SZCZEGÓŁOWE ZASADY POSTĘPOWANIA PRZY USTALANIU OKOLICZNOŚCI I

PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY

Działania zespołu powypadkowego

PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACYOkręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu

WROCŁAW 2014

1

AKTY PRAWNE

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2003 r. Nr 213, poz. 2081) art.234 - obowiązki pracodawcy: I pomoc, ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku, powiadomienie prokuratury i PIP, prowadzenie rejestru wypadków.

2. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 z późniejszymi zmianami)

3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 01 lipca 2009r. r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870)

4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania (Dz. U. Nr 237, poz. 2015)

2

AKTY PRAWNE

5. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz. U. Nr 200, poz. 1692 ze zmianami. Nr 203, poz. 1720)  Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy z dnia 16.09. 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227, poz. 2298)

3

POJĘCIA PODSTAWOWE

Zdarzenie wypadkowe :

to co się zdarzyło, zaszło, wydarzenie, zbieg okoliczności, ( np. upadek z wysokości, potknięcie, uderzenie, pochwycenie przez maszynę…)

Wypadek przy pracy :

zdarzenie nagłe,wywołane przyczyną zewnętrzną, mające związek z pracą, powodujące uraz lub śmierć.

Uraz : uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.

Nagłość zdarzenia : czas nie przekraczający 1 dniówki roboczej bez względu na jej długość.

Interpretacja przyczyny

zewnętrznej :

- działanie elementów ruchomych, luźnych, ostrych części maszyn i urządzeń;- działanie zbyt wysokich lub niskich temperatur; - działanie substancji chemicznych;- wysiłek fizyczny niezbędny do wykonania pracy, nawet gdy nie zostały przekroczone dopuszczalne normy;- urazy spowodowane potknięciem i upadkiem (nie wszystkie)- stres spowodowany niecodziennym wydarzeniem (wyjątkowe sytuacje).

Zagrożenie wypadkowe:

sytuacja związana z określonym stanem rzeczy (maszyn, urządzeń, przedmiotów, narzędzi…), stanem organizacji ogólnej i organizacji miejsca pracy, stanem człowieka – jego stanem psychofizycznym.

4

POJĘCIA PODSTAWOWE

Związek z pracą : związek z pracą zachodzi wtedy, gdy istotną przyczyną wypadku jest pełnienie przez pracownika obowiązków wynikających ze stosunku pracy bądź z nim związanych.

I. Podczas wykonywania przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych. II. Podczas wykonywanie czynności na rzecz lub w interesie zakładu pracy nawet bez polecenia. III. W czasie pozostawanie pracownika w dyspozycji zakładu pracy w drodze między siedzibą zakładu a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

5

POJĘCIA PODSTAWOWE

Rodzaje zagrożeń:

I - ogólne i konkretneII - bierne, aktywne, dynamicznie zmieniające się w czasie

Sprawca wypadku.

- pośredni: osoba, która swoim nieprawidłowym działaniem stworzyła stan zagrożenia wypadkowego,

- bezpośredni: osoba, która swoim działaniem względnie zaniechaniem działania doprowadziła do aktywizacji występującego zagrożenia.

Poszkodowany a sprawca wypadku w odniesieniu do aktywizacji zagrożenia.6

POJĘCIA PODSTAWOWE

Przyczyna wypadku: Czynnik wywołujący dane zjawisko w sposób konieczny lub przypadkowy, bezpośrednio lub pośrednio, jeden ze składników decydujących o czymś.

Przyczyna bezpośrednia:Przyczyna, która gdyby nie wystąpiła nie doszłoby do wypadku, zdarzenia

Przyczyna pośrednia:Przyczyna, która doprowadziła do powstania przyczyny bezpośredniej.

Wydarzenie będące odchyleniem od stanu normalnego:

Wydarzenie niezgodne z właściwym przebiegiem procesu pracy, które wywołało wypadek. Jeżeli wypadek nastąpił w wyniku szeregu następujących po sobie wydarzeń, to powinno zostać zarejestrowane ostatnie z tych wydarzeń.

7

TEORIA POWSTANIA WYPADKU

BŁĄD NA ETAPIE DECYZJI LUB W TRAKCIE PRACY

PRZYCZYNY:- POŚREDNIE- BEZPOŚREDNIE

ZAGROŻENIA:- CZYNNIK MATERIALNY- ORGANIZACJA PRACY- ZACHOWANIA LUDZI

CZYNNIK AKTYWIZACJI -

ZAGROŻENIA

WYPADEK LUB ZDARZENIE W PRACY

DOZNANY URAZ

WYPADEK PRZY PRACY

+

8

POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE

1. Zgłaszanie wypadków - Niezwłocznie po powzięciu wiadomości o jego zaistnieniu. - Forma zgłoszenia jest dowolna. Nie można uzależniać w zakładzie przyjęcia informacji o wypadku od zgłoszenia pisemnego. - W przypadku zdarzeń o skutkach ciężkich, śmiertelnych lub wypadków zbiorowych zgłoszenie do PIP i prokuratury.

