Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze ... · wyznaczonych w nim kierunków...
Transcript of Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze ... · wyznaczonych w nim kierunków...
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 1
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.
Wstęp …………………………...………………………………………
Procedura tworzenia strategii ……………………………………..……
II.1. Uwarunkowania prawno – systemowe …………………………..…
II.2. Metodyka prac nad strategią ……………………...………………...
Diagnoza sytuacji społecznej w gminie …………...…………………….
III.1. Charakterystyka gminy …………………………………………….
III.2. Podmioty gospodarcze …………………………………………….
III.3. Poziom życia ludności …………………………………………….
III.4. Rodziny ……………………………………………………………
III.5. Zasoby i warunki mieszkaniowe ………………………………….
III.6. Rynek pracy ………………………………………………………
III.7. Ochrona zdrowia ………………………………………………….
III.8. Edukacja i wychowanie ……………………………………………
III.9. Sport i rekreacja ……………………………………………………
III.10. Organizacje pozarządowe ………………………………………..
III.11. Kultura …………………………………………………………...
III.12. Charakterystyka systemu pomocy społecznej ……………………
III.13. Bezpieczeństwo publiczne ……………………………………….
III.14. Infrastruktura, transport i komunikacja …………………………..
III.15. Ochrona środowiska ……………………………………………...
III.16. Bezdomność ……………………………………………………...
III.17. Niepełnosprawność ………………………………………………
III.18. Uzależnienia i przemoc w rodzinie ……………………………….
Diagnoza sytuacji społecznej wraz z wnioskami końcowymi ………….
Analiza SWOT ………………………………………………………….
V.1. Podsumowanie diagnozy …………………………………………..
Misja, cele i kierunki działań …………………………………………….
Planowany budżet ……………………………………………………….
Harmonogram …………………………………………………………...
System wdrażania Strategii ……………………………………………..
Monitoring ………………………………………………………………
Ewaluacja ………………………………………………………………
Wnioski końcowe ………………………………………………………..
2
4
4
7
9
9
12
16
18
21
24
30
34
36
38
39
42
53
55
56
58
59
62
67
80
89
91
99
100
102
103
103
104
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 2
I. WSTĘP
Tworzenie infrastruktury ekonomii społecznej obejmuje szereg działań i dziedzin
polityki społecznej. Dla rozwoju ekonomii społecznej ważne jest włączenie
instrumentów i metod ekonomii społecznej do strategii regionalnych tak w kontekście
rozwoju jak i spójności społecznej. Jednym z instrumentów tworzenia spójności
społecznej jest tworzenie lokalnych strategii rozwiązywania problemów społecznych,
które jednocześnie są jednym z ważniejszych dokumentów odnoszących się do polityki
społecznej.
Samorządy lokalne działające w warunkach gospodarki rynkowej, cechującej się
dużą dynamiką zmian, muszą posiadać zdolność do wczesnego rozpoznawania
zagrożeń, jak i dostrzegania pojawiających się szans. W takich warunkach istotnego
znaczenia nabiera zarządzanie strategiczne, które oparte na opracowywaniu, wdrażaniu
i kontroli realizacji planów strategicznych, umożliwia dostosowanie funkcjonowania
jednostek terytorialnych do zmian zachodzących w otoczeniu.
Biorąc powyższe pod uwagę Gmina Stoczek opracowała Strategię
Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016 – 2022, która powstała przy
merytorycznym wsparciu w ramach projektu „Kalkulator Kosztów Zaniechania -
wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań na Mazowszu w zakresie polityki społecznej,
w obszarze analizy kosztów braku podejmowania działań aktywizująco -
wspierających”, realizowanego w ramach Priorytetu VII „Promocja integracji
społecznej”, Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013.
Zakłada się, że narzędzia wytworzone w ramach tego projektu umożliwią zmianę
i zobrazują ekonomiczne skutki różnych sposobów prowadzenia lokalnej polityki
społecznej w określonej perspektywie czasowej, poprzez analizę kosztów zaniechania
i potrzebę rozwoju inwestycji społecznych.
Dokument zawiera diagnozę sytuacji społecznej i prognozę zmian problemów
społecznych w perspektywie do 2022 roku. Diagnoza została określona na podstawie
aktualnych problemów społecznych z jakimi borykają się mieszkańcy Gminy Stoczek
oraz wytycza kierunki na najbliższe lata.
Strategia obejmuje okres do 2022roku. Uzasadnieniem dla tak wybranego
horyzontu czasowego jest z jednej strony specyfika procesów społecznych (skutki
realizacji Strategii będą widoczne dopiero w dłuższym okresie czasu), z drugiej zaś
strony konieczność dostosowania Strategii do innych dokumentów programowych na
szczeblu powiatowym, wojewódzkim i krajowym.
Strategia składa się z jedenastu części. W pierwszej z nich zostały przedstawione
podstawy prawne tworzenia dokumentu oraz jego uwarunkowania strategiczne
i programowe.
Druga część strategii obejmuje podstawowe informacje na temat gminy oraz
diagnozę sytuacji społecznej w gminie, która została przygotowana w oparciu o dane
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 3
pozyskane z instytucji i organizacji działających w gminie bądź obejmujących
zasięgiem działania jej mieszkańców.
Trzecia część obejmuje identyfikację mocnych i słabych stron oraz szans
i zagrożeń lokalnego systemu polityki społecznej (analiza SWOT), a także analizę
ankiet skierowanych do mieszkańców gminy.
W czwartej części strategii, na podstawie wniosków płynących
z przeprowadzonej diagnozy oraz przy uwzględnieniu kompetencji samorządu
gminnego, zostały sformułowane: misja, cele strategiczne i operacyjne oraz kierunki
działań niezbędnych do podjęcia w okresie programowania dokumentu. Zostali również
wskazani realizatorzy i podmioty wspierające w realizacji strategii, czas realizacji
wyznaczonych w nim kierunków działań oraz prognoza zmian.
W piątej części przedstawione są źródła finansowania dokumentu, natomiast
szósta część zawiera harmonogram realizacji poszczególnych celów i kierunków
działań.
Część wdrożeniowa strategii zawiera informacje na temat sposobu realizacji
dokumentu oraz prowadzenia jego monitoringu i ewaluacji.
Skuteczność realizacji strategii będzie zależała od posiadanych i pozyskanych
przez gminę oraz inne podmioty uczestniczące w realizacji strategii środków
finansowych. Dla osiągnięcia wyznaczonych w dokumencie celów równie ważna będzie
szeroka, aktywna i skoordynowana współpraca przedstawicieli administracji
samorządowej i partnerów społecznych, w tym organizacji pozarządowych.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 4
II. PROCEDURA TWORZENIA STRATEGII
II.1. UWARUNKOWANIA PRAWNO - SYSTEMOWE
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na Obszarze Gminy
Stoczek na lata 2008– 2015 zatwierdzona uchwałą Rady Gminy Stoczek
Nr XVI/103/2008 z dnia 25 sierpnia 2008r. jest podstawowym narzędziem prowadzonej
przez samorząd gminny polityki społecznej, wskazuje na kluczowe kwestie społeczne
z jakimi borykają się mieszkańcy gminy oraz wyznacza cele i kierunki na rzecz
niwelowania zjawisk społecznie niepożądanych, dolegliwych, negatywnych.
Biorąc pod uwagę fakt, iż ramy czasowe realizacji Gminnej Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych na Obszarze Gminy Stoczek na lata 2008 –
2015 dobiegły końca zaistniała konieczność utworzenia nowego dokumentu
strategicznego. Będzie on wyznacznikiem kierunków nowych działań i podstawą do
kontynuacji już rozpoczętych. Nowy dokument strategiczny będzie obejmował okres
realizacji od roku 2016 do 2022r. W związku z tym, że jest to bardzo rozpięty przedział
czasowy zakłada się możliwość aktualizacji tego dokumentu.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016 - 2022 dla
Gminy Stoczek, podobnie jak inne dokumenty strategiczne przygotowywane na różnych
szczeblach administracji publicznej, jest dokumentem uwarunkowanym prawnie.
Obowiązek opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych wynika
z art. 17 ust. 1 pkt 1 i art. 19 pkt 1, w powiązaniu z art. 16b ustawy o pomocy społecznej
z dnia 12 marca 2004r. które w ramach zadań własnych przewidują „opracowanie
i realizację gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym
uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych oraz innych, których celem jest integracja osób i rodzin
z grup szczególnego ryzyka”.
Niniejsza strategia została opracowana w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej
w Stoczku. Jest dokumentem uspołecznionym, w pracach nad nim uczestniczyli bowiem
przedstawiciele samorządu lokalnego, w tym sektora pomocy społecznej, oświaty,
ochrony zdrowia, a także policji, organizacji pozarządowych oraz mieszkańcy gminy.
W procesie partycypacyjnym bardzo ważny jest szeroki udział przedstawicieli
lokalnej społeczności – ich uczestnictwo w opracowywaniu założeń Strategii. Zarówno
ich wiedza, doświadczenie, jak i znajomość środowiska lokalnego pozwolą na trafne
określenie problemów, potrzeb i kierunków działań w zakresie problematyki społecznej.
Zaangażowanie reprezentantów społeczności w proces prac nad Strategią stwarza
szansę wypracowania różnorodnych i realnych rozwiązań w odpowiedzi na zaistniałe
problemy społeczne, jest zarazem ważnym elementem budowania integracji społecznej
oraz mechanizmów wspólnego decydowania i działania.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 5
Decyzję o powołaniu zespołu ds. opracowania Gminnej Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022 podjął Wójt
Gminy Stoczek w formie zarządzenia (Zarządzenie Nr 41/2015 z dnia 17 czerwca
2015r). Zespół ten ma charakter interdyscyplinarny i składa się z szerokiego grona osób
będących przedstawicielami sektora publicznego, pozarządowego zaangażowanych
w rozwiązywanie problemów społecznych. Zespół odpowiada za opracowanie Strategii.
Strategia jest zgodna z założeniami odnoszącymi się do polityki społecznej
dokumentów strategicznych z zakresu polityki społecznej przygotowanych na poziomie
europejskim, ogólnopolskim i samorządowym. Dokument umożliwia ubieganie się
o środki zewnętrzne, m.in. z budżetu państwa, jak też funduszy Unii Europejskiej,
i stanowi materiał wyjściowy do opracowania szczegółowych programów i projektów
pomocy społecznej.
Umiejscowienie obowiązku opracowania strategii rozwiązywania problemów
społecznych w ustawie o pomocy społecznej nie oznacza, iż winna ona skupiać się
jedynie na rozwiązaniu problemów z zakresu pomocy społecznej, ale obejmować
wszystkie obszary polityki społecznej, mające wpływ na poprawę funkcjonowania
lokalnej społeczności. Określenie priorytetowych kierunków i działań realizowanych
w ramach Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Stoczek na lata
2016-2022 jest kompatybilne z głównymi założeniami dokumentów obowiązujących na
terenie Unii Europejskiej i Polski, które wpływają na politykę społeczną i decydują
o kształcie przedsięwzięć realizowanych w jej poszczególnych obszarach.
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy
Stoczek jest zgodna z założeniami polityki państwa, a także ustaw nakładających na
administrację rządową i samorządową określone obowiązki.
Ramy prawne działań planowanych na okres 2016-2022 zawarte są w zbiorze
aktualnie obowiązujących krajowych aktów prawnych, wśród których decydujące
znaczenie mają ustawy:
1. Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2015 roku,
poz. 163 z późn. zm.);
2. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (tj. Dz. U. z 2015 roku, poz. 332 z późn. zm.);
3. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz.
U. z 2011 roku Nr 231, poz. 1375 z późn. zm.);
4. Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2015 roku, poz. 1916);
5. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz. U.
z 2016 roku, poz. 224);
6. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tj. Dz.U.
z 2015 roku, poz. 1390);
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 6
7. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy (tj. Dz. U. z 2015 roku, poz. 149 z późn. zm.);
8. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym (tj. Dz. U. z 2011
roku Nr 43, poz. 225 z późn. zm.);
9. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie (tj. Dz. U. z 2016 roku, poz. 239);
10. Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach (tj. Dz. U. z 2013 roku,
poz. 1650 z późn. zm.);
11. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (tj. Dz.U.
z 2015 roku, poz. 114 z późn. zm.);
12. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tj. Dz.U.
z 2015 roku, poz. 2082);
13. Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 roku o dodatkach mieszkaniowych (tj. Dz. U.
z 2013 roku, poz. 966 z późn. zm.);
14. Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 581, z późn.
zm.);
15. Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tj. Dz. U. z 2015 roku,
poz. 2156 z późn. zm.);
16. Uchwała Nr 221 Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie
ustanowienia wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie
dożywiania „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” na lata 2014 –2020
(tj. M.P. z 2015 r., poz. 821).
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Stoczek na lata
2016-2022 pozostaje w zgodności z dokumentami strategicznymi i programowymi,
które opracowano na szczeblu europejskim, krajowym, wojewódzkim, powiatowym
i gminnym.
Należą do nich:
Europa 2020 –Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju
sprzyjającego włączeniu społecznemu,
Strategia Rozwoju Kraju 2020 – Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna
gospodarka, sprawne państwo,
Umowa Partnerstwa – Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020,
Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój 2014-2020,
Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2014-
2020 (projekt)
Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku „Innowacyjne
Mazowsze”
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 7
Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 20016-
2020.
W zakresie rozwiązywania problemów społecznych szczególną uwagę przypisuje
się lokalnym programom, przyjętym uchwałą Rady Gminy w Stoczku. Zaliczamy do
nich:
1. Gminny Program Wsparcia Rodzin w Gminie Stoczek na lata 2015-2017.
2. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar
Przemocy w Rodzinie w Gminie Stoczek w latach 2011 – 2016.
3. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz
Przeciwdziałania Narkomanii na 2016r.
4. Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Stoczek do 2020r.
5. Program osłonowy w zakresie dożywiania „Pomoc gminy w zakresie dożywiania
na lata 2014-2020”.
6. Roczny program współpracy Gminy Stoczek z organizacjami pozarządowymi
oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r.
o działalności pożytku publicznego i wolontariacie na rok 2016.
7. Program Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy Stoczek na lata
2011-2016.
II.2 METODYKA PRAC NAD STRATEGIĄ
Niniejsza Strategia powstała w myśl zasady partycypacji społecznej, przy
szerokim zaangażowaniu środowisk lokalnych, które uczestniczyły w pracach nad
dokumentem, od diagnozy przez tworzenie założeń planistycznych po opracowanie
systemu monitoringu i ewaluacji zapisanych celów. Proces ten przebiegał w 6 głównych
etapach:
I ETAP INICJOWANIE PRAC
1. Wybór Koordynatora prac nad Strategią.
2. Opracowanie harmonogramu prac nad Strategią.
3. Rozpowszechnienie informacji o przystąpieniu do prac nad
Strategią.
II ETAP POWOŁANIE ZESPOŁU DS. OPRACOWANIA STRATEGII
ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
1. Wybór członków Zespołu wraz z jego Przewodniczącym
2. Przyjęcie zarządzenia w sprawie powołania Zespołu ds.
opracowania GSRPS. Zarządzenie stanowi załącznik nr 1 do
Strategii.
3. Opracowanie harmonogramu prac Zespołu.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 8
III ETAP ORGANIZACJA BADANIA ANKIETOWEGO
1. Opracowanie ankiety do analizy problemów społecznych.
Ankieta stanowi załącznik nr 2 do Strategii.
2. Określenie jednostki organizacyjnej odpowiedzialnej za
przeprowadzenie badania.
3. Wybór miejsc dystrybucji ankiet.
4. Określenie terminu trwania badania.
5. Opracowanie wyników ankiet i włączenie ich do diagnozy
problemów społecznych.
IV ETAP OPRACOWANIE PROJEKTU STRATEGII ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
1. Przygotowanie analizy uwarunkowań społeczno-gospodarczych
w oparciu o dane i wyniki badań ankietowych.
2. Opracowanie diagnozy lokalnych problemów społecznych wraz
z analizą SWOT zidentyfikowanych problemów społecznych.
3. Określenie celu głównego i celów szczegółowych wraz ze
wskaźnikami ich realizacji.
4. Wypracowanie działań wraz z harmonogramem.
5. Określenie systemu wdrażania Strategii wraz z zasadami jej
monitoringu i ewaluacji.
V ETAP KONSULTACJE SPOŁECZNE PROJEKTU STRATEGII
1. Podanie informacji o konsultacjach do wiadomości publicznej
2. Sporządzenie raportu z przeprowadzonych konsultacji
społecznych
3. Uwzględnienie zgłoszonych uwag w projekcie Strategii.
VI ETAP OPRACOWANIE STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH
1. Przygotowanie ostatecznej wersji Strategii.
2. Przekazanie projektu do uchwalenia na sesji Rady Gminy
Stoczek.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 9
III. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ W GMINIE
III.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY
Gmina Stoczek jest gminą wiejską położoną w północnej części Województwa
Mazowieckiego w powiecie węgrowskim. Siedzibą władz gminy jest Stoczek. Na
Mapie Gminy znajdziemy 26 miejscowości, które stanowią 22 sołectwa: Kozołupy,
Kałęczyn, Kazimierzów, Miednik, Stare Lipki, Nowe Lipki, Brzózka, Grabowiec,
Topór, Mrozowa Wola, Księżyzna, Polkowo, Żulin, Kalaty, Gruszczyno, Huta
Gruszczyno, Grygrów, Majdan, Błotki, Zgrzebichy, Marianów, Wieliczna, Drgicz,
Stoczek, Gajówka Wschodnia, Gajówka Zachodnia.
Gmina Stoczek graniczy z następującymi gminami:
od północy z gminą Sadowne,
od północnego wschodu z gminą Kosów Lacki,
od wschodu z gminą Miedzna,
od południa z gminami Liw i Korytnica,
od zachodu z gminą Łochów.
Siedziba władz gminnego samorządu terytorialnego Stoczka połączona jest
dogodnymi szlakami komunikacyjnymi z siedzibą powiatu i większymi ośrodkami
miejskimi regionu. Oddalona jest od:
miasta wojewódzkiego Warszawy - o około 90 km,
od Węgrowa – miasta powiatowego – około 25 km,
od Łochowa – około 17 km.
Powierzchnia Gminy Stoczek zajmuje obszar 144,55 km². W skali powiatu gmina
stanowi 11,84% jego powierzchni. Jest to gmina typowo rolnicza. Użytki rolne stanowią
37,68 % powierzchni ogólnej, zaś lasy 45,10% powierzchni gminy, pozostałe grunty
17,22%. Bardzo słaba jakość gleby na przestrzeni kilku lat spowodowała znaczne
zalesienie powierzchni gminy. W 2008r. lasy stanowiły 38,5% ogólnej powierzchni,
tj. o 6,6% więcej.
Gminę Stoczek charakteryzują piękne krajobrazy, czyste środowisko naturalne,
duże kompleksy leśne objęte ochroną w postaci Nadbużańskiego Parku
Krajobrazowego i jego otuliny. Są one niewątpliwie atutem Gminy.
Na dzień 31 grudnia 2015r. na terenie gminy zamieszkiwało 5 127 osób, w tym
2 533 kobiet i 2 594 mężczyzn. W strukturze ludności według płci nieznacznie
przeważają mężczyźni stanowiąc 50,6% ogółu mieszkańców. Gęstość zaludnienia
wynosi 35 osób/km² .
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 10
Tabela 1. Liczba ludności w Gminie Stoczek
Lata Ogółem Mężczyźni Kobiety Ludność na 1
km²
2012 5 256 2 664 2 592 36
2013 5 209 2 625 2 584 36
2014 5 198 2 627 2 571 35
2015 5 127 2 594 2 533 35 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek
Liczba ludności w gminie Stoczek nieznacznie, ale systematycznie maleje. Takie
założenie zostało również uwzględnione w całym okresie prognozowania Strategii
Rozwoju Gminy Stoczek na lata 2014-2020. Spadek liczby ludności
spowodowany jest w dużej mierze ujemnym saldem migracji, którego szczegóły
przedstawia poniższa tabela.
Tabela 2. Migracje stałe ludności
Lata 2012 2013 2014 2015
Napływ 119 151 191 181
Odpływ 195 156 176 207
Saldo
migracji
-76 -5 15 -26
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek
Oznacza to, że każdego roku z gminy wyjeżdża średnio kilkadziesiąt osób.
Często są to osoby młode, które decydują się na zdobywanie wykształcenia bądź
poszukiwanie pracy w innych, większych ośrodkach. Szczególnie odczuwalne jest tu
oddziaływanie Warszawy.
Tabela 3. Struktura wiekowa mieszkańców w latach 2012-2015
Wyszczególnienie Lata
2012 2013 2014 2015
Mieszkańcy
Ogółem 5 256 5 209 5 198 5 127
Kobiety
Ogółem 2 592 2 584 2 571 2 533
Wiek 0-17 482 478 469 456
Wiek 18-59 1 464 1 452 1 434 1 390
Wiek 60 lat i więcej 646 654 668 687
Mężczyźni
Ogółem 2 664 2 625 2 627 2 594
Wiek 0-17 532 518 528 500
Wiek 18-64 1 836 1 815 1 796 1 778
Wiek 65 lat i więcej 296 292 303 316
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 11
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek
Powyższa tabela obrazuje, że na terenie naszej Gminy zamieszkuje większy
odsetek mężczyzn niż kobiet.
Jak łatwo można zauważyć największą grupę stanowią osoby w wieku
produkcyjnym, co stanowiło 61,79% ogółu mieszkańców. Ponadto, na uwagę zasługuje
fakt, że liczba osób do 18 roku życia maleje, natomiast liczba osób w wieku
poprodukcyjnym wzrosła, co stanowi dowód na to, że również nasze lokalne
społeczeństwo „starzeje się”. Dla przyszłego rozwoju Gminy Stoczek duże znaczenie
będzie miał proces zmian sytuacji demograficznych.
Tabela 4. Procentowy udział ludności w życiu społecznym w latach 2012-2015
Wiek 2012 2013 2014 2015
Przedprodukcyjny 19,29% 19,12% 19,18% 18,65%
Produkcyjny 62,79% 62,72% 62,14% 61,79%
Poprodukcyjny 17,92% 18,16% 18,68% 19,56% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek
Jak widać najszybciej ubywa ludzi młodych w wieku produkcyjnym –spadek
o 1% w ciągu analizowanych czterech lat. Jednocześnie procent ludności w wieku
poprodukcyjnym wzrósł o 1,64%. Warto przyjrzeć się także tendencjom występującym
w naturalnym ruchu ludności.
Tabela 5. Liczba urodzeń i zgonów w latach 2012-2015
Rok Urodzenia Zgony
2012 51 74
2013 53 68
2014 62 56
2015 38 60 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek
Przyrost naturalny to różnica pomiędzy liczbą urodzeń żywych, a liczbą zgonów
w danym okresie. Jak wynika z wyżej przedstawionych danych tylko w 2014r. był
dodatni przyrost naturalny, zaś w pozostałych latach liczba urodzonych dzieci była
mniejsza od liczby zgonów. Jest to bardzo niepokojący sygnał.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych i polityka władz gminy
powinna wychodzić naprzeciw zdiagnozowanej niekorzystnej sytuacji demograficznej.
Najważniejszymi przesłankami dalszego rozwoju demograficznego Gminy
Stoczek są:
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 12
tempo i struktura przyrostu naturalnego,
skala migracji
Do najważniejszych cech demograficznych mających wpływ na rozwój społeczno –
gospodarczy na obszarze gminy należy:
utrzymywanie się tendencji spadkowej liczby ludności,
utrzymywanie się nierównowagi płci z przewagą kobiet w wieku
poprodukcyjnym i z przewagą mężczyzn w wieku produkcyjnym.
Dla przyszłego intensywnego rozwoju gminy Stoczek duże znaczenie będzie
miał proces zmian sytuacji demograficznych. W praktyce oznacza to między innymi
wdrażanie programów pomocy rodzinie, podnoszenie standardów opieki zdrowotnej,
a także inne działania oparte na dobrych praktykach z zakresu polityki prorodzinnej.
III.2. PODMIOTY GOSPODARCZE
Przyjęty kierunek budowania wizerunku gminy w oparciu o aspekty gospodarcze
uwzględniono w Aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy Stoczek do 2022 roku.
Wspieranie lokalnej przedsiębiorczości stanowi w chwili obecnej motor napędowy
rozwoju wielu państw na świecie.
Na potencjał gospodarczy gminy składają się:
aktywność zawodowa mieszkańców i poziom ich dochodów,
lokalny rynek pracy,
poziom i rodzaj przedsiębiorczości,
napływ zagranicznego kapitału,
stan środowiska naturalnego.
Według stanu na 2014r. na terenie gminy Stoczek funkcjonowało 284 podmioty
gospodarki narodowej, z czego 271 stanowiło sektor prywatny (95,42%). Sektor
publiczny liczył natomiast 13 podmiotów, czyli jedynie 4,58% wszystkich podmiotów
działających na obszarze gminy (dane z Banku Danych Lokalnych).
Struktura ta wskazuje duże podobieństwo do wskaźników krajowych, gdzie blisko
96,9% wszystkich podmiotów gospodarczych stanowi sektor prywatny.
Sektor publiczny w gminie stanowią instytucje państwowe: Urząd Gminy,
Ośrodek Pomocy Społecznej, Zakład Gospodarki Komunalnej, Ośrodek Zdrowia,
Szkoły Podstawowe, Gimnazjum, Dom Pomocy Społecznej, Bank Spółdzielczy, Urząd
Poczty.
Podmioty gospodarcze sektora prywatnego stanowi działalność gospodarcza
prowadzona przez osoby fizyczne, spółki handlowe, spółdzielnie, stowarzyszenia
i organizacje społeczne.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 13
W gminie zdecydowaną większość stanowią podmioty prywatne, w tym aż
91,9% to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Najwięcej podmiotów
gospodarczych skupionych jest w sekcji handlu i napraw 23,24% ogółu podmiotów
gospodarczych. Licznie reprezentowana jest także sekcja budownictwa (21,1%)
i przetwórstwa przemysłowego (14,44%) oraz rolnictwa (9,15%). Dane te przedstawia
poniższa tabela.
