontrofercie zamieszcza si takie informacje jak [21]: powody, dla ktrych odrzucona jest pierwsza oferta, przedstawienie swojej kontroferty, jeli to moliwe, naley zaoferowa, e firma paci pewn sum jako zaliczk, proba o odpowied na kontrofert. Dear Sir or Madam,

Thank you for your letter of 10 April enclosing your brochure and price list. We have noted that your diesel is produced according to the highest environmental

standards and we are sure that this will be a good selling point here. However, there is one disadvantage when comparing your prices to those of other diesel sellers. Because of this, we ask you to reduce the prices quoted by 10%.

If you are prepared to do this, we should like to buy 10 000 litres per year. On our side, we would be willing to pay 30% of the total invoice.

Please let us know as soon as possible if you can supply us on the terms quoted. Yours faithfully, Adam Simpson, Manager of Supplies Department

Szanowny Panie lub Pani Dzikujemy za list z dnia 10 kwietnia i zaczon broszur oraz ofert cenow. Zwrcilimy uwag, e wasz olej napdowy jest produkowany wedug najwyszych

ekologicznych norm i jestemy pewni, e to podniesie jego atrakcyjno. Jednak jest jedna wada porwnujc wasze ceny do cen innych sprzedawcw oleju napdowego. Z tego powodu prosimy o obnik cen o 10%.

Jeli bdziecie gotowi to uczyni, moglibymy kupi 10 000 litrw rocznie. Z naszej strony bylibymy skonni zapaci 30% oglnej wartoci caej kwoty faktury.

Prosimy o powiadomienie nas tak szybko, jak to moliwe czy moecie zaopatrywa nas na wyej wymienionych warunkach.

Z powaaniem, Adam Simpson, Kierownik dziau zaopatrzenia

Wypenianie dokumentw w jzyku angielskim Przed przystpieniem do wypeniania formularza dokumentu naley go dokadnie

przeczyta wraz z instrukcj, jeli jest ona zaczona. Nastpnie mona przystpi do wypeniania poszczeglnych rubryk, zakrelania stosownych sw i zwrotw. Jeeli formularz nie zostanie prawidowo wypeniony, wwczas instytucja, do ktrej jest on


24

kierowany odele go do poprawy. Dokumenty powinny by wypeniane z naleyt starannoci, uywajc czarnego lub niebieskiego atramentu i wypeniajc je drukowanymi literami. Jeli wymagany jest podpis, naley zoy go odrcznie. Niektre dokumenty wypeniane przy uyciu komputera, takie jak np. faktura rwnie wymagaj odrcznego podpisu. Jeeli wystpi trudnoci z wypenieniem czy te zrozumieniem treci formularza, naley zwrci si o pomoc do jego nadawcy [21]. Oto przykadowe formularze w jzyku angielskim i polskim [21]: Faktura sprzeday Sales Invoice No. 123 / Faktura sprzeday numer 123 From: W&W Company / Od: Firmy W&W 45, Rose Street, Radom 26 600 / ul. Rana 45, Radom 26 600 REGON No. 698 786 543 / Numer REGON To: Max Company / Do: Firmy Max 56, Larch Street, Dblin 26 680 / ul. Modrzewiowa 45, Dblin 26 680 Time of sale: 07/02/07 / Data sprzeday: 07/02/07 Date of issue: 07/02/07 / Data wydania: 07/02/07

Tabela 1. Faktura VAT w jzyku angielskim i polskim [23] Quantity/ Ilo

Description and value per unit / Opis i warto za sztuk

Net value / warto netto

VAT rate 22% / stawkaVAT 22% Gross value / Warto brutto

10 days Magazynowanie towaru / Commodity store housing 50 PLN

500 PLN 610 PLN

1 unit Transport towaru / Commodity transport 200 PLN 50 PLN

200 PLN

244 PLN

1 unit Rozadunek / Unloading 30 PLN 30 PLN 36.60 PLN 1125 PLN Total VAT / Kwota z VAT 890.60 PLN

Invoice issued by: Tom Smith / Faktur wystawi: Tomasz Smith Companys stamp / Piecz firmy Buyers signature and date / Podpis odbiorcy i data Dokumenty celne Deklaracja celna

W deklaracji celnej [23] zwykle zawarta jest zwiza instrukcja jej wypeniania, np. You must read the notes on the reverse before completing this form. Complete all boxes using black ink and capital letters, czyli: Zanim przystpisz do wypeniania tego formularza, musisz przeczyta notk na drugiej stronie. Wypenij wszystkie okienka uywajc czarnego atramentu i drukowanych liter. W formularzach, miedzy innymi w deklaracji celnej,. wymagane s nastpujce informacje: 1. Transport details szczegy transportu, np. Are you entering or exiting EU? / Czy

Pan/Pani wjeda czy wyjeda z Unii Europejskiej?, Date of EU entry/EU exit / Data wjazdu/wyjazdu z Unii Europejskiej,

2. Details of Cash / Szczegy odnonie pienidzy w gotwce, Type of Cash Currency, Amount/ Rodzaj gotwki Waluta, Ilo,

3. Origin and intended use of cash / Pochodzenie i zamiary uycia(przeznaczenie) gotwki, 4. Declaration and your personal details / Deklaracja i twoje dane osobowe.


