Elektorat w województwie podlaskim

Radosław Oryszczyszyn

Instytut Socjologii

Uniwersytet w Białymstoku

 "Akademia Spraw Publicznych - wybory samorządowe 2010„

Białystok, 12 czerwca 2010 r.

Krótki rys demograficzny

PODKARPACKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

PODLASKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

WIELKOPOLSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

LUBUSKIE

MAŁOPOLSKIE

POMORSKIE

OPOLSKIE

ŚLĄSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

LUBELSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

MAZOWIECKIE

ŁÓDZKIE

105

105

105105

106

106

106

106

106

107

107

107

107

109

109

110

Ile kobiet przypada na 100 mężczyzn?

Jeden z najniższych współczynników feminizacji w Polsce. Na 100 mężczyzn

przypada 105 kobiet

WIELKOPOLSKIE

PODKARPACKIE

OPOLSKIE

ŚLĄSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

ŁÓDZKIE

LUBUSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

PODLASKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

MAŁOPOLSKIE

POMORSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

MAZOWIECKIE

LUBELSKIE

1.15

1.32

1.33

1.33

1.34

1.35

1.36

1.36

1.41

1.42

1.42

1.43

1.45

1.47

1.48

1.55

Współczynnik dzietności

Średnio na kobietę przypada

1,42 dzieci (tylko nieznacznie więcej niż w kraju)

POLSKA

ŚLĄSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

POMORSKIE

MAZOWIECKIE

ŁÓDZKIE

LUBUSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

PODLASKIE

WARMIŃSKO-MAZURSKIE

WIELKOPOLSKIE

OPOLSKIE

MAŁOPOLSKIE

LUBELSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

PODKARPACKIE

61%

78%

70%

69%

66%

65%

64%

64%

61%

60%

60%

56%

52%

49%

47%

45%

41%

39%

22%

30%

31%

34%

35%

36%

36%

39%

40%

40%

44%

48%

51%

53%

55%

59%

Mieszkańcy miast i wsi

MiastoWieś

mężczyźni kobiety mężczyźni kobietyMiasto Wieś

47

.4%

52

.6%

49

.7%

50

.3%

47

.5%

52

.5%

50

.5%

49

.5%

Mężczyźni i kobiety na wsi i w mieście

Polska

Podlaskie

Przewaga mężczyzn na wsi

Mieszkańcy miast i wsi w poszczególnych powiatach województwa podlaskiego

powiat miasto wieś

augustowski 55,7% 44,3% grajewski 55,7% 44,3% bielski 51,6% 48,4%

zambrowski 50,4% 49,6% hajnowski 49,6% 50,4% sokólski 41,6% 58,4% białostocki 38,8% 61,2%

siemiatycki 35,9% 64,1% moniecki 35,7% 64,3% kolneński 33,1% 66,9% sejneński 27,3% 72,7% wysokomazowiecki 24,1% 75,9% łomżyński 7,9% 92,1% suwalski 0,0% 100,0%

0-4

lat

5-9

10-

14

15-

19

20-

24

25-

29

30-

34

35-

39

40-

44

45-

49

50-

54

55-

59

60-

64

65-

69

70-

74

75-

79

80-8

4

85-8

9

90-9

4

95-9

9

99

lat i

więce

j 0

20000

40000

60000

80000

100000

120000Struktura wieku ludności województwa

podlaskiegoOgółem Mężczyźni Kobiety

W województwie

żyje 237 stulatków

Warunki i ocena życia

Mazowieckie

Pomorskie

Małopolskie

Zachodniopomorskie

Dolnośląskie

Wielkopolskie

Śląskie

Opolskie

Łódzkie

Lubuskie

Kujawsko-pomorskie

Warmińsko-mazurskie

Podlaskie

Świętokrzyskie

Lubelskie

Podkarpackie

0 zł 200 zł 400 zł 600 zł 800 zł 1,000 zł 1,200 zł 1,400 zł 1,600 zł

1,502 zł

1,312 zł

1,217 zł

1,196 zł

1,182 zł

1,134 zł

1,126 zł

1,105 zł

1,087 zł

1,059 zł

1,019 zł

1,013 zł

956 zł

941 zł

932 zł

864 zł

Dochody netto przypadające na osobę w gospodarstwie domowym

Jeden z najniższych

dochodów na głowę w Polsce

Oczekiwany i osiągnięty wzrost dochodów w l. 2007-09

Dolnośląskie

Mazowieckie

Kujawsko-pomorskie

Lubuskie

Podlaskie

Warmińsko-mazurskie

Wielkopolskie

Śląskie

Małopolskie

Zachodnio-pomorskie

Opolskie

Pomorskie

Lubelskie

Świętokrzyskie

Podkarpackie

Łódzkie

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Osiągnięty w 2009 r.Oczekiwany w 2007 r.

