PODMIOTY, ORGANY I PODMIOTY, ORGANY I INSTYTUCJE ADMINISTRACJI INSTYTUCJE ADMINISTRACJI

PUBLICZNEJPUBLICZNEJSTRUKTURY ADMINISTRACJI STRUKTURY ADMINISTRACJI

PUBLICZNEJPUBLICZNEJ

ELEMENTY WPELEMENTY WPŁŁYWAJYWAJĄĄCE NA CE NA STRUKTURSTRUKTURĘĘ ADMINISTRACJIADMINISTRACJI

Czynniki polityczne Czynniki polityczne –– konsekwencje konsekwencje ustroju paustroju pańństwa,stwa,Czynniki techniczne Czynniki techniczne –– specjalizacja i specjalizacja i fachowofachowośćść aparatu administracyjnegoaparatu administracyjnego

MODEL INSTYTUCJI MODEL INSTYTUCJI –– CZYNNIKI CZYNNIKI KSZTAKSZTAŁŁTUJTUJĄĄCECE

OkreOkreśślenie celu jakiemu slenie celu jakiemu słłuużży instytucja y instytucja (cywilne, wojskowe, szko(cywilne, wojskowe, szkołły y przedsiprzedsięębiorstwa, jednostki organizacyjne biorstwa, jednostki organizacyjne organorganóów),w),OkreOkreśślenie celu glenie celu głłóównego wnego –– wwłładczy, adczy, naukowy, pomoc socjalna,naukowy, pomoc socjalna,PodziaPodziałł celu gcelu głłóównego na cele wnego na cele szczszcząątkowe, atkowe, ażż do jednoosobowych do jednoosobowych stanowiskstanowisk

PodziaPodziałł celcelóów i dziaw i działłaańń w procesie budowy modelu w procesie budowy modelu organizacyjnego zespoorganizacyjnego zespołłowego dziaowego działłaniaania

Cel całościowy

Cel częściowy Cel częściowy Cel częściowy

Zbiory działań Zbiory działań Zbiory działań Zbiory działań Zbiory działań Zbiory działań

działania

działania

działania

działania

działania

działania

działania

działania

działania

działania

działania

działania

J. KURNELJ. KURNELTworzenie kaTworzenie każżdego stanowiska dego stanowiska

organizacyjnego musi byorganizacyjnego musi byćć oparte oparte na wyodrna wyodręębnionym uprzednio i bnionym uprzednio i wyrawyraźźnie okrenie okreśślonym dla tego lonym dla tego stanowiska stanowiska celu oraz zakresu celu oraz zakresu

dziadziałłaniaania

ŁąŁączenie stanowisk w komczenie stanowisk w komóórki rki organizacyjneorganizacyjne

Podobny typ dziaPodobny typ działłaańń,,Kryterium cech fizycznych Kryterium cech fizycznych –– wojskowowojskowośćść,,Kryterium cech intelektualnych Kryterium cech intelektualnych –– osoby w osoby w instytutach naukowych,instytutach naukowych,Kryterium tych samych narzKryterium tych samych narzęędzi pracy,dzi pracy,CaCałłoośćść wiwięęzi typu hierechicznego,zi typu hierechicznego,WiWięęzi specjalistycznezi specjalistyczne

Tworzenie instytucji ulega formalizacji Tworzenie instytucji ulega formalizacji ––nadajnadająąc trwac trwałły charaktery charakter

Przepisy prawa rangi ustawowej Przepisy prawa rangi ustawowej –– npnp. Ustawa o . Ustawa o szkolnictwie wyszkolnictwie wyżższym,szym,Statuty,Statuty,Schematy organizacyjne Schematy organizacyjne –– graficznie ujmujgraficznie ujmująące ce istniejistniejąące komce komóórki i powirki i powiąązania mizania mięędzy nimi,dzy nimi,Regulaminy Regulaminy –– npnp. Obrad sejmu, regulamin . Obrad sejmu, regulamin studistudióów,w,Instrukcje sInstrukcje słłuużżbowe (okbowe (okóólniki, wytyczne, lniki, wytyczne, rozkazy, polecenia srozkazy, polecenia słłuużżbowe)bowe)

