Technika pisania prac dyplomowych i

naukowych

Katedra Chemii Węgla i Nauk o Środowisku

Wydział Energetyki i Paliw

Akademia Górniczo - Hutnicza

dr hab. inż. Jerzy Górecki

gorecki@agh.edu.pl

Techniki

kształtowania

informacji

Treści napisane bez wysiłku, czyta

się bez przyjemności

Redakcja The Economist.

WYNIKI BADAŃ PRACA INŻYNIERSKA

KSZTAŁTOWANIE INFORMACJI

Kształtowanie informacji

Poziom pracy

Poziom sekcji

Poziom akapitu

Poziom zdania

Dobrze napisany tekst ułatwia:

Znalezienie, zrozumienie, zapamiętanie

3Z

NAJWAŻNIEJSZĄ CECHĄ DOKUMENTU TECHNICZNEGO JEST JEGO

JEDNOZNACZNOŚĆ

Podstawowe zasady

kształtowania

informacji pisemnej

Logiczne ułożenie informacji

Spójność tekstu

Zasada odwróconej piramidy

Współczynnik mglistości tekstu

Akapity, listy wyliczeniowe, tabele, liczby, wyróżnienia, wykresy

Spójność tekstu

Nie rozumiemy tekstu, gdy nie

potrafimy wskazać stosunku między

zdaniami następującymi po sobie.

Mikrofala służy do gotowania, jednakże Waćpan

dokąd podąża? Co Pan powie, kwarta, albo dwie

lub bieda z tym pisaniem!

Spójność tekstu – 3 podstawowe zasady

1. Tekst musi zostać sformułowany przez jednego, niezmiennego

w trakcie komunikacji nadawcę (nadawcą może być również

grupa osób, inna istota).

Zrobiłem lub zrobiono lub zrobiliśmy (cały tekst)

2. Tekst jest kierowany do jednego odbiorcy, który ma

zaktualizować swoją wiedzę o świecie. Zakłada się pewien

poziom wiedzy odbiorcy.

A ti, ti bobasku - pomóż mi w ekstrakcji metylortęci

3. Tekst/akapit/zdanie (!) jest poświęcony tylko jednemu

zagadnieniu, tematowi.

Np. akapit o źródłach emisji CO2 (bez inf. o skutkach)

a, i, też, także, czyli, orazŁączne - kontynuowanie myśli

albo, czy, lub, bądźRozłączne – różne podejścia, alternatywy

ale, jednak, lecz, natomiast, Przeciwstawne - zmiana tematu

więc, dlatego,

Wynikowe – przedstawienie wniosku

Użycie wskaźników zespolenia

Spójność tekstu – powtarzanie informacji

W tekście technicznym dopuszczalne jest powtarzanie

wyrazów w kolejnych zdaniach. Powtarzanie pomaga w

JEDNOZNACZNYM przekazaniu informacji

Przy okazji…

W całym tekście technicznym używa się tylko jednej

nazwy danego urządzenia czy procedury:

Dmuchawa, wiatrak, wentylator, ssawa

Ekstrakcja organicznych związków rtęci była przeprowadzana za

pomocą włókna SPME. Przed rozpoczęciem ekstrakcji włókno SPME

było wygrzewane w temperaturze 1700C. Zastosowanie włókna SPME

zamiast pułapki Tenax poprawiło powtarzalność procedury (obniżenie

RSD z 16% do 5%)

Spójność globalna

Pierwsze, wprowadzające w temat, zdanie akapitu

Wstępy do rozdziałów/sekcji pracy

Poprawnie utworzone tytuły i nagłówki

Rozpoczynanie zdania od najważniejszego wyrazu/zwrotu

W zrozumieniu i zapamiętaniu treści pomagają:

Zasada odwróconej piramidy

Najważniejsze informacje

(dla czytelnika)

Podstawowe szczegóły

i przykłady

Pomocnicze szczegóły

i przykłady

Na początku powiedz o co Ci chodzi

Dot. Opracowania dokumentacji

Zasada odwróconej piramidy - przykład

Pismo urzędowe – „wymuszenie” umieszczenia najważniejszej informacji na początku

Najważniejsze informacje powinny znajdować się na początku tekstu.

(najważniejsza informacja - ucieczka)

Kubuś Puchatek uciekł ze Stumilowego Lasu!

http://www.nieblog.pl/index.php?sec=7&id=5

Zasada odwróconej piramidy - przykład

(dalej informacja o sposobie ucieczki)

Użył do tego celu amfibii napędzanej paliwem rzepakowym.

(następnie bardziej szczegółowy opis użytego narzędzia i ucieczki)

Urządzenie tego typu konstruował już od dłuższego czasu Królik.

Dotąd jednak pozostawało ono na etapie eksperymentów. Królik

zeznał, że Puchatek dostał się do kabiny prototypu pod pozorem

poszukiwania miodu.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxx yyyyyyyyyyyyyyyyyyyy

?

