świat dawcyPismo Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Łodzi

Kwartalnik bezpłatny nr 4/2010

zima 2010

Sporty zimowe

Sprezentuj zdrowieSzkoła z charakterem Krwinki czerwone

świat dawcy2

w numerze

SŁOWEM WSTĘPUNikogo nie dziwi, że w grudniu pada śnieg. Jednak gdy tego śniegu spada razu bardzo dużo, to radości nie kryją tylko dzieci i... wielbiciele sportów zimowych. W tym numerze Świata Dawcy prezentujemy Wam jak można spędzić aktywnie czas na świeżym powietrzu. Dodatkowo zachęcam do zapoznania się z tekstem na temat witamin i suplementów diety – warto wiedzieć, kiedy należy je brać, a kiedy wystarczy racjonalne odżywianie oraz porcja warzyw i owoców.Pokazujemy także historię klubu Honorowych Dawców Krwi z Moszczenicy oraz Białej, a także przybliżamy sylwetki osób związanych z oddawaniem krwi w Piotrkowie Trybunalskim. Do tego wszystkiego garść relacji z wydarzeń z woj. łódzkiego. Mam nadzieję, że w długie zimowe wieczory ten numer Świata Dawcy będzie dla Was przyjemną lekturą.

Kwartalnik bezpłatny nr 4/2010

Wydawca:Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Łodziul. Franciszkańska 17/2591-433 Łódź

Kontakt z redakcją:ul. Franciszkańska 17/25, 91-433 Łódź tel. 42 61 61 407 , e-mail: propagowanie@krwiodawstwo.pl

Redaktor naczelny: Aneta Świątczak

Zespół Redakcyjny:Andrzej Chałupka, Jan Kaźmierczak, Dioniza Marciniak-Bielak, Katarzyna Mikołajczyk, Maria Śniecikowska, Joanna Szymcczak, Bartłomiej Orłowski

Realizacja:Next Step, www.nextstep.net.pl

świa

t da

wcy

Aneta Świątczak

wydarzenia

03 Wampiriada 2010 (Łódź)

03 Poradnik dla pierwszorazowych dawców

04 Wampiriada na sportowo (Pabianice)

05 „Honorowa” Spartakiada

05 Moszczenica Mariuszowi

Ludzie

06 Być jak dawca - sylwetki krwiodawców z woj. łódzkiego

08 Szkoła z charakterem (ZSP nr 3 w Piotrkowie Trybunalskim)

09 Mały klub z wielkim sercem (Klub HDK z Białej)

10 Dział Preparatyki w RCKiK

11 Stale utrzymujemy kontakt z dawcami (PP w Piotrkowie Tryb.)

12 Moszczenica krwiodawcami stoi – historia klubu HDK

Dla dawcy

14 Dreszcz emocji na wysokości

18 Abecadło zdrowia – kiedy warto sięgać po witaminy z apteki

21 Krwinki czerwone – bezcenne i niezastąpione

22 Najczęściej zadawane pytania na forum internetowym

23 O czym pamiętać przed oddaniem krwi

24 Wykaz wyjazdowych akcji pobierania krwi

24 Dane kontaktowe do Punktów Pobierania w woj. łódzkim

Dreszcz emocji na

wysokości14-17

Organizujesz wystawę lub konkurs nt oddawania krwi? Zapraszasz na koncert lub prelekcję? Napisz na: propagowanie@krwodawstwo.pl i poinformuj o tym wydarzeniu!

3świat dawcy

wydarzenia

Życzymy wszystkim dawcom,

pracownikom Regionalnego Centrum

Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa,

a także Waszym rodzinom ciepłych, radosnych i przede wszystkim

zdrowych Świąt Bożego Narodzenia.

Mamy nadzieję, że 2011 rok przywitacie

w szampańskich nastrojach, acz

bezpiecznie!

Redakcja Świata Dawcy

Przygotowujemy poradnik dla pierwszorazowych dawców. Znaj-dą się w nim podstawowe infor-macje, jak przygotować się do od-dania krwi oraz jakie są korzyści dla dawców. Dodatkowo obala-my mity związane z oddawaniem krwi – a wszystko w towarzystwie miłego wampira.Poradnik będzie rozdawany m.in. podczas spotkań w szkołach, a także dostępny podczas akcji pobierania krwi.

Poradnik dla dawców pierwszorazowych

Wampiriadajesień 2010 Jak każdej jesieni, także i w tym roku Wampiry odwiedziły łódzkie uczelnie. Od 10 listopada do 2 grudnia – przez 13 dni można było spotkać w całej Łodzi pracowników Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, otoczonych tłumem studentów

W tym roku krew honorowo oddawali studenci: Po-litechniki Łódzkiej (SDS, Studium Języków Obcych), Uniwersytetu Łódzkiego (Wydział Zarządzania, Prawa i Administracji, Ekonomiczno-Socjologiczny), Uni-wersytetu Medycznego (Wydział Farmacji, pl. Halle-ra), Wyższej Szkoły Informatyki, Wyższej Szkoły Eduka-cji Zdrowotnej oraz Akademii Humanistyczno-Ekono-micznej.Rekord w ilości zebranej krwi padł już drugiego dnia akcji – podczas pobierania krwi na Wydziale Zarządza-nia UŁ zgłosiło się 190 osób, z czego 150 oddało krew. Dwa dni później, ponownie studenci UŁ (Wydział Ek-Soc) pokazali, że jest ich dużo – 157 zgłoszonych i 134 jednostki krwi. Jak co roku ponad 100 osób zgłosiło się także do oddania krwi na Politechnice.

Wszystkim studentom dziękujemy za poświęcony czas i zapraszamy za 2 miesiące (styczeń-luty) do Regio-nalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (ul. Franciszkańska) na ponowne oddanie. Przypo-minamy także, że w dniu oddania krwi otrzymuje się usprawiedliwienie nieobecności w pracy lub szkole.

świat dawcy4

wydarzenia

W „III Powiatowej Wampiriadzie Sportowej”, która odbyła się 5 listopada br. w sali koszykówki Miej-skiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Pabianicach, wzięło udział 9 drużyn ze szkół ponadgimnazjal-nych z Pabianic i Powiatu Pabianickiego. Do zawo-dów zgłosili się uczniowie: Zespoły Szkół nr 1, 2 i 3 z Pabianic, I i II Liceum Ogólnokształcące z Pabia-nic, Liceum Ogólnokształcące z Dobronia, Prywat-ne Liceum Ogólnokształcące z Ksawerowa, Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego Widzew oraz Zespół Szkół Prywatnych „Heureka” z Pabianic.

ZACięTA WAlKANa boisku walczyło o punkty 50 zawodników w konkurencjach sportowych i 30 w Konkursie Wie-dzy o Ruchu HDK PCK i PCK. Nie zabrakło również kilkuset kibiców, którzy dzielnie wspierali swoje drużyny z trybun. Na zawodników czekało wiele konkurencji, które okazały się wcale nie tak łatwe do wykonania, jak to się mogło wydawać na pierwszy rzut oka: rzut piłką koszykową (na czas) do kosza, przenoszenie ranne-go w kocu, rzut piłeczką tenisową do tarczy z sym-bolem Czerwonego Krzyża, układanie na czas puz-

zli z symbolem Czerwonego Krzyża, bandażowanie (na czas) rannego w nogę, bieg z piłeczką niesioną na łyżeczce trzymanej w ustach, wciąganie czer-wonokrzyskiej flagi na specjalny maszt (na czas). W tych konkurencjach startowały pięcioosobo-we drużyny. Był również Konkurs Wiedzy o Ru-chu HDK PCK i PCK, w których startowały druży-ny trzyosobowe.Dodatkowo drużyny otrzymywały punkty za iden-tyczne stroje wszystkich członków drużyny oraz ułożenie i wyrecytowanie fraszki poświęconej ho-norowemu oddawaniu krwi.

Na pierwszym miejscu uplasowali się uczniowie II Liceum Ogólnokształcącego w Pabianicach. Tuż za nimi było I LO, zaś na III miejscu – Zespół Szkół nr 3.

NAJWAŻNieJSZA JeDNAK KReWOprócz nagród i pucharów za wyniki w zawodach, Puchar Dyrektora Regionalnego Centrum Krwio-dawstwa i Krwiolecznictwa w Łodzi – p. Krzyszto-fa Włodarczyka, za największą ilość oddanej krwi w czasie trwania III Powiatowej „Wampiriady Spor-towej”, otrzymał Zespół Szkół nr 1 w Pabianicach. Uczniowie tej szkoły oddali 5400 ml krwi. Ucznio-wie Zespołu Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego z Widzewa oddali 1800 ml krwi, I Li-ceum Ogólnokształcącego z Pabianic - 1350 ml oraz uczniowie Zespołu Szkół nr 2 z Pabianic – 900 ml krwi. Łącznie w czasie trwania „III Powiatowej Wam-piriady Sportowej” oddano 9450 ml krwi. W tym roku krew była zbierana dla Ani Kubiak cho-rej na białaczkę, która przebywa obecnie i jest leczo-na w Uniwersyteckim Szpitalu nr 4 w Łodzi.Powiatowa „Wampiriada Sportowa” w Pabianicach organizowana jest już po raz trzeci. Organizację jej rozpoczęto w 2006 roku – krwiodawcy spoty-kają się co dwa lata. Adresowana jest do szkól po-nadgimnazjalnych z Pabianic i Powiatu Pabianic-kiego. Organizatorem jest Rejonowy Klub Honoro-wych Dawców Krwi Polskiego Czerwonego Krzy-ża im. Bohdana Serednickiego przy Zarządzie Re-jonowym Polskiego Czerwonego Krzyża w Pabia-nicach, Rejonowa Rada Honorowych Dawców Krwi Polskiego Czerwonego Krzyża w Pabianicach i Za-rząd Rejonowy Polskiego Czerwonego Krzyża w Pa-bianicach.