Mała różnica między

dochodem oczekiwanym a

osiągniętym

Warunki życia gospodarstw domowych

Województwo dochodywyżywieni

ezasobność materialna

warunki mieszkanio

we

kształcenie dzieci

ochrona zdrowia

uczestnictwo w

kulturze

wypoczynek razem

Opolskie 0,45 0,2 0,31 0,55 0,25 0,32 0,31 0,18 0,28

Śląskie 0,45 0,21 0,61 0,44 0,23 0,22 0,26 0,14 0,29

Wielkopolskie 0,38 0,14 0,59 0,61 0,31 0,25 0,46 0,24 0,34

Pomorskie 0,19 0,39 0,44 0,3 0,64 0,21 0,31 0,42 0,34

Mazowieckie 0 0,16 0,66 0,53 0,7 0,51 0,23 0,13 0,39

Małopolskie 0,31 0,31 0,7 0,31 0,55 0,57 0,55 0,23 0,44

Dolnośląskie 0,38 0,56 0,37 0,43 0,51 0,7 0,43 0,18 0,48

Podlaskie 0,62 0,43 0,43 0,65 0,55 0,41 0,4 0,3 0,54Lubuskie 0,51 0,53 0,45 0,26 0,22 0,68 0,7 0,56 0,55

Zachodniopomorskie 0,33 0,64 0,64 0,34 0,4 0,58 0,41 0,61 0,57

Kujawsko-pomorskie 0,55 0,63 0,73 0,69 0,33 0,41 0,7 0,37 0,64

Podkarpackie 0,71 0,6 0,59 0,32 0,66 0,65 0,25 0,63 0,65

Lubelskie 0,66 0,47 0,76 0,71 0,58 0,46 0,32 0,62 0,68

Łódzkie 0,51 0,64 0,67 0,71 0,53 0,66 0,71 0,63 0,73

Świętokrzyskie 0,66 0,62 0,64 0,71 0,7 0,67 0,7 0,63 0,74

Warmińsko-mazurskie 0,58 0,64 0,79 0,64 0,69 0,62 0,69 0,63 0,74

Zdrowie Udane małżeństwo

Dzieci Praca Pieniądze Opatrzność, Bóg

Uczciwość Wolność, swoboda

Wykształcenie

68%

57%

49%

32%

30%

15%

11%

5% 6%

78%

58%

48%

35%

32%

17%

10%

6%

5%

Warunki udanego życia

Polska

Podlaskie

Dla mieszkańców podlaskiego najważniejszym warunkiem

udanego życia jest zdrowie

Ocena dotychczasowego życia

wspaniałe; 4%

udane; 39%

dosyć dobre; 34%

ani dobre, ani złe; 16%

niezbyt udane; 5% nieszczęśliwe; 1% okropne; 1%

Polska

wspaniałe; 4%

udane; 27%

dosyć dobre; 36%

ani dobre, ani złe; 24%

niezbyt udane; 7%nieszczęśliwe; 2% okropne; 0%

Podlaskie

Eudajmonizm: najważniejsze w życiu jest poczucie sensu życia, niezależnie od cierpień i wyrzeczeń

Małopolskie

Lubelskie

Podkarpackie

Mazowieckie

Wielkopolskie

Opolskie

Śląskie

Kujawsko‐pomorskie

Dolnośląskie

Pomorskie

Podlaskie

Warmińsko-mazurskie

Świętokrzyskie

Łódzkie

Zachodniopomorskie

Lubuskie

0 10 20 30 40 50 60 70 80

73

71

70

69

68

68

67

64

64

63

62

61

61

61

58

54

Mieszkańcy woj.

Podlaskiego inni niż

pozostałe woj.