Najważniejsza informacja (wyraz) na początku zdania

Kolejność informacji

Poprawnie ułożone zdanie:

Metylortęć była ekstrahowana za pomocą 25% roztworu KOH.

A nie tak:

25% roztwór KOH został zastosowany jako ekstrahent metylortęci.

Tematem pracy była metylortęć

Spójność globalna

Logiczna organizacja materiału w pracy naukowej

Człowiek myśli logicznie i dlatego

stara się ułożyć wszystko w ciąg

przyczynowo - skutkowy

Brak logiki praktycznie uniemożliwia

zrozumienie i zapamiętanie tematu

Unikać skomplikowanych

konstrukcji logicznych

pracy

Całość => części składowe czyli od ogółu do szczegóły

Logiczna organizacja materiału typ 1

Celem badań była odpowiedź na pytanie…

Badania zrealizowano za pomocą XX

XX składał się z: a, b, c

a – odpowiadał za…

b – odpowiadał za…

c – odpowiadał za…

Istnieje globalny problem…

Porządek chronologiczny

Logiczna organizacja materiału typ 2

Ekstrakcja Derywatyzacja Oznaczenie

Stosować np. przy opisie procedur

Logiczna organizacja materiału typ 3

System do specjacji rtęci w spalinach

Kolejność omawiania systemu wg porządku przestrzennego:

Sonda => linia transferowa => trójnik => płuczki => detektory

1

2

34

5

Porządek przestrzenny

Wiedza już

posiadana

Nowa

wiedza

Logiczna organizacja materiału 2

Odwoływanie się do tego

co już zostało objaśnione

Problem => rozwiązanie

Logiczna organizacja materiału typ 4

pysiek@love.pl

Drogi Pyśku,

Wkurzyłeś mnie ostatnio do

białości – sam wiesz czym,

ale 100 czerwonych róż,

zarżniętych specjalnie dla mnie,

mogło by sprawę rozwiązać.

Twoja Pyśka

Problem z popiołem lotnym => zastosowanie elektrofiltra

Emisja Sox => zastosowanie systemu odsiarczania spalin (IOS)

Cytujemy tekst PAP - owskiego komunikatu z 24 VII 1969, zatytułowanego przez redakcję "Trybuny

Ludu" Spotkanie przywódców ZSRR i CSRS w Warszawie:

23 bm. odbyło się w Warszawie przyjacielskie spotkanie przywódców partyjnych i państwowych Związku Radzieckiego i Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, którzy brali udział w obchodach 25-lecia Polski Ludowej.

W spotkaniu uczestniczyli: Sekretarz generalny KC KPZR Leonid Breżniew, przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR Nikołaj Podgórny, prezydent CSRS Ludvik Svoboda i I Sekretarz KC KPCz Gustav Husak.

Uczestnicy spotkania dokonali wymiany poglądów na aktualne problemy dalszego rozwoju przyjacielskich stosunków między KPZR i KPCz oraz między Związkiem Radzieckim i Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną.

Rozmowa przywódców radzieckich i czechosłowackich przebiegała w duchu serdeczności i braterskiej przyjaźni.

Źródło: Maria Renata Mayenowa, Studia i rozprawy, Warszawa 1993

Mechanizm AB-BC-CD-DE

Logiczna organizacja materiału typ 5

Wskaźnik mglistości

Pozwala ocenić czy to co piszemy (mówimy) można łatwo zrozumieć

Churchil

3.2

Readers Digest

8

Times

11

(Gunning-Fog Index)

Programy telewizyjne, Biblia

6

Dokumenty akademickie

17

Dokumenty rządowe

20-30

WM - określa liczbę lat

edukacji potrzebnych do

zrozumienia tekstu

1. Przygotuj próbkę tekstu - 100 wyrazów

2. Podziel liczbę wyrazów przez liczbę zdań = X1

3. Oblicz liczbę wyrazów dłuższych niż 4 sylabowe = X2(nie uwzględniaj nazw własnych i spójników).

4. X3 = X1 + X2

5. WM = X3 x 0.4

Wskaźnik mglistości

WM - PRZYKŁAD ANALIZY TEKSTU

Kształtowanie elementów

informacyjnych pracy

naukowej

Akapity, listy wyliczeniowe, tabele, liczby

Akapity

Wydzielone fragmenty tekstu – jeden temat !

3-4 spójne zdania

Pierwsze zdanie – wprowadzenie !

- poprzez odstęp między akapitami

- poprzez wcięcie

Rozdzielanie akapitów:

Listy wyliczeniowe

- to samo formatowanie

- ta sama forma gramatyczna

- zgodność ze zdaniem wprowadzającym

- jeden typ w całej pracy

Podstawowe zasady:

Fraza wprowadzająca

Punkty

- od 4 do 15 podpunktów (dłuższe konsolidować)

Listy wyliczeniowe

Listy wyliczeniowe - podział

Pozioma Pionowa

Wypunktowane Numerowane

Listy wyliczeniowe

Pozioma lista wyliczeniowa:

- do czterech elementów

Elementy noża to (1) ostrze; (2) trzonek; (3) otwieracz.