Tabela 6. Podmioty gospodarki wpisane do rejestru REGON z terenu Gminy
Stoczek
Sektor/ Sekcja 2012 2013 2014
Ogółem 278 281 284
Sektor publiczny
ogółem 12 13 13
Sektor prywatny
ogółem 266 268 271
Sekcja A – Rolnictwo, leśnictwo,
łowiectwo i rybactwo
31 29 26
Sekcja C – Przetwórstwo
przemysłowe
37 37 41
Sekcja E – Dostawa wody;
gospodarowanie ściekami i
odpadami oraz działalność
związana z rekultywacją
1 1
Sekcja F – Budownictwo 61 61 60
Sekcja G – Handel hurtowy i
detaliczny; naprawa pojazdów
samochodowych
65 67 66
Sekcja H – Transport i gospodarka
magazynowa
12 12 9
Sekcja I – Działalność związana z
zakwaterowaniem i usługami
gastronomicznymi
5 3 3
Sekcja J – Informacja i
komunikacja
1 2 2
Sekcja K – Działalność finansowa i
ubezpieczeniowa
5 5 2
Sekcja L – Działalność związana z
obsługą rynku nieruchomościami
2 2 3
Sekcja M – Działalność
profesjonalna, naukowa i
techniczna
8 7 11
Sekcja N – Działalność w zakresie
usług administrowania i
działalność wspierająca
7 9 9
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 14
Sekcja O – Administracja
publiczna i obrona narodowa;
obowiązkowe zabezpieczenia
społeczne
5 5 5
Sekcja P – Edukacja
2 3 4
Sekcja Q – Opieka zdrowotna i
pomoc społeczna
4 5 4
Sekcja R – Działalność związana z
kulturą, rozrywką i rekreacją
3 2 4
Sekcja S i T – Pozostała działalność
usługowa oraz gospodarstwa
domowe zatrudniające
pracowników; gospodarstwa
domowe produkujące wyroby i
świadczące usługi na własne
potrzeby
18 18 21
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z oficjalnych statystyk Głównego Urzędu
Statystycznego, które są opublikowane na oficjalnych stronach internetowych instytucji
W latach 2012-2014 można zaobserwować niewielki wzrost w tworzeniu się
nowych podmiotów gospodarczych. Na przestrzeni trzech analizowanych lat
odnotowano wzrost w systemie REGON tj. w sektorze prywatnym o 5 firm więcej
i w sektorze publicznym o 1 firmę więcej. Wpływ na tę dynamikę miała polityka
Powiatowego Urzędu Pracy, który w formie dotacji wspierał rozwój drobnej
przedsiębiorczości.
Do najbardziej rozwijających się w gminie Stoczek rodzaju usług komercyjnych
należy zaliczyć handel. Tworzą go sieć drobnych sklepów, market, stacja paliw,
czasowe targowisko. Największe skupisko małych sklepów znajduje się w centrum
Stoczka.
Tabela 7. Liczba podmiotów gospodarczych sektora prywatnego działających w
poszczególnych miejscowościach w Gminie Stoczek
Miejscowość 2012 2013 2014
Stoczek 78 77 82
Grygrów 14 12 9
Błotki 3 3 3
Brzózka 4 6 7
Drgicz 19 19 18
Gajówka
Wschodnia
1 2 4
Gajówka
Zachodnia
1 1 2
Grabowiec 9 9 10
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 15
Gruszczyno 2 2 2
Huta Gruszczyno 8 7 9
Kalaty 0 0 0
Kałęczyn 3 3 3
Kazimierzów 1 1 0
Kozołupy 6 5 6
Majdan 10 11 10
Marianów 0 0 0
Miednik 4 5 4
Mrozowa Wola 36 31 29
Nowe Lipki 1 1 1
Polkowo 4 4 2
Stare Lipki 14 14 15
Topór 22 27 30
Wieliczna 7 8 6
Zgrzebichy 10 11 9
Żulin 9 9 10
Ogółem 266 268 271 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z oficjalnych statystyk Głównego Urzędu
Statystycznego, które są opublikowane na oficjalnych stronach internetowych instytucji.
Pod względem ilości podmiotów gospodarczych sektora prywatnego pierwsze
miejsce zajmuje Stoczek (30,2%). Wyróżnić możemy również Topór (11%), Mrozową
Wolę (10,7%), Drgicz (6,6%). W poszczególnych miejscowościach na terenie gminy
rozwijają się głównie małe firmy prywatne. Na rozwój przedsiębiorczości miały wpływ
instrumenty wsparcia drobnej przedsiębiorczości (dotacje z Powiatowego Urzędu
Pracy, mniejsze składki na ubezpieczenie społeczne w ZUS w początkowym etapie
rozwoju firmy).
Wskaźniki te mogą świadczyć o potencjale społeczności lokalnej, która wykazuje
się relatywnie wysokim stopniem przedsiębiorczości.
Mimo, iż gmina Stoczek jest gminą typowo rolniczą to tylko 37% gospodarstw
domowych deklaruje dochody z rolnictwa jako podstawowe źródło utrzymania.
Pozostali deklarują, iż głównym źródłem dochodów jest praca poza rolnictwem
(zgodnie z wynikami Spisu Powszechnego z 2011r.).
Od 2016 roku w gminie Stoczek zaczęła funkcjonować duża firma przemysłowa
„Integra” Sp. z o.o. Specjalizuje się ona w produkcji piskląt jednodniowych brojlera
kurzego. Stanowi ona poniekąd alternatywę dla osób bezrobotnych z terenu gminy
Stoczek. Jest to firma nowoczesna, zmechanizowana zatrudniająca docelowo około 20
osób.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Główne czynniki wpływające na funkcje gospodarcze gminy:
dominacja usług, handlu,
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 16
możliwość rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, produkcji oraz usług
i handlu,
brak zakładów pracy o strategicznym znaczeniu,
zdecydowana większość podmiotów gospodarczych to zakłady osób fizycznych.
III.3. POZIOM ŻYCIA LUDNOŚCI
Poziom życia jest istotnym celem prawidłowo rozwijającej się polityki
gospodarczej i społecznej. Jest on oceniany w zależności od zaspokojenia
podstawowych potrzeb życiowych, komfortu życia, dostępu do infrastruktury
społecznej i sytuacji materialnej. Jakość życia kształtowana jest przez wiele czynników,
wśród których wymienić należy sytuację demograficzną, mieszkaniową, stopę życiową,
sieć handlową, transport i komunikację, dostęp do kultury, ochrony zdrowia, poziomu
bezpieczeństwa oraz stanu ochrony środowiska naturalnego. Zagadnienie poziomu
życia ludności staje się obecnie jednym z kluczowych pojęć w polityce oraz strategiach
rozwoju społecznego.
Gmina Stoczek położona jest w województwie mazowieckim, powiecie
węgrowskim, w którym przeciętne wynagrodzenie brutto w latach 2012-2014
przedstawiało się następująco:
Wykres 1. Przeciętne wynagrodzenie brutto w powiecie węgrowskim na tle
województwa mazowieckiego i Polski.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Głównego Urzędu Statystycznego
29
71
30
76
32
57
46
38
47
73
49
27
37
44
38
77
40
04
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
rok 2012 rok 2013 rok 2014
pow. węgrowski
woj. mazowieckie
Polska
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 17
Na przestrzeni lat 2012-2014 przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto
w powiecie węgrowskim wzrosło o 286zł (tj. o 8,78%).
W 2014 roku w powiecie węgrowskim przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto
kształtowało się na poziomie 3 257zł (Polska: 4 004zł, w woj. mazowieckim wynosiło
4 927zł). Wynagrodzenie w powiecie węgrowskim w 2014r. w odniesieniu
do przeciętnego wynagrodzenia na Mazowszu było niższe o 33,9%, a w odniesieniu
do całego kraju było niższe o 18,65%.
Poza analizą średnich wartości wynagrodzeń należy podkreślić występowanie
silnego rozwarstwienia społeczności pod względem poziomu dochodów -jest dużo ludzi
bogatych i dużo ludzi biednych.
Brak jest jednolitych i twardych danych, które umożliwiłyby jednoznacznie określić
poziom życia ludności Gminy Stoczek. Pośrednie źródło informacji na ten temat mogą
jednak stanowić wypowiedzi mieszkańców (w badaniu ankietowym wzięło udział 68
osób), z których aż 83,6% wskazało na bezrobocie jako jeden z najważniejszych
problemów w gminie. W zestawieniu z danymi ośrodka pomocy społecznej za 2014 r.
wg których 69,17 % rodzin korzystało z pomocy społecznej z powodu ubóstwa oraz
41,73% z powodu bezrobocia. Daje to możliwość określenia w pewnym uproszczeniu,
poziomu życia ludności.
Poniższe dane wskazują, że zwiększa się liczba mieszkańców żyjących poniżej
minimum socjalnego, uprawniającego do pomocy socjalnej, tj. 456 zł.
Tabela 8. Liczba osób korzystających z pomocy OPS w latach 2012-2014
w stosunku do liczby mieszkańców w gminie
Rok liczba osób
korzystających z ops
Liczba mieszkańców Udział w %
2012 523 5 256 9,95%
2013 546 5 209 10,48%
2014 548 5 198 10,54% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych OPS
Analizując poziom życia ludności w gminie Stoczek należy również zwrócić uwagę
na liczbę osób dożywianych, która w 2014r. stanowiło 9,77% ogółu mieszkańców
Gminy Stoczek.
O poziomie zubożenia ludności na terenie gminy świadczy duża liczba wypłacanych
świadczeń rodzinnych. Są to osoby, których dochód był poniżej kwoty 539 zł.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 18
Tabela 9. Liczba rodzin korzystająca ze świadczeń rodzinnych w latach 2012-2014
Rok Liczba rodzin korzystająca ze
świadczeń rodzinnych
Kwota w zł
2012 384 1 552 107
2013 369 1 592 569
2014 372 1 572 262 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych OPS
Drugą grupą osób żyjących na niskim poziomie są użytkownicy niewielkich
gospodarstw rolnych. Osoby te prawnie nie są osobami bezrobotnymi, ale ich
gospodarstwa rolne są mało rentowne. Średnia gospodarstwa rolnego w gminie wynosi:
4,44 ha.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Poziom życia mieszkańców Gminy Stoczek jest uwarunkowany od dynamiki
rozwoju gospodarczego, wzrostu dochodów oraz dostępu do infrastruktury, dóbr i usług
oraz możliwości zaspokojenia ich potrzeb.
Niekorzystna sytuacja na rynku pracy, i w konsekwencji nasilone występowanie
powiązanych problemów społecznych powoduje, że coraz większa ilość osób nie radzi
sobie samodzielnie z zaspakajaniem podstawowych potrzeb bytowych oraz
rozwiązywaniem codziennych problemów.
III.4. RODZINY
Rodzina jest podstawowym i najlepszym środowiskiem rozwoju każdego
człowieka, miejscem kształtowania postaw i przygotowywania do pełnienia ról
społecznych. Harmonijny i wszechstronny rozwój młodego pokolenia w dużej mierze
zależy od kondycji i zasobów tej podstawowej komórki społecznej. Współczesne
rodziny podlegają różnym wpływom, takim jak zmiany gospodarcze, kulturowe,
społeczne. Część z nich boryka się z problemami, które czasowo lub na stałe osłabiają
funkcje rodziny. Rodzina jest niewątpliwie kolebką społeczeństwa obywatelskiego
i wymaga podejmowania kompleksowych działań mających na celu jej wspomaganie
i ochronę, szczególnie w sytuacjach niewydolności ekonomicznej i społecznej.
Struktura rodziny: Spośród osób wchodzących w skład gospodarstwa
domowego wyodrębnia się rodziny. Rodzina (biologiczna) w spisie definiowana jest
jako dwie lub większa liczba osób, które są związane jako mąż i żona, wspólnie żyjący
partnerzy (kohabitanci) – osoby płci przeciwnej lub jako rodzic i dziecko. Wyróżnia się
następujące typy rodzin (metodologię podziału przyjęto z GUS):
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 19
małżeństwo bez dzieci
małżeństwo z dziećmi
partnerzy bez dzieci
partnerzy z dziećmi
samotna matka z dziećmi
samotny ojciec z dziećmi.
Rodzina pełna jest to rodzina z obojgiem rodziców (naturalnych lub innych)
z dziećmi, natomiast rodzina niepełna jest to rodzina z jednym tylko rodzicem i dziećmi,
tzn. samotna matka z dziećmi lub samotny ojciec z dziećmi.
Rodzina zrekonstruowana to rodzina składająca się z małżeństwa lub związku
partnerskiego z jednym lub większą liczbą dzieci, z których, co najmniej jedno nie jest
wspólnym dzieckiem małżonków (partnerów), tzn. jest naturalnym lub adoptowanym
dzieckiem tylko jednego z nich.
Rodzina rozszerzona jest to rodzina biologiczna z osobą (lub z większą liczbą osób)
spokrewnioną (w linii prostej lub bocznej) przynajmniej z jednym członkiem rodziny
biologicznej, np. małżeństwo i brat żony; mąż, żona, dzieci i ojciec żony; dziadkowie
z wnuczką.
Tabela 10. Rodziny objęte pomocą GOPS w Stoczku
Wyszczególnienie 2012 2013 2014
Liczba rodzin, którym
udzielono pomocy w postaci
pracy socjalnej
239 284 266
Liczba rodzin, którym
przyznano świadczenie
pieniężne
156 164 164
Liczba rodzin, którym
przyznano świadczenie
niepieniężne
191 171 152
Liczba rodzin, z którymi
przeprowadzono wywiad
środowiskowy
275 310 254
Źródło: Ocena zasobów z pomocy społecznej za rok 2014
Jak wynika z danych ilość rodzin nie zmienia się znacząco, ponieważ rodziny nie
posiadające własnego źródła dochodu bądź o niższych zasobach będą funkcjonować
w systemie pomocy społecznej. Zawsze znajdą się osoby i rodziny potrzebujące pomocy
w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych. Pomoc projektowana dla
poszczególnych środowisk powinna być poprzedzona rzetelną diagnozą potrzeb.
Umożliwia to dobranie odpowiednich form pomocy dla danej rodziny,
a w konsekwencji podniesienie skuteczności świadczonych usług.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 20
Wielopłaszczyznowe podejście w określeniu potrzeb powinno w rezultacie
zaowocować usamodzielnieniem się środowiska od konieczności pomocy z zewnątrz.
Aby to osiągnąć należy szczególny nacisk położyć na wdrożenie działań aktywizująco-
wspierających zarówno jednostkę jak i jej środowisko.
W 2014r. w gminie Stoczek realizowany był projekt pn. „Program Aktywizacji
Społeczno - Zawodowej Osób Zagrożonych Wykluczeniem Społecznym w Gminie
Stoczek” w ramach którego jednym z działań było wsparcie asystenta rodziny dla
uczestników projektu i ich rodzin. Ze wsparcia skorzystało 7 rodzin, w tym 14 osób
dorosłych oraz 16 dzieci. Na ten cel wydano 11 000 zł ze środków Unii Europejskiej.
Praca z rodziną, szczególnie z rodziną przejawiającą trudności wychowawcze,
również z rodziną wykluczoną społecznie, bądź zagrożoną wykluczeniem należy do
priorytetowych zadań Ośrodka. W kręgu oddziaływań aktywnej polityki są rodziny
wieloproblemowe, niewydolne wychowawczo, przejawiające trudności i problemy
opiekuńczo – wychowawcze o różnym stopniu nasilenia. Ze wsparcia Ośrodka
korzystają rodziny poprzez różnego rodzaju działania np. interwencyjne, a także
w formie wielowymiarowej zintensyfikowanej pracy socjalnej.
W 2014 roku na świadczenia dla rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka
oraz wynagrodzenia dla asystentów rodziny wydatkowano kwotę 111 917 zł.
W analizowanym okresie funkcjonowało 2 formy rodzinnej pieczy zastępczej tj.:
1 rodzina zastępcza spokrewniona, w której przebywało 2 dzieci;
1 rodzinny dom dziecka, w którym przebywało 3 dzieci.
Ponadto asystenci rodziny wspierali, motywowali i obejmowali działaniami
pomocowymi 16 rodzin z terenu gminy. Były to rodziny wieloproblemowe, którym
należało przekazać wiedzę, umiejętności niezbędne do prawidłowego wypełniania
funkcji opiekuńczo – wychowawczych.
„Karta Dużej Rodziny” to ogólnopolski program zniżek i dodatkowych
uprawnień dla rodzin mających troje i większą liczbę dzieci, zarówno w instytucjach
publicznych, jak i w firmach prywatnych. Celem Karty jest promowanie modelu rodziny
wielodzietnej i kształtowanie jej pozytywnego wizerunku, wzmacnianie i wspieranie
kondycji finansowej rodzin wielodzietnych, zwiększenie szans rozwojowych
i życiowych dzieci i młodzieży, zwiększenie dostępności do dóbr kultury i sportu.
Rodziny mające troje i więcej dzieci mogą złożyć wniosek o wydanie Karty w Ośrodku
Pomocy Społecznej w Stoczku. W Gminie Stoczek „Karta Dużej Rodziny” uprawnia
rodziny wielodzietne do korzystania z 50% ulgi w opłatach za odbiór odpadów.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 21
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Istotnym problemem społecznym, z jakim borykają się rodziny z dziećmi są
niskie dochody, które w konsekwencji poważnie obniżają poziom życia całej rodziny.
Celem prowadzonych oddziaływań wobec rodzin bezradnych powinna być pomoc
skierowana na realizację podstawowych czynności związanych z funkcjonowaniem
rodziny, takich jak: zabezpieczenie potrzeb i interesów dziecka, poprawa relacji
rodzinnych, kontakty i załatwianie spraw w urzędach, placówkach służby zdrowia,
edukacji, planowanie i dokonywanie wydatków, edukacja w zakresie zachowania
higieny, organizowania dnia codziennego, pomoc we wdrażaniu do codziennych
obowiązków wszystkich członków rodziny.
III.5. ZASOBY I WARUNKI MIESZKANIOWE
Rozwój budownictwa mieszkalnego należy rozpatrywać w dwóch istotnych
aspektach:
1. Rozwój budownictwa mieszkaniowego dla potrzeb ludności zamieszkującej
teren gminy,
2. Rozwój budownictwa mieszkaniowego dla potrzeb ludności nie będących
mieszkańcami gminy lecz pragnących osiedlić się na jej terenie.
Wyżej wymieniony podział jest uzależniony między innymi od posiadania
odpowiednich środków finansowych.
W gminie Stoczek dominuje zabudowa jednorodzinna, zagrodowa. Skupiska
domów rozmieszczone są wzdłuż głównych dróg wiejskich. Jedynie wieś gminna
Stoczek charakteryzuje się zwartą zabudową i układem przestrzennym, którego
rozplanowanie posiada cechy układu miejskiego.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach 2012 – 2014 liczba
budynków mieszkalnych w gminie Stoczek zwiększa się z roku na rok (z 1853 w 2012r.
do 1873 w 2014r.). Z kolei z danych Urzędu Gminy Stoczek wynika, że
w analizowanym okresie liczba mieszkań będących w zasobach gminy zmniejszyła się
o 1 (23 w 2012r. na 22 w 2014r.). Wśród nich mieszkań socjalnych było: w 2012r. - 8,
a w 2013 i 2014 po 6. Liczba osób oczekujących w 2014r. na mieszkanie komunalne –
2, na mieszkanie socjalne – 2.
Powierzchnia użytkowa mieszkań będących w zasobach gminy wynosiła 1.088
m², przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania liczyła 50 m².
W latach 2012-2014 nie było nowo oddanych mieszkań poszerzających zasoby
gminy.
Dane szczegółowe na temat zasobów mieszkaniowych w gminie przedstawiają
poniższe wykresy.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 22
Wykres 2. Zasoby mieszkaniowe w gminie w latach 2012 – 2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Głównego Urzędu Statystycznego i Urzędu
Gminy Stoczek
Wykres 3. Mieszkania pozostające w zasobach gminy w latach 2012 – 2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek
W analizowanym okresie na terenie gminy powstało wiele nowych domów
jednorodzinnych. Młode rodziny wybrały tę gminę na centrum swojego życia, osiedliły
się i postawiły nowe domy.
Na koniec 2014 roku większość budynków mieszkalnych w gminie była
wyposażona w instalacje techniczno-sanitarne w postaci wodociągu, ustępu
spłukiwanego, łazienki i centralnego ogrzewania. Najlepiej wyglądała sytuacja z
dostępem do sieci wodociągowej, do których podłączonych było 89,2% budynków
mieszkalnych. Ustęp spłukiwany i łazienkę posiadało odpowiednio 63,16% i 61,3%
mieszkań, a do centralnego ogrzewania miało dostęp 45,3% mieszkań (dane z Banku
Danych Lokalnych).
Mieszkańcy gminy, którzy z uwagi na trudną sytuację materialną nie byli w stanie
pokryć kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, otrzymywali, po spełnieniu
1853 1864 1873
23 22 220
500
1000
1500
2000
2012r. 2013r. 2014r.
liczba budynków mieszkalnych w gminie liczba mieszkań w gminie
3128 28
23 22 22
86 6
0
5
10
15
20
25
30
35
2012 2013 2014
liczba mieszkań ogółem liczba mieszkań komunalnych
liczba mieszkań socjalnych
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 23
określonych warunków, dodatki mieszkaniowe. Jest to świadczenie pieniężne udzielane
w ramach zadań własnych gminy i realizowane przez Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 11. Dodatki mieszkaniowe przyznane w gminie w latach 2012-2014
Rok Liczba rodzin,
którym przyznano
dodatek
mieszkaniowy
Liczba wypłaconych
dodatków
mieszkaniowych
Wartość przyznanych
dodatków
mieszkaniowych
2012 1 5 1 597
2013 1 12 4 391
2014 2 14 4 890 Źródło: Opracowanie własne Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
W 2014 roku, w porównaniu z latami poprzednimi wzrosła liczba dodatków
mieszkaniowych (o 9). W analizowanym okresie zwiększyła się również wysokość kwot
wydatkowanych na realizację tego zadania (z 1.597 zł do 4.890 w 2014r.).
Standard domów czy mieszkań, ich wyposażenie jest na poziomie dobrym. Woda
doprowadzona jest do wszystkich miejscowości. Nie korzystają z niej tylko pojedyncze
domostwa, które nie wyraziły chęci przyłączenia. Kanalizacja doprowadzona jest do
miejscowości: Stoczek, Gajówka Wschodnia, Gajówka Zachodnia. Odbiorem odpadów
w całej gminie zajmuje się Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Stoczku.
Gospodarstwa indywidualne i obiekty użyteczności publicznej korzystają z własnych
źródeł ciepła. Jest to najczęściej centralne ogrzewanie.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
W gminie Stoczek nie rozwija się gospodarka mieszkaniowa. Od wielu lat liczba
lokali komunalnych utrzymuje się na tym samym poziomie, a jest zapotrzebowanie na
te lokale, o czym świadczy liczba osób oczekujących.
Zasoby mieszkaniowe gminy charakteryzują się niskim standardem, znacznym
zdekapitalizowaniem, słabym wyposażeniem. Na istniejący stan zasobów
mieszkaniowych wpływają uwarunkowania historyczne, wieloletnie zaniedbania
remontowe, brak nowego budownictwa, niski standard mieszkaniowy w regionie,
ograniczenia ekonomiczne – współczesne koszty remontów i utrzymania zasobów,
nowego budownictwa wykraczają poza możliwości finansowe właścicieli. Polityka
władz lokalnych ukierunkowana jest na utrzymywanie niskich czynszów w skali
proporcjonalnej do zdolności ekonomicznej najemców, co nie ma korelacji z
możliwościami odtworzeniowymi substancji. Sytuacja społeczna i ekonomiczna
użytkownika mieszkań, zarówno właściciele, jak i najemcy mieszkań powoduje, że
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 24
dysponują oni niewielkimi dochodami, które nie pozwalają na dokonanie inwestycji
podnoszących poziom zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych.
III.6. RYNEK PRACY
Rynek pracy to rodzaj rynku ekonomicznego, na którym z jednej strony znajdują
się poszukujący pracy i ich oferty, a z drugiej strony przedsiębiorcy tworzący miejsca
pracy i poszukujący siły robocze. Przemiany społeczno-gospodarcze zachodzące
w kraju wpłynęły niekorzystnie na sytuacje mieszkańców gminy, szczególnie poprzez
nasilanie się wielu kwestii społecznych. Niepokojącym zjawiskiem jest bezrobocie,
które dotyka wszystkie grupy wiekowe. Straty i skutki społeczne, które powoduje są
trudne do oszacowania. Pojawia się niepokojąca skala degradacji dużych grup
społecznych i to nie tylko bezrobotnych, ale także ich rodzin. Utrata pracy, przejście na
zasiłek, z kolei jego utrata i potrzeba korzystania z pomocy społecznej prowadzi do
ubóstwa ze wszystkimi tego konsekwencjami. Liczbę osób bezrobotnych na terenie
Gminy Stoczek w latach 2012-2014 obrazują poniższe wykresy.
Wykres 4. Bezrobotni w gminie Stoczek według płci w latach 2012 – 2014
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Węgrowie
Na powyższym wykresie widać tendencję spadkową liczby bezrobotnych na
terenie gminy Stoczek. W 2014 roku w ewidencji pozostawało 294 osób, w tym 183
stanowili mężczyźni, tj. 62% ogółu bezrobotnych, natomiast kobiet było 111 i stanowiły
one 38% ogółu bezrobotnych. Wskaźniki te świadczą o niekorzystnej sytuacji kobiet
i mężczyzn na lokalnym rynku pracy.
326 327
294
190 191183
136 136111
0
50
100
150
200
250
300
350
2012 2013 2014
liczba osób bezrobotnych ogółem liczba bezrobotnych mężczyzn
liczba bezrobotnych kobiet
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 25
Wykres 5. Ogólna liczba zarejestrowanych bezrobotnych z terenu Gminy Stoczek
pobierających świadczenia w latach 2012-2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy
w Węgrowie
Wypłacone zasiłki osiągają swoje apogeum w roku 2013, po czym zaczynają
maleć. Liczba osób pozostających bez prawa do zasiłku z roku na rok maleje.
Wykres 6. Bezrobotni skierowani do prac na terenie gminy Stoczek w latach
2012-2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy w
Węgrowie.
