STRATEGIA ROZWOJU POWIATU STRZELI ŃSKIEGO NA...

STRATEGIA ROZWOJU

POWIATU STRZELIŃSKIEGO

NA LATA 2008 – 2018

GRUDZIEŃ 2007

2

Spis treści

Wprowadzenie ................................................................................................................................................. 3

CZĘŚĆ I. DIAGNOZA UKŁADU LOKALNEGO ...................... ...................................7

1. Sfera przestrzenna ................................................................................................................................. 7 1.1 PołoŜenie i komunikacja..............................................................................................................................................7 1.2 Obszar ...........................................................................................................................................................................9 1.3 Środowisko geograficzne ..........................................................................................................................................10 1.4 Zasoby naturalne ........................................................................................................................................................12 1.5 Wpływy i oddziaływania przestrzenne.....................................................................................................................15 1.6 Dziedzictwo kulturowe..............................................................................................................................................20

2. Sfera społeczna..................................................................................................................................... 24 2.1 Demografia.................................................................................................................................................................24 2.2 Rynek pracy i bezrobocie ..........................................................................................................................................27 2.3 Oświata i Wychowanie..............................................................................................................................................38 2.4 Kultura, sport, rekreacja i turystyka ..........................................................................................................................49 2.5 Pomoc społeczna i osoby niepełnosprawne.............................................................................................................58 2.6 Ochrona zdrowia........................................................................................................................................................60 2.7 Bezpieczeństwo..........................................................................................................................................................63

3. Sfera gospodarcza ................................................................................................................................ 70 3.1 Struktura gospodarki..................................................................................................................................................70 3.2 Rolnictwo....................................................................................................................................................................76 3.3 Otoczenie biznesu ......................................................................................................................................................79

CZĘŚĆ II. UWARUNKOWANIA ORAZ CELE STRATEGII ROZWOJU ..... .............81

1. Uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne rozwoju powiatu - analiza SWOT..................................... 82

2. Misja powiatu....................................................................................................................................... 86

3. Strategiczne cele rozwojowe................................................................................................................ 86 I. Bezpieczni i zdrowi mieszkańcy.......................................................................................................................................86 II. Wykształcona i aktywna społeczność lokalna................................................................................................................86 III. Wzmacnianie potencjału społeczno – gospodarczego powiatu poprzez rozwój infrastruktury........................86

4. Operacyjne cele rozwojowe................................................................................................................. 90 4.1 Zintegrowany system słuŜb bezpieczeństwa publicznego w powiecie..................................................................90 4.2 Aktywne wsparcie rodzin dysfunkcjonalnych oraz osób wykluczonych bądź zagroŜonych wykluczeniem.....91 4.3 Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu............................................................................92 4.4 Poprawa jakości i dostępności usług medycznych..................................................................................................93 4.5 Efektywny system kształcenia młodzieŜy ponadgimnazjalnej...............................................................................95 4.6 Doskonalenie systemów stypendialnych młodzieŜy...............................................................................................96 4.7 Stworzenie atrakcyjnej oferty edukacyjnej dla osób dorosłych..............................................................................96 4.8 Aktywizacja sektora organizacji pozarządowych....................................................................................................97 4.9 Aktywizacja bezrobotnych w oparciu o rozwój przedsiębiorczości i sprawny system szkoleń zawodowych...98 4.10 Edukacja regionalna...................................................................................................................................................99 4.11 Modernizacja istniejącej infrastruktury drogowej wraz z jej najbliŜszym otoczeniem.......................................100 4.12 Rozwój infrastruktury technicznej społeczeństwa informacyjnego przeciwdziałającej „wykluczeniu informatycznemu” mieszkańców powiatu strzelińskiego................................................................................................101 4.13 Modernizacja i rozbudowa obiektów w jednostkach podległych powiatu..........................................................102 4.14 Tworzenie warunków dla rozwoju infrastruktury turystycznej i produktów turystycznych..............................102

5. Cele horyzontalne .............................................................................................................................. 104 I. Budowa społeczeństwa obywatelskiego poprzez aktywizację społeczności lokalnej................................................104 II. Aktywna współpraca władz i mieszkańców poszczególnych gmin i powiatu ..........................................................104

Spis tabel ...................................................................................................................................................... 109

3

Wprowadzenie

Powiat Strzeliński posiada „Strategię Rozwoju” opracowaną w roku 2000. Ze

względu na szereg zmian w otoczeniu zewnętrznym powiatu, jak równieŜ pojawienie się

nowych uwarunkowań, przyjęty dokument stracił na aktualności i zaistniała potrzeba

sporządzenia nowego planu strategicznego na najbliŜsze lata. W niniejszym opracowaniu

przyjęto dziesięcioletni horyzont czasowy dla wprowadzenia w Ŝycie nowej Strategii

Rozwoju Powiatu Strzelińskiego. Okres ten obejmuje m.in. perspektywę finansową UE na

lata 2007-2013, a takŜe dodatkowo dwa kolejne lata, w trakcie których mogą być

kontynuowane przedsięwzięcia finansowane ze środków unijnych dostępnych w Polsce.

Głównym celem strategii jest wskazanie misji powiatu, jak równieŜ ustalenie

i przeanalizowanie priorytetów rozwojowych powiatu. Konkretyzacja celów strategicznych

oraz operacyjnych, sformułowanych w strategii, powinna znaleźć rozwinięcie w dalszych

opracowaniach, tj. w programach rozwoju lokalnego, odnowy wsi, strategiach sektorowych

(zatrudnienia, oświaty, rozwoju turystyki itp.) oraz Wieloletnim Planie Inwestycyjnym.

Władze lokalne powinny mieć świadomość, jak znaczącą rolę w Unii Europejskiej

odgrywa w polityka regionalna. Dlatego Strategia Rozwoju Powiatu Strzelińskiego na lata

2008 - 2018 jest dokumentem, który moŜe być wykorzystany w procesie ubiegania się o

dofinansowanie z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Wskazano w nim cele

strategiczne i operacyjne, które nawiązują m.in. do Strategii Rozwoju Województwa

Dolnośląskiego i Strategii Rozwoju Kraju. W swoich działaniach przedstawiciele

samorządu powiatowego powinni uwzględnić realizację głównych celów rozwoju powiatu

z celami wynikającymi z nadrzędnych dokumentów strategicznych.

Opracowując Strategię uwzględniano zawartość następujących dokumentów:

� Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015, przyjęta 29 listopada 2006 r. przez Radę

Ministrów

� Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013, Ministerstwo Rozwoju

Regionalnego, wrzesień 2007

� Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007–2013

� Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007–2013

4

� Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) Województwa Dolnośląskiego na

lata 2007-2013

� Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku, uchwała Sejmiku

Województwa Dolnośląskiego nr XLVIII/649/2005 z dnia 30 listopada 2005 roku

� Program Rozwoju Turystyki dla Województwa Dolnośląskiego, Urząd

Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, 2005

� Przewodnik - Analiza kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych (Fundusz

Strukturalny - EFRR, Fundusz Spójności i ISPA;

� Ustawa z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U.06. nr

227, poz. 1658)

� Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia

polityki rozwoju oraz ustawy o finansach publicznych (Dz.U.07. nr 140, poz. 984)

� Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające

przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,

Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające

rozporządzenie (WE) nr 1260/1999

� Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, uchwalona w czerwcu 1997 r. przez

Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy.

� Ustawa z 5.06.1998 r. o samorządzie powiatowym.

Opracowanie strategii podzielone zostało na następujące fazy:

1. Zebranie informacji i opinii, które posłuŜyły analizie danych ze źródeł:

a) pierwotnych, tj. danych zebranych podczas rozmów z przedstawicielami władz

lokalnych oraz wybranymi pracownikami jednostek samorządu terytorialnego z terenu

powiatu, jak równieŜ opinie zebrane w wywiadach ankietowych oraz rozmowach

bezpośrednich z liderami lokalnymi.

b) wtórnych, czyli danych statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego,

Danych Regionalnych GUS oraz publikacji i opracowań dotyczących Ziemi Strzelińskiej

oraz powiatu, w tym: plany rozwoju lokalnego i strategie rozwoju poszczególnych gmin

powiatu, Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego

poszczególnych gmin, sprawozdanie z działalności Szpitala dla Rady Powiatu,

sprawozdania jednostek podległych i słuŜb itp.

5

2. Przygotowanie diagnozy układu lokalnego, w tym opisanie powiatu

strzelińskiego na tle otoczenia zewnętrznego, ocena sytuacji społeczno – demograficznej,

charakterystyka struktury gospodarki lokalnej, analiza poziomu rozwoju infrastruktury

społecznej, analiza i ocena stanu infrastruktury technicznej.

3. Analiza zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań rozwoju powiatu metodą

SWOT (sformułowanie podstawowych problemów i zagadnień strategicznych w oparciu o

słabe i mocne strony oraz szanse i zagroŜenia, płynące z zewnątrz).

4. Ustalenie misji powiatu oraz kluczowych obszarów rozwoju. Wskazanie i

opisanie celów strategicznych i operacyjnych.

Podczas kaŜdego etapu przygotowania strategii waŜną rolę odegrały stałe

konsultacje z przedstawicielem Zarządu Powiatu oraz przedstawicielem Biura Promocji i

Rozwoju Powiatu. W okresie przygotowywania Strategii odbyły się spotkania z udziałem

przedstawicieli władz lokalnych, radnych powiatu, liderów społecznych. Miały one

charakter informacyjny, konsultacyjny oraz warsztatowy. Harmonogram spotkań między lipcem

a grudniem 2007 przedstawia się następująco:

�� lipiec - spotkanie informacyjne z liderami społecznymi i przedstawicielami jednostek

samorządu terytorialnego

�� sierpień/wrzesień - spotkania indywidualne z przedstawicielami m.in.: Komendy

Powiatowej Policji, PSP, ARiMR, PUP, ODR, SISG, Strzelińskiego Związku

Pracodawców, PTTK, Szpitala.

�� wrzesień - trzy spotkania warsztatowe poświęcone analizie SWOT z udziałem liderów

społecznych i przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego oraz ogólne spotkanie

konsultacyjne

�� październik - spotkanie z radnymi powiatu strzelińskiego ws. wypracowania misji

powiatu

�� grudzień - spotkanie z radnymi powiatu strzelińskiego ws. poprawek do tekstu

strategii.

Jednym z zauwaŜalnych rezultatów prac nad Strategią jest wzrost integracji

społeczności lokalnej wokół najwaŜniejszych problemów rozwoju lokalnego.

6

Strategia Powiatu odpowiada z jednej strony na potrzebę całościowej diagnozy

układu lokalnego, z drugiej zaś wskazuje długofalowe priorytety rozwoju w zmieniającym

się otoczeniu lokalnym i regionalnym, umoŜliwiając decydentom lokalnym dostosowanie

się do wyzwań cywilizacyjnych XXI wieku. Z pewnością planowanie strategiczne nie daje

bezpośrednio gwarancji powodzenia, ale jest narzędziem, które znacznie zwiększy jego

prawdopodobieństwo.

Strategia jest dokumentem "Ŝywym", zaś jej wprowadzanie w Ŝycie wymaga

monitorowania. Dlatego niezbędny jest okresowy przegląd realizacji poszczególnych

celów i bieŜące dostosowywanie planów finansowych do konkretnych zadań, które

przyczynią się do osiągnięcia załoŜeń Strategii. Szczegółowy sposób monitorowania

implementacji celów Strategii omówiony został w części II dokumentu.

Autorzy opracowania:

dr Katarzyna Kobielska

dr Michał Jacuński

7

Część I. Diagnoza układu lokalnego

1. Sfera przestrzenna

1.1 PołoŜenie i komunikacja

Powiat strzeliński leŜy w południowo wschodniej części województwa

dolnośląskiego. Graniczy od zachodu z powiatem dzierŜoniowskim i wrocławskim, od

południa – z powiatem ząbkowickim, od północy – z powiatem oławskim. Wschodnia

część powiatu graniczy z powiatami brzeskim i nyskim (województwo opolskie).

Przez teren powiatu (gmina Wiązów) przebiega autostrada A4, z której moŜna

zjechać w miejscowościach Krajków i Brzezimierz. Obok autostrady przez powiat

przebiega równieŜ droga krajowa nr 39 Łagiewniki – Brzeg oraz bogata sieć dróg

wojewódzkich – są to drogi o numerach 395, 396, 378 i 385. JeŜeli chodzi o drogi

powiatowe to ich łączna długość wynosi 405,3 km z tego 326 km to drogi o nawierzchni

asfaltowej. Tabela nr 1 przedstawia wykaz dróg znajdujących się na terenie powiatu.

Tabela 1. Podział dróg przebiegających przez obszar powiatu strzelińskiego (z

wyłączeniem dróg gminnych).

rodzaj drogi kierunek z ... do ... łączna długość odcinków (w km)

na terenie powiatu

krajowe

A-4 odcinek Wrocław – Gliwice

Nr 39 Łagiewniki – Brzeg –

Baranów (powiat kępiński)

41,1

wojewódzkie

395 Ziębice – Wrocław

396 Oława Strzelin

378 Grodków – Strzelin

385 Grodków - Ziębice

65

powiatowe

stanowią połączenia miast

będących siedzibami powiatów z

siedzibami gmin oraz siedziby

gmin między sobą

405,3

Źródło: Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Strzelińskiego na lata 2004 – 2006.

8

Przez powiat przebiega równieŜ droga kolejowa o charakterze międzynarodowym

Wrocław – Praga. Na trasie Wrocław – Strzelin - Wrocław kursuje 40 pociągów na dobę

(w tym 3 pospieszne, a pozostałe osobowe). Większość do Wrocławia (i dalej np. Głogów,

Poznań), bądź teŜ w przeciwnym kierunku do Kudowy Zdrój bądź teŜ Międzylesia (jeden

do Pragi). Potrzeby w zakresie komunikacji zbiorowej na terenie powiatu zaspokajają

przewoźnicy publiczni oraz prywatni.

Powiat Strzeliński w latach 2004 – 2006 zrealizował następujące inwestycje drogowe z

udziałem środków Unii Europejskiej:

I. W ramach Priorytetu 3 "Rozwój lokalny" Działanie 3.1 "Obszary wiejskie" pt.:

1) przebudowa drogi powiatowej nr 3070D, 2) przebudowa przepustu drogowego nad

Potokiem Gołostowickim w ciągu drogi powiatowej nr 3021D,

II. W ramach Priorytetu 1 "Rozbudowa i modernizacja infrastruktury słuŜącej

wzmacnianiu konkurencyjności regionów", Działanie 1.1 "Modernizacja i rozbudowa

regionalnego układu transportowego", Poddziałanie 1.1.1 "Infrastruktura drogowa" pt.:

1. Przebudowa drogi powiatowej nr 3070D Nieszkowice - Skoroszowice, Nr wniosku

Z/2.02/I/1.1.1/577/05.

Mapka 1: PołoŜenie powiatu

9

1.2 Obszar

Powierzchnia powiatu wynosi 622 km2, co stanowi 3,1% powierzchni

województwa dolnośląskiego. Obszary miejskie zajmują 20 km2, a wiejskie 602 km2. W

skład powiatu wchodzą gminy: Borów, Kondratowice, Przeworno, Strzelin i Wiązów.

Gmina Borów połoŜona jest w północnej część powiatu i obejmuje obszar 98,7 km² czyli

15,9% powierzchni powiatu. Gmina Kondratowice leŜy w zachodniej części powiatu, a jej

wielkość to 98,1 km2, czyli 15,8% powiatu. Gmina Przeworno usytuowana jest w

południowo-wschodniej części powiatu i zajmuje obszar 112 km2, co daje 18%

powierzchni powiatu. Największą gminą powiatu jest gmina Strzelin. Znajduje się ona w

południowo – zachodniej części powiatu i zajmuje powierzchnię 171,7 km2 czyli 27,6%

powierzchni. Powiatu. Ostatnia z gmin powiatu – Wiązów, leŜy we wschodniej części

powiatu i zajmuje obszar 141,8 km², co daje 22,8% powierzchni powiatu.

PrzewaŜającą część powierzchni powiatu strzelińskiego obejmują obszary wiejskie,

których powierzchnia wynosi 602,77 km2. Obszary miejskie zajmują 20,09 km2. Proporcje

jednoznacznie wskazują na typowo wiejski charakter powiatowej jednostki osiedleńczej.

Mapka 2: Podział administracyjny Powiatu Strzelińskiego

10

1.3 Środowisko geograficzne

Pod względem fizyczno - geograficznym powiat strzeliński połoŜony jest w

makroregionie Niziny Śląskiej, a wg. podziału J. Kondrackiego leŜy na obszarze dwóch

mezoregionów: Równiny Wrocławskiej i Wzgórz Niemczańsko – Strzelińskich. Obszar

mezoregionu Równiny Wrocławskiej obejmuje gminy Borów i Strzelin (niewielka część

gminy wchodzi w mezoregion Równiny Grodkowskiej). Mezoregion Wzgórz

Niemczańsko – Strzelińskich obejmuje gminę Przeworno, natomiast Kondratowice i

Wiązów leŜą na obszarze obu mezoregionów.

W południowej część powiatu dominują Wzgórza Strzelińskie, których najwyŜszym

szczytem jest Gromnik (393 m n.p.m.). Wzgórza te ciągną się łukiem od Strzelina na

południowy wschód aŜ do doliny Nysy Kłodzkiej i stanowią pas rozgraniczający Przedgórze

Sudetów Wschodnich od Zachodnich. Dzięki temu występuje tu szereg wzniesień, np. w

części środkowej powiatu Koziniec – 246 m, Szerzawa, w części południowej Borowa – 327

m, Gromnik – 393 m, Nowoleska Kopa – 302 m, WyŜna – 371 m, Kalinka – 389 m, Skalnik

– 305 m, Kołacz, Buczak i Buczajek Mlecznik – 319 m.

W południowo-zachodniej części powiatu występują Wzgórza Niemczańskie,

oddzielone od Wzgórz Strzelińskich doliną Oławy oraz Kotliną Henrykowską. W

granicach powiatu występują Wzgórza Lipowe, które sięgają na zachód niemal do rzeki

Wielkiej Ślęzy, i – oddzielone od tych pierwszych rzeką Małą Ślęzą – Wzgórza

Dobrzenieckie.

Powiat strzeliński leŜy w zlewni dwóch rzek: ŚlęŜy i Oławy. Powierzchnia

całkowita zlewni rzeki ŚlęŜy wynosi 971 km2, zaś Oławy 1167,4 km2. WaŜniejszymi

dopływami rzek ŚlęŜy i Oławy na terenie powiatu strzelińskiego są: Mała ŚlęŜa i

Krzywula – dopływy rzeki ŚlęŜy oraz Nieszkowicki Potok, Podgródka, Krynka i Gnojna -

dopływy rzeki Oławy.

Powiat strzeliński jest ubogi w zasoby leśne. Stanowią one 8,60% całego obszaru

(tj. 5353), przy czym największe kompleksy leśne występują w gminie Przeworno

(18,12%), najmniejsze w gminie Borów (5,01%). Zdecydowana ilość obszarów leśnych

naleŜy do Skarbu Państwa i zarządzana jest przez Lasy Państwowe z siedzibą w

Henrykowie, pewną cześć areału stanowią lasy osób fizycznych oraz innych właścicieli

11

(komunalne, spółdzielcze). Lasy na obszarze powiatu mają charakterystykę zaleŜna

głownie od terenu, na którym są połoŜone i zaliczane są do róŜnych typów siedliskowych.

PoniŜej (tabela nr 2) przedstawiono podział na poszczególne typy dla lasów podlegających

administracji powiatowej.

Tabela 2. Typy siedliskowe lasów nie stanowiących własność Skarbu Państwa (ha)

Nizinne WyŜynne

borowe lasowe olsy Razem borowe lasowe olsy razem

Borów 6,10 53,00 8,93 68,03 68,03

Kondratowice 1,57 17,38 1,38 20,54 20,54

Przeworno O,85 98,11 14,95 113,91 63,16 63,16 177,07

Strzelin 0,27 35,76 2,67 38,70 6,49 27,50 33,99 72,69

Wiązów 53,30 1,46 54,76 54,76

razem powiat 8,79 257,76 29,39 295,94 6,49 90,66 97,15 393,09

Źródło: Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Strzelińskiego

Przedstawiając środowisko geograficzne powiatu strzelińskiego moŜna podzielić

powiat (za Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu Strzelińskiego) na 5

mikroregionów przyrodniczych:

A. Geokompleks ObniŜenia Krynki (gminy Przeworno i Strzelin) o przeciętnej ocenie

waloryzacyjnej, posiada przyrodniczo cenne ekosystemy wilgotnych i podmokłych łąk

oraz lasów łęgowych. Ze względu na bardzo duŜą atrakcyjność przyrodniczą tego

obszaru równieŜ lokalne samorządy wielokrotnie podejmowały temat objęcia go

prawną formą ochrony. Wydaje się mógłby to być uŜytek ekologiczny obejmujący

dolinę Krynki na odcinku Kaszówka – Głęboka.

B. Geokompleks Wzgórz Strzelińskich (gminy Przeworno i Strzelin) ma przeciętną ocenę

waloryzacyjną. Pełni on bardzo waŜną rolę jako regionalne biocentrum ekosystemów

leśnych na prawie zupełnie wylesionym obszarze Przedgórza Sudeckiego oraz

południowej części Niziny Śląskiej. Znajdują się tutaj liczne kamieniołomy, które po

zaniechaniu eksploatacji są uŜytkowane jako dzikie kąpieliska, miejsca wspinaczkowe,

obiekty odwiedzane przez poszukiwaczy minerałów, a takŜe jako dzikie wysypiska

śmieci. Obiekty te po pewnym zagospodarowaniu technicznym mogą stać się

atrakcjami turystycznymi. Urozmaicona rzeźba terenu oraz obecność kompleksu

leśnego stwarzają moŜliwości zagospodarowania rekreacyjnego. PołoŜenie w obszarze

zlewni Oławy, zaopatrującej w wodę Wrocław, wymusza takŜe konieczność

12

ekologizacji rolnictwa w celu zmniejszenia stopnia zanieczyszczenia cieków. Na

terenie tego geokompleksu występuje obecnie Obszar Krajobrazu Chronionego

Wzgórz Strzelińskich. Obejmuje on obszar o powierzchni 6 180 ha, połoŜony w

gminach: Ziębice, Przeworno, Ciepłowody, Niemcza, i Ząbkowice Śląskie. Po stronie

powiatu strzelińskiego obejmuje znaczną część (głownie obszar leśny) gminy,

Przeworno.

C. ObniŜenie i Dolina Oławy (gminy Wiązów i Strzelin) to dwie jednostki krajobrazowe o

zbliŜonym charakterze i bardzo niskiej ocenie waloryzacyjnej. Rolniczy charakter tych

geokompleksów pozostaje w konflikcie z ochronną funkcją zlewni rzeki Oławy, która

docelowo powinna prowadzić wody I klasy czystości.

D. Geokompleks Wzgórz Lipowych (gminy Kondratowice i Strzelin) ma niską ocenę

waloryzacyjną z powodu znacznego udziału uŜytków rolnych oraz silnego

rozdrobnienia obszarów leśnych. Mimo to istnieją tu szanse na pewien rozwój

indywidualnej zabudowy rekreacyjnej oraz agroturystyki, zwłaszcza w rejonie

Nieszkowic.

E. Geokompleks Doliny Małej ŚlęŜy (gminy Borów i Strzelin) ma niska ocenę

waloryzacyjną. NaleŜy zachować w nim wszelkie fragmenty seminaturalnych

zbiorowisk łąk wilgotnych i podmokłych oraz ograniczyć wielkość zanieczyszczeń

obszarowych wód. Północną część gminy zajmuje geokompleks Równiny BroŜca i

Warkocza o bardzo niskiej ocenie waloryzacyjnej.

O szczególnych walorach dwóch pierwszych mikroregionów decyduje w duŜej mierze

ich połoŜenie na styku przedgórza, gdzie dominują największe połacie lasów oraz znajduje się

duŜa ilość drobnych potoków i strumyków spływających w kierunku rzeki Krynki.

1.4 Zasoby naturalne

Surowce mineralne i kopaliny

Na obszarze powiatu strzelińskiego występują duŜe zasoby surowców mineralnych,

takich jak: kamienie budowlane (granit, bazalt), łupki kwarcytowe, marmur, kruszywa

naturalne, iły ceramiki budowlanej, kwarcyty ogniotrwałe. Surowce te odgrywają waŜną

rolę w ogólnej produkcji surowców mineralnych zarówno w regionie, jak i w kraju,

znajdując róŜne zastosowanie. Na terenie powiatu wydobywa się surowce do produkcji

13

kruszyw drogowych i kolejowych, do wyrobu elementów budowlanych, do produkcji płyt

okładzinowych. Na omawianym terenie większość złóŜ kamieni budowlanych i drogowych

jest udokumentowanych i eksploatowanych.

Przedmiotem szczególnej eksploatacji są złoŜa granitoidów, eksploatowane w masywie

Strzelin - śulowa. Utrzymanie eksploatacji kopalin uŜytecznych wiąŜe się z obowiązkiem ich

ochrony, co wynika przede wszystkim z ich przynaleŜności do grupy zasobów naturalnych

nieodnawialnych. Warto zwrócić uwagę, Ŝe wydobywanie i przeróbka kopalin nigdy nie

pozostają bez wpływu na otoczenie. Działalność wydobywcza i wieloletnia, intensywna

eksploatacja prowadzi do nie tylko do zuŜywania się zasobów, ale moŜe przyczynić się do

degradacji środowiska przyrodniczego i pogorszenia warunków Ŝycia mieszkańców.

Na terenie powiatu istnieje wiele nieczynnych wyrobisk granitowych, stanowiących

ciekawy element krajobrazu. Obiekty te w części uległy przeobraŜeniom przyrodniczym,

nie zawsze odbywała się zaplanowana rekultywacja. W wielu przypadkach brakuje

precyzyjnej dokumentacji tych obiektów i nie są one w pełni zinwentaryzowane. Wiele z

nich jest zalanych wodą i słuŜy do uprawiania wędkarstwa oraz nurkowania. Mimo

wysokiej atrakcyjności kamieniołomów (np. kamieniołom w Strzelinie jest najgłębszy w

Europie, a wyrobiska kwarcu w Krzywinie kryją unikatowe w świecie złoŜa kryształów

górskich), nie są one w pełni wykorzystywane ze względów bezpieczeństwa. Jak do tej

pory nie ma równieŜ formalnego porozumienia pomiędzy samorządami lokalnymi a

właścicielami kopalń, w sprawie ich udostępnienia dla ruchu turystycznego, w tym dla

planowanego Strzelińskiego Szlaku Kamieniołomów i Minerałów. Inną atrakcją

geologiczną są łupki kwarcytowe, których pokłady usytuowane są w pobliŜu miejscowości

Jegłowa, w gminie Przeworno. MoŜna tam znaleźć ciekawe okazy kwarcytu – kryształu

górskiego, co powoduje, Ŝe miejsce to jest licznie odwiedzane przez turystów. W gminie

Wiązów, w miejscowości Wyszonowice znajdują się stosunkowo duŜe złoŜa kaolinu Na

terenie powiatu nie występują surowce lecznicze ani źródła wód mineralnych.

Zasoby glebowe

Na terenie Dolnego Śląska powiaty róŜnią się między sobą udziałem uŜytków

rolnych w powierzchni ogólnej. Za powiaty o wybitnym znaczeniu rolnictwa w uŜytkowaniu

ziemi zalicza się te, w których uŜytki rolne zajmują powyŜej 70% ich powierzchni, przy

czym w powiecie strzelińskim wskaźnik ten wynosi aŜ 84,6%. Powiat strzeliński moŜe się

14

pochwalić jednymi z najlepszych gleb w Polsce, przewaŜnie I, II i III klasy (patrz Tabela 3),

co przesądza o jego typowo rolniczym charakterze i rolno – przemysłowej strukturze

przestrzennej, zwłaszcza części północnej, tj. gmin Borów i Wiązów. Według danych

Wojewódzkiego Biura Urbanistycznego w roku 2004 w powiecie strzelińskim tzw. czarne

ziemie stanowiły ponad 40% wszystkich gleb.

Tabela 3. Występowanie i rozmieszczenie zasobów glebowych o najwyŜszej klasie w

powiecie strzelińskim i poszczególnych gminach.

Zasoby glebowe I II III IV

Ogółem w

powiecie w

ha

43 281 1 506 12 313 21 271 8 191

% 100 100 100 100 100

Strzelin 24 11 27 25 22

Wiązów 26 1,5 15 31 31

Borów 18 53 24 15 11,5

Kondratowice 17 32 25 14 7,5

Przeworno 15 2,5 9 15 28

źródło: dane Starostwa Powiatowego w Strzelinie

Przyroda Ŝywa

Zdecydowana ilość lasów naleŜy do Skarbu Państwa i zarządzana jest przez Lasy

Państwowe z siedzibą Nadleśnictwa w Henrykowie i Nadleśnictwo w Oławie. Pewną część

areału stanowią lasy stanowiące własność prywatną (ok. 342 ha). Wszystkie lasy na terenie

gminy powiatu naleŜą do typu nizinnego. Powierzchnia ogólna lasów w powiecie wynosiła

w roku 2006 ponad 5,5 tysiąca ha, co stanowi niespełna jeden procent wszystkich lasów w

województwie. Według danych Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, lesistość na

obszarze podległym nadleśnictwu w Henrykowie wynosi ok. 9%, co plasuje go na jednym z

ostatnich miejsc w województwie. Jednocześnie warto zauwaŜyć, Ŝe w ostatnich latach

wskaźnik lesistości zwiększył się. Szczegółowe dane dotyczące lasów i gruntów leśnych

zamieszczono w Tabeli 4.

15

Tabela 4. Powierzchnia lasów w powiecie strzelińskim i poszczególnych gminach

w tym Powierzchnia lasów i

gruntów leśnych Własność

prywatna

Własność

publiczna

Wskaźnik

lesistości Jednostka

ha %

rok 2002 2006 2002 2006 2002 2006 2002 2006

Powiat

ogółem 5210 5511 332 342 4878 5169 100 106

Strzelin M i

G 1485 1566 66 73 1419 1493 100 105

Wiązów M i

G 572 594 54 51 518 543 100 104

Borów 477 483 60 59 417 424 100 101

Kondratowice 717 799 21 19 696 730 100 111

Przeworno 1959 2119 131 140 1828 1979 100 108

źródło: dane Starostwa Powiatowego w Strzelinie

1.5 Wpływy i oddziaływania przestrzenne

Wpływy i oddziaływania przestrzenne jakie moŜna zauwaŜyć w odniesieniu do

funkcjonowania powiatu strzelińskiego mają charakter zarówno zewnętrzny jak i

wewnętrzny. Czynniki zewnętrzne wynikają z usytuowania powiatu, przede wszystkim

w skali regionu (ale takŜe kraju). Za podstawowy naleŜy uznać bliskość Wrocławia, co

moŜe mieć znaczący wpływ na rozwój społeczny i gospodarczy opisywanego terenu.

Wrocław, z racji swego połoŜenia w stosunku do gmin powiatu strzelińskiego

(odległość), stanowi bardzo istotny ośrodek pracy, edukacji (szczególnie na poziomie

wyŜszym) oraz rozrywki (co wynika ze słabo rozbudowanej miejscowej oferty

kulturalnej i sportowo – rekreacyjnej). Z drugiej strony gminy powiatu strzelińskiego, z

racji swego połoŜenia względem Wrocławia (odległość, dostępność komunikacyjna), a

takŜe pewnej atrakcyjności estetycznej (walory krajoznawcze) są interesujące jako

miejsce inwestowania oraz zamieszkania.

Istotnym czynnikiem przestrzennym (zewnętrznym) jest takŜe występowanie na

terenie powiatu strzelińskiego takich elementów infrastruktury komunikacyjnej jak

16

autostrada A4 oraz międzynarodowej linii kolejowej. Są to czynniki stanowiące o

atrakcyjności powiatu (czy teŜ jego poszczególnych gmin) pod względem

gospodarczym.

Czynniki wewnętrzne mające oddziaływanie przestrzenne na powiat strzeliński to

przede wszystkim elementy przestrzeni stanowiące o specyfice poszczególnych gmin

wchodzących w skład opisywanego powiatu oraz polityka przestrzenna prowadzona przez

władze lokalne. Jej podstawy i cele, w swoim ogólnym kształcie, zarysowane zostały w

dokumentach związanych z planowaniem przestrzennym gmin oraz programami rozwoju

lokalnego. Ich synteza znalazła się w m.in. w Programie ochrony środowiska powiatu

strzelińskiego, co zostało poniŜej zaprezentowane w odniesieniu do kaŜdej gminy powiatu:

Borów: Struktura uŜytkowania gruntów odpowiada uwarunkowaniom

przyrodniczym i strukturze gospodarczej (wiodącym funkcjom) gminy. Przestrzeń

rolnicza obejmuje 86,3% powierzchni gminy. Na grunty orne przypada ponad 92,5%

areału uŜytków rolnych, a na łąki i pastwiska – tylko około 7%. Trwałe uŜytki zielone

skupiają się głównie w dnach dolin rzecznych. Lasy i zadrzewienia zajmują 5,4%. Na

tereny osadnicze przypada 2,5%, a na tereny komunikacyjne – 3,9% obszaru gminy.

