SYLABUS

1.Nazwa przedmiotu Wnioskowanie statystyczne 2.Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot

Katedra Metod Ilościowych i Informatyki Gospodarczej

3.Kod przedmiotu E//II/A.1 4.Studia Kierunek studiów/specjalność Poziom kształcenia Forma studiów Ekonomia Drugiego stopnia Studia stacjonarne

i niestacjonarne

5.Rodzaj przedmiotu Podstawowy 6.Rok i semestr studiów I/1 7.Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu

Dr hab. prof. UR Alina Szewc-Rogalska

8.Imię i nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu

Dr hab. prof. UR Alina Szewc-Rogalska Dr Dorota Jankowska Dr Agnieszka Majka Dr Henryk Olejarz

9.Cele zajęć z przedmiotu Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi metodami wnioskowania statystycznego oraz wypracowanie umiejętności analizowania i interpretowania podstawowych zjawisk gospodarczych przy pomocy metod wnioskowania statystycznego. Zasadnicze cele wspólne dla wykładów i ćwiczeń: - prezentacja podstawowych metod wnioskowania statystycznego oraz kierunków i możliwości zastosowania estymacji oraz weryfikacji hipotez statystycznych w badaniach zjawisk gospodarczych, - prezentacja sposobów projektowania badań zjawisk gospodarczych i czynników je kształtujących, z wykorzystaniem zasad metody reprezentacyjnej, - wypracowanie umiejętności swobodnego posługiwania się podstawowymi metodami wnioskowania statystycznego, - wypracowanie umiejętności poprawnego projektowania badań statystycznych oraz stosowania statystycznych narzędzi oceny zjawisk gospodarczych i społecznych; - wypracowanie umiejętności interpretacji wyników badania próby, reprezentującej procesy i zjawiska rynkowe. 10.Wymagania wstępne Opanowanie zagadnień matematyki na poziomie przewidzianym dla

studentów kierunku ekonomia. Pozytywne zaliczenie ze Statystyki opisowej, wskazujące na posiadanie podstawowej wiedzy ekonomicznej (metody badania struktury zjawisk masowych, analiza korelacji i regresji, miary zależności między cechami wyrażonymi na skalach nominalnych pomiar dynamiki, funkcja trendu liniowego) oraz umiejętności interpretacji wyników badania zjawisk ekonomicznych przy pomocy metod statystycznych.

11.Efekty kształcenia oraz ich powiązanie z kierunkowymi efektami kształcenia Wiedza:

Nr efektu kształcenia

Efekt kształcenia Student:

odniesienie do kierunkowych

efektów kształcenia

W1 Wymienia i wyjaśnia podstawowe metody wnioskowania statystycznego (estymacja punktowa i przedziałowa, weryfikacja hipotez statystycznych, rodzaje testów parametrycznych i nieparametrycznych, wnioskowanie w analizie korelacji, regresji i trendu).

K_W01 K_W09

W2 Dobiera właściwe metody wnioskowania statystycznego dla potrzeb przeprowadzenia badania próby, reprezentującej procesy rynkowe.

K_W01 K_W09

W3 Identyfikuje przebieg oraz zależności między podstawowymi zjawiskami ekonomicznych, stosując metody wnioskowania statystycznego.

K_W06 K_W09

Umiejętności:

Nr efektu kształcenia

Efekt kształcenia Student:

odniesienie do kierunkowych

efektów kształcenia

U1 Analizuje dane dotyczące procesów rozwoju gospodarczego i społecznego - z wykorzystaniem metod wnioskowania statystycznego – oraz formułuje hipotezy badawcze i projektuje sposoby ich weryfikowania.

K_U02 K_U04 K_U05 K_U06

U2 Stosuje zaawansowane metody statystyczne i narzędzia oceny procesów gospodarczych i społecznych.

K_U04 K_U05 K_U06

U3 Projektuje sposób zbadania przebiegu zjawisk gospodarczych i czynników je kształtujących, z wykorzystaniem zasad metody reprezentacyjnej.

K_U02 K_U04 K_U05 K_U08

Kompetencje społeczne:

Nr efektu kształcenia

Efekt kształcenia Student:

odniesienie do kierunkowych

efektów kształcenia

K1 Akceptuje różne perspektywy badawcze zjawisk gospodarczych i zachowuje krytycyzm w wyrażaniu opinii i formułowaniu wniosków wynikających z przeprowadzonych badań statystycznych.

K_K05 K_K06

K2 Chętnie podejmuje się badań procesów gospodarczych przy pomocy metod wnioskowania statystycznego, podaje własne rozstrzygnięcia problemu.

K_K04 K_K06

12.Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin i sposób ich realizacji Wykład – 15 godz./12 godz. Ćwiczenia– 15 godz./12 godz. 13.Treści programowe

A. Problematyka wykładów Treści merytoryczne

Liczba godz. stacj. niest.

Wnioskowanie statystyczne jako metoda badań (zbiorowość generalna, próba i jej reprezentatywność, sposoby pobierania próby, projektowanie badań reprezentacyjnych, jednostki badania, jednostki losowania indywidualne i zespołowe, operat losowania, rodzaje schematów losowania, przykłady losowania indywidualnego, warstwowego, systematycznego i zespołowego).