Andrzej ChałupkaPrezes Zarządu Rejonowego Klubu HDK PCK

im. Bohdana Serednickiego w Pabianicach

Wampiriada na sportowo

Już po raz trzeci krwiodawcy spotkali się w Pabianicach na sportowej Wampiriadzie. Oprócz oddawania krwi, której w sumie udało się zebrać prawie dziesięć litrów – uczestnicy dzielnie walczyli w konkurencjach zarówno sportowych, jak i intelektualnych

Zwycięska drużyna z II LO w Pabianicach

5świat dawcy

wydarzenia

„Honorowa” SpartakiadaZbijanie balonów lotkami czy wyścigi w workach to tylko niektóre z konkurencji, jakie rozegrano podczas tegorocznej Spartakiady HDK

3 października odbyła się już X Wojewódz-ka Spartakiada Honorowych Dawców Krwi. Do Szadkowic w gminie Sławno zjechały ze-społy z Klubów HDK-PCK z rejonów łódzkie-go, opoczyńskiego, pabianickiego i piotr-kowskiego.Rozegrano cztery konkurencje zespołowe: bieg w workach, slalom z fajerką, rzut lotką do balonów i rzut piłką tenisową do rucho-mego koła, oraz jedną indywidualną – kon-kurs wiedzy o PCK i HDK.Rywalizacja była bardzo ostra. I miejsce wy-walczyła drużyna z Klubu HDK-PCK w Mosz-czenicy, na II miejscu uplasował się zespół z Idzikowic, zaś III miejsce wywalczył Klub HDK-PCK przy OSP w Babach. Wszystkie druży-ny otrzymały pamiątkowe dyplomy, zaś trzy pierwsze – puchary. Po zawodach odbył się

poczęstunek – bigos, kiełbaski, napoje i sło-dycze. Podczas spartakiady Przewodniczący Okrę-gowej Rady Honorowych Dawców Krwi PCK w Łodzi Andrzej Chałupka wręczył Wójto-wi Gminy Sławno Tadeuszowi Wojciechow-skiemu medal „Za Zasługi Dla Regionalne-go Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznic-twa w Łodzi”.Organizatorem Wojewódzkiej Spartakiady Honorowych Dawców Krwi PCK w gminie Sławno już od 10 lat jest Wójt Gminy Tade-usz Wojciechowski wraz z Zarządem Rejono-wym PCK w Opocznie pod sztandarem Łódz-kiego Zarządu Okręgowego Polskiego Czer-wonego Krzyża.

Jan Kaźmierczak

Krzysztof Korytkowski celuje piłeczką do ruchomego kółka.

Wójt gminy Sławno Tadeusz Wojciechowski wręcza puchar  kapitanowi zwycięskiej drużyny

Gabrysiowi Kawnikowi.

Zwycięski zespół z Moszczenicy z organizatorem Wojewódzkiej Spartakiady wójtem gminy Sławno Tadeuszem Wojciechowskim.

W worku biegnie Marcin Szychta

Mieszkaniec gminy Moszczenica, 17-letni Mariusz Rzeźniczak, nie-spodziewanie zachorował. Diagno-za – białaczka. Poddany został che-mioterapii, która niszczy czerwone krwinki. W związku z tym krwiodaw-cy w Moszczenicy postanowili prze-znaczyć całą uzyskaną w akcji krew właśnie dla Mariusza.Na apel Klubu HDK-PCK w Moszcze-nicy ogłoszony w Radiu Piotrków i przez ks. Bogumiła Bylinkę – pro-

boszcza parafii, do oddania krwi zgłosiło się 66 osób.Ostatecznie zakwalifikowano 61 dawców, którzy oddali 27 litrów i 450 ml krwi. Potwierdzenie o ilo-ści oddanej krwi i jej przeznaczeniu, wypisane przez lekarza ekipy, wrę-czono mamie Mariusza z najlepszy-mi życzeniami szybkiego powrotu do zdrowia dla syna.

Jan Kaźmierczak

Moszczenica MariuszowiAkcja krwiodawstwa, która odbyła się 10 października br. w Moszczenicy, była już piątą w tym roku. Jednak jej cel był szczególny...

świat dawcy6

Dawcami są ludzie w różnym wieku, o różnych zainteresowaniach, z różnymi doświadczeniami... Wszystkich ich łączy jednak bezinteresowna chęć pomocy innym. Na co dzień nie mówi się o nich, częściej słyszymy apele o krew. Na łamach „Świata Dawcy” prezentujemy więc kilka osób, które w ostatnim czasie wzięły udział w akcjach pobierania krwi (ekipy stacjonarne i ambulans)

Przemek Bogdański (23 lata) Koluszki: W tej akcji oddałem krew po raz dziesiąty i jestem z tego faktu bardzo dumny, ponieważ niewielkim wkładem jestem w stanie zrobić coś dla ludzi, którzy są w potrzebie. Motywuję swoich znajomych do dzielenia się najbardziej szlachetnym le-kiem, jakim jest krew. Nigdy nie wiadomo, kiedy my będziemy potrzebowali czyjejś pomocy. In-teresuję się sportem, głównie siatkówką oraz motoryzacją.

Łukasz Bogdański (20 lat) Koluszki: Oddałem szósty raz krew i je-stem dumny, że mogę pomóc w ten sposób innym potrzebującym osobom. Po raz pierwszy oddałem krew na akcji poboru w szkole, nie trzeba było mnie namawiać do oddania, z własnej nieprzymuszonej woli z miłą chęcią poszedłem i oddałem krew.

Tomasz Kuźmin: Krew oddaję od 2001 r. od czasu służby wojskowej, mo-tywuje mnie chęć pomocy innym. Moje zainteresowania to militaria oraz pił-ka nożna.

zespół koordynujący Wampiriadę w Uni-wersytecie Medycznym w Łodzi

ludzie

7świat dawcy

Konrad Trzcianka i Szymon Mierzwa mają po 21 lat i studiują na Wydziale Za-rządznia UŁ. Oddawali krew podczas tegorocznej Wam-piriady

Paulina Olejniczak - uczy się jeszcze w jednym z łódzkich LO. Krew oddawała po raz pierwszy. Do oddania krwi zachęcił ją chłopak.Jakub Wawrzynkiewicz (koordynator FLASHMOB ŁÓDŹ) - studiuje na II roku Administracji na Wydziale Prawa i Administracji, od-dawał krew drugi raz. Tak wspomina pierwsze oddawanie krwi: „poszedłem z ciekawości, przekonałem się, że oddawanie krwi nie boli, a tak wielu osobom może pomóc”.Katarzyna Karpiniuk - studiuje na II roku Administracji na Wydziale Prawa i Administracji UŁ. Oddawała krew czwarty raz, bierze czynny udział w Wampiraiadach.

Adrian Makowski, Katarzyna Kierzek (Międzynarodowe Sto-sunki Gospodarcze, wydział Ek-Soc, UŁ) i Łukasz Psyta (Finanse i Bankowość, Ek-Soc, UŁ) także pozwolili się ukłuć wampirom podczas akcji pobierania kwi na ich uczelni.

ludzie

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych i Placó-wek Opiekuńczo–Wychowawczych nr 3 w Piotrkowie Trybunalskim to miejsce wy-jątkowe. Jest to szkoła, która mobilizuje uczniów nie tylko do realizowania się na polu nauki, ale umożliwiająca wszechstron-ny rozwój związany z pracą w kołach zainte-resowań czy też z działalnością na rzecz in-nych. Jedną z form takiej działalności jest honoro-we krwiodawstwo, cieszące się zawsze du-żym zainteresowaniem. Szkoła współpra-cuje z punktem pobrań w Piotrkowie Try-bunalskim organizując akcje krwiodawstwa systematycznie dwa-trzy razy do roku już od ponad szesnastu lat i za każdym razem bierze w nich udział 30-40 uczniów. Organi-zatorem całego przedsięwzięcia jest Gabrie-la Radke-Dobrowolska, która przy wsparciu dyrekcji szkoły mobilizuje uczniów do jak największego zaangażowania i czuwa nad przebiegiem całej akcji. Wspierają ją Iwona Gieszcz i zastępca dyrektora Iwona Fijołek.

CZąSTKA SieBieObecnie w szkole uczy się 659 uczniów, z czego 328 to uczniowie pełnoletni, dziew-cząt w tej grupie jest zaledwie 64. Należy pamiętać, że szkoła to placówka specyficz-na ze względu na ciągłą rotację i zmieniają-cą się ilość osób. Nie przeszkadza to jednak w organizowaniu kolejnych przedsięwzięć. Za każdym razem akcje krwiodawstwa cie-

szą się ogromnym zainteresowaniem i to nie tylko dlatego, że uczestnicząc w nich ma się dzień wolny od zajęć, ale głównie dlatego, iż jest to czas, kiedy można po-być razem, wymienić się doświadczenia-mi, pożartować, a przede wszystkim poda-rować bezinteresownie cząstkę siebie dru-giemu człowiekowi. Doskonale zdają sobie z tego sprawę wszyscy, którzy są wrażliwi i odczuwają potrzebę działania na rzecz innych, dla których dumą jest posiadanie legitymacji Honorowego Dawcy Krwi. Ta-kich ludzi wśród wychowanków szkoły nie brakuje, potwierdza to ostatni rok szkol-ny 2009/2010, kiedy w akcjach krwiodaw-stwa wzięło udział 104 uczniów oddając łącznie ponad 52 litry krwi, a także wszyst-kie poprzednie lata. Dzięki informacjom z piotrkowskiego punktu pobrań wiado-

mo, że większość uczniów nawet po ukoń-czeniu szkoły nadal oddaje krew, co świad-czy o tym, że na zawsze zapamiętali, iż jest ona bezcennym darem, którym należy dzie-lić się z innymi.

KRuCHe ŻyCieOstatnia akcja, która odbyła się 6 paździer-nika 2010 roku zgromadziła jak zawsze wie-lu chętnych – 48 osób oddało krew na łącz-ną ilość 22 litrów. Akcja ta była wyjątko-wym wydarzeniem, ponieważ cała pozy-skana krew została przeznaczona na le-czenie chorego na białaczkę ucznia szkoły. Właśnie takie konkretne momenty uświa-damiają wszystkim, jak kruche jest ludzkie zdrowie i życie, a z drugiej strony jak nie-wiele potrzeba wysiłku, by spróbować ko-muś pomóc. Świadomość tego faktu spa-ja szkolną społeczność, a to przecież jeden z ważniejszych elementów programu wy-chowawczego szkoły.

Dlatego też każdego roku w każdej kla-sie, w której uczniowie osiągają pełnolet-ność, Gabriela Radke przeprowadza kam-panię informacyjną na temat honorowe-go krwiodawstwa zapraszając między in-nymi na spotkania długoletnich dawców krwi, którzy w szczególny sposób potrafią zachęcić młodzież do udziału w akcjach. Krwiodawcy mają także swoją tablicę in-formacyjną, na której prezentują cieka-wostki dotyczące ich działalności czy też sprawozdania z kolejnych akcji. Prezentują się również na stronie internetowej szkoły.