25

Rys. 1. Formularz deklaracji celnej [23]


26

List przewozowy List przewozowy powinien zawiera nastpujce informacje [16]:

Miejsce wyjazdu / Place of departure Miejsce dostarczenia towaru / Place of delivery Ilo godzin jazdy / Number of riding hours Termin dostawy / Time of delivery Ilo towaru / Commodity amount Rodzaj towaru / Kind of commodity Warto towaru (w przyblieniu) / Commodity value (approximately) Waga towaru/ Commodity weight Ilo palet / Number of pallets Elementy finansw Banki [9, t.2] Banki centralne obsuguj budet pastwa, najczciej peni funkcj bankw emisyjnych, s uprawnione do emisji pienidza i kontroluj jego poda. Central banks service the Budget, they mostly function as issuing banks, they are entitled to money issue and they control its supply. Banki depozytowe przyjmuj krtkoterminowe wkady (depozyty) oraz udzielaj kredytw w formie dyskonta weksli handlowych lub pod zastaw weksli i obligacji skarbowych, ale nie maj charakteru oszczdnociowego. Deposit banks accept short terms deposits and provide credit in a form of trade bills of exchange discounts or in deposit of bills of exchange and government bonds, but they do not have any economical capacity. Banki hipoteczne to rodzaj bankw komercyjnych, ktre udzielaj dugoterminowych poyczek zabezpieczonych na hipotece nieruchomoci. Mortgage banks this is a kind of commercial banks which provide longterm loans secured on a mortgage of a property loan. Banki komercyjne to okrelenie bankw handlowych, hipotecznych i inwestycyjnych, ktre przez gromadzenie wkadw i udzielanie kredytw powoduj kreacj pienidza. Commercial banks this is a name of trade, mortgage and investment banks which cause the creation of money by concentratingdeposits and providing credits. Banki komunalne s one zakadane i wyposaone w kapita zakadowy przez samorzdy lokalne miast i gmin. Council banks are founded and fit with the capital by the local authorities of cities and districts. Banki midzynarodowe to midzynarodowe instytucje finansowe, zakadane w wyniku porozumie midzypastwowych w celu finansowania wymiany handlowej i realizacj wsplnych przedsiwzi inwestycyjnych. International banks these are international financial institutions, founded as a result of international agreements to finance the trade exchange and the implementation of joint investment undertakings. Banki rozliczeniowe (clearingowe) prowadz rozliczenia midzy bankami. Accounting (clearing) banks carry out clearings (settlements) between banks. Podstawowe usugi bankowe [9, t.2] otwieranie, prowadzenie, zamykanie konta bankowego / opening, managing out, closing

a bank account, realizowanie przeleww / transfers effecting,


27

operacje pienine gotwkowe i bezgotwkowe / financial transactions (cash and cashless),

porednictwo finansowe / financial agency, usugi depozytowe / deposit services, usugi kredytowe / credit services, usugi rozliczeniowe / accounting services, usugi zwizane z obsug transakcji zagranicznych / services connected with handling of

foreign transactions, usugi dodatkowe, np. wynajem skrytek, usugi ubezpieczeniowe / additional services, for

example, renting of safe/deposit boxes, insurance services, wpaty / payments, wypaty / withdrawals, terminowe przyjcie lub odstpienie rodkw pieninych (kredyty, depozyty) /

acceptance of the resources or giving them on time (credits, deposits), przejcie ryzyka (awal, akcept, gwarancja) / taking over risk, przechowywanie papierw wartociowych i administrowanie nimi / safekeeping of

securities and managing them, obsuga obrotu patniczego wraz z emisj papierw wartociowych / handling of financial

turnover with emission of securities, operacje handlowe (handel papierami wartociowymi, zotem, dewizami) / trade

operations (trade of secutities, gold, foreign exchange dealings), usugi rne usug konsultacyjne, doradztwo finansowe, dostarczanie informacji, itp. /

various services consultative services, financial consultancy, providing information. rodki patnicze / Means of payment: karta patnicza / a debit card, karta kredytowa / a credit (charge) card, przelew / a transfer, przelew elektroniczny / an electronic transfer, czeki / cheques, zlecenia stae / standing (fixed, permanent) orders. Rodzaje patnoci / Kinds of payment: gotwka / cash, przelew / transfer, karta kredytowa / a credit (charge) card, czek / a cheque. Analiza kosztw

Do analizy kosztw i oceny dziaalnoci przedsibiorstwa warto sporzdzi bilans oraz rachunek porwnawczy zyskw i strat. Analizy finansowej dokonuje si na podstawie sprawozda finansowych firmy i zawiera ona nastpujce narzdzia pomiaru [3, t.1]: analiz porwnawcz danych, czyli ustalenia i ocen wzrostu lub zmniejszenia

skadnikw bilansu, analiza struktury danych, czyli ocena kadej z pozycji w kwotach oglnych aktyww

i pasyww, ktra pozwala na uzyskanie informacji o istocie i zmianach struktury poszczeglnych skadnikw bilansu,

analiz wskanikow, analiz wybranych obszarw zagadnie i problemw z dziaalnoci firmy.


