Teatr SYRENA

z PIO SEN Leona Schillera

- - .

Leon Schiller

Właściwie to Leon Schiller de Schildenfeld. Urodził się w roku 1887 w Krakowie. W okresie szkolnym występował w Zielonym Baloniku śpiewając piosenki staropolskie i francuskie, a także własnego autorstwa. Współpracował z kabaretem Figliki Arnolda Szyfmana. Studiował na Uniwersytecie Jagielońskim, a także na Sorbonie. W 1912 roku wrócił do Krakowa i przez jakiś czas pracował w firmie prowadzonej przez ojca.

Nie zrezygnował jednak z teatru, swoje recenzje publikował w różnych czasopismach, gdzie dat się poznać jako doskonały znawca teatru europejskiego. W roku 1917 zadebiutował jako wspólreżyser spektaklu Królewna Lilijka Tadeusza Konczyńskiego. Pierwsze samodzielne przedstawienie to Milość i loteria wg Jeana Pierre'a Floriana. W latach 20-tych współpracował z teatrem Reduta Juliusza Osterwy. To właśnie w tym teatrze powstały jego pierwsze widowiska - Pastoralka stworzona z fragmentów staropolskich misteriów bożonarodzeniowych i Wielkanoc - misterium pasyjne z XVI wieku, w którym wykorzystał teksty Mikołaja z Wilkowiecka. Później jeszcze wielokrotnie powracał do starych tekstów polskich tworząc teatr muzyczny komponowany na podstawie własnych scenariuszy. Jego „obrazki śpiewające" byty poparte ogromną wiedzą dotyczącą staropolskiej literatury, i muzykalnością.

Przed wybuchem wojny reżyserował na scenach wielu miast - w Warszawie, Łodzi, Wilnie i Lwowie. W czasie wojny mieszkał w Warszawie, gdzie pisał, a wspólnie z Bohdanem Korzeniewskim, Edmundem Wiercińskim i Andrzejem Pronaszką kierował Tajną Radą Teatralną.

W marcu 1941 roku trafił na Pawiak, a później do Oświęcimia, skąd, dzięki pomocy finansowej rodziny, udało mu się wrócić pod koniec maja 1941 roku. W czasie Powstania Warszawskiego kierował brygadą teatralną, która inscenizowała także na linii frontu. Po wojnie bardzo intensywnie i gorliwie działał na polu polityki. Wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej, byt posłem na sejm, delegatem na kongres zjednoczeniowy partii robotniczych. Powołano go również na stanowisko rektora Państwowej Wyższej Szkoty Teatralnej, początkowo w Łodzi, a potem w Warszawie. Po odwołanym ze stanowiska z powodów politycznych Arnoldzie Szyfmanie przejął dyrekcję Teatru Polskiego. Wkrótce i jego władze odwołały z zajmowanych stanowisk - rektora szkoty i dyrektora warszawskiej sceny. vv ostatnim okresie twórczości został właściwie odsunięty od teatru, chociaż udało mu się zrealizować gościnnie kilka premier. W 1952 roku stworzył Pamiętnik Teatralny - kwartalnik poświęcony historii i krytyce teatru. Zmarł w Warszawie mając sześćdziesiąt siedem lat w 1954 roku.

Leon Schiller to jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów teatralnych, twórca idei polskiego teatru monumentalnego. Byt również znakomitym śpiewakiem, dysponującym niezwykłymi warunkami głosowymi, wyśmienitym warsztatem interpretacyjnym i przebogatym repertuarem. Trudno więc dziwić się, że człowiek obdarzony taką wrażliwością muzyczną stworzył przedstawienie ponadczasowe, będące swoistą panoramą dawnego polskiego obyczaju.