Bartłomiej Orłowski

8

ludzie

Mają dobre serca – chcą pomagać innym dzieląc się tym, co mają najlepszego – swoją krwią. Już od szesnastu lat młodzież z ZSP nr 3 w Piotrkowie Trybunalskim bierze czynny udział w akcjach honorowego krwiodawstwa

Szkoła z charakterem

Bartłomiej Ostrowski - 4 klasa technikum ochrony środowiska

Przemysław Piątek - absolwent Tecnikum Informatycznego

świat dawcy

9

ludzie

HiSTORiA KluBu Początki krwiodawstwa w Białej przypadły w roku 2005. Wtedy właśnie została zorganizowana pierwsza akcja przy współpracy z RCKiK w Łodzi pod hasłem „Krew dla Ewelin-ki”. Pobór miał miejsce w miejscowej Szkole Podstawowej, a krew oddawano na rzecz chorej na nowotwór węzła chłon-nego dziewczynki. Akcje powtarzały się cyklicznie co 3 mie-siące i właśnie wtedy narodził się pomysł utworzenia Klubu HDK przy Szkole Podstawowej w Białej. Klub Honorowych Dawców Krwi przy Szkole Podstawowej w Białej powstał dokładnie 12 października 2008 roku. Tego też dnia powołano zarząd, którego skład nie ulega zmianie po dziś dzień. Prezesem i założycielem klubu jest Tomasz Stańczykowski, zaś członkami zarządu: Magdalena Hauke – dyrektor Szkoły Podstawowej w Białej, Irena Kowalska oraz Renata Wiśniewska i Bernard Palmowski.

DZiSiAJ Obecnie do klubu należy 25 Honorowych Dawców Krwi, któ-rzy cyklicznie oddają krew (w tym 13 kobiet). Na akcje pobo-ru krwi zgłasza się natomiast ok. 30 osób. Klub zasilają nie tylko osoby mieszkające w Białej, ale rów-

nież z okolicznych miejscowości, jak Bądków, Besiekierz, Cio-sny, Cyprianów, Dzierżązna, Kębliny, Kolonia Głowa, Wola Branicka, a nawet Zgierz.- Cały czas staramy się wprowadzać nowe osoby do klubu. Cieszy nas bardzo, że kilkoro młodych ludzi po osiągnięciu wieku 18 lat systematycznie przychodzi i oddaje krew - mówi założyciel Klubu Tomasz Stańczykowski. - W sumie udało nam się oddać 113 litrów krwi. Mamy nadzieję, że łańcuch dobrych serc i bezinteresownych działań członków naszego klubu, będzie się powiększał – tłumaczy.Razem z PCK w Zgierzu Klub w Białej organizuje Mikołajki dla krwiodawców, spotkania Wigilijne oraz Walentynkowe. - Spotykamy się z dziećmi krwiodawców z naszego klubu, jak również z dziećmi i młodzieżą z naszej szkoły, żeby przybliżyć im i popularyzować ideę honorowego krwiodawstwa – wyja-śnia Stańczykowski. Dlaczego oddają krew? - Kiedy byłam dzieckiem zachorowa-łam i ktoś oddał dla mnie ten drogocenny lek – mówi Anna To-karska. - Teraz ja spłacam dług pomagając innym – tłumaczy.- Czujemy potrzebę niesienia pomocy i to nas satysfakcjonu-je – twierdzą Sławomir Ciesielski i Bernard Palmowski.

Bartłomiej Orłowski

Mały klub z wielkim sercem Jest ich ok. 30 osób. Spotykają się w jednym celu - ratowania ludzkiego życia poprzez oddawanie krwi. O kim mowa? O członkach Klubu Honorowych Dawców Krwi w Białej

świat dawcy

10

W naszym dziale zatrudnionych jest 26 osób. Praca w dziale jest trudna, personel musi być bardzo dyspozy-cyjny również we wszystkie soboty i niedziele. Krew pobrana na ekipach i w placówkach pobrań musi być szybko poddana preparatyce, a uzy-skane osocze zamrożone najpóźniej w ciągu 8 godzin od pobrania. Wy-konujemy również dużo preparatów na indywidualne zamówienia szpita-li - takie preparaty w nagłych wypad-kach wykonujemy także w nocy.

Podstawowymi i najczęściej stoso-wanymi przez nasz dział składnika-mi krwi są: koncentrat krwinek czer-wonych, koncentrat krwinek płytko-wych i osocze świeżo mrożone. W przypadku osocza świeżo mrożo-nego na bezpieczeństwo tego skład-nika krwi bardzo duży wpływ mogą mieć krwiodawcy. Do szpitali wyda-jemy tylko osocze świeżo mrożone po karencji, które jest dużo bezpiecz-niejsze dla pacjenta. Karencja pole-ga na dwukrotnym wykonaniu ba-dań w kierunku wirusa żółtaczki typu B, C i HTV w odstępie co najmniej 16 tygodni. Krwiodawcy, którzy zgłoszą się do nas w odstępie co najmniej 16 tygodni od oddania, będą nam bar-dzo pomocni w uzyskiwaniu więk-szej ilości osocza po karencji i dlate-go tak ważne jest regularne oddawa-nie krwi.Koncentrat krwinek płytkowych wy-

konujemy automatycznie przy uży-ciu systemu Orbisac, co pozwala nam na wysoki odzysk krwinek płyt-kowych, utrzymanie stałej jakości, a dzięki filtrowi antyleukocytarne-mu w zestawie, usunięcie leukocy-tów z końcowego preparatu. Aby wy-tworzyć zlewany koncentrat krwinek płytkowych dla jednego pacjenta, potrzebujemy pięć kożuszków leu-kocytarno płytkowych od 5 dawców tej samej grupy krwi i Rh oraz jednej jednostki osocza od któregoś z tych 5 dawców. Wszystkie preparaty krwi-nek płytkowych poddaje się promie-niowaniu jonizującemu, którego źró-dłem jest radioaktywny cez 137.

Dla potrzeb naszego terenu wykonu-jemy dziennie około 20 takich prepa-ratów - wykorzystujemy do tego ko-żuszki uzyskane od 100 krwiodaw-ców. Pomimo wielu oddań krwi czę-sto zdarzają się kłopoty z realizacją zamówień na zlewany koncentrat krwinek płytkowych dla pacjentów Rh ujemnych.

Od września 2009 roku jako jed-no z pierwszych Regionalnych Cen-trów Krwiodawstwa i Krwiolecznic-twa produkujemy zlewany koncen-trat krwinek płytkowych z roztworem wzbogacającym. Roztwór wzbogaca-jący zastępuje osocze, zmniejsza ry-zyko wystąpienia reakcji poprzeto-czeniowych - preparat staje się bez-

pieczniejszy dla pacjenta. Wszystkie preparaty wykonywane w naszym dziale są poddawane kontroli jakości i odpowiadają standardom europej-skim i światowym.

Ponadto posiadamy specjalistycz-ne laboratorium, gdzie zamrażamy i przechowujemy w parach ciekłe-go azotu komórki macierzyste po-brane od pacjentów Kliniki Hemato-logii. Są one przeznaczone dla osób chorych na białaczkę do przeszcze-pów autogenicznych, przy których chory jest sam dla siebie dawcą ko-mórek macierzystych. Laboratorium podzielone jest na strefy czystości. W pomieszczeniach, gdzie prowa-dzone są najistotniejsze procesy, po-wietrze pozbawione jest bakterii, co zapewnia najwyższe bezpieczeń-stwo preparatów. Do preparatyki pracownicy zakładają specjalne stro-je ochronne zapobiegające przedo-stawaniu się zanieczyszczeń do po-mieszczeń.

Pomimo medycznego charakteru placówki praca działu preparatyki wygląda jak w małej fabryce. Osoby, które po raz pierwszy nas odwiedza-ją (np. młodzież ze szkół, pielęgniar-ki ze szpitali), są zaskoczone wielką różnorodnością sprzętu do prepara-tyki krwi oraz ilością i różnorodno-ścią pracy wykonywanej przy prepa-ratyce.

świat dawcy

Dział Preparatyki W Dziale Preparatyki przetwarza się całą krew pobraną na terenie Województwa Łódzkiego. To właśnie tutaj powstają preparaty ratujące codziennie wiele istnień ludzkich. Możemy pochwalić się, że produkujemy wszystkie składniki krwi dopuszczone do leczenia na terenie Polski - o tajnikach pracy działu opowiada mgr Małgorzata Kędzior - kierownik

ludzie

Od prawej: Dorota Dygas, Zdzisława Durka, Janina Idczak

11

: Jak zmieniała się praca w punkcie na przestrzeni lat?Punkt w Piotrkowie Trybunalskim istnieje od ponad 50 lat. W tym czasie czterokrot-nie zmieniała się siedziba placówki, zmie-niał się również personel. Większa część krwiodawców, z którymi spotykamy się do dzisiaj, pamięta zmiany, jakie zaszły w tym czasie. Teraz jest o wiele więcej możliwo-ści jeżeli chodzi o pozyskiwanie dawców. Dawniej można było oddawać krew tylko na terenie placówki, teraz docieramy do dawców z całej gminy wyjeżdżając na tzw. akcje wyjazdowe (ekipy). Są to ekipy sta-cjonarne (w budynkach) oraz ambulanso-we (gdy jedziemy ambulansem).

: ile klubów HDK jest na tere-nie gminy i jak z nimi współpracujecie? Na terenie naszej gminy jest 6 klubów. Są to kluby, które powstały przy OSP lub przy Urzędzie Gminy. Krwiodawcy tych klubów biorą udział w konkursie „Ognisty ratownik – gorąca krew”. W porozumie-niu z prezesami HDK organizujemy akcje pobierania krwi na terenie, gdzie działa-ją. Dzięki temu krwiodawcy mogą odda-wać 4-6 razy krew w ciągu roku. Takie ak-cje odbywają się przeważnie w niedzielę.

: W jakich szkołach pobiera-cie krew oraz w jaki sposób prowadzi-cie edukację wśród młodzieży na pod-ległym terenie?

Młodzież z naszego miasta i gminy odda-je krew co najmniej 2 razy do roku. Każda szkoła, z którą współpracujemy, co roku bierze udział w konkursie „Młoda krew ra-tuje życie”. Jeżeli chodzi o edukację, to chodzimy do szkół na prelekcje, aby uświadomić uczniom, jak bardzo ważne jest oddawa-nie krwi nie tylko dla pacjenta, ale rów-nież dla nich samych. Krew pobieramy w Liceach Ogólnokształconych (4), w Ze-społach Szkół Ponadgimnazjalnych (4), Szkołach Rolniczych (4) oraz w uczelniach wyższych (2).