326 327
294
5237 32
274290
262
0
50
100
150
200
250
300
350
2012 2013 2014
Ogólna liczba zarejestrowanych bezrobotnych z terenu Gminy Stoczek
Z prawem do zasiłku
Bez prawa do zasiłku
0
5
10
15
20
25
30
35
40
2012r. 2013r. 2014r.
Liczba osób skierowanych doprac interwencyjnych
Liczba osób skierowanych dorobót publicznych
Liczba osób skierowanych nastaż
Liczba osób skierowanych doprac społecznie użytecznych
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 26
Przedstawione powyżej dane wskazują na wzrost liczby osób skierowanych na
staż oraz prace interwencyjne. W analizowanym okresie nie było osób skierowanych do
prac społecznie użytecznych.
Na koniec 2014 roku wśród bezrobotnych w gminie największe grupy stanowiły
osoby: młode w wieku 18–34 lata, często bez doświadczenia zawodowego (łącznie 168
osób), osoby pozostające bez zatrudnienia długotrwale, 12 miesięcy i więcej (w sumie
124 osoby), osoby bez stażu pracy (74 osoby) i ze stażem pracy od roku do 5 lat (70
osób) oraz osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (94 osoby) oraz
gimnazjalnym i niższym (74 osoby).
Największy odsetek kobiet wśród bezrobotnych odnotowano w gronie osób w
wieku 18-24 lata (31,5%) i 25-34 lata (31,5%), pozostających bez pracy powyżej 24
miesięcy (27,9%), ze stażem pracy od roku do 5 lat (28%) i bez stażu pracy (26,1%)
oraz z wykształceniem ogólnokształcącym (25,2%) i zasadniczym zawodowym
(23,4%).
Dane szczegółowe uwzględniające podział bezrobotnych według wieku, czasu
pozostawania bez pracy, stażu pracy i wykształcenia przedstawiają poniższe wykresy.
Wykres 7. Bezrobotni w gminie Stoczek na koniec 2014r. według wieku
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy
w Węgrowie
2
8
16
15
35
35
10
23
46
47
79
89
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
60-64 lata
55-59 lat
45-54 lata
35-44 lata
25-34 lata
18-24 lata
liczba bezrobotnych ogółem wg wieku liczba kobiet bezrobotnych wg wieku
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 27
Wykres 8. Bezrobotni w gminie Stoczek na koniec 2014r. według czasu
pozostawania bez pracy
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy
w Węgrowie.
Wykres 9. Bezrobotni w gminie Stoczek na koniec 2014r. według stażu pracy
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy
w Węgrowie.
31
29
15
18
10
8
65
59
46
55
46
23
0 10 20 30 40 50 60 70
powyżej 24 miesięcy
12-24 miesiące
6-12 miesięcy
3-6 miesięcy
1-3 miesiące
do 1 miesiąca
liczba bezrobotnych ogółem wg czasu pozostawania bez pracy
liczba bezrobotnych kobiet wg czasu pozostawania bez pracy
0
6
14
12
31
19
29
5
25
46
41
70
33
74
0 10 20 30 40 50 60 70 80
30 lat i więcej
20-30 lat
10-20 lat
5-10 lat
1-5 lat
od 1 roku
bez stażu
liczba bezrobotnych ogółem wg stażu pracy liczba bezrobotnych kobiet wg stażu pracy
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 28
Wykres 10. Bezrobotni w gminie Stoczek na koniec 2014r. według poziomu
wykształcenia
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy
w Węgrowie
Na koniec 2014 roku wśród bezrobotnych w gminie największe grupy stanowiły
osoby, dla których ostatnimi miejscami pracy były podmioty gospodarcze zajmujące się
handlem i usługami, naprawami (53 osoby), przetwórstwem przemysłowym (31 osób),
budownictwem (31 osób). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy
wykres.
21
26
28
21
15
74
94
56
42
25
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
gimnazjalne i niższe
zasadnicze zawodowe
średnie ogólnokształcące
policealne i średnie zawodowe
wyższe
liczba bezrobotnych ogółem wg poziomu wykształcenia
liczba bezrobotnych kobiet wg poziomu wykształcenia
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 29
Wykres 11. Bezrobotni w gminie na koniec 2014 roku według rodzaju działalności
ostatniego miejsca pracy.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy
w Węgrowie
W analizowanym roku liczba zgłoszonych wolnych miejsc pracy wyniosła 81,
przy czym na koniec roku nie było dostępnych miejsc pracy. Najwięcej ofert dotyczyło
możliwości zatrudnienia w dziale edukacja (21 ofert), handel i usługi, opieka zdrowotna
i pomoc społeczna (15 ofert), administracja publiczna (10 ofert).
Analizując sytuację na lokalnym rynku pracy oraz położenie mieszkańców
gminy pozostających bez zatrudnienia, należy zwrócić uwagę na trzy zasadnicze
kwestie. Pierwsza z nich dotyczy potrzeby kontynuowania starań na rzecz tworzenia
nowych miejsc pracy, w osiągnięciu czego niemałe znaczenie ma skuteczne zachęcanie
23%
13%
13%8%
8%
6%
5%
3%
2%
3%
2%
2%12%
handel i usługi
przetwórstwo przemysłowe
budownictwo
usługi administrowania idziałalność wspierająca
edukacja
opieka zdrowotna i pomocspołeczna
administracja publiczna iobrona narodowa
transport i gospodarkamagazynowa
dostawa wody
działalność profesionalnanaukowa i techniczna
zakwaterowanie i usługigastronomiczne
działalność finansowa iubezpieczeniowa
inne sekcje
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 30
inwestorów do podejmowania działalności gospodarczej w gminie. Druga odnosi się do
procesu aktywizacji bezrobotnych i konieczności zwrócenia szczególnej uwagi na
osoby bez stażu pracy lub z krótkim stażem pracy, którym należy dać możliwość
podjęcia pierwszej pracy lub poszerzenia doświadczenia zawodowego. Warto mieć
także na uwadze osoby mające za sobą kilkunastoletni okres zatrudnienia, którym
powinno się zapewnić dostęp do kursów i szkoleń umożliwiających podniesienie lub
zmianę kwalifikacji zawodowych. Wreszcie trzecia kwestia wiąże się z potrzebą stałego
motywowania dzieci i młodzieży do nauki, by w przyszłości, dzięki zdobytemu
wykształceniu, mieli większe szanse na podjęcie zatrudnienia.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Z doświadczeń pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Stoczku
wynika, że bezpośrednim i najbardziej widocznym skutkiem bezrobocia jest obniżenie
standardu materialnego rodziny co wręcz wymusza konieczność korzystania z pomocy
społecznej. Mniej widoczne, lecz nie mniej zagrażające spójności rodziny są skutki
psychologiczne bezrobocia. Bezrobocie powoduje bowiem zmianę sytuacji społecznej
i emocjonalnej całej rodziny, zarówno dorosłych jak i dzieci. Częstym zjawiskiem jest
izolacja społeczna – ograniczone zostają kontakty interpersonalne wszystkich członków
rodziny bezrobotnego zarówno ze znajomymi, jak i dalszą rodziną. Bezrobocie wpływa
także niekorzystnie na układ stosunków wewnątrzrodzinnych, przy czym okazuje się,
że bezrobocie mężczyzn ma znacznie bardziej negatywne skutki dla rodziny niż
bezrobocie kobiet. Bezrobotny mężczyzna doświadcza obniżenia swojej pozycji
w rodzinie, utraty autorytetu i silnej frustracji, które powodują sięganie po alkohol co
wśród bezrobotnych staje się zjawiskiem masowym.
III.7. OCHRONA ZDROWIA
Na nasze zdrowie indywidualne jak i zbiorowe wpływa wiele czynników.
Głównie są to warunki środowiska nas otaczającego, czynniki genetyczne, warunki
ekonomiczne, poziom wykształcenia, stosunki międzyludzkie w bliskim otoczeniu
i w rodzinie. W niniejszym stopniu jest to dostępność i korzystanie z opieki zdrowotnej1.
W zakresie ochrony zdrowia i życia na terenie gminy Stoczek funkcjonują:
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej CEL-MED;
Prywatny gabinet stomatologiczny;
1 http://pl.wikipedia.org/wiki/Zdrowie
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 31
Apteka
W Niepublicznym Ośrodku Zdrowia pracuje 2 lekarzy rodzinnych, w tym jeden
lekarz ze specjalnością – pediatra oraz 3 pielęgniarki. Dodatkowo funkcjonuje gabinet
rehabilitacyjny, który świadczy usługi w ramach NFZ oraz zabiegi prywatne. Położna
zajmuje się opieką nad kobietami w ciąży i noworodkami. Mieszkańcy Gminy Stoczek
mają zapewnioną nocną i świąteczną pomoc lekarską oraz w dni wolne od pracy
w Przychodni Rejonowej w Węgrowie oraz w Przychodni Rejonowej w Łochowie.
W nagłych wypadkach mieszkańcy mogą korzystać z pomocy Pogotowia Ratunkowego
oraz Szpitala Rejonowego w Węgrowie.
Według danych Ośrodka Zdrowia w Stoczku w 2014 roku najczęściej
stwierdzonymi u dzieci i młodzieży schorzeniami były: wady postawy, zaburzenia
wymowy. Osoby dorosłe najbardziej dotknęło nadciśnienie tętnicze i cukrzyca.
Schorzenia najczęściej stwierdzane u mieszkańców gminy przedstawiają poniższe
tabele.
Tabela 12. Schorzenia najczęściej stwierdzane u dzieci i młodzieży z Gminy
Stoczek w 2014r.
Lp. Rodzaj schorzenia Ilość osób z danym
schorzeniem
1. Wady postawy 218
2. Otyłość 20
3. Wady wzroku 41
4. Alergia (astma i atopowe zapalenie skóry) 77
5. Wady rozwojowe 23
6. Zaburzenia wymowy 189
7. Padaczka 5
8. Zaburzenia rozwoju fizycznego 49
9. Zaburzenia rozwoju psycho-motorycznego 8
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Zakładu Opieki Zdrowotnej CEL-MED;
Tabela 13. Schorzenia najczęściej stwierdzane u osób dorosłych z Gminy Stoczek
w 2014r.
Lp. Rodzaj schorzenia Ilość osób z danym
schorzeniem
1. Nadciśnienie tętnicze 331
2. Cukrzyca 146
3. Choroba wieńcowa 44
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 32
4. Choroby naczyń mózgowych 30
5. Astma oskrzelowa i POCHP 55
6. Choroba nowotworowa 37
7. Choroby tarczycy 27
8. Choroby układu pokarmowego 55
9. Choroba zwyrodnieniowa 45
10. Choroby psychiczne 50
11. Inne schorzenia 56
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Zakładu Opieki Zdrowotnej CEL-MED;
W analizowanym roku Ośrodek Zdrowia w Stoczku prowadził również
profilaktykę zdrowotną wśród dzieci i młodzieży. Dane szczegółowe w tym zakresie
przedstawia poniższa tabela.
Wykres 12. Profilaktyka zdrowotna dzieci i młodzieży z gminy Stoczek w 2014r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Zakładu Opieki Zdrowotnej CEL-MED;
W 2014 roku z porad udzielonych przez lekarza skorzystało po raz pierwszy
i kolejny raz odpowiednio 65 i 406 dzieci zdrowych w wieku do 3 lat. Wizytami
profilaktycznymi pielęgniarek i położnych objęto po raz pierwszy 64 dzieci zdrowych
w 1 roku życia, a kolejny raz 193 dzieci w wieku do 3 lat. Profilaktycznym badaniom
lekarskim poddało się natomiast 531 dzieci i młodzieży w wieku do 19 lat, w tym 478
zgodnie z programem badań profilaktycznych.
65
406
64
193
531478
2012r.
Porady udzielone przez lekarzy dzieciom zdrowym do lat 3 po raz pierwszy
Porady udzielone przez lekarzy dzieciom zdrowym do lat 3 kolejny raz
Wizyty pielęgniarek i położnych u dzieci zdrowych w 1 roku życia po raz pierwszy
Wizyty pielęgniarek i położnych u dzieci zdrowych do 3 roku życia kolejny raz
Profilaktyczne badania lekarskie dzieci i młodzieży do lat 19 podlegających badaniu
Profilaktyczne badania lekarskie dzieci i młodzieży do lat 19 zbadanych zgodnie z programem badań
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 33
Wpływ prawidłowego odżywiania się na zdrowie człowieka
Każdy człowiek jest odpowiedzialny za swoje zdrowie, powinien je doskonalić
i chronić przed wpływem szkodliwych czynników środowiskowych i społecznych. Musi
być świadom tego co szkodzi zdrowiu i przyczynia się do powstawania chorób. Jednym
z czynników decydującym o naszym zdrowiu jest właściwe odżywianie się, które:
zapewnia dobrą sprawność umysłową i równowagę emocjonalną,
gwarantuje dobrą kondycję,
zmniejsza ryzyko chorób,
uwzględnia maksymalną długość zdrowego życia.
Racjonalne odżywianie to takie, które pokrywa całkowite zapotrzebowanie
człowieka na wszystkie składniki niezbędne do rozwoju życia i zachowania zdrowia.
Wszystkie składniki odżywcze są równie ważne i niedobór jednego z nich prowadzi do
zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Zapotrzebowanie na poszczególne składniki
pożywienia jest bardzo różne – od stosunkowo dużego na węglowodany, białka tłuszcze
do bardzo niewielkiego na witaminy, składniki mineralne.
Przekroczenie zapotrzebowania kalorycznego prowadzi do nadwagi i otyłości. Są to
zjawiska niekorzystne dla zdrowia człowieka, przyśpieszają choroby układu sercowo –
naczyniowego, wywołują cukrzycę, zmiany immunologiczne, itd. Otyłość skraca życie
o 10-12 lat.
Pełna świadomość społeczeństwa może wpłynąć na zwalczanie złych,
a nabywanie dobrych nawyków żywieniowych.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Na terenie gminy podstawowa opieka zdrowotna jest na właściwym poziomie.
Mieszkańcy mają możliwość korzystania z usług zdrowotnych w ramach podstawowej
opieki medycznej finansowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Ograniczenia
w opiece zdrowotnej polegają na dostępie do świadczeń medycznych realizowanych
przez lekarzy specjalistów. Problem stanowi także utrudniony dojazd do punktów
medycznych, związany z dużymi odległościami i brakiem komunikacji.
Gmina Stoczek nie ma wpływu na dostęp mieszkańców do niepublicznych
zakładów opieki zdrowotnej, w tym usług specjalistycznych. Może natomiast
realizować działania profilaktyczne, promować zdrowe odżywianie się, aktywny styl
życia, wspierać działalność terapeutyczną, umożliwiać dostęp do terapii rodzinnej,
psychologicznej. Zrealizowanie tego celu przyczyni się do podniesienia jakości życia
w gminie i jak już wspominano, do zwiększenia jego atrakcyjności osiedleńczej.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 34
III.8. EDUKACJA I WYCHOWANIE
Aktualna sieć przedszkoli, szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego
zaspokaja rzeczywiste oczekiwania społeczne mieszkańców gminy.
W latach 2012-2014 gmina Stoczek prowadziła następujące placówki oświatowe:
1. Zespół Oświatowy w Stoczku, w skład którego wchodzą:
Szkoła Podstawowa w Stoczku im. Edwarda Szymańskiego – obejmuje swym
zasięgiem następujące miejscowości: Stoczek, Gajówkę Zachodnią
i Wschodnią, Drgicz, Grabowiec, Kałęczyn, Kozołupy, Kazimierzów,
Marianów, Miednik, Nowe Lipki, Stare Lipki, Wieliczna, Zgrzebichy oraz
Mrozowa Wola i Polkowo.
Gminne Przedszkole, które mieści się w tym samym budynku – swoim
obwodem obejmuje granice administracyjne gminy.
2. Szkoła Podstawowa im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Toporze – szkoła
obejmuje swym zasięgiem wsie Topór i Księżyzna.
3. Szkoła Podstawowa im. Jana Kochanowskiego w Grygrowie – szkoła obejmuje
wsie: Grygrów, Gruszczyno, Żulin, Huta Gruszczyno, Majdan i Błotki
Punkt Przedszkolny „Biedroneczka Janka”, który mieści się przy budynku
Szkoły Podstawowej w Grygrowie
4. Gimnazjum im. Władysława Stanisława Reymonta w Stoczku – obsługuje teren
całej gminy.
Na terenie gminy funkcjonuje jeszcze:
5. Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące w Stoczku, które mieści się w budynku
Gimnazjum w Stoczku – obsługuje teren całej gminy. Prowadzone jest przez
Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Stoczek
6. Szkoła Podstawowa w Mrozowej Woli – obsługuje klasy I-III, zasięgiem
obejmuje Mrozową Wolę, Polkowo. Prowadzone jest przez Stowarzyszenie
Rozwoju Wsi Mrozowa Wola.
Od 1 września 2015 roku utworzono Publiczne Przedszkole w Toporze, które mieści
się w budynku Szkoły Podstawowej w Toporze.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 35
Wykres 13. Liczba dzieci w szkołach podstawowych w gminie Stoczek w latach
2012-2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek.
Analiza zawartych danych wskazuje, że w Gminie Stoczek ilość uczniów waha
się jednak jest to tendencja spadkowa. Dokonując porównania roku 2012 z rokiem 2014
ilość uczniów zmniejszyła się o 8. Jest to skutkiem omawianych wcześniej zmian
demograficznych, tj. spadku liczby ludności. Urząd Gminy Stoczek zabezpiecza
transport uczniów do szkół przy pomocy autobusów szkolnych.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Wykształceni mieszkańcy to wysokiej jakości kadra pracownicza, która jest
zasobem poszukiwanym w czasach gdy gospodarka powoli ewoluuje w kierunku
gospodarki opartej na wiedzy. Szczególne znaczenie będzie tu miała wytężona praca z
dziećmi już na poziomie szkoły podstawowej. Szkoła podstawowa powinna być
miejscem, gdzie dzieci zdobędą niezbędne na dalszych etapach edukacji umiejętności
sprawnego czytania i pisania (ze szczególnym naciskiem na rozumienie tekstu), liczenia
oraz obsługi komputera.
301
278
293
265
270
275
280
285
290
295
300
305
2012/2013 2013/2014 2014/2015
liczba dzieci w szkołach na terenie gminy
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 36
III.9. SPORT I REKREACJA
Dominującą formą spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież staje się
oglądanie telewizji oraz korzystanie z komputera. Prowadzi to do utrwalenia nawyków
siedzącego trybu życia i skutkuje znacznym wzrostem wskaźników otyłości
w społeczeństwie. Działalność sportowa podejmowana jest przez młodzież
sporadycznie, a ogólny wymiar czasu przeznaczonego na ćwiczenia fizyczne kształtuje
się znacznie poniżej tzw. normy higienicznej, która zakłada, że dla zapewnienia
warunków prawidłowego rozwoju młodego organizmu niezbędna jest dawka ruchu od
2 do 3 godzin dziennie. Tymczasem codziennie uprawia sport zaledwie 4% młodzieży.
Zdecydowana większość ćwiczy raz lub dwa razy w tygodniu i przeznacza na ten cel
w sumie nie więcej niż 3 do 4 godzin tygodniowo.
Rozwój fizyczny dzieci i młodzieży w dużej mierze zależny jest od
odpowiedniego w okresie rozwojowym poziomu aktywności fizycznej. Jest podstawą
zarówno sportu kwalifikowanego, w sensie wyselekcjonowania młodzieży uzdolnionej
sportowo, jak i sportu powszechnego w zakresie kształtowania nawyków sportowych
u dzieci w perspektywie ich całego dorosłego życia. Ograniczenie naturalnej skłonności
dzieci do ruchu, spowodowane obowiązkami szkolnymi, edukacją pozaszkolną, a także
zainteresowaniami technicznymi w tym Internetem, negatywnie wpływa na wydolność
i sprawność psychofizyczną dziecka oraz na jego zdrowie.
Na terenie Gminy Stoczek znajdują się następujące obiekty sportowe:
boiska szkolne przy szkołach podstawowych
dwa boiska do piłki nożnej w Stoczku
boisko wielofunkcyjne ze sztuczną nawierzchnią w Stoczku
boisko wielofunkcyjne w Toporze
boiska piłkarskie i boisko wielofunkcyjne w miejscowości Grygrów
wybudowane w ramach programu: „Moje Boisko-Orlik 2012”
sala gimnastyczna przy szkole podstawowej w Stoczku
hala sportowa w Gimnazjum
W gminie działają następujące kluby sportowe:
Uczniowski Klub Sportowy „Janek” w Grygrowie
UKS „Stoczek” w Stoczku
UKS „Stok” przy Gimnazjum w Stoczku
Międzyszkolny Klub Sportowy w Stoczku
Gminny Klub Sportowy „Błękitni”, który prowadzi selekcje piłkarskie
uczestniczące w rozgrywkach ligowych: trampkarzy, seniorów.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 37
W treningach uczestniczy ok. 40 osób, a zajęcia prowadzi 2 trenerów, zajęcia odbywają
się 2 razy w tygodniu.
Na „Orliku” w Grygrowie od marca do listopada organizowane są zajęcia sportowe
i turnieje (piłka nożna) dostępne dla wszystkich.
W Gminie również odbywają się imprezy cykliczne:
Turniej brydżowy o Puchar Wójta Gminy Stoczek - pierwsza niedziela grudnia
Zimowy Turniej Piłki Nożnej – pierwsza niedziela marca
Na terenie gminy Stoczek organizowane są też liczne zawody sportowe: eliminacje
gminne szkół podstawowych i gimnazjalnych w piłce nożnej, piłce halowej, lekkiej
atletyce, biegach przełajowych, siatkówce.
Dwa razy w tygodniu w Stoczku oraz jeden raz w Mrozowej Woli w Sali OSP
dostępne są dla wszystkich chętnych, starszych i młodszych zajęcia zumby, które
poprawiają kondycję, samopoczucie.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Celem strategii w realizacji tego priorytetu jest osiągnięcie optymalnego
poziomu utrwalenia zachowań prozdrowotnych społeczeństwa w różnych grupach
wiekowych, środowiskowych i zawodowych. Wykształcenie u ludzi nawyku dążenia do
zdrowego życia w sprawności to trudny proces, który rozpoczyna się w szkole
podstawowej poprzez właściwy rozwój sprawności fizycznej dzieci i młodzieży. Na tym
poziomie młodzież otrzymuje również pierwszą wiedzę o sporcie. Sprzyja temu
udoskonalenie szkolnego systemu współzawodnictwa oraz poprawa poziomu
wychowania fizycznego. Równolegle toczyć się będzie proces pedagogiczny dotyczący
utrwalania wiedzy i nawyków życia z ruchem, czego efektem będzie powszechne
uświadomienie roli i znaczenia aktywności fizycznej.
Konieczne jest zwiększenie działań promujących aktywność fizyczną
społeczeństwa, upowszechnienie atrakcyjnych form spędzania czasu wolnego poprzez
aktywizację środowisk zawodowych i społecznych oraz wzmocnienie roli organizacji
pozarządowych oferujących programy sportu dla wszystkich. Istotnym dla rozwoju
sportu dzieci i młodzieży, a następnie osób dorosłych, jest odpowiednie zachęcanie do
uczestnictwa w różnych formach aktywności. Jednym z ważniejszych celów strategii w
zakresie wdrażania do aktywności fizycznej i sportu dla wszystkich jest coraz
wyraźniejsza potrzeba wykorzystania specyficznych walorów sportu dla kształtowania
postaw obywatelskich i przeciwdziałania problemom społecznym, w szczególności
chuligaństwu, narkomanii i alkoholizmowi. Aktywne uczestnictwo i zaangażowanie
młodego pokolenia w rywalizację sportową jest skutecznym środkiem budowania
prawidłowych więzi i zachowań społecznych. Jeśli chodzi o infrastrukturę sportową, to
w chwili obecnej jest ona znacznie rozbudowana.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 38
III.10. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
Organizacje pozarządowe są przejawem społeczeństwa obywatelskiego, jedną
z form jego aktywności. Pełnią istotną rolę nie tylko w konsolidacji społeczności
lokalnej, organizacyjnym wzmacnianiu władz lokalnych, lecz również zwiększają
szanse rozwoju małych i średnich miejscowości. Dobrze zorganizowane środowisko
może sprzyjać aktywizowaniu nie tylko pojedynczych osób i marginalizowanych grup
społecznych, ale ich lokalnego otoczenia, sprzyja budowaniu samowystarczalności
społeczności lokalnych poprzez uruchomienie i wykorzystanie jej zasobów.
Współpraca samorządu lokalnego z podmiotami należącymi do sektora
pozarządowego nie tylko pozwala skuteczniej i efektywniej działać na rzecz rozwoju
oraz poprawy warunków i jakości życia mieszkańców, lecz również umożliwia istotne
odciążenie sektora publicznego w realizacji zadań.
W Gminie Stoczek działają następujące organizacje pozarządowe:
1. Ochotnicza Straż Pożarna w Grabowcu,
2. Ochotnicza Straż Pożarna w Starych Lipkach,
3. Ochotnicza Straż Pożarna w Grygrowie z/s w Hucie Gruszczyno,
4. Ochotnicza Straż Pożarna w Mrozowej Woli,
5. Ochotnicza Straż Pożarna w Stoczku,
6. Ochotnicza Straż Pożarna w Toporze,
7. Gminny Klub Sportowy „Błękitni” w Stoczku,
8. Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Gminy Stoczek,
9. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi „Orły” Topór,
10. Stowarzyszenie Seniorów Gminy Stoczek „POGODNI”
11. Stowarzyszenie Razem Dla Wszystkich z siedzibą w Żulinie,
12. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi „Mrozowa Wola”,
13. Stowarzyszenie ochrony i rozwoju Nadbużańskiego Parku Narodowego
„Żuraw”,
14. Stowarzyszenie Impuls Obywatelski,
15. CARITAS Diecezji Drohiczyńskiej Oddział przy Parafii pw. Św. Stanisława
Biskupa i Męczennika w Stoczku.
W gminie Stoczek istnieje 1 kościół i 3 kaplice parafii kościoła rzymskokatolickiego.
