Szanse i wyzwania dla gospodarki Polski i Pomorza Marek Rozkrut, EY Polska

Gdańsk, Marzec 2016

2

► W okresie globalnego kryzysu i tuż po nim Polska była najszybciej rozwijającą się gospodarką wśród krajów UE

► Polska jest jedynym krajem UE, który uniknął recesji w 2009 r., jak również w kolejnych latach

Polska gospodarka wzrosła o 28% w latach 2008-2015: najszybciej ze wszystkich krajów UE-28

Źródło: Eurostat

+27,8%

+2,8%

-26,0% -30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

Skumulowany wzrost PKB w latach 2008-2015

3

Źródła sukcesu gospodarczego w latach kryzysu

Silna konsumpcja

prywatna

Struktura handlu

i bardzo dobre wyniki

eksportu

Zdrowy sektor finansowy

Płynny kurs walutowy

Konkurencyjność polskich

przedsiębiorców

4

Silna konsumpcja wspierana przez odporny rynek pracy

► W III kw. 2015 r. liczba pracujących osób w Polsce osiągnęła rekordowo wysoki poziom. Równocześnie stopa bezrobocia (BAEL) jest istotnie niższa (7,1%) niż średnia dla UE (8,9%)

► Województwo pomorskie charakteryzuje się jedną z najniższych stóp bezrobocia w kraju oraz niższym niż przeciętnie udziałem bezrobotnych długoterminowo (powyżej 12 miesięcy)

Struktura rynku pracy w Polsce

51%

52%

53%

54%

55%

56%

57%

58%

12

13

14

15

16

17

18

19 stopa zatrudnienia (prawa oś)

liczba osób aktywnych

liczba osób pracujących

mln os.

Stopa bezrobocia BAEL (lewy wykres) w 3kw. 2015 i udział bezrobotnych długoterminowo (prawy wykres) w 2014 r.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Polska pomorskie UE-28

%

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Polska pomorskie UE-28

%

Źródło: Eurostat, EcoWin

5

Wzrost wydajności pracy w ostatnich 10 latach był wyższy niż wzrost realnych wynagrodzeń

Realne* jednostkowe koszty pracy w Polsce i krajach regionu EŚW oraz w woj. pomorskim

► Polska, obok Węgier, jest krajem, w którym spadek realnych jednostkowych kosztów pracy (ULC) był w ostatnich 10 latach najgłębszy w regionie. Poprawiało to kosztową konkurencyjność polskich przedsiębiorstw

► Jednostkowe koszty pracy w Polsce pozostają relatywnie stabilne również po uwzględnieniu zmian kursowych

Jednostkowe koszty pracy deflowane realnym efektywnym kursem w Polsce i krajach regionu EŚW

90

100

110

120

130

140

150

160

Czechy

Węgry

Polska

Słowacja

UE

2004 = 100

85

90

95

100

105

110

UE Czechy Niemcy

Francja Węgry Polska

Słowacja pomorskie

2004 = 100

Źródło: Eurostat, International Monetary Fund, *deflowane deflatorem PKB

6

► Obecny poziom kursu złotego jest znacząco słabszy niż poziom wskazywany przez krajowych przedsiębiorców jako granica opłacalności eksportu

W ostatnich latach poziom kursu złotego nie zagrażał konkurencyjności polskich eksporterów

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

kurs PLN/EUR opłacalności eksportu (lewa oś) rynkowy kurs PLN/EUR (lewa oś)PLN/EUR

Źródło: NBP * Przedział wokół kursu opłacalności eksportu odpowiada odchyleniu o +/- 0,5 odchylenia standardowego

Rynkowy kurs PLN/EUR i kurs opłacalności eksportu* deklarowany przez przedsiębiorców

7

► Rosnąca otwartość polskiej gospodarki - eksport do PKB wzrósł w latach 2004-2015 o 15 pkt. proc.