2. Zabezpieczenie miejsca wypadku. Priorytetem jest udzielenie I pomocy. Jeżeli I pomoc nie wymaga zmiany miejsca wypadku to zgodę na taką zmianę wydaje pracodawca w przypadku wypadków lekkich, a w wypadach ciężkich i śmiertelnych w uzgodnieniu z prokuratorem i PIP.

3. Ewentualna zgoda PIP na uruchomienie maszyn po wypadku

4. Skład zespołu powypadkowego Wynika z rodzaju wypadku i funkcjonowaniu w zakładzie służby bhp i SIP.

9

5. Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku: - oględziny miejsca wypadku: możliwie jak najszybciej po zgłoszeniu. - szkic lub fotografia miejsca wypadku - wysłuchanie wyjaśnień poszkodowanego (zebranie wyjaśnień na

piśmie) - zebranie informacji od świadków (forma pisemna) - zabranie dodatkowych informacji i dowodów: lekarz, policja ,

specjaliści spoza zakładu, dokumentacje techniczne…. - określenie przyczyn z uwzględnieniem wszystkich elementów technicznych , organizacyjnych oraz zachowań ludzkich

6. Dokonanie kwalifikacji prawnej zdarzenia.

POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE

7. Sporządzenie protokołu powypadkowego – wymogi formalno prawne - Termin 14 dni: przedłużenie wymaga uzasadnienia. - Prawidłowość zastosowanych środków profilaktycznych i odpowiednie wnioski, powinny być adekwatne do ustalonych przyczyn. - Istota zapisu dot. wpływu stanu nietrzeźwości poszkodowanego na wypadek - Wymagania w przypadku nieuznania zdarzenia za wypadek przy pracy: szczegółowe uzasadnienie. - Postępowanie członków zespołu powypadkowego w przypadku sporu co do treści protokołu: wniesienie odrębnego zdania na piśmie. O wersji ostatecznej decyduje pracodawca - Uprawnienia poszkodowanego na etapie sporządzania protokołu: zapoznawanie z dokumentami.

8. Zatwierdzanie protokołu i przekazanie poszkodowanemu: - pracodawca w ciągu 5 dni - przekazanie poszkodowanemu niezwłocznie po zatwierdzeniu, bezpośrednio lub droga pocztową.9. Prawidłowe pouczenie: wskazanie właściwego miejscowo Sądu pracy.

10

ŚWIADCZENIA ODSZKODOWAWCZE

Płatnikiem jest ZUSPrzyznawane są na wniosek poszkodowanego i obejmują:

- Jednorazowe odszkodowanie, którego wielkość uzależniona jest od % uszczerbku na zdrowiu.

Stopień uszczerbku określa lekarz orzecznik ZUS

- Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci pracownika wskutek wypadku przy pracy wypłacane rodzinie pracownika.

Przysługuje ono niezależnie od zasiłku pogrzebowego, odprawy oraz innych świadczeń.

- Świadczenie wyrównawcze związane z utratą możliwości zatrudniania na dotychczasowym stanowisku i obniżeniu wynagrodzenia.- Renta inwalidzka.- Renta rodzinna.

11

ŚWIADCZENIA ODSZKODOWAWCZE

Od zakładu pracy:

- odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone wskutek wypadku przy pracy.

Okoliczności uzasadniające pozbawienie świadczeń: - nieprzedstawienie protokołu powypadkowego lub karty wypadku - nieuznanie w protokole zdarzenia za wypadek przy pracy - bezpodstawne zapisy w protokole lub w karcie wypadku. - świadczenia nie przysługują gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione

naruszenie przepisów przez poszkodowanego umyślne lub w skutek rażącego niedbalstwa

- alkohol lub środki psychotropowe Wypadki przy pracy osób świadczących pracę na innej podstawie niż stosunek

pracy - dokumentacja. Wypadki w drodze do i z pracy do domu - warunki konieczne do uznania,

dokumentacja. Wpływ stanu wypadkowości na zróżnicowanie składki na ubezpieczenie

wypadkowe. 12

ŚWIADCZENIA ODSZKODOWAWCZE

Tryb postępowania przy ustalaniu uszczerbku……- Wniosek o jednorazowe odszkodowanie składa ubezpieczony do płatnika

składek.- Płatnik po otrzymaniu wniosku kompletuje dokumentację a w

szczególności: protokół powypadkowy prawomocny wyrok sadu pracy kartę wypadku decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod opieką

którego był ubezpieczony- Płatnik składek po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez

ubezpieczonego przekazuje wniosek wraz z dokumentacją do ZUS

12