28

To the costs analysis and evaluation of the company it is worth to draw up a balance and a comparative calculation of profit and loss. The analysis is made on the basis of the companys financial reports and it includes the following instruments of a measurement: a comparative analysis of data, that is arrangement and evaluation of a growth or

decreasing of a balances components, analysis of data structure, that is an evaluation each of item in general amounts of assets

and liabilities, which allows to get information about essence and changes of the structure of particular balance components,

index analysis, analysis of chosen areas of issues and problems from the companys activity.

We wstpnej analizie powinno si uwzgldni porwnanie danych i ich struktur, ktre ma charakter spiralny, polegajcy na stopniowym dokonywaniu oceny skadnikw bilansu, przechodzeniu od ogu do szczegw badanych elementw. Tak zwane czytanie bilansu bdce zarazem analiz wstpn ma na celu zapoznanie si z sytuacja finansow firmy i wykrycie nieprawidowoci w jej finansach. Analizy bilansu mona dokona: 1. W przekroju poziomym, bdcym analiz porwnawcz danych, w ktrym porwnuje si

aktywa i pasywa z co najmniej dwch okresw rozliczeniowych. Mona te ustali zmiany w kwotach absolutnych zachodzcych w danych okresach rozliczeniowych, oceni finansow kondycj firmy w przeszoci i prognozowa jej rozwj na przyszo.

2. W przekroju pionowym, bdcym uzupenieniem analizy w przekroju poziomym i stanowicym oddzieln analiz aktyww i pasyww. Ukad pionowy suy do ustalenia, analizy struktur aktyww i pasyww przedstawionych w bilansie analitycznym oraz struktury poszczeglnych skadnikw ostatecznego wyniku finansowego firmy. Analiza pionowa umoliwia ocen biecej sytuacji finansowej przedsibiorstwa, poniewa oblicza si udzia kadego ze skadnikw majtku i kapitau w cznej sumie bilansu. In an initial analysis, there should be taken into consideration comparison of data and

their structure which has a spiral character depending on gradual evaluation of a balances components passing from totality to details of examined elements. Socalled balance reading being at the same time an initial analysis, is aimed at familiarizing with financial situation of the company and detecting irregularities in its finances. The balance analysis can be made: 1. In a horizontal section that is a comparative analysis of data, in which there are compared

assets and liabilities from at least two accounting periods. It is possible to establish changes in absolute amounts occurred in given accounting periods, evaluate the financial standing of the company in the past and forecast its development in the future.

2. In a vertical section, which is a supplementation of analysis in a horizontal section and making up a separate analysis of assets and liabilities. The vertical arrangement is used to establish assets and liabilities structure presented in an analytic balance and the structure of particular components of the final financial result of the company. A vertical analysis makes possible the evaluation of a current financial situation of the company, because the participation each of the fortune and balance components in total amount of a balance is calculated.


29

Przykad skonsolidowanego bilansu firmy:

Tabela 2. Bilans firmy [opracowanie wasne autora] Okres rozliczeniowy / Accounting period 30.06.2006 31.12.2006 000 PLN 000 PLN Aktywa trwae / Durable assets Wartoci niematerialne / non material values 780 890 Materialne aktywa trwae / Material durable assets 12, 150 12, 900 Inne aktywa finansowe / Other financial assets 40 40 Aktywa trwae razem / Durable assets total 12, 970 13, 830 Aktywa obrotowe / Turnover assets Zapasy / Reserves 15, 300 15, 400 Nalenoci handlowe i inne / Trade dues and other 28, 500 26, 334 Inne aktywa finansowe / Other financial assets 69 75 rodki pienine i ich ekwiwalenty / Funds and their equivalents

4, 600

5, 800

Aktywa obrotowe razem / Turnover assets total 48, 469 47, 609 Aktywa razem / Assets total 61, 439 61, 439 Kapita wasny / Own capital Kapita podstawowy / Basic capital 10, 400 11, 200 Kapita zapasowy / Reserve capital 34, 000 36, 000 Zysk netto okresu obrotowego / Net profit of turnover period 2, 200 2, 900 Strata okresu obrotowego / Loss of turnover period 970 810 Kapita wasny razem / Own capital total 47, 570 509, 10 Zobowizania dugoterminowe / Longterm commitments Rezerwy dugoterminowe / Longterms reserves 11 19 Zobowizania dugoterminowe leasing Longterm commitments leasing

880

872

Zobowizania dugoterminowe razem Longterm commitments total

891

891

Zobowizania krtkoterminowe / Shortterm commitments Zobowizania handlowe i pozostae Trade commitments and others