► Polski eksport był bardziej odporny na zewnętrzne zawirowania niż eksport pozostałych krajów w regionie

Polski eksport wzrósł ponad trzykrotnie w latach 2004-2015

Wolumen eksportu dóbr i usług w wybranych krajach UE Eksport dóbr i usług w Polsce

35

50

0

10

20

30

40

50% PKB

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

Bułgaria CzechyChorwacja WęgryPolska SłoweniaSłowacja

1kw 2008 = 100

Źródło: Eurostat, OECD

8

► Bilans handlowy (towarów i usług) Polski znacząco się poprawił, osiągając nadwyżkę prawie 3% PKB w 2015 r.

► Rosnąca dywersyfikacja geograficzna polskiego eksportu. Pomimo niedawnego spadku popytu ze strony krajów EŚW (gł. Rosja, Ukraina), eksport nadal rośnie dzięki krajowym producentom zwiększającym swoje udziały w rynku w krajach UE oraz w szybko rozwijających się krajach poza UE

Wkład eksportu netto do wzrostu PKB ograniczał negatywne skutki globalnego spowolnienia

Struktura geograficzna polskiego eksportu towarów Bilans eksportu dóbr i usług w Polsce

-8

-7

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

1

2

3

saldo handlu usługami saldo handlu towarami

saldo handlu zagranicznego

% PKB

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%Niemcy

Wlk. Brytania

Czechy

Francja

Rosja

Włochy

Holandia

Szwecja

Węgry

pozostałe

Źródło: Eurostat, OECD

9

► W 2011 r. udział eksportu w PKB woj. pomorskiego (45%) nieznacznie przekraczał średni poziom dla Polski (43%)

► W 2011 r. tylko ok. 54% eksportu z woj. pomorskiego trafiało do krajów UE, w tym jedynie ok. 12% do Niemiec. Są to wskaźniki znacznie niższe niż przeciętne dla Polski. Wynika to z obsługi przez woj. pomorskie zagranicznego handlu drogą morską – z krajami odległymi geograficznie

Struktura geograficzna eksportu województw (2011) Udział Niemiec w eksporcie województw (2011)

Struktura geograficzna eksportu woj. pomorskiego znacząco się różni od struktury eksportu całej polskiej gospodarki

78

,8

66

,1

68

,7

72

56

,3

60

,5

57

,7

65

,8

62

,3

64

,6

60

71

,5

54

,6

59

,4

46

,8

51

,9

42

,8

7,4

18

,7

16

10

24

,3

19

,9

22

,4

13

,8

15

,9

13

,4

17

,5

3,9

20

,6

13

,6

20

,6

14

,2

11

,4

0

20

40

60

80

100

daleki wschód pozostałe Rosja, Ukraina, Białoruś nowe kraje członkowskie UE UE-15

26,0

11,9

0

10

20

30

40

50%

Źródło: K. Gawlikowska-Hueckel (red.), Wrażliwość polskich regionów na wyzwania współczesnej gospodarki. Implikacje dla rozwoju regionalnego, Wolters Kluwer, 2014

%

10

► Przez ostatnie 8 lat Polska odnotowała największy wzrost w poziomie Indeksu Wolności Gospodarczej spośród wszystkich krajów UE

► W najnowszym rankingu Polska zajmuje 42. pozycję w grupie 186 sklasyfikowanych krajów

58,1

60,3 60,3

63,2

64,1 64,2

66,0

67,0

68,6

60,1

60,2 59,5 59,4

59,7 59,5 59,6 60,3 60,4

69,4

69,9 69,9 69,8 69,8

68,6

69,1 69,4 69,5

57

59

61

63

65

67

69

71

Polska świat UE**

Indeks Wolności Gospodarczej

Instytucjonalna poprawa warunków prowadzenia biznesu w Polsce (1/2)

Źródło: Heritage Foundation we współpracy z Wall Street Journal oraz Bankiem Światowym; * Indeks przyjmuje wartości od 0 do 100, gdzie 100 oznacza maksymalną wolność, ** Średnia dla krajów UE z wyłączeniem Polski.