KomKomóórki liniowerki liniowePodstawowe jednostki uczestniczPodstawowe jednostki uczestnicząące ce bezpobezpośśrednio w realizacji celrednio w realizacji celóów instytucji,w instytucji,W przedsiW przedsięębiorstwie przemysbiorstwie przemysłłowym owym –– komkomóórki rki produkcyjne,produkcyjne,W przedsiW przedsięębiorstwie handlowym biorstwie handlowym –– komkomóórki rki sprzedasprzedażży, y, W aparacie administracji publicznej W aparacie administracji publicznej –– najninajniżższe sze ogniwa wprowadzajogniwa wprowadzająące w ce w żżycie zadania ycie zadania administracji publicznej,administracji publicznej,W wojsku W wojsku –– jednostki wykonujjednostki wykonująące zadania ce zadania operacyjneoperacyjne

ORGAN ADMINISTRACJI ORGAN ADMINISTRACJI --DEFINICJEDEFINICJE

Organ jako wOrgan jako włładza administracyjne (A. adza administracyjne (A. OkolskiOkolski, W.L. Jaworski) , W.L. Jaworski) –– najstarsze najstarsze ujujęęcia,cia,Osoba fizyczna bOsoba fizyczna bąąddźź kilka oskilka osóób pojb pojęętych tych jako kolegium, ktjako kolegium, któóre na podstawie normy re na podstawie normy organizacyjnej dziaorganizacyjnej działłajająą w imieniu osoby w imieniu osoby prawnej (T. Bigo),prawnej (T. Bigo),CzCzęśćęść skskłładowa aparatu paadowa aparatu pańństwowegostwowego

WyodrWyodręębnienie organizacyjne, prawnie bnienie organizacyjne, prawnie okreokreśślony zakres dzialony zakres działłania, dziaania, działłanie w anie w imieniu paimieniu pańństwa, oraz wstwa, oraz włłaaśściwe (swoiste) ciwe (swoiste) formy dziaformy działłania (M. Jaroszyania (M. Jaroszyńński, J. ski, J. StaroStarośściakciak),),WewnWewnęętrzna jednostka organizacyjna trzna jednostka organizacyjna danego podmiotu prawa, ktdanego podmiotu prawa, któóra jest ra jest wyposawyposażżona w uprawnienia wyraona w uprawnienia wyrażżania woli ania woli tego podmiotu. Uprawnienie to opiera sitego podmiotu. Uprawnienie to opiera sięęna prawie (nie pena prawie (nie pełłnomocnictwie) i jest nomocnictwie) i jest ujujęęte jako wykaz zadate jako wykaz zadańń i kompetencji i kompetencji ––nowe ujnowe ujęęciecie

Elementy pojElementy pojęęcia organu cia organu administracjiadministracji

WyodrWyodręębnienie organizacyjne,bnienie organizacyjne,SposSposóób dziab działłania,ania,UpowaUpoważżnienie do stosowania nienie do stosowania śśrodkrodkóów w wwłładczych,adczych,DziaDziałłanie w interesie publicznym,anie w interesie publicznym,DziaDziałłanie w zakresie przyznanej przez anie w zakresie przyznanej przez prawo kompetencjiprawo kompetencji

Organ w ujOrgan w ujęęciu ciu podmiotowympodmiotowym

Osoba lub grupa osOsoba lub grupa osóób, z ktb, z któórych rych dziadziałłaniem prawo wianiem prawo wiążąże okree okreśślone lone konsekwencje konsekwencje –– organ dziaorgan działła za a za

popośśrednictwem osrednictwem osóób fizycznych i przy b fizycznych i przy pomocy aparatu pomocniczegopomocy aparatu pomocniczego

Cechy organu administracji w Cechy organu administracji w ujujęęciu podmiotowymciu podmiotowym

CzCzłłowiek lub grupa ludzi,owiek lub grupa ludzi,ZnajdujZnajdująący sicy sięę w strukturze organizacyjnej w strukturze organizacyjnej papańństwa lub samorzstwa lub samorząądu terytorialnego,du terytorialnego,PowoPowołłany w celu realizacji norm prawa any w celu realizacji norm prawa administracyjnego, w sposadministracyjnego, w sposóób i ze skutkiem b i ze skutkiem wwłłaaśściwym temu prawu,ciwym temu prawu,W granicach przyznanych przez prawo W granicach przyznanych przez prawo kompetencjikompetencji