1 1

Zmienna losowa ciągła i rozkład normalny (parametry rozkładu normalnego, funkcje gęstości rozkładu normalnego dla różnych wartości μ i σ, reguła „trzech sigm”, dystrybuanta rozkładu normalnego, standaryzacja, przykłady wyznaczania prawdopodobieństwa określonych zdarzeń)

2 2

Podstawowe pojęcia z zakresu teorii estymacji (estymator, rozkład estymatora, przykłady rozkładów z próby, błąd estymacji, rodzaje estymatorów, własności estymatorów, metody estymacji, przedziały ufności dla średniej i odchylenia standardowego). Estymacja punktowa i przedziałowa średniej, wariancji, odchylenia standardowego i wskaźnika struktury. Estymacja przedziałowa wskaźników korelacji i regresji. Ustalanie minimalnej liczebności próby (przy szacowaniu średniej ze znanym albo nieznanym odchyleniem standardowym, przy estymacji wskaźnika struktury)

3 2

Zasady i etapy weryfikacji hipotez statystycznych. Rodzaje hipotez statystycznych, błędy związane z weryfikacją hipotez, własności testów statystycznych, proces testowania hipotez statystycznych. Testowanie wybranych hipotez parametrycznych

3 3

Jednoczynnikowa analiza wariancji (założenia i zastosowanie testu, tabela analizy wariancji, test NIR)

2 1

Weryfikacja hipotez statystycznych w analizie korelacji (ocena istotności współczynnika korelacji liniowej Pearsona, cząstkowej i wielorakiej)

2 1

Nieparametryczne testy istotności (test zgodności chi-kwadrat, test niezależności chi-kwadrat, test liczby serii do weryfikacji losowości próby).

2 2

Suma godzin 15 12 B. Problematyka ćwiczeń

Treści merytoryczne Liczba godz. stacj. niest.

Estymacja punktowa i przedziałowa średniej, wariancji i odchylenia standardowego, wskaźnika struktury

3 3

Test dla wartości średniej w populacjach. Testowanie hipotezy o równości dwóch średnich.

3 3

Testy istotności dla wariancji oraz dla dwóch wariancji w populacji generalnej. Testy istotności dla wskaźnika struktury oraz dla dwóch wskaźników struktury.

3 2

Weryfikacja hipotez statystycznych w analizie korelacji i regresji 3 2 Wybrane testy nieparametryczne – testy zgodności, testy niezależności. Kolokwium

3 2

Suma godzin 15 12 14.Metody dydaktyczne Wykład z prezentacją multimedialną.

Ćwiczenia obejmujące rozwiązywanie zadań, analizę i interpretację otrzymanych wyników, pracę zespołową. Ćwiczenia będą prowadzone w pracowni komputerowej (z wykorzystaniem programu Excel).

15.Sposób(y) i forma(y) zaliczenia Wykład kończy się zaliczeniem. Zaliczenie ćwiczeń – pozytywna ocena z pracy pisemnej (kolokwium i/lub projekt) skorygowana o ocenę aktywności na zajęciach.

16.Metody i kryteria oceny Efekt kształcenia Forma realizacji zajęć Sposób weryfikacji efektu kształcenia

W1 Wykład Ćwiczenia

Kolokwium, zaliczenie przedmiotu

W2 Wykład Ćwiczenia

Kolokwium i/lub projekt, zaliczenie przedmiotu

W3 Wykład Ćwiczenia

Kolokwium, zaliczenie przedmiotu

U1 Ćwiczenia Ocena umiejętności rozwiązywania zadań i interpretacji wyników, kolokwium, zaliczenie przedmiotu

U2 Ćwiczenia Ocena umiejętności rozwiązywania zadań i interpretacji wyników, kolokwium, zaliczenie przedmiotu

U3 Ćwiczenia Ocena umiejętności rozwiązywania zadań i interpretacji wyników, kolokwium i/lub projekt, zaliczenie przedmiotu

K1 Wykład Ćwiczenia

Obserwacja postawy i ocena prezentowanego stanowiska

K2 Ćwiczenia Obserwacja postawy i ocena prezentowanego stanowiska 17.Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS Aktywność Liczba godzin/nakład pracy studenta Studia

stacjonarne Studia

niestacjonarne Wykład 15 12 Ćwiczenia 15 12 samodzielne studiowanie treści wykładu 14 20 przygotowanie do ćwiczeń 20 20 przygotowanie do kolokwium (i/lub projektu) oraz zaliczenia

30 30

udział w konsultacjach 4 4 udział w zaliczeniu 2 2 SUMA GODZIN 100 100 Suma godzin pracy studenta w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem

36 30

LICZBA PUNKTÓW ECTS 4 4 18.Język wykładowy polski 19.Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu - 20.Literatura Literatura podstawowa: 1. Sobczyk M., Statystyka, PWN, Warszawa 2011. 2. Zeliaś A., Pawełek B., Wanat S., Metody statystyczne. Zadania i sprawdziany, PWE,

Warszawa 2002. 3. Snarska A., Statystyka, ekonometria, prognozowanie. Ćwiczenia z Excelem 2007, Wyd.

Placet, Warszawa 2011. Literatura uzupełniająca: 1. Luszniewicz A., Słaby T., Statystyka z pakietem komputerowym STATISTICA PL. Teoria i

zastosowania, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2008. 2. Starzyńska W., Statystyka praktyczna, PWN, Warszawa 2005. 3. Mynarski S., Analiza danych rynkowych i marketingowych z wykorzystaniem programu

EXCEL, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2006. Podpis koordynatora przedmiotu

Podpis kierownika jednostki