: ilu dawców udało się po-zyskać w ostatnich 3 latach dla PP w Piotrkowie Trybunalskim?Sukcesywnie, co roku, udaje się nam pod-wyższać ilość osób oddających krew. W 2007r. było to 3751 dawców, w roku 2008 ich liczba wzrosła do 4197, a w roku 2009 było aż 4438 dawców. Mamy na-dzieję, że w roku 2010 ta liczba także bę-dzie większa.

: Spotykacie się z krwiodaw-cami poza pracą? Personel przynajmniej raz w roku stara się spotkać z krwiodawcami poza pracą. Są to spotkania z okazji Dni HDK, Sparta-kiady Sportowej lub ogniska. Imprezy te organizowane są dla krwiodawców z roż-nych klubów.

O pozytywnym nastawieniu oraz pełnym zaangażowaniu pracowników w Punkcie Pobrań w Piotrkowie Trybunalskim z Haliną Ałaszewską - pielęganiarką w RCKiK oraz społecznym prezesem klubu HDK przy Zarządzenie Rejonowym PCK rozmawia Bartłomiej Orłowski

Stale utrzymujemy kontakt z dawcami

ludzie

Od lewej: Ewa Badowska, Halina Ałaszewska, Krystyna Wójcik

świat dawcy

świat dawcy12

Pierwsi honorowi krwiodawcy pojawili się w Moszczenicy na początku lat 60. XX wieku. Aby oddać krew, jeździli wówczas aż do Piotrkowa Trybunalskiego do Punk-tu Krwiodawstwa, który mieścił się na poddaszu jedynego wówczas w Piotrko-wie szpitala przy ulicy Roosevelta. W tym obskurnym, zagraconym pomieszczeniu była tylko jedna leżanka dla oddającego krew. Za to obsługa była bardzo serdecz-na i przesympatyczna.

WZlOTy i uPADKiRuch honorowego oddawania krwi w Moszczenicy zapoczątkowała grupa pracowników Moszczenickich Zakładów Bawełnianych, która w 1974 roku po-wołała Klub HDK-PCK „Baweł-nianka”. Już wtedy krew oddawało 21 osób - niektórzy byli już

z a -a w a n s o -

wanymi krwio-dawcami z wieloli-

trowym dorobkiem. Ini-cjatorami utworzenia Klubu byli:

Jan Kaźmierczak, Jan Ruszkiewicz - został pierwszym prezesem Klubu, Władysław Szelest i Tadeusz Wojna.W pierwszym roku jego członkowie od-dali około 6 litrów krwi, a w następnym ponad 8 litrów. Rok później w 1976 r.

klub liczył już 45 członków, którzy oddali w sumie 30 litrów krwi. W 1979 roku licz-ba członków spadła jednak do 12, a co za tym idzie, spadła ilość oddawanej krwi.

PRZeŁOMOWy ROKRok 1981 był przełomowy w działalno-ści Klubu, kiedy to powstał „Bank Krwi”. Podpisano wówczas porozumienie po-między Wojewódzką Stacją Krwiodaw-stwa, Dyrekcją Zakładów Bawełnianych a Klubem HDK-PCK, na mocy którego Klub mógł wydawać tzw. talo-ny z ilością krwi prze-znaczoną dla

o k a z i -ciela. Krwiodaw-

cy postanowili wówczas, że z „Banku Krwi” mogą korzystać

pracownicy wszystkich zakładów pracy z terenu Moszczenicy oraz członkowie ich rodzin. Jednym z przykładów dyspozycji krwi z banku jest zachowany zapis z dnia 22.09.1986 roku: „Wojewódzki Szpital Ze-spolony w Piotrkowie Tryb. Punkt Krwio-dawstwa - Zwracamy się z prośbą o prze-kazanie stu litrów krwi z naszego banku na rzecz Pomnika Szpitala Centrum Zdro-wia Matki Polki w Łodzi”. Działalność Klubu koncentrowała się wówczas na organizowaniu zbiorowych wyjazdów do Punktu Krwiodawstwa do

Piotrkowa Trybunalskiego, popularyza-cji i promocji honorowego krwiodawstwa w zakładzie i w środowiskach lokalnych, organizowaniu wycieczek (w Bieszczady, do Centrum Zdrowia Dziecka, nad Zalew Sulejowski itp.) oraz spotkań integracyj-nych z okazji dni HDK PCK.

POD STRAŻACKiM SKRZyDŁeMW Ochotniczej Straży Pożarnej w Mosz-

czenicy w grudniu 1987 roku strażacy-ochotnicy utwo-rzyli drugi Klub Krwiodaw-ców PCK w Moszczenicy. Kiedy w Zakładach Baweł-nianych w 1990 roku roz-począł się niekorzystny dla załogi, w tym rów-nież dla krwiodawców,

proces restrukturyza-cji zakładu - zmniej-

szające się zatrud-nienie, zbioro-

we wymówienia, trudna sytuacja e k o n o m i c z n a , zerwanie więzi

społecznych - Klub praktycznie przestał

funkcjonować! To właśnie strażacy na początku lat 90. prze-

Moszczenica krwiodawcami stoiPrzez wszystkie lata swojej działalności oddali już blisko 3 tysiące litrów krwi. Nie dali się zniszczyć, nie straszna im była nawet restrukturyzacja i masowe zwolnienia z pracy. Poznajcie historię Klubu HDK PCK w Moszczenicy

Aktualnie członkami Zarządu Klubu są:

1. Stanisław Wiliński - prezes,

2. Roman Kaźmierczak - wiceprezes,

3. Ireneusz Dybała - wiceprezes,

4. Agnieszka Piera - skarbnik.

5. Jan Kaźmierczak - sekretarz

6. Sylwia Gągorowska - członek

7. Kamila Kanciak - członek,

8. Agnieszka Ruszkiewicz - członek,

9. Bogdan Andrzej

10. Rafał Młynarczyk

11. Zygmunt Olczyk

12. Dariusz Olszewski

ludzie

13świat dawcy

ludzie

jęli z upadającej „Bawełnianki” krwiodaw-ców pod swoje skrzydła. Założycielami byli: Ryszard Hejduk, Dariusz Gajda, Jan Kaźmierczak, Jan Pełka, Stanisław Pod-lecki, Marek Malicki, Marek Ungier, Stani-sław Wiliński i Grzegorz Sońta, który został pierwszym prezesem Klubu.Niestety wielu krwiodawców, rozżalonych wówczas zmieniającą się sytuacją, często niekorzystną dla pracowników, zrezygno-wało z oddawania krwi.

PRZeMiANOWAliŚMy SięKiedy w 1996 roku na zaproszenie Klubu Strażackiego po raz pierwszy zawitał do Moszczenicy Ambulans PCK, do oddania krwi stawiło się 97 mieszkańców gminy. To był strzał w dziesiątkę. W następnym roku w podobnej akcji krwiodawstwa krew od-dało już 125 osób.W roku 1998 zorganizowano 4 akcje oddawania krwi, w których udział wzię-ło 425 osób od-dając 196 litrów

krwi. Podczas jubileuszu 25-lecia Klubu krwiodawcy przekazali na rzecz Służby Krwi 280 litrów i 670 ml tego bezcennego leku.Od tego czasu każdego roku klub organi-zuje 5-6 akcji krwiodawstwa, ale już bez Ambulansu. Na potrzeby akcji krwiodaw-stwa lokale udostępniają nam Gimnazjum, GLKS „Włókniarz”, Ochotnicza Straż Pożar-na w Moszczenicy i ostatnio Gminny Ośro-dek Kultury. Początkowo do 2004 roku fre-kwencja przekraczała 100 dawców w każ-dej akcji, dzisiaj widać odczuwalne zmniej-szenie ilości dawców, która oscyluje w gra-nicach 60-80 osób.Po uruchomieniu otwartych akcji krwio-dawstwa, pobieranie krwi zabezpiecza Re-gionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwio-lecznictwa w Łodzi. Od tego czasu dyna-micznie wzrastała liczba członków mosz-

czenickiego Klubu z 37 w 1990 do 393 w 2000 r. i do 258 członków na koniec

2009 roku, zaś do oddawania krwi stawali mieszkańcy praktycznie ze

wszystkich sołectw.Rozwijający się ruch honoro-

wego krwiodawstwa Pol-skiego Czerwonego Krzy-

ża w gminie Moszcze-nica i dynamiczny

wzrost krwiodaw-ców z terenu ca-

łej gminy spo-w o d o w a ł ,

że w 1998 roku Klub

H D K- P C K

p r z y OSP

zo-

s t a ł prze-mianowany na Gminny

Klub HDK-PCK i tym samym przejął od swoich poprzedników

ciągłość działania oraz prawne i histo-ryczne dziedzictwo.

RZeKA KRWiW 2000 roku od naszego klubu oddzielili się krwiodawcy z rejonu Bab, którzy utworzyli nowy Klub HDK-PCK przy OSP w Babach. Bardzo aktywni również jako krwiodawcy i organizatorzy działalności hadekowskiej są strażacy z rejonu Srocka, w którym kil-kakrotnie sami zorganizowali otwarte ak-cje krwiodawstwa. Gmina Moszczenica krwiodawcami stoi! Od czasu pierwszej wizyty Ambulansu PCK w 1996 roku, od moszczenickich krwiodawców do Służby Krwi popłynęła rzeka krwi – na rzecz ra-towania zdrowia i życia bliźnich oddano prawie 3 tysiące litrów krwi!Wydarzeniem w gminie jest każda ak-cja krwiodawstwa, dotyczy to szczególnie okresu letniego, ponieważ towarzyszą im festyny rekreacyjno-sportowe i turniej pił-ki nożnej drużyn amatorskich o mistrzo-stwo gminy organizowany przez Klub na stadionie Włókniarza. Od lat do stałego ka-lendarza weszły również rozgrywki w pił-kę nożną drużyn amatorskich o mistrzo-stwo gminy Moszczenica, które odbywały się podczas akcji „Braterstwo Krwi”.Działania klubu wspiera proboszcz miejsco-wej parafii ks. Bogumił Bylinka, ogłaszając z ambony informacje o organizowanych ak-cjach i serdecznie zachęcając do uczestnic-twa w zbożnym dziele ratowania zdrowia i życia. Dużą pomoc dla Klubu świadczy także samorząd gminy i przedsiębiorcy z terenu gminy.W uznaniu zasług za aktywną działalność na rzecz rozwoju honorowego krwio-dawstwa i ilość oddanej krwi kilkunastu krwiodawców zostało odznaczonych od-znaczeniami państwowymi, kilkudziesię-ciu Odznakami Honorowymi Polskiego Czerwonego Krzyża różnych stopni, kilku otrzymało Kryształowe Serce, prawie dwu-stu posiada odznakę Zasłużony Honorowy Dawca Krwi, kilkudziesięciu zostało wyróż-nionych medalem „Zasłużony dla Regio-nalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwio-lecznictwa w Łodzi”.Dzisiaj Klub liczy 267 członków, w tym 63 kobiety, a w przeważającej większo-ści krwiodawcami są młodzi ludzie do 35 roku życia.