Przewaga terenów komunikacyjnych nad terenami osiedlowymi jest typowa dla gmin

wiejskich, zwłaszcza o rzadkim zaludnieniu. W strukturze własności gruntów, we

władaniu prywatnym (głównie indywidualne gospodarstwa rolne) znajduje się około

64% powierzchni gminy. DuŜy udział ma własność państwowa – około 27% (lasy i

grunty Skarbu Państwa). Do gminy naleŜy tylko 4% gruntów. W systemie

komunikacyjnym najwaŜniejszymi elementami są: droga wojewódzka nr 395 klasy IV

(Wrocław - Borek Strzeliński - Strzelin) oraz linia kolejowa I rzędu, dwutorowa,

zelektryfikowana, relacji Wrocław - Strzelin – Międzylesie (przejście graniczne).

Pozostałe elementy systemu to drogi powiatowe oraz gminne. W Studium gminy

wykazano – jako zadania ponadlokalne – modernizację linii kolejowej oraz budowę

obejścia Borka Strzelińskiego na trasie drogi wojewódzkiej.

W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy

przewiduje się znaczny przyrost terenów osadniczych (kosztem uŜytków rolnych), w

szczególności na przestrzeni łączącej wsie Borów, Boreczek i Borek Strzeliński. W

rejonie pozostałych wsi wyznaczono niewielkie tereny umoŜliwiające pewną ekspansję

zabudowy.

17

Wiązów: Struktura uŜytkowania terenów jest zgodna z uwarunkowaniami

siedliskowymi. Przestrzeń rolnicza stanowi 85,6% obszaru gminy, zdecydowanie przy

tym dominują pola uprawne - 93,6% uŜytków rolnych, a na łąki i pastwiska przypada

6,3% . Lasy i grunty leśne zajmują 4,2% obszaru. Tereny pokryte trwałą roślinnością

zajmują razem tylko 9,8% powierzchni miasta i gminy.

Przez północną część gminy przebiega pas autostrady A4 relacji Wrocław -

Opole w związku, z którą wybudowano w bezpośrednim sąsiedztwie granicy gminy

węzły autostradowe stanowiące waŜny czynnik rozwoju aktywności gospodarczej i

inwestowania na pobliskich terenach. Przez gminę, w tym przez miasto Wiązów,

przebiega droga krajowa nr 39, droga wojewódzka nr 384 (na południu gminy) oraz

jednotorowa linia kolejowa relacji Brzeg – Strzelin, która obecnie jest nieczynna. Poza

tym sieć komunikacyjna jest dość rzadka i obejmuje drogi powiatowe i gminne.

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wiązów na lata 2005 – 2013 obejmuje kilka

celów rozwojowych, jak:

� poprawa atrakcyjności inwestycyjnej gminy (uzbrojenie terenów, preferencyjne

warunki w zakresie podatków, promocja, współpraca na zasadzie partnerstwa

publiczno-prywatnego; zaktywizowanie stref przy autostradzie A-4,

� uporządkowanie gospodarki wodno - ściekowej gminy,

� rozwijanie i modernizowanie istniejącej bazy szkolnej na terenie gminy Wiązów,

� stworzenie dla mieszkańców warunków dla rozwoju i edukacji w formach

pozaszkolnych,

� rozwijanie funkcji pozarolniczych na terenie całej gminy,

� zapewnienie mieszkańcom gminy dostępności do usług leczniczych i terapeutycznych.

Strzelin: Przestrzeń rolnicza zajmuje 79,6% całkowitego obszaru miasta i

gminy; a w granicach administracyjnych samego miasta – prawie połowę obszaru.

PrzewaŜają grunty orne – 70,2% obszaru całkowitego i 88,2% przestrzeni rolniczej.

UŜytki zielone, występujące głównie w dolinach cieków zajmują tylko 5,7% obszaru

miasta i gminy i 7,1% przestrzeni rolniczej. Bardzo mały jest równieŜ udział lasów –

8,6% obszaru miasta i gminy, chociaŜ i tak ten wskaźnik lesistości naleŜy do

najwyŜszych w zlewni rzeki Oławy i Ślęzy. Podobnie względnie wysoki (jak na obszar

obu zlewni) jest wskaźnik pokrycia terenów trwałą roślinnością (lasy, ekosystemy

18

trawiaste, sady), który wynosi prawie 18%, przy czym zdecydowana większość takich

terenów występuje w zasięgu zlewni rzeki Oławy.

Przez miasto i gminę przebiegają (krzyŜujące się na obszarze miasta) drogi krajowe

i wojewódzkie: nr 395, 396 i 397. Pozostałe drogi to 29 odcinków dróg powiatowych oraz

drogi gminne o na ogół niezadowalających parametrach technicznych. Południkowy obszar

gminy przecina waŜna linia kolejowa I rzędu relacji Wrocław-Międzylesie (przejście

graniczne), natomiast lokalne linie kolejowe relacji Łagiewniki-Strzelin oraz Strzelin-

Wiazów zostały zlikwidowane. W Studium miasta i gminy zakłada się przebudowę dróg

krajowych, w tym realizację obejścia miasta Strzelina na trasie drogi krajowej nr 384 oraz

obejścia Ludowa Polskiego na trasie drogi nr 395) a ponadto modernizację pozostałych

dróg dla uzyskania odpowiedniej klasy technicznej. W zakresie struktury funkcjonalno-

przestrzennej przewiduje się niewielkie poszerzenie istniejących układów osadniczych;

najwięcej terenów rozwojowych wyznaczono w mieście (tereny pod zabudowę

mieszkaniowo-usługową i dla aktywności gospodarczych). Wieś Biały Kościół uznano

natomiast za wyróŜniający się ośrodek usługowy w południowej części gminy a

równocześnie ośrodek rekreacyjny. Rejonami rozwoju agroturystyki mają być natomiast

wsie Dębniki i Nowolesie.

Kondratowice: Warunki przyrodnicze w znacznym stopniu wpłynęły na

strukturę uŜytkowania w gminie. PrzewaŜa przestrzeń rolnicza - 83% powierzchni

gminy stanowią uŜytki rolne, w tym 93% to grunty orne. Lasy zajmują jedynie 7,5%

powierzchni. Pozostałe grunty w gminie to tereny osadnicze, tereny komunikacyjne,

tereny eksploatacji surowców, wody powierzchniowe, nieuŜytki i inne stanowiące 9,5%

obszaru gminy. W strukturze własności gruntów dominuje własność Skarbu Państwa,

chociaŜ znaczna część gruntów (43%) naleŜy do gospodarstw indywidualnych, a 3,9%

do Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych. W gestii gminy znajduje się jedynie

261,1ha (niespełna 2,7% powierzchni gminy).

Sieć komunikacyjną gminy stanowi droga krajowa przebiegająca przez północną

część gminy, 16 dróg powiatowych i 14 dróg gminnych. Parametry techniczne dróg nie

odpowiadają ich randze. Na obszarze gminy zaznacza się wyraźne zróŜnicowanie sieci

dróg w części północnej nizinnej, równomiernie wyposaŜonej w układ komunikacyjny i

części południowej, których parametry, przebieg i gęstość uwarunkowane są

zróŜnicowaną rzeźbą. W studium nie przewiduje się budowy nowych dróg, przewiduje

19

się natomiast ich modernizację w celu osiągnięcia wymaganych parametrów dla

poszczególnych kategorii. Zalecono jednocześnie lokalizację wzdłuŜ drogi krajowej

obiektów obsługi komunikacji (stacje paliw, warsztaty itp.).

W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy przewiduje się:

zwiększenie terenów osadniczych dla zabudowy zagrodowej, jednorodzinnej

ekstensywnej z dopuszczeniem usług nieuciąŜliwych, zabudowy produkcyjno-

usługowej (działalność nieuciąŜliwa); nowe tereny zainwestowane skupione są wokół

jednostek osadniczych, w wielu przypadkach spowodują znaczne powiększenie

terenów zainwestowania. Nowe tereny pod zabudowę produkcyjno-usługową

wyznaczono w południowej części wsi Kondratowice, w południowej części wsi Prusy,

we wsi Karczyn, Białobrzezie i Gołostowice. Wokół wsi Kondratowice, Prusy,

Gołostowice wyznaczono miejsca koncentracji zabudowy mieszkaniowo-usługowej.

Wokół pozostałych jednostek osadniczych wskazano tereny pod:

� zabudowę mieszkaniową rozproszoną

� realizację inwestycji melioracyjnych, stawów rybnych, zbiorników wodnych o

funkcji przeciwpoŜarowej i retencyjnej na terenach rolnych, które w studium

dopuszczono bez wskazania lokalizacji

� pozostawienie gruntów I-III klasy wyłącznie w uŜytkowaniu rolnym

� dalszą eksploatację terenów górniczych,

� rekultywację terenów zdegradowanych (nieczynne wyrobiska) i nieuŜytków

� budowę zbiornika retencyjnego Maleszów, dla zapewnienia ochrony

przeciwpowodziowej, rozwój funkcji rekreacyjnej wokół zbiornika

� wprowadzenie dolesień na terenach połoŜonych na północny zachód od wsi

Księginice Wielkie, na południe i południowy wschód od wsi Kowalskie;

wprowadzenie nasadzeń śródpolnych i przydroŜnych (w tym pasy wiatrochronne i

utrudniające erozję) oraz nasadzeń wzdłuŜ cieków

� stworzenie korytarzy ekologicznych wzdłuŜ rzeki Ślęzy i Małej Ślęzy

wprowadzając w miejsce gruntów ornych – uŜytki zielone.

Przeworno: W gminie dominuje przestrzeń rolnicza. UŜytki rolne stanowią

74% powierzchni gminy, w tym grunty orne stanowią aŜ 86 % uŜytków rolnych.

Trwałe uŜytki zielone (łąki i pastwiska) występują w dolinach cieków, obniŜeniach

terenu okresowo podmokłych i zajmują około 9,4%. Pozostałe grunty (sady, nieuŜytki,

20

tereny zabudowane i komunikacyjne, wody itp.) oraz nieuŜytki zajmują łącznie 8,9%.

W przyszłości naleŜy spodziewać się zmniejszenia uŜytków rolnych o 2300 ha (o

27%), głównie z tytułu znacznych dolesień.

Sieć komunikacyjną gminy stanowi droga wojewódzka Tłumaczów-Nowa

Ruda-Ząbkowice Śląskie-Ziębice, droga powiatowa Strzelin-Otmuchów, drogi lokalne-

gminne, jak równieŜ linia kolejowa relacji Strzelin-Grodków obecnie zawieszona. W

studium przewiduje się wznowienie ruchu na tej linii.

W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy przewidziano:

� realizację zbiornika Przeworno na rzece Krynce (suchy zbiornik – polder we wsi

Cierpice pow. 80 ha) – inwestycję oddano do uŜytku w sierpniu 2006 r. Została ona

sfinansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i

Gospodarki Wodnej we Wrocławiu oraz "Programu dla Odry-2006".

� dalszą eksploatację złóŜ surowców skalnych w Przewornie, Krzywinie i Kaszówce

oraz rekultywację terenów poeksploatacyjnych w kierunku wodnym i leśnym

� rozbudowę wsi w obrębie określonej w Studium strefy rozwoju funkcji osadniczej

(tereny nowej zabudowy mieszkaniowej, usługowej, rekreacyjnej i przemysłu,

tereny do rehabilitacji i przekształceń) nawiązujących do historycznych układów

osadniczych; nowe tereny osadnicze wyznaczono w obrębie kaŜdej wsi – łącznie

250 ha (co przekracza potrzeby perspektywiczne)

� rozwój drobnej wytwórczości i przemysłu nieuciąŜliwego ze strefą aktywności

gospodarczej we wsi Przeworno w oparciu o obiekty istniejące; nie przewiduje się

przemysłu uciąŜliwego, ani zorganizowanej działalności inwestycyjnej.

1.6 Dziedzictwo kulturowe

Powiat strzeliński z racji wielowiekowej działalności człowieka na jego

obszarze obfituje w wiele zabytków architektury. Najczęściej są to wiejskie kościółki,

dworki, pałace i folwarki. Według informacji Wydziału Budownictwa Starostwa

Powiatowego w rejestrze zabytków znajduje się 1392 obiekty. Najwięcej na terenie

miasta Strzelina – 612, najmniej w gminie Kondratowice - 96. W pozostałych gminach

przedstawia się to następująco Borów- 220, Wiązów 366, Przeworno – 98 obiektów.

21

Jednym z najcenniejszych zabytków jest rotunda św. Gotarda w Strzelinie. Obiekt

ten zbudowany został z granitu i pierwsze wzmianki o nim pojawiły się juŜ w 1223 roku.

Oprócz rotundy, warto zobaczyć w Strzelinie Dom KsiąŜąt Brzeskich, który powstał w XVI

w. Obiektami o znacznej wartości historycznej i kulturowej są zabytki średniowiecznego

prawa. Uwagę zwraca znaczna liczba krzyŜy pokutnych, słupów granicznych i tzw.

kamienny stół sędziowski. Na przykład przy drodze Borek Strzeliński - Jaksin znajdują się

trzy krzyŜe pokutne, a przy drodze Ludów Śląski - Stogi jeden krzyŜ pokutny. Zachowała się

równieŜ znaczna ilość zabytków architektury przemysłowej np. ruiny wiatraka typu

holenderskiego we wsi Doboszów czy zachowane z XIX wieku ruiny cukrowni w Krajnie

koło Wiązowa. Ilość zabytków na terenie powiatu jest znaczna, stąd nie sposób wymienić je

wszystkie, poniŜej (Tabela 5) przedstawione zostały najciekawsze i najbardziej znane.

Tabela 5. Zasoby dziedzictwa kulturowego o randze powiatowej lub międzygminnej.

Obiekty dziedzictwa kulturowego

miejscowość w której obiekt

znajduje się

rok pochodz.

/ wiek

krótka charakterystyka

rotunda św.

Gotarda

Strzelin 1150 Pierwsza część kościoła, w formie rotundy, powstała

około 1150 roku. Pod koniec XIII wieku wieŜę

podwyŜszono oraz dobudowano do niej nawę. Dwa wieki

później dodano kolejną nawę, a całość przykryto dachem

namiotowym. Bryłę, jaką kościół wtedy uzyskał, moŜemy

oglądać do dzisiaj.

Dom KsiąŜąt

Brzeskich

Strzelin XVII Powstał w XVII wieku, w miejscu istniejącego wcześniej

klasztoru klarysek. Do 1675 r był kwaterą księcia

brzeskiego. Wielokrotnie przebudowywany. W latach

późniejszych mieścił się w nim m.in. Urząd Podatkowy.

W roku 1815, podczas walk z Napoleonem, spotkali się

tu car Aleksander I i król pruski Fryderyk Wilhelm III. Po

roku 1945 budynek pozostawał w ruinie i dopiero w

latach 90-tych rozpoczęła się jego renowacja.

kościół p.w.

Matki

Chrystusa i

św. Jana

Ewangelisty

Strzelin XII Kościół został ufundowany prawdopodobnie przez Piotra

Włosta w 1130 roku . W 1264 roku Bogusław II stworzył

tu odrębną parafię. W czasie wojen husyckich został

zniszczony a po odbudowie pełnił rolę kościoła

cmentarnego. Od 1548 roku prowadzony był przez szereg

odłamów religijnych: protestantów, braci czeskich,

ewangelików. Po ostatniej wojnie został opuszczony w

22

wyniku emigracji wiernych tego wyznania. Odbudowano

go w 1982 roku jako kościół rzymsko-katolicki.

kościół pw.

PodwyŜszenia

KrzyŜa

Świętego

Strzelin XV Wybudowany został w XV wieku przy klasztorze

klarysek. Pierwotnie gotycki, po poŜarze w okresie wojny

trzydziestoletniej, został przebudowany w stylu

barokowym z zachowaniem zewnętrznego wyglądu.

Wypełniające wnętrze rzeźby pochodzą z XVIII wieku i

są głównie dziełem Jana Józefa Klima.

Ratusz Strzelin XIV Najstarszy ratusz powstał najprawdopodobniej na miejscu

domu kupieckiego w początkach XIV wieku. Pierwszej

przebudowie został poddany dwa wieki później, ale w

niedługim czasie został zniszczony przez poŜar. Odbudowany

w stylu renesansowym w 1564 roku, przez kolejne dwa

wieki nie ulegał większym zmianom. Kolejny, większy poŜar

w 1706 roku ponownie zniszczył duŜą część ratusza i wieŜę,

która na odbudowę czekała trzynaście lat. Zniszczony w

wyniku działań wojennych ratusz i wysadzona wieŜa zostały

rozebrane. Pozostawiony jako trwała ruina czworoboczny

fragment podstawy wieŜy (prawdopodobnie najstarsza część

ratusza), zbudowany z kamienia łupanego, zajmuje centralną

część obecnego rynku.

Kościół pw.

PodwyŜszenia

KrzyŜa

Świętego

śelowice XIX neogotycki, pochodzący z XIX w., wewnątrz którego

zachowało się wiele płyt nagrobnych i epitafiów (w tym

takŜe kolorowych), z których najstarsze pochodzą z XIV

wieku.

Kościół pw.

Św. Mikołaja.

Wiązów XV wzmiankowany w 1285 r., wzniesiony w XV wieku,

gotycki, przebudowany w początkach XVIII wieku.

WyposaŜenie wnętrza głównie barokowe. Pochodzi z

XVIII w. Jeden z najstarszych kościołów na Ziemi

Strzelińskiej

Ruiny na

Gromniku

Przeworno według najnowszych hipotez archeologów stanowiące

pozostałości najstarszej odkrytej budowli chrześcijańskiej

na ziemiach polskich, kamiennej rotundy datowanej na IX

w. Obiekt był zgłaszany w programie Interreg IIIa jako

Europejskie Dziedzictwo Kulturowe Pogranicza

Saksońsko-Dolnośląskiego. Źródło: opracowanie własne, Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Strzelińskiego na lata 2004 - 2006

23

Poza wymienionymi, do waŜnych zabytków architektury i budownictwa na terenie

powiatu strzelińskiego, zaliczyć moŜna:

� Kościół pw. Jana Chrzciciela z XIV w. w Biedrzychowie;

� Kościół filialny pw. Św. Jadwigi z XIV w. w Dobroszowie;

� rynek w Wiązowie z zabytkowymi kamieniczkami (całkowicie wpisany do rejestru zabytków);

� letnia rezydencja henrykowskich cystersów w Gębczycach z XVIII wieku;

� wieŜa kościoła filialnego pw. Św. Jadwigi w Jegłowej;

� dwór obronny z XV w. w Wyszonowicach;

� zespół kościelny pw. Matki Boskiej Szkaplerznej z połowy XVIII w., zespół

pałacowy z początku XVIII w. w śeleźniku;

� zespół klasztorny ss. Klarysek, obecnie Zgromadzenie Sióstr Boromeuszek w Strzelinie;

� Kaplica Św. Jerzego z ok. 1350 roku w Strzelinie.

Tabela 6. Obiekty dziedzictwa kulturowego na terenie poszczególnych gmin powiatu

Miejscowość

(gmina) w

której

znajduje się

obiekt

Wyszczególnienie

obiektów

dziedzictwa

kulturowego

Krótka charakterystyka

/najwaŜniejsze obiekty/

Gmina Borów 220 obiektów Zespoły pałacowe w Borku Strzelińskim (XVI w.), Mańczycach

(XVII w.), Boreczku (XIX w.) i Borowie. Kościoły w Borowie

(XV w.), Borku (XIII i XVIII w,) , Ludowie Śląskim (XVIw.) i

Zielenicach (XVI w.) Gmina

Kondratowice

96 obiektów Zespoły pałacowe w Kondratowicach (XVII i póŜn. w.),

Komorowicach (XX w.), Lipowej (XVI w.) i śelowicach (XVII

w.), kościoły w śelowicach (XIX w. wraz z epitafiami z XIV w. i

późn.), Zarzycy (od XV w.), Prusach (od XIII w.) i Księginicach

(od XIV w.), zespół dawnej cukrowni w Kondratowicach (XIX

w.), spichlerz w Prusach XVIII w.)

Gmina

Strzelin

612 obiektów Zabytki Strzelina: mury obronne, Rotunda św. Gotarda (XII w.),

Dom KsiąŜąt Brzeskich (XVII w.), kościół PodwyŜszenia KrzyŜa

(XV w.), kościół Braci Czeskich (XV w.), , kościoły w Białym

Kościele, Nowolesiu, śeleźniku, BroŜcu , Nieszkowicach, pałace

w śeleźniku, Gębczycach, Dobrogoszczy, Ludowie Polskim,

24

Źródło: Rejestr zabytków dostępny w wydziale budownictwa Starostwa Powiatowego w Strzelinie.

2. Sfera społeczna

2.1 Demografia

Ludność powiatu

Stan ludności w powiecie strzelińskim wynosi 44.134 osoby (stan na 31.12.2006), co

stanowi ok. 1,5% populacji województwa dolnośląskiego. Jest on, obok powiatów:

górowskiego i milickiego, jednym z najmniejszych pod względem liczby ludności na terenie

województwa. Gęstość zaludnienia jest dość niska i wynosi 71 osób na kilometr

kwadratowy. Dla porównania w powiatach sąsiednich gęstość wynosi odpowiednio: powiat

wrocławski 80, powiat oławski 138, powiat dzierŜoniowski 220, powiat ząbkowicki 87.

Blisko połowa populacji powiatu zamieszkuje gminę Strzelin. W mieście Strzelin

gęstość zaludnienia jest najwyŜsza i wynosi ok. 133 mieszkańców na kilometr

kwadratowy. Najmniejszą gminą są Kondratowice, zamieszkane przez 4.647 osoby.

Szczegółowe zestawienie liczby mieszkańców w poszczególnych gminach znajduje się w

poniŜszej Tabeli nr 7.

Tabela 7. Stan ludności w gminach powiatu strzelińskiego na koniec roku 2006 (M-

miasto, G –gmina)

Ludność Jednostka

razem męŜczyźni kobiety

Powiat strzeliński 44.263 21775 22465

Strzelin M i G 21.748 10.561 11.187

Gmina

WiąŜów

366 obiektów Centrum Wiązowa z Rynkiem i Ratuszem (XVII w.), Kościoły

w Wiązowie (XV w.), Jutrzynie (od XIII w.), Jaworowie (XVI

w.), Kucharzowicach (od XIV w.), Starym Wiązowie) , pałace

w Łojowicach, Wyszonowicach (XVII w.), Krajnie

Gmina Przeworno

98 obiektów Ruiny rotundy na Gromniku, kościoły w Przewornie,

Dobroszowie i Jegłowej, dwory w Siemisławicach, Przewornie,

Jagielnicy, Konarach

25

Strzelin M 12.272 5.860 6.412

Wiązów M i G 7.414 3.684 3.730

Wiązów M 2.274 1.096 1.178

Borów 5.209 2.589 2.620

Kondratowice 4.647 2.299 2.348

Przeworno 5.265 2.649 2.616

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych GUS.

W ogólnej strukturze mieszkańców powiatu, około 2/3 ludności zamieszkuje

obszary wiejskie, co wskazuje na niski wskaźnik urbanizacji. W skali województwa

dolnośląskiego proporcje są odwrotne - ilość mieszkańców miast wynosi 71%.

Tabela 8. Ludność powiatu strzelińskiego według miejsca zamieszkania na koniec roku 2006

Jednostka/ ludność razem miasto wieś

Powiat strzeliński 44.263 14.525 29.738


Od kilku lat obserwuje się tendencję spadku przyrostu naturalnego. Nieznaczny

ujemny przyrost naturalny, wyniósł na koniec roku 2006 - 0,8 i mieści się w średniej dla

województwa dolnośląskiego (- 0,9). Przekłada się to na tendencję do ubywania mieszkańców.

W momencie utworzenia powiatu (1999) zamieszkiwało bowiem około 45.138 osób.

Zmiany demograficzne związane są równieŜ z migracją wewnętrzną i zagraniczną.

Niepokojącym moŜe wydawać się fakt, Ŝe w porównaniu do roku 2000 saldo migracji na

pobyt stały na 1000 ludności zauwaŜalnie wzrosło i utrzymuje się na wysokim poziomie

(odpowiednio w roku 2000 wskaźnik był dodatni i wyniósł 0,7 przy średniej dla województwa

dolnośląskiego - 0,7 i - 2,8 w roku 2005, przy średniej dla województwa – 0,6). Według

danych pochodzących z Banku Danych Regionalnych GUS w ciągu ostatnich 6 lat więcej

osób opuściło miasta w powiecie (544 osoby), niŜ tereny wiejskie (w sumie 331 osób).

Ludność w powiecie charakteryzuje niski odsetek osób z wykształceniem wyŜszym

(5%). Jest to wynik dwukrotnie niŜszy, niŜ średnia dla województwa dolnośląskiego.

Jednak na tle powiatów sąsiadujących róŜnice nie są aŜ tak zauwaŜalne. Szczegółowe dane

znajdują się w tabeli 9. NaleŜy zaznaczyć równocześnie, iŜ jest prawdopodobne, iŜ

26

poszczególne z nich uległy zmianie od momentu przeprowadzenia badania w związku z

upowszechnieniem dostępu do szkolnictwa wyŜszego.

Tabela 9. Ludność w wieku 13 lat i więcej w powiecie według poziomu wykształcenia na tle

powiatów sąsiadujących i Dolnego Śląska.

Ogółem wyŜsze policealne średnie zasadnicze zawodowe

podstawowe ukończone

podstawowe nieukończone

i bez wykształcenia

szkolnego

nieustalony

O G Ó Ł E M 2 504 546 9,9 3,4 29,9 23,3 28,7 3,4 1,4 Strzeliński 37 827 5,0 3,5 26,0 26,1 33,5 5,0 0,9 Ząbkowicki 60 196 5,8 4,0 27,8 24,0 33,3 4,8 0,3

Oławski 59 972 7,5 3,4 28,1 26,9 28,7 3,8 1,6 Wrocławski 80 611 6,8 2,4 25,1 26,5 33,6 4,6 1,0

Miasto Wrocław 570 672 19,8 4,1 36,7 15,2 20,1 1,9 2,2

Źródło: Narodowy Spis Powszechny 2002

JeŜeli przeanalizujemy dane z tabel 10 - 12, to okaŜe się, Ŝe następuje okresowy

wzrost liczby osób w wieku produkcyjnym i maleje osób w wieku przedprodukcyjnym.

Wskaźnik obciąŜenia demograficznego, czyli liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym

przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosi 55,5 i w ostatnich latach uległ

poprawie. Sytuacja demograficzna powiatu w dłuŜszej perspektywie czasowej moŜe być

jednak stosunkowo trudna. MoŜna spodziewać się, Ŝe wskaźnik obciąŜenia ponownie

spadnie do poziomu 50 lub niŜej, co oznaczać będzie, Ŝe - w przybliŜeniu - na dwie

osoby w wieku produkcyjnym przypadać będzie więcej niŜ jedna osoba w wieku przed

lub poprodukcyjnym. Tendencja ta wynikać będzie m.in. z ujemnego przyrostu

naturalnego oraz wydłuŜenia się średniej Ŝycia.

Tabela 10. Struktura ludności powiatu strzelińskiego według wieku w 2006 r.

Liczba ludności Udział w ogólnej liczbie ludności

(w %) Wiek

Ogółem Kobiety MęŜczyźni Ogółem Kobiety MęŜczyźni

przedprodukcyjny 8.783 4.214 4.569 20 18 21

produkcyjny 28.388 13.385 15.003 64 60 69

poprodukcyjny 6.963 4.819 2.144 16 22 10

ogółem 44.134 22.418 21.716 100 100 100

27



(w %) Wiek



produkcyjny 27.730 13.099 14.631 62 58 67

poprodukcyjny 7.034 4.819 2.215 16 21 10

ogółem 44.572 22.611 21.961 100 100 100



(w %) Wiek



produkcyjny 26.588 12.543 14.045 59 55 64

poprodukcyjny 7.105 4.868 2.237 16 22 10

ogółem 44.786 22.719 22.067 100 100 100


2.2 Rynek pracy i bezrobocie

Podstawowe dane

Tabela 13. Pracujący w powiecie strzelińskim łącznie z rolnictwem indywidualnym w

latach 2004 i 2006

pracujący

ogółem

sektor

rolniczy

sektor

przemysłowy

sektor

usługowy

razem

sektor

usługowy -

usługi

rynkowe

sektor

usługowy -

usługi

nierynkowe

2004 2006 2004 2006 2004 2006 2004 2006 2004 2006 2004 2006

8.350 9.274 3.056 3.240 1.963 2.375 3.331 3.659 1.441 1.712 1.890 1.947

odsetek 36,6% 34,9% 23,5% 25,6% 39,9% 39,4% 17,3% 18,5% 22,6% 21 %


28

Od wielu lat stopa bezrobocia w powiecie strzelińskim kształtowała się na bardzo

wysokim poziomie, przekraczając zarówno średnią dla województwa, jak i średnią

ogólnokrajową. W pierwszym miesiącu po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, tj. w

czerwcu 2004 r. PUP w Strzelinie notował stopę bezrobocia na poziomie 31,4%, co

plasowało go w grupie powiatów o najwyŜszym odsetku bezrobotnych na Dolnym Śląsku.

Pomimo tak niekorzystnej sytuacji, naleŜy zwrócić uwagę, Ŝe liczba osób niepracujących

systematycznie spada i w okresie minionych 3 lat bezrobocie w powiecie spadło o niemal

10% (w kraju o około 6,5%, w województwie o 9%). I nie jest to wahanie sezonowe, tylko

systematyczny trend spadkowy, który ilustruje Tabela 14.

Tabela 14. Stopa bezrobocia zarejestrowanego w latach 2004 – 2007 w ujęciu

porównawczym.

Okres pomiaru Polska Woj. Dolnośląskie Powiat Strzeliński

maj 2007 13,0 14,1 22,9

grudzień 2006

14,9 16,8 25,6

czerwiec 2006 16,0 18,5 26,8

grudzień 2005 17,6 20,5 29,7

czerwiec 2005 18,0 21,1 29,4

grudzień 2004 19,1 19,1 31,1

czerwiec 2004 19,5 23,1 31,4

Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Strzelinie.

Spadek bezrobocia wiąŜe się zarówno z czynnikami makroekonomicznymi (wzrost

gospodarczy w Polsce, wstąpienie do struktur UE, zarobkowe wyjazdy zagraniczne,

programy „Pierwsza praca”, „Absolwent”), jak i z czynnikami endogenicznymi, tj.

aktywnością w pozyskiwaniu inwestycji przez samorządy lokalne i doskonaleniem narzędzi

walki z bezrobociem przez Urząd Pracy. Polska, wstępując do UE, zyskała na

wiarygodności, wzrósł popyt na pracowników wśród firm rodzimych, ale przede wszystkim

wśród duŜych inwestorów zagranicznych, których obecność na terenie aglomeracji

wrocławskiej oddziałuje dodatnio na cały region. Inwestorzy sięgają po pracowników coraz

dalej od głównych ośrodków miejskich. Dlatego wiele osób w powiecie strzelińskim

29

dojeŜdŜa do pracy do sąsiednich powiatów, zwłaszcza do powiatu wrocławskiego,

ząbkowickiego oraz do samego Wrocławia.

W okresie od stycznia do czerwca 2007 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w

Strzelinie zarejestrowało się 1.780 osób, a wyrejestrowało 2.408 osób. W porównaniu do

analogicznego okresu roku ubiegłego nastąpił spadek liczby osób rejestrujących się w

urzędzie o 10% ( w 2006 r. było to 1.987 osób ) Z liczby osób wyrejestrowanych 1.342

osoby zgłosiły podjęcie pracy. Liczba ta jest zbliŜona do roku ubiegłego ( w 2006r. 1.338

osób). Wśród osób podejmujących pracę - 1.191 osób podjęło pracę niesubsydiowaną tzn.

nie finansowaną ze środków Funduszu Pracy, na terenie kraju i za granicą. Nastąpiły takŜe

podjęcia pracę subsydiowanej, w której swój udział miał urząd pracy, kierując bezrobotnych

do pracodawców.

W ramach 151 miejsc subsydiowanych do prac interwencyjnych skierowano - 117

osób, natomiast 34 osobom udzielono dotacji na podjęcie działalność gospodarczą. Kwota

dotacji przyznana dla jednego bezrobotnego wyniosła 12.000,00 zł. Dotacje przyznane

zostały na działalność w zakresie: usług remontowo-budowlanych, usług

ogólnobudowlanych, sług kosmetycznych i solarium, usług fryzjerskich, usług

elektronicznych, handlu odzieŜą, handlu art. spoŜywczo-przemysłowymi, pośrednictwa

nieruchomości, nauki jazdy. Osiągnięcie dalszego, zauwaŜalnego spadku bezrobocia do

poziomu kilku – kilkunastu procent będzie jednak coraz trudniejsze. Jeśli chodzi o dane

liczbowe, to na koniec czerwca 2007 r. zarejestrowanych było 3327 bezrobotnych, z czego

prawo do zasiłku przysługiwało jedynie co siódmemu. Liczba osób uprawnionych do

otrzymywania zasiłku nieznacznie maleje. Przed pięcioma laty korzystał z niego co piąty

zarejestrowany. Szczegółowe dane znajdują się poniŜej w Tabelach 15 oraz 16.