Są to:
1. Kościół Parafii Rzymskokatolickiej w Stoczku,
2. Kaplica Parafii Rzymskokatolickiej w Hucie Gruszczyno,
3. Kaplica Parafii Rzymskokatolickiej w Toporze,
4. Kaplica Parafii Rzymskokatolickiej w Mrozowej Woli.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 39
W Gminie Stoczek rozwijają swoją działalność organizacje pozarządowe, które
wzmacniają samorząd lokalny w realizacji zadań publicznych. Potencjał organizacji jest
o tyle bardziej cenny, ponieważ pozyskują one środki zewnętrzne na działania
statutowe, odciążając budżet gminy. Zajmują one ważne miejsce w społeczności
lokalnej i są dostrzegane przez samorząd lokalny jako znaczący partner w realizacji
zadań w zakresie polityki społecznej. Szczególnie cenną inicjatywą jest wsparcie
organizacji pozarządowych w zakresie realizacji zadań publicznych a tym samym jest
dowodem na poparcie dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Gminie Stoczek.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Celem głównym współpracy jest wdrażanie zasady partycypacji społecznej
i rozwijanie partnerstwa pomiędzy samorządem Gminy a organizacjami
pozarządowymi, ukierunkowanego na rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb
mieszkańców oraz wzmacnianie aktywności społecznej obywateli. Działania Gminy
Stoczek oraz działania jakie podejmują organizacje pozarządowe powinny się
uzupełniać, przyczyniać się do rozwoju społeczno – ekonomicznego Gminy oraz
lepszego zaspokajania potrzeb mieszkańców regionu. Realizacja zadań zaplanowanych,
przy współpracy i wsparciu finansowym oraz pozafinansowym Gminy Stoczek, pozwoli
na pełne wykorzystanie potencjału tkwiącego w organizacjach i innych podmiotach
pozarządowych działających na terenie gminy.
III.11. KULTURA
W poniższym rozdziale zostaną zaprezentowane główne elementy składające się
na sferę kultury gminy Stoczek, takie jak instytucje i wydarzenia kulturalne odbywające
się w gminie, miejsca pamięci narodowej.
W gminie Stoczek nie ma ośrodka kultury, główną instytucją prowadzącą
działalność kulturalną jest Gminna Biblioteka Publiczna w Hucie Gruszczyno, w której
organizowane są konkursy, zajęcia artystyczne i inne imprezy dla dzieci i dorosłych.
Istotnym czynnikiem mającym wpływ na rozwój kultury jest dostęp mieszkańców do
bibliotek szkolnych, których na terenie gminy jest 5. W poszczególnych
miejscowościach bazą możliwą do wykorzystania są świetlice wiejskie i remizy
strażackie.
W gminie Stoczek do końca 2015 roku działała kafejka internetowa „Gminne
Centrum Informacji”, która mieściła się w budynku gimnazjum w Stoczku. Centrum
wyposażone jest w salę komputerową, która udostępniona jest dla wszystkich
mieszkańców gminy Stoczek nieodpłatnie. Od 1 stycznia 2016 roku działa tam „Lokalne
Centrum Kompetencji”, w którym można skorzystać z nowoczesnego sprzętu
informatycznego oraz bezpłatnego dostępu do Internetu. Osoby chętne mogą liczyć na
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 40
pomoc pracownika, który wesprze w napisaniu CV, doradzi jak napisać urzędowe
pismo, czy załatwić daną sprawę przez Internet. Jest to miejsce w którym uczniowie
mogą przygotować się do lekcji.
Co roku w Stoczku organizowana jest Gminna Olimpiada Wiedzy o Wiejskim
Gospodarstwie Domowym i Przedsiębiorczości przez Mazowiecki Ośrodek Doradztwa
Rolniczego w Warszawie, Terenowy Zespół Doradców w Węgrowie. Na Olimpiadę
przybywają kobiety z terenu gminy Stoczek, które wykazują się wiedzą o gospodarstwie
domowym i zdobywają nagrody.
Corocznie przez Wójta Gminy Stoczek organizowany jest „Dzień Kobiet” w Sali
OSP w Stoczku dla wszystkich chętnych kobiet z terenu gminy Stoczek. Z tej okazji
uczniowie szkół przygotowują część artystyczną związaną z tematem dnia kobiet. Dla
Pań przygotowany jest też poczęstunek.
Organizowane corocznie imprezy plenerowe typu: festyny, pikniki odbywają się
na boisku do piłki nożnej w Stoczku.
Miejsca pamięci narodowej
Na przestrzeni XIX i pierwszej połowy XX wieku, tereny Mazowsza i Podlasia
należały do ważniejszych rejonów walk narodowowyzwoleńczych. Cmentarze,
pomniki, mogiły często bezimiennych bohaterów rozsiane są po całym obszarze tego
terenu, w tym również w Gminie Stoczek. Najwięcej miejsc upamiętniających dotyczy
drugiej wojny światowej. Są to:
• we wsi Stoczek
Pomnik ku czci żołnierzy WP poległych w latach 1939-1945
Pomniki ku czci Żydom Stoczka zamordowanych w latach 1941-1945
Płaskorzeźba ku czci Edwarda Szymańskiego ( w holu głównym Szkoły
Podstawowej)
• we wsi Huta Gruszczyno
Pomnik poświęcony Józefowi Piłsudskiemu i Legionom Polskim
Przy szosie Paplin – Stoczek, po wschodniej stronie w miejscowości Huta
Gruszczyno ustawiono w latach międzywojennych pomnik na pamiątkę
odzyskania niepodległości przez Polskę
Krzyż poświęcony żołnierzom WP poległym we wrześniu 1939r.
• we wsi Miednik
Pomnik poświęcony żołnierzom AK batalionu „Poraj”
Kapliczki, figury i krzyże przydrożne
Na terenie Gminy Stoczek spotykamy różnorodne kapliczki, figury i krzyże przydrożne.
Zwykle posiadają one niewielkie rozmiary i proste formy. Brak jest kapliczek sprzed
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 41
1945 roku w postaci niedużych budowli kubaturowych z wnętrzem mieszczącym kilka
osób.
Twórcy kultury
Dariusz Gerej
Rzeźba ludowa(wyróżnienie za wystawienie rzeźby ludowej w Białej Podlaskiej,
popiersie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Szkole Podstawowej w Toporze)
Henryk i Jacek Borowy
Twórcy instrumentów ludowych, wielokrotni laureaci konkursów gry na
ligawce.
Lucyna Parys
Staropolskie Obrzędy Ludowe, kuchnia ludowa – tradycyjny wypiek chleba
Lucjan Słowik
Wielokrotny laureat w konkursach wieńców dożynkowych
Stanowiska archeologiczne: w Gminie Stoczek znajdują się w następujących wsiach:
Stoczek(3), Mrozowa Wola(3), Żulin(1), Topór(1), Majdan(3), Huta Gruszczyno(2),
Gruszczyno(2), Kałęczyn(2).
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Na dynamikę zmian w obszarze kultury istotny wpływ ma rozszerzenie
kalendarza wydarzeń kulturalnych i powszechny do nich bezpłatny dostęp mieszkańców
Gminy. Istotnym czynnikiem jest angażowanie społeczności lokalnej w wydarzenia
kulturalne, spotkania okolicznościowe.
Gminna Biblioteka Publiczna w Hucie Gruszczyno stara się swoją ofertą
programową dostosować do potrzeb lokalnej społeczności. Zajęcia prowadzone
w Bibliotece są atrakcyjne na tyle, że angażują rożne grupy wiekowe dzieci. Problem
jest niewystarczający budżet, aby zaspokoić potrzeby. Biblioteka ma szansę rozwoju
poprzez pozyskiwanie środków zewnętrznych na swoją działalność.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 42
III.12. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU POMOCY SPOŁECZNEJ
Zadaniem instytucji pomocowych jest aktywizowanie oraz pomaganie
i wspieranie w sytuacji, gdy realizacja zadań, czy też osiągnięcie określonych celów
przekracza możliwości potencjalnych beneficjentów. Wiąże się to nierozerwalnie
z godnością każdego człowieka, czyli z prawem do wolnego i świadomego działania.
W tym ujęciu, znaczenia nabiera zasada partycypacji społecznej, polegająca na
włączeniu się obywateli w rozwiązywanie istniejących problemów. Jakościową zmianę
w podejściu do rozwiązywania problemów z zakresu integracji społecznej grup osób
marginalizowanych przyniosły nowe priorytety polityki integracji społecznej oraz
dostępność środków finansowych z EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał
Ludzki.
Na terenie Gminy Stoczek funkcjonują następujące instytucje pomocy
społecznej:
1. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Stoczku jako lider aktywnej polityki
społecznej.
2. Samorządowy Dom Pomocy Społecznej w Starych Lipkach dla osób
w podeszłym wieku wymagających całodobowej opieki.
Powyższe instytucje zabezpieczają potrzeby mieszkańców w podstawowym zakresie.
W Gminie Stoczek od 1990 roku funkcjonuje Gminny Ośrodek Pomocy
Społecznej w Stoczku, który realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej.
W skład ośrodka wchodzi kierownik, zastępca kierownika, główny księgowy,
3 pracowników socjalnych pracujących w terenach socjalnych, 2 asystentów rodziny,
2 pracowników ds. świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego, pracownik
administracyjno-kadrowy, 2 opiekunów świadczących usługi opiekuńcze, sprzątaczka
łącznie 14 osób. Obszar gminy podzielony jest na 3 rejony socjalne, a liczba
mieszkańców wynosi 5 127 osób, zatem obsada kadrowa w tym zakresie spełnia
standard zatrudnienia pracowników socjalnych wynikający z art. 110 ustawy o pomocy
społecznej dotyczącego liczby mieszkańców przypadających na 1 pracownika
socjalnego.
Zakres działania oraz strukturę wewnętrzną placówki regulują następujące
dokumenty:
1. Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (Dz. U. z 2015r., poz. 163
z późn. zm.)
2. Statut Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej uchwalony przez Radę Gminy
Stoczek Uchwała Nr XVII/109/2012 z dnia 26 marca 2012r.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 43
3. Regulamin Organizacyjny Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (Zarządzenie
nr 17/2015 Wójta Gminy Stoczek z dnia 4 lutego 2015r.)
Ustawa o pomocy społecznej obowiązująca od 1 maja 2004r. określa zasady ogólne,
zakres podmiotowy i zadania pomocy społecznej, obowiązek wykonywania, których
spoczywa na gminie i administracji rządowej.
Działania GOPS skierowane są na udzielenie pomocy osobom i rodzinom, które
same przy wykorzystaniu własnych środków i możliwości nie są w stanie pokonać
trudnej sytuacji życiowej w jakiej się znalazły. Ośrodek wspiera osoby i rodziny
w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb oraz umożliwia im
życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Ośrodek Pomocy Społecznej jest miejscem, gdzie można uzyskać informację,
poradę i najniezbędniejsze wsparcie wtedy, gdy jest ono konieczne np. z powodu utraty
pracy, długotrwałej choroby, niezaradności życiowej, klęski żywiołowej. Jest też
instytucją, która ma za zadanie ułatwić zmianę trudnej sytuacji, wskazać drogę wyjścia,
ochronić przed złymi skutkami wynikającymi z poczucia zagrożenia, utraty
bezpieczeństwa socjalnego i społecznego.
Charakterystyka osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej
Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom,
których dochody nie przekraczają kryterium dochodowego, ustalonego w ustawie
o pomocy społecznej. Zgodnie z zapisami ustawy prawo do świadczeń z pomocy
społecznej przysługuje:
osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 542 zł (w 2014r.)
rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 456 zł (w 2014r.)
Poza spełnieniem kryterium dochodowego konieczne jest wystąpienie co
najmniej jednej okoliczności powodującej istnienie problemu społecznego np.: ubóstwa,
sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej choroby,
przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony macierzyństwa, wielodzietności. Świadczenia
z pomocy społecznej przyznaje się na podstawie rodzinnego wywiadu środowiskowego,
który przeprowadza pracownik socjalny w miejscu zamieszkania osoby lub rodziny.
Przyznanie pomocy następuje w drodze decyzji administracyjnych.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 44
Wykres 14. Osoby i rodziny, którym udzielono wsparcia w latach 2012-2014 w
gminie Stoczek
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Oceny zasobów pomocy społecznej za rok 2014
Analizując dane z wykresu zauważamy, że liczba rodzin korzystających
z pomocy społecznej pozostaje na względnie równym poziomie. W 2014 roku ze
świadczeń finansowych na podstawie ustawy o pomocy społecznej skorzystało 247
środowisk, wydano natomiast 548 decyzji, a liczba osób w rodzinach objęta pomocą
wynosiła 809 osób, co stanowi około 15,5% mieszkańców gminy.
Beneficjenci pomocy społecznej pochodzą głównie ze środowisk, które pozostają
na marginesie życia społecznego, zagrożonych wykluczeniem społecznym
i patologiami. Poniższa tabela obrazuje typy rodzin, które korzystały ze wsparcia OPS
w tatach 2012 – 2014.
Tabela 14. Typy rodzin objętych pomocą społeczną w latach 2012 – 2014
Wyszczególnienie 2012 2013 2014
Ogółem liczba rodzin 264 284 266
Osoby samotne
81 94 90
Gospodarstwa
dwuosobowe
25 26 21
Gospodarstwa
trzyosobowe
28 32 35
Gospodarstwa
czteroosobowe
49 51 44
Liczba osób, którymdecyzją przyznano
świadczenie
Liczba rodzin objętychpomocą
Liczba osób w rodzinachobjęta pomocą
2012 523 255 873
2013 546 269 888
2014 548 247 809
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
Licz
ba
lud
no
ści
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 45
Gospodarstwa
pięcioosobowe
41 48 43
Gospodarstwa
sześcioosobowe i więcej
40 33 33
Rodziny z dziećmi
ogółem
153 159 147
Rodziny niepełne
16 23 24
Rodziny emerytów i
rencistów
33 31 28
Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03 za rok 2012,2013 i 2014.
Jak widać największą grupę stanowią osoby samotnie gospodarujące i rodziny
z dziećmi.
Przyczyny trudnej sytuacji
Osoby i rodziny korzystające z pomocy Ośrodka borykały się z wieloma
problemami generującymi wiele dysfunkcji. Od lat dominującym powodem
przyznawania pomocy jest ubóstwo. Wiąże się to ściśle z problemem braku
zatrudnienia. Klienci otrzymujący pomoc finansową ze względu na występujące
bezrobocie to najczęściej osoby z niskimi kwalifikacjami zawodowymi, cechujący się
biernością i niezaradnością życiową.
Kolejnym istotnym problemem z którym zmagają się klienci Ośrodka jest
niepełnosprawność i długotrwała lub ciężka choroba. Pomoc dla osób
niepełnosprawnych, poza wsparciem finansowym, koncentruje się wokół pomocy
usługowej.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 46
Wykres 15. Główne problemy, z powody których udzielane są świadczenia
z pomocy społecznej w latach 2012 – 2014 w Gminie Stoczek
Źródło: Ocena zasobów z pomocy społecznej za rok 2014
Wyjaśnić należy, że w danej rodzinie może występować kilka zdefiniowanych
problemów. Na podstawie powyższych danych należy zauważyć, że istotnym
problemem, z jakim zmagają się rodziny i polityka władz gminy jest ubóstwo
i bezrobocie. Jest to problem zarówno społeczny jak również gospodarczy. Bezrobocie
jest silnie skorelowane z występowaniem innych problemów społecznych, a jego
zmniejszenie powodować będzie m. in. zmniejszenie wydatków gminy na pomoc
społeczną.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wykonuje zadania, które obejmują
w szczególności:
pomoc finansową (zasiłki stałe, okresowe, celowe),
pomoc usługową (usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze, pomoce
sąsiedzkie),
pomoc rzeczową (dożywianie dzieci w szkołach)
pracę socjalną (skierowana na pomoc osobom i rodzinom we wzmocnieniu lub
odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie oraz na tworzeniu
warunków sprzyjających temu celowi przez pracowników socjalnych oraz
asystentów rodziny).
ubóstwo bezrobocieniepełnosp
rawnośćdługotrwała choroba
wielodzietność
bezradność w spr.opiek.-
wychowawczych
alkoholizm
2012 181 85 80 74 57 18 16
2013 178 104 90 84 51 18 15
2014 184 111 92 78 40 16 12
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
Licz
na
lud
no
ści
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 47
System świadczeń pieniężnych oparty jest na trzech podstawowych rodzajach
zasiłków: zasiłku stałym, okresowym i celowym. Świadczenia usługowe koncentrują
się wokół zapewnienia usług opiekuńczych i pomocy sąsiedzkich.
Wykres 16. Formy pomocy finansowej udzielonej przez GOPS w Stoczku w latach
2012 – 2014
Źródło: Ocena zasobów z pomocy społecznej za rok 2014
Zasiłki stałe, jako zadanie własne gminy o charakterze obowiązkowym,
przyznawane są osobom, które ze względu na wiek lub niepełnosprawność nie mogą
podejmować pracy zarobkowej, zaś środki finansowe jakimi dysponują są poniżej
ustawowego kryterium dochodowego. Nie mają osób zobowiązanych do alimentacji lub
osoby te ze względu na niskie źródła utrzymania nie są w stanie wspierać ich finansowo.
Osoby pobierające zasiłek stały, jeśli nie posiadają innego tytułu ubezpieczenia
podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prawa do zasiłku stałego.
Zasiłki okresowe, celowe należą do kategorii świadczeń o charakterze
obowiązkowym, jako zadania własne gminy wypłacane są osobom i rodzinom, które
osiągają dochody poniżej ustalonego kryterium dochodowego. Świadczenia
przyznawane są osobom i rodzinom w szczególności z powodu występującego w
rodzinie bezrobocia, długotrwałej choroby lub niepełnosprawności.
Liczba osób i rodzin objętych pomocą finansową w formie zasiłku celowego jest
znacznie większa od liczby osób pobierających zasiłek stały i okresowy.
zasiłek stały zasiłek okresowy zasiłek celowy
2012 43 68 152
2013 49 51 126
2014 54 50 105
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Licz
ba
lud
no
ści
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 48
W ramach realizacji programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”
mieszkańcom gminy świadczona jest pomoc w formie posiłków dla dzieci w szkołach
oraz dla osób dorosłych w formie świadczenia rzeczowego na zakup żywności.
Świadczenia z programu rządowego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”
przyznawane są rodzinom, w których dochód nie przekracza 150% ustawowego
kryterium dochodowego. Pomoc w formie posiłków realizuje się przede wszystkim w
szkołach podstawowych i gimnazjalnych.
Niezwykle ważnym zadaniem Ośrodka jest praca socjalna prowadzona na rzecz
podopiecznych oraz informowania mieszkańców gminy o przysługujących im prawach
i uprawnieniach, umożliwiających im wyjście z trudnej sytuacji życiowej. W 2014r.
z pomocy w formie pracy socjalnej skorzystało 266 rodzin.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Stoczku realizuje także zadania
dotyczące:
Ustalenie prawa i wypłata świadczeń rodzinnych, w tym: zasiłki rodzinne wraz
z dodatkami, zasiłki pielęgnacyjne, świadczenia pielęgnacyjne, specjalne zasiłki
opiekuńcze, zasiłki dla opiekunów;
Prowadzenie spraw z zakresu funduszu alimentacyjnego oraz postępowanie
wobec dłużników alimentacyjnych;
Ustalenie prawa i wypłata dodatków mieszkaniowych, dodatku energetycznego
dla osób będących w trudnej sytuacji najemców lokali bądź właścicieli;
Ustalenie prawa i wypłata stypendium szkolnego – pomoc materialna dla
uczniów;
Karta Dużej Rodziny dla osób mających troje i większą liczbę dzieci;
Pozyskiwanie środków zewnętrznych i realizacja projektów w ramach
działalności mającej na celu integrację społeczną;
Partnerstwo przy realizacji projektów realizowanych przez Urząd Gminy oraz
Stowarzyszenia;
Udział w świątecznej akcji pomocy „MIKOŁAJE 2015”;
Od 1 kwietnia 2016 roku GOPS będzie realizował nowe zadanie zlecone
z zakresu administracji rządowej na podstawie Ustawy z dnia 11 lutego 2016 r.
o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tzw. 500 plus).
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej realizując zadania własne i zlecone
współpracuje z licznymi organizacjami i jednostkami. Należą do nich:
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie,
Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Węgrowie,
Powiatowy Urząd Pracy w Węgrowie,
Urząd Gminy w Stoczku,
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 49
Ośrodek Zdrowia,
Szkoły z terenu gminy,
Stowarzyszenia,
Sąd, kuratorzy i policja,
Caritas Parafialny.
Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje zadania zlecone gminie zgodnie z ustaleniami
przekazanymi w tej sprawie przez Wojewodę i zadania własne gminy zgodnie
z ustaleniami Rady Gminy.
Tabela 15. Zadania własne realizowane przez GOPS w latach 2012-2014
Rodzaj pomocy Kwota w zł w
2012r.
Kwota w zł w
2013r.
Kwota w zł w
2014r.
zasiłki stałe
171.625 209.300 244.283
zasiłki okresowe
73.236 50.567 44.691
zasiłki celowe
36.031 32.240 23.707
pomoc w postaci
posiłku dla dzieci w
szkołach
124.383
145.166
127.082
Pomoc rzeczowa
65.205 29.025 64.395
Usługi opiekuńcze
71.202 80.552 85.662
Razem: 541.682 546.850 589.820 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania z działalności GOPS w Stoczku za rok
2012,2013 i 2014.
Tabela 16. Zadania zlecone realizowane przez GOPS w latach 2012-2014
Rodzaj pomocy Kwota w zł w
2012r.
Kwota w zł w
2013r.
Kwota w zł w
2014r.
świadczenia rodzinne
oraz świadczenia z
fundusz
alimentacyjnego
1.746.249
1.814.086
1.832.698
Składki zdrowotne za
osoby pobierające
niektóre świadczenia
rodzinne
2.143
1.933
3.405
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 50
dodatek energetyczny - - 208
Specjalistyczne usługi
opiekuńcze
21.000 18.000 26 000
Pomoc finansowa dla
osób pobierających
niektóre świadczenia
pielęgnacyjne
18.300
29.452
42.642
Karta Dużej Rodziny
- - 267
Stypendia szkolne 133.962 135.107 135.210
Dodatki mieszkaniowe
1.598 4.392 4.890
Razem: 1.923 252 2.002 970 2.045 320
Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania z działalności GOPS w Stoczku za rok
2012,2013 i 2014.
Przyglądając się powyższym tabelom zauważamy, że Ośrodek Pomocy
Społecznej więcej funduszy wydaje na zadania zlecone. Są one dotowane z budżetu
państwa i częściowo ze środków własnych gminy. Analizując powyższe dane należy
stwierdzić, że niezależnie od rodzaju zadania kwota wydatkowanych środków na
przestrzeni przedstawionego okresu znacząco wzrasta.
W celu wyrównywania warunków ekonomicznych i społecznych Gmina Stoczek
aplikuje o środki z funduszy europejskich (m. in. realizacja projektu systemowego
POKL).
Należy podkreślić, że Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Stoczku w 2012 -
2014 roku realizował następujące projekty:
1. projekt systemowy pn. „Program Aktywizacji Społeczno – Zawodowej Osób
Zagrożonych Wykluczeniem Społecznym w Gminie Stoczek”
współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Funduszu Społecznego. Projekt ten trwał od 2008 do 2014r. Projekt skierowany
był do 70 osób w wieku od 20 do 60 roku życia. Celem głównym projektu było
zwiększenie aktywności społecznej i zawodowej osób bezrobotnych,
nieaktywnych zawodowo i pracujących, w wieku aktywności zawodowej.
W ramach projektu uczestnicy brali udział w zajęciach z psychologiem i doradcą
zawodowym, mogli korzystać z konsultacji prawnych i porad policjanta,
uczestniczyli w wyjazdach integracyjnych, integracyjno – kulturalnych oraz
spotkaniu integracyjnym. Zgodnie z potrzebami uczestników każdy z nich
uczestniczył w wybranych szkoleniach, kursach. Fundamentalnym celem tego
projektu było podniesienie bądź nabycie nowych kwalifikacji zawodowych,
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 51
zachęcenie tych osób do czynnego poszukiwania pracy, przywrócenie im wiary
w siebie. Wartość projektu w 2014 roku opiewała na kwotę 216.388,95 zł.
2. projekt pilotażowy pod nazwą „Kształcenie i samozatrudnienie drogą do
sukcesu osób pozostających bez pracy z terenu Gminy Stoczek”. W projekcie
wzięło udział 20 uczestników. W ramach działań pomocowych i aktywizujących
uczestnicy projektu brali udział w następujących formach wsparcia: trening
pracy, poradnictwo prawno-administracyjne, poradnictwo psychologiczne, dwa
wyjazdy integracyjno-kulturalne do Warszawy i Torunia, kurs komputerowy,
wyjazd na Węgrowskie Targi Pracy i Przedsiębiorczości, dwa wyjazdy
integracyjno-terapeutyczne, szkolenie z zakresu postaw prawa pracy, zasad
tworzenia własnych firm, spółdzielni socjalnych, wizyta w spółdzielni socjalnej
„Koziołek” w Lublinie. Zgodnie z predyspozycjami uczestników i diagnozą
umiejętności zawodowych uczestnicy wzięli udział w następujących kursach
i szkoleniach: 1 osoba prawo jazdy kat. C, 1 osoba dietetyka, 4 osoby –
magazynier sprzedawca z obsługą komputera i kas fiskalnych, 3 osoby –
księgowość komputerowa, 4 osoby – kierowca wózków jezdniowych, 4 osoby –
pracownik administracyjno-biurowy, 5 osób - florystyka, 2 osoby – kurs
koparko-ładowarki. Całkowita wartość projektu opiewała na kwotę 867 228,96
zł i była współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS.
Ideą tego projektu było, nie tylko podniesienie kwalifikacji zawodowych
uczestników projektu, ale również testowanie określonych standardów
w pomocy społecznej w ramach ogłoszonego konkursu. Realizacja projektu
polegała na testowaniu nowego modelu pomocy społecznej, tj. oddzieleniu pracy
socjalnej od pracy administracyjnej polegającej na przyznawaniu świadczeń
finansowych.