Jan Kaźmierczak

W Klubie są krwiodawcy, którzy oddali:

- w przedziale 10-20 litrów oddanej krwi - 93 dawców

- w przedziale 20–30 litrów oddanej krwi – 32 dawców

- w przedziale 30-40 litrów oddanej krwi – 16 dawców

- w przedziale 40 - 50 litrów oddanej krwi – 5 dawców

- w przedziale 50 i więcej litrów oddanej krwi – 2 dawców

Co roku Klub oddaje litry krwi:

1998 rok – 175 litrów

1999 rok – 257,5 litra

2000 rok – 332 litry

2001 rok – 251 litrów

2002 rok – 328 litrów

2008 rok – 144 litry

2009 rok – 142 litry

świat dawcy14 świat dawcy14

dla dawcyTEMAT NUMERU

Dreszcz emocji na wysokościZima to idealny czas do uprawiania sportów. Potrzebujemy tylko śniegu, mrozu i zapału. W okresie zimowym najpopularniejsze są oczywiście wyjazdy w góry na narty, snowboard lub po prostu podziwianie górskich widoków. O zimowych szaleństwach rozmawiamy z Mariuszem Glinkowskim, ratownikiem GOPR, na co dzień zaś menadżerem ds. rozwoju regionalnego i wykładowcą w SWSPiZ w Łodzi

: Jak rozpoczęła się Twoja przygoda z górami? Już jako młody człowiek intereso-wałem się sportem. Jestem osobą odważną i ciągle podejmuję nowe wyzwania. Jednak moja przygoda z górami rozpoczęła się w trakcie studiów podczas prowadzenia dru-żyny harcerskiej, na jednej z wy-cieczek pieszych. Wtedy właściwie dotarła do mnie informacja o gru-pie jurajskiej, więc postanowiłem spróbować swoich sił. Rozpoczą-łem staż w GOPR (Górskie Ochot-nicze Pogotowie Ratunkowe) i tam zacząłem studiować techniki wspi-naczki.

: Czym jest dla Ciebie praca ratownika górskiego? Jak wyglądają Twoje dyżury?Praca w GOPR daje mi dużo satys-fakcji, lubię dreszczyk adrenaliny. Aby dostać się na staż, trzeba było przejść przez 100 egzaminów, któ-re były podzielone na III części, tzw. techniczną, medyczną i wytrzyma-łościową. To ogromne wyzwanie, ale przede wszystkim sprawdzian dla samego siebie. Raz w miesiącu mam dyżur. Zaczy-na się w piątek o godzinie 21.00, kończy zaś w niedzielę o 21.00.W sytuacjach zagrożenia, kiedy otrzymujemy zgłoszenie, wyrusza-my oczywiście na akcję ratunkową. Kiedy nic się nie dzieje, czyli nie ma żadnego zagrożenia, nie siedzimy w bazie czekając na telefon. W cza-sie pełnienia dyżuru ćwiczymy róż-ne symulacje medyczne, topogra-fię terenu. Mamy również szkolenia z zakresu technik linowych.

Mariusz Glinkowski

15świat dawcy 15świat dawcy

dla dawcyTEMAT NUMERU

: Mówisz o wspinacz-ce. Jak należy się przygotować do uprawiania tego sportu? Co jest nam potrzebne, jaki musimy mieć sprzęt ze sobą idąc w góry?Podstawą wspinaczki jest trening, jak w każdym sporcie. Bez różnicy czy będziemy się wspinać na hali, czy w górach, trening rozpoczyna-my od rozgrzewki 15-25 min., pod-czas którego rozgrzewamy wszyst-kie partie mięśni oraz ścięgna. Po zakończeniu wspinania również wykonujemy ćwiczenia, ale tym razem rozciągające poszczegól-ne partie mięśni. Do uprawiania tego rodzaju sportu potrzebny jest nam zapał, strój sportowy i odpo-wiednie obuwie przeznaczone do wspinaczki górskiej, bo wspinacz-kę można uprawiać zarówno latem, jak i zimą.Swoją pasją zaraziłem studen-tów - na uczelni funkcjonował pro-gram EQUAL (pomoc dla dzieci z domu dziecka). Razem z instruk-torami przekazywaliśmy młodzie-ży techniki wspinaczki - były to za-jęcia łączone – studenci + dzieciaki z domu dziecka.

: Jakie są zalety, a jakie wady tej dyscypliny sportu? Czy jest to sport dla wszystkich?Wspinaczka ściankowa to dosko-nały sposób na poprawę kondy-cji, spalenie kalorii i wyrzeźbienie sylwetki. Podstawą wspinania jest

autoasekuracja i umiejętność przewidywa-nia, co może stać się w trakcie wykonywanych ćwiczeń. Zyskujemy nie tylko piękne ciało, sil-ne mięśnie i kondycję, ale nabieramy również pewności siebie, wyzwalamy swoją ambicję, co daje nam siłę i odwagę, dzięki której przekonu-jemy się, że nie ma celów nie do osiągnięcia.Jak w każdym sporcie można jednak nabawić się kontuzji. Dlatego nie ukrywam, że ćwicze-nia na sali różnią się od warunków skalnych w górach - tam już tylko musimy każdą decyzję rozważnie przemyśleć i mieć zaufanie do part-nera. W zasadzie każdy może uprawiać ten sport. Jednak przed przystąpieniem do wspinania się, trzeba odwiedzić lekarza dla sportowców,

gdzie przechodzimy przez szereg badań, na których podstawie lekarz stwierdza, że nie ma żadnych przeciwwskazań. Jedyne schorzenia, które nas dyskwalifikują, to choroby serca.

: W jaki sposób zachęcasz młode osoby do uprawiania wspinaczki?Ciągle apeluję do młodzieży, że ruch to zdro-wie, dzięki któremu mamy więcej energii. Wspi-naczka jest o tyle dobrym sportem, że pomaga nam wzmocnić cały organizm, a nie tylko nie-które partie ciała, jak przy uprawianiu innych dyscyplin. Dlatego zachęcam - warto zmierzyć się z samym sobą, „wisząc” na linie ileś km nad ziemią człowiek czuje się wolny niczym ptak, nabiera dystansu i pewności siebie.

Grupa JuraJska GórskieGo ochotniczeGo poGotowia ratunkoweGo

Grupa Jurajska GOPR powstała w 1998 r. ze struktur Jurajskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunko-wego, które pierwszą akcję ratun-kową odnotowało 14 lipca 1993 r. Teren działania Grupy Jurajskiej to obszar geograficzny Wyżyny Kra-kowsko-Wieluńskiej (2.500 km), ciągnący się od Wysoczyzny Beł-chatowskiej przez Sokole Góry na

północy, po Dolinki Krakowskie i Pogórze Wielickie na południu. Jest to teren wymarzony zarówno do działań sportowych, jak i rekre-acyjnych, m.in. do turystyki pieszej, rowerowej, konnej, narciarskiej, motorowej. To pięknie urzeźbiony teren, nie-zmiernie popularny wśród wspina-czy skałkowych oraz grotołazów penetrujących liczne, krasowe ja-skinie, ale też paralotniarzy wyko-rzystujących do swych startów i szybowania okoliczne wzgórza. Skąd na tej wyżynie jurajskiej ra-townictwo górskie? Odpowiedź jest niezwykle prosta: bo właśnie

tu ludzie uprawiają masowo spor-ty górskie! Bo czymże jeśli nie spor-tem górskim, jest wspinaczka, spe-leologia, narciarstwo, kolarstwo górskie? A sporty te kwitną na Ju-rze od szeregu lat i bywa, że są przyczyną wielu nieszczęśliwych wypadków. Celem statutowym GOPR jest rato-wanie zdrowia i życia oraz profilak-tyka dla zwiększenia bezpieczeń-stwa. Obejmują ją porady i infor-macje o warunkach meteorologicz-nych, ostrzeżenia o zagrożeniach, statystyka i analizy wypadkowości.

(źródło: www.gopr.pl)

świat dawcy16 świat dawcy16

dla dawcyTEMAT NUMERU

Słowniczek sportówzimowych

Narciarstwo alpejskie - dyscyplina sportowa polegająca na jak najszybszym zjeździe po stoku górskim na długich oraz szerokich nartach po wyznaczonej trasie. W tego rodzaju dyscyplinie wyróżniamy konkurencje:Slalom ZjazdSuper gigantSlalom gigantKombinacjaSuper kombinacjaZawody drużynowe

Snowboard - najprościej ujmując jest to zjazd na desce specjalnie zaprojektowanej tak, aby można było ją przypiąć do stóp i zjechać po śnieżnym stoku.

Saneczkarstwo - wyścig na sankach sportowych, który rozgrywany jest na torach sztucznych lub naturalnych. Zwycięża ten zawodnik, który najszybciej pokona dany tor (łączny czas przejazdów na torze tzw. ślizgi).

Skoki narciarskie - polegają na wykonaniu jak najdłuższego skoku po rozpędzeniu się i odbiciu się od progu skoczni. Oceniana jest odległość uzyskana przez zawodnika oraz styl jego skoku.

Bobsleje - zimowa dyscyplina sportu, polegająca na zjeździe zawodników na specjalnych saniach zwanych bobslejami po sztucznym torze lodowym, obecnie o średniej długości 1500–2000 m i o średnim spadku 8–12%. Tor powinien mieć co najmniej 15 zakrętów, z czego na niektórych wjazd z prędkością 130 km/h może spowodować na drużynie działanie przeciążenia 5 g.

Hokej na lodzie – jest grą drużynową, każdy z zawodników wyposażony jest w kij, łyżwy oraz ochraniacze. W grze wykorzystany jest krążek, który zawodnicy trącają kijami, aby wbić go do bramki przeciwnika.