11

Instytucjonalna poprawa warunków prowadzenia biznesu w Polsce (2/2)

► Polska znalazła się na 25. miejscu w rankingu Banku Światowego Doing Business (spośród 189 krajów). Choć rankingi z poszczególnych lat nie są w pełni porównywalne, dostrzegalna jest stała i znacząca poprawa w warunkach prowadzenia biznesu w Polsce – jeszcze w 2008 r. Polska zajmowała 74. pozycję

Kategoria 2016 r.

(miejsce)

Łatwość prowadzenia handlu zagranicznego 1

Ubieganie się o kredyt 19

Likwidacja przedsiębiorstwa 32

Rejestracja nieruchomości 41

Przyłączenie do sieci energetycznej 49

Ochrona inwestorów 49

Uzyskanie pozwolenia na budowę 52

Zawieranie umów 55

Płacenie podatków 58

Rozpoczęcie działalności 85

Ogólny ranking 25

Rok Łatwość prowadzenia biznesu

w Polsce (miejsce)

2006 54

2007 75

2008 74

2009 76

2010 72

2011 70

2012 62

2013 55

2014 45

2015 28

2016 25

Źródło: Bank Światowy

12

Efekt? PKB per capita (PPS) wzrósł w Polsce z 49% średniej UE w 2004 r. do 68% w 2014 r.

49 48

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Irla

nd

ia

Ho

lan

dia

Szw

ecj

a

Au

stri

a

Da

nia

Wlk

. B

ryta

nia

Be

lgia

Nie

mcy

Fin

lan

dia

Fra

ncj

a

Wło

chy

His

zpa

nia

Cy

pr

Sło

we

nia

Ma

lta

Cze

chy

Wę

gry

Ch

orw

acj

a

Sło

wa

cja

Est

on

ia

Lit

wa

Po

lska

wo

j. p

om

ors

kie

Ło

twa

Bu

łga

ria

Ru

mu

nia

% średniej UE

68 64

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Irla

nd

ia

Ho

lan

dia

Au

stri

a

Nie

mcy

Da

nia

Szw

ecj

a

Be

lgia

Fin

lan

dia

Wlk

. B

ryta

nia

Fra

ncj

a

Wło

chy

His

zpa

nia

Ma

lta

Cze

chy

Cy

pr

Sło

we

nia

Sło

wa

cja

Est

on

ia

Lit

wa

Wę

gry

Po

lska

Ło

twa

wo

j. p

om

ors

kie

Ch

orw

acj

a

Ru

mu

nia

Bu

łga

ria

% średniej UE

► Znaczący wzrost dochodu per capita pozwolił zmniejszyć dystans względem średniej UE. Mimo wieloletniego procesu nadganiania, dochód Polaków pozostaje jednak jednym z najniższych w UE

Źródło: Eurostat

PKB per capita w parytecie siły nabywczej (PPS) w 2004 r. (lewy wykres) i w 2014 r. (prawy wykres)

+16 pkt. proc. (33% luki rozwojowej)

+19 pkt. proc. (40% luki rozwojowej)

13

0

10

20

30

40

50

60

70

80

► Województwo pomorskie odpowiada za wytwarzanie 5,7% polskiego PKB, zajmując pod tym względem 7. miejsce wśród wszystkich województw

► Pomorskie jest jednak 5. województwem pod względem poziomu PKB na mieszkańca

Udział województwa pomorskiego w PKB Polski (2014 r.) PKB na mieszkańca (2014 r.)