3. pilotaż Systemu Certyfikacji Klubów Integracji Społecznej w ramach projektu
pod nazwą „Kompleksowe formy reintegracji społeczno-zawodowej
w środowisku lokalnym” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt zakładał
przetestowanie etapów czynności proceduralnych dla przyznania w końcowym
efekcie próbnego Certyfikatu Klubu Integracji Społecznej. W projekcie wzięło
udział 12 uczestników. W ramach działań pomocowych i aktywizujących
uczestnicy projektu brali udział w zajęciach z psychologiem, terapeutą, doradcą
zawodowym oraz prawnikiem. Zostały zorganizowane warsztaty edukacyjne dla
10 pracowników socjalnych, 8 pracowników administracji publicznej i 6 osób
zatrudnionych w organizacjach pozarządowych. Wartość projektu opiewała na
kwotę 105.708,01 zł.
W analizowanym okresie pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
angażowali się również w działania realizowane w ramach partnerstwa ze
Stowarzyszeniami działającymi na terenie gminy Stoczek.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 52
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Ośrodek Pomocy Społecznej stara się łagodzić sytuację osób i rodzin poprzez
wdrażanie pozamaterialnych form pomocy, w tym pracy socjalnej wobec
indywidualnych osób i rodzin (266 rodzin), kontraktów socjalnych (21 osób) oraz
poprzez realizację projektów dofinansowywanych ze środków Europejskiego Funduszu
Społecznego. Głównym celem jest pomoc oraz zapobieganie marginalizacji osób
i rodzin, poprzez ich społeczne aktywizowanie, psychiczne wzmacnianie
i mobilizowanie do podejmowania starań w celu poprawy swojej sytuacji. Należy
jednak zaznaczyć, że same tego rodzaju działania, mimo że są niezwykle ważne
i potrzebne, nie rozwiążą wszystkich istniejących problemów.
Osobom i rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej należy
w pierwszej kolejności udzielić odpowiedniego wsparcia finansowego na zaspokojenie
podstawowych potrzeb bytowych i zapewnienie godnych warunków życia.
Ograniczenia w tym zakresie powodują, że uaktywnianie tych środowisk jest bardzo
trudne, a czasem wręcz niemożliwe. Obniżanie środków na pomoc społeczną może
zatem prowadzić do marginalizacji części mieszkańców gminy, powodując w efekcie
ich społeczne wykluczenie.
Dynamika zmian w zakresie kierowanego wsparcia dla osób potrzebujących
przejawia się głównie we wsparciu finansowym. Liczba odbiorców świadczeń z pomocy
społecznej, głównie finansowych w każdym roku wzrasta.
Z analizy przedstawionych danych w zakresie kosztów wypłacanych świadczeń
wynika, że nakłady na realizację zadań w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej
wzrastają. Realizacja świadczeń finansowych należy do głównych zadań GOPS-u. Nie
stanowi to wsparcia towarzyszącego przy realizacji pracy socjalnej kierowanej do
różnych grup społecznych wymagających wsparcia. Mała liczba zawartych kontraktów
socjalnych (21) świadczy o bezskuteczności tej formy pomocy, brak konkretnych
narzędzi, którymi może posłużyć się pracownik socjalny, aby wspomóc odbiorców
świadczeń.
Wywnioskować z powyższego można, iż praca administracyjna przyznawania
świadczeń z pomocy społecznej powoduje nadmierne obciążenie pracowników
socjalnych a co za tym idzie brak czasu na efektywną pracę socjalną.
Z analizy sytuacji demograficznej wiadomo, że Gmina Stoczek jest Gminą
starzejącą się – więc w przyszłości zwiększą się usługi opiekuńcze, pomoce sąsiedzkie
a także ilość osób kierowanych i umieszczanych w domu pomocy społecznej. Zatem
istotnym wydatkiem w budżecie gminy jest opłata za pobyt mieszkańców w Domu
Pomocy Społecznej.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 53
III.13. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE
Bezpieczeństwo publiczne to przede wszystkim zadanie publiczne organów
administracji państwowej, czy też samorządowej. Wskazać należy, że aby określić
desygnaty tego pojęcia należy dokonać analizy norm prawa powszechnie
obowiązującego, które w wielorakich znaczeniach wyraża pojęcie bezpieczeństwo
publiczne. Bezpieczeństwo publiczne jest przede wszystkim wartością konstytucyjną,
dla której ochrony możliwe jest ograniczenie korzystania przez obywatela z jego
konstytucyjnych wolności i praw.2
Za zapewnienie porządku publicznego i bezpieczeństwo obywateli, ochronę
przeciwpożarową i zapobieganie innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia
ludzi oraz środowiska w gminie Stoczek odpowiada Starosta Powiatu Węgrowskiego,
Komendant Powiatowy Policji w Węgrowie oraz Komendant Powiatowy Państwowej
Straży Pożarnej w Węgrowie.
Na terenie gminy Stoczek funkcjonuje Punkt Przyjęć Interesantów przez
dzielnicowego gminy. Mieści on się w budynku byłego Posterunku Policji w Stoczku.
Głównym podmiotem odpowiedzialnym za bezpieczeństwo obywateli na terenie gminy
Stoczek jest Komisariat Policji w Łochowie.
Według danych z Komisariatu w Łochowie, w 2014 roku na terenie gminy
Stoczek popełniono 39 przestępstw. Dominującymi kategoriami przestępstw
popełnianymi na terenie gminy Stoczek były: kierowanie pojazdami w stanie
nietrzeźwości po drodze publicznej (10), kradzieże mienia (9), kradzieże z włamaniem
(8). Szczegółowe dane na temat przestępstw popełnionych w gminie przedstawia
poniższa tabela.
Tabela 17. Przestępstwa popełnione w gminie Stoczek w latach 2012 – 2014
Lp. Rodzaj przestępstwa 2012 2013 2014
1. Kradzież z włamaniem 9 8 8
2. Kradzież mienia 16 15 9
3. Uszkodzenie mienia 1 7 4
4. Rozbój, wymuszenie
rozbójnicze
1 0 2
5. Bójka pobicie 1 3 0
6. Uszczerbek na zdrowiu 0 1 1
7. Nietrzeźwi kierujący 28 20 10
8. Wypadki drogowe 3 3 5
Ogółem: 59 57 39
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Stoczku.
2 zob. art. 31 ust. 3 Konstytucji RP
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 54
W analizowanym okresie na przestrzeni 3 lat liczba przestępstw zmniejszyła się
o 20. Spadła znacznie ilość nietrzeźwych kierujących oraz kradzieży mienia.
Lokalna policja uczestniczy w akcjach służących bezpieczeństwu społecznemu
włączając się w akcje ogólnopolskie. Są to akcje prewencyjne najczęściej z zakresu
ruchu drogowego, realizowane corocznie, tj. „Bezpieczna droga do szkoły”,
„Bezpieczny weekend” czy „Znicz”.
Funkcjonariusze brali udział w spotkaniach z Zespołem Interdyscyplinarnym
działającym przy Urzędzie Gminy w Stoczku, komisjach, pogadankach w szkołach.
Istotną rolę w działaniach ratowniczych mają jednostki Ochotniczej Straży
Pożarnej. Na terenie gminy funkcjonuje 6 takich jednostek. OSP mają na celu między
innymi zabezpieczenie terenów związanych z pożarami oraz propagowanie kultury, a
także podejmowanie działań w sytuacjach kryzysowych i zdarzeń losowych. Udział
Jednostek w działaniach ratowniczych w 2014 roku przedstawiał się następująco:
Tabela 18. Działania Ochotniczej Straży Pożarnej w 2014r.
Lp. Nazwa jednostki Ogółem Pożary Miejscowe
zagrożenia
1. OSP w Stoczku 34 26 8
2. OSP w Grygrowie 2 0 2
3. OSP w Starych Lipkach 3 2 1
4. OSP w Mrozowej Woli 8 7 1
5. OSP w Toporze 10 9 1
6. OSP w Grabowcu 0 0 0
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Stoczku
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Na podstawie danych statystycznych można prognozować, że stan
bezpieczeństwa w Gminie Stoczek poprawia się. W tym zakresie prowadzone są
działania profilaktyczne i interwencyjne. Bezpieczeństwo publiczne w Gminie Stoczek
uzależnione jest od współpracy międzyinstytucjonalnej, zaangażowania środowiska
w rozwiązywanie lokalnych problemów związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa,
a także od nakładów finansowych na realizację tego zadania publicznego. Istotny jest
wskaźnik wykrywalności przestępstw oraz prowadzenie lokalnej profilaktyki
zapobiegania przestępczości np. poprzez akcje uświadamiania osób starszych, osób
nieletnich.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 55
Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców Gminy Stoczek jest kolejnym elementem
składającym się na warunki życia mieszkańców w gminie. Celem władz powinno być
dążenie do sytuacji, w której przede wszystkim mieszkańcy Gminy będą się czuli
bezpieczni we własnym domu. Poczucie zagrożenia wprowadza bowiem niepokój,
który nie sprzyja rozwojowi, a wręcz go ogranicza. Gminy, w których ich mieszkańcy
czują się bezpiecznie, a dodatkowo potwierdzają to statystyki policyjne, są postrzegane
jako bardziej atrakcyjne, zarówno osiedleńczo jak również inwestycyjnie.
III.14. INFRASTRUKTURA, TRANSPORT I KOMUNIKACJA
Na terenie Gminy Stoczek mieszkańcy mają dostęp do sieci wodociągowej,
światłowodowej i energetycznej. Gmina charakteryzuje się dobrą dostępnością
komunikacyjną, którą zapewnia system dróg o znaczeniu gminnym, powiatowym
i krajowym. Na pełną infrastrukturę drogową składają się następujące drogi:
gminne o długości 312,40 km w tym drogi utwardzone 45,00 km,
powiatowe o długości 58,20 km,
krajowe 1,40 km
Drogi gminne realizują powiązania wewnętrzne gminy biskiego zasięgu,
wewnątrzgminne oraz obsługują przyległe zagospodarowanie i tereny rolne. Na terenie
gminy jest również znaczna liczba dróg, które mimo że nie są drogami gminnymi, pełnią
funkcję dróg publicznych.
Przez północny kraniec gminy przebiega zelektryfikowana linia kolejowa
Warszawa-Białystok ze stacją w Łochowie i Toporze. Ma ona duże znaczenie dla osób
dojeżdżających do pracy np. w Warszawie.
Dobre powiązanie komunikacyjne z regionem gminy Stoczek, a także
powiązania przyrodnicze są jednym z głównych czynników rozwoju produktu
turystycznego, szczególnie dla położonych w odległości do 100 km dużych skupisk
ludności miejskiej tj. Warszawy.
Kolejnym elementem komunikacji zbiorowej są połączenia komunikacji lokalnej
z najbliższymi miastami, tj. Łochów, Węgrów, Sokołów Podlaski.
Na trasie gminy funkcjonują n/w linie autobusowe:
„DAR-BUS” trasa: Stoczek – Paplin – Jadów - Warszawa (prywatna firma
przewozowa)
PKS Sokołów Podlaski trasa: Węgrów- Stoczek- Sadowne- Brok
Dobre połączenia komunikacyjne w/w przewoźników mają mieszkańcy
miejscowości: Stoczek, Drgicz, Zgrzebichy, Majdan, Błotki, Grygrów, Huta
Gruszczyno, Żulin, Gruszczyno. Z trudnościami komunikacyjnym zmagają się
natomiast mieszkańcy miejscowości Miednik, Kałęczyn, Kozołupy, Stare Lipki, Nowe
Lipki, Gajówka Wschodnia i Zachodnia, Brzózka.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 56
Na terenie gminy Stoczek działa kilku operatorów telekomunikacyjnych.
Największymi operatorami na terenie gminy są: Multimedia Polska Południe oraz
Orange, które udostępniają mieszkańcom takie usługi jak telefonia stacjonarna,
telewizja, Internet.
Ponadto obszar gminy znajduje się w zasięgu następujących operatorów sieci
telefonii komórkowej: Plus, Orange, Play, T-Mobile.
Na terenie gminy działa również lokalny operator, tj. Zakład Gospodarki
Komunalnej Sp. z o.o. w Stoczku, dostarczający sygnał internetowy drogą radiową za
pomocą sieci WiFi.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Gmina Stoczek ma niewystarczającą ilość połączeń autobusowych co utrudnia
kontakt z miastem powiatowym oraz ze stolicą kraju i większymi miastami na
Mazowszu. Problem stanowią też wysokie koszty dojazdu komunikacją zbiorową
w stosunku do najniższego wynagrodzenia. Problemem jest też brak połączeń
komunikacyjnych wewnątrz gminy.
III.15. OCHRONA ŚRODOWISKA
Obowiązek zapewnienia ochrony środowiska (oraz co się z tym wiąże
zapewnienie realizacji zasad zrównoważonego rozwoju) wynika z Konstytucji RP, która
uznaje te wartości za jedne z podstawowych zasad ustrojowych Polski. Dodatkowo
Konstytucja stanowi, że ochrona środowiska jest obowiązkiem m.in. władz
publicznych, które poprzez swą politykę powinny zapewnić bezpieczeństwo
ekologiczne współczesnemu i przyszłemu pokoleniu. Istotną kwestą w tym zakresie jest
edukacja ekologiczna mieszkańców, podejmowanie działań mających na celu rozwój
infrastruktury w zakresie ochrony środowiska.
Ochrona środowiska jest ważnym obszarem wpływającym na poziom i jakość
życia mieszkańców gminy. Zahamowanie degradacji środowiska dokonywane jest
poprzez rozwój infrastruktury technicznej związanej ze skanalizowaniem gminy,
budową oczyszczalni oraz poprzez wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców. Na
terenie Gminy jest jedna oczyszczalnia ścieków i 2 oczyszczalnie przydomowe. W 2014
roku liczba ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków w Gminie wynosiła
2 343.
Zakład Gospodarki Komunalnej w Stoczku prowadzi zorganizowaną zbiórkę
odpadów komunalnych ze szczególnym uwzględnieniem zbiórki selektywnej. Zajmuje
się on zbiórką szkła, papieru, metali i tworzyw sztucznych, popiołu, odpadów zielonych
i odpadów mieszanych, które nie dają się wyselekcjonować oraz odpadów
wielkogabarytowych. Odpady odbierane są nie rzadziej niż raz w miesiącu według
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 57
ustalonego harmonogramu. Każdy mieszkaniec gminy dodatkowo może nieodpłatnie
oddać zebrane odpady do specjalnie zorganizowanego Punktu Selektywnego Zbierania
Odpadów Komunalnych (PSZOK) znajdującego się w miejscowości Gajówka
Zachodnia.
Gmina Stoczek znajduje się w granicach Nadbużańskiego Parku
Krajobrazowego, który utworzono na mocy rozporządzenia Wojewody Siedleckiego
nr 36/39 z dnia 30.09.1993 r.
Podstawowymi wartościami przyrodniczymi na terenie gminy są formacje leśne.
Największe i najcenniejsze kompleksy leśne występują w środkowej i wschodniej części
gminy. Najcenniejsze fragmenty drzewostanów są chronione w rezerwacie przyrody
„Moczydło”. Zajmuje on powierzchnię 58,08 ha i obejmuje śródleśne jeziorko wraz z
przyległymi drzewostanami oddziałów 60 i 66 w Leśnictwie Stoczek i Nadleśnictwie
Łochów. Rezerwat znajduje się 4 km na południowy wschód od Stoczka, w pobliżu wsi
Kałęczyn. Struktura przestrzenna lasów jest wyjątkowo korzystna – podkreślić tu należy
ciągłość poszczególnych fragmentów kompleksów leśnych. Lasy, zarówno państwowe
jak i nie państwowe, stanowią znaczną część powierzchni gminy (45%). Ze względu na
wiek (przeważnie powyżej 40 lat) i siedliska borowe i leśne, lasy położone na obszarze
gminy w większości nadają się do wszystkich form wypoczynku. Drzewostany w/w
charakteryzują się wysokimi walorami wnętrza lasu.
W gminie Stoczek znajdują się trzy zbiorniki wodne o randze użytku
ekologicznego, tj.:
Bagno „Drgicz” o powierzchni 10 ha,
Bagienko „Kolonia Zgrzebichy” o powierzchni ok. 20 ha,
Bagienko „Majdan” – zajmujące 0,3 ha.
Ciekawym elementem przyrodniczym uatrakcyjniającym turystycznie gminę są
zbiorniki wodne o rangach rezerwatu przyrody i użytków ekologicznych. Największe
skupisko składające się z 8 zbiorników wodnych leży we wsi Kałęczyn i Kazimierzów,
w obrębie starych borów sosnowych lub ich skraju. Stanowi to malowniczy element
krajobrazu i atrakcję przyrodniczą.
Projektowany rezerwat „Kałęczyn” i projektowane użytki ekologiczne w miejscu
występowania bagien i bagienek stanowią istotny element dla turystyki krajobrazowej
i dla rozwoju nowej dziedziny turystyki – ekoturystyki.
Na terenie gminy Stoczek, której znaczny obszar wchodzi w skład NPK zostały
utworzone: ścieżka „Jeziorka Kałęczyńskie” oraz rowerowa Ścieżka Przyrodnicza Huta
Gruszczyno – Treblinka, która jest kontynuacją ścieżki przyrodniczej „Jeziorka
Kałęczyńskie”. Całkowita długość ścieżki od początku w Hucie Gruszczyno do
parkingu przy mauzoleum w Treblince wynosi 31 km. Na trasie znajdują się tablice
dydaktyczne (15 szt.) oraz 2 parkingi – miejsca odpoczynku. Ścieżka „Jeziorka
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 58
Kałęczyńskie” jest ścieżką typowo przyrodniczą przebiegającą w leśnych kompleksach
i wśród urokliwych jeziorek. Trasa ma kształt pętli, zaczyna się i kończy przy pomniku
Marszałka Piłsudskiego w Hucie Gruszczyno. Jest ona zróżnicowana pod względem
przyrodniczym i krajobrazowym.
Stan czystości wód w gminie Stoczek jest na wysokim poziomie. Gmina nie
posiada przemysłu zatem rzeki znajdujące się na terenie gminy (Ugoszcz, Lubiesza) nie
są zanieczyszczone ściekami przemysłowymi. Odprowadzają one nadmiar wód, służą
do regulowania odpływu i zmagazynowania wody w korytach w celu uzupełnienia
wilgoci w okresach niedoborów wody. Mogą jednak zawierać rozpuszczone związki
biogenne, które spływają z pól i są wynikiem stosowania do uprawy nawozów
mineralnych i organicznych oraz zanieczyszczenia bakteryjne. Planuje się stworzenie
zbiornika wodnego na rzece Ugoszcz dla umożliwienia kąpieli i wędkowania, a tym
samym uatrakcyjnienia turystycznego gminy.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Gmina Stoczek prowadzi racjonalną politykę w zakresie ochrony środowiska
lokalnego. Ma uregulowaną gospodarkę zarządzania odpadami komunalnymi. Dzięki
korzystnemu położeniu i walorom przyrodniczym – gmina Stoczek posiada duży
potencjał dla rozwoju turystyki.
Zmiany w zakresie ochrony środowiska następują dynamicznie z uwagi na
konieczność dostosowania przepisów prawa lokalnego do wymogów prawa krajowego
i unijnego. Istotnym elementem w tym zakresie jest postęp inwestycyjny w Gminie
i możliwość dostępu mieszkańców np. do infrastruktury w zakresie kanalizacji. Na
przyśpieszenie zmian w zakresie ochrony środowiska bardzo ważny wpływ mają
fundusze Unii Europejskiej.
III.16. BEZDOMNOŚĆ
W ujęciu socjologicznym bezdomność jest problemem społecznym
charakteryzującym się brakiem stałego miejsca zamieszkania. Ze względu na trudną do
określenia skalę, złożone przyczyny oraz szczególnie dotkliwe społeczno-ekonomiczne
skutki jest zjawiskiem o zasięgu i znaczeniu globalnym, mającym jednocześnie
specyficzne regionalne i lokalne uwarunkowania, które wpływają na dobór
odpowiednich środków przeciwdziałania.
Złożoność przyczyn bezdomności wynika z tego, że niejednokrotnie są one ze
sobą powiązane, częstokroć trudno jest określić pierwotną przyczynę problemu. Wiele
osób staje się bowiem bezdomnymi w wyniku splotu niekorzystnych zdarzeń, które
występują po sobie i wzajemnie się przenikają.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 59
Bezdomność może być efektem panującej sytuacji społeczno-ekonomicznej
(w tym wzrostu bezrobocia, postępującej likwidacji hoteli robotniczych, brak miejsc
w szpitalach, zakładach opiekuńczych, domach pomocy społecznej, braku opieki nad
wychowankami domów dziecka po ukończeniu 18 lat) i prawnej (możliwość
wyeksmitowania lokatora za długi i zaległości w opłatach czynszowych), może mieć
również podłoże patologiczne (alkoholizm, przestępczość, odrzucenie lub brak opieki
ze strony najbliższych, rozwód lub trwały rozpad więzi formalnych lub nieformalnych,
prostytucja kobiet, przemoc w rodzinie) oraz wynikać z przyczyn
socjopsychologicznych (świadomy wybór innego sposobu życia, odrzucenie
obowiązującego systemu wartości) i osobowościowych (poczucie niższości,
osamotnienia, wstydu, przekonania o złym świecie i ludziach).
W gminie Stoczek bezdomność nie urasta do rangi problemu, ma charakter
jednostkowy. Pomoc osobom nim zagrożonym i dotkniętym świadczy w gminie
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. W latach 2012 – 2014 objął on wsparciem
4 bezdomnych (tj. w 2012r. – 1 osoba, w 2013r. – 1 osoba, w 2014r. – 2 osoby).
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Przeciwdziałanie problemowi bezdomności wymaga aktywnego,
zintegrowanego i kompleksowego działania. Wykorzystanie istniejących zasobów
środowiska i tworzenie warunków do wdrażania nowych form wsparcia na rzecz osób
bezdomnych i ich integracji z otoczeniem powinno stanowić podstawowy cel
prowadzonej na szczeblu lokalnym polityki społecznej.
III.17. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
Niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról
społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w
szczególności powodującą niezdolność do pracy. Najczęstsze jej przyczyny stanowią
schorzenia układu krążenia, narządów ruchu oraz schorzenia neurologiczne, relatywnie
rzadziej o obniżonej sprawności w codziennym życiu decydują uszkodzenia narządu
wzroku i słuchu, choroba psychiczna oraz upośledzenie umysłowe.
Ostatnie dziesięciolecia przyniosły istotne zmiany w sposobie postrzegania osób
niepełnosprawnych. Niepełnosprawność nie jest już rozumiana tylko jako rezultat
uszkodzenia ciała czy choroby, ale raczej jako wynik barier społecznych,
ekonomicznych, fizycznych – jakie napotyka się w środowisku.
Osobą niepełnosprawną jest taka osoba, która posiada odpowiednie orzeczenie
wydane przez organ do tego uprawniony lub osoba, która takiego orzeczenia nie
posiada, lecz odczuwa ograniczenie sprawności w wykonywaniu czynności
podstawowych dla swojego wieku (zabawa, nauka, samoobsługa).
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 60
Uzyskanie danych na temat osób niepełnosprawnych jest trudne. Żadna
z instytucji wspomagających osoby niepełnosprawne nie dysponuje pełnymi danymi.
Spisy powszechne ludności są jedynym badaniem pełnym, którego wyniki
pozwalają ustalić liczbę osób niepełnosprawnych oraz umożliwiają szczegółową
charakterystykę tej grupy ludności.
W gminie Stoczek w 2014 roku ze świadczeń z pomocy społecznej, z powodu
niepełnosprawności skorzystało 92 rodziny. Stanowi to 37% ogółu korzystających
z pomocy społecznej.
Ze świadczeń pielęgnacyjnych skorzystało 17 osób, a z zasiłku pielęgnacyjnego
146 osób, ze specjalnego zasiłku opiekuńczego 2 osoby oraz zasiłek dla opiekuna
pobierało 3 osoby – są to świadczenia przyznawane na podstawie orzeczenia.
Ośrodek Pomocy Społecznej zajmuje się zapewnieniem pomocy domowej
w formie usług opiekuńczych osobom starym, niedołężnym potrzebującym wsparcia
w zakresie zaspokajania codziennych potrzeb życiowych, opieki higienicznej
i pielęgnacji, kontaktu z otoczeniem. W 2014 roku usługami opiekuńczymi w miejscu
zamieszkania objęto 16 osób, a koszt świadczeń wynosił 78 000 zł.
Ośrodek zajmuje się także zapewnieniem specjalistycznych usług opiekuńczych.
W 2014 roku z pomocy w formie specjalistycznych usług opiekuńczych świadczonych
przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym skorzystało 2 rodziny,
a w nich 3 dzieci z zaburzeniami psychicznymi. Koszt świadczeń przekroczył 24 000
zł.
Gmina Stoczek na swoim terenie nie ma żadnego ośrodka wsparcia dla osób
zaburzonych psychicznie, niepełnosprawnych. W gminie sąsiadującej odległej od
Stoczka o około 15 km, tj. w Gminie Miedzna jest Środowiskowy Dom Samopomocy
dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie, które nie wymagają leczenia
szpitalnego ale mają trudności w samodzielnym funkcjonowaniu w życiu codziennym.
Jest to Dom dziennego pobytu.
Z terenu gminy Stoczek do Środowiskowego Domu Samopomocy w Miedznej
uczęszcza 3 chętnych. Uczestnicy zapewniony mają dowóz przez ŚDS, samochodem
dostosowanym do osób niepełnosprawnych.
W gminie Stoczek, podobnie jak i w całym powiecie problemem osób
niepełnosprawnych są trudności w uczestniczeniu w życiu społecznym i zawodowym.
Osoby niepełnosprawne mają również ograniczone możliwości korzystania z oferty
edukacyjnej oraz są zdecydowanie gorzej wykształcone. Jak pokazują dane osób
zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Węgrowie z terenu Gminy Stoczek
mających status osoby niepełnosprawnej było w 2014 roku 11. Spośród nich 45% to
osoby mające wykształcenie podstawowe i gimnazjalne. Pozostała część stanowi osoby
z wykształceniem co najmniej średnim.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 61
Zatrudnienie zapewnia między innymi niezależność osobistą i materialną, jednak
dla osób niepełnosprawnych ma wartość dodatkową – kompensuje ograniczenia
wynikające z niepełnosprawności. Spośród ofert pracy jakie wpłynęły w 2014 roku do
PUP w Węgrowie nie było ofert skierowanych do osób niepełnosprawnych.