Tabela 15. Bezrobotni zarejestrowani w powiecie (stan na 30.06.2007 r.)

Z prawem do

zasiłku

Liczba nowo

zarejestrowanych

Liczba ofert pracy Wyszczególnienie

ogółem kobiety ogółem kobiety ogółem kobiety

Powiat 484 208 822 512 770 Brak

danych


30

Struktura bezrobocia

Struktura bezrobocia Powiatu Strzelińskiego wskazuje, Ŝe w głównej mierze brak

pracy występuje na terenach wiejskich. PrzewaŜają tam osoby, które były na rynku, ale

utraciły pracę. Od kilku lat osoby bezrobotne zamieszkałe tereny wiejskie stanowią ok. 2/3

wszystkich zarejestrowanych. Jednocześnie zauwaŜalny jest wysoki odsetek osób, które

nie podejmują prób, bądź nie mogą, z przyczyn od siebie niezaleŜnych, wejść lub powrócić

na rynek pracy. W grupie tej przewaŜają nieznacznie kobiety. Poprawa na rynku pracy

wiązała się głównie z podjęciem pracy przez męŜczyzn. Jeszcze pięć lat temu liczba kobiet

i męŜczyzn bez pracy w powiecie była zbliŜona (odpowiednio 50,9% wobec 49,1%). Na

koniec 2006 r. zauwaŜalna jest rosnąca dysproporcja (odpowiednio w grupie

zarejestrowanych bezrobotnych 54,5% to kobiety, a 45,5% to męŜczyźni).

Znaczącym problemem w skali powiatu jest długookresowe (od 6 – 12 miesięcy) i

długotrwałe (powyŜej 12 miesięcy) pozostawanie bez pracy. Niestety liczba osób

bezrobotnych w tym przedziale wzrosła skokowo w roku 2004 (z 52,8% w grudniu 2003

do 69,3% w grudniu 2004) i utrzymuje się na niepokojąco wysokim poziomie niemal 70%

na koniec 2006 roku. W grupie tej przewaŜają kobiety. MoŜe to oznaczać coraz większe

trudności z aktywizacją zawodową oraz przywróceniem na rynek pracy tego segmentu

bezrobotnych. Powstaje pytanie o konsekwencje tego zjawiska. Utrzymywanie się

wysokiej stopy bezrobocia w powiecie i długotrwałe bezrobocie znajduje odbicie w

pauperyzacji gospodarstw domowych, patologiach społecznych, wykluczeniu lub

zagroŜeniu wykluczeniem społecznym. MoŜe to prowadzić do większego zapotrzebowania

na usługi pomocy społecznej i opieki zdrowotnej. Z czego utrzymują się takie osoby?

Według dostępnych ogólnopolskich badaniach sondaŜowych (CBOS, marzec 2007) trzy

czwarte w tej grupie przyznaje, Ŝe pozostaje głównie na utrzymaniu rodziny i bliskich. Co

trzeci zaś deklaruje, Ŝe Ŝyje przede wszystkim z własnej pracy dorywczej. Aktywizacja

społeczna i zawodowa staje się więc trudnym wyzwaniem i wymagać będzie bardziej

wyrafinowanych środków. Nie wystarczy juŜ stworzenie miejsca pracy w powiecie, czy

teŜ umoŜliwienie dojazdu do pracy poza nim, gdyŜ osoby takie nauczyły się „zawodowej

apatii” i funkcjonowania poza rynkiem pracy.

Analizy struktury bezrobocia według staŜu pracy, wskazuje, Ŝe najwięcej

bezrobotnych jest wśród osób, które go nie posiadają. Osoby te stanowią ponad 26,5%

31

ogółu bezrobotnych. Równie duŜą grupą są osoby posiadający kilkuletnie doświadczenie

zawodowe, mieszczące się w przedziale od 1 roku do 5 lat.

Tabela 16. Struktura bezrobocia na terenie powiatu strzelińskiego w latach 2002 – 2006

31.12.2002 31.12.2003 31.12.2004 31.12.2005 31.12.2006 liczba zarejestrowanych

bezrobotnych 5 076 5 093 4 990 4 674 3 955

kobiety 2 585 2 519 2 560 2 477 2 157 % ogółu 50,9 49,46 51,3 52,99 54,5

męŜczyźni 2 491 2 574 2 430 2 197 1 798 % ogółu 49,1 50,54 48,7 47 45,5

bezrobotni z prawem do zasiłku

1 017 796 710 614 539

% ogółu 20 15,6 14,2 13,1 13,6 bezrobotni bez prawa do

zasiłku 4 059 4 297 4 280 4 060 3 416

% ogółu 80 84,37 85,8 86,7 86,4 bezrobotni zamieszkali

na wsi 3 443 3 476 3 424 3 220 2 730

% ogółu 67,8 68,25 68,62 68,9 69 bezrobotni zamieszkali

w miastach 1 633 1 617 1 566 1 454 1 225

% ogółu 32,2 31,75 31,38 31,1 31 dotychczas niepracujący 1 368 1 397 1 434 1 340 1 047

% ogółu 26,9 27,4 28,74 28,7 26,5 niepełnosprawni 105 159 181 172 157

% ogółu 2,1 3,1 4,0 3,7 b.d. osoby w wieku do 24 lat 1 437 1 370 1 343 1 213 868

% ogółu 28,3 26,9 26,91 25,9 21,9 osoby o niskim

poziomie wykształcenia 1 615 1 572 1 491 1 406 1 207

% ogółu 31,8 30,9 29,9 30,1 27,36 długotrwale bezrobotni 2 550 2 689 3 459 3 202 2 736

% ogółu 50,2 52,8 69,3 68,5 69,2 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Strzelinie.

Wśród osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w

Strzelinie znajduje się 17% osób młodych w wieku do 24 lat. DuŜą grupę, bo 27%

stanowi równieŜ ludność w wieku 25–34 lata. Zarówno w jednej, jak i drugiej grupie

odnotowuje się przewagę kobiet. Grupy te mają największe szanse na dostosowanie do

rynku pracy i jej znalezienie. Gorzej wygląda sytuacja w przedziale wiekowym 45 – 54.

Są to osoby, które w normalnych warunkach mogłyby przez kilkanaście lat pozostawać

na rynku pracy, jednak ich powrót, ze względu na niskie kwalifikacje, brak motywacji

lub brak pracy w miejscu zamieszkania jest uniemoŜliwiony. Grupa ta stanowi prawie

32

29% wszystkich bezrobotnych i wśród niej najwięcej jest osób długotrwale

poszukujących pracy. Od kilku lat maleje przewaga bezrobotnych męŜczyzn w grupach

wiekowych powyŜej 45 roku Ŝycia oraz w grupach z dziesięcioletnim lub wyŜszym

staŜem pracy, co związane jest z wyjściem z kryzysu, który powstał wraz z upadkiem

części miejscowego przemysłu w latach 90 XX wieku.

Nieznaczny, aczkolwiek niepokojący jest wzrost liczby absolwentów szkół

wyŜszych, którzy pozostają w rejestrze Powiatowego Urzędu Pracy. W okresie od stycznia

do grudnia 2006 roku Urząd Pracy aktywizował tę grupę bezrobotnych, kierując do niej

wszystkie instrumenty rynku pracy przewidziane w ustawie o zatrudnieniu i

przeciwdziałaniu bezrobocia. Rezultatem tego było zaktywizowanie grupy 641 osób.

Tabela 17. Bezrobotni zarejestrowani na dzień 30.06.2007 r. w rozbiciu wg wieku,

wykształcenia oraz płci

Wiek w latach Poziom wykształcenia Miasta i

gminy

Ogółem w tym

kobiety Do

24

25

-

34

35-

44

45

-

54

55

-

59

60 i

pow.

P Z ŚO ŚZ W

Strzelin 1619 898 247 417 308 505 123 19 471 538 136 418 56

Wiązów 533 315 104 162 102 129 34 2 217 151 37 116 12

Borów 295 163 45 90 67 68 24 1 77 118 24 74 2

Kondratowice 371 206 84 106 62 91 26 2 126 141 22 80 2

Przeworno 509 307 94 128 88 161 36 2 172 178 30 119 10

Powiat

ogólnie

3327 1889 574 903 627 954 243 26 1063 1126 249 807 82

Poziom wykształcenia: P – podstawowe, Z – zawodowe, ŚO – średnie ogólne, ŚZ – średnie zawodowe,

W – wyŜsze.


Walka z bezrobociem

Do głównych form walki z bezrobociem, stosowanych przez Powiatowy Urząd

Pracy w Strzelinie zaliczyć naleŜy kierowanie bezrobotnych do pracy, przy wykorzystaniu

mechanizmu subsydiowania ich wynagrodzenia. Popularne są równieŜ staŜe absolwenckie.

Inna, często stosowana forma to szkolenia zawodowe. W roku 2006 wydane na róŜne

33

aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu kwotę 3.336.684 miliona złotych.

Szczegółowy podział wydatkowania tych środków zapisano w Tabeli 18.

Tabela 18. Wydatki Funduszu Pracy Powiatowego Urzędu Pracy w Strzelinie na aktywne

formy przeciwdziałania bezrobociu w 2006 roku

prace

interwencyjne

roboty

publiczne

przygotowanie

zawodowe

staŜe i

stypendia

na naukę

środki na

podjęcie

działalności

i na

doposaŜenie

stanowiska

pracy

szkolenia OGÓŁEM

819.843 21.742 532.188 1.194.640 406.950 361.321 3.336.684


Na terenie powiatu strzelińskiego, zgodnie z wymogami ustawy z dnia 20

kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, powołana została

Powiatowa Rada Zatrudnienia. Jest ona organem opiniodawczo – doradczym starosty w

sprawach polityki rynku pracy.

Od niedawna w Powiatowym Urzędzie Pracy w Strzelinie realizowane są ponadto

szkolenia i projekty współfinansowane przez Unię Europejską. Od początku 2006 r. do

końca sierpnia 2007 wdroŜono dwa projekty:

� „Postawmy na młodzieŜ” z działania 1.2, skierowany do młodzieŜy do 25 roku Ŝycia w

wyniku, którego osoby bezrobotne korzystają ze staŜy, szkoleń oraz dotacji na

działalność gospodarczą,

� „Aktywizacja szansą na lepsze jutro” z działania 1.3 umoŜliwiający osobom po 25 roku

Ŝycia uczestnictwo w szkoleniach, szkoleniu zawodowym oraz otrzymaniu dotacji na

rozpoczęcie działalności gospodarczej

W ramach szkoleń dla bezrobotnych w I półroczu 2007 zorganizowano 8 szkoleń

grupowych z Europejskiego Funduszu Społecznego w następujących tematach:

� Magazynier z programem komputerowym

� WF MAG i obsługą wózka widłowego,

34

� zarządzanie małą firmą, z zastosowaniem komputera,

� tapicer,

� agent ochrony osób i mienia,

� operator koparko-ładowarki kl.III,

� wizaŜ oraz modelowanie i przedłuŜanie paznokci,

� mała gastronomia,

� obsługa obrabiarek sterowanych numerycznie CNC.

W miesiącach wrzesień - grudzień 2007 realizowany będzie program skierowany

do kobiet po 50. roku Ŝycia pn. „Aktywna kobieta” w ramach którego 40 kobiet zostanie

skierowanych na szkolenia: „opiekunka osób starszych” oraz „profesjonalny sprzedawca z

obsługą kasy fiskalnej”. Na rok 2008 planowane jest z kolei uzyskanie środków w ramach

Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, umoŜliwiający zwiększoną aktywizację osób

bezrobotnych. Wstępnie Urząd Pracy planuje następujące szkolenia:

� operator ładowarki kl. III i II

� operator wózka widłowego

� szkolenia z wykorzystaniem obsługi komputera

� obsługa obrabiarek sterowanych numerycznie CNC

� wizaŜ oraz modelowanie i przedłuŜanie paznokci

Na kształt lokalnego rynku pracy coraz większy wpływ wywierają oferty pracy za

granicą. W ramach sieci EURES (EURopean Employment Services - Europejskie SłuŜby

Zatrudnienia) i poza nią wpływają do urzędu propozycje pracy m.in. w Wielkiej Brytanii w

zawodach: opiekunki osób starszych, kelnera, barmana, kierowcy kat. C+E, w Irlandii w

zawodach: cieśla, stolarz budowlany, spawacz, inŜynier geodeta, w Czechach na

stanowiska: spawacz MIG-MAG, krawiec, pracownik fizyczny, ślusarz, lakiernik, murarz.

Najczęściej pojawiającymi się ofertami pracy, poza wyszczególnionymi powyŜej jest

takŜe: pomoc kuchenna, kierowca autobusu, personel porządkowy, pomoc do dzieci, pomoc

domowa, pielęgniarki, lekarze, pomoc medyczna, posadzkarze, ogrodnicy, fryzjerzy, styliści i

wiele innych, w róŜnych krajach Europy np.: Cypr, Estonia, Dania, Belgia, Włochy, Francja.

NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe prawie we wszystkich ofertach pojawia się warunek znajomości

języka obcego, co dla wielu poszukujących pracy stanowi istotną barierę.

35

Obecnie w najgorszej sytuacji pozostaje grupa osób bez kwalifikacji oraz w

zawodach: sprzedawca, asystent ekonomiczny, murarz, technik rolnik, mechanik –

operator pojazdów i maszyn rolniczych, krawiec, tokarz, w których to zawodach rzadko

lub w ogóle zgłaszane są oferty pracy, a liczba zarejestrowanych bezrobotnych wciąŜ jest

bardzo duŜa. Szczegółowe zestawienie grup zawodów o najmniejszym popycie rynkowym

w ostatnich pięciu latach zaprezentowano w Tabelach 19 i 20.

Tabela 19. Ranking głównych grup bezrobotnych według zawodów w latach 2002 - 2006

2002 2003 2004 2005 2006

1.sprzedawca

w handlu

detalicznym

2. bez

zawodu

3. referent

ekonomiczny

4. murarz

5. ślusarz

6. mechanik

sam.

osobowych

7. krawiec

odzieŜy

lekkiej

8. kucharz

technik rolnik

10. technik

mechanik

środk. transp.

sam.

1. sprzedawca w

handlu

detalicznym

2. bez zawodu

3. referent

ekonomiczny

4. murarz

5. ślusarz

6. mechanik

samochodów

osobowych

7. technik

mechanik

8. krawiec

9. technik rolnik

10. mechanik

maszyn i urządz.

rolniczych

1. bez zawodu

2. sprzedawca

3. asystent

ekonomiczny

4. murarz

5. technik

mechanik

6. ślusarz

7. mechanik sam.

osobowych

8. technik rolnik

9. krawiec

10. kucharz

1.bez zawodu

2. sprzedawca

3. asystent

ekonomiczny

4. murarz

5. technik

mechanik

6. ślusarz

7. mechanik sam.

osobowych

8. krawiec

9. technik rolnik

10. mechanik –

operator pojazd. i

maszyn roln.

1. bez zawodu

2. sprzedawca

3. asystent

ekonomiczny

4. murarz

5. technik

mechanik

6. ślusarz

7. krawiec

8. mechanik sam.

osobowych

9. technik rolnik

10. mechanik –

operator

pojazdów i

maszyn roln.


36

Tabela 20. Zapotrzebowanie na rynku pracy według najczęściej zamieszczanych ofert w

poprzednich pięciu latach

2002 2003 2004 2005 2006

1.referent

administarcyjno-

biurowy

2. robotnik

pomocniczy w

przemyśle

przetwórczym

3.sprzedawca w

handlu

detalicznym

4. robotnik

placowy

5. robotnik w

gospodarstwie

ogrodniczym

6. ślusarz

7. referent-

księgowy

8. magazynier

1.pracownik

biurowy

2. pracownik

administracyjny

3. rolnik upraw

polnych

4. sprzedawca

5. robotnik

placowy

6. pracownik

ochrony osób i

mienia

7. robotnik

pomocniczy w

przemyśle

przetwórczym

8. nauczyciel

języka obcego

1. pracownik

biurowy

2. sprzedawca

3. robotnik

pomocniczy w

przemyśle

przetwórczym

4. rolnik

produkcji

roślinnej i

zwierzęcej

5.pracownik

administracyjny

6. rolnik upraw

polnych

7. robotnik

budowlany

8. nauczyciel

języka obcego

1.pracownik

biurowy

2. sprzedawca

3. robotnik

gospodarczy

4. rolnik robót

polowych

5. robotnik pom.

w przemyśle

przetwórczym

6. murarz

7. opiekunka

dziecięca

8. magazynier

1. pracownik

biurowy

2. robotnik

placowy

3. sprzedawca

4. pracownik

administracji

5.robotnik

gospodarczy

6. robotnik

upraw polowych

7. magazynier

8. meliorant


37

Tabela 21. Stan bezrobocia na terenie powiatu strzelińskiego według miast i gmin na koniec 2006 roku oraz w latach poprzedzających

Zarejestrowani bezrobotni

(stan na dzień 31.12.2006 r.)

Osoby zarejestrowane jako

poszukujące pracy

(stan na dzień 31.12.2006 r.)

wzrost/spadek w porównaniu ze stanem z dnia:

w tym uprawnieni

do zasiłku dla bezrobotnych

w tym bezrobotni zamieszkali

na wsi

w tym długotrwale bezrobotni

w tym bezrobotni do 25 roku Ŝycia

w tym bezrobotni powyŜej 50 roku Ŝycia

wzrost/spadek w

porównaniu ze stanem

z dnia:

ogółem w tym kobiety

31.12.2004 30.11.2005 ogółem

w tym

kobiety

ogółem

w tym

kobiety

ogółem

w tym

kobiety

ogółem

w tym

kobiety

ogółem

w tym

kobiety

ogółem w tym kobiety

31.12.

2004

30.11.

2005

Strzelin 1833 969 2296

(-463)

2115

(-282) 281 114 820 454 1244 708 364 191 293 181 42 18

71

(-29)

64

(-22)

Wiązów 607 350 795

(-188)

718

(-111) 68 18 395 230 412 257 154 102 99 37 17 11

45

(-28)

26

(-9)

Borów 355 205 448

(-93)

399

(-44) 47 19 355 205 250 152 82 57 64 28 1 0

6

(-5)

3

(-2)

Kondratowice 500 267 663

(-163)

593

(-93) 70 16 500 267 329 194 124 78 92 37 4 3

9

(-5)

7

(-3)

Przeworno 660 366 788

(-128)

694

(-34) 73 23 660 366 501 298 144 90 127 54 14 10

19

(-5)

18

(-4)

Ogółem 3955 2157 4990

(-1035)

4519

(-564) 539 190 2730 1522 2736 1609 868 518 675 337 81 45

151

(-79)

123

(42)


2.3 Oświata i Wychowanie

Na terenie powiatu strzelińskiego funkcjonuje kilka przedszkoli, szkoły szczebla

podstawowego, gimnazjalnego oraz ponadgimnazjalnego. Przedszkola, szkoły podstawowe i

gimnazjalne zlokalizowane na terenie gmin powiatu są jednostkami organizacyjnymi

samorządów gminnych, w związku z powyŜszym ich organami prowadzącymi są poszczególne

gminy powiatu. W gminach leŜących w powiecie wychowanie przedszkolne świadczą cztery

przedszkola publiczne, jeden oddział przedszkolny oraz jedno niepubliczne przedszkole. Dwie

placówki znajdują się w gminie Strzelin, pozostałe w Wiązowie, Kondratowicach (w

miejscowości Górka Sobocka) i Borowie. Na terenie powiatu funkcjonuje 13 szkół

podstawowych ze 125 oddziałami (co daje średnią 17,1 ucznia na oddział) oraz 6 gimnazjów z 52

oddziałami (na jeden oddział przypada tu 15,1 ucznia). Najwięcej szkół podstawowych jest w

gminie Strzelin (5), najmniej w gminie Kondratowice (2). Szkoły gimnazjalne w największej

ilości zlokalizowane są w gminie Strzelin (3), w pozostałych jednostkach samorządu

terytorialnego wchodzących w skład powiatu funkcjonuje po jednym gimnazjum.

Tabela 22. Wykaz szkół podstawowych oraz gimnazjalnych znajdujących się na terenie

powiatu strzelińskiego.

Gmina Rodzaj szkoły (nazwa) Ilość uczniów Ilość

oddziałów

Liczba uczniów

na oddział

SP nr 4 552 21 26,2

SP nr 5 497 20 24,8

SP Biały Kościół 81 7 11,6

SP Nieszkowice 87 7 12,4

SP Kuropatnik 139 7 19,8

Gimnazjum nr 1w Strzelinie 200 8 25

Gimnazjum nr 2 w Strzelinie 491 17 28

Strzelin

Gimnazjum w Kuropatniku 73 3 24

SP Borów 159 7 22,7

SP Zielenice 116 7 16,5

SP Borek Strzeliński 155 7 22,1

Borów

Gimnazjum w Borowie 224 9 24,8

SP Prusy 254 14 18,1 Kondratowice

SP śelowice 34 5 6,8

39

Gimnazjum Prusy 137 6 22,8

SP Przeworno 250 12 20,8

SP Jegłowa 57 6 9,5

SP Sarby 59 5 11,8

Przeworno

Gimnazjum Przeworno 234 9 26,0

Zespół Szkół Publicznych Wiązów 645 27 23,9

SP w Jaworowie 145 7 20,7

SP w Wawrzyszowie 104 7 14,9 Wiązów

SP w Witowicach 66 7 9,4

Źródło: Dane udostępnione przez urzędy gmin powiatu strzelińskiego.

Władze powiatu są organem prowadzącym dla przewaŜającej ilości szkół szczebla

ponadgimnazjalnego mających swoją siedzibę na terenie powiatu. Powiat strzeliński jest

takŜe organem prowadzącym dla specjalnych placówek oświatowych o charakterze szkolno-

wychowawczym, poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz szkół dla osób dorosłych.

Powiat strzeliński zarządza trzema zespołami szkół. Są to: Zespół Szkół

Ogólnokształcących w Strzelinie (Liceum Ogólnokształcące im. M. Skłodowskiej – Curie),

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Bohaterów Westerplatte w Strzelinie i Zespół

Szkół Ponadgimnazjalych nr 2 w Ludowie Polskim. Na Zespół Szkół Ogólnokształcących w

Strzelinie składa się Liceum Ogólnokształcące im. M. Skłodowskiej – Curie. W roku

szkolnym 2007/2008 uczęszcza do niego 511 uczniów, uczących się w 18 oddziałach.

Przeciętna liczba uczniów na oddział wynosi 28,38. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w

Strzelinie liczy łącznie 484 uczniów uczęszczających do Liceum Ogólnokształcącego,

Technikum i Zasadniczej Szkoły Zawodowej. Uczniowie uczą się w 18 oddziałach, co daje

średnio 26,8 ucznia na oddział. Do Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Ludowie Polskim

uczęszcza 484 uczniów. Przeciętna liczba na oddział wynosi 26,9. Do ZSO uczęszcza 24%

uczniów szkół ponadgimnazjalnych, do ZSP nr 1 – 40%, a do ZSP nr 2 – 36%.

Struktura kształcenia w szkołach średnich powiatu strzelińskiego wygląda następująco:

� Licea ogólnokształcące – 42,99%.

� Licea profilowane – 1%.

� Technika – 44,50%.

� Zasadnicze szkoły zawodowe 11,51%.

40

W roku szkolnym 2007/2008 do powiatowych szkół uczęszcza 2334 uczniów. W tym

560 uczniów rozpoczęło naukę po raz pierwszy. Struktura naboru 2007/2008 przedstawia się

w następujący sposób:

� Do pierwszych klas LO przyjęto 199 uczniów (35,54 % wszystkich uczniów);

� Do pierwszych klas technikum przyjęto 255 uczniów (45,54% wszystkich uczniów),

� Do pierwszych klas zasadniczej szkoły zawodowej przyjęto 106 uczniów (18,92%

wszystkich uczniów).

Do klas liceum profilowanego nie przyjęto uczniów ze względu na brak zainteresowania.

Spośród wszystkich przyjętych 18.92% uczniów wybrało klasy zasadnicze przygotowujące do

pracy w wybranym zawodzie (wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim o 5,72%).

Przygotowania do naboru na rok szkolny 2007/2008 rozpoczęto od uzyskania

informacji o sytuacji na rynku pracy od Powiatowego Urzędu Pracy. Pracownicy Poradni

Psychologiczno - Pedagogicznej w Strzelinie przeprowadzili spotkania i warsztaty ze

wszystkimi uczniami klas III gimnazjów powiatu strzelińskiego, w celu zebrania informacji z

jednej strony o preferencjach uczniów, z drugiej poinformowania o ofercie kształcenia. Z

wynikami przeprowadzonych ankiet wśród uczniów zapoznano dyrektorów szkół, którzy na

tej podstawie przygotowali ofertę kształcenia.

Kontynuowane są kierunki i profile kształcenia wprowadzone w latach ubiegłych.

DuŜym zainteresowaniem cieszy się profil budowlany, informatyczny i hotelarstwo.

Wszystkie szkoły ponadgimnazjalne przygotowały informatory z ofertą kształcenia

oraz kryteriami naboru do szkół. Informatory zostały dostarczone do gimnazjów. KaŜda ze

szkół prowadziła szeroką akcję promocyjną. W efekcie podejmowanych działań około 91 %

absolwentów gimnazjów powiatu strzelińskiego podjęło naukę w powiatowych szkołach

ponadgimnazjalnych.

Rok 2007/2008 będzie kolejnym rokiem funkcjonowania szkół dla dorosłych tj.

Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych, Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla

dorosłych, Szkoły Policealnej. W roku szkolnym 2006/2007 w szkołach dla dorosłych uczyło

się 523 słuchaczy w 18 oddziałach w tym w ZSP nr 2 funkcjonowało 12 oddziałów, w

których uczyło się 370 uczniów co stanowiło 70,7 % wszystkich słuchaczy szkół dla

dorosłych. W roku 2007/2008 planuje się liczbę oddziałów na poziomie roku ubiegłego. W

41

momencie powstawania niniejszej diagnozy trwa nabór, jednak z przedstawionych przez

dyrektorów informacji wynika iŜ, największym zainteresowaniem cieszą się kierunki

kształcenia proponowane w ZSP nr 2 w Ludowie Polskim.

Tabela 23. Zestawienie informacji nt. szkół ponadgimnazjalnych działających w powiecie

strzelińskim.

Rodzaj szkoły Ilość

uczniów ogółem

Rodzaje profili/ zawodów Ilość oddziałów

Liczba uczniów na

oddział

Zespół Szkół Ogólnokształcących w Strzelinie

LO im. M. Skłodowskiej –Curie

511

18

28,38

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Bohaterów Westerplatte w Strzelinie

1. Technikum

537

zawód: technik ekonomista technik handlowiec technik mechanik technik informatyk

technik budownictwa

6 4 4 4 3

26 19 25 30 26

2. Liceum Profilowane 19 rozszerzenie: ekonomiczno – administracyjne

1

19

3. Zasadnicza Szkoła Zawodowa

176 wielozawodowa zawód: mechanik pojazdów

samochodowych

5 3

20

24

4. Szkoła Policealna 97 zawód: technik informatyk 4 24

5. Technikum Uzupełniające dla Dorosłych

17 zawód: technik handlowiec technik mechanik

1

9 8

6. Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące

27 1 27

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Ludowie Polskim

1. Liceum Ogólnokształcące

94

rozszerzenie: język angielski, geografia, informatyka

3 oddziały

31,1

2. Technikum 79 zawód: technik informatyk 3 oddziały 26,3

3. Technikum 107 zawód: technik rolnik 4 oddziały 26,7

4. Technikum 28 zawód: technik agrobiznesu 1 oddział 28

5. Technikum 109 zawód: technik ekonomista 4 oddziały 27,2

6. Technikum 32 zawód: technik hotelarstwa 1 oddział 32

7. Zasadnicza Szkoła Zawodowa

35 zawód: mechanik operator

maszyn i urządzeń rolniczych 2 oddziały 17,5

OGÓŁEM DLA ZSP nr 2

484 --- 18 26,9

42

8. Uzupełniające LO dla Dorosłych

69 rozszerzenie: geografia, język

niemiecki 2 oddziały 34,5

9. LO dla Dorosłych 54 rozszerzenie: geografia, język

niemiecki 2 oddziały 27

10. Szkoła Policealna dla Dorosłych

54 zawód: technik rolnik 2 oddziały 27

11. Szkoła Policealna dla Dorosłych

44 zawód:

technik ekonomista 2 22

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych dostarczonych przez Starostwo Powiatowe w Strzelinie.

Jednostkami organizacyjnymi powiatu są równieŜ dwa Specjalne Ośrodki Szkolno –

Wychowawcze. Jeden mieści się w Strzelinie, drugi w Skoroszycach. Zespół Placówek

Oświatowych w Strzelinie, w prezentowanej poniŜej formule, funkcjonuje od września 2007r.

W jego skład wchodzą:

� Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy im. Jana Pawła II w Strzelinie (szkoła

podstawowa, gimnazjum dla uczniów upośledzonych i niedostosowanych społecznie,

internat)

� MłodzieŜowy Ośrodek Socjoterapii (gimnazjum dla uczniów niedostosowanych społecznie,

internat)

W roku szkolnym 2007/2008 w szkole podstawowej uczy się 16 uczniów w 3 oddziałach,

w gimnazjum specjalnym 85 uczniów w 6 oddziałach. Opieką całodobową (internat) objętych jest

40 wychowanków. W skład Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego w

Skoroszowicach wchodzą:

� Zasadnicza Szkoła Zawodowa dla uczniów z upośledzeniem lekkim,

� Szkoła Przysposabiająca do pracy dla uczniów z upośledzeniem umiarkowanym,

� Internat.

W zasadniczej szkole zawodowej nauka odbywa się na kierunku krawiec, ogrodnik i

cukiernik. W roku szkolnym 2007/08 w szkole uczy się ogółem 40 uczniów, tym 19 z

upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym. Do I klasy zawodowej przyjęto 10

uczniów, a do szkoły przysposabiającej do pracy 6 uczniów. Opieką całodobową (internat)

objętych jest 38 wychowanków.

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna swoim zasięgiem obejmuje placówki

szkolne i wychowawcze z terenu gmin powiatu. Jest to 5 przedszkoli i Ŝłobek, 19 szkół

43

podstawowych, 9 gimnazjów, 3 szkoły ponadgimnazjalne, gimnazjum przysposabiające

do pracy dla zagroŜonych niedostosowaniem społecznym, Dom Dziecka i Rodzinny Dom

Dziecka, Centrum Neuropsychiatrii Dziecięcej w Mikoszowie (grupy RW, przedszkole

specjalne, szkoła podstawowa i gimnazjum dla upośledzonych umysłowo w stopniu

umiarkowanym i znacznym). Łącznie jest to 41 placówek, w których uczy się i przebywa

blisko 8 tys. dzieci i młodzieŜy.

W powiatowych placówkach oświatowych zatrudnionych jest 238 nauczycieli.

Nauczyciele zatrudnieni w powiatowych szkołach i placówkach oświatowych są dobrze

wykwalifikowani i przygotowani do prowadzenia zajęć. Nauczyciele dyplomowani

stanowią 18% kadry pedagogicznej, mianowani 48%, kontraktowi 21% a staŜyści 13 %

wszystkich zatrudnionych nauczycieli. Oprócz kadry pedagogicznej w placówkach

oświatowych zatrudnieni są pracownicy administracji- 12 etatów oraz pracownicy

obsługi- 39,5 etatów. Zatrudnienie pracowników administracji i obsługi oceniane jest jako

optymalne w obecnych warunkach. Struktura zatrudnienia w podziale na poszczególne

placówki oświatowe zaprezentowana została w Tabeli nr 24.

Tabela 24. Struktura zatrudnienia w placówkach oświatowych prowadzonych przez powiat

strzeliński.

Stopień awansu zawodowego nauczycieli Lp.

Ilość zatrudnionych

nauczycieli dyplomowany mianowany kontraktowy staŜysta

1 Zespół Szkół Ogólnokształcących

41 17 15 7 2

2. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1

74 8 45 14 7

3. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2

61 7 28 15 11

4 ZPO Strzelin 33 9 13 5 6 5. SOSZW Skoroszowice 19 1 8 6 4 6. Poradnia Psychologiczo-

Pedagogiczna 10 1 5 3 1

Razem 238 43 114 50 31 Źródło: Starostwo Powiatowe w Strzelinie.

Szkoły ponadgimnazjalne dbają o wyposaŜenie w środki dydaktyczne. Od 2001r.

kiedy Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu ogłosiło program „Pracownia w kaŜdej

szkole” wszystkie szkoły ponadgimnazjalne wykorzystały szansę i otrzymały pracownie

komputerowe. W bieŜącym roku szkolnym w ramach nowego programu ogłoszonego

44

przez Ministerstwo „Pracownie komputerowe dla szkół” wniosek złoŜyły szkoły: ZSO,

ZSP Nr 1, ZSP Nr 2. Obecnie wskaźnik dostępu uczniów do komputerów wynosi:

� ZSO – 11,6 uczniów na komputer,

� ZSP Nr 1 – 12 uczniów na komputer,

� ZSP Nr 2 – 10,6 uczniów na komputer.