Województwo pomorskie jest piątym najbogatszym województwem w Polsce

5,7%

pomorskie

pozostałe

Średnia dla Polski

Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS

w tys. PLN

14

Liczba finalistów konkursu EY Przedsiębiorca Roku z poszczególnych województw

Liczba nowo rejestrowanych firm na 10 tys. osób w wieku produkcyjnym

► Pomorskie regularnie znajduje się w grupie województw o największej liczbie nowo rejestrowanych firm

► Pomorskie firmy aż dziesięciokrotnie były finalistami konkursu Przedsiębiorca Roku EY (m.in. Ziaja, Mercor, Drutex, IVONA Software) – Pomorskie to piąte pod tym względem województwo w Polsce

Pomorskie wyróżnia się pod względem przedsiębiorczości jego mieszkańców

33

17

13 12

10

5

Mazowieckie Wielkopolskie Małopolskie Dolnośląskie Pomorskie Śląskie

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

minimum-maksimumPolskamin

Źródło: GUS

15

► Według polskich i międzynarodowych instytucji, prognozowany w najbliższych latach wzrost PKB w Polsce kształtuje się na poziomie ok. 3,5% rocznie. Prognozowana ścieżka wzrostu w Polsce jest - w porównaniu do innych krajów – wyjątkowo stabilna

Perspektywy wzrostu gospodarki Polski w najbliższych latach są stabilne – ale co dalej?

Realny wzrost PKB w Polsce

0

1

2

3

4

5

6

7

MFW Komisja Europejska

NBP OECD

Bank Światowy Ministerstwo Finansów

EBOR

% r/r

Prognoza

Źródło: EY na podstawie danych wymienionych instytucji

16

Kluczowym wyzwaniem dla Polski jest pogarszająca się sytuacja demograficzna

0

5

10

15

20

25

30

35

40

nieaktywni seniorzy

nieaktywne dzieci i młodzież

nieaktywne osoby w wieku produkcyjnym

pracujący

bezrobotni

mln osób

Populacja Polski

► Do 2040 r. prognozowana liczba mieszkańców Polski ma się zmniejszyć o 2,3 mln os., a w ciągu kolejnych 20 lat o niemal 3 mln. Szczególnie głęboki spadek jest prognozowany dla populacji osób pracujących.

-2,9 mln (-8,1%) -2,3 mln (-5,8%)

-4,1 mln (-24,4%)

Źródło: EY na podstawie Eurostat

17

Starzenie się populacji Polski jest wyjątkowo szybkie na tle UE

► W 2014 r. w Polsce na 1 osobę w wieku 65+ przypadały 4,4 osoby w wieku produkcyjnym

► Do 2060 r. relacja ta istotnie się pogorszy we wszystkich krajach UE, jednak w Polsce zmiana ta będzie wyjątkowo silna – na 1 osobę w wieku 65+ będzie przypadać zaledwie 1,5 osoby w wieku 20-64 lata

1,5

Lu

kse

mb

urg

Irla

nd

ia

No

rwe

gia

Isla

nd

ia

Be

lgia

Da

nia

Szw

ecj

a

Wlk

. B

ryta

nia

Fra

ncj

a

Szw

ajc

ari

a

Fin

lan

dia

Cy

pr

Lit

wa

Ho

lan

dia

Au

stri

a

Cze

chy

Ma

lta

Ło

twa

Ch

orw

acj

a

Ru

mu

nia

Wę

gry

Wło

chy

Sło

we

nia

His

zpa

nia

Est

on

ia

Nie

mcy

Bu

łga

ria

Po

lska

Gre

cja

Po

rtu

ga

lia

Sło

wa

cja

4,4

3,3

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

Sło

wa

cja

Irla

nd

ia

Cy

pr

Isla

nd

ia

Lu

kse

mb

urg

Po

lska

Ru

mu

nia

No

rwe

gia

Cze

chy

Sło

we

nia

Wę

gry

Szw

ajc

ari

a

Ma

lta

Ho

lan

dia

His

zpa

nia

Au

stri

a

Wlk

. B

ryta

nia

Be

lgia

Est

on

ia

Ch

orw

acj

a

Lit

wa

Ło

twa

Da

nia

Fra

ncj

a

Bu

łga

ria

Po

rtu

ga

lia

Fin

lan

dia

Szw

ecj

a

Gre

cja

Nie

mcy

Wło

chy

Relacja liczby osób w wieku w wieku 20-64 do liczby osób w wieku 65+ w krajach UE