StaStałłe elementy w definicjach e elementy w definicjach organu administracji publicznejorganu administracji publicznejStanowi wyodrStanowi wyodręębnionbnionąą czczęśćęść aparatu administracji aparatu administracji publicznej publicznej –– tworzontworzonąą na podstawie prawa w sposna podstawie prawa w sposóób b przez prawo przewidziany,przez prawo przewidziany,DziaDziałła w imieniu i na rachunek paa w imieniu i na rachunek pańństwa albo w imieniu i stwa albo w imieniu i na rachunek jednostki samorzna rachunek jednostki samorząądu terytorialnego,du terytorialnego,O ile prawo to dopuszcza jest upowaO ile prawo to dopuszcza jest upoważżniony do niony do posposłługiwania siugiwania sięę śśrodkami wrodkami włładczymi,adczymi,Wykonuje dziaWykonuje działłania publiczne z zakresu administracji,ania publiczne z zakresu administracji,DziaDziałła w ramach przyznanych mu przez prawo a w ramach przyznanych mu przez prawo kompetencjikompetencji

PodziaPodziałł organorganóów ze wzglw ze wzglęędu na du na skskłład osobowyad osobowy

ORGANY ZAWODOWEORGANY ZAWODOWE,,Praca w organie stanowi Praca w organie stanowi źźrróóddłło, zarobku i o, zarobku i utrzymania,utrzymania,Zatrudnienie na Zatrudnienie na podstawie stosunku podstawie stosunku pracy,pracy,Wojewoda, szef izby Wojewoda, szef izby skarbowej, szef urzskarbowej, szef urzęędu du celnegocelnego

ORGANY SPOORGANY SPOŁŁECZNEECZNE,,Praca w organie Praca w organie sprawowana honorowo, sprawowana honorowo, NieodpNieodpłłatnie,atnie,Przyznaje siPrzyznaje sięę diety, diety, ekwiwalenty za utracony ekwiwalenty za utracony zarobek,zarobek,CzCzęęsto pochodzsto pochodząą z z wyborwyboróów powszechnych,w powszechnych,Rada gminy, rada Rada gminy, rada powiatu, sejmik powiatu, sejmik wojewwojewóódzkidzki

PodziaPodziałł organorganóów ze wzglw ze wzglęędu na du na skskłład osobowyad osobowy

Organy kolegialne,Organy kolegialne,KolegialnoKolegialnośćść jako metoda jako metoda dziadziałłania,ania,KolegialnoKolegialnośćść jako cecha jako cecha strukturalna organu,strukturalna organu,Sesyjne dziaSesyjne działłanie organuanie organuRada ministrRada ministróów, rady w, rady gminy, powiatu, sejmik gminy, powiatu, sejmik wojewwojewóódzki, zarzdzki, zarząąd d powiatu, zarzpowiatu, zarząąd d wojewwojewóództwadztwa

OrganyOrgany monokratyczne,monokratyczne,Podejmowanie decyzji Podejmowanie decyzji jednoosobowo,jednoosobowo,StaStałłe dziae działłanie organuanie organuWWóójt, burmistrz, jt, burmistrz, prezydent, wojewoda, prezydent, wojewoda, premier, prezydentpremier, prezydent

Zasady tworzenia organZasady tworzenia organóóww

PROWINCJONALNOPROWINCJONALNOŚŚCI CI –– na jednym na jednym terenie sprawy z terenie sprawy z rróóżżnych dziedzin nych dziedzin administracji naleadministracji należążądo jednego organudo jednego organu

RESORTOWORESORTOWOŚŚCI CI ––funkcje administracji funkcje administracji papańństwowej dzieli sistwowej dzieli sięęwedwedłług ug pokrewiepokrewieńństwa spraw,stwa spraw,W jednym resorcie W jednym resorcie grupuj sigrupuj sięę sprawy sprawy rzeczowo pokrewne a rzeczowo pokrewne a na jego czele stoi na jego czele stoi ministerminister

Szczeblowa budowa aparatu Szczeblowa budowa aparatu administracji publicznejadministracji publicznej

Brak agend terenowych Brak agend terenowych –– npnp. Ministerstwo . Ministerstwo Spraw ZagranicznychSpraw ZagranicznychJednoszczeblowa Jednoszczeblowa –– WyWyżższy Urzszy Urząąd d GGóórniczy, okrrniczy, okręęgowe urzgowe urzęędy gdy góórnicze,rnicze,Dwuszczeblowa Dwuszczeblowa –– Ministerstwo FinansMinisterstwo Finansóów, w, izby skarbowe, urzizby skarbowe, urzęędy skarbowe,dy skarbowe,WiWięększa iloksza ilośćść szczebli szczebli –– Komendant Komendant GGłłóówny Policji, komendanci wojewwny Policji, komendanci wojewóódzcy, dzcy, powiatowi, komisariatpowiatowi, komisariatóów w