Informacje zawarte w Tabeli nr 25 przedstawiają stopień komputeryzacji placówek

oświatowych powiatu strzelińskiego w świetle danych Banku Danych Regionalnych (dane za

rok 2006), w porównaniu z powiatami o podobnym potencjale (ludność, obszar, usytuowanie

przestrzenne). W ich świetle powiat strzeliński charakteryzuje się wskaźnikami zbliŜonymi

bądź nieco lepszymi, w stosunku do innych jednostek powiatowych.

Tabela 25. Stopień komputeryzacji placówek oświatowych funkcjonujących na terenie

powiatu strzelińskiego w porównaniu z placówkami oświatowymi powiatów wołowskiego

i średzkiego.

KOMPUTERYZACJA

Komputery w szkole Powiat

strzeliński Powiat

wołowski Powiat średzki

ogółem szt 406 447 385 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych szt 249 287 232

gimnazja dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych szt 135 129 138 Pracownie komputerowe

ogółem izba 27 28 21 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych izba 18 18 12

gimnazja dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych izba 8 8 8 Komputery podłączone do Internetu

ogółem szt 339 396 313 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych szt 192 244 184

gimnazja dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych szt 130 128 125 Szkoły podstawowe i gimnazjalne wg poziomu

kształcenia

udział szkół wyposaŜonych w komputery szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych % 66,7 83,3 55,6

gimnazja dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych % 87,5 83,3 88,9 Uczniowie przypadający na 1 komputer

szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych osoba 19 15 24

gimnazja dla dzieci i młodzieŜy bez specjalnych osoba 16 19 17 Szkoły zawodowe (bez specjalnych) wg poziomu

kształcenia

45

udział szkół wyposaŜonych w komputery ogółem % 37,5 37,5 33,3 szkoły dla młodzieŜy bez policealnych % 40,0 42,9 33,3 zasadnicze szkoły zawodowe % 0 0 0 technika (bez liceów profilowanych) % 100,0 50,0 50,0 licea profilowane % 0 66,7 50,0 szkoły policealne % 33,3 0 0

Uczniowie przypadający na 1 komputer ogółem osoba 10,46 8,45 16,06 szkoły dla młodzieŜy bez policealnych osoba 9,60 7,33 16,06 zasadnicze szkoły zawodowe osoba 0 0 0 technika (bez liceów profilowanych) osoba 7,29 6,79 8,69 licea profilowane osoba 0 4,32 18,58 szkoły policealne osoba 15,80 0 0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w Banku Danych Regionalnych GUS.

Rok szkolny 2006/2007 jest trzecim rokiem przeprowadzenia nowej formy

egzaminu maturalnego dla absolwentów liceów ogólnokształcących i liceów

profilowanych. Uczniowie posiadali moŜliwość sprawdzenia własnej wiedzy

i umiejętności podczas egzaminu.

Zestawienie wyników egzaminu maturalnego według wstępnych danych (brak

dokładnych informacji z OKE) w szkołach ponadgimnazjalnych prowadzonych przez

powiat strzeliński wskazuje, Ŝe młodzieŜ strzelińskich szkół systematycznie podnosi

swoją wiedzę i umiejętności, co przekłada się na lepsze wyniki egzaminów maturalnych.

Na stan taki, w ogólnym rozrachunku, nie wpływają zasadniczo takie wskaźniki jak liczba

uczniów kończących szkolę ponadpodstawową, którzy nie przystąpili do egzaminu

maturalnego czy liczba uczniów, którzy zdali maturę dzięki tzw. amnestii Ministra

Edukacji. Wartość pierwszego wskaźnika kształtowała się w następujący sposób dla

poszczególnych szkół:

� w roku 2006: ZSO – 1 osoba,; ZSP nr 1 – 2; ZSP nr 2 – 3.

� w roku 2007: ZSO – 0; ZSP nr 1 – 1; ZSP nr 2 – 7.

Z amnestii Ministra Edukacji skorzystała następująca liczba uczniów w

poszczególnych szkołach:

� W roku 2006: ZSO – 6 osób; ZSP nr 1 – 31; ZSP nr 2 – brak danych.

� W roku 2007: ZSO – 20; ZSP nr 1 – 18; ZSP nr 2 – brak danych.

46

Tabela 26. Wyniki egzaminu maturalnego uczniów szkół ponadgimnazjalnych powiatu

strzelińskiego.

2006 2007 2005

% egzaminów zdanych


Średnia wojewódzka


Średnia wojewódzka

ZSO w Strzelinie

90,2% 96% 88,3% 100% 95,4%

ZSP nr 1 58,5% 64%1 63,1%2 78,1%3 72,9%

ZSP nr 2 48% 66% 63,1% 54,44 85,1%

Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji Starostwa Powiatowego w Strzelinie.

W powiecie strzelińskim funkcjonuje rozbudowany system stypendialny dla dzieci

i młodzieŜy kształcącej się. W latach ubiegłych stypendia wypłacane były w ramach

Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego działanie 2.2

„Wspieranie rozwoju edukacyjnego poprzez programy stypendialne”. Programy

stypendialne były finansowane ponadto z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz z

BudŜetu Państwa.

W roku szkolnym 2004/2005 powiat realizował projekt stypendialny o wartości

479 996 zł., zaś stypendia otrzymało 500 uczniów. W roku szkolnym 2005/2006 wartość

realizowanego projektu wynosiła 681 203 zł. Stypendia otrzymali wszyscy uczniowie

szkół ponadgimnazjalnych spełniających kryteria (535 osób). W roku 2006/2007 wartość

realizowanego programu wyniosła 634 667 zł., co umoŜliwiło ufundowanie stypendiów

dla 483 uczniów).

Drugi projekt stypendialny dotyczył studentów. W 2004/2005 stypendia otrzymało 25

studentów. W roku 2005/2006 stypendia otrzymało 35 studentów, a w roku 2006/2007 – 39.

Stypendia Agencji Nieruchomości Rolnych (dla uczniów z terenów wiejskich) w

wysokości 200 zł miesięcznie otrzymali: rok 2003/2004 – 250 uczniów; rok 2004/2005 –

1 Średnia wspólna dla uczniów ze wszystkich trzech typów szkół – Liceum Ogólnokształcącego (82,5%), Liceum Profilowanego (50%) oraz Technikum (60%). 2 Średnia wojewódzka wspólna dla uczniów trzech typów szkół – Liceów Ogólnokształcących (88,3%), Liceów Profilowanych (51%) oraz Techników (50,1%). 3 Dane obejmują uczniów Liceum Profilowanego oraz Technikum. 4 Dane obejmują uczniów Liceum Ogólnokształcącego oraz Technikum.

47

282 uczniów; rok 2005/2006 – 137 uczniów; rok 2006/2007 – 90 uczniów; w roku

2007/2008 stypendia otrzyma 32 uczniów.

Stypendia naukowe i sportowe (ich średnia wysokość to 128 zł.) w ubiegłym roku

szkolnym, w poszczególnych szkołach, kształtowały się w następujący sposób:

� ZSO – 38 stypendiów.

� ZSP nr 1 – 52 stypendia.

� ZSP nr 2 – 50 stypendiów.

Powiat strzeliński, podobnie jak większość powiatów w kraju, dotyka zjawisko

niŜu demograficznego. Dane zawarte w Tabeli nr 27 wskazują, iŜ mamy do czynienia ze

stałym spadkiem liczby dzieci i młodzieŜy uczęszczającej do szkół podstawowych (w tym

przypadku gimnazjów), co wyraźnie moŜna odnotować na przestrzeni minionych i

przyszłych lat. Spadek absolwentów gimnazjów na przestrzeni lat 2003 – 2012 wynosił

będzie około 35% (z dalszą perspektywą spadkową). Tendencję taką naleŜy wziąć w

przyszłości pod uwagę planując organizację kształcenia młodzieŜy na poziomie

ponadgimnazjalnym, zarówno w kontekście ilościowym jak i jakościowym.

Tabela 27. Absolwenci gimnazjów w poszczególnych latach.

Absolwenci gimnazjów z poszczególnych lat

Szacowana liczba absolwentów w poszczególnych latach

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Gimnazjum nr 1 w Strzelinie

105

96

100

74

74

51

73

75

73

55

Gimnazjum nr 2 w Strzelinie

269

211

200

202

168

152

163

174

165

157

Gimnazjum w Kuropatniku

-

-

-

19

30

26

26

21

26

23

Gimnazjum w Borowie

86

73

75

85

79

79

70

74

84

64

Gimnazjum Prusy

59

54

53

32

49

40

48

50

42

52

Gimnazjum Przeworno

71

75

75

62

77

68

68

88

70

54

Gimnazjum Wiązów

129 103 102 109 102 94 85 86 82 80

OGÓŁEM 719 612 605 583 579 510 533 564 542 485 Źródło: Dane Starostwa Powiatowego w Strzelinie oraz Urzędów Gmin.

48

Potrzeby placówek oświatowych, na najbliŜsze lata kształtują się następująco:

� Zespół Szkół Ogólnokształcących w Strzelinie: remont sal, piwnic i toalet; modernizacja

budynku głównego ZSO; modernizacja obiektu sali sportowej;

� Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Strzelinie: remont sanitariów, renowacja

parkietu w sali gimnastycznej, termomodernizacja pracowni budownictwa, remont dachu

budynku Warsztatów Szkolnych.

� Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 w Ludowie Polskim: termomodernizacja obiektu

szkoły (ocieplenie ścian zewnętrznych, stolarka wewnętrzna, instalacja elektryczna),

modernizacja budynku internatu, modernizacja otwartych obiektów sportowych, remont

dachu wiaty garaŜowej,

� Zespół Placówek Oświatowych w Strzelinie: adaptacja budynku gospodarczego na garaŜ,

wieloletnie zadanie inwestycyjne – Termomodernizacja i modernizacja obiektu ZPO.

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Skoroszowicach: wieloletnie zadanie

inwestycyjne – Termomodernizacja i modernizacja obiektu SOSzW, wymiana stolarki

okiennej w budynku głównym i budynku warsztatów.

� Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Strzelinie: modernizacja obiektu PP-P.

Ponadto konieczne jest podjęcie działań zmierzających do stworzenia oferty

edukacyjnej wychodzącej naprzeciw idei społeczeństwa stale podnoszącego swoje

kwalifikacje. Rozwiązaniem w tej kwestii moŜe być uruchomienie placówki kształcącej

ustawicznie i/lub praktycznie.

Na terenie powiatu strzelińskiego funkcjonują następujące równieŜ szkoły

niepubliczne, kształcące młodzieŜ i osoby dorosłe na poziomie ponadgimnazjalnym

ogólnym:

� I Prywatne LO „SLAVIA” w Strzelinie – dla młodzieŜy (26 uczniów);

� Prywatne LO dla dorosłych „Handicap” w Strzelinie (139 uczniów);

� Liceum Ogólnokształcące „Halmur” dla Dorosłych w Strzelinie (89 uczniów);

Kolejną placówką niepubliczną jest Policealne Studium Prawno - Administracyjne

„Manager” w Strzelinie kształcące w zawodach: technik administracji i technik

rachunkowości (obecnie 28 słuchaczy). Dodatkowo, placówką niepubliczną świadczącą

usługi w zakresie edukacji jest Ośrodek Rewalidacyjno – Wychowawczy dla dzieci

49

niepełnosprawnych Stowarzyszenie Św. Celestyna w Mikoszowie (27 uczniów), do szkoły

podstawowej prowadzonej przez ten sam podmiot uczęszcza 19 uczniów, a do gimnazjum 10.

2.4 Kultura, sport, rekreacja i turystyka

Kultura

Na terenie poszczególnych gmin powiatu strzelińskiego znajduje się kilkanaście

podmiotów upowszechniających kulturę – domy kultury i biblioteki. Są to przede wszystkim:

W Gminie Borów: Gminna Biblioteka Publiczna w Borowie, która posiada filie w

Borku Strzelińskim, Zielenicach oraz Ludowie Śląskim. Pod opieką tej placówki działa

zespół ludowy „ŚlęŜanki” (aktywny uczestnik konkursów i festiwali folklorystycznych).

Biblioteka poza swoimi typowymi funkcjami, związanymi z udostępnianiem księgozbiorów,

prowadzi szerokie działania zmierzające do zapewnienia szerokiego dostępu mieszkańców do

Internetu oraz jest organizatorem (współorganizatorem) imprez kulturalnych (festynu „To juŜ

lato”, DoŜynek Gminnych, „Dnia Seniora”).

W Gminie Wiązów podmiotem kreującym akcje i imprezy kulturalne i artystyczne (a

takŜe aktywizującym uzdolnionych w tym kierunku mieszkańców) jest Gminna Biblioteka

Publiczna. Placówka, która przejęła zadania zlikwidowanego Wiązowskiego Centrum Kultury,

zajmuje się animowaniem Ŝycia kulturalnego na terenie Wiązowa poprzez organizację takich

imprez jak: festyny i zabawy (m.in. DoŜynki, Święto Miasta, Bal Sylwestrowy, itp.), koncerty,

turnieje i konkursy (plastyczne, czytelnicze, itp.), prowadzi warsztaty plastyczno –

rękodzielnicze dla dzieci wczesnoszkolnych. Prowadzone są takŜe pozaszkolne działania

edukacyjne w czterech sekcjach tematycznych: tanecznej, gitary, pianina, „Zośki”. Tworzona

jest równieŜ oferta dla osób zainteresowanych aktywnym wypoczynkiem. Działalność

oświatowo – kulturalna odbywa się równieŜ w 24 świetlicach wiejskich.

Na terenie gminy Strzelin podstawową placówką kultury jest Strzeliński Ośrodek

Kultury. W ramach działalności ośrodka prowadzona jest m.in. Galeria Skalna,

organizowane są projekcje filmów, konkursy plastyczne, róŜnego rodzaju imprezy

okolicznościowe (np. okazji Święta 3-go Maja, Dzień Dziecka, Dzień Wojska Polskiego,

Mikołajki, itd.), koncerty muzyczne i spektakle teatralne, festyny i zabawy w świetlicach

wiejskich i in. W SOK-u działają następujące sekcje i koła: taneczna, szachowa, plastyczna,

teatralno – kabaretowa, brydŜowa, wokalno – muzyczna, nauka gry na pianinie, nauka gry

50

na perkusji. Przy ośrodku kultury działają takŜe miejscowe zespoły muzyczne (np. Orkiestra

Dęta), artyści plastycy oraz zespół tańca. SOK poza działalnością kulturalną administruje

świetlicami wiejskimi (19 placówek na terenie gminy). Jak wskazano w Raporcie o stanie

miasta Strzelina (za 2006 rok), w Strzelinie planuje się zorganizowanie wielofunkcyjnej sali

widowiskowej słuŜącej mieszkańcom, które stanowiło będzie bazę do zbudowania

kompleksu kulturalnego o róŜnych funkcjach.

Potrzeby z zakresu dostępu do informacji oraz szerzenia kultury wypełnia takŜe

Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Strzelinie (posiadająca swoją fili ę w Nowolesiu).

W gminie Kondratowice podmiotem kreującym akcje i imprezy kulturalne oraz

artystyczne jest Gminny Ośrodek Kultury oraz Gminna Biblioteka Publiczna w Prusach.

Na terenie gminy Przeworno działają dwie instytucje kultury: Gminny Ośrodek Kultury,

w ramach którego działają Wiejski Ośrodek Kultury w Sarbach (oraz kawiarnia w Przewornie)

oraz Gminna Biblioteka Publiczna. Jako stałe imprezy gminne odbywające się cyklicznie i

posiadające swoją miejscową tradycję moŜna wskazać: Przegląd Kolęd i Pastorałek, Dni Gminy

Przeworno, Dzień Dziecka, Gminne DoŜynki, Andrzejki i Bal Sylwestrowy.

Na terenie powiatu działają równieŜ grupy niezaleŜnych twórców, którzy choć

często nie są mieszkańcami powiatu, mają na tym terenie swoje pracownie. Jedną z

zorganizowanych grup tworzą artyści skupieni od 2005 roku wokół Fundacji Dolnośląski

Inkubator Sztuki, która swą siedzibę mieści w miejscowości Komorowice (gm.

Kondratowice). Fundacja powstała z inicjatywy niewielkiego grona artystów i historyków

sztuki, zainteresowanych działaniem na rzecz promocji sztuki współczesnej,

aktywizowaniem środowiska lokalnego, bezpośrednią pomocą artystom, którzy działają

sami bez wsparcia instytucji i managerów. Fundacja ma w planach działania zmierzające

do stworzenia parku rzeźby w Strzelinie oraz umieszczania rzeźb na szlakach

turystycznych biegnących przez wzgórza Strzelińsko-Niemczańskie.

W gminie Wiązów we wsi KsięŜyce działa równieŜ nieformalna grupa artystyczna,

która organizuje co roku m.in. zloty poetyckie, jak równieŜ animuje lokalne Ŝycie kulturalne.

51

Tabela 28. Imprezy kulturalne organizowane na terenie powiatu o randze powiatowej lub

ponadgmninnej.

* Charakter imprezy: lokalny, powiatowy, wojewódzki, ogólnopolski. Źródło: Program Rozwoju Lokalnego Powiatu Strzelińskiego, informacje Starostwa Powiatowego w Strzelinie.

Sport

Upowszechnianiem kultury fizycznej i sportu na terenie powiatu zajmują się

przede wszystkim organizacje pozarządowe (w róŜnych formach), których funkcjonuje

kilkadziesiąt. Są to przede wszystkim Ludowe Zespoły Sportowe, czy Kluby Sportowe

najczęściej wspierane ze środków gminnych, działające w większości miejscowości

powiatu. Do podmiotów najbardziej aktywnie organizujących Ŝycie w opisywanym

zakresie w skali całego powiatu zaliczyć naleŜy: Ośrodek Sportu i Rekreacji w Strzelinie,

Klub Sportowy „Strzelec” w Strzelinie, Klub Sportowy „Quick Mix Strzelinianka” w

Strzelinie, UTKS „Granit” Strzelin, Szkolny Związek Sportowy, Klub Sportowy Świteź

Wiązów, Gminny Klub Sportowy „Czarni” Kondratowice, Klub Sportowy Ognisko

Nazwa imprezy Organizator Charakter imprezy *

Dolnośląski Konkurs Poetycki Gimnazjum Publiczne w Przewornie

Wojewódzki

Powiatowy Konkurs Ortograficzny dla uczniów klas I-III szkół

podstawowych

Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 w Strzelinie

Powiatowy

Miejsko – Gminny Przegląd Małych Form Teatralnych

Zespół Szkół w Kuropatniku Lokalny

„Konkurs prewencyjny” dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych

i ponadgimnazjalnych KPP Strzelin Powiatowy

Konkurs plastyczny „Nie pal przy mnie” dla uczniów szkół

podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych

Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Strzelinie

Powiatowy

Konkurs ekologiczny dla uczniów szkół podstawowych „Powiatowy

Przyjaciel Środowiska” Zarząd Powiatu Strzelińskiego Powiatowy

Powiatowy Konkurs Ekologiczny dla Szkół Ponadgimnazjalnych „WiEM – Wiedza Ekologiczna MłodzieŜy”

Zarząd Powiatu Strzelińskiego Powiatowy

Konkurs Ekologiczny dla Szkół Gimnazjalnych „Przyroda obok nas”

Zarząd Powiatu Strzelińskiego Powiatowy

Święta Michała Archanioła - Patrona Miasta

Urząd Miasta i Gminy, Ośrodek Sportu i Rekreacji w Strzelinie,

Strzeliński Ośrodek Kultury Powiatowy

52

Przeworno. Ponadto upowszechnianiem kultury fizycznej i sportu na terenie powiatu

zajmuje się Powiatowe Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych (zrzeszające w sumie

400 zawodników).

Na terenie powiatu organizowane są róŜnego typu imprezy sportowe posiadające

status powiatowych i wojewódzkich. Wymienić moŜna takie imprezy o skali powiatowej,

jak: Halowa Liga Piłki NoŜnej, Otwarty Turniej BrydŜa Sportowego, Turniej Tenisa

Stołowego, I Powiatowy Bieg Gotarda. W roku 2007 na terenie powiatu strzelińskiego

miały takŜe miejsce imprezy o charakterze regionalnym (Turniej Piłki NoŜnej Orlików,

Otwarty Turniej Tenisa) i ogólnopolskim (II Runda Pucharu Polski Juniorów Młodszych

w łucznictwie, Memoriał „Sławka”, Mistrzostwa Polski w Indywidualnych Marszach na

Orientację oraz Akademickie Mistrzostwa Polski w Marszach na Orientację MATNIA

2007) oraz impreza międzynarodowa – Międzynarodowy turniej w siatkówce młodziczek

o puchar Prezesa PZLZS w Strzelinie.

W gminie Strzelin funkcjonuje Ośrodek Sportu i Rekreacji oraz Basen Miejski.

Obiekty te mają ponadgminny charakter. Bazę sportową tworzą równieŜ budynki i sale

sportowe stanowiące zaplecze szkół. Warto nadmienić, Ŝe w ostatnich latach wybudowano

duŜą halę sportową przy Gimnazjum nr 1 w Strzelinie. Niemniej jednak, poza kilkoma

wyjątkami, na terenie powiatu brakuje nowoczesnych obiektów sportowych, a nawet

dobrze wyposaŜonej bazy lokalowej i sprzętowej, która pozwalałaby na bardziej

dynamiczny rozwój w opisywanym zakresie.

Turystyka i rekreacja

Teren powiatu strzelińskiego posiada potencjalne walory turystyczne. Są to głównie

walory krajoznawcze oraz zabytki (o których była juŜ mowa w części dotyczącej dziedzictwa

kulturowego). Na terenie powiatu występują liczne malownicze, niezbyt wysokie wzgórza

stwarzające bardzo dobre warunki (naturalne) dla uprawiania turystyki pieszej i rowerowej.

Wzgórza Strzelińskie są uwaŜane za jedną z kolebek biegów i marszów na orientację. TakŜe

zalane kamieniołomy (szczególnie w Gębczycach) stanowią atrakcję dla nurków – grotołazów.

Na terenie powiatu znajdują się liczne szkółki jeździeckie oraz 6 gospodarstw agroturystycznych.

Z czynnego wypoczynku moŜna skorzystać w ośrodku wypoczynkowym znajdującym się w

Białym Kościele – funkcjonuje tam kąpielisko wraz z wypoŜyczalnią rowerów wodnych.

53

Przez teren powiatu przebiega kilkadziesiąt kilometrów tras turystycznych

wytyczonych na obszarze Wzgórz Niemczańsko – Strzelińskich. Część z nich ma swój

początek na stacji PKP w Strzelinie. Te same trasy mogą równieŜ stanowić atrakcyjną

propozycję dla rowerzystów. Są to:

� szlak czerwony: Strzelin – Gromnik – Ziębice (25 km);

� szlak niebieski: Ząbkowice Śląskie – Muszkowice – Henryków – Nowoleska Kopa –

Przeworno – Krzywizna – Biały Kościół (30 km);

� szlak Ŝółty: Gilów – Niemcza – śelowice – Czerwieniec – Nieszkowice – Biały Kościół –

Jegłowa kamieniołom – Kaszówka – StruŜyna – Przeworno (40 km)

� szlak zielony I: Henryków – BoŜnowice – Gromnik – Jegłowa – Wawrzyszów – Grodków

(30 km);

� szlak zielony II Kuropatnik – Trzy Dęby – Nowoleska Kopa (10 km);

Szlaki turystyczne znajdujące się na terenie powiatu, pozostają pod nadzorem

PTTK Strzelin. Są one oznaczone i obecnie czynne (informacje o ewentualnych zmianach

ich przebiegu są zamieszczane na stronie internetowej PTTK Strzelin). PoniŜej

zamieszczona została mapka przedstawiająca przebieg szlaków turystycznych.

Na terenie powiatu wytyczono takŜe ścieŜkę dydaktyczną po Wzgórzach

Strzelińskich oraz tzw. Strzeliński Szlak Historyczny. ŚcieŜka dydaktyczna przebiega na

opisanych powyŜej trasach turystycznych, ma łączną długość 61,5 km i jest źródłem

wiedzy na temat historii powiatu, jego flory i fauny (jest to głównie teren gmin Przeworno

i Strzelin). W celu popularyzacji tych terenów Towarzystwo Wzgórz Strzelińskich

opublikowało przewodnik: ŚcieŜka dydaktyczna na szlakach Wzgórz Strzelińskich.

Strzeliński Szlak Historyczny to zaczynająca i kończąca się przy dworcu PKP,

Ŝółto – czerwona trasa oprowadzająca po najwaŜniejszych i najciekawszych miejscach w

samym mieście Strzelinie.

54

Mapka 3. Trasy przebiegające przez Wzgórza Strzelińskie

Na liście najciekawszych miejsc, poza miejscowościami stanowiącymi siedzibę władz

gminnych i ich atrakcjami historycznymi i przyrodniczymi (Borowem, Wiązowem, Strzelinem,

Kondratowicami i Przewornem), znajdujących się na terenie Ziemi Strzelińskiej uznać moŜna:

� Biały Kościół – jedną z najstarszych wsi tego terenu, znajdującą się nad rzeką Oławą,

6 km na południe od Strzelina, z gotyckim kościołem pw. Najświętszej Panny Marii z

XII w., oraz ośrodkiem wypoczynkowym z dwoma stawami zasilanymi wodami rzeki

Podgórki, domkami kempingowymi i polem namiotowym.

� Borek Strzeliński – wieś na północ od Strzelina z zabytkami sakralnymi – kościołem

pw. Św. Wawrzyńca i Antoniego (XIII w./XVIII w.) – neoklasycystycznym zespołem

pałacowym (z 1858 r.) oraz trzema krzyŜami pokutnymi.

� Cygański KrzyŜ Pokutny stojący przy czerwonym szlaku (Strzelin – Gromnik) –

prawdopodobnie jedyny krzyŜ pokutny wystawiony przez Cyganów na Dolnym Śląsku.

55

� Dolina Krynki – Zespół Przyrodniczo – Krajobrazowy obejmujący 14-kilometrowy odcinek

rzeki Krynki od polderu zalewowego w Przewornie, po ujście Krynki do rzeki Oławy w

okolicy miejscowości Krzepice. Obszar ten zachował sporo cech pierwotnych. Porastają go

lasy grądowe i łęgowe oraz starodrzew dębowy.

� Gęsiniec – wieś sąsiadująca ze Strzeliłem, której historia jest bardzo mocno związana z

obecnością prześladowanych za przekonania religijne Czechów (XVII-XVIIIw.). Do dnia

dzisiejszego w wiosce istnieje czeska świetlica i odprawiane są naboŜeństwa kościoła

ewangelicko – reformatorskiego.

� Gromnik – najwyŜszy szczyt Wzgórz Strzelińskich – 393 m n.p.m. Nazwa szczytu pochodzi

od gromów uderzających w tę górę podczas burz. Szczyt Gromnica stanowił miejsce kultu.

Prawdopodobnie istniał tu gród zamieszkały przez ludność łuŜycką. Wg. ostatnich badań

istniała tutaj pierwsza w Polsce chrześcijańska świątynia. Obecnie na szczycie prowadzone

są prace archeologiczne. Na szczyt Gromnika moŜna dotrzeć sześcioma róŜnymi szlakami

turystycznymi.

� Nowoleska Kopa – jedno z najwyŜszych wzniesień Wzgórz Strzelińskich (383 m n.p.m.).

Na Nowoleską Kopę moŜna wejść szlakami niebieskim bądź zielonym. Na jej szczycie

znajduje się wieŜa obserwacyjna Lasów Państwowych.

� Kryształowa Góra – to kolejne wzniesienie Wzgórz Strzelińskich (199 m n.p.m.). Jest to

miejsce gdzie moŜna natrafić na górskie kryształy.

� Zakrzowskie Wąwozy – fragment Wzgórz Strzelińskich, gdzie moŜna natrafić na głębokie

lessowe wąwozy wyŜłobione przez lodowiec. Na ich dnie płynie strumień, a zbocza

porośnięte są bujną roślinnością.

� Liczne kopalnie, wyrobiska i kamieniołomy stanowią najbardziej charakterystyczny

element krajobrazu Ziemi Strzelińskiej. Na tym stosunkowo niewielkim obszarze

występuje najbardziej róŜnorodny skład skał i minerałów – granity, łupki kwarcytowe,

bazalty, wapienie krystaliczne, kaolin, tonalit, grafit, marmur. Na terenie powiatu znajduje

się kilkadziesiąt wyrobisk (w większości juŜ nieczynnych). Za unikatowe, w skali

światowej, uznawane są kamieniołomy w Jegłowej i na Kryształowej Górze (występują

tam kryształy górskie). Wyjątkową malowniczością charakteryzuje się 6 wyrobisk w

okolicy Gębczyc z dwoma potęŜnymi wapiennikami z końca XIX w. (piecami do

wypalania wydobywanych surowców). Wyrobiska te są jednymi z popularniejszych

akwenów słuŜących uprawianiu nurkowania na Dolnym Śląsku. Na terenie powiatu

znajdują się jeszcze inne malownicze wyrobiska.

56

Jak wskazano powyŜej na obszarze Ziemi Strzelińskiej istnieją stosunkowo liczne

zasoby, moŜliwe do wykorzystania jako atrakcje turystyczne. Jest to zaplecze mogące

stanowić bazę dla rozwoju róŜnych form turystyki. Stanowią o tym zarówno walory

historyczne i przyrodniczo – krajoznawcze, jak równieŜ połoŜenie powiatu, zarówno w

kontekście bliskości Wrocławia jak i autostrady A4.

Niemniej jednak jest to potencjał jak dotąd niewykorzystany. Wynika to stąd, Ŝe na

terenie powiatu strzelińskiego brakuje infrastruktury, która słuŜyłaby dynamicznemu

rozwojowi turystyki. W całym powiecie znajduje się niewiele miejsc noclegowych – jeden

hotel z 35 miejscami noclegowymi w Strzelinie, 6 gospodarstw agroturystycznych z 44

miejscami noclegowymi (ich wykaz zawiera Tabela nr 29), Ośrodek Wypoczynkowy w

Białym Kościele dysponujący 120 miejscami noclegowymi w sezonie letnim w domkach

kempingowych. Istnieje równieŜ moŜliwość korzystania z Internatu ZSP w Ludowie

Polskim, gdzie dostępnych jest 100 miejsc noclegowych, jednak tylko w okresie

wakacyjnym.

Tabela 29. Wykaz gospodarstw agroturystycznych funkcjonujących na terenie powiatu

strzelińskiego.

Źródło: Starostwo Powiatowe w Strzelinie

Standard miejsc noclegowych oferowanych obecnie na terenie powiatu jest niski. Brakuje

hoteli, moteli, pensjonatów, domów wycieczkowych, schronisk młodzieŜowych, itp. Szczególnie

wyraźny wydaje się brak tych ostatnich. Wynika to z popularności Ziemi Strzelińskiej oraz

aktywności tutejszego oddziału PTTK w organizowaniu róŜnego rodzaju imprez młodzieŜowych

(rajdy, marsze, itp.). Popularyzacji Ziemi Strzelińskiej mogłyby sprzyjać takŜe wysokiej i średniej

jakości motele czy pensjonaty, które pozwalałyby na spędzenie na terenie powiatu więcej czasu

niŜ jeden dzień. Te same obiekty mogłyby stanowić bazę dla osób / turystów odwiedzających

południowo – wschodnią część Dolnego Śląska (Kotlinę Kłodzką) i jednocześnie Wrocław.

Nazwa gospodarstwa Ilość miejsc Miejscowość/gmina

Nietoperek

Agroturystyka B.W. Kowalczyk

Agroturystyka J.E Dubaniowscy

Agroturystyka E. Kwaśny

Agroturystyka E. Koczwara

Agroturystyka

20

10

brak danych

6

8

brak danych

Gębczyce/Strzelin

Biały Kościół

Biały Kościół / Strzelin

Nowolesie/Strzelin

Szczawin/ Strzelin

Gościęcice/Strzelin

57

Potencjalnymi klientami są takŜe osoby podróŜujące autostradą. Ze względu na bliskość

Wrocławia na terenie Ziemi Strzelińskiej moŜnaby równieŜ rozwijać turystykę szkoleniowo –

wypoczynkową, czy poszerzać ofertę zorientowaną na dzieci i młodzieŜ w wieku szkolnym (tzw.

zielone szkoły). Na terenie powiatu brakuje ponadto takich elementów zagospodarowania

turystycznego jak: informacja turystyczna, gastronomia. Rozwoju wymaga takŜe oferta

produktów turystycznych, które stanowiłyby o atrakcyjności Ziemi Strzelińskiej.

Porównanie powiatu strzelińskiego z powiatami wołowskim i średzkim, posiadającymi

podobny potencjał (obszar i ludność oraz połoŜenie) pokazuje wyraźne słabości Ziemi Strzelińskiej.