Nóż zawiera kilka elementów: (1) ostrze, (2) trzonek, (3) otwieracz.

- dwukropek jeżeli poprzedza go pełne zdanie

- lista nie może znajdować się w środku zdania

Listy wyliczeniowe

Pionowe listy wyliczeniowe

Wypunktowane Numerowane

Kolejność nieważna (np.elementy) Kolejność ważna (np. procedura)

Na zestaw składa się:

- nóż ceramiczny

- miska ceramiczna

- metalowy stojak

Kroki procedury demontażu:

1. Otwarcie pokrywy.

2. Odkręcenie śrub.

3. Zdjęcie wieka.

Listy wyliczeniowe

Punkty to

pełne zdanie

Punkty to

dokończenie frazy

wprowadzającej

i pełne zdanie

Podpunkty

niezdaniowe

Formatowanie list wyliczeniowych

Liczby w dokumencie

Rozpoczęcie zdania od liczby: 6 zestawów do… Sześć zestawów do…

Duże liczby: budżet 6000000 zł Budżet 6 mln.

Wszystkie liczby w zdaniu/akapicie przedstawiać w ten sam sposób.

Jednostki po spacji: 20kg 20 kg

Określenie niepewności wyniku: 23.4±6.6 => 23±7 ale 23.4±0.6

Wyniki przedstawiaj zawsze jako: xśr ± SD

Tabele

Nie podawaj wyników z kolejnych powtórzeń

W pracach magisterskich, doktorskich i habilitacyjnych, jest dopuszczalneprzedstawienie bardziej szczegółowych tabel w załącznikach (raw)

Nie powtarzaj informacji w kolejnych komórkach

Każda tabela powinno być samo objaśniająca się, bez

potrzeby szukania wyjaśnień w tekście

Tytuł tabeli powinien dokładnie informować co jest w tabeli

Umieść w tabelach i na rysunkach tylko to czego nie można

opisać w tekście

R2 = 0,9999

24 mg 20 mg 16 mg 10 mg 22 mg

Podawanie wyników kolejnych powtórzeń – praca inżynierska

Tabele

Grafika w dokumencie

Rys. 112 Pomiary rtęci w Elektrowni Łaziska

12

34

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

Tabela czy wykres?Tabela – jeżeli chodzi o precyzyjne przekazanie informacji

Wykres – jeżeli chodzi o pokazanie trendu

8.158.028.12Strata

16.1016.4116.25Zysk

CBA

Grafika w dokumencie - wykresy

http://www1.sapdesignguild.org

Optymalny sposób na:

- wykazania zmian w czasie

- wykazanie istnienia korelacji pomiędzy zmiennymi

Wykres liniowy

Grafika w dokumencie - wykresy

Porównywanie kilku wartości między sobą

0 20 40 60 80 100

A

B

Wykres słupkowy

Wykres poziomy należy stosować w przypadku problemów z legendą

Grafika w dokumencie - wykresy

Tort – udział pewnej wielkości w stosunku do

całości w danym momencie czasu. Nie stosować w

przypadku więcej niż 3 wartości.

Tort

Grafika w dokumencie - wykresy

Grafika w dokumencie - schematy

ArMA-2000Mercury analyzer Glass

reactor

Thermometer with thermocouple

Flow controller

PC

Char coal filter

Fig.1. Scheme of measuring system

Programy do tworzenia grafiki obiektowej:

Corel Draw, Inkscape

Power Point, Impress (Open Office)

- czytelne opisy lub cyfry i odnośniki w tekście (lepiej)

- ten sam stopień uproszczenia elementów schematu

- dodatkowe rysunki istotnych detali

Grafika w dokumencie - zdjęcia

Rys. 1 Układ do specjacji rtęci w gazach procesowych Rys. 2 Układ do generowania spalin

1

23

Programy do edycji zdjęć:

Gimp

Zdjęcia komórką

http://m.onet.pl/_m/15d48f01a30e0b0d19be54a499fbe5de,10,1.jpghttp://m.onet.pl/_m/15d48f01a30e0b0d19be54a499fbe5de,10,1.jpg

Jak zrobić dobre zdjęcie komórką?

1. Wyczyść obiektyw

2. Użyj całego dostępnego światła (zastane lub lampa błyskowa)

3. Ustaw jak najmniejszą czułość ISO (mniejsze ziarno)

6. Ustal minimalną odległość z jakiej powstają ostre zdjęcia

7. Trzymaj aparat stabilnie (2 ręce) i użyj samowyzwalacza

8. W przypadku dużych kontrastów użyj korekty (+/-)

9. Usuń niepotrzebne elementy z kadru

4. Ustaw najlepszą rozdzielczość/jakość (3-5 Mpix)

5. Nie używaj cyfrowego zoomu

10. Zastosuj zasady kompozycji fotograficznej