Kram z piosenkami Obrazki śpiewające - to widowisko z autorskim scenariuszem skomponowanym ze starych tekstów polskich pieśni i ludowych przyśpiewek. Spektakl wypelni siedem obrazów od staropolszczyzny po warszawskie przedmieście okresu międzywojennego. W przedstawieniu będzie można usłyszeć słynnego Kurdesza, staropolski Kuligowy mazur, nostalgiczną Kolysankę, lekko sprośną Bandurl<.ę i mnóstwo innych, dobrze znanych piosenek. Będzie więc i sarmacko, i patriotycznie, i biesiadnie. Premiera tego widowiska odbyta się w 1945 roku w Lingen w Teatrze Bogusławskiego w reżyserii Leona Schillera, a w Polsce cztery lata później w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi. Spektakl ten wystawiany byt w catej Polsce prawie czterdzieści razy. W Warszawie graty go teatry: Ateneum (1961), Narodowy (1968), Komedia (1984) i Polski (1996). Na deskach przeróżnych teatrów pojawili się między innymi: Tadeusz Pluciński, Gustaw Lutkiewicz, Zbigniew Cybulski, Roman Wilhelmi, Marian Kociniak, Hanna Skarżanka, Igor Śmiałowski, Damian Damięcki, Lech Ordon, Jerzy Kamas, Piotr Fronczewski, Hanna Śleszyńska, Jacek Kawalec czy Krystyna Feldman. Powstały również trzy widowiska w Teatrze Telewizji - pierwsze już w 1955 roku w reżyserii Barbary Fijewskiej, kolejne w 1968 w reżyserii Olgi Lipińskiej, z m.in.: Zofią Kucówną, Teresą Lipowską, Barbarą Rylską, Krystyną Sienkiewicz, Wiesławem Michnikowskim, Tadeuszem Plucińskim i Wojciechem Pokorą, i ostatnie w 1997 w reżyserii Krzysztofa Langa z aranżacjami Piotra Rubika, gdzie wystąpili m. in.: Katarzyna Groniec, Joanna Trzepiecińska, Robert Janowski, Krzysztof Tyniec, Katarzyna Skrzynecka.

Słownik anglez - nazwa tańców w takcie parzystym lub czasem trójdzielnym powstałych około XVII-XIX wieku bandura - wielostrunowy, szarpany instrument muzyczny pochodzenia azjatyckiego, używany na Ukrainie despekt - obelga, zniewaga; na despekt - na przekór, na zlość drabant - taniec staropolski pośredni między polonezem i mazurem, tańczony na zakończenie we se la Evviva l'arte! - Niech żyje sztuka! kontusz (węg·. kontos - sulmia) - rodzaj płaszcza lub kamizelki, z charakterystycznymi tzw. wylotami, czyli rozciętymi od pachy do lokci rękawami, które albo luźno zwisały, albo, odrzucone do tylu, odslanialy żupan; charakterystyczny element stroju polskiej szlachty w XVII i XVIII wie ku kurant - staropolski toast lub śpiew wiwatowy kurdesz (tur. kar(yn)dasz - bliźniak/ towarzysz) - Polacy nazywali tak dobrego przyjaciela i towarzysza biesiady; staropolska nazwa pieśni biesiadnej, której autorem byt podobno jezuita ks. Franciszek Bohomolec; każda zwrotka tej pieśni kończyła się wierszem Kurdesz/ Kuredesz nad Kurdeszami! i stąd wziąl się jej tytuł piernat - rodzaj cienkiego materaca wypelnionego pierzem robron (fr. robe ronde - okrągta suknia) - suknia balowa, o konstrukcji kloszowej, popularna w XVIII wieku skotopaska - staropolska nazwa sielanki jako gatunku literackiego waleta (le. valete - bądźcie zdrowi) - utwór poetycki wyrażający żal z powodu rozstania się z bliskimi, z domem rodzinnym lub ojczyzną; gatunek popularny w literaturze staropolskiej

Milan David Czeski fotograf, scenograf i projektant kostiumów. Ukończył szkolę średnią o kierunku scenografii teatralnej, a potem kontynuował naukę na wydziale scenografii w Akademii Teatralnej w Pradze, na którym jest teraz wykładowcą. Wspólpracowal z najważniejszymi teatrami w Pradze oraz z innymi teatrami czeskimi. Autor scenografii dla teatrów w Rosji, Hiszpanii, Argentynie i Stanach Zjednoczonych. W sumie stworzył ponad 150 scenografii dla teatrów czeskich i zagranicznych. Wspótzalożyciel wydziału scenografii w Centro Andaluz de Teatro w Sevilli, na którym także wykladal. W Polsce współpracuje głównie z Laco Adamikiem - West Side Story Bernsteinci w Teatrze Rozrywki w Chorzowie, W polskim dworze, Pan Twardowski Różyckiego w Operze Narodowej w Warszawie oraz Cyganeria Pucciniego, Carmen Bizeta w Teatrze Wielkim w Łodzi. Za tę ostatnią, w 2007 roku, otrzymał nagrodę Zlota Maska. Zajmuje się również fotografią czarno-białą. Koncentruje się głównie na subiektywnym dokumencie i fotografii teatralnej. Duża część jego prac powstaje podczas licznych podróży po świecie. Stworzył cykl dokumentalny o katolickich obchodach Semana Santa w hiszpańskiej Sevilli. Pracował również nad projektem dotyczącym obszarów przemysłowych - byłych kopalni węgla w północnej części Republiki Czeskiej oraz mieszkających tam ludzi, a także nad projektem fotografii rzeźb znalezionych na cmentarzach na całym świecie. Ma w swoim dorobku wiele indywidualnych wystaw zarówno scenograficznych, jak i fotograficznych.