Pod względem występowania obiektów zbiorowego zakwaterowania powiat strzeliński klasyfikuje

się najsłabiej z 1 obiektem całorocznym zbiorowego zakwaterowania i 37 miejscami noclegowymi

całorocznego zakwaterowania w stosunku do 2 obiektów całorocznych z 225 miejscami

noclegowymi w powiecie wołoskim oraz 4 obiektami i 175 miejscami w powiecie średzkim. Taka

sytuacja przekłada się niewątpliwie na liczbę osób korzystających z noclegów (w tym turystów

zagranicznych) oraz ilość udzielonych noclegów, co wskazano w Tabelach nr 30 i 31.

Tabela 30. Obiekty zbiorowego zakwaterowania. Porównanie powiatu strzelińskiego z

powiatami wołoskim i średzkim.

OBIEKTY ZBIOROWEGO ZAKWATEROWANIA Powiat

strzeliński

Powiat

wołowski

Powiat

średzki

obiekty ogółem 2 4 4

obiekty całoroczne 1 2 4

miejsca noclegowe ogółem miejsce 189 379 175

miejsca noclegowe całoroczne miejsce 37 225 175

korzystający z noclegów ogółem I-XII osoba 5 631 8 961 8 629

korzystający z noclegów turyści zagraniczni I-XII osoba 1 339 930 549

wynajęte pokoje w hotelach, motelach, pensjonatach

ogółem I-XII pok.

2 919 5 381 9 115

wynajęte pokoje w hotelach, motelach, pensjonatach

turystom zagranicznym I-XII pok.

1 179 1 223 732

udzielone noclegi ogółem I-XII nocleg 9 859 50 106 20 531

udzielone noclegi turystom zagranicznym I-XII nocleg 2 072 2 230 1 030

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji zawartych w Banku Danych Regionalnych GUS

58

Tabela 31. Obiekty zbiorowego zakwaterowania na 1000 ludności. Porównanie powiatu

strzelińskiego z powiatami wołoskim i średzkim.

Obiekty zbiorowego zakwaterowania na 1000

ludności

miejsca noclegowe

Powiat

strzeliński

Powiat

wołowski

Powiat

średzki

ogółem miejsce 36,55 23,36 25,49

hotele, motele, pensjonaty miejsce 7,16 4,32 17,19

udzielone noclegi

ogółem nocleg 1 906,59 3 088,77 2 990,24

hotele, motele, pensjonaty nocleg 928,64 647,21 2 102,24

korzystający z noclegów

ogółem osoba 1 088,96 552,40 1 256,77

hotele, motele, pensjonaty osoba 669,31 279,44 957,76

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji zawartych w Banku Danych Regionalnych GUS

2.5 Pomoc społeczna i osoby niepełnosprawne

Zadania własne powiatu z zakresu pomocy społecznej realizuje Powiatowe Centrum

Pomocy Rodzinie. Są to zadania z zakresu pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i

społecznej osób niepełnosprawnych, promocji i ochrony zdrowia, polityki prorodzinnej oraz inne

zadania zlecone administracji rządowej, a takŜe określone w odrębnych ustawach. Jednocześnie

strzeliński PCPR sprawuje nadzór nad Domem Dziecka Placówką Wielofunkcyjną w Górcu,

Rodzinnym Domem Dziecka nr 1 w Strzelinie oraz Powiatowym Zespołem ds. Orzekania o

Niepełnosprawności. W chwili obecnej w PCPR zatrudnionych jest 8 pracowników, którzy

zajmują 2 pomieszczenia w budynku Starostwa Powiatowego w Strzelinie.

Analiza informacji z działalności PCPR za okres styczeń – czerwiec 2007 wskazuje, iŜ

w ramach swoich uprawnień PCPR udzielił pomocy w następującym zakresie:

a) wsparcia dla dzieci całkowicie lub częściowo pozbawionych opieki rodziców

umieszczonych w rodzinach zastępczych – 39 rodzin, gdzie przebywa 55 dzieci,

b) zasiłki na usamodzielnienie – 2 osoby,

c) pomoc na kontynuowanie nauki – 13 wychowanków,

d) dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych dla 168 osób,

59

e) dofinansowanie kosztów sprzętu rehabilitacyjnego, ortopedycznego i środków

pomocniczych dla 106 osób,

f) dofinansowanie kosztów likwidacji barier architektonicznych – wsparcie dla 11 osób,

g) finansowanie warsztatów terapii zajęciowej działających przy Stowarzyszeniu św.

Celestyna w Miłoszowie dla 30 osób,

h) udzielanie poŜyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej dla 1 osoba

na kwotę 35 000 zł

Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wydał 242 legitymacje

świadczące o stopniu niepełnosprawności.

Wśród działań podejmowanych przez PCPR w 2007 roku znalazły się mające na celu

pozyskanie środków zewnętrznych. I tak PCPR uzyskał dotacje z PFRON na dofinansowanie w

ramach programu „Edukacja – program pomocy w dostępie do nauki dzieci i młodzieŜy

niepełnosprawnej”. ZłoŜono równieŜ wniosek do MPiPS na utworzenie Ośrodka Wsparcia dla

Osób z Zaburzeniami Psychicznymi oraz na tworzenie mieszkań chronionych. Analizując rodzaje

wsparcia udzielone przez PCPR w 3 ostatnich latach wyraźnie zaznacza się tendencja wzrastająca

(Tabela nr 32). Rośnie zwłaszcza liczba osób korzystających z turnusów rehabilitacyjnych,

sprzętu rehabilitacyjnego czy barier architektonicznych. Mimo, iŜ w latach 2004 – 2006 liczba

osób, którym wydano orzeczenia o niepełnosprawności maleje, to jednocześnie rokrocznie

wzrasta równieŜ liczba osób, którym wydano legitymacje świadczące o stopniu

niepełnosprawności. I tak w roku 2004 było to 307 legitymacji, w 2005 – 373, a w 2006 – 540.

Tabela 32. Rodzaje najczęściej udzielonej pomocy społecznej

Lata Rodzaj udzielonej pomocy

2004 2005 2006

zapewnienie opieki dzieciom całkowicie lub częściowo

pozbawionych opieki rodziców 52 56 58

zasiłek na usamodzielnienie 1 2 2

pomoc na kontynuowanie nauki 24 26 26

dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych 259 263 358

zakup sprzętu rehabilitacyjnego, ortopedycznego 119 194 274

likwidacja barier architektonicznych 30 38 53

Dofinansowanie Warsztatów Terapii Zajęciowej 30 30 30

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PCPR.

60

Obok ww. środków PCPR udzielało pomocy w latach 2004 - 2007 w postaci

poŜyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, wspierał Rodzinny Dom Dziecka w

Strzelinie (3 dzieci), dofinansował zwrot kosztów wynagrodzeń osób niepełnosprawnych

czy szkoleń organizowanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Strzelinie. Pracownicy PCPR

pomagali równieŜ w napisaniu wielu pism m in. pozwu o rozwód, alimentów, otrzymaniu

renty wyjątkowej, itp.

Obok Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie zadania z zakresu pomocy społecznej

realizują gminne ośrodki pomocy społecznej w Borowie, Wiązowie, Przewornie,

Kondratowicach i Strzelinie oraz działające na terenie powiatu stowarzyszenia.

Stowarzyszenia te świadczą pomoc rzeczową (ubrania, posiłki, wyprawki do szkół) jak

równieŜ prawną czy rehabilitacyjną (terapie grupowe, zajęcia ruchowe czy pracownie

plastyczne). Wykaz stowarzyszeń świadczących pomoc osobom upośledzonym społecznie

przedstawia Tabela nr 33.

Tabela 33. Organizacje pozarządowe i rodzaj świadczonej pomocy

Rodzaj organizacji Rodzaj świadczonej pomocy Szacunkowa liczba

beneficjentów

Stowarzyszenie św.

Celestyna w Mikoszowie

Grupy terapeutyczne,

rehabilitacja, opieka 3200

Stowarzyszenie„Matki

Teresy z Kalkuty”

Rzeczowa, prawna,

psychologiczna 3 000

Polski Czerwony KrzyŜ Rzeczowa 2 380

Polski Komitet Pomocy

Społecznej Rzeczowa 1200

Strzelińskie Stowarzyszenie

Przyjaciół Dzieci i Osób

Niepełnosprawnych

Opiekuńczo-wychowawcza

edukacyjna, prawna,

rehabilitacyjna

250

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PCPR

2.6 Ochrona zdrowia

W chwili obecnej powiat zarządza Szpitalem Powiatowym im. W. Oczki w Strzelinie.

KaŜda gmina powiatu posiada zakłady opieki zdrowotnej.

61

Według stanu na połowę roku 2007 szpital posiada 111 łóŜek w zakresie lecznictwa

zamkniętego oraz 26 łóŜek w zakresie opieki długoterminowej. W szpitalu funkcjonują

następujące oddziały:

� ginekologiczno – połoŜniczy – 20 łóŜek,

� noworodkowy – 6 łóŜek,

� pediatria – 14 łóŜek,

� chorób wewnętrznych – 41 łóŜek,

� chirurgii ogólnej – 30 łóŜek.

Obecne średnie obłoŜenie łóŜek szpitalnych nie przekracza 60%, największe jest na

oddziale noworodkowym – 65,74%, najmniejsze na oddziale chirurgicznym 47,33%. Średni

pobyt chorego w szpitalu oscyluje wokół 4 dni.

W szpitalu znajduje się Zakład Pielęgnacyjno – Opiekuńczy z 26 łóŜkami, Dział

Anestezjologii, Laboratorium Diagnostyczne, Izba Przyjęć. Na dzień 30 marca 2007 roku w szpitalu

zatrudnionych było 207 osób. Szpital zatrudnia równieŜ lekarzy na umowy zlecenia i kontrakty.

Silną stroną szpitala jest posiadanie przez placówkę Laboratorium Diagnostycznego –

jedynego w powiecie. Świadczy się tam usługi w zakresie laboratorium wielozakresowego,

usługi RTG, USG, EKG oraz kolanoskopii i gastroskopii.

Tabela nr 34 prezentuje statystykę porównującą ilościowy potencjał szpitali w

poszczególnych powiatach Dolnego Śląska.

Tabela 34. Organizacja i potencjał opieki zdrowotnej wg Statystyki Ministerstwa Zdrowia

aspekt „usługi medyczne” – stan na 9.05.2006 r.

Lp. Powiat Liczba

ludności

Liczba

zakładów

Liczba

placówek

Liczba

komórek

Liczba

łóŜek

Komórki

-

nasycenie

ŁóŜka -

nasycenie

1 Bolesławiecki 88100 1 1 20 482 2.3 54.7

2 DzierŜoniowski 106961 4 7 30 477 2.8 44.6

3 Głogowski 88098 1 1 27 374 3.1 42.5

4 Górowski 36763 1 1 12 130 3.3 35.4

5 Jaworski 52819 1 1 11 118 2.1 22.3

6 Jeleniogórski 63931 6 8 30 729 4.7 114.0

62

7 Kamiennogórski 47194 2 2 19 289 4.0 61.2

8 Kłodzki 170641 11 24 130 2931 7.6 171.8

9 Legnicki 53061 0 0 0 0 0.0 0.0

10 Lubański 57848 3 8 33 896 5.7 154.9

11 Lubiński 106353 3 3 38 713 3.6 67.0

12 Lwówecki 48863 1 1 16 177 3.3 36.2

13 Milicki 36929 2 2 19 459 5.1 124.3

14 Oleśnicki 102985 1 2 15 264 1.5 25.6

15 Oławski 70628 1 1 14 236 2.0 33.4

16 Polkowicki 61167 0 0 0 0 0.0 0.0

17 Strzeliński 44666 1 1 10 114 2.2 25.5

18 Średzki 48509 1 1 7 147 1.4 30.3

19 Świdnicki 161974 2 3 38 475 2.3 29.3

20 Trzebnicki 76075 2 2 4 145 0.5 19.1

21 Wałbrzyski 59841 8 21 95 1987 15.9 332.0

22 Wołowski 47817 1 1 10 501 2.1 104.8

23 Wrocławski 95973 0 0 0 0 0.0 0.0

24 Ząbkowicki 70607 1 2 44 323 6.2 45.7

25 Zgorzelecki 96129 3 3 73 714 7.6 74.3

26 Złotoryjski 46206 2 2 45 347 9.7 75.1

27 M. Jelenia Góra 89339 3 3 20 1027 2.2 115.0

28 M. Legnica 107100 2 3 141 886 13.2 82.7

29 M. Wałbrzych 130268 0 0 0 0 0.0 0.0

30 M. Wrocław 640367 26 28 314 2860 4.9 44.7

31 Razem 2907212 90 132 1215 17801 4.2 61.2

Źródło: Statystyka Ministerstwa Zdrowia

Objaśnienie: Placówki - jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej, np. szpitale, przychodnie, stacje pogotowia ratunkowego, itp. Komórki - komórki organizacyjne placówek ochrony zdrowia np. poradnie, oddziały szpitalne, pracownie, itp. Komórki - nasycenie - liczba komórek przypadająca na 10000 mieszkańców ŁóŜka - nasycenie - liczba łóŜek przypadająca na 10000 mieszkańców

Najistotniejsze inwestycje, jakie naleŜy wykonać w szpitalu strzelińskim, to

przebudowa szpitala i dostosowanie do wymogów określonych w Rozporządzeniu Ministra

Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod

względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładów opieki zdrowotnej

(Dz. U. Nr 213 poz.1568). Wymogi te są związane z koniecznością dostosowania wszystkich

63

placówek słuŜby zdrowia w Polsce do wymogów Unii Europejskiej do końca 2010 roku. Do

inwestycji szczegółowych zaliczyć moŜna modernizację Oddziału Wewnętrznego oraz

sterylizatorni. Ponadto, dla lepszego zaspokajania potrzeb pacjentów, konieczny jest zakup

dodatkowego sprzętu medycznego.

W chwili obecnej szpital przechodzi przekształcenie w Niepubliczny Zakład

Opieki Zdrowotnej. Rada Powiatu Strzelińskiego uznała, Ŝe dalsze utrzymywanie

struktury SPZOZ, nawet w przypadku zastosowania głębokiej restrukturyzacji, nie daje

moŜliwości bilansowania się jednostki. Prognozy wskazują, Ŝe utrzymując dotychczasową

formę organizacyjną, jednostka będzie generować ujemny wynik finansowy, który będzie

destabilizował sytuację finansowa szpitala, prowadząc docelowo do zaprzestania jego

działalność. Dlatego w dalszej kolejności powołane zostanie Powiatowe (Strzelińskie)

Centrum Medyczne, które będzie prowadzić szpital oraz rozwijać ofertę specjalistycznych

usług medycznych.

2.7 Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwa publicznego na terenie powiatu strzelińskiego strzegą przede

wszystkim dwa podmioty – Komenda Powiatowa Policji w Strzelinie (KPP) oraz

Komenda Powiatowa Państwowej StraŜy PoŜarnej w Strzelinie (KP PSP). KPP działa w

oparciu o następującą strukturę organizacyjną:

1) Kierownictwo: a) Komendant Powiatowy Policji; b) Zastępca Komendanta

Powiatowego Policji.

2) Sekcja Kryminalna: a) Referat Dochodzeniowo-Śledczy; b) Referat Operacyjno-

Rozpoznawczy; c) Zespół Techniki Kryminalistycznej.

3) Sekcja Prewencji i Ruchu Drogowego: a) Ogniwo Patrolowo-Interwencyjne; b)

Ogniwo Ruchu Drogowego; c) Zespół d/s Prewencji Kryminalnej; d) Zespół

DyŜurnych; e) Zespół Konwojowy; f) Rewir Dzielnicowych (cztery); g) Asystent d/s

Organizacji SłuŜby Patrolowej; h) Asystent d/s Nieletnich.

4) Zespół d/s Wykroczeń.

5) Zespół d/s Prezydialnych.

6) Zespół d/s Finansów.

7) Zespół d/s Administracyjno-Gospodarczych.

8) Samodzielne Stanowisko d/s Łączności i Informatyki.

64

9) Asystent d/s Kadr i Szkolenia.

10) Inspektor d/s Ochrony Informacji Niejawnych.

11) Posterunek Policji w Wiązowie.

KPP w Strzelinie obejmuje swym zakresem działania obszar pięciu gmin: Borów,

Wiązów, Strzelin, Kondratowice i Przeworno. Zaplecze personalne KPP w Strzelinie

stanowi 85 policjantów (stan w połowie 2007 r.). W Komisariacie Policji w Wiązowie

zatrudnionych jest 6 policjantów (w tym jeden etat finansowany przez władze gminy).

KPP w Strzelinie dysponuje 13 pojazdami samochodowymi.

Do podstawowych zadań policji naleŜy:

� Ochrona Ŝycia i zdrowia obywateli przed bezprawnymi zamachami na te dobra.

� Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym równieŜ zapewnienie

spokoju w miejscach publicznych w środkach komunikacji publicznej w ruchu

drogowym, i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania.

� Inicjowanie i organizowanie działań, mających na celu zapobieganie popełnieniu

przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym

zakresie z instytucjami państwowymi, samorządowymi, i społecznymi.

� Wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie sprawców tych czynów.

� Kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych.

Ponadto Policja realizuje polecenia sądu, prokuratury, organów administracji rządowej

i samorządu terytorialnego.

Nadrzędnym celem Policji jest zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Jak

wynika ze sprawozdań z zakresu bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie powiatu

strzelińskiego (składanych rokrocznie przez KPP w Strzelinie władzom powiatu) od kilku lat ilość

stwierdzanych przestępstw stale maleje. Na przestrzeni lat 2003 – 2006 widoczny jest spadek

przestępstw (wyjątek stanowią przestępstwa narkotykowe). Kształtowanie się liczby

stwierdzonych przestępstw na przestrzeni lat 2003 – 2006 przedstawia Tabela nr 35.

65

Tabela 35. Ilość poszczególnych kategorii przestępstwa stwierdzona w poszczególnych latach.

rok 2003 2004 2005 2006

Zabójstwa 0 0 1 0

Rozboje, wymuszenia i kradzieŜe

rozbójnicze 20 21 16 11

Bójki, pobicia i uszkodzenia ciała 21 23 12 14

KradzieŜe mienia 214 250 234 222

W tym kradzieŜe samochodów 2 7 8 6

KradzieŜe z włamaniem 209 189 150 111

Przestępstwa narkotykowe 17 20 13 33

Uszkodzenia mienia brak brak 34 46

Zgwałcenia 6 2 Brak Brak

Nietrzeźwi kierujący (art. 178 KW) 329 324 291 303

Wypadki drogowe 59 51 38 36

Kolizje drogowe 473 477 508

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Starostwa Powiatowego w Strzelinie

Spadek liczby stwierdzonych przestępstw spowodowały głównie przestępstwa o

charakterze kradzieŜy z włamaniem i kradzieŜy mienia. Niemniej jednak właśnie

przestępstwa przeciwko mieniu (szczególnie kradzieŜe) oraz kierowanie pojazdem w stanie

nietrzeźwym to najczęściej popełniane przestępstwa. Stale malejący wskaźnik najbardziej

niebezpiecznych przestępstw, skierowanych przeciwko Ŝyciu i zdrowiu oraz rozbojów

niewielka i nie ma istotnego wpływu na poczucie zagroŜenia obywateli.

Na drogach powiatu strzelińskiego rośnie liczba zdarzeń drogowych. Jak wynika z

danych udostępnionych przez Komendę Powiatową Państwowej StraŜy PoŜarnej w Strzelinie,

wzrost ten jest szczególnie widoczny w ostatnich miesiącach, przekraczając w połowie

obecnego roku wskaźniki z poprzednich lat.

Tabela 36. Zestawienie ilości zdarzeń w komunikacji drogowej.

Rok Wyszczególnienie

2002 2003 2004 2005 2006 VIII 2007

Zdarzenia w

komunikacji

drogowej

56 51 50 76 70 67

Źródło: Komenda Powiatowa Państwowej StraŜy PoŜarnej

66

Na drogach powiatu strzelińskiego w 2007 roku wydarzyło się 67 wypadków

drogowych. Jest to ilość alarmująco duŜa, gdyŜ zbliŜająca się do wartości jakie osiągane

były w poprzednich latach przez cały rok (12 miesięcy). W ostatnich latach stopniowo

zwiększa się takŜe liczba kolizji drogowych. Do powstawania wypadków dochodziło

najczęściej na głównych ciągach komunikacyjnych. Pierwszoplanową przyczyną wypadków

jest nadmierna prędkość, nietrzeźwość uŜytkowników dróg oraz nieprawidłowe

wyprzedzanie. Nie moŜna jednak zapominać, Ŝe elementem mającym istotny wpływ na

ilość wypadków drogowych jest stan dróg i poziom ich utrzymania oraz towarzysząca im

infrastruktury, a przede wszystkim ciągów pieszych usytuowanych wzdłuŜ dróg (co

najczęściej wiąŜe się z ich brakiem w najbardziej newralgicznych punktach na sieci dróg

powiatowych.

Komenda Powiatowa Państwowej StraŜy PoŜarnej w Strzelinie (KP PSP) w ramach

ustawowego obowiązku czuwa nad bezpieczeństwem poŜarowym na terenie powiatu, a w

razie konieczności równieŜ poza jego obszarem – w ramach Krajowego Systemu

Ratowniczo-Gaśniczego. Na terenie powiatu w skład Systemu wchodzą następujące OSP:

Borek Strzeliński, Zielenice, Kondratowice, Wiązów, Przeworno, Nieszkowice i Kuropatnik

Działalność Państwowej StraŜy PoŜarnej poza zwalczaniem poŜarów, obejmuje

ratownictwo techniczne (m.in. wypadki komunikacyjne), ratownictwo chemiczne,

ratownictwo ekologiczne, ratownictwo medyczne.

KP PSP w Strzelinie posiada aktualny limit na zatrudnienie w wysokości: StraŜaków

– 48; pracowników cywilnych – 1. Na ogólny stan zatrudnienia (48 straŜaków) poziom

wykształcenia w KP PSP w Strzelinie wg stanu na dzień 30 września 2007 r. przedstawia

się następująco: wyŜsze – 12; średnie – 33; zawodowe – 2. Natomiast struktura kwalifikacji

zawodowych przedstawia się następująco: oficerowie – 4; aspiranci – 6; podoficerowie –

21; szeregowcy – 16. W roku 2007 w ramach kontynuacji zadań związanych z poprawą

struktury zatrudnienia oraz podniesienia poziomu wykształcenia ogólnego i przygotowania

zawodowego straŜaków w KP PSP w Strzelinie podjęto następujące działania:

� Centralną Szkołę Aspirantów Państwowej StraŜy PoŜarnej w Częstochowie - Studium

Przemienne Aspirantów PSP - kontynuuje 2 straŜaków na 2 roku, natomiast 1 straŜak

rozpoczął naukę w br.;

� kurs kwalifikacyjny podoficerów PSP - aktualnie1 straŜak przebywa na szkoleniu;

67

� kurs kwalifikacyjny szeregowych PSP ukończyło 7 straŜaków, natomiast w trakcie

kursu jest 3 kolejnych straŜaków;

� kurs obsługi podnośników - ukończyło 6 funkcjonariuszy.

Na wyposaŜeniu KP PSP w Strzelinie znajdują się 4 pojazdy: w tym 3 gaśnicze i 1

specjalny. ZwaŜywszy na wiek wskazanych pojazdów (kilkanaście i więcej lat) istotną

kwestią jest stopniowa wymiana sprzętu, którym dysponuje straŜ.

Ilość interwencji straŜy poŜarnej związanych z róŜnego rodzaju zdarzeniami na

przestrzeni ostatnich lat stale rośnie. Jak pokazują dane zawarte w Tabeli nr 37 wzrost ten

wynosi po kilkadziesiąt przypadków rocznie – począwszy od 492 w roku 2002 do 726 na

koniec roku 2006, oraz 742 w sierpniu 2007 (co moŜe sugerować znaczący wzrost w

opisywanym zakresie w roku obecnym). Do kategorii zdarzeń, które są związane z

interwencjami KP PSP w Strzelinie zaliczyć naleŜy szeroki katalog róŜnego rodzaju

wypadków. Najistotniejszym – stanowiącym podstawowy cel działania straŜy poŜarnej – jest

ochrona przeciwpoŜarowa. I trzeba podkreślić, Ŝe w tym zakresie wyraźna jest stała tendencja

spadkowa – od 2003 roku liczba odnotowanych poŜarów stale spada (chociaŜ rok 2007 okaŜe

się prawdopodobnie znacząco wzrostowy). Większość poŜarów, jakie występowały w

ostatnich latach na terenie powiatu strzelińskiego była efektem nieostroŜności osób dorosłych

przy posługiwaniu się ogniem otartym (w tym takŜe papierosów i zapałek). Spora ilość

występujących poŜarów jest równieŜ związana z nieprawidłową eksploatacją urządzeń

grzewczych na paliwo stałe. Pozostałe kategorie przyczyn zaprezentowane zostały (w

rozbiciu na poszczególne lata) w Tabeli nr 38.

Tabela 37. Interwencje PSP w Strzelinie w poszczególnych latach.

rok

Rodzaj zdarzenia 2002 2003 2004 2005 2006 VIII 2007

PoŜary 216 314 293 242 193 194

Miejscowe zagroŜenia 274 216 335 297 527 540

Alarmy fałszywe 2 12 7 11 6 8

Ogólna liczba zdarzeń 492 542 635 550 726 742

Źródło: KP PSP w Strzelinie.

68

Tabela 38. PoŜary na terenie powiatu strzelińskiego wg przyczyn ich powstawania w

poszczególnych latach

POśARY WEDŁUG PRZYCZYN ICH POWSTAWANIA 2004 2005 2006

1. NieostroŜność osób dorosłych przy posługiwaniu się ogniem

otwartym, w tym papierosy, zapałki 236 195 142

2. NieostroŜność osób dorosłych przy wypalaniu pozostałości roślinnych 1 1 -

3. NieostroŜność osób dorosłych przy posługiwaniu się substancjami

łatwo palnymi - 1

4. NieostroŜność osób dorosłych przy prowadzeniu prac poŜarowo

niebezpiecznych 1 1 3

5. NieostroŜność osób dorosłych w pozostałych przypadkach - 1 -

6. NieostroŜność osób nieletnich przy posługiwaniu się ogniem

otwartym 1 2 2

7. Wady urządzeń i instalacji elektrycznych 9 6 3

8. Wady urządzeń grzewczych na paliwo stałe - 1 3

9. Nieprawidłowa eksploatacja urządzeń grzewczych na paliwo stałe 12 12 12

10. Wady urządzeń mechanicznych 2 1 1

11. Wady środków transportu 2 3 4

12. Podpalenia (umyślne) 15 9 5

13. Inne przyczyny 5 4 8

14. Przyczyny nieustalone 8 4 8

15. PoŜar jako następstwo innych miejscowych zagroŜeń 1 1 2

16. Ogółem 293 242 193

Źródło: KP PSP w Strzelinie

Bardziej niepokojącym zjawiskiem jest stały wzrost powstawania miejscowych

zagroŜeń (innych niŜ poŜary). Na przestrzeni ostatnich 5 lat (od roku 2002 do sierpnia 2007)

nastąpił na tym tle 100% wzrost – z 274 zdarzeń do 540 (w sierpniu 2007). Do najczęściej

występujących przyczyn powstawania miejscowych zagroŜeń zaliczyć naleŜy: nietypowe

zachowanie się zwierząt, owadów, huragany, silne wiatry oraz niezachowanie zasad

bezpieczeństwa ruchu środków transportu. Pozostałe przyczyny powstawania miejscowych

zagroŜeń wymienione zostały (wraz z danymi ilościowymi) w Tabeli nr 39.

69

Tabela 39. Przyczyny powstawania miejscowych zagroŜeń

Lp. Przyczyny 2004 2005 2006

1 Wady urządzeń i instalacji gazowych

(zbiorniki,przewody,odbiorniki gazu itp.) - 1 1

2 Wady urządzeń ogrzewczych - - 2

3 Nieprawidłowa eksploatacja urządzeń gazowych - 1

4 Wady urządzeń mechanicznych 1 1 1

5 Nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych

(inne niŜ elektryczne) - 1 1

6 Uszkodzenia sieci instalacji przemysłowych

doprowadzających media komunalne 5 7 19

7 Wady środków transportu 3 10 6

8 Nieprawidłowa eksploatacja środków transportu 6 2 5

9 Niezachowanie zasad bezpieczeństwa ruchu środków

transportu 54 73 70

10 Wady konstrukcji budowlanych 3 - 6

11 Nieprawidłowa eksploatacja konstrukcji budowlanych i

budynków 1 - 2

12 Nieprawidłowe wykonywanie prac instalacyjno-

remontowo-budowlanych - - 1

13 Nieprawidłowa eksploatacja zbiorników ciśnieniowych - 1 -

14 Huragany, silne wiatry 91 78 74

15 Gwałtowne opady atmosferyczne 17 16 40

16 Gwałtowne przybory wód, zatory lodowe 2 10 14

17 Niewłaściwe zabezpieczenie zwierząt hodowanych 2 2 4

18 Nietypowe zachowanie się zwierząt, owadów 97 38 175

19 Nieumyślne działanie człowieka 1 2 2

20 Celowe działanie człowieka 3 2 -

21 Akcje terrorystyczne 1

22 Nieustalone 4 1 16

23 Inne przyczyny 45 51 87

Źródło: KP PSP w Strzelinie

70

Istotnym problemem związanym z kwestiami bezpieczeństwa na terenie powiatu

strzelińskiego (związanym równieŜ z funkcjonowaniem straŜy poŜarnej) jest liczba

odnotowywanych wypadków drogowych. Ich ilość w ostatnich latach systematycznie

wzrasta, co zaprezentowane zostało przy opisie funkcjonowania policji.

3. Sfera gospodarcza

3.1 Struktura gospodarki

Profile działalności gospodarczej

Gospodarka powiatu ma charakter typowo rolniczo – przemysłowy. Od wielu lat

dominującą formą gospodarki na terenie powiatu strzelińskiego jest rolnictwo. Znakomitej

jakości gleby oraz sprzyjający klimat powodują, Ŝe uprawy są bardzo opłacalne. RównieŜ

i dzisiaj, szczególnie w północnej części powiatu rolnictwo jest dominującą gałęzią

gospodarki. Uprawia się przede wszystkim pszenicę, jęczmień, kukurydzę, buraki

cukrowe, rzepak i ziemniaki. W niewielkiej ilości hoduje się trzodę chlewną i bydło.

ZauwaŜyć jednocześnie trzeba, Ŝe na przestrzeni kilkunastu ostatnich lat zmieniła się

struktura gospodarstw rolnych. Dawne Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR-y)

zastępują nowoczesne gospodarstwa indywidualne, grupy producenckie, czy wreszcie

spółki z udziałem kapitału zagranicznego. Równolegle rozwijają się zakłady przetwórstwa

rolno – spoŜywczego, co sprawia, Ŝe znaczna część zbiorów przetwarzana jest na miejscu.

Drugą – obok rolnictwa i związanego z nim przetwórstwa – istotną gałęzią lokalnej

gospodarki jest przemysł wydobywczy. Najsłynniejszym znanym surowcem jest strzeliński

granit, który – poza Strzelinem – eksploatowany jest jeszcze w pobliskich miejscowościach.

Na terenie Strzelina i w jego okolicach znajdują się kamieniołomy granitu, które

naleŜą do największych w Europie. Działalność eksploatacyjna prowadzona jest na terenie

powiatu w obrębie następujących miejscowości: Gęsiniec (kamieniołom granitu), Górka

Sobocka (kamieniołom granitu), Janowiczki (wyrobisko bazaltu), Krzywina (kopalnia

kwarcytu), Mikoszów (kopalnia granitu), Strzelin (kamieniołom granitu). Planowane jest

otwarcie kamieniołomu granitu i marmuru w Gębczycach.

71

Działalność wydobywczą zakończono natomiast w Dobroszowie (wyrobisko bazaltu),

Gościęcicach Średnich (kamieniołom granitu), Górze Kryształowej (kopalnia kwarcytu),

Przewornie (kamieniołom wapieni) i Zakrzowie (kopalnia grafitu).

W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania wydobyciem granitu

strzelińskiego na terenie powiatu, czego potwierdzeniem są m.in. zmiany własnościowe i

inwestycje w największą kopalnię w powiecie w Strzelinie. Zjawisko to moŜe mieć związek, z

faktem, Ŝe gospodarka kamieniami budowlanymi i drogowymi w ostatnich latach odnotowała

dynamiczny rozwój w całym kraju. Największym zakładem z tej branŜy jest obecnie Kopalnia

Granitu JP Granit z siedzibą w Strzelinie.

Dogodne połoŜenie daje takŜe szanse gminie na rozwój gospodarczy. Bliskość Wrocławia i

Opola oraz rozwinięta sieć komunikacyjna powinna sprzyjać powstawaniu nowych podmiotów

gospodarczych. Tendencję tę hamuje jednak słaba infrastruktura techniczna, a w szczególności brak

kompleksowo uzbrojonych terenów z dostępem do sieci kanalizacyjnej, gazowej oraz właściwej

mocy zaopatrzenia w energię elektryczną. Często brakuje takŜe dobrych dróg dojazdowych.