Wady struktury o Wady struktury o wydwydłłuużżonej budowie onej budowie

szczeblowejszczeblowej

TrudnoTrudnośści w przepci w przepłływie ywie informacjiinformacji

Wydawanie decyzjiWydawanie decyzjiJak najbliJak najbliżżej obywatelaej obywatela

ORGANY CENTRALNEORGANY CENTRALNE

PodejmujPodejmująą decyzje w sposdecyzje w sposóób jednolity dla b jednolity dla cacałłego kraju,ego kraju,Decyzje wymagajDecyzje wymagająące wce wąąskiej specjalizacji skiej specjalizacji –– FACHOWE,FACHOWE,Znikoma iloZnikoma ilośćść spraw spraw npnp. Polski Komitet . Polski Komitet Normalizacyjny,Normalizacyjny,Decyzje wyjDecyzje wyjąątkowe tkowe –– wymagajwymagająące jednego ce jednego oośśrodka dyspozycjirodka dyspozycji

CENTRALIZACJACENTRALIZACJASposSposóób zorganizowania aparatu b zorganizowania aparatu administracyjnego, gdzie organy administracyjnego, gdzie organy

niniżższego stopnia sszego stopnia sąą podporzpodporząądkowane dkowane organom stopnia wyorganom stopnia wyżższegoszego

CECHY CENTRALIZACJICECHY CENTRALIZACJI

Brak samodzielnoBrak samodzielnośści organci organóów niw niżższego stopnia,szego stopnia,Brak strefy podejmowania samodzielnych Brak strefy podejmowania samodzielnych decyzji przez organy nidecyzji przez organy niżższego stopnia,szego stopnia,DuDużża spa spóójnojnośćść aparatu administracji,aparatu administracji,Sprzyja jednolitoSprzyja jednolitośści dziaci działłaańń,,Pozwala na przerzucania okrePozwala na przerzucania okreśślonych lonych śśrodkrodkóów w w skali caw skali całłego kraju,ego kraju,ZwiZwięększa dyscyplinksza dyscyplinęę przez przez śściscisłłe e podporzpodporząądkowanie aparatu terenowegodkowanie aparatu terenowego

DECENTRALIZACJADECENTRALIZACJAPrzekazywanie zadaPrzekazywanie zadańń w w „„ddóółł”” z z

zapewnieniem wzglzapewnieniem wzglęędnej dnej samodzielnosamodzielnośści realizacji zadaci realizacji zadańń

Cechy decentralizacjiCechy decentralizacjiOrgany niOrgany niżższego szczebla nie sszego szczebla nie sąą hierarchicznie hierarchicznie podporzpodporząądkowane organom wydkowane organom wyżższego szczebla,szego szczebla,Organ na szczeblu wyOrgan na szczeblu wyżższym nie moszym nie możże wydawae wydawaććpolecepoleceńń organom szczebla niorganom szczebla niżższego w zakresie szego w zakresie sposobu zasposobu załłatwienia okreatwienia okreśślonej sprawy,lonej sprawy,Organ wyOrgan wyżższego szczebla nadzoruje dziaszego szczebla nadzoruje działłalnoalnośćśćorganorganóów niw niżższego szczebla, ale nim nie kieruje,szego szczebla, ale nim nie kieruje,Organy szczebla niOrgany szczebla niżższego majszego mająą wwłłasne asne kompetencje i skompetencje i sąą samodzielne,samodzielne,Organy szczebla niOrgany szczebla niżższego majszego mająą wwłłasne asne źźrróóddłło o dochoddochodóów i decydujw i decydująą o sposobie wydatkowaniao sposobie wydatkowania

DECENTRALIZACJADECENTRALIZACJA

DECENTRALIZACJA

TERENOWASAMORZĄD TERYTORIALNY

RZECZOWAPOWIERZENIE SAMODZIELNYM

ORGANOM LUB ORGANIZACJOMZARZĄDZANIA OKREŚLONYM

RODZAJEM SPRAW