2014 2060

Źródło: Eurostat

Średnia dla UE-28: 3,3

Średnia dla UE-28: 1,8

18

► W przeciwieństwie do całkowitej liczby Polaków, populacja woj. pomorskiego powinna rosnąć jeszcze przez ponad 10 lat. Jednocześnie widoczny będzie, charakterystyczny dla całego kraju, proces przenoszenia się ludności poza duże ośrodki miejskie

Zmiany demograficzne w woj. pomorskim są nieco korzystniejsze niż przeciętnie w Polsce

Dynamika populacji

Źródło: GUS

-0,8

-0,7

-0,6

-0,5

-0,4

-0,3

-0,2

-0,1

0,0

0,1

0,2

0,3 woj. pomorskie

Trójmiasto

Polska

10 największych miast bez Warszawy

% r/r

19

65,3 64,7 64,4

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

Ho

lan

dia

Cy

pr

Est

on

ia

Szw

ecj

a

Wlk

. B

ryta

nia

Sło

wa

cja

Cze

ch

y

Irla

nd

ia

Ma

lta

Lu

kse

mb

urg

Ło

twa

Da

nia

Au

stri

a

Nie

mcy

wo

j. p

om

ors

kie

Lit

wa

His

zpa

nia

Po

lska

Po

rtu

ga

lia

UE

Ru

mu

nia

Sło

we

nia

Fin

lan

dia

Wę

gry

Fra

ncj

a

Gre

cja

Bu

łga

ria

Be

lgia

Ch

row

acja

Wło

ch

y

51,3 48,5

46,8

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

Szw

ecj

a

Cy

pr

Ho

lan

dia

Da

nia

Wlk

. B

ryta

nia

Fin

lan

dia

Au

stri

a

Nie

mcy

Est

on

ia

Lit

wa

Po

rtu

ga

lia

Ło

twa

Lu

kse

mb

urg

His

zpa

nia

Irla

nd

ia

Sło

we

nia

Fra

ncj

a

UE

Sło

wa

cja

Cze

ch

y

Bu

łga

ria

Po

lska

Be

lgia

wo

j. p

om

ors

kie

Wę

gry

Ch

row

acja

Ru

mu

nia

Gre

cja

Ma

lta

Wło

ch

y

Potrzebny wzrost aktywności zawodowej

► Spadek liczby osób w wieku produkcyjnym wzmacnia potrzebę zwiększenia aktywności zawodowej zarówno w Polsce, jak i w samym woj. pomorskim. Potrzeba ta jest szczególnie silna w przypadku kobiet

► Aktywność zawodowa mężczyzn jest wyższa niż średnio w UE, ale dla kobiet wskaźnik ten znajduje się na wyraźnie niższym poziomie

Stopa aktywności zawodowej* mężczyzn w krajach UE w 2014 r. Stopa aktywności zawodowej* kobiet w krajach UE w 2014 r.

%

Źródło: Eurostat, *aktywność zawodowa w populacji osób w wieku 15+

%

20

20,2%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

Przeciętna wartość inwestycji ogółem w krajach UE w latach 2004-2014 (%PKB)

► W świetle niekorzystnych tendencji demograficznych, kluczową rolę powinien odgrywać wzrost zasobu kapitału i wzrost wydajności. To z kolei wymaga zwiększania inwestycji

► Polska jako kraj doganiający powinna mieć wysoką stopę inwestycji, jednak w latach 2004-2014 kształtowała się ona poniżej średniej unijnej i znacznie poniżej poziomu notowanego w innych krajach naszego regionu