10, 400

11, 100

Zobowizania tytuem wiadcze pracowniczych Commitments by way of employees benefits

18

21

Zobowizania krtkoterminowe leasing Shortterm commitments leasing

170

167

Poyczki i kredyty krtkoterminowe Loans and shortterm credits

2, 600

2, 000

Rezerwy krtkoterminowe / Shortterm reserves 1, 900 1, 800 Rezerwy krtkoterminowe razem / Shortterm reserves total

15, 088

15, 088

Pasywa razem / Liabilities total

15, 979 15, 979

Do dokonywania kalkulacji kosztw nie ma jednego wzorca formularza, jest ich kilka, mona te sporzdzi wasny formularz kalkulacji [21]. Oto przykadowa dzienna kalkulacja kosztw paliwa: / Daily costs calculation of fuel:


30

Tabela 3. Dzienna kalkulacja kosztw paliwa [opracowanie wasne]

L.p. / Item number

Kind of fuel / Rodzaj paliwa

Cena netto za litr

paliwa /Net price for

litre of fuel

Ilo Kilometrw / Number of kilometres

Stan licznika pojazdu przed wyjazdem /

Vehicle meter reading before

departure

Stan licznika pojazdu po

przyjedzie / Vehicle meter reading after

arrival

1. benzyna / petrol 4,05 PLN 560km 4,05 PLN = 2268 PLN 85 000 85 560

2. gaz / gas 1,90 PLN 700km 1,90 PLN = 1130 PLN 93 000 93 700

3. olej napdowy / diesel 3,66 PLN

650km 3,66 PLN = 2379 PLN 98 000 98 650

Razem/ Total 5777 PLN 276 000 277910 4.2.2. Pytania sprawdzajce

Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste przygotowany do wykonania wicze. 1. Jak naley prowadzi dokumentacj i korespondencj zawodow w jzyku angielskim? 2. Jakie s zasady prowadzenia korespondencji zawodowej w jzyku angielskim? 3. Jakim sownictwem naley operowa prowadzc dokumentacj i korespondencj

zawodow w jzyku angielskim? 4. W jaki sposb wyraa si yczenia i dania w jzyku angielskim? 5. Jak redaguje si pisemn ofert w jzyku angielskim? 6. Jakie elementy zawiera list dotyczcy zlecenia usugi? 7. Z czego skada si list handlowy? 8. Jak naley redagowa dokumenty zwizane z zaopatrzeniem materiaowym

w przedsibiorstwie? 9. Jak naley wystawia faktur w jzyku angielskim? 10. Jakie informacje musz by zawarte w dokumentacji celnej typu list przewozowy

i deklaracja celna? 11. Jak opiszesz rodzaje bankw w jzyku angielskim? 12. Jakie opiszesz podstawowe usugi bankowe po angielsku? 13. Jakie znasz rodki patnicze w jzyku angielskim? 14. Jakie znasz rodzaje patnoci po angielsku? 15. W jaki sposb mona dokona analizy kosztw w jzyku angielskim? 16. Jakie elementy powinna zawiera analiza kosztw typu bilans w jzyku angielskim? 4.2.3. wiczenia

wiczenie 1 Pracujc w parach przeprowadcie korespondencj zawodow realizowanego zadania

logistycznego w jzyku angielskim. Sposb wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene:

1) przeczyta fragment materiau nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizowa stanowisko pracy do wykonania wiczenia, 3) przeczyta ze zrozumieniem wzory korespondencji handlowej,


31

4) wypisa potrzebne zwroty z wzorw korespondencji, 5) zastosowa zasady prowadzenia korespondencji zawodowej w jzyku angielskim, 6) zredagowa wybrany dokument dotyczcy realizowanego zadania logistycznego

w jzyku angielskim, np. list handlowy, 7) przeprowadzi korespondencj zawodow w jzyku angielskim przy uyciu Internetu, 8) przedstawi rezultat swojej pracy w jzyku angielskim.

Wyposaenie stanowiska pracy: stanowiska komputerowe z drukarkami i dostpem do Internetu, sowniki dwujzyczne i branowe, obowizujce podrczniki zawodowe, wzory korespondencji handlowej, pakiety multimedialne, literatura z rozdziau 6. wiczenie 2

Sporzd w jzyku angielskim dokumentacj zwizan z dziaalnoci logistyczn. Sposb wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene:

1) przeczyta fragment materiau nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizowa stanowisko pracy do wykonania wiczenia, 3) przeczyta ze zrozumieniem wzory dokumentacji, 4) dokona analizy wzorcowej dokumentacji, 5) zastosowa zasady redagowania dokumentacji w jzyku angielskim, 6) sporzdzi wybran dokumentacj zwizan z dziaalnoci logistyczn w jzyku

angielskim, 7) wydrukowa zredagowan dokumentacj, 8) przedstawi rezultat swojej pracy w jzyku angielskim.