Analizując problematykę niepełnosprawności należy zdawać sobie sprawę, że
aktywizacją osób niepełnosprawnych zajmują się głównie organizacje pozarządowe,
warsztaty terapii zajęciowej, specjalne ośrodki szkolno – wychowawcze, ośrodek
pomocy społecznej. Działania tych instytucji i organizacji zmierzają do zabezpieczenia
podstawowych potrzeb życiowych, wspomagania w procesie rehabilitacji, likwidacji
barier architektonicznych, ograniczają się one jednak najczęściej tylko do członków lub
uczestników procesu. Brak jest natomiast kompleksowych działań partnerskich,
integrujących osoby niepełnosprawne z różnych placówek oraz osoby niepełnosprawne
pozostające w swoim środowisku, ze środowiskiem lokalnym mających na celu
przeciwdziałanie zjawisku wykluczania. Konieczne jest zatem stworzenie systemowych
rozwiązań, które zapobiegałyby temu zjawisku i pozwalały osobom niepełnosprawnym
na uczestnictwo w życiu społecznym.
Ponadto niezbędny jest rozwój instytucji świadczących kompleksową pomoc
w zakresie rehabilitacji oraz aktywizacji społeczno – zawodowej. Niedostateczna jest
również liczba warsztatów terapii zajęciowej lub podobnych instytucji umożliwiających
wyjście z domu oraz nabycie lub rozwinięcie różnych umiejętności np.: z zakresu
pełnienia ról społecznych, artystycznych, itp. Osoby niepełnosprawne są bardzo
zróżnicowaną grupą, konieczna jest zatem polityka, która będzie respektować
tę różnorodność. Szczególnej uwagi wymagają osoby o złożonych, wielorakich
potrzebach uzależniających je od pomocy innych oraz ich rodziny. Rodziny posiadające
niepełnosprawne dzieci wymagają szczególnej uwagi jeżeli chodzi o ich edukację
i aktywny udział w społeczeństwie. Sporych wysiłków wymaga rehabilitacja społeczna
i zawodowa osób chorych psychicznie, których systematycznie przybywa oraz budowa
dla tej grupy osób systemu wsparcia.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Przy zakładanej do 2020 roku wzrastającej liczbie osób niepełnosprawnych
należy zadbać o indywidualizację rozwoju dla osób pozostających w wieku aktywności
zawodowej, zindywidualizowaną rehabilitację i opiekę dla niepełnosprawnych w wieku
poprodukcyjnym. Wzrastająca systematycznie liczba osób niepełnosprawnych wymaga
dostosowania gminy do potrzeb tej grupy społecznej, co oznacza systematyczne
diagnozowanie potrzeb tej grupy oraz inwentaryzację istniejących barier nie tylko
architektonicznych, ale także mentalnych.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 62
III.18. UZALEŻNIENIA I PRZEMOC W RODZINIE
Alkoholizm, narkomania i przemoc w rodzinie są problemami społecznymi,
które powodują szkody we wszystkich sferach życia człowieka. Wpływają negatywnie
na poczucie bezpieczeństwa społecznego, ogólny stan zdrowia, relacje rodzinne
i międzyludzkie, a także zdolność do konkurencji na rynku pracy.
Wśród przyczyn popadania w alkoholizm zasadniczą rolę odgrywają
uwarunkowania społeczne, nieprawidłowe wzorce rodzinne, brak celów życiowych
i utrata zatrudnienia.
Szerzeniu się narkomanii sprzyjają natomiast co raz większa powszechność
i dostępność środków odurzających, panująca moda na ich zażywanie, chęć
poszukiwania nowych wrażeń i doznań oraz traktowanie narkotyków jako środków
umożliwiających ucieczkę od trudności życia codziennego, rozładowanie stresu
i konfliktów.
Przemoc w rodzinie jest z kolei problemem mającym często swoje źródło
w uzależnieniach i ubóstwie. Jej ofiarami są niejednokrotnie osoby słabe fizycznie,
psychicznie, o niskim poczuciu własnej wartości, zależne od sprawcy. Na ogół są to
kobiety i dzieci, rzadziej osoby niepełnosprawne, starsze i chore.
Są to grupy dysfunkcyjne objęte wsparciem ze strony systemu pomocy
społecznej. Z problemem nadużywania alkoholu pracownicy socjalni spotykają się od
wielu lat, niepokojącym jest jednak fakt wzrastania liczby osób uzależnionych od
alkoholu i obniżania wieku pierwszego z nim kontaktu. W wielu środowiskach daje się
zauważyć zjawisko „dziedziczenia” alkoholizmu. Problem nadużywania alkoholu przez
podopiecznych pomocy społecznej jest bardzo skomplikowany, ponieważ obok
alkoholizmu występują zaburzenia komunikacji między członkami rodziny, bieda,
problemy wychowawcze i zdrowotne. Alkoholizm to częsta przyczyna interwencji sądu
w sprawy opiekuńczo – wychowawcze.
Praca z tak zaburzonymi klientami jest bardzo trudna, długotrwała i często
skazana na niepowodzenie. Z pomocą w pracy z osobami uzależnionymi przychodzi
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Osoby uzależnione
kierowane są na badania w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, gdzie najczęściej Sąd
Rodzinny wydaje wobec nich postanowienie o konieczności leczenia odwykowego.
Poza tym osoby uzależnione mogą dobrowolnie same zgłaszać się na leczenie
odwykowe do Poradni Terapii Uzależnień i Współuzależnienia od Alkoholu
w Węgrowie.
W 2014 roku Ośrodek Pomocy Społecznej z powodu alkoholizmu objął pomocą
finansową 12 rodzin, w tym 23 osoby w rodzinach.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 63
Prowadzenie działań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów
uzależnień i przemocy w rodzinie oraz integracji społecznej osób nimi dotkniętych
należy do zadań własnych gminy. Działania te podejmowane są w oparciu o gminne
programy profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania
narkomanii i przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy
w rodzinie oraz przy wykorzystaniu zaplanowanych w ich ramach środków
finansowych.
Poniższy wykres przedstawia wysokość środków finansowych wydatkowanych
na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych oraz przeciwdziałanie
narkomanii i przemocy w rodzinie w gminie Stoczek w latach 2012-2014.
Wykres 17. Środki finansowe wydatkowane na profilaktykę i rozwiązywanie
problemów uzależnień i przemocy w rodzinie w gminie w latach 2012-2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Stoczku
W latach 2012-2014 wysokość środków finansowych wydatkowanych w gminie
na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych oraz przeciwdziałanie
narkomanii zwiększyła się (z 49.472 zł w 2012r. do 52.688 zł w 2014r.). Jak
obserwujemy na wykresie środki finansowe na profilaktykę i rozwiązywanie
problemów alkoholowych z roku na rok zmniejszają się, a środki na przeciwdziałanie
narkomanii zwiększają się. W analizowanym okresie nie poniesiono wydatków na
przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.
Inicjowanie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów
uzależnień i przemocy w rodzinie w gminie Stoczek należy do Gminnej Komisji
4947252813 52688
43042 4256639658
643010247
13030
0 0 00
10000
20000
30000
40000
50000
60000
2012 2013 2014
razem
na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych
na przeciwdziałanie narkomanii
na przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 64
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Wybrane dane dotyczące działań
podejmowanych przez GKRPA przedstawia poniższy wykres.
Wykres 18. Wybrane dane dotyczące działalności GKRPA w latach 2012 – 2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Stoczku
W ramach podejmowanych działań GKRPA przeprowadziła rozmowy
interwencyjno-motywujące w związku z nadużywaniem alkoholu. W roku 2012 objęto
nimi 36 osób, w 2013r. objęto 42 osoby, a w 2014r. - 25 osób. W analizowanym okresie
Komisja zabiegała także o zobowiązanie osób uzależnionych do podjęcia leczenia
odwykowego. W tym celu podejmowała kroki zmierzające do orzeczenia
o zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego
(w stosunku do 22 osób w 2012r., 20 w 2013r. i 14 w 2014r.) oraz występowała do sądu
z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego (w 2012r. wobec
12 osób, w 2013r. wobec 15, a w 2014r. wobec 6 osób).
Jeśli chodzi o działalność w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
znacznie wzrosła liczba osób dotkniętych tym problemem, z którymi kontaktowali się
członkowie GKRPA (z 16 w 2012r. do 42 w 2014r.).
Tabela 19. Wybrane dane dotyczące rynku napojów alkoholowych w gminie
w latach 2012-2014
Wyszczególnienie wybranych
danych
2012 2013 2014
liczba punktów sprzedaży napojów
alkoholowych
25 21 20
3642
2522 20
141215
6
16
3642
0
10
20
30
40
50
2012 2013 2014
liczba osób, z którymi GKRPA przeprowadziła rozmowy interwencyjno-motywujące wzwiązku z nadużywaniem alkoholu
liczba osób, w stosunku do których GKRPA podjęła czynności zmierzające do orzeczenia ozastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego
liczba osób, wobec których GKRPA wystąpiła do sądu z wnioskiem o zobowiązanie dopodjęcia leczenia odwykowego
liczba osób dotkniętych przemocą w rodzinie, z którymi kontaktowali się członkowie GKRPA
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 65
liczba wydanych zezwoleń na
sprzedaż napojów alkoholowych
15 11 8
liczba kontroli przeprowadzonych
w punktach sprzedaży napojów
alkoholowych
0 0 0
ilość decyzji w sprawie cofnięcia
zezwolenia na sprzedaż napojów
alkoholowych
0 0 0
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Stoczku
W latach 2012-2014 liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych w gminie
zmniejszyła się o 5 oraz zmniejsza się liczba wydawanych zezwoleń na sprzedaż
napojów alkoholowych (w 2012r. wydano 15, w 2013r. – 11, a w 2014r. – 8).
W analizowanym okresie nie przeprowadzono kontroli w punktach sprzedaży napojów
alkoholowych, a w ślad za tym nie podjęto decyzji w sprawie cofnięcia zezwolenia na
sprzedaż napojów alkoholowych.
Obok Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na terenie
gminy oraz w Węgrowie funkcjonują inne podmioty, które odgrywają istotną rolę
w profilaktyce i rozwiązywaniu problemów uzależnień oraz przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie. Należą do nich: Grupa AA „Pomocna Dłoń” w Stoczku, Zespół
Interdyscyplinarny działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie
w Stoczku, Poradnia Terapii Uzależnień i Współuzależnienia od Alkoholu w Węgrowie,
Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Węgrowie, Grupa AA „Janka” w Węgrowie.
W 2014 roku procedurą Niebieskich Kart objętych było 31 rodzin, w tym 27
Niebieskich Kart sporządzonych było przez Policję i 4 przez Ośrodek Pomocy
Społecznej w Stoczku.
W 2014 roku w ramach działań podejmowanych w szkołach w zakresie
przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie brano udział w ogólnopolskiej
kampanii „Zachowaj Trzeźwy Umysł” a także „Bezpieczne wakacje bez używek
i przemocy”. Dla uczniów gimnazjum i liceum odbył się koncert profilaktyczny
„Alkohol i dopalacze są wśród nas” oraz programy profilaktyczne „NOE” oraz
„Odczuwaj, Ufaj, Mów”, „Cukierki”. We wszystkich szkołach odbyły się konkursy
profilaktyczne w ramach kampanii „Zachowaj trzeźwy umysł”.
Wnioski wraz z opisem dynamiki:
Działania w zakresie prowadzenia aktywnej polityki społecznej w obszarze
uzależnień i przeciwdziałania przemocy w rodzinie stawiają przed samorządem
gminnym nowe wyzwania. Należy większy akcent kłaść na szeroko rozumiana
profilaktykę, szczególnie młodzieży gimnazjalnej oraz pomoc psychologiczną i prawną
dla osób współuzależnionych (osób często zamieszkujących z osobą uzależnioną).
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 66
Ważną kwestią jest zaangażowanie środowiska lokalnego w rozwiązywanie kwestii
związanej z uzależnieniem od alkoholu. W gminie Stoczek została powołana Gminna
Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Zespół Interdyscyplinarny,
którzy angażują się w rozwiązywanie lokalnych problemów społecznych. Istotnym
czynnikiem jest współpraca z organizacjami pozarządowymi i ruchami abstynenckimi,
które powinny być wspierane przez samorząd lokalny oraz podnoszenie kompetencji
osób zaangażowanych w przeciwdziałanie alkoholizmowi, narkomanii i przemocy
w rodzinie.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 67
IV. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ WRAZ Z WNIOSKAMI
KOŃCOWYMI
Materiałem wyjściowym do prac nad opracowaniem Gminnej Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Stoczek na lata 2016 - 2022, była
analiza sprawozdawczości Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Stoczku, ocena
zasobów pomocy społecznej za lata 2012-2014, dane z Urzędu Gminy w Stoczku,
Powiatowego Urzędu Pracy w Węgrowie, Głównego Urzędu Statystycznego i Banku
Danych Lokalnych, a przede wszystkim wyniki badań ankietowych przeprowadzanych
na mieszkańcach gminy Stoczek w zakresie lokalnych uwarunkowań i problemów
społecznych dla potrzeb ww. dokumentu.
Od 1 sierpnia do 30 września 2015r. została przeprowadzona ankieta badająca
opinie mieszkańców Gminy Stoczek na temat występujących problemów społecznych
w gminie. Miejscem dystrybucji ankiety był Urząd Gminy w Stoczku, Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej w Stoczku. Respondenci zostali wybrani w sposób losowy.
W rezultacie w badaniach wzięło udział 68 mieszkańców w tym 57 kobiet i 11
mężczyzn.
Grupę ankietowanych stanowili mieszkańcy w każdym przedziale wiekowym,
w każdej formie aktywności zawodowej oraz na różnych poziomach wykształcenia.
Dzięki takiej grupie respondentów został uzyskany pogląd na aktualne problemy
społeczne istniejące w gminie, z jakim borykają się mieszkańcy wszystkich grup
społecznych.
Wykres 17. Struktura płci
respondentów badania ankietowego
Wykres 18. Struktura wieku
respondentów badania ankietowego
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
84%
16%
kobiety mężczyźni
93%
7%
18-50 lat 51-67 lat
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 68
Wykres 19. Struktura wykształcenia respondentów badania ankietowego
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Wykres 20. Struktura respondentów badania ankietowego pod względem
aktywności zawodowej
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
W pierwszym pytaniu poproszono przedstawicieli środowiska lokalnego o ocenę
poziomu życia mieszkańców gminy. Uzyskane odpowiedzi przedstawia poniższy
wykres.
8
0
25
10
24
0
5
10
15
20
25
30
podstawowe gimnazjalne ponadgimnazjalne średnie wyższe
44
811
31 1
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
pracujący rolnik bezrobotny uczący się emeryt/rencista inne
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 69
Wykres 21. Poziom życia mieszkańców w gminie
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Jak wynika z analizy ankiet, mieszkańcy ocenili poziom życia w gminie jako
średni (43 osoby), na drugim miejscu ukształtował się poziom wysoki (10 osób), na
trzecim miejscu poziom niski (9 osób) i na ostatnim miejscu poziom bardzo niski (6
osób).
W kolejnym pytaniu zapytano badanych o problemy które najczęściej występują
w gminie. Szczegóły w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.
15%
63%
13%
9%
wysoki
średni
niski
bardzo niski
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 70
Wykres 22. Problemy najczęściej występujące w gminie
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Do najważniejszych problemów społecznych rodzin widzianych oczami
mieszkańców gminy Stoczek zalicza się bezrobocie (28%), alkoholizm (22%),
a następnie niezaradność życiowa (10%).
Uwagę zwrócili również na problemy ludzi starszych (7%), bezradność w
sprawach opiekuńczo-wychowawczych (6%), ubóstwo (5%), wielodzietność (5%),
przemoc w rodzinie (5%), brak mieszkań (4%).
ubóstwo5%
bezrobocie28%
niepełnosprawność2%
długotrwała choroba
1%
alkoholizm22%
wielodzietność5%
przemoc w rodzinie
5%
samotne wychowywanie
dzieci2%
bezradność w sprawach
opiekuńczo-wychowawczych
6%
niezaradność życiowa
10%
problemy ludzi starszych
7%
brak poczucia bezpieczeństwa
3%
brak mieszkań4%
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 71
W następnym pytaniu ankietowani określali jak zmieniły się warunki życia
rodzin dotkniętych problemami społecznymi w ostatnich 5 latach. Uzyskane
odpowiedzi przedstawia poniższy wykres.
Wykres 23. Ocena warunków życia rodzin dotkniętych problemami
społecznymi na przełomie ostatnich 5 lat
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
W oczach ankietowanych ocena warunków życia rodzin dotkniętych problemami
społecznymi na przełomie ostatnich 5 lat polepszyła się – uznało tak 52%. Natomiast
38% respondentów uznało, że ich sytuacja jest bez zmian, a 10% odpowiedziało że
sytuacja rodzin pogorszyła się.
Następnie respondenci zostali poproszeni o ocenę aktualnej sytuacji na rynku
pracy w gminie. Uzyskane odpowiedzi przedstawia poniższy wykres.
Wykres 24. Ocena aktualnej sytuacji na rynku pracy w gminie
52%38%
10%
polepszyły się
pozostały niezmienione
pogorszyły się
8%
16%
44%
32% bardzo dobra
dobra
średnia
zła
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 72
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Ankietowani uznali, że sytuacja na rynku pracy w gminie Stoczek jest średnia
(44%), na drugim miejscu plasuje się odpowiedź, że zła (32%), następnie 16%
odpowiedziało, że dobra i 8%, że bardzo dobra.
W następnym pytaniu mieszkańcy mieli wskazać główne przyczyny problemów
na lokalnym rynku pracy. Ich odpowiedzi przedstawia poniższa tabela.
Tabela 19. Główne przyczyny problemów na lokalnym rynku pracy
Lp. Odpowiedź udział %
1. brak inwestycji 20%
2. niskie wydatki państwa na wsparcie zatrudnienia 13,5%
3. niedostosowanie systemu do potrzeb rynku pracy 13%
4. wysokie koszty zatrudnienia pracowników 12%
5. wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej 11%
6. brak współpracy ze służbami zatrudnienia 8%
7. niskie kwalifikacje wśród pracowników 7,5%
8. brak nowych technologii w przedsiębiorstwach 7%
9. sytuacja finansowa przedsiębiorstw 6%
10. niska jakość usług instytucji związanych z rynkiem pracy 2%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Ankietowani odpowiedzieli, że główną przyczyną problemów związanych
z brakiem pracy jest brak inwestorów na terenie gminy (20%) oraz niskie wydatki
państwa na wsparcie zatrudnienia (13,5%), wysokie koszty zatrudnienia pracowników
(12%) i prowadzenia działalności gospodarczej (11%) a także niskie kwalifikacje wśród
pracowników (7,5%).
Kolejna kwestia poruszona w ankiecie dotyczyła sytuacji osób
niepełnosprawnych w gminie. Uzyskane odpowiedzi przedstawia poniższy wykres.
Wykres 25. Ocena sytuacji osób niepełnosprawnych w gminie
4%
21%
66%
9%
bardzo dobra
dobra
średnia
zła
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 73
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Respondenci ocenili sytuację osób niepełnosprawnych w gminie Stoczek jako
średnią (66%) i dobrą (21%).
W odpowiedzi na kolejne pytanie ankietowani identyfikowali najczęściej
występujące problemy, z jakimi zmagają się osoby niepełnosprawne w gminie.
Szczegóły w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 20. Problemy osób niepełnosprawnych w gminie
Lp. Odpowiedź % udział
1. brak ofert pracy 26%
2. utrudniony dostęp do środków transportu 15%
3. bariery architektoniczne 11%
4. alienacja, poczucie zostawienia samym sobie 9%
5. utrudniony dostęp do usług rehabilitacyjnych 9%
6. utrudniony dostęp do specjalistycznej opieki 8,5%
7. problemy natury psychologicznej 7%
8. brak akceptacji środowiska lokalnego 6%
9. ubóstwo 5%
10. utrudniony dostęp do usług opiekuńczych 3,5%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Według badanych problemami, z którymi najczęściej zmagają się osoby
dotknięte niepełnosprawnością z gminy są brak odpowiednich ofert pracy (26%) oraz
utrudniony dostęp do środków transportu (15%) oraz bariery architektoniczne (11%).
Kolejna kwestia poruszona w ankiecie dotyczyła sytuacji osób starszych oraz
problemów, z jakimi najczęściej zmagają się te osoby. Udzielone przez badanych
odpowiedzi prezentują poniższe wykresy.
Wykres 26. Sytuacja osób starszych w gminie
6%
19%
62%
13%
bardzo dobra
dobra
średnia
zła
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 74
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Tabela 21. Problemy osób starszych w gminie
Lp. Odpowiedź % udział
1. schorzenia wieku podeszłego 25%
2. samotność 20,5%
3. brak wsparcia rodziny 15,5%
4. brak dostępu do lekarzy specjalistów 11%
5. brak ofert spędzania wolnego czasu 9%
6. niepełnosprawność 8%
7. ubóstwo 4,5%
8. niedostosowanie społeczne 3%
9. brak akceptacji ze strony środowiska 2%
10. bariery architektoniczne 1,5% Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
W opinii osób ankietowanych problemami, które najczęściej dotykają seniorów
w gminie, są choroby wieku podeszłego (25%) i samotność (20,5%). Zdaniem badanych
osobom starszym doskwiera również brak wsparcia rodziny (15,5%), brak dostępu do
lekarzy specjalistów (11%), brak ofert spędzania wolnego czasu (9%).
W kolejnych pytaniach poproszono badanych o opinię na temat oceny sytuacji
dzieci i młodzieży w gminie oraz najczęstszych przyczyn występowania problemów
społecznych wśród dzieci i młodzieży. Uzyskane odpowiedzi przedstawiają poniższe
wykresy.
Wykres 27. Ocena sytuacji dzieci i młodzieży w gminie
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
6%
41%50%
3%
bardzo dobra
dobra
średnia
złe
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 75
Wykres 28. Najczęstsze przyczyny występowania problemów społecznych wśród
dzieci i młodzieży w gminie
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Ogólna ocena sytuacji dzieci i młodzieży na terenie gminy została oceniona jako
średnia (50%) oraz dobra (41%).
Według ankietowanych, do negatywnych zjawisk społecznych, na które
najbardziej narażone są dzieci i młodzież z gminy, należą brak ofert organizacji wolnego
czasu (29%), dysfunkcja rodziny (22%), sięganie po substancje uzależniające, np.
alkohol, narkotyki (18%), demoralizacja (17%).
dysfunkcja rodziny22%
narkomania, alkoholizm
18%
brak ofert organizacji wolnego
czasu29%
przestępczość4%
niedożywienie0%
demoralizacja17%
sieroctwo1% trudności w
przystosowaniu się młodzieży opuszczającej
placówki8%
inne1%
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 76
W następnych pytaniach podjęto temat stanu bezpieczeństwa w gminie –
poczucia bezpieczeństwa oraz przyczyn jego braku. Szczegóły w tym zakresie
prezentują poniższe wykresy.
Wykres 29. Czy według Pani/Pana, gmina jest miejscem bezpiecznym?
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Wykres 30. Przyczyny braku poczucia bezpieczeństwa w gminie
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Około 76% ankietowanych stwierdziło, że czuje się bezpiecznie bądź raczej
bezpiecznie w miejscu zamieszkania. Natomiast 18% było niezdecydowanych a 6%
odpowiedziało, że nie czuje się bezpiecznie.
16%
60%
18%
6%
tak
raczej tak
trudno powiedzieć
raczej nie
6%3%
4%
18%
10%
38%
21%
włamania
brak oznaczonych przejść
napady
mało patroli policyjnych
częste wypadki samochodowe
picie alkoholu w miejscachpublicznych
brak oświetlenia publicznego
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 77
Wśród przyczyn braku bezpieczeństwa respondenci najczęściej wskazywali picie
alkoholu w miejscach publicznych (38%), brak oświetlenia publicznego (21%) oraz
mało patroli policyjnych (18%) i częste wypadki samochodowe (10%).
Następnie zapytano badanych o podanie przyczyn występowania problemu
uzależnień wśród mieszkańców gminy. Odpowiedzi w tym zakresie prezentuje poniższy
wykres.
Wykres 31. Przyczyny występowania problemu uzależnień wśród mieszkańców
gminy
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Do zasadniczych powodów występowania problemu uzależnień wśród
mieszkańców gminy badani zaliczyli bezrobocie (34%), rozpad rodziny (21%),
niedostosowanie społeczne (18%) oraz ubóstwo (12%).
W następnych pytaniach poproszono respondentów o ocenę dostępu do usług
medycznych oraz wskazanie problemów z obszaru opieki zdrowotnej z jakimi borykają
się mieszkańcy gminy. Odpowiedzi w tym zakresie prezentują poniższe wykresy.
bezrobocie34%
choroby4%
ubóstwo12%
rozpad rodziny21%
niepełnosprawność1%
niedostosowanie społeczne
18%
bezdomność1%
inne powody
9%
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 78
Wykres 32. Ocena dostępu do usług medycznych na terenie gminy
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Wykres 33. Problemy z obszaru usług medycznych z jakimi borykają się
mieszkańcy
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Większość ankietowanych wystawiła ocenę dobrą (44%) i średnią (41%)
w dostępie do usług medycznych na terenie gminy.
Zdaniem respondentów głównym problemem jest mała liczba lekarzy
specjalistów (58%) oraz długi okres oczekiwania na usługi medyczne. Za ważną
przyczynę uznali również ograniczoną liczbę wizyt domowych lekarza rodzinnego
(11%).
3%
44%
41%
12%
bardzo dobry
dobry
średni
zły
25%
5%
58%
11%
1%
długi okres oczekiwania nausługi medyczne
brak dostępu do dłygoterinowejdomowej opieki pielęgniarskiej
mała liczba lekarzy specjalistów
ograniczona liczba wizytdomowych lekarza rodzinnego
inne
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 79
W ostatnich pytaniach podjęto kwestię mocnych i słabych stron usług
społecznych w Gminie Stoczek. Szczegóły w tym zakresie przedstawia poniższy
wykres.
Wykres 34. Mocne i słabe strony Gminy Stoczek w obszarze usług społecznych
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym
Analizując mocne i słabe strony gminy w obszarze usług społecznych,
przedstawiciele środowiska lokalnego najlepiej ocenili dostęp do Internetu (32%),
a także pomocy społecznej i oferty edukacyjnej (po 16%). Z wysoką oceną spotkał się
również dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej (15%).