1„ ~ ~ ... l. f

"

Jana Hauskrechtovó. Czeska scenografka i projektantka kostiumów. Najpierw ukończyła szkolę przemysłu tekstylnego w Brnie ze specjalizacją mody i projektowania, a później rozpoczęła studia na wydziale scenografii w praskiej Akademii Teatralnej. Projektuje kostiumy teatralne, modę, tworzy poezje, a także fotografuje. Swoje pierwsze kostiumy teatralne przygotowywała do przedstawień studenckich. W praskich teatrach projektowała zarówno kostiumy jak i scenografie. W Polsce współpracuje głównie z Milanem Davidem przy spektaklach Laco Adamika - Manru Paderewskiego w bydgoskiej Operze Novej, Carmen Bizeta i Cyganeria Pucciniego w łódzkim Teatrze Wielkim, Ubu, stawem Polacy wg Jarry'ego w katowickim Teatrze Śląskim oraz przy balecie Pan Twardowski Różyckiego czy W polskim dworze w Operze Narodowej w Warszawie. Opracowała też dekoracje i kostiumy do Don Juana x 2 wg Moliera i Schmitta w reżyserii Ewy Zembok w Studium Aktorskim przy Teatrze Śląskim w Katowicach.

1[·

[ ,"

Zespół Teatru Syrena przedstawia

KRAMZPIOS_ Leona Schillera

. . rezysena

Laco ADAMIK kierownictwo muzyczne Wojciech ZIELIŃSKI scenografia i kostiumy

Milan DAVID Jana HAUSKRECHTOVA

aranzacJe Janusz FRĄCZEK Paweł LUCEWICZ

Wojciech ZIELIŃSKI choreografia

Katarzyna ALEKSANDER-KMIEĆ asystent reżysera, sufler Marzena STRZYCKA

inspicjent Piotr WITKOWSKI

zespól muzyczny Artur Jerzy ZIELIŃSKI/ Małgorzata LEMAŃSKA fortepian

Andrzej ZIELIŃSKI/ Robert KUŚMIERSKI akordeon Wojciech ZALEWSKI/ Dariusz SZYMAŃCZAK bas

Tomasz SOŁOWIEJ/ Adam LEWANDOWSKI perkusja Magdalena CZWOJDA/ Andrzej STĘPIEŃ gitara