Potrzebny także wzrost stopy inwestycji

Źródło: EY na podstawie Eurostat

Średnia dla UE-28: 20,6%

21

15,6%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

Est

on

ia

Cze

ch

y

Ru

mu

nia

Ło

twa

His

zpa

nia

Be

lgia

Sło

wa

cja

Bu

łga

ria

Irla

nd

ia

Au

stri

a

Sło

we

nia

Fin

lan

dia

Ch

orw

acja

Szw

ecj

a

Fra

ncj

a

Wę

gry

Nie

mcy

Cy

pr

Da

nia

Wło

ch

y

Lit

wa

Po

rtu

ga

lia

Ho

lan

dia

Ma

lta

Lu

kse

mb

urg

Po

lska

Gre

cja

Wie

lka

Bry

tan

ia

4,6%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

Est

on

ia

Ru

mu

nia

Ło

twa

Ch

orw

acja

Cze

ch

y

Po

lska

Sło

we

nia

Gre

cja

Bu

łga

ria

Lit

wa

Szw

ecj

a

Wę

gry

Lu

kse

mb

urg

Fra

ncj

a

Ho

lan

dia

His

zpa

nia

Fin

lan

dia

Po

rtu

ga

lia

Sło

wa

cja

Da

nia

Irla

nd

ia

Cy

pr

Ma

lta

Au

stri

a

Wło

ch

y

Wie

lka

Bry

tan

ia

Be

lgia

Nie

mcy

Przeciętna wartość inwestycji publicznych w latach 2004-2014 (%PKB)

Przeciętna wartość inwestycji prywatnych w latach 2004-2014 (%PKB)

► Niski poziom inwestycji wynika przede wszystkim z niskich inwestycji prywatnych

► Inwestycje publiczne są natomiast relatywnie duże – głównie w wyniku napływu funduszy UE

Szczególnie niskie są inwestycje prywatne

Źródło: EY na podstawie Eurostat

Średnia dla UE-28: 17,6%

Średnia dla UE-28: 3,2%

22

► Nakłady przedsiębiorstw w Polsce na badania i rozwój są bardzo niskie na tle innych krajów UE, choć w woj. pomorskim inwestycje przedsiębiorstw na ten cel są wyższe niż średnio w kraju

Bardzo niskie są wydatki firm na B+R

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0% PKB województwa

% PKB

Źródło: EY na podstawie Eurostat i GUS

Udział wydatków na B+R sektora przedsiębiorstw w PKB w 2014 r.

Udział wydatków na B+R sektora przedsiębiorstw w PKB w 2013 r.

Średnia dla UE-28: 1,3%

Średnia dla Polski: 0,38%

23

Potrzebna współpraca sektora prywatnego z sektorem publicznym

-1

-0,8

-0,6

-0,4

-0,2

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

Ranking zaufania do instytucji publicznych w krajach UE

► W Polsce tylko ok. 24% inwestycji infrastrukturalnych jest finansowanych ze środków prywatnych, podczas gdy np. w Austrii aż 84%*

► Zaufanie do instytucji publicznych w Polsce jest na bardzo niskim poziomie

Źródło: Parts (2013), The dynamics and determinants of social capital in the European Union and Neighbouring Countries, SEARCH Working Paper. * European Investment Bank (2010), Infrastructure finance in Europe: Composition, evolution and crisis impact, EIB Papers, vol. 15, nr 1.

24

Oszczędności brutto i akumulacja brutto w Polsce

Wzrost inwestycji wymaga wzrostu oszczędności krajowych

► Pomimo niskiego poziomu inwestycji w Polsce, krajowe oszczędności są niewystarczające do ich sfinansowania

► Ostatni kryzys pokazał, że finansowanie rozwoju w oparciu o kapitał zagraniczny i deficyt na rachunku obrotów bieżących ma swoje granice. W niedalekiej przyszłości nastąpi dodatkowo spadek napływu środków UE

► W rezultacie, oszczędności krajowe będą odgrywać kluczową rolę jako czynnik rozwoju polskiej gospodarki

100

150

200

250

300

350

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Luka oszczędności Oszczędności Akumulacja brutto

mld PLN

Źródło: EY na podstawie Eurostat

25

17,5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

Niska stopa oszczędności w Polsce

► W latach 2004-2014 średnia stopa oszczędności w Polsce wynosiła 17,5%, co było jednym z najniższych poziomów w UE, gdzie średnia stopa oszczędności ukształtowała się na poziomie 20,8%