wschodnie

War

miń

sko-

maz

ursk

ie

Łódz

kie

Małop

olsk

ie

Mazow

ieck

ie

Kujaw

sko-

pom

orsk

ie

Świę

tokr

zysk

ie

Opolsk

ie

Podl

aski

e

Śląs

kie

Wie

lkop

olsk

ie

Lube

lskie

Podk

arpa

ckie

Pom

orsk

ie

Zacho

dnio

pom

orsk

ie

Lubu

skie

Dolno

śląs

kie

59.0

58.8

52.7

51.3

51.0

49.0

48.9

48

.9

48.8

48.1

47.9

47.3

47.3

47.1

46.9

45.9

75.7

75.9 77.5

74.8 76.7 79.5

77.3

75

.9

75.2 7

8.6

78.2

84.3

73.8

74.3

82.1

78.2

Dominujący i egalitaryści w poszczególnych wo-jewództwach

dominującyegalitaryści

Zaufanie do innych

Polska

Podlaskie

13%

17%

76%

73%

11%

9%

większości ludzi można ufać ostrożności nigdy nie wieletrudno powiedzieć

Mieszkańcy podlaskiego nieco mniej podejrzliwi

Poglądy społeczne mieszkańców podlaskiego

Podk

arpa

ckie

Opolsk

ie

Małop

olsk

ie

Lube

lskie

Pom

orsk

ie

Śląs

kie

Podl

aski

e

Kujaw

sko-

pom

orsk

ie

Wie

lkop

olsk

ie

Mazow

ieck

ie

Świę

tokr

zysk

ie

War

miń

sko-

maz

ursk

ie

Dolno

śląs

kie

Lubu

skie

Zacho

dnio

pom

orsk

ie

Łódz

kie

4.13.9

3.6

3.2 3.1

2.92.7

2.6 2.62.5 2.4 2.4 2.4

2.32.1

1.9

Częstość praktyk religijnych (w miesiącu)Średnia częstość uczestnictwa w

praktykach religijnych – 2,7 razy w miesiącu

Zdecydowanie tak

Tak Raczej tak Ani tak, ani nie Raczej nie Nie Zdecydowanie nie

7%

25%

20% 2

2%

7%

12%

7%

6%

19

% 20

%

24

%

6%

17

%

9%

Homoseksualiści powinni móc układać swoje życie według własnych przekonań

Polska

Podlaskie

1/3 mieszkańców podlaskiego nie zgadza

się z tą opinią

Zdecydowanie tak

Tak Raczej tak Ani tak, ani nie Raczej nie Nie Zdecydowanie nie

24%

40%

14%

10%

4% 5

%

3%

22%

39%

16%

10%

4% 6

%

3%

Prawdziwy patriota nie powinien mówić źle o Polsce i Polakach

Polska

Podlaskie

Bezkrytyczny patriotyzm tak samo powszechny w Polsce, jak w

województwie podlaskim

Zdecydowanie tak Tak Raczej tak Ani tak, ani nie Raczej nie Nie Zdecydowanie nie

4%

14%

9%

25%

19%

25%

4%5%

16%

8%

24%

22%

23%

3%

Zbyt wiele mają do powiedzenia w Polsce osoby obcego pochodzenia

Polska

Podlaskie

„Spiskowa teoria”

mało popularna

wśród mieszkańców

podlaskiego

Zdecydowanie tak Tak Raczej tak Ani tak, ani nie Raczej nie Nie Zdecydowanie nie

2%

9%

10%

19%

15%

28%

16%

2%

12

% 13

%

21

%

14

%

27

%

10

%

Bez kar fizycznych nie da się dobrze wychować dzieci

Polska

Podlaskie

Mieszkańcy

podlaskiego nieco

mniej przeciwni

karom cielesnym

Transformacja ustrojowa i Polska w Unii Europejskiej

30% 19% 25% 26%

Ocena transformacji ustrojowej przez mieszkańców podlaskiego

Łatwiej żyło się przed rokiem 1989 Obecnie żyje się łatwiej

Trudno powiedzieć Jestem za młody(a)

Prawie 1/3 mieszkańców

województwa lepiej ocenia okres PRL-u

12% 35% 53%

Ocena zmian po 1989 roku przez mieszkańców podlask-iego

Udały się Nie udały się Trudno powiedzieć

Ponad połowa nie potrafi

ocenić zmian po 1989

roku, a 1/3 ocenia je

negatywnie

Warmińsko-mazurskie

Opolskie

Zachodnio-pomorskie

Pomorskie

Mazowieckie

Dolnośląskie

Podlaskie

Małopolskie

Lubuskie

Śląskie

Podkarpackie

Lubelskie

Łódzkie

Wielkopolskie

Kujawsko-pomorskie

Świętokrzyskie

48%

46%

45%

44%

42%

42%

41%

41%

41%

39%

37%

36%

36%

36%

35%

35%

Odsetek stwierdzających, że wejście Polski do Unii Europejskiej miało wpływ na ich życie

Aktywność obywatelska

Opolskie

Warmińsko-mazurskie

Łódzkie

Lubelskie

Podlaskie

Podkarpackie

Świętokrzyskie

Kujawsko-pomorskie

Wielkopolskie

Dolnośląskie

Zachodniopomorskie

Małopolskie

Pomorskie

Lubuskie

Mazowieckie

Śląskie

0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0

2.5

2.3

2.4

2.6

2.6

2.5

2.5

2.5

2.5

2.5

2.5

2.5

2.5

2.6

2.5

2.5

2.0

2.1

2.2

2.2

2.2

2.3

2.3

2.3

2.3

2.3

2.3

2.4

2.4

2.4

2.4

2.4

Poziom wrażliwości na dobro publiczne

20092007

83% mieszkańców podlaskiego nie należy do żadnej organizacji społecznej, stowarzyszenia, etc.