Jedną z największych firm w powiecie z całkowicie rodzimym kapitałem jest PHU

"ETOLL" sp.j., która oprócz hurtowej sprzedaŜy olejów, smarów, płynów i kosmetyków

prowadzi kilka stacji paliw oraz zajmuje się transportem międzynarodowym. Swoją

działalność rozwija równieŜ spółka Osiński i Syn, która obok prowadzenia do niedawna

działalności z zakresu handlu materiałami budowlanymi, świadczy usługi ogólnobudowlane

oraz sprzedaje nowopowstałe mieszkania.

Podstawową funkcją gospodarczą, która rozwinęła się na terenie gminy Wiązów jest

rolnictwo o roślinnym kierunku produkcji. W strukturze zasiewów dominują zboŜa

(zwłaszcza pszenica) oraz rzepak i buraki cukrowe. Hodowla odgrywa duŜo mniejszą rolę.

Miasto Wiązów stanowi ośrodek usługowy i obsługi rolnictwa. Jest teŜ małym ośrodkiem

produkcyjnym (przemysł lekki i nieuciąŜliwy). Sektor gospodarczy związany z obsługą

rolnictwa rozwinął się teŜ we wsiach Stary Wiązów, Częstocice i Łojowice. Istnieją pewne

moŜliwości aktywizacji gospodarczej (takŜe pozarolniczej) w rejonie autostrady w związku z

istniejącym węzłem autostradowym „Przylesie” (gmina Olszanka) oraz „Brzezimierz”

(sąsiednia gmina Oława). Największe zakłady zlokalizowane na terenie Gminy Wiązów to:

ZPCH JUMPE- Jędryczek, ZPCH „Dunaj”, Zakład Gospodarki Komunalnej, Katex S.C, GS

Samopomoc Chłopska w Wiązowie.

72

W pozostałych branŜach istnieje kilka firm o mocnej pozycji rynkowej w kraju. Na terenie

gmin funkcjonują przede wszystkim przedsiębiorstwa produkujące materiały budowlane, firmy

transportowe, warsztaty naprawcze o róŜnych profilach i branŜach, firmy reklamowe i doradcze.

Na terenie powiatu istnieje kilka zakładów zajmujących się przeróbką drewna. Największym z

nich jest Ram-Pol II sp. j. z Przeworna – producent mebli tapicerowanych.

Tabela 40. Lista wiodących firm w powiecie według nazwy, lokalizacji oraz profilu:

Nazwa firmy Siedziba Profil działalności

JP Granit Strzelin wydobycie i obróbka granitu

Cukrownia Strzelin S. A. Strzelin produkcja cukru

Multilayer Pipe Company Pęcz k/Strzelina produkcja rur PCV

TECE Pęcz k/Strzelina produkcja systemów

instalacyjnych i sanitarnych

Polskie Młyny S.A Strzelin magazynowanie zbóŜ

Quick-Mix Strzelin produkcja zapraw i mas

budowlanych

PHU Etoll sp. j. Strzelin handel produktami olejowo-

paliwowymi, usługi transportowe

Osiński i syn Strzelin

usługi budowlane, sprzedaŜ

materiałów budowlanych,

działalność deweloperska

Agropolen Chociwel, gm. Strzelin produkcja rolna

Decopol Krzepice, gm. Strzelin produkcja rolna

International Deco Logistic Borek Strzeliński, gm. Borów usługi transportowe

McCain Polska Chociwel, gm. Strzelin przetwórstwo ziemniaków,

produkcja frytek

Euro-Granit Gęsiniec, gm. Strzelin wydobycie granitu

RAM-POL Przeworno producent mebli tapicerowanych

PPHU Kwarcyt Jegłowa, gm. Przeworno wydobycie łupków

kwarcytowych

Lochow Petkus Polska Kondratowice produkcja nasion

Funke Polska Kondratowice produkcja rur i kształtek PCV

Hopofarm Księginice Wielkie, gm.

Kondratowice produkcja rolna

Inco Veritas Borów produkcja chemii gospodarczej

RPPH Łojowice Łojowice, gm. Wiązów produkcja rolna

Zakład Pracy Chronionej Wiązów produkcja asortymentu

73

„Dunaj” elektrycznego

Zakład Pracy Chronionej Jumpe-

Jędryczek Wiązów

produkcja etykiet

samoprzylepnych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Starostwa Powiatowego oraz Strzelińskiego Związku

Pracodawców

Zarejestrowane na terenie powiatu strzelińskiego firmy, to w głównej mierze małe i

średnie przedsiębiorstwa. W roku 2006 Ŝadna z firm nie zatrudniała powyŜej 250 pracowników, a

jedynie 1% wszystkich podmiotów zatrudniało od 50 do 249 pracowników. Do największych

pracodawców prywatnych naleŜą m.in.: McCain Polska (200 zatrudnionych), RAM-POL – (160

osób), JUMPE – Jędryczek (ok. 100 osób), JP Granit – 50 osób, w sektorze publicznym zaś

Szpital Powiatowy (ok. 200 osób), Komenda Powiatowa Policji (ok. 90 osób).

Analizując sektory działalności moŜna wyróŜnić dominację firm z zakresu handlu, obsługi

nieruchomości i firm, przetwórstwa przemysłowego, budownictwa, rolnictwa. W związku z

rolniczym charakterem powiatu na jego obszarze dominuje działalność związana z

przetwórstwem rolno – spoŜywczym, wykorzystującym plony lokalnego rolnictwa. Jak

wspomniano wyŜej, występowanie surowców mineralnych skutkuje działalnością kilku kopalni.

W regionie najwaŜniejszą rolę spełnia indywidualna działalność gospodarcza. Na terenie powiatu

na dzień 31.12.2006 r. odnotowano funkcjonowanie 2.169 takich podmiotów, co stanowi około

77% aktywnych podmiotów prywatnych.

Niemal połowa z działających firm (1003) prowadzi działalność handlową. Na kolejnych

miejscach znajduje się działalność związana z obsługą nieruchomości i firm (381), budownictwo

(339), przetwórstwo przemysłowe (282) oraz działalność związana z transportem i gospodarką

magazynową (197). Szczegółowe dane znajdują się w poniŜszej Tabeli.

Tabela 41. Podmioty gospodarki narodowej według głównych sekcji PKD, bez osób

prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne. Stan na 31.12.2006.

roln

ictwo

, ło

wiectw

o i

leśnictw

o

przetw

órstw

o

przem

ysłow

e.

bu

do

wn

ictwo

han

del i

nap

rawy

ho

tele i restau

racje

transp

ort,

go

spo

darka

mag

azyno

wa

i łączność,

pośred

nictw

o

finan

sow

e

ob

sług

a n

ieruch

om

ości i firm

edu

kacja

po

została

działaln

ość u

sług

ow

a, ko

mu

naln

a,

144 282 339 1 003 81 197 80 381 101 207

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych GUS

74

Większość firma zlokalizowana jest w gminie Strzelin. W roku 2006

zarejestrowanych było tam 1 689 podmiotów gospodarczych, w tym blisko 70%

podmiotów w formie prowadzonej indywidualnie działalności gospodarczej osób

fizycznych. Ta forma organizacyjna dominuje równieŜ w całym powiecie. Działalność

gospodarczą w formie spółki lub spółdzielni wybiera co dziesiąty przedsiębiorca.

Tabela 42. Wybrane podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w systemie REGON

w powiecie strzelińskim (stan na 31.12.2006)

sektor publiczny sektor prywatny

spółki prawa handlowego

przedsiębiorstwa państwowe

zakłady osób fizycznych

spółki prawa handlowego

z udziałem kapitału zagranicznego

spółdzielnie

powiat 8 0 2.169 146 65 25

Strzelin 4 0 1 171

96

41

14

Wiązów 2 0 349

15

10

5

Borów 0 0 224

9

3

2


15

8 0

Przeworno 1 0 212

11

3 4


Na terenie powiatu strzelińskiego utrzymuje się w miarę stała liczba podmiotów

gospodarczych. W ostatnich pięciu latach zauwaŜalny wzrost działających podmiotów nastąpił w

gminie Kondratowice (o 20%). W pozostałych gminach odnotowuje się generalnie stabilny wzrost

albo teŜ odnotowuje niewielki spadek liczby podmiotów gospodarczych (Wiązów, Przeworno).

Tabela 43. Liczba podmiotów gospodarczych na terenie powiatu strzelińskiego w latach

2002, 2004, 2006

Jednostka/rok 2002 2004 2006

powiat 2 832 2 936 2.965

Strzelin 1 660 1 672 1 689

Wiązów 416 440 437

Borów 273 301 293

75


Przeworno 258 277 275


Przemysł wytwórczy

Największym inwestorem z branŜy rolno – spoŜywczej działającym na strzelińskim rynku

jest światowy lider w produkcji frytek firma McCain. Najbardziej znanym i jednym z największych

zakładów, który specjalizuje się w produkcji nasion jest Lochow-Petkus sp. z. o. o. z Kondratowic.

Do największych pracodawców w regionie w przemyśle przetwórczym zalicza się Cukrownia

Strzelin S. A, naleŜąca do niemieckiego holdingu Süedzucker. Niestety nie wszystkim firmom

lokalnym udaje się przetrwać na rynku. Przed rokiem upadła, znana przez wiele lat nie tylko na

rynku dolnośląskim, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska „Dagny” w Strzelinie.

W 2005 roku w Strzelinie powstała podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy

Ekonomicznej „Invest-Park”. Obszar podstrefy Strzelin zlokalizowany jest na obrzeŜach miasta

bezpośrednio przy drodze wojewódzkiej nr 395 łączącej Strzelin z Wrocławiem i zajmuje

powierzchnię 13,5 ha. Obszar Podstrefy jest obecnie w 100% zagospodarowany. Na jej obszarze

działają zakłady o charakterze przemysłowym. Ich charakterystykę zawiera Tabela 44.

Podmiot gospodarczy funkcjonujący w specjalnej strefie ekonomicznej uzyskuje

wymierne efekty finansowe, gdyŜ otrzymuje zwolnienie w podatku dochodowym w wysokości

50% wydatków inwestycyjnych związanych z planowanymi kosztami inwestycyjnymi lub 50%

wydatków inwestycyjnych związanych z 2 - letnimi kosztami planowanego zatrudnienia. W

przypadku małych i średnich przedsiębiorstw te zwolnienia są zwiększone do 65 %. Nowi

inwestorzy mogą uzyskać zwolnienia w podatku od nieruchomości (grunty, budynki, budowle).

Miasto i Gmina Strzelin jest ponadto w trakcie tworzenia Strzelińskiego Parku Przemysłowego, w

którym potencjalni inwestorzy uzyskają korzystne warunki i ułatwienia w prowadzeniu

działalności gospodarczej.

W roku 2007 uruchomiono równieŜ podstrefę WSSE w Wiązowie, która obejmuje obszar o

powierzchni 9,8417 ha. Atrakcyjność terenu związana jest z połoŜeniem w sąsiedztwie drogi krajowej

nr 39, z której moŜliwy jest wjazd. Wiązów zaś leŜy w odległości 10 km od węzła komunikacyjnego

autostrady A4 w Brzezimierzu. W obowiązującym planie zagospodarowania przestrzennego część

terenu o powierzchni 4,7 ha przeznaczono pod działalność przemysłową i usługową.

76

Tabela 44. Lista firm, które rozpoczynają działalność w podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej

Strefy Ekonomicznej „Invest-Park” w Strzelinie

Inoxveneta Sp. z o.o. produkcja urządzeń

metalowych dla przemysłu

AGD i profesjonalne kuchnie ze

stali.

Podmiot rozpocznie działalność

gospodarczą do dnia 1 stycznia

2008 roku

Lowara Vogel Polska Sp. z o.o. produkcja pomp, pomp

zanurzeniowych i motorów

elektrycznych dla pomp

Podmiot rozpocznie działalność

gospodarczą do dnia 2 stycznia

2008 roku

Silesia Plastic sp. z o.o.

(Grupa Antolin)

podzespoły dla producentów

samochodowych, części i

akcesoria do silników

samochodowych

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Strzelin

3.2 Rolnictwo

Na terenie powiatu strzelińskiego funkcjonuje obecnie 5 235 gospodarstw rolnych.

Znaczącą przewagę wśród nich posiadają gospodarstwa małe o powierzchni do 5 ha. Jest

ich ponad 3100. Drugie w kolejności, co do ilości, są gospodarstwa zajmujące obszar

powyŜej 5 ha. Ich rozmieszczenie zilustrowano w Tabeli 45. Oprócz małych

indywidualnych gospodarstw rolnych występują równieŜ bardzo duŜe, o areale

przekraczającym 500 ha. Wobec wysokiego poziomu rozdrobnienia istotnym wydaje się

konieczność powstania grup producenckich zrzeszających rolników. Pozwoli im to na

sprawniejsze oraz bardziej ekonomiczne działania, a takŜe wzmocni ich pozycję wobec

odbiorców zarówno lokalnych, regionalnych czy europejskich.

O rolniczym charakterze gospodarki lokalnej przesadzają doskonałe gleby,

umiarkowany klimat, co pozwala na stosowanie urozmaiconych upraw oraz osiąganie

wysokich plonów i w konsekwencji prowadzenie opłacalnej działalności. Dodatkowymi

czynnikami sprzyjającymi rozwojowi wysokointensywnego rolnictwa jest bliskość rynków

zbytu na produkty rolne i rozwinięte zaplecze doradztwa i usług dla produkcji rolnej.

Pod względem zajmowanego obszaru najwięcej uŜytków rolnych znajduje się w

gminach Strzelin i Wiązów, najmniej w gminach Borów oraz Kondratowice.

77

Tabela 45. Struktura wielkościowa gospodarstw rolnych według gmin w 2006 roku

Źródło: dane Starostwa Powiatowego w Strzelinie

Ocena poziomu rozwoju rolnictwa w powiecie oraz stopień jego zmodernizowania jest

trudna, ze względu na brak aktualnych opracowań na ten temat. Ostatni powszechny spis

rolny przeprowadzono w roku 2002 i jest prawdopodobne, Ŝe wiele danych uległo zmianie.

Zaznaczyć jednak naleŜy, Ŝe w świetle danych spisu (Tabela 47) większość osób

prowadzących gospodarstwa rolne nie posiada wykształcenia rolniczego. MoŜe to świadczyć

o wciąŜ silnych tradycjach pokoleniowych, związanych uprawą ziemi i dziedziczeniem

gospodarstw rolnych.

Tabela 46. Struktura uŜytkowania gruntów w powiecie strzelińskim według gmin w 2006

w tym

UŜytki rolne

razem

grunty

orne sady łąki pastwiska

Lasy i

Grunty

leśne

Pozostałe

grunty i

nieuŜytki

Powierzchnia

ogółem w

powiecie (ha)

62 198 45 049 499 2 618 2 085 5 899 -

100 100 100 100 100 100 100 %

w tym

Strzelin M i G 28 26 54 33 36 28 -

Wiązów M i G 23 25 4 21 16 11 -

Borów 16 18 4 13 7 10 -

Kondratowice 15 16 14 9 17 13 -

Przeworno 18 15 24 24 24 38

Źródło: dane Starostwa Powiatowego w Strzelinie

powiat Strzelin Wiązów Borów Kondratowice Przeworno Gospodarstwa

rolne ogółem %

1-2 ha

1 376 100 31 20 22 9 18

2 – 5 ha

1762 100 25 26 25 9 15

POW. 5 ha

2097 100 20 26 26 14 14

78

Tabela 47. Wykształcenie osób prowadzących gospodarstwa rolne

brak wykształcenia rolniczego

kurs rolniczy

zasadnicze zawodowe rolnicze

średnie zawodowe rolnicze

policealne rolnicze

wyŜsze

rolnicze

powiat ogółem w % 50,90

27,55

11,48

8,07

0,39

1,61

Borów (os.) 325 212 133 78 3 7

Kondratowice (os.) 289 134 68 57 3 10

Wiązów (os.) 468

307

98

65

0 11

Strzelin (os.) 603

283

101

82

7

29

Przeworno (os.) 403

194

71

49

3

9

Źródło: dane z Powszechnego Spisu Rolnego (2002)

W grupie wszystkich gospodarstw rolnych w powiecie znaczna większość, bo 78%

prowadzi wyłącznie działalność rolniczą i uzyskuje z tego tytułu dochody. Najwięcej

gospodarstw rolnych funkcjonuje w gminie Strzelin, najmniej w gminie Kondratowice.

Tabela 48. Gospodarstwa rolne według prowadzonej działalności gospodarczej w 2006 roku

Ogółem

Nieprowadzące

Ŝadnej

działalności

Prowadzące

działalność

rolniczą i

pozarolniczą

Prowadzące

wyłącznie

działalność

rolniczą

Prowadzące

wyłącznie

działalność

pozarolniczą

Strzelin 1 277 144 160 945 28

Wiązów 1 027 67 133 817 10

Borów 806 39 82 676 9

Kondratowice 608 41 65 496 6

Przeworno 826 83 104 625 14

Powiat

Strzeliński

4544

374

544

3559

67


Biorąc pod uwagę powyŜsze, jak równieŜ elementy niekorzystne - występowanie

wysokiej stopy bezrobocia na obszarach wiejskich - koniecznym wydaje się przygotowanie

Powiatowego Programu Odnowy Wsi. Jego realizacja umoŜliwiłaby aktywizację społeczną

mieszkańców oraz podniesienie standardu cywilizacyjnego tych terenów.

79

3.3 Otoczenie biznesu

Powiat strzeliński stara się aktywnie kreować rozwój gospodarczy na swoim

obszarze. Jednym z przejawów tego jest udział w stworzonym wraz z gminami: Wiązów,

Borów, Przeworno i Strzelin – Stowarzyszeniu Inicjatyw Społeczno – Gospodarczych w

Strzelinie. Stowarzyszenie oprócz działań związanych z pobudzaniem aktywności

społeczności lokalnej, współpracy z organizacjami oraz róŜnymi instytucjami i podmiotami,

prowadzi Fundusz Poręczeń Kredytowych. Udzielane poręczenia słuŜą jako zabezpieczenie

kredytów i poŜyczek zaciąganych przez przedsiębiorców. Rada Powiatu Strzelińskiego

rozwaŜa równieŜ przekształcenie stowarzyszenia w Agencję Rozwoju Ziemi Strzelińskiej,

która funkcjonować będzie jako spółka prawa handlowego.

Na terenie powiatu funkcjonują równieŜ instytucje otoczenia biznesu. Są to w głównej

mierze instytucje finansujące i udzielające kredytów, jak oddziały banków, ale takŜe punkty

doradcze i fundusze udzielające poręczeń kredytowych. Siedzibą głównych instytucji jest

Strzelin. Szczegółowe zestawienie przedstawiono poniŜej, w oparciu własne dane oraz Plan

Rozwoju Lokalnego 2004 – 2006:

a) oddziały banków:

� Bank Zachodni WBK S.A. I Oddział w Strzelinie,

� PKO Bank Polski Oddział Strzelin,

� Powiatowy Bank Spółdzielczy w Strzelinie,

� Powiatowy Bank Spółdzielczy w Strzelinie Oddział Borów,

� Powiatowy Bank Spółdzielczy w Strzelinie Oddział Przeworno,

� Powiatowy Bank Spółdzielczy w Strzelinie Punkt Kasowy Kondratowice,

� Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo Kredytowa Strzelin,

� Bank Spółdzielczy w Oławie - oddział w Wiązowie,

� PKO BP - punkt kasowy w Wiązowie

b) punkt obsługi funduszu Polskiej Fundacji Przedsiębiorczości – Subregionalny

Fundusz PoŜyczkowy "Dolny Śląsk",

c) Fundusz Poręczeń Kredytowych przy Stowarzyszeniu Inicjatyw Społeczno-

Gospodarczych w Strzelinie,

80

d) Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu - Powiatowy Zespół

Doradców w Strzelinie.

W październiku 2006 r. na mocy umowy podpisanej przez Powiat Strzeliński i

Polską Fundację Przedsiębiorczości ze Szczecina, w Starostwie Powiatowym powstał punkt

obsługi Subregionalnego Funduszu PoŜyczkowego "Dolny Śląsk". Głównym celem

działania punktu jest pomoc lokalnym małym i średnim przedsiębiorcom, przede wszystkim

poprzez organizowanie branŜowych szkoleń (bezpłatnych) oraz ułatwianie dostępu do

poŜyczek, zwłaszcza dla tych spośród nich, dla których uzyskanie atrakcyjnego kredytu w

bankach komercyjnych moŜe być trudne lub niemoŜliwe.

Powiat Strzeliński, poprzez utworzenie punktu realizuje równocześnie działania

zmierzające do udzielania pomocy lokalnym przedsiębiorcom. To kolejna inicjatywa

powiatu, która wpisuje się właśnie w te cele. Wcześniejszą było utworzenie - wspólnie z

gminami z terenu powiatu - Funduszu Poręczeń Kredytowych przy Stowarzyszeniu

Inicjatyw Społeczno-Gospodarczych. Pełną informację o działalności Subregionalnego

Funduszu Poręczeń Kredytowych, zwłaszcza o warunkach udzielania poŜyczek i o

planowanych szkoleniach, moŜna uzyskać na stronie internetowej Polskiej Fundacji

Przedsiębiorczości - www.pfp.com.pl oraz w Biurze Promocji Starostwa Powiatowego w

Strzelinie.

Jedną z form promocji lokalnej przedsiębiorczości jest coroczna nagroda przyznawaną

osobom i podmiotom gospodarczym za sukces odniesiony w sferze biznesowej oraz za wkład

w rozwój i promowanie Powiatu Strzelińskiego. Celem konkursu „Powiatowa WieŜa

Sukcesu” jest popularyzacja i promowanie przedsiębiorczości oraz propagowanie zasad etyki,

uczciwości i rzetelności w gospodarce i biznesie, szczególnie na jej lokalnym szczeblu.

Konkurs ma za zadanie promować najlepsze lokalne podmioty gospodarcze i osoby fizyczne

jako partnerów godnych zaufania, oraz nagradzać te z nich, które poprzez rozwijanie swojej

działalności tworzą nowe miejsca pracy na lokalnym rynku, wykorzystują technologie

przyjazne środowisku, stwarzają innowacyjne rozwiązania i przyczyniają się do kształtowania

pozytywnego wizerunku Powiatu.

81

Część II. Uwarunkowania oraz cele strategii rozwoju

Określenie misji powiatu, głównych celów strategicznych oraz celów operacyjnych

zostało dokonane w oparciu o przeprowadzoną diagnozę układu lokalnego, analizę SWOT,

a takŜe przy uwzględnieniu realnych moŜliwości oddziaływania władz lokalnych,

wynikających z ustawowych kompetencji, na rozwój powiatu. Układ celów strategicznych,

celów horyzontalnych i operacyjnych przedstawiony został na poniŜszym schemacie. W

dalszej części strategii wyróŜniono poszczególne cele.

W efekcie kaŜdy cel strategiczny został uszczegółowiony do poziomu

średniookresowych celów operacyjnych. Ich realizacja powinna przebiegać w taki sposób,

aby dąŜyć do osiągnięcia głównego celu strategicznego. Wszystkie z poniŜej zarysowanych

celów operacyjnych będą wymagały od władz powiatowych oraz innych zaangaŜowanych

podmiotów, róŜnego rodzaju konkretnych działań cząstkowych (zadań i projektów

realizacyjnych), które w efekcie doprowadzą do realizacji, tak celów operacyjnych jak

i strategicznych.

W pracach nad dokumentem przyjęto załoŜenie, Ŝe jednym z celów nadrzędnych

będzie dąŜenie do realizacji zasady zrównowaŜonego rozwoju, rozumianej jako harmonijne

współistnienie i rozwój mieszkańców obszarów miejskich i wiejskich wraz jego

infrastrukturą społeczną i techniczną. Oznacza to, Ŝe z jednej strony we wszystkich

działaniach uwzględniane będą skutki społeczne i środowiskowe prowadzonych działań, z

drugiej zaś prowadzony będzie dialog społeczny, pozwalający pogodzić aktywność

gospodarczą z potrzebami w sferze społecznej.

Zakłada się monitorowanie implementacji celów Strategii poprzez rokroczne

omówienie na posiedzeniu Komisji Rady Powiatu Strzelińskiego, właściwej do spraw

budŜetu i rozwoju. Zespół monitorujący bada stopień realizacji poszczególnych celów

(horyzontalnych, głównych oraz okresowych) Strategii w odniesieniu do zidentyfikowanych

obszarów problemowych. Dla realizacji powyŜszego, Komisja moŜe wnioskować do

Zarządu Powiatu o udzielenie niezbędnych informacji i przekazanie danych,

umoŜliwiających ocenę, jak równieŜ składać do Rady Powiatu Strzelińskiego wnioski

wynikające z monitoringu realizacji strategii rozwoju, które następnie znajdą

odzwierciedlenie w zadaniach Wieloletniego Planu Inwestycyjnego lub innych

strategicznych dokumentach krótkookresowych.

82

1. Uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne rozwoju powiatu - analiza SWOT

SŁABE STRONY

Sfera społeczna powiatu strzelińskiego � Ukryte bezrobocie na obszarach wiejskich,

niska aktywność zawodowa wywołana

niechęcią do podejmowania pracy,

� Niskie dochody ludności na wsi, pochodzące

głównie ze źródeł niezarobkowych

� Niski odsetek osób z wykształceniem

maturalnym i wyŜszym w powiecie

� Brak placówek kulturalnych na obszarach

wiejskich, które przyczyniałyby się do

integracji i aktywizacji społecznej

� Brak szybkiego kontaktu z lekarzami

specjalistami

� Mała ilość cyklicznych imprez kulturalno –

sportowych

� Brak urozmaiconej oferty

zagospodarowania czasu wolnego,

zwłaszcza poza ośrodkami miejskimi

� Niewystarczająca ilość nowych miejsc pracy

� Niska podaŜ mieszkań, brak perspektyw

dla młodych małŜeństw,

Sfera gospodarcza powiatu strzelińskiego

� Słaba podaŜ nowych, atrakcyjnych ofert

pracy dla osób kształcących się w powiecie

� Ograniczone zasoby terenów

inwestycyjnych

� Słaba infrastruktura (gaz, energia

elektryczna, kanalizacja)

� Ograniczone zasoby wody

MOCNE STRONY

Sfera społeczna powiatu strzelińskiego

� Dobrze rozwinięta baza słuŜby zdrowia

� Dobrze rozwinięta sieć szkół

ponadgimnazjalnych

� Szkolnictwo zawodowe

� Szkolnictwo specjalne

� DuŜo klubów sportowych związanych z

piłką noŜną

� Działalność Powiatowego Centrum

Pomocy Rodzinie

� Rosnąca ilość aktywnych organizacji

pozarządowych

� Doświadczone i zaangaŜowane organizacje

pozarządowe, które uczestniczą w

rozwiązywaniu problemów społecznych

� Funkcjonowanie opieki społecznej na

zadowalającym poziomie

Sfera gospodarcza powiatu strzelińskiego � Bliskie i róŜnorodne połączenia z

Wrocławiem

� Infrastruktura komunikacyjna

� W miarę dobry i urozmaicony układ

komunikacyjny

� Zasoby naturalne

� Korzystne warunki do produkcji rolnej

� Liczne podmioty gospodarcze

� Walory turystyczne

� Urozmaicony krajobraz, łatwo dostępne

obszary leśne w części południowej

83

� Powolny wzrost wynagrodzeń

� Brak punktu informacji turystycznej

� Słaba infrastruktura wspomagająca

turystykę weekendową,

� Niedostateczna baza noclegowo –

gastronomiczna wzdłuŜ głównych szlaków

turystycznych

Sfera przestrzenna powiatu strzelińskiego

� Zły stan dróg, chodników i mostów

� Niewystarczająca ilość zbiorowych połączeń

komunikacyjnych wewnątrz powiatu

� Brak połączeń komunikacyjnych ze stolicą

powiatu

� Wolne tempo rozbudowy infrastruktury

sportowo – rekreacyjnej

� Słaba współpraca gmin w powiecie

powiatu

� Sprawne zaplecze administracyjne w

powiecie i gminach

� Tereny i obiekty do stworzenia

infrastruktury turystycznej

� Funkcjonują pierwsze gospodarstwa

agroturystyczne

� Bogate zasoby dziedzictwa kulturowego

� Wzrost dochodów własnych powiatu


� PołoŜenie geograficzne (blisko Niemiec,

Czech)

� Bliskość autostrady i drogi krajowej

� Oddziaływanie aglomeracji wrocławskiej

(zasoby ludzkie, uczelnie, miejsca pracy)

ZAGROśENIA


� Starzenie się wsi

� Emigracja młodzieŜy ze wsi do duŜych

miast

� Ucieczka młodych za granicę

� Niskie emerytury, przy wysokich kosztach

utrzymania rodziny

� Spadek poziomu nauczania, spowodowany

odpływem doświadczonej kadry

nauczycielskiej

� Malejące zainteresowanie społeczeństwa

sprawami powiatu, słabnący patriotyzm

lokalny

SZANSE


� Wykorzystanie moŜliwości istniejącego

zaplecza placówek oświatowych dla

stworzenia Centrum Kształcenia

Ustawicznego

� Rosnąca świadomość konieczności

podnoszenia kwalifikacji wśród osób

czynnych zawodowo

� Pozyskanie środków na rozbudowę

infrastruktury sportowo – rekreacyjnej

� Tradycje w sporcie masowym

� Wzrost wynagrodzeń

� Wzrost nakładów na opiekę zdrowotną

84

� Niskie nakłady na opiekę zdrowotną

� ObniŜenie poziomu Ŝycia mieszkańców

� Ograniczenia w dostępności do usług

społecznych

� Spadek wydatków powiatu na cele

społeczne


� Odpływ wykwalifikowanych kadr

� Nieprawidłowa eksploatacja zasobów

naturalnych

� Zwiększenie zanieczyszczenia środowiska

� Niewykorzystanie funduszy UE, ze względu

na ograniczenia budŜetowe powiatu

� Niedostateczna promocja i informacja

turystyczna

� Brak zaangaŜowania władz lokalnych w

przystosowanie terenów i obiektów

turystycznych

� Brak woli współpracy lokalnych

przedsiębiorców w zakresie przystosowania

wyrobisk granitu do celów turystycznych

� Brak wsparcia zewnętrznego w promocji

turystycznej powiatu


� Zaniechanie modernizacji dróg

wojewódzkich

� Wzrost natęŜenia ruchu, cięŜki transport i

narastające obciąŜenie dróg

� Bliskość duŜej aglomeracji – Wrocławia

� Dostosowanie kształcenia do wymogów

rynku pracy

� Oferty pracy dla niepełnosprawnych

� Powrót mieszkańców powiatu z

zagranicznej emigracji zarobkowej

� Poprawa standardów Ŝycia, dzięki

inwestycjom w infrastrukturę

� Wzrost inwestycji w kapitał ludzki


� Wysokie tempo rozwoju gospodarczego

kraju

� Pozyskanie środków UE

� OŜywienie budownictwa

� Rozwój sektora usługowego

� Wzrost zainteresowanie mieszkańców

Wrocławia i sąsiednich miast budowaniem

domów na terenie powiatu

� Wykorzystanie istniejących warunków

naturalnych do dalszego rozwoju

agroturystyki

� Integracja środowisk zainteresowanych

rozwojem turystyki w powiecie

� Większa dostępność środków na rozwój

społeczeństwa informacyjnego


� Rozwój infrastruktury technicznej w całej

aglomeracji wrocławskiej

� Rozbudowa sieci ścieŜek rowerowych

85

Cel horyzontalny I Budowa społeczeństwa obywatelskiego poprzez aktywizację

społeczności lokalnej

Cel horyzontalny II Aktywna współpraca władz i mieszkańców

poszczególnych gmin i powiatu

Cel operacyjny I D Poprawa jakości i dostępności

usług medycznych

Cel operacyjny I C Podniesienie świadomości ekologicznej

mieszkańców powiatu

Cel operacyjny I B Aktywne wsparcie rodzin dysfunkcjonalnych

oraz osób wykluczonych bądź zagroŜonych wykluczeniem

Cel strategiczny I Bezpieczni i zdrowi mieszkańcy

Cel operacyjny II F Edukacja regionalna

Cel operacyjny II D Aktywizacja sektora organizacji pozarządowych

Cel operacyjny II C Stworzenie atrakcyjnej oferty edukacyjnej dla osób

dorosłych

Cel operacyjny II B Doskonalenie systemów stypendialnych młodzieŜy

Cel operacyjny II A Efektywny system kształcenia młodzieŜy

ponadgimnazjalnej

Cel strategiczny II Wykształcona i aktywna społeczność lokalna

Cel operacyjny III D Tworzenie warunków dla rozwoju

Infrastruktury turystycznej i produktów turystycznych

Cel operacyjny III C Modernizacja i rozbudowa obiektów w jednostkach podległych powiatu

Cel operacyjny III B Rozwój infrastruktury technicznej społeczeństwa informacyjnego przeciwdziałającej "wykluczeniu

informatycznemu” mieszkańców

Cel operacyjny III A Modernizacja istniejącej infrastruktury

drogowej wraz z jej najbliŜszym otoczeniem

Cel strategiczny III Wzmacnianie potencjału społeczno – gospodarczego powiatu

poprzez rozwój infrastruktury

MISJA Powiat Strzeliński - obszar współpracy samorządów lokalnych, które budują wspólnotę

samorządową, opartą na wiedzy i aktywności jej członków oraz dąŜą do realizacji zasady zrównowaŜonego rozwoju w gospodarce lokalnej, w której zaspokajane są potrzeby

mieszkańców.