Wyposaenie stanowiska pracy: stanowiska komputerowe z drukarkami, sowniki dwujzyczne i branowe, wzory dokumentw, umw, listw handlowych, ofert, obowizujce podrczniki zawodowe, pakiety multimedialne, literatura z rozdziau 6. wiczenie 3

Wypenij w jzyku angielskim formularze zwizane z dziaalnoci logistyczn takie jak: faktura, firmowy druk zamwienia, deklaracja celna.


1) przeczyta fragment materiau nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizowa stanowisko pracy do wykonania wiczenia, 3) przeczyta ze zrozumieniem druki formularzy w jzyku angielskim, 4) zgromadzi odpowiednie zwroty i sownictwo,


32

5) wypeni formularze w jzyku angielskim, 6) przedstawi rezultat swojej pracy w jzyku angielskim.

Wyposaenie stanowiska pracy: formularze faktur, firmowych drukw zamwienia, deklaracji celnej w jzyku

angielskim, sowniki dwujzyczne i branowe, obowizujce podrczniki zawodowe, przybory do pisania, literatura z rozdziau 6. wiczenie 4

Przeprowad rozliczenie finansowe z partnerem anglojzycznym. Sposb wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie, powiniene:

1) przeczyta fragment materiau nauczania (pkt. 4.3.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizowa stanowisko pracy do wykonania wiczenia, 3) wysucha nagrania z konwersacj na temat rozliczenia finansowego w jzyku

angielskim, 4) wynotowa potrzebne zwroty z nagrania, 5) dokona analizy wzorcowych formularzy z rozliczeniami finansowymi, 6) opracowywa rozliczenie finansowe w jzyku angielskim, 7) opracowa scenariusz konwersacji, 8) przeprowadzi rozliczenie finansowe z partnerem anglojzycznym, 9) zastosowa zwroty grzecznociowe uywane w rozmowie w jzyku angielskim.

Wyposaenie stanowiska pracy: nagranie z konwersacj na temat rozliczenia finansowego w jzyku angielskim, magnetofon, sowniki dwujzyczne i branowe, wzory rozlicze finansowych, obowizujce podrczniki zawodowe, przybory do pisania, literatura z rozdziau 6. wiczenie 5

Wyszukaj w Internecie oferty i inne informacje w jzyku angielskim zwizane z dziaalnoci logistyczn, a nastpnie wykorzystaj je w pracy logistyka.


1) przeczyta materia nauczania (pkt 4.3.1. w poradniku dla ucznia), 2) zorganizowa stanowisko pracy do wykonania wiczenia, 3) wyszuka w Internecie oferty i inne informacje w jzyku angielskim zwizane

z dziaalnoci logistyczn, 4) dokona analizy i selekcji materiaw, 5) odpowiedzie na wybran ofert przy uyciu Internetu,


33

6) wykorzysta wybrane informacje w pracy logistyka, 7) przedstawi rezultat swej pracy w jzyku angielskim.

Wyposaenie stanowiska pracy: stanowiska komputerowe z dostpem do Internetu, sowniki dwujzyczne i branowe, przybory do pisania, literatura z rozdziau 6. 4.2.4. Sprawdzian postpw

Czy potrafisz: Tak

Nie

1) prowadzi korespondencj zawodow w jzyku angielskim? 2) redagowa korespondencj zawodow w jzyku angielskim? 3) czyta tekst ze zrozumieniem w jzyku angielskim? 4) sporzdzi dokumentacj zawodow w jzyku angielskim? 5) wypeni w jzyku angielskim formularze zwizane z dziaalnoci

logistyczn?

6) przeprowadzi w jzyku angielskim rozliczenie finansowe z partnerem anglojzycznym?

7) wyszuka w Internecie oferty i informacje zwizane z dziaalnoci logistyczn i wyszuka je w pracy logistyka?


34

4.3. Proces technologiczny produktw i zarzdzanie acuchem dostaw

4.3.1. Materia nauczania Proces technologiczny produktw

Proces technologiczny [23] to podstawowa skadowa procesu produkcyjnego, bezporednio zwizana z przetwarzaniem surowcw w okrelone produkty i jest on realizowany w wydziaach produkcyjnych zakadw. W ujciu systemowym proces technologiczny definiuje si jako ukad dynamiczny z wejciem w postaci strumienia surowcw, energii i informacji oraz wyjciem w postaci strumienia produktw. Proces technologiczny to cig odpowiednio dobranych i uporzdkowanych podstawowych zabiegw technologicznych, ktre dzieli si na procesy i operacje jednostkowe.

Technological process is a basic component of a production process, directly connected with processing of raw materials into specific products and it is carried out in production departments of factories. From a system perspective, technological process is defined as a dynamic order with entry in a form of raw materials, energy and information stream and leaving in a form of products stream. Technological process is a sequence of properly selected and arranged basic technologic efforts which are divided on the process and unit operations.

Surowce to materiay lub substancje wyjciowe, ktre s przetwarzane w trakcie procesu technologicznego. The raw materials are materials or starting substances processed during the technological process.