15% zaangażowało się w ciągu ostatnich 2 lat w działania na rzecz społeczności lokalnej

22% brało udział w jakimkolwiek publicznym zgromadzeniu

…. zaś 6% prowadziło takie spotkanie

Poglądy polityczne mieszkańców podlaskiego

Demokracja ma przewagę nad innymi formami rządów

Niekiedy rządy niedemokratyczne mogą być lepsze

Nie ma znaczenia, czy rząd jest demokratyczny

Demokracja jest złą formą rządów

Trudno powiedzieć

22%

12%

17%

4%

45%

Jak mieszkańcy podlaskiego oceniają demokrację?

Tylko 22% mieszkańców podlaskiego

jednoznacznie dobrze ocenia demokrację.

Sejmu Prezydenta Parlamentu Europejskiego

rządu

9%

15%

12%

13%

61%

57%

36%

60%

30%

28%

52%

26%

Zaufanie mieszkańców podlaskiego do…

Tak

Nie

Nie mam zdania

Niskie zaufanie do wszystkich instytucji

publicznych

Województwa „prawicowe” i „lewicowe” (badanie OBOP z 2005 roku)

Podlaskie wśród

województw, w których

przeważają osoby o

poglądach prawicowych

Deklarowane poglądy polityczne

  Zdecydowanie lewicowe

Szerokie centrum

Zdecydowanie prawicowe

Trudno powiedzieć

Dolnośląskie 18% 49% 14% 19%

Kujawsko-pomorskie 22% 45% 17% 16%

Lubelskie 9% 48% 12% 31%

Lubuskie 13% 60% 6% 21%

Łódzkie 10% 49% 12% 29%

Małopolskie 5% 49% 24% 22%

Mazowieckie 13% 47% 17% 23%

Opolskie 11% 55% 11% 23%

Podkarpackie 7% 40% 22% 31%

Podlaskie 10% 39% 22% 29%Pomorskie 7% 54% 23% 16%

Śląskie 18% 47% 16% 19%

Świętokrzyskie 15% 49% 18% 18%

Warmińsko-mazurskie 16% 36% 20% 28%

Wielkopolskie 15% 49% 15% 21%

Zachodniopomorskie 12% 52% 13% 23%

Małop

olsk

ie

Podk

arpa

ckie

Pom

orsk

ie

Podl

aski

e

Mazow

ieck

ie

Opolsk

ie

Zacho

dnio

pom

orsk

ie

Świę

tokr

zysk

ie

Łódz

kie

War

miń

sko-

maz

ursk

ie

Wie

lkop

olsk

ie

Lube

lskie

Śląs

kie

Dolno

śląs

kie

Lubu

skie

Kujaw

sko-

pom

orsk

ie1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

4.74.5 4.5 4.4

4.2 4.1 4.1 4.1 4.0 4.0 4.0 4.0 4.03.8 3.8 3.8

1.51.6

1.4

1.81.7

1.4 1.4

1.71.5

1.91.7

1.51.8

1.6

1.3

1.8

Deklarowane poglądy polityczne i ich zróżnicowanie

Średnie na siedmiopunktowej skali: skrajnie lewicowe (1) - skrajnie prawicowe (7)Odchylenie standardowe

Mieszkańcy podlaskiego

bardziej prawicowi niż reszta kraju

(4,1)

Raczej prawicowy, choć wewnętrznie mocno zróżnicowany

Nieco sfeminizowany (choć na wsi jest więcej mężczyzn)

Zamieszkujący w 60% miasta

O niskich dochodach, lecz relatywnie wysokiej jakości życia

Nie tak religijny, jak mogło by się wydawać

O raczej tradycyjnych poglądach społecznych

Krytyczny wobec transformacji ustrojowej i zadowolony z wejścia Polski do Unii Europejskiej

Elektorat województwa podlaskiego jest…

Dziękuję za uwagę

Radosław OryszczyszynInstytut Socjologii Uniwersytetu w

Białymstoku tel. +48504064851 oryszczyszyn@gmail.com www.soc.uwb.edu.pl