Cel operacyjny I A Zintegrowany system słuŜb bezpieczeństwa

publicznego w powiecie

Cel operacyjny II E Aktywizacja bezrobotnych w oparciu o rozwój przedsiębiorczości i sprawny system szkoleń

zawodowych

86

2. Misja powiatu

3. Strategiczne cele rozwojowe

W ramach długookresowych celów strategicznych powiatu wyróŜniono trzy obszary

strategiczne, mające kluczowe znaczenie dla rozwoju powiatu w najbliŜszej dekadzie:

I. Bezpieczni i zdrowi mieszkańcy

II. Wykształcona i aktywna społeczność lokalna

III. Wzmacnianie potencjału społeczno – gospodarczego powiatu poprzez rozwój infrastruktury

Cel I

Do podstawowych zadań samorządu terytorialnego na poziomie powiatu naleŜą

między innymi porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli w wymiarze ponadgminnym,

ponadpodstawowa infrastruktura społeczna oraz ochrona środowiska (w zakresie

wynikającym z kompetencji przypisanych powiatowi). Jak wskazują wyniki ankiety

przeprowadzonej wśród liderów lokalnych bezpieczeństwo i ochrona zdrowia to przedmiot

ich największej troski. Na wagę tych samych elementów zwracano uwagę podczas

warsztatów uspołeczniających proces powstawania niniejszej strategii. Stąd teŜ nieodzownym

wydaje się dąŜenie władz powiatu, w długim horyzoncie czasowym (strategicznym), do jak

najefektywniejszego działania na tych płaszczyznach.

Powiat Strzeliński – obszar współpracy samorządów lokalnych,

które budują wspólnotę samorządową, opartą na wiedzy

i aktywności jej członków oraz dąŜą do realizacji zasady

zrównowaŜonego rozwoju w gospodarce lokalnej, w której

zaspokajane są potrzeby mieszkańców.

Bezpieczni i zdrowi mieszkańcy

87

Aby zrealizować tak zarysowany cel strategiczny konieczne jest podjęcie celów

średniookresowych (operacyjnych), polegających na:

1) Usprawnieniu funkcjonowania podmiotów funkcjonujących w ramach systemu słuŜb

bezpieczeństwa publicznego (bądź instytucji wspierających, np. administracja

publiczna, zdrowie, szkoły, itp.).

2) Bezpieczeństwo, o którym mowa w tytule niniejszego celu strategicznego, naleŜy

rozumieć szeroko – takŜe w kontekście socjalnym, stąd teŜ konieczne będzie

aktywne wsparcie rodzin dysfunkcjonalnych oraz osób wykluczonych bądź

zagroŜonych wykluczeniem.

3) Zachowanie oraz poprawa bezpieczeństwa wiąŜe się w końcu ze stanem otaczającego

ludzi środowiska naturalnego. Najskuteczniejszym sposobem prowadzenia działań

prośrodowiskowych (w kontekście zadań przypisanych powiatowi) wydaje się

podnoszenie świadomości ekologicznej wśród mieszkańców.

4) Równie istotną kwestią, skądinąd nieodzownie związaną z odczuwanym stopniem

bezpieczeństwa, jest ochrona zdrowia na poziomie ponadpodstawowym. W tym

zakresie konieczne jest podjęcie działań zmierzających do poprawy ilościowej

i jakościowej usług świadczonych przez szpital powiatowy.

Cel II

Jeszcze do niedawna uznawano, Ŝe do wzrostu gospodarczego przyczynia się

klasyczny potencjał, jak ziemia, siła robocza i kapitał finansowy. Obecnie, to głównie

dzięki dystrybucji oraz praktycznemu wykorzystaniu wiedzy i informacji firmy mogą się

dynamicznie rozwijać. O pozycji rynkowej decydują nakłady na badania oraz

efektywnie wykorzystywanie zewnętrznych źródeł wiedzy. Podstawą rozwoju kaŜdej

społeczności lokalnej będą wykwalifikowani pracownicy i sektor badawczy, tworzony

przez naukowców. Na rozwój i dobrobyt społeczny wpływają oczywiście

makroekonomiczne czynniki zewnętrzne, jak koniunktura gospodarcza, inflacja, napływ

inwestycji, ale w coraz większym stopniu o konkurencyjności decyduje czynnik ludzki.

W powiecie strzelińskim, ze względu na opisane w diagnozie uwarunkowania, nie

będzie w najbliŜszym okresie rozwijać się intensywnie sektor innowacyjny gospodarki,

Wykształcona i aktywna społeczność lokalna

88

jednak moŜliwe jest budowanie społeczeństwa opartego na wiedzy i kształcących się

ustawicznie, zdolnych do przekwalifikowania się, pracownikach. Władze lokalne powinny

rozwaŜyć lokalizację Parku Inwestycyjnego, w którym firmy, obok prowadzenia głównej

działalności, uruchamiałyby swoje działy badawczo – rozwojowe. Do ścisłej współpracy

środowisk gospodarczych i naukowych, która napędza innowacje, dochodzić moŜe nie

tylko w centrum aglomeracji – Wrocławiu, ale równieŜ w ośrodkach, w których

gospodarka lokalna ma strukturę przemysłową. Władze powiatu strzelińskiego oraz

samorządy lokalne powinny skoncentrować się na przygotowaniu uczniów i młodzieŜy do

wykorzystywania nowoczesnych technologii i oraz i technik świadczenia usług.

Szczególnie istotne są tutaj kompetencje związane z posługiwaniem się językami obcymi,

obsługą komputera, wykorzystaniem Internetu, obróbka informacji oraz korzystanie z

doświadczeń zagranicznych, dzięki naszej obecności w strukturach UE.

Od wykształcenia społeczeństwa i jego aktywności będzie zaleŜał popyt na

rozmaite produkty i usługi oparte są na wiedzy. Z kolei od popytu wewnętrznego na te

produkty i usługi będzie w duŜej mierze zaleŜał lokalny rozwój gospodarczy. Biorąc pod

uwagę stały postęp naukowo - techniczny, który oznacza pojawianie się coraz to nowych

produktów, usług, metod zarządzania i organizacji pracy, naleŜy w konsekwencji

spodziewać się wzrostu wymagań wobec pracowników. Dlatego mając świadomość

uczestniczenia w powiecie strzelińskim w budowaniu społeczeństwa informacyjnego,

konieczne jest zapewnienie warunków uczenia się przez całe Ŝycie, a nie jedynie w

młodości. Dlatego konieczne wydaje się na dostosowanie szkolnego sytemu kształcenia

dzieci i młodzieŜy, aby wyrobić w nich potrzeby i umiejętności doskonalenia

kwalifikacji i samokształcenia. W społeczeństwie opartym na wiedzy główny nacisk

kładzie się na trzy sfery: naukę, transfer wiedzy i technologii oraz edukację. Powiat

strzeliński ze względu na uwarunkowania opisane w innej części strategii, powinien

wykorzystać ostatni element. Dlatego wśród wskazanych celów operacyjnych

skoncentrowano się na tym elemencie.

89

Cel III

Rozwój infrastruktury potraktowany został szeroko: od wykonywania jednego z

podstawowych zadań powiatu - utrzymania dróg, będących w jego zarządzie, przez działania

zmierzające do eliminacji tzw. wykluczenia informatycznego, poprawę warunków

działalności jednostek powiatu, po działania zmierzające do wykorzystania potencjału

turystycznego powiatu.

Na obecnym etapie rozwoju powiatu strzelińskiego szczególne znaczenie będzie miało

wzmocnienie istniejącej infrastruktury drogowej poprzez jej modernizację, jak równieŜ

rozwój infrastruktury poprzez nowe inwestycje. W zakresie kompetencji powiatu

najistotniejsze będą inwestycje, zwłaszcza w drogi łączące trasy dojazdowe z centrum gmin

i ośrodków aktywności gospodarczej do centrum powiatu, a takŜe w waŜne korytarze

komunikacyjne, jak np. drogę do Ząbkowic Śląskich. Powiat moŜe aktywnie pozyskiwać na

ten cel środki zewnętrzne, zwłaszcza z dotacji UE.

Jednym z najwaŜniejszych zasobów we współczesnej gospodarce jest informacja.

Rosnąca ilość róŜnorodnych informacji, które posiada sektor publiczny powinna zostać

odpowiednio przetworzona i udostępniona mieszkańcom. Dlatego szczególnie istotne wydaje

się wykorzystania zwiększającego się dostępu do Internetu oraz świadczenie za jego

pośrednictwem róŜnego rodzaju usług społeczności powiatu strzelińskiego. Pozwoli to na

dalszy rozwój społeczeństwa informacyjnego, wzmocni potencjał wiedzy i uchroni przed

„wykluczeniem informatycznym”. Jak dowodzą badania w Europie Zachodniej5, jednym z

najłatwiejszych i najskuteczniejszych sposobów szybkiego zdobycia kwalifikacji

informatycznych jest nauka na komputerze domowym. Niestety wyposaŜenie gospodarstw

domowych w powiecie w komputery i dostęp do Internetu jest silnie zróŜnicowane przez

sytuację materialną, wykształcenie i miejsce zamieszkania. Na obszarach wiejskich nie więcej

niŜ jedna trzecia gospodarstw posiada komputer i łącze internetowe. Pojawiają się jednak

szanse rozwojowe. NaleŜy m.in. wykorzystać ogólnorynkową tendencję do poprawy

5 The Economist Intelligence Unit 2006

Wzmacnianie potencjału społeczno - gospodarczego powiatu

poprzez rozwój infrastruktury

90

wyposaŜenia gospodarstw domowych w komputery oraz umoŜliwi ć nabywanie umiejętności

ich obsługi róŜnym grupom społecznym.

Osiągnięcie zarówno drugiego celu strategicznego „Aktywni i wykształceni

mieszkańcy”, jak i celu trzeciego, wiąŜe się nierozerwalnie z koniecznością modernizacji i

rozbudowy obiektów w jednostkach podległych. Dotyczy to placówek oświatowych, pomocy

społecznej, domów dziecka. Wzrost potencjału nastąpi, gdy stworzone zostaną dogodne

warunki dla osób z nich korzystających.

Wzmacniając potencjał gospodarczy powiatu naleŜy zachęcać do konsolidacji

podmiotów z sektora rolnego oraz przetwórstwa rolno-spoŜywczego i tworzenia grup

producenckich oraz wspierać rozwój przedsiębiorczości w oparciu o współpracę z lokalnymi

organizacjami gospodarczymi. Ponadto, biorąc pod uwagę konieczność rozwoju usług

okołorolniczych i usług związanych z budową zaplecza dla ruchu turystycznego, naleŜy

stwarzać warunki dla rozwoju infrastruktury turystycznej i produktów turystycznych, w

oparciu o najwaŜniejsze rozpoznane walory lokalne.

4. Operacyjne cele rozwojowe

4.1 Zintegrowany system słuŜb bezpieczeństwa publicznego w powiecie

Mieszkańcy powiatu strzelińskiego naleŜą do wspólnot samorządowych darzących

duŜym zaufaniem słuŜby bezpieczeństwa publicznego. Niemniej jednak stałe podnoszenie

skuteczności działania tego typu podmiotów wydaje się kwestią oczywistą. Niesłychanie

istotne jest w tym wypadku wdroŜenie efektywnych sposobów współpracy, które doprowadzą

do realnej i odczuwalnej przez społeczeństwo poprawy bezpieczeństwa. W tym celu

konieczne jest wypracowanie czytelnych zasad podziału zadań pomiędzy wszystkie podmioty

mające wpływ na bezpieczeństwo, tak aby zazębiając się tworzyły zintegrowany system.

W tym celu naleŜy podjąć działania organizacyjne i inwestycyjne zmierzające do

integracji dotychczasowej działalności słuŜb bezpieczeństwa publicznego oraz, w miarę

moŜliwości, doposaŜenia tych podmiotów. Projekty, zmierzające do realizacji celu, obejmować

powinny wszystkie istotne podmioty i elementy wpływające na bezpieczeństwo (pamiętając przy

tym on działaniach prewencyjnych). Dla uzyskania oczekiwanych efektów istotne jest

funkcjonowanie takich słuŜb jak Policja, StraŜ PoŜarna, Pogotowie Ratunkowe oraz innych

instytucji (i zadań), które mają wpływ na bezpieczeństwo publiczne, takich jak np. słuŜba

91

zdrowia, opieka społeczna, słuŜby komunalne, oświata i in. Połączenie tych wszystkich

elementów w jeden sprawny system moŜe dać długofalowe, powszechnie oczekiwane rezultaty.

Aby zrealizować tak zakrojony cel operacyjny naleŜy: 1) doprowadzić do podpisania

między wszystkimi słuŜbami odpowiedzialnymi za niesienie pomocy umowy o powołaniu

Zintegrowanego Systemu SłuŜb Bezpieczeństwa Publicznego Powiatu Strzelińskiego; 2)

wypracować zasady i procedury współdziałania; 3) zbudować podstawy jednolitego systemu

łączności (wspólny radiowy kanał ratowniczy, sztywne łącza pomiędzy wszystkimi słuŜbami,

centrala zarządzająca informacją, itp.). Ponadto konieczne jest wsparcie podmiotów

uczestniczących w realizacji celu, w zakresie pozyskiwania środków na uzupełnienie braków

sprzętowych oraz kadrowych.

Dzięki funkcjonowaniu Zintegrowanego Systemu SłuŜb Bezpieczeństwa Publicznego

Powiatu Strzelińskiego w szczególnych sytuacjach (oraz na co dzień) duŜo sprawniej i skuteczniej

niesiona będzie pomoc mieszkańcom oraz osobom przebywającym na jego terytorium.

4.2 Aktywne wsparcie rodzin dysfunkcjonalnych oraz osób wykluczonych bądź

zagroŜonych wykluczeniem

Wykluczenie społeczne, rozumiane jako brak lub ograniczenie moŜliwości uczestnictwa,

wpływania i korzystania z podstawowych instytucji publicznych i rynków, które powinny być

dostępne dla wszystkich6, dotyka szerokie grono mieszkańców Dolnego Śląska. Jeśli do kategorii

osób wykluczonych, bądź teŜ zagroŜonych zjawiskiem wykluczenia, zaliczymy osoby:

długotrwale bezrobotne, bezrobotnych ze starszej kategorii wiekowej, niepełnosprawne, wcześnie

porzucające naukę, mniejszości narodowe, uzaleŜnione (i członków ich rodzin), opiekunów osób

pozostających na utrzymaniu, itp., uzyskamy w regionie szacunkowo grono ponad 500 tys. osób

znajdujących się w tzw. gorszym połoŜeniu. Szczególnie dramatyczna wydaje się być w takich

okolicznościach sytuacja dzieci i młodzieŜy, której przychodzi Ŝyć w rodzinach

dysfunkcjonalnych, dotkniętych wykluczeniem (bądź nim zagroŜonych).

Wskazane zjawiska nie omijają powiatu strzelińskiego, dlatego teŜ konieczne jest

aktywne wsparcie rodzin i osób potrzebujących wsparcia, aby mogły one świadomie i

aktywnie uczestniczyć w Ŝyciu społeczno - gospodarczym. W celu przeciwdziałania

wskazanym zjawiskom konieczna jest współpraca słuŜb socjalnych działających zarówno na

6 Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2004

92

poziomie powiatu, jak i jego poszczególnych gmin. Szczególną rolę do odegrania mają tutaj

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, gminne ośrodki pomocy społecznej, Poradnia

Pedagogiczno – Psychologiczna oraz inne podmioty administracji i organizacje społeczne.

Istotna wydaje się więc współpraca wskazanych podmiotów i stały monitoring rodzin, które

korzystają ze wsparcia socjalnego tak, aby na jak najwcześniejszym etapie zagroŜenia

wykluczeniem przeciwdziałać mu. Szczególnie pod kątem zapewnienia moŜliwie najlepszych

warunków startu Ŝyciowego dla dzieci i młodzieŜy.

W części diagnostycznej niniejszego opracowania (szczególnie tabela nr 32) została

określona skala udzielanej pomocy socjalnej w powiecie. Trzeba jednak mieć na uwadze, Ŝe

zjawisko zagroŜenia wykluczeniem naleŜy postrzegać wieloaspektowo - brane powinny być

pod uwagę: rodziny niepełne – wsparcie dzieci z tych rodzin, długotrwałe bezrobocie,

alkoholizm i inne zjawiska patologiczne, niepełnosprawność, etc. Istota wszelkich działań

sprowadzać się tutaj powinna do prewencji. WaŜną kwestią, w kontekście wsparcia dzieci

i młodzieŜy, będzie popularyzacja tworzenia rodzinnych domów dziecka, która polegać

powinna na promocji tej inicjatywy - zachęcaniu rodzin potencjalnie zainteresowanych do

podejmowania tej decyzji. Obecnie na terenie powiatu działa jeden rodzinny dom dziecka.

WaŜną sprawą wydaje się więc wsparcie (ilościowe i jakościowe) na rzecz ww.

podmiotów administracji oraz opracowanie aktualnej Powiatowej Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych, co wynika z zasygnalizowania takiej potrzeby przez pracowników

PCPR w Strzelinie, gdyŜ istniejąca obecnie Strategia nie spełnia kryteriów stawianych tego

typu dokumentom i jest nieaktualna.

Realizacja celu przyczyni się do reintegracji i wsparcia osób wykluczonych, redukowania

zjawiska ubóstwa oraz poprawy losu dzieci i młodzieŜy nieodłącznie związanego ze statusem i

moŜliwościami (rozwojowymi lub ograniczającymi) rodzin z których pochodzą.

4.3 Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu

Świadomość ekologiczna to zespół informacji i przekonań na temat środowiska

naturalnego oraz postrzeganie związków między stanem i charakterem środowiska naturalnego,

a warunkami i jakością Ŝycia człowieka7. Najbardziej skutecznym, choć długotrwałym,

sposobem kształtowania świadomości ekologicznej jest edukacja ekologiczna społeczeństwa,

7 T. Burger, Raport. Świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego u progu XXI wieku, Warszawa 2000, s. 7.

93

która polega na przekazywaniu wiedzy na tematy związane z ochroną przyrody i

kształtowaniem środowiska, kształcenie umiejętności wykorzystania tej wiedzy w praktyce oraz

kształtowanie u ludzi postaw i zachowań sprzyjających ochronie środowiska. Ten rodzaj

edukacji działa poznawczo, kształcąco i wychowawczo. Edukacja ekologiczna jako zbiór

narzędzi kształtujących świadomość ekologiczną moŜe występować w „postaci” formalnej i

nieformalnej. Ta pierwsza jest realizowana w procesie nauczania szkolnego (od przedszkola do

szkoły wyŜszej), ta druga realizowana jest przez środki masowego przekazu, czy teŜ działalność

prośrodowiskowych organizacji społecznych. Podnoszenie świadomości ekologicznej to cel,

który w ostatecznym efekcie wpłynie na poprawę bezpieczeństwa publicznego.

Władze powiatu strzelińskiego mogą wpływać na szerzenie edukacji ekologicznej zarówno

w sposób formalny, jak i nieformalny. NaleŜy wykorzystać istniejące Powiatowe Centrum Edukacji

Ekologicznej. Biorąc pod uwagę lokalizację Centrum w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w

Ludowie Polskim moŜe ono skupić się zarówno na pedagogiczno-szkolnej płaszczyźnie

działalności, jak i na koordynowaniu wspólnych przedsięwzięć samorządów lokalnych. Za jego

pośrednictwem istnieje moŜliwość finansowania dodatkowych zajęć, przeprowadzania akcji

promocyjno – uświadamiających, zakup róŜnego rodzaju nośników informacji prośrodowiskowej

(ksiąŜek, prasy, filmów, itp.) na rzecz szkół, czy instytucji statutowo zajmujących się ochroną

środowiska, organizowanie róŜnego rodzaju konkursów wśród młodzieŜy. Docelowo powinno się

dąŜyć do usamodzielnienia placówki, rozbudowy zaplecza i zapewnienia zróŜnicowanych źródeł

finansowania oraz zatrudnionej na stałe kadry prowadzącej.

Ponadto władze powiatu mogą wspomagać funkcjonowanie organizacji społecznych

szerzących wiedzę ekologiczną. WaŜnym instrumentem pozwalającym wdroŜyć tego typu

projekty jest Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

4.4 Poprawa jakości i dostępności usług medycznych

Dostępność dobrej jakości usług medycznych jest jednym z czynników, które w

największym stopniu decydują o zadowoleniu z Ŝycia w danej miejscowości (gminie,

powiecie). Podobne oczekiwania wykazują mieszkańcy powiatu strzelińskiego. Placówką

podległą samorządowi powiatowemu w Strzelinie, która świadczy usługi medyczne jest

Szpital Powiatowy im. W. Oczki w Strzelinie.

94

Wskazując na konieczność poprawy jakości i dostępności usług medycznych na

opisywanym poziomie nie moŜna zapominać, Ŝe z jednej strony mamy do czynienia z placówką

szpitalną stopnia podstawowego – tym samym świadczone tutaj usługi mają taki właśnie

charakter. Usługi specjalistyczne zapewniane są bowiem w innego rodzaju placówkach. Z drugiej

strony istnieje ścisła zaleŜność (ilościowa) świadczonych usług od środków zakontraktowanych z

NFZ. Sytuacja taka nie oznacza, Ŝe podejmowanie działań zmierzających do podniesienia

satysfakcji mieszkańców nie jest moŜliwe. W opisywanym zakresie pacjenci oczekują przede

wszystkim: 1) dobrej jakości klinicznej świadczonej usługi medycznej – musi to być usługa

odpowiednia dla stanu zdrowia pacjenta, świadczona w odpowiednim czasie i z poŜądanym

skutkiem; 2) profesjonalizmu i wysokich kwalifikacji od obsługujących go pracowników; 3)

usługi wykonanej rzetelnie, zgodnie z najnowszymi standardami i etyką; 4) pewności, Ŝe personel

szpitala i usługa będą dostępne w oczekiwanym czasie; 5) wraŜliwości i komunikatywności

pracowników szpitala; 6) odpowiedniego, profesjonalnego i estetycznego wyglądu placówki.

Realizacja wskazanych powyŜej oczekiwań wymagać będzie dłuŜszej perspektywy

czasowej, niemniej jednak jest moŜliwa do wdroŜenia. W najbliŜszej okresie naleŜy

skoncentrować się na dąŜeniu do realizacja powyŜszych punktów. Istotne będzie więc

podjęcie stosownych inwestycji infrastrukturalnych, zakup lub wymiana sprzętu

medycznego oraz wzmacnianie potencjału kadry świadczącej usługi medyczne. W dalszej

perspektywie naleŜy zadbać o rozszerzenie oferty usług świadczonych przez szpital

powiatowy – w miarę moŜliwości stwarzanych przez ramy prawne i organizacyjne

funkcjonowania tego typu placówek.

Powiat Strzeliński, wobec regularnego niedoinwestowania szpitala powiatowego

i rosnącego lawinowo zadłuŜenia, podjął decyzję o zmianie formy prawnej, w jakiej działa szpital

tak, aby stał się on spółką prawa handlowego - niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej

(NZOZ). Nowy podmiot, dla którego proponowana jest nazwa Strzelińskie Centrum Medyczne,

powinien działać na zasadach rynkowych. W ramach swojej działalności SCM powinno z jednej

strony prowadzić lecznictwo zamknięte (szpital), z drugiej zaś rozszerzać zakres usług. W

przyszłości będzie on mógł więc pozyskiwać dodatkowe, obok kontraktu z NFZ, środki pienięŜne

m.in. poprzez świadczenie komercyjnych usług medycznych i okołomedycznych. Takie

rozwiązanie powinno przynieść wymierne korzyści, które płyną z funkcjonowania scalonego

systemu opieki zdrowotnej, tj. działającego w ramach jednego podmiotu (NZOZ) szpitala,

publicznego zakładu lecznictwa - ambulatoryjnego oraz pogotowia.

95

Realizacja celu przyczyni się do podniesienia odczuwanego stanu bezpieczeństwa

mieszkańców powiatu, jakości oraz ich zadowolenia z Ŝycia w tym właśnie powiecie.

4.5 Efektywny system kształcenia młodzieŜy ponadgimnazjalnej

W całym systemie edukacji struktury powiatu mają wpływ na zarządzanie placówkami

oświatowymi na poziomie ponadgimnazjalnym. ZwaŜywszy na fakt pojawienia się

wzrastającej tendencji bezrobocia wśród osób z wykształceniem średnim ogólnym, jakość

kształcenia ponadgimnazjalnego będzie miała coraz większe znaczenie. Okazuje się bowiem,

Ŝe na rynkach pracy brakuje młodzieŜy posiadającej gruntowne przygotowanie do

wykonywania określonych zawodów. Sytuacja taka stanowi powaŜne wyzwanie przed

władzami powiatu. Dodatkowo, naleŜy zwrócić uwagę na fakt, iŜ istniejące systemy

kształcenia powinny posiadać zdolność szybkiego reagowania na potrzeby społeczeństwa

opartego na wiedzy, a szczególnie wymagania zmieniającego się rynku pracy.

Szkoły w powiecie strzelińskim posiadają stosunkowo bogatą ofertę kształcenia

ponadgimnazjalnego, tak ogólnokształcącego jak i zawodowego. Trzeba jednak podkreślić, iŜ

coraz większym zainteresowaniem młodzieŜy cieszą się kierunki nauczania zawodowego.

Aby stworzyć młodzieŜy powiatu strzelińskiego jak najlepszą ofertę kształcenia, taką, która

pozwoli znaleźć interesującą pracę lub umoŜliwi ć dalsze studiowanie absolwentom, waŜne są

wielokierunkowe działania, do których zaliczyć moŜna:

1) monitorowanie zapotrzebowania na zawody i sprawne reagowanie na tego typu wyzwania;

2) róŜnicowanie oferty w zakresie kształcenia zawodowego;

3) wyposaŜenie placówek oświatowych w sprzęt potrzebny w procesie kształcenia praktycznego;

4) utrzymywanie i stałe doskonalenie dobrze przygotowanej kadry pedagogicznej;

5) doskonalenie systemu wsparcia psychologiczno – pedagogicznego w zakresie wyboru

najbardziej adekwatnych do potrzeb i zainteresowań, kierunków kształcenia;

6) opracowanie strategii rozwoju oświaty na poziomie ponadgimnazjalnym, wskazującej na

tendencje demograficzne oraz jakościowe występujące w powiecie i jego otoczeniu.

Tworzenie moŜliwie najlepszych warunków kształcenia młodzieŜy na poziomie

ponadgimnazjalnym przyczyni się do budowania wysokiej jakości kapitału ludzkiego, co z

kolei przełoŜy się na rozwój społeczny i gospodarczy regionu.

96

4.6 Doskonalenie systemów stypendialnych młodzieŜy

Jak wskazano w diagnozie, system stypendiów oferowanych dzieciom

i młodzieŜy powiatu strzelińskiego jest rozbudowany. Sytuacja taka wpływa korzystnie na

wyrównywanie szans dzieci i młodzieŜy z rodzin będących w gorszym połoŜeniu

materialnym, czy teŜ w zaleŜności od miejsca pochodzenia (wieś), a takŜe ze względu na

wyniki osiągane w nauce.

W przyszłości, w miarę moŜliwości, naleŜy doskonalić systemy stypendiów dla dzieci

i młodzieŜy zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym. Istotne będzie więc

aktywne poszukiwanie źródeł finansowania (szczególnie zewnętrznych). Jednym z

waŜniejszych kierunków działania będzie efektywne wykorzystanie pomocy stypendialnej

oferowanej w związku z nowym okresem programowania funduszy strukturalnych (2007 –

2013). W jego ramach (Program Operacyjny Kapitał Ludzki) uruchomione zostaną środki

związane z wyrównywaniem szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do

edukacji czy pomoc stypendialna dla uczniów szczególnie uzdolnionych. W poszukiwaniu

środków finansowania wsparcia dla dzieci i młodzieŜy nie moŜna się jednak ograniczać do

wskazanego źródła. Pomoc w opisywanym zakresie oferują takŜe inne podmioty –

administracja, biznes, organizacje pozarządowe.

Doskonalenie systemów stypendialnych oferowanych młodzieŜy Ziemi Strzelińskiej

przyczyni się do zwiększenia ich potencjału i przyszłej konkurencyjności.

4.7 Stworzenie atrakcyjnej oferty edukacyjnej dla osób dorosłych

Jedną z przyczyn wykluczenia ze społeczeństwa jest nienadąŜanie za rozwojem.

Mieszkańcy, nie podnosząc swoich kwalifikacji zawodowych oraz nie doskonaląc

umiejętności społeczeństwa informacyjnego często nawet nie wiedzą, w jakim zakresie

Ŝycia współczesnego społeczeństwa mogą uczestniczyć. Dlatego atrakcyjna oferta

edukacyjna powinna zostać skierowana nie tylko do osób poszukujących pracy, ale

równieŜ do tych jednostek, które są aktywne, ale potrzebują poszerzyć swoją wiedzę i

kształcić się ustawicznie.

Zaznaczyć naleŜy, Ŝe pomimo dostępności rozbudowanej oferty edukacyjnej w

najbliŜszym duŜym ośrodku akademickim – Wrocławiu, istnieje nadal potrzeba

reorientacji zawodowej osób odchodzących z rolnictwa oraz osób, które nie zdecydowały

97

się na podjęcie pracy w nowotworzonych zakładach przemysłowych, a które potencjalnie

mogą powrócić na rynek pracy.

W najbliŜszych latach, dzięki m.in. środkom z Unii Europejskiej (Program Operacyjny

Kapitał Ludzki). W celu poprawy zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do

zmian zachodzących w gospodarce władze lokalne oraz organizacje pozarządowe powinny

połączyć wysiłki w celu zbudowania elastycznej oferty dydaktycznej, dostępnej na poziomie

powiatu oraz zinstytucjonalizować działalność Powiatowego Centrum Kształcenia

Praktycznego i Ustawicznego. Dla osiągnięcia tego celu współdziałać powinny Powiatowy

Urząd Pracy, instytucje otoczenia biznesu, instytucje systemu oświaty i jednostki administracji

samorządowej. Zdobyta wiedza w procesie edukacji i ustawicznego kształcenia stanie się jedną

z waŜniejszych wartości lokalnej gospodarki i będzie miała w perspektywie średniookresowej

wpływ na poziom rozwoju społeczności lokalnej i na poprawę jakości Ŝycia.

4.8 Aktywizacja sektora organizacji pozarządowych

Organizacje pozarządowe (tzw. trzeci sektor – funkcjonujący obok państwa

i rynku) to grupy celowe mające na celu zabezpieczanie ludzi według kryteriów opartych o

ich osobiste i rzeczywiste potrzeby. Organizacje takie kierują się zasadami działania na rzecz

dobra wspólnego, solidaryzmu społecznego, dobrowolności (tworzenia i działania),

niedochodowości, niezaleŜności od państwa.

Jak pokazują dane z baz NGO’s8 na terenie powiatu strzelińskiego jest

zarejestrowanych nieco ponad 1% organizacji pozarządowych spośród wszystkich

działających na Dolnym Śląsku (11737). W tym zakresie powiat strzeliński jest

porównywalny z większością powiatów ziemskich województwa. Podmioty te posiadają

swoje siedziby głównie na terenie gmin: Strzelin (68) oraz Wiązów (23). Większość z nich

działa w obszarze sportu (kluby sportowe) bądź są to Ochotnicze StraŜe PoŜarne z

poszczególnych miejscowości powiatu. Nie brakuje jednak organizacji działających w

zakresie pomocy osobom niepełnosprawnym (6), rozwoju gospodarczego (np. spółdzielnie

rolnicze czy Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno – Gospodarczych, Strzeliński Związek

Pracodawców) czy teŜ działań w zakresie kultury, ochrony zabytków, tradycji (np. Tow.

Miłośników Ziemi Strzelińskiej czy Tow. Miłośników Ziemi Wiązowskiej) i innych. Jak

wynika z warsztatów przeprowadzonych podczas procesu przygotowywania niniejszej

8 www.ngo.pl

98

strategii za najbardziej aktywne podmioty naleŜy uznać organizacje działające na rzecz osób

znajdujących się w trudnej sytuacji Ŝyciowej (szeroko pojętej). Z róŜnych powodów

organizacje pozarządowe zarejestrowane na terenie powiatu strzelińskiego nie charakteryzują

się większą aktywnością. Z tego względu konieczna jest ich aktywizacja oraz inspirowanie do

działań na róŜnych polach.

