Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze ... · wyznaczonych w nim kierunków...

104
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022 Strona | 1 I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII. Wstęp …………………………...……………………………………… Procedura tworzenia strategii ……………………………………..…… II.1. Uwarunkowania prawno systemowe …………………………..… II.2. Metodyka prac nad strategią ……………………...………………... Diagnoza sytuacji społecznej w gminie …………...……………………. III.1. Charakterystyka gminy ……………………………………………. III.2. Podmioty gospodarcze ……………………………………………. III.3. Poziom życia ludności ……………………………………………. III.4. Rodziny …………………………………………………………… III.5. Zasoby i warunki mieszkaniowe …………………………………. III.6. Rynek pracy ……………………………………………………… III.7. Ochrona zdrowia …………………………………………………. III.8. Edukacja i wychowanie …………………………………………… III.9. Sport i rekreacja …………………………………………………… III.10. Organizacje pozarządowe ……………………………………….. III.11. Kultura …………………………………………………………... III.12. Charakterystyka systemu pomocy społecznej …………………… III.13. Bezpieczeństwo publiczne ………………………………………. III.14. Infrastruktura, transport i komunikacja ………………………….. III.15. Ochrona środowiska ……………………………………………... III.16. Bezdomność ……………………………………………………... III.17. Niepełnosprawność ……………………………………………… III.18. Uzależnienia i przemoc w rodzinie ………………………………. Diagnoza sytuacji społecznej wraz z wnioskami końcowymi …………. Analiza SWOT …………………………………………………………. V.1. Podsumowanie diagnozy ………………………………………….. Misja, cele i kierunki działań ……………………………………………. Planowany budżet ………………………………………………………. Harmonogram …………………………………………………………... System wdrażania Strategii …………………………………………….. Monitoring ……………………………………………………………… Ewaluacja ……………………………………………………………… Wnioski końcowe ……………………………………………………….. 2 4 4 7 9 9 12 16 18 21 24 30 34 36 38 39 42 53 55 56 58 59 62 67 80 89 91 99 100 102 103 103 104

Transcript of Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze ... · wyznaczonych w nim kierunków...

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 1

I.

II.

III.

IV.

V.

VI.

VII.

VIII.

IX.

X.

XI.

XII.

Wstęp …………………………...………………………………………

Procedura tworzenia strategii ……………………………………..……

II.1. Uwarunkowania prawno – systemowe …………………………..…

II.2. Metodyka prac nad strategią ……………………...………………...

Diagnoza sytuacji społecznej w gminie …………...…………………….

III.1. Charakterystyka gminy …………………………………………….

III.2. Podmioty gospodarcze …………………………………………….

III.3. Poziom życia ludności …………………………………………….

III.4. Rodziny ……………………………………………………………

III.5. Zasoby i warunki mieszkaniowe ………………………………….

III.6. Rynek pracy ………………………………………………………

III.7. Ochrona zdrowia ………………………………………………….

III.8. Edukacja i wychowanie ……………………………………………

III.9. Sport i rekreacja ……………………………………………………

III.10. Organizacje pozarządowe ………………………………………..

III.11. Kultura …………………………………………………………...

III.12. Charakterystyka systemu pomocy społecznej ……………………

III.13. Bezpieczeństwo publiczne ……………………………………….

III.14. Infrastruktura, transport i komunikacja …………………………..

III.15. Ochrona środowiska ……………………………………………...

III.16. Bezdomność ……………………………………………………...

III.17. Niepełnosprawność ………………………………………………

III.18. Uzależnienia i przemoc w rodzinie ……………………………….

Diagnoza sytuacji społecznej wraz z wnioskami końcowymi ………….

Analiza SWOT ………………………………………………………….

V.1. Podsumowanie diagnozy …………………………………………..

Misja, cele i kierunki działań …………………………………………….

Planowany budżet ……………………………………………………….

Harmonogram …………………………………………………………...

System wdrażania Strategii ……………………………………………..

Monitoring ………………………………………………………………

Ewaluacja ………………………………………………………………

Wnioski końcowe ………………………………………………………..