Słabymi stronami gminy Stoczek w obszarze usług społecznych widzianych
oczami ankietowanych są: oferta kulturalna (24%), podtrzymywanie więzi społecznych
(18%) i oferta rekreacyjno – sportowa (15%).
2
11
5
24
8
7
11
12
20
32
0
11
21
1
20
42
5
21
8
3
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
inne
podtrzymywanie tradycji lokalnych
dostęp i jakość świadczeń pomocy społecznej
więzi społeczne
dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej
dostęp do internetu
poziom bezpieczeństwa
oferta edukacyjna
oferta rekreacyjno - sportowa
oferta kulturalna
mocne strony słabe strony
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 80
V. ANALIZA SWOT
Analiza SWOT stanowi ważną część diagnozy i jest przeważnie traktowana jako
jej część podsumowująca. Pozwala zaprezentować oraz dokonać analizy atutów
i słabości danej gminy wobec szans i zagrożeń kreowanych przez otoczenie. Celem
analizy SWOT jest określenie i analiza czynników pod kątem pozytywnego
i negatywnego wpływu na rozwój gminy. Pozwala to wyodrębnić następujące grupy
czynników, zjawisk i procesów: szanse – pozytywne zewnętrzne (zjawiska i tendencje
w otoczeniu, które odpowiednio wykorzystane staną się impulsem do rozwoju),
zagrożenia – negatywne zewnętrzne (czynniki zewnętrzne, które postrzegamy jako
bariery), mocne strony – pozytywne wewnętrzne (atuty, walory gminy), słabe strony
– negatywne wewnętrzne (zjawiska ograniczające możliwości rozwoju).
W przypadku strategii rozwiązywania problemów społecznych stanowi
efektywną metodę identyfikacji mocnych i słabych stron lokalnego systemu pomocy
społecznej oraz szans i zagrożeń, jakie przed nimi stoją. Pozwala oszacować potencjał,
jakim się dysponuje oraz określić stopień, w jakim posiadane zasoby odpowiadają
potrzebom i oczekiwaniom społeczności lokalnej. Jest to technika służąca
uporządkowaniu posiadanych informacji.
Poniżej dokonano analizy sytuacji gminy oraz analizy problemów społecznych
w obszarze polityki społecznej.
Analiza sytuacji gminy
Mocne strony Słabe strony
Cisza i spokój
Piękne krajobrazy
Teren atrakcyjny turystycznie
Sukcesywna poprawa dróg
gminnych
Czyste ekologiczne środowisko
Społeczność szanująca tradycję
Życzliwość i gościnność
mieszkańców
Dbałość o estetykę gminy i
gospodarstw przydomowych
Wzrost świadomości ekologicznej
Zintegrowane społeczeństwo
Promocja gminy
Duża powierzchnia gminy
Duża powierzchnia gminy
Niż demograficzny
Utrudniony dostęp do świadczeń
medycznych
Centralizacja działalności jednej
miejscowości
Niski standard życia mieszkańców
Brak połączeń komunikacyjnych
wewnątrz gminy
Niezaradność życiowa niektórych
mieszkańców
Bezrobocie
Migracja za pracą
Roszczeniowość społeczeństwa
Lęk przed zmianami
Mało form organizacji czasu wolnego
Słaba jakość gleby
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 81
Duże obszary leśne
Dobry dostęp do sieci Internet
Przybywa nowych domów
Dobrze rozwinięte szkolnictwo
Dużo obiektów sportowo-
rekreacyjnych
Dostęp do infrastruktury
Dobrze rozwinięta pomoc społeczna
Wysoki odsetek mieszkańców w
wieku produkcyjnym
Umiejętność pozyskiwania środków
zewnętrznych (Gmina Stoczek w
latach 2012-2014 podpisała 19
umów o dofinansowanie realizacji
projektów)
Wykwalifikowana kadra instytucji
pracujących na rzecz mieszkańców
gminy
Brak zakładów pracy o strategicznym
znaczeniu
Mała liczba lokali komunalnych
Niski standard lokali komunalnych
Niska świadomość zdrowego stylu
życia
Brak ośrodka kultury
Mało wydarzeń kulturalnych
Szanse Zagrożenia
Położenie blisko Warszawy
Walory agroturystyczne
Szkoły jako silne ośrodki kulturalne
Walory turystyczne
Walory krajobrazowe
Poczucie działania w swoim
interesie społeczności lokalnych
Zasoby ludzkie
Dobre rozpoznanie potrzeb
środowiska lokalnego
Brak zaangażowania społeczeństwa
Typowo rolniczy charakter gminy
Brak odpowiedniej promocji
Brak środków na realizację projektów
Brak dobrej przedsiębiorczości
Zachowania patologiczne i konflikty
społeczne
Emigracja ludności
Biurokracja
Ubóstwo społeczeństwa
Brak bazy turystycznej
Brak przygotowania kadr
Katalog problemów w obszarach polityki społecznej
Na potrzeby niniejszego dokumentu analiza problemów społecznych została
przeprowadzona w następujących obszarach: 1. Bezrobocie, ubóstwo i bezdomność, 2.
Rodzina, dzieci i młodzież, 3. Uzależnienia i przemoc w rodzinie, 4. Starość
i niepełnosprawność, 5. Kapitał społeczny i aktywność obywatelska.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 82
Obszar: Bezrobocie, ubóstwo i bezdomność
Mocne strony Słabe strony
różnorodność form wsparcia dla
osób bezrobotnych proponowanych
przez PUP, GOPS
klienci pomocy społecznej bierni
zawodowo - są motywowani do
zmiany swojej sytuacji życiowej i
materialnej, np. poprzez kontrakt
socjalny
pozyskiwanie środków finansowych
z funduszy zewnętrznych na
przeciwdziałanie bezrobociu (m.in. z
funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej), doświadczenie w
prowadzeniu KIS
informowanie bezdomnych o
przysługujących im prawach oraz
dostępnych formach pomocy
zapewnienie wsparcia osobom
wychodzącym z bezdomności
współpraca z organizacjami
pozarządowymi działającymi na
rzecz osób bezrobotnych i
bezdomnych
niska skuteczność działań na rzecz
osób dotkniętych bezrobociem
wzrost patologii społecznych:
alkoholizm, przestępczość, apatii
społecznej, syndromu wyuczonej
bezradności i rozpadu życia
rodzinnego
brak wzorców rodzinnych
dotyczących zdobycia wykształcenia
słaba aktywność społeczna
ograniczone działania służące
pozyskaniu inwestorów mogących
stworzyć w gminie nowe miejsca
pracy
niski poziom kwalifikacji osób
bezrobotnych i zagrożonych
bezrobociem
niedostateczna informacja o rynku
pracy dla młodzieży uczącej się
niewystarczająca liczba miejsc pracy
na lokalnym rynku pracy
niewystarczające zasoby mieszkań
komunalnych w gminie, w tym
socjalnych
brak standardu usług świadczonych
osobom bezdomnym
Szanse Zagrożenia
aktywne poszukiwanie pracy przez
bezrobotnych
możliwość ograniczenia bezrobocia
dzięki środkom finansowym z
funduszy zewnętrznych (m.in. z
funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej)
zwiększenie dostępu do oferty
szkoleniowej jednostek szkolących
realizujących różnego rodzaju
utrzymujący się poziom bezrobocia w
gminie
rosnąca skala długotrwałego
bezrobocia
dziedziczenie bezrobotnego stylu
życia i brak aktywności na rynku
pracy wśród świadczeniobiorców
OPS
niekorzystna koleracja pomiędzy
wysokością świadczeń z pomocy
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 83
projekty (Klub Integracji Społecznej
przy OPS, realizacja projektu z
funduszy unijnych przez OPS,
realizacja projektów unijnych przez
PUP)
szybki postęp techniczny i
technologiczny, jako szansa dla
młodych dobrze wykształconych
osób
poprawa sytuacji osób długotrwale
bezrobotnych, młodzieży i kobiet na
rynku pracy dzięki aktywnym
formom wspierania
wykorzystanie potencjału
bezrobotnych pod potrzeby
inwestorów
promowanie ekonomi społecznej
zwiększenie dostępu do
europejskiego rynku pracy
wzrost świadomości społecznej o
wadze podnoszenia kwalifikacji
zawodowych i wykształcenia
niewielka liczba osób zagrożonych
bezdomnością oraz bezdomnych
wymagających schronienia
zwiększenie zasobów mieszkań
komunalnych w gminie
społecznej a wysokością
wynagrodzeń
wzrost bezrobocia w innych krajach
Unii Europejskiej, a tym samym
nieopłacalność wyjazdów
emigracyjnych i zarobkowych
niewystarczające środki finansowe na
aktywne formy przeciwdziałania
bezrobociu
niekorzystna struktura wykształcenia
osób bezrobotnych
szybki postęp techniczny i
technologiczny i niedostosowane, w
związku z nim kwalifikacje osób
występowanie obaw, co do
zatrudnienia osób niepełnosprawnych
wynikające z utrwalonych postaw
wobec tej grupy
ograniczone możliwości znalezienia
zatrudnienia na lokalnym rynku pracy
przez kończącą edukacją młodzież
wysoka skala zjawiska nielegalnego
zatrudnienia
postępujące zjawisko ubożenia
mieszkańców gminy
deficyt w regionie organizacji
pozarządowych działających na rzecz
osób bezrobotnych i bezdomnych
Obszar: Rodzina, dzieci i młodzież
Mocne strony Słabe strony
dobry dostęp do opieki
przedszkolnej w gminie
odpowiednia dostępność szkół
podstawowych i gimnazjalnych w
gminie
podejmowanie współpracy z
organizacjami pozarządowymi
niedostateczny dostęp rodzin do
poradnictwa specjalistycznego
brak grup i ośrodków wsparcia dla
rodzin i osób samotnie
wychowujących dzieci
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 84
działającymi na rzecz rodzin, dzieci i
młodzieży
funkcjonowanie Niepublicznego
Liceum Ogólnokształcącego w
Stoczku
niewystarczający dostęp do
placówek wsparcia dla dzieci i
młodzieży w gminie
nieodpowiednia dostępność opieki
medycznej w gminie
brak organizacji czasu wolnego dla
dzieci i młodzieży
brak żłobka
Szanse Zagrożenia
możliwość kontynuowania nauki na
poziomie ponadgimnazjalnym w
Niepublicznym Liceum
Ogólnokształcącym w Stoczku
istnienie w regionie organizacji
pozarządowych działających na
rzecz rodzin, dzieci i młodzieży
pozyskiwanie odpowiednich
funduszy na zajęcia pozalekcyjne
utworzenie Ośrodka Kultury w
gminie
utworzenie żłobka w gminie
pozyskanie lekarzy specjalistów
utrzymująca się liczba rodzin
dysfunkcyjnych w gminie
brak warunków do prowadzenia
efektywnej pracy socjalnej
niski poziom koordynacji działań
instytucji i organizacji
wspierających rodziny, dzieci i
młodzież
niewielka liczba wolontariuszy
wśród dzieci i młodzieży
zainteresowanie dzieci i młodzieży
niewłaściwymi formami spędzania
czasu wolnego
niewystarczające środki finansowe
na stworzenie dzieciom i młodzieży
atrakcyjnego miejsca do spędzania
czasu wolnego
brak środków finansowych na
utworzenie Ośrodka Kultury, żłobka
Obszar: Uzależnienia i przemoc w rodzinie
Mocne strony Słabe strony
odpowiedni dostęp rodzin dotkniętych
problemami uzależnień i przemocy w
rodzinie do wsparcia
socjoterapeutycznego
prowadzenie poradnictwa i
interwencji w zakresie
przeciwdziałania przemocy w rodzinie
niedostateczny dostęp do pomocy
psychologicznej i prawnej dla rodzin
dotkniętych problemami uzależnień i
przemocy w rodzinie
brak w gminie grupy wsparcia dla
osób dotkniętych przemocą w
rodzinie
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 85
prowadzenie wśród dzieci i młodzieży
działań profilaktycznych,
informacyjnych i edukacyjnych w
zakresie uzależnień i przeciwdziałania
przemocy w rodzinie
podejmowanie działań w ramach
zespołu interdyscyplinarnego ds.
przeciwdziałania przemocy w rodzinie
funkcjonowanie w gminie Gminnej
Komisji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
działanie w gminie grupy wsparcia dla
osób uzależnionych,
współuzależnionych „Pomocna dłoń”
Gminny Program Profilaktyki i
Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
przyzwolenie społeczne na
spożywanie alkoholu przez młodzież
utrwalanie negatywnych wzorców
zachowania
Szanse Zagrożenia
możliwość korzystania ze wsparcia
udzielanego przez działające w
gminie: Gminną Komisję
Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych, grupę AA „Pomocna
dłoń”
możliwość korzystania ze wsparcia
udzielanego przez działające w
Węgrowie: Poradnię Terapii
Uzależnień i Współuzależnienia od
Alkoholu, Ośrodek Interwencji
Kryzysowej oraz Grupę AA „Janka”
zwiększająca się świadomość
społeczna, w tym dzieci i młodzieży,
rodziców i nauczycieli na temat
problemów uzależnień i przemocy
istnienie w regionie organizacji
pozarządowych działających w
obszarze przeciwdziałania
uzależnieniom i przemocy w rodzinie
relatywnie niska liczba osób
wyleczonych z uzależnień w gminie
obniżenie się wieku inicjacji
alkoholowej i narkotykowej
deficyt w regionie organizacji
pozarządowych działających w
obszarze uzależnień i
przeciwdziałania przemocy w
rodzinie
nieskuteczne działania profilaktyczne
nieumiejętność radzenia sobie w
trudnych sytuacjach
brak stałej pracy i bezrobocie
nadużywanie alkoholu przez
społeczeństwo
zwiększająca się liczba przestępstw
pod wpływem alkoholu
marginalizacja osób uzależnionych
brak środków finansowych na
zatrudnienie specjalistów (psycholog,
prawnik)
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 86
niezwiększająca się liczba osób i
rodzin wymagających interwencji z
powodu przemocy w rodzinie,
umieszczenia w ośrodkach wsparcia
specjalistyczne szkolenia
pracowników pomocy społecznej,
policji, nauczycieli w zakresie
rozpoznawania uzależnień, rodzajów
stosowanych środków
psychoaktywnych i profilaktyki
uzależnień
programy edukacyjne dla dzieci i
młodzieży realizowane w placówkach
oświatowych
Umożliwienie dostępu do psychologa
i prawnika dla rodzin dotkniętych
problemami uzależnień i przemocy w
rodzinie
Obszar: Starość i niepełnosprawność
Mocne strony Słabe strony
informowanie osób starszych i
niepełnosprawnych o przysługujących
im prawach i dostępnych formach
pomocy
funkcjonowanie w gminie klubu
seniora „Pogodni”
podejmowanie wśród osób starszych
działań prozdrowotnych
świadczenie usług opiekuńczych dla
osób starych
uczestniczenie w likwidowaniu barier
architektonicznych
podejmowanie współpracy z
organizacjami pozarządowymi
działającymi na rzecz osób starszych
funkcjonowanie w gminie Domu
Pomocy Społecznej dla osób starych
niewystarczająca liczba pracowników
świadczących opiekę i wsparcie
osobom starszym i
niepełnosprawnym w formie usług
opiekuńczych
nieodpowiedni dostęp osób starszych
do opieki geriatrycznej w gminie
ograniczona dostępność bazy
rehabilitacyjnej w gminie
brak w gminie wolontariuszy
mogących wspierać osoby starsze i
niepełnosprawne w codziennym
życiu
brak stowarzyszeń i organizacji
pozarządowych działającymi na rzecz
osób niepełnosprawnych
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 87
dostęp do rehabilitacji w Ośrodku
Zdrowia w Stoczku
niski poziom świadomości
społeczeństwa o sytuacji osób
niepełnosprawnych
stereotypy i uprzedzenia do osób
niepełnosprawnych, zwłaszcza osób
psychicznie chorych
Szanse Zagrożenia
możliwość uzyskania przez osoby
starsze pomocy ze strony rodziny
możliwość korzystania z oferty
Środowiskowego Domu Samopomocy
w Miedznie, Zakładu Aktywności
Zawodowej – Powiatowego Urzędu
Pracy w Węgrowie, Domu Pomocy
Społecznej w Starych Lipkach
brak zjawiska marginalizacji
problemów i potrzeb osób starszych i
niepełnosprawnych
zwiększająca się społeczna akceptacja
osób niepełnosprawnych
istnienie w regionie organizacji
pozarządowych działających na rzecz
osób starszych i niepełnosprawnych
wzrost poziomu wykształcenia osób
niepełnosprawnych
zwiększenie aktywności zawodowej
osób niepełnosprawnych
zwiększenie aktywności
potencjalnych pracodawców
likwidacja barier architektonicznych i
w komunikowaniu się
możliwość pozyskiwania środków
unijnych
rozwój usług socjalnych
rozwój wolontariatu i organizacji
pożytku publicznego
rozwój pracy socjalnej na rzecz osób
niepełnosprawnych (grupy
samopomocowe)
zwiększająca się liczba osób
starszych i niepełnosprawnych w
gminie
ograniczony dostęp do domów
pomocy społecznej
niezadowalający poziom życia osób
starszych
niewielki udział osób starszych w
działaniach prozdrowotnych
istnienie w gminie barier
utrudniających codzienne życie
osobom niepełnosprawnym
niewielka liczba ofert pracy dla osób
niepełnosprawnych
brak wystarczających środków
finansowych
ograniczony dostęp do
refundowanych świadczeń
rehabilitacyjnych
uzależnienie od pomocy społecznej
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 88
Obszar: Kapitał społeczny i aktywność obywatelska
Mocne strony Słabe strony
dysponowanie odpowiednią do
potrzeb liczbą pracowników
socjalnych
wysoko wykwalifikowana kadra
zatrudniona w GOPS-ie; stałe
doskonalenie i podnoszenie
kwalifikacji
dyspozycyjność i mobilność
pracowników GOPS-u; posiadanie
przez nich prawa jazdy
podejmowanie wyzwań w realizacji
nowych zadań
stałe podnoszenie wiedzy na temat
problemów społecznych
występujących w gminie
informowanie beneficjentów systemu
pomocy społecznej o możliwościach
uzyskania wsparcia
dobra lokalizacja Urzędu Gminy i
GOPS-u
wysoka jakość obsługi klienta
systemu pomocy społecznej
pozyskiwanie dodatkowych środków
na realizację zadań z zakresu pomocy
społecznej, im. z funduszy Unii
Europejskiej oraz środków krajowych
podejmowanie współpracy z
organizacjami pozarządowymi
likwidacja barier architektonicznych
w budynku, w którym mieści się
GOPS (założenie windy, Ośrodek
mieści się na półpiętrze)
zaangażowanie pracowników
socjalnych w przeciwdziałanie
wykluczeniu społecznemu dzieci,
osób starszych i niepełnosprawnych
trudne warunki pracy w GOPS-ie w
związku ze zbyt małą liczbą
pomieszczeń pozostających w
dyspozycji Ośrodka (trzech
pracowników socjalnych w jednym
pokoju)
obciążone stanowiska pracy
niskie zarobki
brak spójności w przepisach
ograniczenie czasowe na pracę
socjalną
brak w ops specjalistów, tj. prawnik,
psycholog, informatyk
brak wsparcia dla pracowników
socjalnych w postaci superwizji
brak środków finansowych na
zatrudnienie specjalistów (prawnik,
psycholog, informatyk)
niewystarczające środki finansowe na
doskonalenie zawodowe
pracowników/podnoszenie
kwalifikacji
brak w gminie wolontariatu
Szanse Zagrożenia
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 89
podejmowanie współpracy przez
specjalistów różnych dziedzin na
rzecz przeciwdziałania bezrobociu,
alkoholizmowi, przemocy w rodzinie
itp.
wysoki poziom współpracy pomiędzy
placówkami oświatowymi a rodziną
świadomość władz gminy co do roli i
potrzeb sektora pomocy społecznej
zmieniający się na korzyść wizerunek
sektora pomocy społecznej
istnienie w gminie organizacji
pozarządowych
możliwość pozyskiwania środków
finansowych z funduszy
strukturalnych Unii Europejskiej
pozyskanie środków finansowych na
objęcie wsparciem pracowników
socjalnych w postaci superwizji
pozyskiwanie środków finansowych
na zatrudnienie specjalistów
(prawnika, psychologa, informatyka)
pozyskiwanie środków finansowych
na doskonalenie zawodowe
pracowników/podnoszenie
kwalifikacji
rosnąca skala problemów
powodowanych bezrobociem i
brakiem środków do życia
zwiększająca się liczba beneficjentów
przypadających na jednego
pracownika socjalnego
zbyt duże obciążenie pracowników
socjalnych zadaniami nałożonymi
przez ustawy
doznawanie syndromu wypalenia
zawodowego przez pracowników
dysponowanie nieadekwatnymi
środkami finansowymi do potrzeb
niewielki udział organizacji
pozarządowych w działaniach
pomocowych
brak motywacji mieszkańców gminy
w rozwiązywaniu lokalnych
problemów społecznych
V.1. PODSUMOWANIE DIAGNOZY
Przeprowadzona w kilkunastu obszarach diagnoza sytuacji społecznej w gminie
Stoczek, pozwoliła na zidentyfikowanie najważniejszych problemów społecznych oraz
wyzwań, przed którymi w najbliższych latach stanie samorząd lokalny. Zaliczono do
nich:
prowadzące do zubożenia ludności bezrobocie, które w głównej mierze dotyka
osoby młode w wieku 18-34 lata, często bez doświadczenia zawodowego,
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 90
niekorzystne zmiany demograficzne powodujące postępujący proces starzenia
się społeczności lokalnej, a tym samym zwiększające ryzyko chorób
i niepełnosprawności,
trudności w wypełnianiu przez rodziny funkcji opiekuńczo-wychowawczych,
wzrost rodzin wielodzietnych oraz dotkniętych problemami alkoholizmu
i przemocy domowej,
zwiększenie dostępności opieki zdrowotnej oraz poziomu bezpieczeństwa
publicznego; zintensyfikowanie działalności profilaktycznej w tym zakresie,
rozwijanie lokalnego systemu pomocy społecznej oraz podejmowanie na szerszą
skalę współpracy z sektorem pozarządowym przy realizacji zadań z zakresu
polityki społecznej.
Wyniki diagnozy, po ich nałożeniu na kompetencje samorządu gminnego, posłużyły
do sformułowania misji oraz wyznaczania celów strategicznych, operacyjnych
i kierunków działań niezbędnych do podjęcia w latach 2016 – 2020. Wdrożenie
zaplanowanych przedsięwzięć powinno przyczynić się do poprawy jakości życia
mieszkańców gminy, zmniejszenia skali występujących problemów społecznych oraz
zminimalizowania ich skutków społecznych.
Cele główne określono dla pięciu obszarów, które zostały uszeregowane według
najważniejszych problemów:
1. Bezrobocie, ubóstwo i bezdomność
2. Rodzina, dzieci i młodzież
3. Uzależnienia i przemoc w rodzinie
4. Starość i niepełnosprawność
5. Kapitał społeczny i aktywność obywatelska
Uwzględniając wyniki analizy SWOT wypracowano następujące cele strategiczne:
1. Rozwój systemowego podejścia do problemów społecznych w celu
przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu, podnoszenie
jakości życia mieszkańców poprzez: udzielenie pomocy osobom bezrobotnym
i poszukującym pracy, zmniejszenie skali ubóstwa i jego skutków, a także
działania na rzecz integracji osób starych i niepełnosprawnych oraz tworzenie
warunków do społecznej i zawodowej aktywności osób niepełnosprawnych.
2. Wspieranie rodzin poprzez stwarzanie warunków do rozwoju dzieci i młodzieży
oraz działania zmierzające do poprawy stanu zdrowia i wzrostu poczucia
bezpieczeństwa publicznego w gminie poprzez: podnoszenie poziomu
funkcjonowania rodzin oraz pomoc dzieciom i młodzieży w kształceniu
i wszechstronnym rozwoju, rozwój zintegrowanego systemu przeciwdziałania
uzależnieniom i przemocy w rodzinie, zaspakajanie potrzeb mieszkańców
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 91
w zakresie ochrony zdrowia oraz działania zmierzające do wzrostu poczucia
bezpieczeństwa w gminie.
3. Sprawny i nowoczesny system pomocy społecznej oraz rozwijanie partnerstwa
z sektorem obywatelskim poprzez: podnoszenie kompetencji służb społecznych
oraz rozwijanie infrastruktury socjalnej, wspieranie instytucji społeczeństwa
obywatelskiego.
VI. MISJA, CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ
Misja wyznacza kierunki i zakres zadań a także określa pożądany stan rozwoju
z uwzględnieniem założeń zrównoważonego rozwoju społecznego w zakresie polityki
społecznej w perspektywie następnych kilku lat.
Misją samorządu gminy Stoczek w realizacji strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych na lata 2016 – 2022 jest „zapewnienie mieszkańcom gminy
Stoczek pełnej integracji społecznej, wysokiego poziomu życia, możliwości
zaspokajania wszystkich potrzeb oraz skutecznego zapobiegania i rozwiązywania
problemów społecznych z wykorzystaniem potencjału tkwiącego w środowisku
lokalnym.” Wypełnienie tak sformułowanej misji wymaga wdrożenia wyznaczonych
celów strategicznych i operacyjnych oraz kierunków działań. Zostały one przedstawione
poniżej w formie kart strategicznych, w których uwzględniono również realizatorów
poszczególnych zapisów oraz prognozę zmian.
Cel strategiczny 1 Przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu
społecznemu oraz podnoszenie jakości życia mieszkańców
gminy
Cel operacyjny 1
Udzielenie pomocy osobom bezrobotnym i poszukującym
pracy
1. Kontynuowanie współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy
zakładającej upowszechnianie ofert pracy, informacji o
wolnych miejscach pracy, usługach poradnictwa
zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu zawodowym
dorosłych i stażach oraz organizacji robót publicznych, prac
społecznie użytecznych, interwencyjnych i zatrudnienia
socjalnego.
2. Współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie
realizacji Programu Aktywizacja i Integracja (PAI).