► Również na tle krajów regionu EŚW, stopa oszczędności w Polsce jest niska

Stopa oszczędności brutto (% PKB), 2004-2014

Źródło: EY na podstawie Eurostat

Średnia dla UE-28: 20,9%

26

2,4%

-6%

-4%

-2%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

Szczególnie niskie są oszczędności gospodarstw domowych

► Jedną z przyczyn jest utrzymująca się niska stopa oszczędności gospodarstw domowych, która w latach 2004-2014 wynosiła w Polsce średnio zaledwie 2,4% w relacji do PKB

► Istotne zwiększenie udziału inwestycji w PKB wymaga zwiększenia stopy oszczędności gospodarstw domowych

Stopa oszczędności brutto gospodarstw domowych (% PKB), 2004-2014

Źródło: EY na podstawie Eurostat

Średnia dla UE-28: 7,3%

27

Podsumowanie

Od wybuchu kryzysu Polska była najszybciej rozwijającą się gospodarką w UE.

Sprzyjały temu m.in.: silna konsumpcja (wspierana dobrą sytuacją na rynku pracy oraz impulsem fiskalnym), płynny kurs walutowy, struktura handlu i świetne wyniki eksportu, konkurencyjność polskich przedsiębiorców i zdrowy sektor finansowy.

Pomorskie jest 5. najbogatszym województwem, o lepszej sytuacji na rynku pracy niż przeciętnie w Polsce, mniej niekorzystnych tendencjach demograficznych oraz wyjątkowo dużym udziale krajów spoza UE w eksporcie.

Zasadniczym wyzwaniem dla Polski (w tym woj. pomorskiego) jest niekorzystna sytuacja demograficzna. Tempo starzenia się populacji w Polsce będzie jednym z najszybszych w UE.

Kontynuacja procesu doganiania krajów wyżej rozwiniętych wymaga m.in.: zwiększenia stopy aktywności zawodowej (przede wszystkim wśród kobiet), wzrostu inwestycji prywatnych, w tym poprzez lepszą współpracę sektora prywatnego i publicznego, a także zwiększenia stopy oszczędności krajowych.

W ostatniej dekadzie Polska domknęła 40% luki rozwojowej względem średniej UE, wciąż jednak dochód per capita w Polsce pozostaje jednym z najniższych w UE.

28

Dziękuję

29

EY | Assurance | Tax | Transactions | Advisory

O firmie EY

EY jest światowym liderem rynku usług profesjonalnych obejmujących usługi audytorskie, doradztwo

podatkowe, doradztwo biznesowe i doradztwo transakcyjne. Nasza wiedza oraz świadczone przez nas

najwyższej jakości usługi przyczyniają się do budowy zaufania na rynkach kapitałowych

i w gospodarkach całego świata. W szeregach EY rozwijają się utalentowani liderzy zarządzający

zgranymi zespołami, których celem jest spełnianie obietnic składanych przez markę EY. W ten sposób

przyczyniamy się do budowy sprawniej funkcjonującego świata. Robimy to dla naszych klientów,

społeczności, w których żyjemy i dla nas samych.

Nazwa EY odnosi się do firm członkowskich Ernst & Young Global Limited, z których każda stanowi

osobny podmiot prawny. Ernst & Young Global Limited, brytyjska spółka z odpowiedzialnością

ograniczoną do wysokości gwarancji (company limited by guarantee) nie świadczy usług na rzecz

klientów.

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na www.ey.com/pl

EY, Rondo ONZ 1, 00-124 Warszawa

© 2016 EYGM Limited.

Wszelkie prawa zastrzeżone.

Niniejsza publikacja została sporządzona z należytą starannością, jednak z konieczności pewne informacje zostały podane

w skróconej formie. W związku z tym publikacja ma charakter wyłącznie orientacyjny, a zawarte w niej dane nie powinny zastąpić

szczegółowej analizy problemu lub profesjonalnego osądu. EY nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe

w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Zalecamy, by wszelkie przedmiotowe kwestie były

konsultowane z właściwym doradcą.