Marta ZALEWSKA/ Marta OYRZANOWSKA skrzypce Romulad GOŁĘBIOWSKI/ Anna GUT klarnet

PREMIERA PAŹDZIERNIK 2008 Spektakl jest grany bez przerwy

Dziatalność teatru jest finansowana przez Urząd Miasta Stotecznego Warszawy

PROLOG

Aktor Jubilat Aktor 1 Aktor 2

Tadeusz Pluciński Marcin Piętowski Jacek Pluta

Garderobiana Hanna Orsztynowicz Kurdesz

Zespół

OBRAZEK 1 STAROPOLSKI

Gospodarz Starosta

Służący Watek Krakowiak kuligowy

Ceremonia! pijacki Gospodarz

Starosta Gdy wina zabrakło

Gospodarz Gospodyni

Starosta Pochwala wesołości

Młody szlachcic Szlachcianka

Oświadczyny

Córka Młody szlachcic

Mazur kuligowy

Podlug dawnego zwyczaju

Waleta

Wojciech Billip Michał Konarski Jacek Dzięgiel

Zespół

Wojciech Billip Michał Konarski

Wojciech Billip Beata Romanowska Michał Konarski

Jacek Pluta Hanna Orsztynowicz

Magdalena Turczeniewicz Przemysław Glapiński

Zespół

Zespół

Gospodarz Wojciech Billip

OBRAZEK 2 SKOTOPASKI NADWIŚLAŃSKIE

Zośka w ogródku Jaś Michał Konarski

Zosia Narrator

Bandurka Bandurzysta

Pani Pan z widowni

Tyciuteńki

Dama Pan 1 Pan 2

Pod borem na murawce Pan

Aktor Jubilat Dziewczyna

Beata Jankowska-Tzimas Jacek Zawada

Jacek Pluta Beata Jankowska-Tzimas Przemysław Glapiński

Beatrycze Łukaszewska Andrzej Jurek Marcin Piętowski

Wojciech Billip Tadeusz Pluciński Anna Deka

OBRAZEK 3 KŁOPOT z ŻOŁNIERZAMI

Matgorzatka Dziewczyna Magdalena Turczeniewicz

Jedzie żotnierz Matka Grażyna Strachota

Co się stalo we dworze

Córuś moja Matka Córka

Arlekin

Zespół

Hanna Orsztynowicz Gizela Borte 1 Andrzej Jurek

OBRAZEK 4 STARA WARSZAWA

A w Warszawie na ulicy Robotnicy

Ballada staromiejska Dziad

Wszak prawda

Wojciech Billip Andrzej Jurek Marcin Piętowski Michał Konarski Jacek Pluta Przemysław Glapiński Jacek Dzięgiel Jacek Zawada

Jacek Pluta

Zespół

OBRAZEK 5 PARAFIAŃSZCZYZNA

Oda do dzieweczek Arthur Wojciech Billip

Kłótnia

Ona Gizela Bortel On Jacek Zawada

Obrona walca Aktor Jubilat Tadeusz Pluciński

OBRAZEK 6 PODDASZE

Ko tys an.ka Aktorka

Evviva l 'arte! Aktorka

Tancerki

Peleryna Aktor Jubilat

Walczyk katarynkowy Poeta

Beata Jankowska-Tzimas

Jolanta Litwin-Sarzyńska Blanka Bekier-Glinka Dominika Dębska-Soroko Aleksandra Wojtanowicz

Tadeusz Pluciński

Przemysła w Glapiński

OBRAZEK 7 PRZEDMIEŚCIE

EPILOG

Bielany Aktorka Dorota Gorjainow

Polka I i II

Karuzel Żołnierz

Oleandry

Aktor Jubilat

Zespół

Michał Konarski

Zespół

Tadeusz Pluciński Zespół

Dyrektor Naczelny i Artystyczny: Barbara Borys-Damięcka Zastępca Dyrektora: Jacek Pazdro Kierownik literacki: Ryszard Marek Groński Aktorki i Aktorzy: Gizela Bortel, Anna Deka, Dorota Gorjainow, Beata Jankowska-Tzimas, Hanna Kochańska, Jolanta Litwin-Sarzyó.ska, Beatrycze Łukaszewska, Hanna Orsztynowicz, Beata Romanowska, Grażyna Strachota, Magdalena Turczeniewicz, Marta Walesiak, Wojciech Billip, Jacek Dzięgiel, Przemystaw Glapiński, Andrzej Jurek, Michat Konarski, Marcin Piętowski, Jacek Pluta, Jacek Zawada Aktorzy gościnnie występujący: Zofia Czerwińska, Anna Dereszowska, Bożena Dykiel, Anna Gajewska, Anna Korcz, Marta Nieradkiewicz, Izabella Olejnik, Matgorzata Pieczyńska, Hanna Śleszyńska, Krystyna Tkacz, Grażyna Wolszczak, Magdalena Wottejko, Magdalena Wójcik, Jacek Bończyk, Tadeusz Borowski, Rafat Cieszyński, Mariusz Czajka, Mirostaw Czyżykiewicz, Piotr Gąsowski, Krzysztof Janczar, Jan Jankowski, Marek Kępiński, Roman Kotakowski, Bogustaw Koprowski, Zbigniew Koztowski, Piotr Machalica, Wojciech Machnicki, Czesław Majewski, Wojciech Malajkat, Józef Mika, Tadeusz Pluciński, Piotr Polk, Włodzimierz Press, Marcin Przybylski, Piotr Siejka, Piotr Szwedes, Marcin Troński, Tadeusz Wojtych, Jerzy Woźniak, Zbigniew Zamachowski Balet: Blanka Bekier-Glinka, Dominika Dębska-Soroko, Izabella Kosatka, Anna Puchalska, Aleksandra Wojtanowicz, Radostaw Jurendt, Mariusz Karpiński, Pawet Osuch, Pawet Otworowski Sekretariat literacki: Agnieszka Darach Koordynacja pracy artystycznej : Anna Machowska, Marzena Strzycka Inspicjenci: Łukasz Barszcz, Piotr Witkowski Suflerzy: Renata Domagata, Marzena Strzycka, Krystyna Tomaszewska Dział promocji, sprzedaży i kontaktów z widzami: Marzena Montewka, Katarzyna Tartowska, Eliza Twardzitowska Kasa biletowa: Katarzyna Wtodkowska, Joanna Zawadzka, Wiestawa Zawadzka Kierownik techniczny: Donald Klepczarek Realizacja dźwięku : Marcin Bociński, Stawomir Dębiński, Dariusz Pawlik Realizacja światła : Maciej Gendek, Jacek Grcxl.zki, Tomasz Wilewski, Artur Wytrykus Brygadzista sceny: Leszek Salasiński Maszyniści sceny: Andrzej Dobrowolski, Krzysztof Gąsiorowski, Pawet Kostatkowski, Marek Łątka, Jarostaw Sadowski, Wiestaw Szymański Rekwizytorzy: Krzysztof Skórski, Marcin Wiktorek Garderobiane: Anna Koli, Danuta Olczykowska, Halina Sokołowska, Bożena Wojtkowska Pracownia perukarsko-charakteryzatorska: Mirosława Goethel, Kclt'olina Smulska, Barbara Zygier Pracownia malarska: Janusz Sztopka Pracownia ślusarska: Krzysztof Horecki Pracownia krawiecka: Jan Bańka, Anna Wardzyńska Magazyn kostiumów: Danuta Mattach Magazyn główny: Hanna Kosiarska Kierownik administracyjny: Ewa Czeska Transport i zaopatrzenie: Jarostaw Zalewski