2

4

4

7

9

9

12

16

18

21

24

30

34

36

38

39

42

53

55

56

58

59

62

67

80

89

91

99

100

102

103

103

104

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 2

I. WSTĘP

Tworzenie infrastruktury ekonomii społecznej obejmuje szereg działań i dziedzin

polityki społecznej. Dla rozwoju ekonomii społecznej ważne jest włączenie

instrumentów i metod ekonomii społecznej do strategii regionalnych tak w kontekście

rozwoju jak i spójności społecznej. Jednym z instrumentów tworzenia spójności

społecznej jest tworzenie lokalnych strategii rozwiązywania problemów społecznych,

które jednocześnie są jednym z ważniejszych dokumentów odnoszących się do polityki

społecznej.

Samorządy lokalne działające w warunkach gospodarki rynkowej, cechującej się

dużą dynamiką zmian, muszą posiadać zdolność do wczesnego rozpoznawania

zagrożeń, jak i dostrzegania pojawiających się szans. W takich warunkach istotnego

znaczenia nabiera zarządzanie strategiczne, które oparte na opracowywaniu, wdrażaniu

i kontroli realizacji planów strategicznych, umożliwia dostosowanie funkcjonowania

jednostek terytorialnych do zmian zachodzących w otoczeniu.

Biorąc powyższe pod uwagę Gmina Stoczek opracowała Strategię

Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016 – 2022, która powstała przy

merytorycznym wsparciu w ramach projektu „Kalkulator Kosztów Zaniechania -

wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań na Mazowszu w zakresie polityki społecznej,

w obszarze analizy kosztów braku podejmowania działań aktywizująco -

wspierających”, realizowanego w ramach Priorytetu VII „Promocja integracji

społecznej”, Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013.

Zakłada się, że narzędzia wytworzone w ramach tego projektu umożliwią zmianę

i zobrazują ekonomiczne skutki różnych sposobów prowadzenia lokalnej polityki

społecznej w określonej perspektywie czasowej, poprzez analizę kosztów zaniechania

i potrzebę rozwoju inwestycji społecznych.

Dokument zawiera diagnozę sytuacji społecznej i prognozę zmian problemów

społecznych w perspektywie do 2022 roku. Diagnoza została określona na podstawie

aktualnych problemów społecznych z jakimi borykają się mieszkańcy Gminy Stoczek

oraz wytycza kierunki na najbliższe lata.

Strategia obejmuje okres do 2022roku. Uzasadnieniem dla tak wybranego

horyzontu czasowego jest z jednej strony specyfika procesów społecznych (skutki

realizacji Strategii będą widoczne dopiero w dłuższym okresie czasu), z drugiej zaś

strony konieczność dostosowania Strategii do innych dokumentów programowych na

szczeblu powiatowym, wojewódzkim i krajowym.

Strategia składa się z jedenastu części. W pierwszej z nich zostały przedstawione

podstawy prawne tworzenia dokumentu oraz jego uwarunkowania strategiczne

i programowe.

Druga część strategii obejmuje podstawowe informacje na temat gminy oraz

diagnozę sytuacji społecznej w gminie, która została przygotowana w oparciu o dane

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 3

pozyskane z instytucji i organizacji działających w gminie bądź obejmujących

zasięgiem działania jej mieszkańców.

Trzecia część obejmuje identyfikację mocnych i słabych stron oraz szans

i zagrożeń lokalnego systemu polityki społecznej (analiza SWOT), a także analizę

ankiet skierowanych do mieszkańców gminy.

W czwartej części strategii, na podstawie wniosków płynących

z przeprowadzonej diagnozy oraz przy uwzględnieniu kompetencji samorządu

gminnego, zostały sformułowane: misja, cele strategiczne i operacyjne oraz kierunki

działań niezbędnych do podjęcia w okresie programowania dokumentu. Zostali również

wskazani realizatorzy i podmioty wspierające w realizacji strategii, czas realizacji

wyznaczonych w nim kierunków działań oraz prognoza zmian.

W piątej części przedstawione są źródła finansowania dokumentu, natomiast

szósta część zawiera harmonogram realizacji poszczególnych celów i kierunków

działań.

Część wdrożeniowa strategii zawiera informacje na temat sposobu realizacji

dokumentu oraz prowadzenia jego monitoringu i ewaluacji.