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 92
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 1
3. Objęcie pomocą socjalną osób marginalizowanych w tym
bezrobotnych w celu zachęcania do aktywnego
poszukiwania pracy i usamodzielniania się – kontrakt
socjalny.
4. Zabezpieczenie bezpieczeństwa socjalnego osobom
bezrobotnym poprzez pomoc finansową, rzeczową z GOPS.
5. Inicjowanie oraz organizowanie kontaktów bezrobotnych z
pracodawcami (Targi Pracy).
6. Promowanie gminy w celu pozyskania inwestorów
mogących utworzyć nowe miejsca pracy; przygotowanie
terenów pod działalność gospodarczą.
7. Wspieranie rozwoju podmiotów ekonomii społecznej, np.
spółdzielni socjalnych.
8. Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości w gminie.
9. Promowanie form zatrudnienia socjalnego realizowanego
przez KIS oraz innych projektów dla osób zagrożonych i
wykluczonych społecznie.
10. Podejmowanie współpracy z organizacjami
pozarządowymi udzielającymi wsparcia osobom
bezrobotnym.
11. Opracowanie i realizacja projektów służących aktywizacji
zawodowej osób bezrobotnych, w tym
współfinansowanych z funduszy zewnętrznych.
Cel operacyjny 2 Zmniejszenie skali ubóstwa i jego skutków
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 2
1. Wsparcie osób ubogich pracą socjalną, w tym poprzez
zawieranie kontraktów socjalnych.
2. Promowanie wśród zagrożonych utratą bezpieczeństwa
socjalnego aktywnych postaw oraz samopomocy, np.
pomocy sąsiedzkiej.
3. Podejmowanie działań na rzecz osób zagrożonych i
dotkniętych bezdomnością – prowadzenie pracy socjalnej,
udzielenie wsparcia finansowego i rzeczowego, w razie
konieczności zapewnienie schronienia.
4. Udzielanie przez GOPS pomocy finansowej i rzeczowej
osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej.
5. Zabezpieczenie potrzeb bytowych dzieci z rodzin ubogich.
6. Powiększenie w gminie zasobów mieszkań komunalnych,
w tym socjalnych.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 93
7. Objęcie opieką pedagogiczno-psychologiczną dzieci z
rodzin dotkniętych ubóstwem w celu uchronienia ich przed
tzw. „schematem dziedziczenia biedy”
8. Rozwój współpracy z organizacjami pozarządowymi
działającymi na rzecz ubogich oraz z Kościołem.
Cel operacyjny 3
Działania na rzecz integracji osób starych i
niepełnosprawnych oraz tworzenie warunków do
społecznej i zawodowej aktywności osób
niepełnosprawnych
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 3
1. Poprawa jakości usług poprzez podnoszenie kwalifikacji
osób sprawujących opiekę i zwiększenie dostępności usług
opiekuńczych.
2. Świadczenie wsparcia w formie specjalistycznych usług
opiekuńczych, w tym dla osób z zaburzeniami
psychicznymi.
3. Wzrost aktywności społecznej osób starszych i
niepełnosprawnych poprzez zwiększenie dostępności do
dziennych placówek wsparcia, klubów, grup wsparcia oraz
imprez kulturalnych, wycieczek, spotkań integracyjnych.
4. Podejmowanie działań na rzecz zmiany wizerunku osoby
starej i niepełnosprawnej w środowisku.
5. Rozszerzenie współpracy z instytucjami pozarządowymi
działającymi na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych
6. Pozyskiwanie wolontariuszy mogących wspierać osoby
starsze i niepełnosprawne w codziennym życiu.
7. Działania wspierające rodziny osób starszych i
niepełnosprawnych w zakresie przeciwdziałania
„wypaleniu się sił” i pozostawienie ich w środowisku
naturalnym.
8. Współpraca z PFRON, PCPR, PUP w zakresie rehabilitacji
zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.
Czas realizacji lata 2016 – 2020
Realizatorzy i
podmioty
wspierające
Urząd Gminy
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
Powiatowy Urząd Pracy
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
Przedsiębiorcy
Szkoły
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 94
Organizacje Pozarządowe
Kościół
Prognoza zmian poprawa sytuacji materialnej i kondycji psychicznej osób
zagrożonych utratą bezpieczeństwa socjalnego,
możliwość nabycia nowych umiejętności zawodowych,
doświadczenia zawodowego,
nabycie umiejętności poszukiwania zatrudnienia,
możliwość podjęcia stałego zatrudnienia,
zmniejszenie liczby beneficjentów pomocy społecznej,
wzrost liczby inwestorów i podmiotów gospodarczych,
zwiększenie możliwości uzyskania mieszkania przez
osoby o niskim statusie materialnym,
integracja osób starszych i niepełnosprawnych ze
społeczeństwem,
wyrównywanie poziomu życia seniorów i osób
niepełnosprawnych,
wyjście z izolacji i osamotnienia osób nieaktywnych
zawodowo, które opiekują się niepełnosprawnym
dzieckiem,
aktywizacja społeczna i zawodowa osób
niepełnosprawnych,
likwidacja lub ograniczenie barier architektonicznych
podniesienie jakości funkcjonowania osób starszych i
niepełnosprawnych w środowisku,
poszerzenie dostępu osób niepełnosprawnych do życia
społecznego, kulturalnego, rynku pracy i edukacji,
stworzenie funkcjonalnego oraz dostosowanego do
potrzeb środowisk osób niepełnosprawnych systemu
informacji,
większa samodzielność i niezależność osób
niepełnosprawnych,
poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych oraz
starych,
upowszechnienie wizerunku osób z niepełnosprawnością
jako pełnoprawnych członków społeczności lokalnej.
Cel strategiczny 2 Wspieranie rodzin poprzez stwarzanie warunków do
rozwoju dzieci i młodzieży oraz działania zmierzające do
poprawy stanu zdrowia i wzrostu poczucia bezpieczeństwa
publicznego w gminie
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 95
Cel operacyjny 1
Podnoszenie poziomu funkcjonowania rodzin oraz pomoc
dzieciom i młodzieży w kształceniu i wszechstronnym
rozwoju
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 1
1. Wspieranie rodzin z dziećmi przeżywających trudności
opiekuńczo - wychowawcze w prawidłowym
funkcjonowaniu w środowisku poprzez pracę socjalną i
wsparcie finansowe rodzin żyjących w niedostatku.
2. Pomoc dzieciom z rodzin zagrożonych pozbawieniem lub
ograniczeniem władzy rodzicielskiej poprzez
wprowadzenie pracy asystenta rodziny.
3. Realizacja Programu Wsparcia Rodzin w Gminie Stoczek
na lata 2015-2017 oraz opracowanie nowego programu.
4. Realizacja rządowego programu „Pomoc państwa w
zakresie dożywiania”.
5. Realizacja Programu osłonowego w zakresie dożywiania
„Pomoc gminy w zakresie dożywiania na lata 2014-2020”
6. Promowanie w gminie prawidłowego modelu rodziny i
edukowanie rodzin w zakresie właściwego wypełniania
ról rodzicielskich, m.in. przez placówki oświatowe.
7. Zapewnienie rodzinom szerszego dostępu do bezpłatnego
poradnictwa specjalistycznego, w tym rodzinnego,
psychologicznego, pedagogicznego i prawnego.
8. Promowanie wśród pracodawców elastycznych form
zatrudnienia, ułatwiających godzenie pracy z
wychowywaniem dzieci.
9. Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży
poprzez: rozszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych i
pozaszkolnych przy wykorzystaniu zasobów
oświatowych, kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych
gminy; rozwijanie infrastruktury umożliwiającej dzieciom
i młodzieży spędzanie czasu wolnego.
10. Integracja międzypokoleniowa poprzez organizowanie
festynów rodzinnych, igrzysk sportowych, dożynek
gminnych, organizowanie wystaw twórców ludowych,
rozwój wiejskich kół gospodyń.
11. Rozwijanie sieci i oferty placówek wsparcia dziennego dla
dzieci i młodzieży.
12. Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży,
m.in. poprzez zwiększenie dostępności zajęć
wyrównawczych, udzielanie pomocy w nauce (np.
poprzez wolontariuszy), przyznawanie stypendiów
socjalnych.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 96
13. Opracowywanie i wdrażanie projektów na rzecz rodziny i
dziecka, w tym współfinansowanych ze środków
zewnętrznych, np. krajowych, UE.
14. Promocja i realizacja programów profilaktycznych,
terapeutycznych, psychoedukacyjnych skierowanych do
rodziców i dzieci.
15. Zintegrowanie działań na rzecz rodziny i dziecka w gminie
poprzez stałą współpracę placówek oświatowo-
wychowawczych i kulturalnych, jednostek pomocy
społecznej i służby zdrowia, policji i kuratorów sądowych,
organizacji pozarządowych i kościoła.
16. Stymulowanie aktywności twórczej, rozbudzanie aspiracji
edukacyjnych dzieci i młodzieży.
Cel operacyjny 2 Rozwój zintegrowanego systemu przeciwdziałania
uzależnieniom i przemocy w rodzinie
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 2
1. Minimalizowanie potencjalnych przyczyn występowania
przemocy w rodzinie poprzez zaspokojenie jej
podstawowych potrzeb (udzielanie pomocy finansowej,
rzeczowej, świadczenie pracy socjalnej).
2. Zwiększenie dostępności wsparcia psychologicznego,
prawnego i społecznego dla rodzin dotkniętych
problemami alkoholowymi, narkomanii i przemocy w
rodzinie.
3. Realizacja działań edukacyjnych, profilaktycznych i
prewencyjnych zmierzających do ograniczenia
występowania zjawiska przemocy domowej.
4. Zintensyfikowanie działalności Zespołu
Interdyscyplinarnego odnośnie przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie.
5. Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie
miejsc w ośrodkach wsparcia – kontynuowanie
współpracy z Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej w
Węgrowie.
6. Prowadzenie edukacji publicznej nt. działania alkoholu i
narkotyków na organizm człowieka i ryzyka szkód
wynikających z ich zażywania (ulotki, informacje i
artykuły w lokalnej prasie, konferencje).
7. Monitorowanie sieci punktów sprzedaży alkoholu, w tym
przestrzegania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim.
8. Realizacja Gminnego Programu Przeciwdziałania
Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w
Rodzinie w Gminie Stoczek w latach 2011 - 2016 i
opracowanie nowego.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 97
9. Realizacja Gminnego Programu Profilaktyki i
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz
Przeciwdziałania Narkomanii na 2016r. i opracowywanie
nowych na kolejne lata.
10. Rozszerzenie i podejmowanie współpracy z instytucjami i
organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób
dotkniętych problemami alkoholowymi, narkomanii i
przemocy w rodzinie.
Cel operacyjny 3 Zaspokojenie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony
zdrowia
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 3
1. Rozszerzenie usług medycznych poprzez zwiększenie
liczby specjalistów w przychodni lekarskiej na terenie
gminy.
2. Ochrona i promocja zdrowia – działalność w zakresie
profilaktyki zdrowotnej – organizowanie okresowych,
przesiewowych działań.
3. Prowadzenie działań edukacyjno-informacyjnych dla
dzieci i młodzieży w szkołach w formie spotkań i
pogadanek z przedstawicielami, m.in. służby zdrowia,
dietetyków, propagujących zdrowy styl życia.
4. Poprawa zdrowia poprzez podnoszenie wiedzy w
społeczeństwie o sposobach skutecznego zapobiegania
chorobom.
5. Wspieranie programów ukierunkowanych na promocję
zdrowego stylu życia.
Cel operacyjny 4 Działania zmierzające do wzrostu poczucia bezpieczeństwa
w gminie
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 4
1. Realizacja działań edukacyjnych, profilaktycznych i
prewencyjnych zmierzających do ograniczenia zagrożenia
bezpieczeństwa publicznego.
2. Patrolowanie i wizytowanie miejsc publicznych w gminie.
3. Podejmowanie w gminie przedsięwzięć edukacyjno-
informacyjnych poświęconych przestępczości i jej
skutkom.
4. Zapewnienie dzieciom i młodzieży alternatywnych form
spędzania czasu wolnego.
5. Zapewnienie mieszkańcom bezpieczeństwa na drodze,
m.in. poprzez remont dróg gminnych, budowę przejść dla
pieszych, oświetlenie ulic i miejsc parkingowych,
organizację dowozu dzieci do szkół.
Czas realizacji Lata 2016-2020
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 98
Realizatorzy i
podmioty
wspierające
Urząd Gminy
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
Policja
Ośrodek Zdrowia
Szkoły
Zespół Interdyscyplinarny
Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
Grupa AA „Pomocna dłoń”
Organizacje Pozarządowe
Ośrodek Interwencji Kryzysowej
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
Poradnia Terapii Uzależnień i Współuzależnienia od
Alkoholu
Grupa AA „Janka”
Prognoza zmian zmniejszenie liczby rodzin zmagających się z problemami
opiekuńczo – wychowawczymi,
poszerzenie wiedzy mieszkańców nt. właściwego
wypełniania ról rodzicielskich,
zwiększenie dostępności do udzielanych form pomocy
osobom uzależnionym i współuzależnionym,
zróżnicowanie form spędzania czasu wolnego oraz wzrost
liczby dzieci i młodzieży z nich korzystających,
zwiększenie szans edukacyjnych dla uczniów
uzdolnionych i dzieci mających problemy w nauce,
zwiększenie samooceny uczniów poprzez uzyskanie
lepszych wyników w nauce,
poszerzenie wiedzy mieszkańców w zakresie profilaktyki
zdrowotnej, uzależnień oraz zdrowego trybu życia,
zmniejszenie skali przemocy w rodzinie,
spadek przestępczości,
zwiększenie bezpieczeństwa na drodze.
Cel strategiczny 3 Sprawny i nowoczesny system pomocy społecznej oraz
rozwijanie partnerstwa z sektorem obywatelskim
Cel operacyjny 1 Podnoszenie kompetencji służb społecznych oraz
rozwijanie infrastruktury socjalnej
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 1
1. Ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez kadrę pomocy
społecznej w celu lepszego rozpoznawania i reagowania
na pojawiające się kwestie społeczne.
2. Rozszerzenie infrastruktury socjalnej w gminie.
3. Projektowanie i wdrażanie nowych instrumentów i usług
służących podniesieniu jakości świadczonej pomocy.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 99
4. Zapewnienie mieszkańcom szerszego dostępu do
informacji o możliwościach uzyskania i dostępnych
formach świadczeń pomocowych.
5. Podjęcie działań w kierunku poprawy bazy lokalowej
GOPS-u.
6. Opracowywanie i realizowanie projektów
współfinansowanych z funduszy zewnętrznych.
Cel operacyjny 2 Wspieranie instytucji społeczeństwa obywatelskiego
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 2
1. Rozwijanie współpracy z sektorem pozarządowym oraz
innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku
publicznego.
2. Wspieranie organizacji pozarządowych, promowanie ich
działalności oraz udzielenie im pomocy w pozyskiwaniu
środków z innych niż budżet samorządu źródeł
finansowania.
3. Zachęcanie mieszkańców gminy do udziału w
rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych oraz
wspieranie inicjatyw społecznych.
4. Działania na rzecz integracji i zwiększenia uczestnictwa
mieszkańców w życiu społecznym.
5. Propagowanie idei wolontariatu oraz pozyskiwanie
wolontariuszy do udziału w realizacji zadań dotyczących
rozwiązywania problemów społecznych.
Czas realizacji Lata 2016-2020
Realizatorzy i
podmioty
wspierające
Wójt Gminy
Urząd Gminy
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
Organizacje Pozarządowe
Wolontariusze
Mieszkańcy gminy
Prognoza zmian profesjonalizacja kadry pomocy społecznej,
zwiększenie jakości świadczonych usług,
zwiększenie aktywności mieszkańców,
wzrost liczby inicjatyw społecznych,
zróżnicowanie form i zwiększenie efektywności
współpracy z sektorem pozarządowym.
VII. PLANOWANY BUDŻET
W ramach realizacji działań przewidywane jest pozyskiwanie w znacznym
zakresie środków zewnętrznych, w tym działania partnerskie z organizacjami
pozarządowymi, będącymi Liderem w realizacji zadań publicznych. Na działania
określone w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016 –2022
środki finansowe będą pochodzić z :
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 100
1) środki z budżetu samorządu gminy i powiatu;
2) środki z budżetu samorządu województwa;
3) środki własne partnerów biorących udział w realizacji celów Strategii (np.
organizacji pozarządowych; podmiotów prywatnych);
4) środki z funduszy zewnętrznych, m.in. z fundacji;
5) środki z budżetu państwa;
6) środki z funduszy krajowych (np. z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych) oraz - środki pozyskiwane z celowych programów
realizowanych na szczeblu krajowym, np. z Krajowego Programu
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Programu „Aktywne Formy
Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu”, Programu wieloletniego „Pomoc
państwa w zakresie dożywiania” i innych, Asystent Rodziny;
7) środki z budżetu Unii Europejskiej (z Europejskiego Funduszu Społecznego,
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego) w ramach realizacji
Programów Operacyjnych.
Szczegółowe określenie wysokości planowanych środków na realizację Strategii nie
jest możliwe ze względu na długi okres obowiązywania dokumentu, brak
długookresowych źródeł finansowania, a także wieloletnich dokumentów finansowych
określających planowane wydatki gminy na bieżącą działalność. Czynnikiem
utrudniającym szacowanie źródeł finansowania jest powstawanie dokumentów
programowych nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2016 –2020.
Ponadto wysokość środków przeznaczonych na realizację Strategii będzie zależała
także od stopnia zaangażowania różnych podmiotów – partnerów realizacji Strategii.
Zakłada się, że cele i działania określone w Strategii będą wyznaczały kierunki
finansowania polityki społecznej gminy i będą uwzględniane przy konstruowaniu
budżetu gminy w kolejnych latach. Zapisy dokumentu będą również podstawą starań
o pozyskiwanie środków zewnętrznych na finansowanie określonych przedsięwzięć.
VIII. HARMONOGRAM
Cel i
działanie
Okres
realizacji
2016 2017 2018 2019 2020 Realizatorzy
Cel nr 1 Przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu oraz podnoszenie
jakości życia mieszkańców gminy
Działania
opisane
5 lat Urząd Gminy w
Stoczku
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 101
przy celu
nr 1
Gminny Ośrodek
Pomocy
Społecznej w
Stoczku
Przedsiębiorcy
Szkoły
Organizacje
Pozarządowe
Kościół
Cel nr 2 Wspieranie rodzin poprzez stwarzanie warunków do rozwoju dzieci i
młodzieży oraz działania zmierzające do poprawy stanu zdrowia i wzrostu poczucia
bezpieczeństwa publicznego w gminie
Działania
opisane
przy celu
nr 2
5 lat Urząd Gminy w
Stoczku
Gminny Ośrodek
Pomocy
Społecznej w
Stoczku
Policja
Ośrodek Zdrowia
Szkoły
Zespół
Interdyscyplinarny
Gminna Komisja
ds. Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych
Grupa AA
„Pomocna dłoń”
Organizacje
Pozarządowe
Cel nr 3 Sprawny i nowoczesny system pomocy społecznej oraz rozwijanie partnerstwa
z sektorem obywatelskim
Działania
opisane
przy celu
nr 3
5 lat Wójt Gminy
Stoczek
Urząd Gminy w
Stoczku
Gminny Ośrodek
Pomocy
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 102
Społecznej w
Stoczku
Organizacje
Pozarządowe
Wolontariusze
Mieszkańcy gminy
IX. SYSTEM WDRAŻANIA STRATEGII
Aby narzędzie jakim jest Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych
mogło określane być mianem skutecznego – musi być logistycznie wdrażane
w otoczenie. Nie jest możliwym bowiem, aby wdrażanie dokumentu uwieńczone
zostało sukcesem bez wcześniejszego podziału prac ze szczególnym uwzględnieniem
wyznaczenia osoby na miejsce lidera, która będzie pracowała nad komunikacją
i motywacją oraz kształtowała system pomocy w realizacji zapisów. W procesie
wdrażania dokumentu uwzględnić należy również udział zewnętrznych partnerów
społeczno - gospodarczych.
Podstawowe założenia:
1) Koordynatorem Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych będzie
Ośrodek Pomocy Społecznej w Stoczku – zgodnie z art. 110 pkt 4 ustawy
o pomocy społecznej.
2) Przyjęty system wdrożeniowy wyposażony musi być w pewne narzędzia
docelowo, które m.in. mają służyć systematycznej kontroli i korekcie zapisów
Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych.
Etapy wdrażania procesu Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych:
Powołanie Zespołu ds. wdrażania i monitoringu Strategii;
Systematyczne spotkania zespołu (min. 1 raz w roku);
Wyłonienie Lidera spośród Zespołu;
Wypracowanie planu działania, harmonogramu wdrażania strategii;
Wypracowanie narzędzi badawczych (np. ankiety, kwestionariusze);
Analiza sprawozdawczości z poszczególnych obszarów wdrażania lokalnych
programów.
Zespół ds. wdrażania i monitoringu Strategii zostanie powołany zarządzeniem
Wójta Gminy, a w jego skład wejdą m.in. przedstawiciele pomocy społecznej, oświaty,
służby zdrowia, policji, organizacji pozarządowych, Urzędu Gminy, itp.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 103
Zespół wdrażający i monitorujący Strategię będzie oceniał poziom wdrożenia
poszczególnych celów i kierunków działań raz w roku (roczny raport z wdrażania
Strategii). Zespół przekaże swoją ocenę Wójtowi Gminy i Radzie Gminy, sugerując
przyjęcie proponowanych rozwiązań (np. programów celowych) oraz, w przypadku
stwierdzenia istotnych zmian społecznych, podjęcie ewentualnych działań
korygujących i wszelkich prac mających na celu aktualizację obowiązującej strategii.
X. MONITORING
Monitorowanie umożliwi bieżącą ocenę realizacji zaplanowanych kierunków
działań oraz pozwoli na modyfikację i dokonywanie korekt w przypadku istotnych
zmian społecznych, które mogą zaistnieć w wyniku zmiany regulacji prawnych bądź też
narastanie, niektórych problemów społecznych. Dane do pomiaru wskaźników
pozyskiwane będą z: danych statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego, Urzędu
Gminy Stoczek, jednostek organizacyjnych, Policji, Powiatowego Urzędu Pracy, ze
sprawozdań Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, sprawozdań z realizacji gminnych
programów i projektów.
Monitoring realizacji poszczególnych zadań będzie polegał na: gromadzeniu
i opracowywaniu informacji i danych zebranych od wszystkich realizatorów oraz
partnerów projektów. Podmioty realizujące poszczególne zadania zobowiązane są do
składania sprawozdań z realizacji projektów koordynatorowi monitorującemu strategię.
Informacja na temat realizacji strategii oraz osiągniętych efektów
przygotowywana będzie przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w formie raportów
rocznych. Raport roczny może zawierać również propozycje nowych rozwiązań bądź
modyfikację dotychczasowych działań stosownie do zmieniających się potrzeb.
Monitoring będzie dokonywany w trakcie prac nad rocznym raportem z wdrażania
strategii, który będzie corocznie przekazany Wójtowi Gminy Stoczek i Radzie Gminy.
Wnioski z monitoringu i rekomendacje na przyszłość będą stanowić jeden z elementów
aktualizacji strategii.
XI. EWALUACJA
Ewaluacja oznacza systematyczne zbieranie, analizę i interpretację danych
w celu określenia wartości strategii. Uzyskane informacje będą przydatne dla
planowania rozwoju skutecznego realizacji aktualnie przeprowadzanego programu.
Ewaluacja musi także odpowiadać na pytanie, w jakim stopniu strategia rozwiązuje
realne problemy społeczności lokalnej. W wąskim aspekcie ewaluacja koncentruje się
na realizacji oceny zapisów strategii np. wskaźników realizacji celów i zadań strategii,
rozwiązywanie problemów (wyzwań przyjętych w strategii).
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022
Strona | 104
Ogólnym celem ewaluacji jest podwyższanie stopnia adekwatności,
efektywności i znaczenia rezultatów wynikających z realizacji strategii. Głównym
zadaniem jest dążenie do stałego ulepszania skuteczności i efektywności interwencji,
rozumiane nie tylko jako pozytywne efekty społeczne lub gospodarcze związane
bezpośrednio z programem, lecz także jako zwiększenie przejrzystości i promowania
działań podejmowanych przez władze publiczne.
Ewaluacja będzie dokonywana w trakcie prac nad rocznym raportem z wdrażania
strategii, który będzie corocznie przekazany Wójtowi i Radzie Gminy Stoczek do końca
pierwszego kwartału każdego roku. Wnioski z ewaluacji i rekomendacje na przyszłość
będą stanowić jeden z elementów aktualizacji strategii.
XII. WNIOSKI KOŃCOWE
Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych określa misję dla
instytucji oraz społeczności gminy, wyznacza cele strategiczne i działania, których
realizacja powinna w znaczny sposób przyczynić się do rozwiązania wielu problemów
społecznych i zminimalizować skutki kwestii społecznych. Problemy społeczne jakie
stoją przed samorządem lokalnym i instytucjami realizującymi działania z zakresu
polityki społecznej wymagają szerokiej współpracy administracji publicznej
i organizacji pozarządowych. Tylko współpraca między partnerami daje szansę na
realizację podstawowego zadania jakim jest umożliwienie osobom i rodzinom
przezwyciężenie ich trudnych wręcz krytycznych sytuacji życiowych. Strategia ma
charakter wieloletni i wyznacza kierunki rozwoju działań ze szczególnym
uwzględnieniem tych, które mają na celu wyjście osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym z tego kręgu. Wskazuje też nowe formy pomocy oraz różnorodne formy
aktywności lokalnej konieczne dla budowania spójnego systemu wsparcia społecznego.
Realizacja przyjętej strategii umożliwi racjonalne wykorzystanie potencjału wszystkich
partnerów w celu rozwiązania wielu problemów społecznych. Strategia jest
dokumentem otwartym i elastycznym, który ze względu na duży horyzont czasowy
może być aktualizowany. Działanie to wynikać będzie ze zmieniającej się
rzeczywistości społeczno – ekonomicznej, pogłębiania diagnozy potrzeb społecznych
i zmieniających się wymogów prawnych. Wszelkie zmiany wprowadzane będą do
strategii w formie aneksu.