Jazda figurowa na lodzie – dyscyplina sportu, polegająca na jeździe na łyżwach oraz wykonywaniu dodatkowych elementów: skoków, piruetów, kroków, spiral oraz podnoszeń. Często łączy się je w sekwencje i kombinacje. Sport podobny do gimnastyki artystycznej, więc wymaga zdolności tanecznych, poczucia rytmu, dobrej giętkości ciała oraz koordynacji ruchów. Dlatego często łyżwiarze trenują też balet i gimnastykę.

17świat dawcy 17

dla dawcyTEMAT NUMERU

Style wspinania:

Dziurka - mały, okrągły chwyt, chwytany koń-

cami palców

Dwójka - dziurka na 2 palce

Fakalec/faker - mały chwyt na jeden palec

Klama - duży, dobry chwyt

Krawądka - podłużny, płytki chwyt samymi

opuszkami palców, nie całą dłonią

Oblak - okrągły, nie można na nim zagiąć pal-

ców, chwytany całą dłonią

Odciąg - chwytany z boku, tak że nogi ustawia-

ne są w przeciwną stronę niż głowa

Podchwyt - chwytany od spodu

Chwyt na ruska - chwytany bokiem dłoni

Rodzaje chwytów: Pozostałe słowa, które warto znać Linia - droga wspinaczkowa

Szpej - sprzęt wspinaczkowy

Przelot - miejsce robienia

wpinki, czyli wpinania liny pod-

czas wspinania

Spit - stały punkt asekuracyjny

składający się ze stalowej rurki

z gwintem i plakietki

Ring - stały punkt asekuracji

Flash - przejście drogi również bez odpad-nięcia oraz za pierwszym podejściem, lecz po uprzedniej obserwacji innego wspinacza lub jego podpowiedziach dotyczących ruchów, roz-mieszczenia chwytów itp.

Free Solo - wspinanie „na żywca”, czyli bez ja-kiejkolwiek asekuracji.

Red Point (RP) - przejście drogi bez bloku po uprzednim jej poznaniu podczas wspinania.

Top Rope (TR) - wspinanie na linie zawie-szonej na górnym stanowisku, po polsku „na wędkę”; stylem raczej nazwać tego nie można, jest raczej jednym ze sposobów wspinania się często praktykowany na sztucznych obiektach.

On Sight (OS) - wspinanie bez wcześniej-szej znajomości drogi, bez niczyjej podpowiedzi, bez oglądania jej uprzednio ze zjazdu; wejście OS-em to wejście bez odpadnięcia; najbardziej ceniony styl wspinania.

świat dawcy18

: Czy suplementy są tym samym, co preparaty multiwitaminowe?Zarówno suplementy, jak i preparaty multiwi-taminowe, otrzymywane są w sposób synte-tyczny, mają określony skład i ilość zawartych witamin. Kojarzone są często z dodatkami mi-neralnymi, jednak mogą zawierać inne skład-niki i różnić się stopniem przyswajalności. W związku z tym nie można powiedzieć, że suplementy są tym samym, co preparaty wi-taminowe.

: Czy powinno się przyjmować suplementy witaminowe? Jeśli tak, to w ja-kich przypadkach?Zacznijmy od tego, że bardziej wskazane jest spożywanie naturalnych produktów żywie-niowych, ponieważ są bogatszym źródłem witamin, a zawarte w nich składniki mineral-ne nie zawsze wchodzą w skład preparatów farmakologicznych.Osoba zdrowa, której dieta jest urozmaicona i bogata w produkty nieprzetworzone, naj-częściej nie ma potrzeby przyjmowania su-plementów, ponieważ otrzymuje wystarcza-jąco dużo składników z pożywienia. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy przyjmowanie pre-

paratów witaminowych może okazać się po-mocne. Chodzi o zwiększone zapotrzebowa-nie na witaminy, szczególnie w okresie lecze-nia, kiedy występują widoczne oznaki awita-minozy/hipowitaminozy bądź nietolerancja pewnych pokarmów uniemożliwiająca w na-turalny sposób dostarczenie organizmowi wi-tamin (schorzenia układu pokarmowego). Su-plementy witaminowe przydają się również po antybiotykoterapii, kiedy flora bakteryj-na uległa zniszczeniu i potrzebna jest większa dawka witaminy K. Wskazane są też dla kobiet w ciąży, zwierają bowiem więcej kwasu folio-wego i żelaza, oraz osób w podeszłym wieku, u których zauważalny jest niedobór witaminy D, żelaza bądź wapna.

: Dlaczego ludzie sięgają po su-plementy?Jest szereg sytuacji, kiedy ludzie wybiera-ją preparaty farmakologiczne zamiast świe-żej, nieprzetworzonej żywności. Najczęściej spotykanym powodem, szczególnie teraz, są ograniczenia finansowe. Nie każdego stać na zaopatrywanie się w tzw. „zdrową żywność”. Ceny warzyw, owoców i innych nieprzetwo-rzonych produktów są bowiem coraz wyższe i nie każdy może sobie na nie pozwolić. W ta-

kich sytuacjach często sięgamy po suplemen-ty, które są stosunkowo tańsze, by w ten spo-sób uzupełnić niedobory powstałe na skutek zbyt ubogiej diety.

: Zewsząd, szczególnie teraz, w okresie „zwiększonej zachorowalno-ści” jesteśmy bombardowani reklamami preparatów witaminowych, które mają pomóc nam przetrwać zimę ciesząc się zdrowiem. Co myśleć o tych produktach?Przede wszystkim doradzam wszystkim za-chowanie zdrowego rozsądku. Przemysł farmakologiczny zarabia ogromne pienią-dze dzięki sprzedaży suplementów wita-minowych, bazując na ludzkiej naiwności. Chodzi głównie o marketing, działanie psy-chologiczne mające na celu sprzedanie jak największej ilości reklamowanego produk-tu. Ludzie są zabiegani, nie mają czasu na myślenie o racjonalnej diecie. Sięgnięcie po tabletkę nie wymaga ani czasu, ani pra-cy, a reklama tylko utwierdza w przekona-niu, że suplement jest w stanie zastąpić peł-nowartościowy posiłek, co prawdą nie jest. Suplementy nie zawierają np. błonnika, nie mówiąc o innych ważnych składnikach co-dziennej diety.

Rozmowa z dr n. med. Mariuszem Stępniem, specjalistą chorób wewnętrznych i farmakologii klinicznej UMed w Łodzi na temat tego co jeść zimą, aby nie chorować

dla dawcy

Abecadło

: Czy istnieją zagrożenia zwią-zane z przyjmowaniem suplementów?Stosowanie suplementów bądź innych preparatów witaminowych wiąże się z ry-zykiem przedawkowania. Dlatego ważne jest, aby przed użyciem dokładnie przeczy-tać ulotkę dołączoną do opakowania i sto-sować się do jej zaleceń. W razie wątpliwo-ści można również skonsultować się z leka-rzem lub farmaceutą, by upewnić się, jaka dawka preparatu jest odpowiednia. Ist-nieją dwie zasadnicze grupy witamin: wi-taminy rozpuszczalne w tłuszczach (m.in. wit. A, D, E, K) oraz witaminy rozpuszczalne w wodzie (m.in. wit. Pp, wit. z grupy B, wit. C, kwas askorbinowy, kwas foliowy). Ryzyko przedawkowania przy witaminach rozpusz-czalnych w wodzie jest mniejsze, ponieważ większość z nich wydalana jest przez ner-ki. Szczególną ostrożność należy zacho-wać przyjmując witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, ponieważ mogą się one od-kładać w organizmie i zażycie zbyt dużej ilości może prowadzić do wystąpienia hi-perwitaminozy.

: Zbyt duża ilość, tzn. ile? Nie da się tego określić jednoznacznie. Wszystko zależy od indywidualnych za-sobów i potrzeb organizmu danego czło-wieka. Dlatego nie powinno się rozpoczy-nać profilaktyki na własną rękę. O tym czy w ogóle jest nam potrzebna taka kuracja, powinien zadecydować lekarz.

: Czy mógłby pan podać w ta-kim razie przykłady schorzeń spowodo-wanych przedawkowaniem jakiejś wita-miny?Jest wiele takich przykładów. Przedaw-kowanie witaminy D może spowodować wzrost wapnia we krwi, dalej okładanie się go w różnych tkankach bądź narządach. Przyjmowanie zbyt dużej ilości witaminy A natomiast powoduje zmiany zwyrodnie-niowe narządów, może być przyczyną wy-padania włosów, powiększenia wątroby czy śledziony albo dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Bardzo często próby polepszenia stanu własnego zdro-wia prowadzą do tego, że po kuracji czuje-

my się gorzej niż przed rozpoczęciem pro-filaktyki.

: Co zrobić jeśli czujemy się osłabieni? Czy warto od razu udać się do apteki po preparat witaminowy?W przypadku, kiedy czujemy się osłabie-ni, pierwszą czynnością powinna być wizy-ta u lekarza. Osłabienie może być objawem wielu chorób, również poważnych, dlatego nie warto tego bagatelizować i próbować wyleczyć się samemu. Dopiero, jeśli lekarz stwierdzi, że nie jest to nic poważnego, mo-żemy udać się do apteki i poprosić farma-ceutę o pomoc w wyborze odpowiedniego preparatu.

: Czy istnieją typowe objawy, które jednoznacznie wskazują na niedo-bór konkretnej witaminy lub składnika mineralnego?Owszem. Przykładowo może to być ku-rza ślepota, czyli pogarszanie widzenia po zmroku spowodowane brakiem wit. A. Za-burzenia wzrostu u dzieci, nie zarastanie ciemiączka bądź bóle kostne u najmłod-szych sugerują brak wit. D. O braku żelaza świadczy łatwe męczenie się, zły stan, sła-be paznokcie.

: Czy istnieje badanie, dzięki któremu można sprawdzić poziom da-nej witaminy lub składników mineral-nych w organizmie? Niestety nie. W tym przypadku opiera-my się wyłącznie na objawach klinicz-nych bądź na oszacowaniu predyspozy-cji pacjenta do wystąpienia niedoborów, np. choroba układu pokarmowego, kiedy osoba nie może przyjmować pokarmów w normalnej postaci, prędzej czy póź-niej do niedoboru witamin może dojść. Albo stosowana była kuracja antybiotyka-mi, wtedy też wiadomo, że taki niedobór prawdopodobnie wystąpił.