Produkty to materiay lub substancje wytwarzane w procesie technologicznym w wyniku przerobu surowcw. The products are materials or substances produced in the technological process as a result of the raw materials processing. Podzia produktw: Division of the products: produkt gwny (kocowy) jest zasadniczym celem organizacji okrelonego procesu

technologicznego. Powstaje zawsze w ostatniej fazie zoonego z kilku faz procesu technologicznego / the (end) final product is a fundamental goal of specific technological process organisation. It always comes into existence in the last stage of some stages of a complex technological process,

produkty porednie (pprodukty) powstaj w trwaej postaci, w okrelonym stadium zoonego z kilku faz przerbki procesu technologicznego / indirect products come into existence in a durable form in a specific stage consisting of some stages of a complex technological process,

produkty uboczne s wynikiem procesu technologicznego, ale nie stanowi zasadniczego celu procesu, zwykle s wykorzystywane do innych celw (surowce wtrne lub mog suy do regeneracji surowcw pomocniczych) / byproducts are a result of a technological process, but they dont constitute the fundamental goal of the process, they are usually used for other goals (recyclable materials or they can be used in regeneration of auxiliary raw materials),

produkty odpadowe nie maj adnego zastosowania w procesie, w ktrym powstay (np. produkt szkodliwy dla rodowiska i nieprzydatny bez zastosowania dodatkowych zabiegw przetwrczych); po przerbce moe on by wykorzystywany jako surowiec wtrny w innych procesach technologicznych / waste materials dont have any application in a process where they have come into existence (for example, harmful products for environment and useless without additional processing operation application); after the processing they can be used as recyclable materials in other technological process.


35

Operacja technologiczna to cz procesu technologicznego obejmujcego caoksztat czynnoci wykorzystywanych na jednym przedmiocie przez jednego lub kilku pracownikw na jednym stanowisku pracy bez przerw na wykonanie innej pracy.

Podstawowe procesy technologiczne to elementarne etapy procesw produkcyjnych. Rozrnia si podstawowe procesy o charakterze fizycznym, np. ogrzewanie, suszenie lub chemiczne, ktre mona dzieli midzy innymi wedug typu reakcji chemicznej, np. utlenianie.

Przykad procesu technologicznego misa: umycie misa, zmielenie misa, dodatki, uformowanie wyrobw, smaenie (proces jednostkowy). Blok schematyczny technologii produktu na przykadzie mleka

Rys. 2. Blok schematyczny technologii produktu [opracowanie wasne]

CP punkt kontrolny / controlling point CCP krytyczny punkt kontrolny / critical controlling point HCCP bezpieczny, zdrowy towar / safe and healthy commodity Strefy zielone s to obszary robocze, gdzie nie wystpuje ryzyko zanieczyszcze gotowych lub pasteryzowanych produktw. / Green zones are working areas where the risk of the end or pasteurized products pollution doesnt occur. Strefa ta s to obszary gdzie ryzyko dla produktu ze strony zanieczyszczenia rodowiska jest ograniczone. Strefy te stanowi granic ze strefami wysokiego ryzyka, speniajc funkcj tzw. bariery higienicznej. / Yellow zones the areas where the risk for a product from the side of environmental pollution is limited. Strefy czerwone s to obszary o wymaganiach higienicznych najwyszego stopnia, gdzie np. produkt pasteryzowany naraony jest na oddziaywanie rodowiska pomieszczenia i ludzi.

Odbir mleka / Milk collection

CP 1 Czyszczenie mleka / Milk cleaning CP 2 Normalizacja 3,2 % tuszczu / Standardization 3,2% of fat Homogenizacja / Homogenization

CCP Pasteryzacja 83 + - 2C Pasteurization 83 + - 2C

Ozibianie 2 - 4 C / Cooling

CP 3 Magazynowanie / Storing

Dystrybucja / Distribution


36

Red zones the areas with the highest level of sanitary requirements where, for example, a pasteurized product is exposed to influence of room environment and people. Zarzdzanie acuchem dostaw towarw w formie tradycyjnej w gospodarce elektronicznej

W zarzdzaniu acuchem dostaw, [26] wiadomie podejmowane decyzje i dziaania zmierzajce do kompresji czasu reakcji na potrzeby klientw mog przynie podane efekty w postaci zwikszonych przychodw. Jednake stosowane wbrew uwarunkowaniom otoczenia i potencjaowi wewntrznemu acucha, tworz ryzyko przekroczenia akceptowanego poziomu kosztw z powodu nadmiernie rozbudowanych struktur lub procedur wspdziaania

In Supply Chain Management (SAP), consciously taken decisions and activities leading to a response time compensation on clients needs, can bring desirable effects in the form of increased income. However, if they are used against factors of environment and internal potential of the chain, they create a risk of exceeding the acceptable level of the costs because of excessively extended structures or procedures of cooperation.