Aby organizacje pozarządowe mogły działać efektywnie konieczne jest jednak ich

wsparcie. Stąd teŜ najistotniejszymi wyzwaniami stojącymi przed władzami powiatu i gmin

będzie pomoc, na rzecz opisywanych podmiotów, mająca charakter finansowy i

merytoryczny. Wsparcie merytoryczne powinno wychodzić naprzeciw potrzebom, jakie w

tym zakresie zgłaszają organizacje społeczne, a sprowadzać się będzie do: 1) rozwoju

umiejętności w zakresie zakładania organizacji; 2) rozpowszechniania wiedzy na temat

przepisów z zakresu organizacji poŜytku publicznego i wolontariatu; 3) rozwoju umiejętności

w zakresie zarządzania kadrami i finansami oraz pozyskiwania zewnętrznego wsparcia

finansowego. Wszystkie te działania powinny być oparte na analizie „lokalnego rynku”

organizacji pozarządowych tak, aby ich funkcjonowanie miało charakter zrównowaŜony

(wielokierunkowy) i efektywny (faktyczny).

4.9 Aktywizacja bezrobotnych w oparciu o rozwój przedsiębiorczości i sprawny system

szkoleń zawodowych

Jak wynika z raportów PUP Strzelin, brak pracy, a zwłaszcza długotrwałe bezrobocie,

wpływa w powiecie znacząco na społeczną marginalizację. Powiat strzeliński powinien

konsekwentnie rozwijać ofertę aktywizacji bezrobotnych, wykorzystując wszelkie moŜliwe

instrumenty rynku pracy. Aktywizacja bezrobotnych wymagać będzie stosowania działań

przewidzianych przepisami prawa, ale równieŜ naleŜy inicjować programy i akcje

informacyjno – promocyjne na temat rozwoju przedsiębiorczości wraz z lokalnymi

partnerami z otoczenia biznesu i organizacjami pozarządowymi. Niezbędny wydaje się

równieŜ efektywny system szkoleń zawodowych, który umoŜliwi zmianę zawodu, zdobycie

nowych kwalifikacji i w efekcie pozyskanie pracy.

W najbliŜszych latach dostępne będą środki krajowe, jak i europejskiej, które

umoŜliwi ą powyŜsze działania. Nie moŜna jednak ograniczyć się do walki z bezrobociem

poprzez subsydiowane przez państwo działania. Istnieje potrzeba rozwijania w powiecie

niestandardowych metod poszukiwania pracy. Ponadto, wobec malejącego bezrobocia,

99

wymagane będę coraz bardziej wyspecjalizowane narzędzia, gdyŜ bezrobotna pozostanie

grupa osób, której przez wiele miesięcy, a nawet lat, nie udało się zaktywizować i znaleźć

zatrudnienie. NaleŜy przy tym zaznaczyć, Ŝe decyzję o tym, czy i w jakich programach

uczestniczyć podejmowane są lokalnie. Dlatego jest waŜne, aby powstał powiatowy program

promocji zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy, który określi priorytety

działania w najbliŜszych latach. Władze powiatu powinny zorientować się równieŜ na

łagodzenie społecznych skutków bezrobocia.

4.10 Edukacja regionalna

Dziedzictwo kulturowe charakteryzują wielorakie wartości: intelektualne, moralne,

społeczne, religijne i estetyczne. Ich suma tworzy świat wartości dziedzictwa kulturowego. Są

to z jednej strony wartości konkretne, w miarę stałe i sprawdzone swoją "uŜytecznością", z

drugiej zaś strony wartości najbliŜsze jednostce, poniewaŜ ich nośnikiem jest najbliŜsza

osobie kultura, w której człowiek rodzi się, dojrzewa i Ŝyje. Wartości najbliŜszego

człowiekowi dziedzictwa kulturowego powinny zatem być wykorzystywane tak w procesie

edukacji szkolnej, jak i w stosunku do osób dorosłych – jest to szczególnie istotne zwaŜywszy

na dziedzictwo historyczne Dolnoślązaków. Procesy edukacyjne w opisywanym zakresie

powinny zawierać takie cele szczegółowe jak:

1) WyposaŜenie odbiorcy w zasób podstawowej wiedzy o własnym regionie (jest to

podstawa akceptacji rodzimego dziedzictwa kulturowego). Dotyczy to takich elementów

konstytuujących pojęcie regionu jak: geografia i uwarunkowania społeczne i kulturowe.

2) Wydobycie w procesie edukacji wielorakich wartości, tkwiących we własnym regionie

oraz przygotowanie odbiorcy do identyfikacji z tymi wartościami.

3) Kształtowanie tzw. toŜsamości pluralistycznej – człowiek, poznając siebie i własne

zakorzenienie w bliskiej społeczności, kulturze i terytorium, uczy się trafniej odczytywać

i interpretować zachowanie innych i szanować ich odmienność.

W proces edukacji regionalnej powinny być zaangaŜowane placówki oświatowe oraz

instytucje kultury z terenu całego powiatu. Niepoślednią rolę mogą takŜe odegrać organizacje

pozarządowe statutowo zajmujące się tego typu problematyką. Istota działań podejmowanych

w ramach tego celu będzie polegała na przekazywaniu wiedzy i informacji na temat Ziemi

Strzelińskiej, jak najszerszemu gronu lokalnych odbiorców (dzieci, młodzieŜy i dorosłych), w

jak najciekawszy sposób. W tym celu moŜna wykorzystać szeroki wachlarz narzędzi – od

100

prowadzenia bloków tematycznych w ramach zajęć lekcyjnych, poprzez dystrybucję mniej

lub bardziej rozbudowanych opracowań nt. historii i kultury, aŜ po organizację róŜnego

rodzaju imprez, interaktywnych warsztatów, konkursów, itp.

Celem, a zarazem efektem edukacji regionalnej powinno być kształtowanie poczucia

własnej toŜsamości odbiorcy i jego identyfikacji z regionem, jako podstawy zaangaŜowania

się w funkcjonowanie we własnym środowisku, a takŜe autentycznego otwarcia się na inne

społeczności i kultury.

4.11 Modernizacja istniejącej infrastruktury drogowej wraz z jej najbliŜszym otoczeniem

Sieć dróg istniejąca na terenie powiatu strzelińskiego uznawana jest za w pełni

wystarczającą. Istotną kwestią jest jednak stan techniczny i parametry dróg oraz

towarzyszącego im najbliŜszego otoczenia. Sukcesywna modernizacja dróg powiatowych ma

szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo ich uŜytkowników. WciąŜ wzrastająca

wypadkowość jest jedną z podstawowych przyczyn wpływających na odczuwany brak

bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. Z tego powodu najczęściej uaktywniać się

muszą słuŜby bezpieczeństwa publicznego.

Cel operacyjny jest zgodny z Priorytetem 3 (Transport) Regionalnego Programu

Operacyjnego (RPO) dla województwa dolnośląskiego na lata 2007-2013, który zakłada9

poprawę połączeń komunikacyjnych, co stworzy szersze moŜliwości dla alokacji kapitału, w

tym zagranicznego, z czym wiązać się będzie równieŜ rozwój regionalnego rynku pracy.

W celu realizacji niniejszego celu operacyjnego naleŜy podjąć działania zmierzające

do: modernizacji nawierzchni dróg, zwiększenia ilości ciągów pieszych i rowerowych oraz

miejsc parkingowych. Szczególnie istotne wydaje się wspieranie działań na rzecz rozbudowy

drogi wojewódzkiej Wrocław - Strzelin- Ziębice. Realizacja celu przyczyni się do poprawy

bezpieczeństwa na drogach powiatowych, ale równieŜ do wzrostu konkurencyjności powiatu.

Zgodnie z załoŜeniami RPO, inwestycje te dadzą szansę na zwiększenie mobilności

przestrzennej ludności i dostępności do wyspecjalizowanych usług zlokalizowanych w

większych ośrodkach w regionie, zwłaszcza w połoŜonej najbliŜej względem powiatu

metropolii wrocławskiej.

9 str. 77 RPO

101

Dla uporządkowania działań w opisywanym zakresie i ze względu na duŜe potrzeby

naleŜy działać systematycznie i w uporządkowany sposób, dlatego istotną kwestią wydaje się

być przeprowadzenie pogłębionej inwentaryzacji dróg i ich jakości w opisywanym zakresie.

Na tej podstawie łatwiejsze będzie określenie priorytetowych kierunków działania w zakresie

poprawy i modernizacji. Następnie planowane działania naleŜy umiejscowić w powiatowym

Wieloletnim Planie Inwestycyjnym i konsekwentnie realizować.

4.12 Rozwój infrastruktury technicznej społeczeństwa informacyjnego przeciwdziałającej

„wykluczeniu informatycznemu” mieszkańców powiatu strzelińskiego

Upowszechnianie technologii informacyjno – komunikacyjnych jest jednym z

podstawowych priorytetów rozwoju zarówno Dolnego Śląska jak i całego kraju. Stan taki

wynika z faktu istnienia zdecydowanego dystansu dzielącego Polaków od lepiej rozwiniętych

krajów. Jak wskazują szacunki tylko 31% dolnośląskich gospodarstw domowych posiada

komputer, a 17% dostęp do Internetu. Niekorzystne są równieŜ dane wskazujące na dostęp do

Internetu szerokopasmowego – to zaledwie jedna trzecia z wszystkich gospodarstw

posiadających komputer, przy czym stan ten dotyczy głównie obszarów miejskich.

Teren Ziemi Strzelińskiej nie odbiega od zaprezentowanych statystyk ani ilościowo,

ani jakościowo. Dlatego teŜ konieczne jest podjęcie działań zmierzających do umoŜliwienia

jak najdogodniejszego dostępu mieszkańców i instytucji Ŝycia publicznego do technologii

informacyjno – komunikacyjnych. Szczególną rolę moŜe tutaj odegrać podniesienie poziomu

zaawansowania elektronicznych usług publicznych, czyli budowa tzw. e-administracji oraz

sytemu kształcenia na odległość (tzw. e-edukacja, ang. e-learning lub distance learning).

Aby stworzyć dogodne warunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego na obszarze

Ziemi Strzelińskiej naleŜy podjąć działania zmierzające do: 1) budowy szerokopasmowych i

bezpiecznych sieci na terenie wszystkich gmin powiatu, przewidujących tworzenie

ogólnodostępnych, publicznych punktów dostępu do Internetu; 2) rozwoju e-usług

publicznych w wymiarze lokalnym (zintegrowanych z systemami regionalnymi), 3)

kształcenie ustawiczne i rozwój kompetencji związanych z obsługą komputera i jego

wykorzystaniem w dostępie do informacji publicznej. Istotną kwestią przy podejmowaniu

zarysowanych działań jest współpraca poszczególnych gmin powiatu oraz podmiotów

administracji publicznej funkcjonujących na terenie powiatu, tak aby stworzony system miał

102

charakter zintegrowany i faktycznie zaspokajał potrzeby lokalnych społeczności w zakresie

korzystania z nowoczesnych technologii.

4.13 Modernizacja i rozbudowa obiektów w jednostkach podległych powiatu

Prowadzenie przez powiat szkół średnich wymaga nie tylko posiadania odpowiedniej

kadry, ale równieŜ dobrze wyposaŜonego, nowoczesnego zaplecza. NaleŜy dąŜyć do poprawy

estetyki i trwałości obiektów oświatowych, pomocy społecznej, domów dziecka oraz innych

obiektów znajdujących się w zarządzie powiatu. Jak wynika z diagnozy, wiele sal

gimnastycznych i boisk przyszkolnych wymaga remontów. Na terenie powiatu nie

wybudowano dotychczas krytego basenu. Samorządy gminne i powiatowy powinny dąŜyć do

zrealizowania takiej inwestycji z następujących powodów: 1) w celu rozszerzenia oferty zajęć

wychowania fizycznego wśród uczniów szkół z terenu powiatu, 2) dla ogólnego zwiększenia

sprawności dzieci i młodzieŜy, 3) dla umoŜliwienia spędzania wolnego czasu przez

wszystkich mieszkańców. Szczególnie cenne dla realizacji niniejszego celu wydaje się

inicjowanie działań ponadgminnych, wykorzystując moŜliwość zawiązywania partnerstwa

publiczno-prywatnego oraz środki zewnętrzne, np. rządowe lub Totalizatora Sportowego.

Dla efektywnego realizowania zadań słuŜb socjalnych i Powiatowego Centrum

Pomocy Rodzinie konieczne jest zapewnienie właściwego zaplecza lokalowego. NaleŜy

dąŜyć do podniesienie standardów zamieszkania w domach pomocy społecznej i domu

dziecka, jak równieŜ umoŜliwi ć rozszerzenie ilości miejsc w obiektach pomocy społecznej.

Budowanie jednolitego rynku w Unii Europejskiej opiera się m.in. na zapewnieniu

równych szans w dostępie wszystkich grup społecznych do infrastruktury społeczeństwa

informacyjnego. Dlatego władze powiatu powinny inicjować działania na rzecz stałego

uzupełniania braków w zakresie wyposaŜenia szkół, placówek dydaktycznych, jak równieŜ

obiektów pomocy społecznej w sale z dostępem do Internetu, mając na uwadze jednocześnie

konieczność zorganizowaniu stosownych szkoleń i kursów, poszerzających kompetencje

uŜytkowników tej infrastruktury.

4.14 Tworzenie warunków dla rozwoju infrastruktury turystycznej i produktów

turystycznych

Jak wynika z diagnozy powiatu niezaprzeczalnym atutem Ziemi Strzelińskiej, pod

względem moŜliwości rozwoju turystyki, są przede wszystkim walory krajoznawcze oraz

103

połoŜenie tego obszaru (głównie względem Wrocławia). Brakuje jednak podstawowych

elementów zagospodarowania turystycznego – bazy noclegowej, gastronomicznej,

infrastruktury pozwalającej w bezpieczny i interesujący sposób korzystać z istniejących

atrakcji, informacji turystycznej, itd.

Powiat strzeliński posiada walory dla rozwoju takich kierunków turystyki jak:

turystyka aktywna oraz tranzytowa, niemniej jednak takŜe na tych polach konieczne są

dodatkowe działania inwestycyjne i promocyjne, które przyczyniłyby się do rozwoju.

Istotnymi działaniami wpływającymi na realizację tego celu operacyjnego wydają się być:

1) opracowanie programu rozwoju turystyki Ziemi Strzelińskiej na potrzeby którego

dokonana zostanie ocena istniejącego zagospodarowania turystycznego oraz wskazane

zostaną kierunki rozwoju w zakresie turystyki oraz moŜliwości rozwoju produktów

turystycznych;

2) równie istotną kwestią wydaje się być współpraca poszczególnych gmin powiatu w

opisywanym zakresie, wynika to przede wszystkim z faktu, Ŝe niektóre decyzje (np.

dotyczące lokalizacji obiektów turystycznych czy preferencji dla przedsiębiorców)

zapadają na tym właśnie poziomie, waŜne jest takŜe stworzenie wspólnej, spójnej oferty,

która stanowiłaby o atrakcyjności turystycznej opisywanego terenu;

3) wspólne, aktywne działania promocyjne (współpraca władz gmin i powiatu).

4) Powołanie grupy inicjatywnej lub forum, prowadzącego działania na rzecz zawiązania

Lokalnej Organizacji Turystycznej, która byłaby forum wymiany opinii zainteresowanych

stron, jak i umoŜliwiłaby zintegrowanie kierunków działań.

5) aktywna obecność w organizacjach zajmujących się promocją turystyczną w regionie, jak

Dolnośląska Organizacja Turystyczna.

6) włączenie do regionalnego systemu tras turystycznych (pieszych, rowerowych itp.)

własnych tras i produktów turystycznych.

Realizacja działań i projektów w ramach tak zakrojonego celu operacyjnego będzie miała

wielostronny wpływ na rozwój opisywanego subregionu. Przede wszystkim przyczynić się moŜe

do rozwoju turystyki kwalifikowanej (m.in. weekendowej, rodzinnej, młodzieŜowej).

104

Dzięki wskazanym działaniom nastąpi popularyzacja Ziemi Strzelińskiej oraz będzie

miała miejsce większa dbałość o dziedzictwo kulturowe i krajoznawcze. Turystyka to w

końcu dziedzina gospodarki, której rozwój moŜe przyczynić się do poprawy warunków Ŝycia

ludności, która podejmie przedsięwzięcia związane ze świadczeniem róŜnego rodzaju usług w

opisywanym zakresie.

Władze lokalne w tym kontekście powinny dąŜyć do utrzymania w dobrym stanie

cennych obiektów zabytkowych. Biorąc pod uwagę zróŜnicowanie statusu własności naleŜy

wspierać zawiązywanie się lokalnych grup i środowisk, które inicjować będą systematyczne

remonty i odrestaurowanie obiektów stanowiących zarówno własność publiczna, prywatną,

jak i kościelną. Jednym z ciekawszych pomysłów jest zagospodarowanie Domu KsiąŜąt

Brzeskich w Strzelinie na międzynarodowy dom spotkań i centrum szkoleniowo –

konferencyjne. Władze powiatu powinny konsekwentnie dąŜyć realizacji tego zadania.

Remont istniejącej infrastruktury historycznej i dąŜenie do jej wykorzystania w rozwoju

turystyki oznacza równieŜ utrzymanie w dobrym stanie otoczenia tych obiektów oraz ich

prawidłowe oznakowanie i opisanie.

5. Cele horyzontalne

I. Budowa społeczeństwa obywatelskiego poprzez aktywizację społeczności lokalnej

II. Aktywna współpraca władz i mieszkańców poszczególnych gmin i powiatu

W świetle wypowiedzi liderów społeczności wiejskiej, które autorzy Strategii

zebrali w badaniach ankietowych oraz podczas warsztatów, waŜną kwestią jest

zagospodarowanie czasu wolnego oraz pomoc władz lokalnych w inicjowaniu powszechnie

dostępnych działań kulturalnych i sportowych. Tendencje demograficzne związane z

procesem starzenia się społeczności lokalnej oraz fakt, Ŝe na obszarach wiejskich

zamieszkuje niemal 2/3 mieszkańców powiatu, wskazują, Ŝe w wymiarze przestrzennym

moŜe dochodzić do zaniku aktywności mieszkańców powiatu i utrzymania stanu

Budowa społeczeństwa obywatelskiego poprzez aktywizację

społeczności lokalnej

105

pozbawienia społeczności wiejskiej dostępu m.in. do podstawowych usług edukacyjnych i

kulturalnych. Jest waŜne, aby władze powiatu były świadome, jak waŜną rolę w aktywizacji

społecznej mają do odegrania organizacje oraz instytucje, które stwarzają moŜliwości

aktywnego uczestnictwa w Ŝyciu społecznym. Są to m.in.: domy i ośrodki kultury, kluby,

świetlice, biblioteki, stowarzyszenia czy grupy artystyczne.

Aby zapewnić odpowiednie warunki dla animowania lokalnych społeczności

wiejskich w integrujących wydarzeniach społeczno - kulturalnych, obok wsparcia działań

zmierzających do modernizacji lub utworzenia infrastruktury na obszarach wiejskich,

niezbędna jest inwestycja w rozwój zasobów ludzkich. Niski poziom wykształcenia ludności

wiejskiej, obok niekorzystnego tempa modernizacji rolnictwa, zmniejsza moŜliwość

rozwinięcia pozarolniczej działalności gospodarczej na wsi oraz aktywizacji społeczno –

zawodowej. DąŜenie do aktywizacji społecznej wiąŜe się nierozerwalnie z motywowaniem

mieszkańców terenów wiejskich do podjęcia działań na rzecz większej mobilności

zawodowej, oznaczającej gotowość do podjęcia zatrudnienia poza obszarem zamieszkania.

Dla realizacji niniejszego celu operacyjnego wydaje się powołanie Partnerstwa lokalnego na

rzecz aktywizacji społecznej mieszkańców powiatu oraz wyodrębnienie funduszu wspierania

inicjatyw obywatelskich i społecznych na terenie powiatu.

Zaznaczyć naleŜy, Ŝe pojawia się wiele moŜliwości finansowania przedsięwzięć

lokalnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 – 2013, z którego

korzystać mogą zarówno osoby fizyczne, jak i samorządy oraz społeczności lokalne.

Rozwój obszarów wiejskich polegać będzie jednak w duŜe mierze na oddolnym

opracowaniu przez lokalną społeczność wiejską własnych programów rozwoju. Zadaniem

powiatu będzie prowadzenie, wraz z instytucjami wdraŜającymi programy, akcji

zachęcających do korzystania z nich.

W zakresie aktywizacji społeczności Strzelina i Wiązowa naleŜy zwrócić uwagę na

zjawisko rozpadu więzi społecznych, wynikające m.in. z rosnącej izolacji społecznej oraz

rozkładu sieci społecznych. Choć za realizację zadań z tego zakresu odpowiedzialne są

głównie samorządy gminne, to warto wskazać na potrzebę wspólnej rewitalizacji

społecznej tych grup i jednostek, które z powodu róŜnych barier nie uczestniczą na

równych prawach w Ŝyciu społecznym. Dotyczy do m.in. osób niepełnosprawnych, osób

starszych, osób bezdomnych, osób z marginesu społecznego, osób zagroŜonych lub

pozostających w ubóstwie, osób, które dotknęły nałogi i patologie społeczne.

106

Tym miejscu ponownie zaznaczyć naleŜy rolę organizacji pozarządowych. Są one

szczególnie istotne ze względu na fakt, iŜ uzupełniają braki w obszarze potrzeb, którymi

nie są w stanie zająć się państwo i rynek oraz są istotnym czynnikiem kreującym zmiany

rzeczywistości społecznej. Organizacje społeczne mogą efektywnie działać zarówno na

polu pomocy społecznej, bezpieczeństwa publicznego, edukacji ekologicznej, spraw

związanych z rozwojem gospodarczym, doskonaleniem kapitału ludzkiego oraz

aktywizowaniem lokalnych środowisk. Ich aktywne funkcjonowanie ma szczególne

znaczenie dla kształtowania społeczeństwa obywatelskiego. Niniejszy cel ma charakter

horyzontalny w stosunku do trzech celów strategicznych wyznaczonych w strategii,

poniewaŜ trzeci sektor moŜe odegrać znaczącą rolę w kaŜdej sferze funkcjonowania

powiatowej wspólnoty samorządowej.

Realizacja zasady samorządności terytorialnej oznacza prawo do samodzielnego

kształtowania przez samorząd róŜnych polityk lokalnych, zmierzających do poprawy sytuacji

mieszkańców i nadrobienia opóźnień cywilizacyjnych, które powstały w wyniku zaniedbań

władzy w poprzednim systemie. Wraz z przywróceniem w Polsce instytucji samorządu, we

wszelkich przedsięwzięciach o doniosłym znaczeniu lokalnym uczestniczą jego członkowie.

Dzięki włączaniu mieszkańców w procesy decyzyjne i wspólne planowanie rozwoju

lokalnego, istnieje szansa na zbudowanie zintegrowanej wspólnoty społecznej.

Aktywna współpraca przy planowaniu lub realizacji wszelkich działań publicznych

prowadzonych przez władze powiatu oraz poszczególnych gmin, ale takŜe powiatową

administrację publiczną, wymagają nie tylko respektowania przepisów prawa w tym zakresie,

ale równieŜ stosowania dobrych praktyk, zapewniających udział społeczności lokalnej w

zarządzaniu sprawami publicznymi:

� jawności i przejrzystości,

� konsultacji lub akceptacji społecznej,

� kontroli społecznej.

Aktywna współpraca władz i mieszkańców poszczególnych

gmin i powiatu

107

Dla realizacji niniejszego celu konieczne jest z jednej strony doskonalenie struktur

organizacyjnych administracji i dąŜenie do utrzymania wysokiej jakości usług publicznych,

z drugiej zaś wykształcenie modelowego systemu komunikowania się organów samorządu

z mieszkańcami, organizacjami społecznymi i przedstawicielami przedsiębiorców.

Współpraca moŜliwa będzie przy załoŜeniu, Ŝe podstawą sprawnego i efektywnego

funkcjonowania samorządu lokalnego jest prowadzenie polityki informacyjnej. NaleŜy

dąŜyć do eliminowania wyłącznie jednokierunkowego oficjalnego przekazu informacji – od

przedstawicieli władzy do mieszkańców, na rzecz utrzymania dwukierunkowej

komunikacji.

Aktywna współpraca dotyczy zarówno mieszkańców powiatu i władz lokalnych, jak

równieŜ współpracy między poszczególnymi samorządami. W ramach działań

wymienionych powyŜej środowisk moŜna wskazać na następujące propozycje wspólnych

inicjatyw:

1) utworzenie powiatowego systemu informacji gospodarczej, który pozwoli

zabezpieczyć potrzeby informacyjne lokalnych podmiotów gospodarczych, jak równieŜ

przyczyni się do udostępnienia zasobów informacyjnych wśród inwestorów zewnętrznych.

Aktywna współpraca będzie się wiązać ze zminimalizowaniem kosztów pozyskiwania,

gromadzenia i przetwarzania informacji.

2) prowadzenie okresowych konsultacji pomiędzy samorządami gminnymi i

powiatowym w zakresie najbardziej efektywnego wykorzystania funduszy powiatu i gmin

na najbardziej istotne i najlepiej przygotowane inwestycje, zwłaszcza drogowe. Współpraca

powinna mieć sformalizowany charakter, np. w formie porozumienia lub deklaracji

uczestnictwa we wspólnej realizacji zadania.

3) prowadzenie banku danych o inicjatywach społecznych oraz stworzenie

obiektywnych kryteriów wspierania projektów przez samorząd powiatowy.

4) przekazywanie zadań publicznych organizacjom pozarządowym, co jest

efektywniejszym sposobem wykorzystania środków finansowych na realizację zadań

publicznych, zwłaszcza w obszarze pomocy społecznej i zwalczania patologii społecznych,

ale teŜ umoŜliwia realizowanie niekonwencjonalnych działań, które nie mieszczą się w

ramach codziennego funkcjonowania starostwa powiatowego i słuŜb socjalnych.

108

Szczególną rolę w realizacji niniejszego celu ma do spełnienia istniejące

Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno – Gospodarczych, które ma potencjał bycia

koordynatorem wielu działań o charakterze ponadgminnym, słuŜących rozwojowi

społecznemu i gospodarczemu. Powinno ono stopniowo rozszerzać działalność. Ponad

dotychczasowe prowadzenie funduszu poręczeń, organizowanie szkoleń i konsultacji moŜe

ono realizować wyŜej wymienione inicjatywy i wspierać rozwój sektora małych i średnich

przedsiębiorstw poprzez organizowanie lub samodzielne świadczenie usług doradczych,

szkoleniowych, informacyjnych w celu podniesienia ich konkurencyjności.

109

Spis tabel

Tabela 1. Podział dróg przebiegających przez obszar powiatu strzelińskiego (z wyłączeniem dróg gminnych). .. 7

Tabela 2. Typy siedliskowe lasów nie stanowiących własność Skarbu Państwa (ha)........................................... 11

Tabela 3. Występowanie i rozmieszczenie zasobów glebowych o najwyŜszej klasie w powiecie strzelińskim i

poszczególnych gminach. ...................................................................................................................................... 14

Tabela 4. Powierzchnia lasów w powiecie strzelińskim i poszczególnych gminach ............................................. 15

Tabela 5. Zasoby dziedzictwa kulturowego o randze powiatowej lub międzygminnej.......................................... 21

Tabela 6. Obiekty dziedzictwa kulturowego na terenie poszczególnych gmin powiatu ......................................... 23

Tabela 7. Stan ludności w gminach powiatu strzelińskiego na koniec roku 2006 (M- miasto, G –gmina)........... 24

Tabela 8. Ludność powiatu strzelińskiego według miejsca zamieszkania na koniec roku 2006 .................................. 25

Tabela 9. Ludność w wieku 13 lat i więcej w powiecie według poziomu wykształcenia na tle powiatów sąsiadujących i

Dolnego Śląska....................................................................................................................................................... 26

Tabela 10. Struktura ludności powiatu strzelińskiego według wieku w 2006 r..................................................... 26



Tabela 13. Pracujący w powiecie strzelińskim łącznie z rolnictwem indywidualnym w latach 2004 i 2006 ........ 27

Tabela 14. Stopa bezrobocia zarejestrowanego w latach 2004 – 2007 w ujęciu porównawczym. ....................... 28

Tabela 15. Bezrobotni zarejestrowani w powiecie (stan na 30.06.2007 r.) .......................................................... 29

Tabela 16. Struktura bezrobocia na terenie powiatu strzelińskiego w latach 2002 – 2006.................................. 31

Tabela 17. Bezrobotni zarejestrowani na dzień 30.06.2007 r. w rozbiciu wg wieku, wykształcenia oraz płci .. 32

Tabela 18. Wydatki Funduszu Pracy Powiatowego Urzędu Pracy w Strzelinie na aktywne formy

przeciwdziałania bezrobociu w 2006 roku............................................................................................................ 33

Tabela 19. Ranking głównych grup bezrobotnych według zawodów w latach 2002 - 2006........................................ 35

Tabela 20. Zapotrzebowanie na rynku pracy według najczęściej zamieszczanych ofert w poprzednich pięciu

latach .................................................................................................................................................................... 36

Tabela 21. Stan bezrobocia na terenie powiatu strzelińskiego według miast i gmin na koniec 2006 roku oraz w

latach poprzedzających......................................................................................................................................... 37

Tabela 22. Wykaz szkół podstawowych oraz gimnazjalnych znajdujących się na terenie powiatu strzelińskiego.38

Tabela 23. Zestawienie informacji nt. szkół ponadgimnazjalnych działających w powiecie strzelińskim. ........... 41

Tabela 24. Struktura zatrudnienia w placówkach oświatowych prowadzonych przez powiat strzeliński. ............ 43

Tabela 25. Stopień komputeryzacji placówek oświatowych funkcjonujących na terenie powiatu strzelińskiego w

porównaniu z placówkami oświatowymi powiatów wołowskiego i średzkiego.................................................... 44

Tabela 26. Wyniki egzaminu maturalnego uczniów szkół ponadgimnazjalnych powiatu strzelińskiego. ............. 46

Tabela 27. Absolwenci gimnazjów w poszczególnych latach................................................................................ 47

Tabela 28. Imprezy kulturalne organizowane na terenie powiatu o randze powiatowej lub ponadgmninnej. ..... 51

Tabela 29. Wykaz gospodarstw agroturystycznych funkcjonujących na terenie powiatu strzelińskiego. ............. 56

Tabela 30. Obiekty zbiorowego zakwaterowania. Porównanie powiatu strzelińskiego z powiatami wołoskim i

średzkim. ............................................................................................................................................................... 57

110

Tabela 31. Obiekty zbiorowego zakwaterowania na 1000 ludności. Porównanie powiatu strzelińskiego z

powiatami wołoskim i średzkim. ........................................................................................................................... 58

Tabela 32. Rodzaje najczęściej udzielonej pomocy społecznej ............................................................................. 59

Tabela 33. Organizacje pozarządowe i rodzaj świadczonej pomocy.................................................................... 60

Tabela 34. Organizacja i potencjał opieki zdrowotnej wg Statystyki Ministerstwa Zdrowia aspekt „usługi

medyczne” – stan na 9.05.2006 r..........................................................................................................................61

Tabela 35. Ilość poszczególnych kategorii przestępstwa stwierdzona w poszczególnych latach.......................... 65

Tabela 36. Zestawienie ilości zdarzeń w komunikacji drogowej. ......................................................................... 65

Tabela 37. Interwencje PSP w Strzelinie w poszczególnych latach. ..................................................................... 67

Tabela 38. PoŜary na terenie powiatu strzelińskiego wg przyczyn ich powstawania w poszczególnych latach ... 68

Tabela 39. Przyczyny powstawania miejscowych zagroŜeń.................................................................................. 69

Tabela 40. Lista wiodących firm w powiecie według nazwy, lokalizacji oraz profilu: ......................................... 72

Tabela 41. Podmioty gospodarki narodowej według głównych sekcji PKD, bez osób prowadzących indywidualne

gospodarstwa rolne. Stan na 31.12.2006.............................................................................................................. 73

Tabela 42. Wybrane podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w systemie REGON w powiecie

strzelińskim (stan na 31.12.2006) ......................................................................................................................... 74

Tabela 43. Liczba podmiotów gospodarczych na terenie powiatu strzelińskiego w latach 2002, 2004, 2006 ..... 74

Tabela 44. Lista firm, które rozpoczynają działalność w podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej

„Invest-Park” w Strzelinie.................................................................................................................................... 76

Tabela 45. Struktura wielkościowa gospodarstw rolnych według gmin w 2006 roku .......................................... 77

Tabela 46. Struktura uŜytkowania gruntów w powiecie strzelińskim według gmin w 2006.................................. 77

Tabela 47. Wykształcenie osób prowadzących gospodarstwa rolne..................................................................... 78

Tabela 48. Gospodarstwa rolne według prowadzonej działalności gospodarczej w 2006 roku........................... 78

STRATEGIA ROZWOJU POWIATU STRZELI ŃSKIEGO NA...

Documents

Transcript of STRATEGIA ROZWOJU POWIATU STRZELI ŃSKIEGO NA...