: Czy można powiedzieć, że su-plementy rozpuszczalne w wodzie są bezpieczniejsze od tych w tabletkach?Nie można powiedzieć, że taka suplemen-tacja jest bezkarna. Jest tak samo groźna jak przyjmowanie tabletek. Jako przykład można podać ogólnodostępną wit. C, któ-

19świat dawcy

dla dawcy

Abecadło zdrowia

: Komu pomaga krew oddawana w Klinice?Krew trafia do dwóch grup pacjentów. Pierw-szą z nich stanowią osoby, które przeszły więk-sze zabiegi operacyjne (np. endoprotezy), gdzie potrzebna jest do przetoczenia przynaj-mniej jedna jednostka krwi. Druga grupa to osoby, które uległy wypadkom komunikacyj-nym - ich urazy są poważniejsze, dlatego krwi potrzeba znacznie więcej, czasem kilku litrów.

: Których pacjentów jest więcej? Co prawda w naszym ośrodku codziennie jest

czynny ostry dyżur, ale klinika ta jest placów-ką referencyjną, dlatego 80% stanowią zabie-gi planowe czyli endoprotezy i różne zabiegi rekonstrukcyjne. Mniejszą część stanowią za-biegi pourazowe.

: Jakie warunki trzeba spełnić, by móc poddać się zabiegowi w klinice?Każdy pacjent, który do nas trafia przed za-biegiem planowym, musi być w jakiś sposób zaopatrzony w krew. Warunkiem przeprowa-dzenia zabiegu jest to, by pacjent miał za-świadczenie o tym, że konkretna osoba odda-ła dla niego krew. Dlatego staramy się po pro-stu wytłumaczyć rodzinie, dlaczego ich krew jest niezbędna. Przeważnie nie ma z tym pro-blemów, bliscy są otwarci na pomoc i oddają krew z pełnym zrozumieniem. Większość pa-cjentów stanowią osoby, które przekroczyły 65 rok życia, chociaż zdarzają się przypadki, kiedy pacjentem jest dziecko pięcioletnie lub

nawet półtoraroczne – wtedy prawie zawsze to matka oddaje krew dla dziecka, lub dzieci dla swoich rodziców.

: ile zabiegów dziennie jest wy-konywanych?Dziennie w klinice przeprowadza się ok. 8 za-biegów, z czego przynajmniej dwa wymagają przetoczenia krwi.

: Czy spotyka się jakieś proble-my ze strony pacjentów?Istnieją problemy ze Świadkami Jehowy, któ-rzy ze względów wyznaniowych nie godzą się na przetaczanie krwi. W takich sytuacjach sta-ramy się wykonać zabieg tak, by krwi ubyło jak najmniej lub wykorzystujemy w tym celu płyny fizjologiczne.

Prof. Marek Synder jest kierownikiem kliniki Orto-pedii i Ortopedii Dziecięcej UMed w Łodzi.

20 świat dawcy

rej przyjmowanie nawet w formie płynnej, może być szkodliwe dla organizmu. Otóż już 1 gram na dobę (normą dla osoby dorosłej jest 100-200 mg) powoduje zakwaszenie moczu i wytrącenie się składników mineral-nych, mogące prowadzić nawet do powsta-nia kamieni nerkowych.

: Niebawem na uczelniach roz-poczną się sesje, co poradzić studentom podczas wzmożonego wysiłku umysło-wego?Najważniejszy jest odpoczynek, dostarcze-nie organizmowi wystarczającej ilości snu. Obecnie szacuje się, że optymalny czas po-trzebny do regeneracji organizmu to 5-6 godzin. Kolejną ważną rzeczą jest odpo-

wiednia dieta. Wiadomo, że podczas nauki siedzimy w miejscu i nie mamy możliwości wykorzystania zbyt dużej ilości energii do-starczanej z pokarmem. Dlatego ważne jest spożywanie produktów o niskiej zawarto-ści tłuszczów zwierzęcych, lekkostrawnych, bogatych w białko. Polecam szczególnie produkty rybne, drób, warzywa strączkowe. Świetnym uzupełnieniem są też orzechy, źródło witamin z grupy B (biotyna) i E (cho-lina) oraz takich składników mineralnych, jak chrom, selen i magnez. Studentom przy-da się także trochę ruchu. Ciągłe siedzenie wpływa bardzo niekorzystnie na układ krą-żenia. Dlatego warto od czasu do czasu zro-bić sobie chwilę przerwy i np. pójść na krót-ki spacer.

Warto pamiętać, że ciężar posił-ku, szczególnie przy małym wysił-ku fizycznym jest przenoszony jesz-cze na późne godziny nocne, dlate-go posiłki osób nie pracujących fi-zycznie powinny być lekkostrawne, a ostatni posiłek wato zjeść ok. 2-3 godzin przed snem, nie później.

W przypadku infekcji nie powin-niśmy spożywać tłustych, ciężko-strawnych potraw, ponieważ stano-wią duże obciążenie dla organizmu, który zamiast pożytkować energię do walki z chorobą, wykorzystuje ją do procesu trawienia, co w rezulta-cie jeszcze bardziej go osłabia. War-to sięgnąć po produkty łatwo przy-swajalne, takie jak: miód, nabiał, ryby, drób, aby w jak najkrótszym czasie osiągnąć energię potrzebną do obrony przed infekcją, a nie do magazynowania nadmiernych za-pasów i przekształcania ich dodat-kowo w tkankę tłuszczową.

Nie ufajmy reklamom! W wielu przy-padkach dochodzi do zakłamania rzeczywistości, nie zawsze to, co re-klama określa mianem „zdrowe”, na-prawdę takie jest. Wafelki lub bato-ny, nawet te z orzechami, zawiera-ją wielo nienasycone utwardzone kwasy tłuszczowe, równie niebez-pieczne jak nasycone kwasy tłusz-czowe.

dla dawcy

pamiętaJ!

Krew dla pacjentów z ortopediiO tym komu i jak często potrzebna jest krew na oddziale ortopedycznym rozmawiamy z profesorem dr hab. med. Markiem Synderem

21świat dawcy

dla dawcy

ROlA i lOSy KRWiNeK CZeRWONyCHKrew jest płynną tkanką złożoną z elementów morfotycznych w postaci krwinek czerwo-nych, białych i płytek krwi, które zawieszone są w osoczu. Poza wąskimi wskazaniami nie przetacza się obecnie pełnej krwi. Współcze-sna transfuzjologia zaleca stosowanie wybra-nych składników krwi, zgodnie z indywidu-alnym zapotrzebowaniem chorego. Najczę-ściej stosowanym składnikiem krwi są krwin-ki czerwone. Zasadniczą funkcją krwinki czer-wonej jest transport tlenu do tkanek oraz transport dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Jest to możliwe, ponieważ krew jako jedyna tkanka organizmu ma zdolność lokomocji i przemieszczania się w naczyniach. W warun-kach prawidłowych taka sama liczba krwinek czerwonych jest wytwarzana w jednostce czasu w szpiku, jaka jest niszczona w szpiku i śledzionie. Konieczność korelacji obu pro-cesów jest oczywista, ponieważ brak jej mu-siałby doprowadzić w krótkim czasie do nie-dokrwistości albo nadkrwistości. Niedo-krwistością określa się stan, w którym stę-

żenie hemoglobiny, liczba krwinek czerwo-nych, jest mniejsze w porównaniu z przy-jętymi normami dla wieku, płci i warun-ków środowiskowych. W uproszczeniu, nie-dokrwistość może wystąpić albo na sku-tek niedostatecznego wytwarzania krwi-nek czerwonych, albo nadmiernego nisz-czenia, bądź utraty krwi. W warunkach pra-widłowych czas życia krwinek czerwonych w krążeniu wynosi ok. 120 dni.

ZABieGi POBieRANiA KRWiNeK CZeRWONyCHKrwinki czerwone otrzymujemy z krwi peł-nej przez odpowiednie jej odwirowanie albo metodą automatyczną przy użyciu se-paratorów komórkowych. Pobieranie krwi-nek czerwonych jest całkowicie bezpiecz-ne i nie boli.Jednorazowe oddanie 450 ml krwi pełnej powoduje obniżenie krwinek czerwonych o ok. 1g/dl. Wartości krwinek czerwonych powracają do wartości wyjściowych w 7- 10 dni, natomiast odnowa hemoglobiny trwa znacznie dłużej, bo 4-6 tygodni.

WSKAZANiA DO STOSOWANiA KRiNeK CZeRWONyCHKrwinki czerwone są przetaczane w celu uzupełnienia ich niedoboru w sytuacji, gdy nie znajdują zastosowania inne metody le-czenia. Krwinki czerwone stosowane są u chorych na skutek utraty krwi w czasie i po zabiegach operacyjnych, po wypad-kach samochodowych oraz w leczeniu nie-dokrwistości: np. w chorobach nowotwo-rowych, chorobach rozrostowych układu krwiotwórczego, z niedoboru żelaza, wita-miny B12.

MOŻliWOŚCi ZASTOSOWANiA SuBSTyTuTÓW KRWiNeK CZeRWONyCHMimo wielu badań prowadzonych od kil-kudziesięciu lat, nie udało się wyprodu-kować w laboratorium tzw. sztucznej krwi czerwonej. Jedynie człowiek może podaro-wać krew drugiemu człowiekowi.

Dioniza Marciniak-Bielak

Krwinki czerwonebezcenne i niezastąpione

dla dawcy

świat dawcy2222

Pytania najczęściej zadawane na forum internetowym na stronie www.krwiodawstwo.pl Odpowiada dr Maria Śniecikowska z RCKiK w Łodzi

Jeśli intensywnie trenuję i biorę środki wspo-magające wysiłek fizyczny, mogę oddawać krew?Dawca generalnie nie powinien używać żadnych leków. W przypadku stosowania środków wspo-magających wysiłek fizyczny oddanie krwi uza-leżnione jest od rodzaju zażywanego środka, dla-tego należy zawsze poinformować lekarza o tym, że się je stosuje i podać ich nazwę. Dobrze jest zabrać ze sobą ulotkę lub opakowanie. Ostatecz-ną decyzję o oddaniu krwi podejmie lekarz kwa-lifikujący.

Jeśli oddam krew, a wyniki moich badań będą nieprawidłowe, to czy zostanę o nich poinfor-mowany?Jeśli wyniki wykonanych u krwiodawcy badań będą nieprawidłowe, zostanie on na pewno o nich poinformowany. O odchyleniach w bada-niu morfologicznym krwi (badanie wykonywa-ne jest w dniu oddania) dawca zostaje poinfor-mowany przez lekarza kwalifikującego. Jeśli zaś wyniki badań wirusologicznych lub wyniki badań w kierunku kiły są dodatnie, dawca otrzymuje za-

wiadomienie pocztą o konieczności zgłoszenia się do placówki służby krwi po ich odbiór. Każ-dy krwiodawca proszony jest o osobiste odebra-nie wyników i kierowany jest do odpowiedniej placówki służby zdrowia. Nie może wyników ba-dań odebrać inna osoba, nie informuje się o nich przez telefon.