Do efektywnego zarzdzania acuchem dostaw stosowane s nowoczesne metody takie jak strategia szybkiej reakcji (QR). Jej gwnym celem jest jak najszybsze zidentyfikowanie i zaspokojenie realnego popytu na produkty finalne zgaszanego przez kocowe ogniwa acucha dostaw. Szybka reakcja (QR) jest metod maksymalizacji efektywnoci acucha dostaw poprzez ograniczenie nakadw na zapasy. Jej zaoenia wymagaj specyficznych zdolnoci dziaania [26]:

For effective supply chain management, modern methods are applied, such as Quick Reaction strategy. Its main goal is the fastest identification and satisfying of a real demand for final products reported by the final links of the supply chain. Quick Reaction is a method of supply chain effectiveness maximisation through expenditure limitation on supplies. Its assumptions need special abilities of action: jednolite, zintegrowane sieci logistyczne, ktre zale od szybko docierajcego

transportu, strategicznych operacji cross dockingu i sprawnych systemw przyjmowania towarw do sklepw i systemw dystrybucji / uniform, integrated logistic networks which depend on fast arriving transport, strategic operation of cross docking and efficient systems of taking in merchandise and distribution systems,

stosunki partnerskie midzy producentami i detalistami, ktrzy maj dostp do informacji i moliwo wsppracy / partnership between producers and retailers, who have access to information and a possibility of cooperation,

korekta projektw operacji wytwrczych i procesw ze wzgldu na zmniejszenie wielkoci partii dostaw i czas przestawiania produkcji, zwikszanie elastycznoci oraz skoordynowania gwnych harmonogramw produkcji z prognozami i biecymi zamwieniami klientw / proofreading of manufacturing operation projects and process for reason to reduce batch size and time of production redirection, to increase flexibility and to coordinate main production schedules with forecasts and current clients orders,

zobowizanie do kompleksowego zarzdzania jakoci (TQM), doskonalenia procesu i logistyki wraliwej obsugi / an obligation to total quality management (TQM), improvementof the process and logistics of sensitive service.

W zarzdzaniu acuchem dostaw, skuteczna realizacja tej strategii zaley od zastosowania narzdzi gospodarki elektronicznej, uywanych do monitorowania zapasw i zachowa klientw za pomoc kodw kreskowych i elektronicznych punktw sprzeday (EPOS) oraz szybkiemu przekazywaniu aktualnych dokadnych informacji za pomoc systemu elektronicznej wymiany danych.


37

In Supply Chain Management, effective completion of this strategy depends on appliance of electronic economy tools used for supplies monitoring and customers behaviour by means of bar codes and electronic point of sales (EPOS) and fast handing over of current, exact information by means of electronic system of data exchange. Korzyci z zastosowania metody QR / Profits of the QR method appliance [26]: zmniejszenie zapasw bezpieczestwa, w wyniku przejcia do szybszego trybu

zamwie i krtszych cykli realizacji zamwie / reduction of safety provisions as a result of turning to a faster mode of orders and shorter cycles of orders completion.

mniejsze zapotrzebowanie na tworzenie zapasw bezpieczestwa, w wyniku szybkiej reakcji na wzorce popytu, w poczeniu z lepiej ustalonymi, skrconymi cyklami / smaller demand for safety stocks forming, as a result of fast reaction to demand models in connection with better established, shortened cycles,

wzrost sprzeday i mniejsze obniki cen, w wyniku szybszej odpowiedzi na zmiany w sprzeday, wysza rentowno i koszty cakowite w kanale logistycznym / sales upping and smaller reduction in prices as a result of faster response on changes in sales, higher profitability and total expenses in a logistic channels. Koncepcja efektywnej obsugi klienta / Efficient Consumer Response Conception (ECR) ECR [26] to odnoszca si do caoci przedsibiorstwa wizja, strategia i zbir technik,

ktre, w ramach partnerskiej i opartej na zaufaniu wsppracy pomidzy dostawc a dystrybutorem, prowadz do eliminacji wszystkich procesw nie przynoszcych dodatkowej wartoci w acuchu dostaw.

ECR is concerned twith whole enterprise vision, strategy and a set of techniques which in partnership and based on confidence cooperation between a supplier and a distributor, lead to elimination of all processes which dont bring extra values in a supply chain.

ECR [26] jest nowoczesn strategi zarzdzania acuchem dostaw, wedug ktrej producenci, dystrybutorzy, handlowcy, detalici i dostawcy usug logistycznych wsppracuj ze sob w celu lepszego, szybszego i bardziej efektywnego zaspokojenia potrzeb klienta.