?A I

TEATR SYRENA ul. Litewska 3, 00-589 Warszawa Sekretariat tel. 022 621 24 41, 022 628 27 94, fax. 022 629 57 38

e-mail: sekre tariat(Dteatrsyrena .pl

Kasa biletowa czynna od poniedziatku do soboty 10-18, niedziela 12-18 tel./fax 022 628 50 93, tel. 022 696 84 61

Dział promocji, sprzedaży i kontaktów z widzami od poniedziałku do piątku 9-16

tel./fax 022 628 06 74, 022 626 16 03, 022 696 17 53 e-mail: bilety teatrsyrena.pl

Informacje o teatrze: www.teatrsyrena.p l

Sprzedaż i rezerwacja w Internecie: ttc'f: www.ticketonline.pl __ www.eventim.pl een t www.ebilet.pl

www.teatralium.pl

GB.U PA DB W E LO P BRSlt

o COMPENSA I @@l TI \t VIENNA INSURANCE GROUP

Sponsorzy: MAKD®M

RDC~ Patroni medialni:

_ ... °""' Ili

ŻYCIE WAR$ZAWY.. [eA„1•meal Rysunki kost iumów Jana Hauskrechtova

Zdjęc i a z µrób Rafał Latoszek Opracowa nie progra mu Agnieszka Daroch Projekt Wydawnictwo Limba i Rotograf

I

.Dla • •

Bezkonkurencyjna oferta • Bez żadnych ograniczeń

• pall> „ ·~ dot>)<hllł, „~ bft , ... „ .., pott ')dl dlrl)dll

„„.., Jedyna taka poczta - ""'1';1Q poa!Owa od l.OOMI! <Io IGB

I dO iliCR"UJ r- Dd 2 do 12 lileaw'

Niezależność ....,._IPoubllCJlll' .... ~

W naszej ofercie znajdziesz usługi najwyższej jakości:

i Internet Telefon • Wideo na żądanie

Zadzwoń 022 812 11 23 BAIT Sp. z o.o., ul. Mieczysława Pożaryskiego 65, 04-632 Warszawa

www.bait.pl

COMPENSA ta•&

Compensa Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. Vienna lnsuranceGroup Al. Jerozolimskie 162, 02-342 Warszawa Compensa Kontakt: O 80 I 120 OOO www.compensa.pl

VIENNA INSURANCE GROUP

ZE ns ytu 1„ go

kunszt ubezpieczeń