Czy odchudzając się i biorąc leki na odchudza-nie mogę oddawać krew?Zdecydowanie nie wolno oddawać krwi w trak-cie odchudzania. Organizm jest wtedy osłabio-ny, mogą wystąpić powikłania w trakcie pobie-rania krwi oraz problemy z prawidłową odbudo-wą utraconej krwi. Proszę zawsze informować le-karza o odchudzaniu, rodzaju stosowanej diety i przyjmowanych środkach. Czy do oddania krwi należy zgłaszać się na czczo? Nie. Do oddania krwi dawca powinien zgłosić się po zjedzeniu lekkiego niskotłuszczowego posiłku oraz wypiciu co najmniej pół litra wody lub inne-go płynu, najlepiej niegazowanego.

dla dawcy

23świat dawcy

ZJeDZ ŚNiADANieNie przychodź na czczo. Twój organizm po-trzebuje energii, dlatego zjedz śniadanie (drugie śniadanie). Najlepiej, aby było ono lekkostrawne i słodkie. Lepsza będzie buł-ka z dżemem zamiast kawałka pizzy z kola-cji. Jeśli jednak dzień przed oddaniem krwi jadłeś/jadłaś tłuste potrawy (tłuste mięso, za-piekanka, golonka) lub piłeś alkohol - odcze-kaj trzy-cztery dni z oddaniem krwi.

PiJOddając krew pozbywasz się około pół li-tra płynów – uzupełnij je zawczasu. Za-równo dzień przed, jak i w dniu oddania. Przed wizytą w punkcie pobierania wy-pij pełen kubek herbaty, dodatkowy sok, wodę mineralną itp.

Nie PAlZawarte w papierosach substancje smoliste niepotrzebnie zagęszczają Twoją krew, co może wydłużyć czas oddawania krwi lub na-wet spowodować, że nie będziesz w stanie jej oddać.

WyŚPiJ SięOddając krew powinieneś czuć się dobrze. Jeśli więc nie jesteś rannym ptaszkiem – nie musisz oddawać krwi o 7.30. Pamiętaj tylko sprawdzić, w jakich godzinach czynny jest Punkt Pobierania Krwi w twojej miejscowości.

Weź DOKuMeNT TOŻSAMOŚCiNawet najedzony, napojony, wyspany i go-towy do oddania krwi nie możesz się zare-jestrować jako dawca, jeśli nie masz ze sobą dokumentu tożsamości. Dokument tożsa-mości to: dowód osobisty, prawo jazdy lub paszport. (Dokumentem potwierdzającym tożsamość NIE SĄ: legitymacja szkolna, legi-tymacja studencka, legitymacja krwiodaw-cy, migawka).

ODPOCZNiJOddanie krwi nie wiąże się z wysiłkiem fi-zycznym, ale jeśli po wyjściu z Punktu Po-bierania chcesz wziąć udział w zajęciach WF (np. bieg do autobusu, wspinacz-ka po schodach na 7 piętro), może zakrę-cić ci się w głowie. W takiej sytuacji usiądź tam, gdzie jesteś, pochyl się do przodu (gło-wa między kolana) i głęboko oddychaj. Nic złego się nie dzieje, po prostu masz we krwi trochę mniej czerwonych krwinek, które transportują tlen.

O czym pamiętać przed oddaniem krwi?Jeśli organizujesz akcję pobierania krwi w swojej szkole lub masz znajomych, którzy chcą oddawać krew - pokaż im tę stronę! Pomóż im się przygotować do oddawania krwi

Punkt Pobierania Adres Dni i godziny działania punktu

Bełchatów ul. Czapliniecka 93/94, przychodnia „MegaMed”, tel.: 667 953 962 poniedziałek - środa: 8:30 - 11:30, czwartek: 8:00 - 10:00, piątek: 8:00 - 11:00

Kutno ul. Kościuszki 52, Szp. Miejski, tel.: 667 953 965 poniedziałek - piątek: 8:00 - 11:00

Łask ul. Warszawska 62, SPZOZ Szpit., tel.: 43 675 55 55 poniedziałek: 8:00 - 11:00

Łęczyca ul. Zachodnia 6 SPZOZ, tel.: 24 721 51 69 poniedziałek - środa: 8:00 - 10:00, piątek 8:00 - 10:00

Łódź ul. Franciszkańska 17/25, RCKiKtel.: 42 61 61 400

poniedziałek: 7:30 - 14:30, wtorek: 7:30 - 17:30środa: 7:30 - 14:30, czwartek: 7:30 - 17:30piątek: 7:30 - 14:30, sobota: 7:30 - 13:30

Opoczno ul. Partyzantów, Szp. Rej., tel.: 667 953 968 poniedziałek: 8:00 - 12:00

Pabianice ul. Jana Pawła 68, Szp. Miejski, tel.: 42 21 49 41 poniedziałek - środa: 8:30 - 11:30, czwartek: 8:00 - 9:30, piątek: 8:00 - 11:00

Piotrków Trybunalski ul. Wojska Polskiego 77, Przychodnia, tel.: 44 647 30 30

poniedziałek - wtorek: 8:00 - 11:30środa - czwartek: 8:00 - 11:00, piątek: 8:00 - 11:30

Radomsko ul. Prymasa Wyszyńskiego 14, Szpitaltelefon: 692 901 307

poniedziałek - wtorek: 8:00 - 10:30środa - czwartek: 8:00 - 10:00, piątek: 8:00 - 10:30

Sieradz ul. Armii Krajowej 7, Szp. Woj., tel. 43 822 25 79 wtorek: 8:00 - 11:00, czwartek - piątek: 8:00 - 11:00

Skierniewice ul. Nowobielańska 61, O. Widok tel.: 46 832 53 72 poniedziałek - środa: 9:00 - 12:00, piątek: 9:00 - 12:00

Tomaszów Mazowiecki ul. Jana Pawła 35, Szp. Rejonowy, tel.: 667 953 966 poniedziałek - piątek: 8:30 - 11:00

Wieluń ul. Sieradzka 56, SPZOZ Przych., tel.: 665 856 500 poniedziałek - środa: 8:00 -10:00

Zduńska Wola ul. Krolewska 29, SPZOZ, tel.: 43 824 41 23 poniedziałek: 8:00 - 11:00, środa: 8:00 - 11:00, piątek: 8:00 - 11:30

Wieruszów ul. Sportowa 4, KS PROSNA, tel.: 665 856 500 piątek: 8:00 - 11:00

Planowany harmonogram ekip na miesiące zimowe (styczeń, luty, marzec)

Pełen wykaz ekip, wraz z adresami oraz godzinami znajduje się na stronie: www.krwiodawstwo.pl

powiat kutnowskiDąbrowice, Urząd GminyŻychlin, Dom KulturyKutro, ul.KrólewskaOstrowy, Cukrownia Ostrowy

powiat łaskiKolumna, LO Toruńska 1Łask, ul. Warszawska 62

powiat pabianickiPabianice, ul. Jana Pawła II 68Pabianice, I LO Moniuszki 132Pabianice, Philips Partyzancka 66/72Pabianice, ZS Nr 1 P.Skargi 21Pabianice, ZSP Nr 3 Gdańska 5Pabianice, ZS Nr 2 Jana 27Ksawerów, ZSR - Widzew Szkolna 12

powiat piotrkowskiPiotrków Tryb., ZSP Nr 3, ul. Bro-niewskiegoPiotrków Tryb., Wojska Polskiego 77Piotrków Tryb., Uniwersytet Huma-nistyczno- Przyrodniczy, ul. Słowac-kiego 114/118Piotrków Tryb., Kościół NSJ, ul. Armii Krajowej 19Czarnocin, ZSR, ul. Poniatowskiego 5Przygłów, Parafia Łęczyńska

powiat radomszczańskiPrzedbórzRadomsko, TargowicaKleszczów

powiat sieradzkiSieradz, Armii Krajowej 7Sieradz, II LO, ul. Żeromskiego 8Sieradz, Medana, ul. Władysława Ło-kietka 10

powiat bełchatowskiBełchatów, ZSP Nr 4, Czapliniecka 98Bełchatów, ZSP Nr 1, 1-go Maja 6Bełchatów, ZSP Nr 2, Czapliniecka 72

Powiat łowickiŁowicz (każdy poniedziałek) Przy-chodnia Zdrowia ul. Powstańców 37Dmosin, Dom ParafialnyDomaniewice, Gminny Ośrodek Kul-turyŁowicz, ZSP Nr 3 Syntex, Powstań-ców 1863 r. nr 12 dŁowicz, ZSP Nr 2, Blich 10Łowicz, ZSP Nr 1, Podrzeczna 30Łowicz, I LO Chełmoński Bonifra-terska 3Łowicz, II LO Medyk, Ułańska 2Łyszkowice, OSP, Gminna 11

powiat łódzki wschodniKoluszki, Gimnazjum Nr 2Koluszki, UM Brzezińska 32Koluszki, Komenda Powiatowa Pań-stwowej Straży Pożarnej, Słowac-kiego 28

powiat łęczyckiPiątek, Zespół Szkół Rolniczych ul. Kutnowska 19Świnice, Warckie OSP ul. SzkolnaWitonia, Ośrodek ZdrowiaGrabów, OSP pl. Kościuszki

powiat poddębickiPoddębice , Stadion Miejski Zygry, Zespół Szkół Uniejów, Rynek Miasta 

powiat skierniewickiLipce Reymontowskie, OSP 

powiat wieluńskiWieluń, ZS nr 1 ul. Wojska Polskie-go 32Wieluń, LO im. Kościuszki ul. Nad-odrzańska 4Rychłocice, OSPPajęczno, Urząd Miasta Kurów, OSP

powiat rawskiBiała Rawska, Urząd Miasta Jana Pawła IIRawa Mazowiecka, ZSP Reymon-ta 14Rawa Mazowiecka, Rejonowa Przy-chodnia Specjalistyczna  Niepodle-głości 8

powiat zgierskiBełdów, SPZOZ  Marii Skłodowskiej Curie 43Biała /k. Zgierza, Szkoła Podstawowa    Kościelna 4Aleksandrów Łódzki, Przychodnia    Dmowskiego 1

Miasto ŁódźŁódź, Parafia NSPJ Sienkiewicza 60Łódź, Ośrodek Psychology Partner     Ogrodowa 72/ 74Łódź, MPK  Wierzbowa 51