ECR is a modern strategy of supply chain management, according to which, the producers, distributors, traders, retailers and suppliers of logistic services cooperate with each other with the aim of better, faster and more effective satisfaction of the customers needs. Najwaniejsze zasady koncepcji ECR [26]: / The most important principles of ECR conception: nieustanne denie do maksymalizacji wartoci dostarczanych konsumentom poprzez

oferowanie w odpowiednim asortymencie lepszych i bardziej dostpnych produktw przy cigym zwikszaniu komfortu zakupw i jednoczesnym obnianiu kosztw funkcjonowania caego acucha / unceasing drive to maximise values supplied to consumers by offer in appropriate assortment better and more available products when continuous increasing of shopping comfort and simultaneously costs reduction of functioning of the whole chain,

udzia liderw poszczeglnych ogniw acucha we wdraaniu koncepcji ECR, ktrzy s zdeterminowani do osignicia korzyci poprzez zastpienie starej zasady dominujcej w kontaktach handlowych winlose przez oboplnie korzystne alianse strategiczne / particular participation of chain links leaders in the implementation of ECR idea who are determined to achieve benefits through replacement old dominated in trade contacts principle winlose by mutual profitable strategic alliances,

dokadny i szybki przepyw informacji powinien wspiera decyzje marketingowe, produkcyjne i logistyczne podnoszc ich efektywno / accurate and fast transfer of information should support marketing, production and logistic decisions increasing their effectiveness,


38

maksymalizacja procesw, ktre dodaj warto, towarzyszy przepywom produktw od linii produkcyjnych do klienta, gwarantujc dostpno produktw we waciwym czasie process maximization which adds value, accompanies to products transfers from production lines to a customer, assures products availability in appropriate time,

kooperujce przedsibiorstwa uywaj wsplnego i spjnego systemu kontroli oraz oceny podejmowanych dziaa, za pomoc ktrego mierz efektywno caego acucha identyfikujc miejsca powstawania i wielko uzyskiwanych korzyci, co daje podstaw do sprawiedliwego podziau zyskw / cooperating enterprises use jointed and consistent control systems and an assessment of taken actions, by means of which they measure the effectiveness of the whole chain identifying places of coming into existence and quantity of obtained benefits which gives a base for just division of benefit.

Rys. 3. Koncepcja efektywnej obsugi klienta./ Efficient Consumer Response Conception [www.ecr.pl] Rys. 4. ECR efektywny przepyw produktw uzyskiwany dziki sprawnemu obiegowi informacji

[www.ecr.pl] Efektywna obsuga klienta opiera si na czterech podstawowych procesach w acuchu dostaw [26]: / Efficient customer service bases on four basic processes in a supply chain: efektywne uzupenianie / Efficient Replenishment, efektywne zarzdzanie asortymentem sklepowym / Efficient Store Assortments,


39

efektywna promocja / Efficient Promotion, efektywne wprowadzanie nowego produktu / Efficient New Product Introduction.

Ch zmniejszenia poziomu zapasw w caym acuchu dostaw wymaga prawidowej synchronizacji dziaa jego poszczeglnych ogniw. Zapewnienie niezawodnoci operacji we wszystkich ogniwach acucha jest niezbdne dla osignicia tego celu [26].

The aim to reduce supply levels in the whole supply chain needs a proper synchronization of activities its particular links. The assurance of operation reliability in all chain links is essential for achieving of this goal. Dziaania zwizane z popraw funkcji operacyjnych przedsibiorstw dotycz przede wszystkim [26]: / The actions connected with the improvement of operational functions in companies concern first of all: podniesienia efektywnoci procesw, skrcenia przestojw produkcyjnych,

odblokowaniem niewykorzystanych przestrzeni i zdolnoci produkcyjnych / increasing of process effectiveness, shortening of production stoppages, unfreezing of unused spaces and production capabilities,

podwyszenia niezawodnoci dostaw, wskanikw prawidowej realizacji zamwie i dostaw na czas do centrum dystrybucji producenta, detalisty czy na pk sklepow / increasing of supply reliability, rates of proper order accomplishment and delivery on time to producers distribution centre or to the shop shelf,

wdroenia okrelonego algorytmu niezawodnoci operacji / implementation of defined algorithm of operations reliability. Znaczca poprawa zdolnoci do reagowania na zmieniajce si zapotrzebowanie

konsumenta oraz efektywnego uzupeniania towarw, s moliwe do osignicia dziki automatyzacji zamawiania, gwnie poprzez poczenie terminali kasowych w punktach sprzeday z procesem uzupeniana. Warunkiem wstpnym wdroenia systemu automatycznego zamawiania jest korzystanie z EDI i systemu kodw kreskowych [26].

Significant improvement of ability to response of the changing consumers demand and efficient commodities replenishment are possible to achieve thanks to automation of ordering, mainly through connection of cash desk terminals in points of sales with the process of replenishment. An introductory condition of an automatic system of order implementation is achieved by using EDI and bar codes system.

Jednym z fundamentalnych rozwiza w koncepcji ECR jest przeadunek komplementacyjny [26], ktry pozwala wyeliminowa konieczno skadowania towarw w centrum dystrybucyjnym detalisty.

One of the fundamental solution, the ECR concept is cross docking, which allows to eliminate the need for commodity storage in the retailers distribution centre.

Podstaw koncepcji cigego uzupeniania towarw [26]: jest przejcie z syst

Technik.logistyk 342[04] z4.01_u

Education

Transcript of Technik.logistyk 342[04] z4.01_u