Skuteczność realizacji strategii będzie zależała od posiadanych i pozyskanych

przez gminę oraz inne podmioty uczestniczące w realizacji strategii środków

finansowych. Dla osiągnięcia wyznaczonych w dokumencie celów równie ważna będzie

szeroka, aktywna i skoordynowana współpraca przedstawicieli administracji

samorządowej i partnerów społecznych, w tym organizacji pozarządowych.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 4

II. PROCEDURA TWORZENIA STRATEGII

II.1. UWARUNKOWANIA PRAWNO - SYSTEMOWE

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na Obszarze Gminy

Stoczek na lata 2008– 2015 zatwierdzona uchwałą Rady Gminy Stoczek

Nr XVI/103/2008 z dnia 25 sierpnia 2008r. jest podstawowym narzędziem prowadzonej

przez samorząd gminny polityki społecznej, wskazuje na kluczowe kwestie społeczne

z jakimi borykają się mieszkańcy gminy oraz wyznacza cele i kierunki na rzecz

niwelowania zjawisk społecznie niepożądanych, dolegliwych, negatywnych.

Biorąc pod uwagę fakt, iż ramy czasowe realizacji Gminnej Strategii

Rozwiązywania Problemów Społecznych na Obszarze Gminy Stoczek na lata 2008 –

2015 dobiegły końca zaistniała konieczność utworzenia nowego dokumentu

strategicznego. Będzie on wyznacznikiem kierunków nowych działań i podstawą do

kontynuacji już rozpoczętych. Nowy dokument strategiczny będzie obejmował okres

realizacji od roku 2016 do 2022r. W związku z tym, że jest to bardzo rozpięty przedział

czasowy zakłada się możliwość aktualizacji tego dokumentu.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016 - 2022 dla

Gminy Stoczek, podobnie jak inne dokumenty strategiczne przygotowywane na różnych

szczeblach administracji publicznej, jest dokumentem uwarunkowanym prawnie.

Obowiązek opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych wynika

z art. 17 ust. 1 pkt 1 i art. 19 pkt 1, w powiązaniu z art. 16b ustawy o pomocy społecznej

z dnia 12 marca 2004r. które w ramach zadań własnych przewidują „opracowanie

i realizację gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym

uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania

problemów alkoholowych oraz innych, których celem jest integracja osób i rodzin

z grup szczególnego ryzyka”.

Niniejsza strategia została opracowana w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej

w Stoczku. Jest dokumentem uspołecznionym, w pracach nad nim uczestniczyli bowiem

przedstawiciele samorządu lokalnego, w tym sektora pomocy społecznej, oświaty,

ochrony zdrowia, a także policji, organizacji pozarządowych oraz mieszkańcy gminy.

W procesie partycypacyjnym bardzo ważny jest szeroki udział przedstawicieli

lokalnej społeczności – ich uczestnictwo w opracowywaniu założeń Strategii. Zarówno

ich wiedza, doświadczenie, jak i znajomość środowiska lokalnego pozwolą na trafne

określenie problemów, potrzeb i kierunków działań w zakresie problematyki społecznej.

Zaangażowanie reprezentantów społeczności w proces prac nad Strategią stwarza

szansę wypracowania różnorodnych i realnych rozwiązań w odpowiedzi na zaistniałe

problemy społeczne, jest zarazem ważnym elementem budowania integracji społecznej

oraz mechanizmów wspólnego decydowania i działania.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 5

Decyzję o powołaniu zespołu ds. opracowania Gminnej Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022 podjął Wójt

Gminy Stoczek w formie zarządzenia (Zarządzenie Nr 41/2015 z dnia 17 czerwca

2015r). Zespół ten ma charakter interdyscyplinarny i składa się z szerokiego grona osób

będących przedstawicielami sektora publicznego, pozarządowego zaangażowanych

w rozwiązywanie problemów społecznych. Zespół odpowiada za opracowanie Strategii.

Strategia jest zgodna z założeniami odnoszącymi się do polityki społecznej

dokumentów strategicznych z zakresu polityki społecznej przygotowanych na poziomie

europejskim, ogólnopolskim i samorządowym. Dokument umożliwia ubieganie się

o środki zewnętrzne, m.in. z budżetu państwa, jak też funduszy Unii Europejskiej,

i stanowi materiał wyjściowy do opracowania szczegółowych programów i projektów

pomocy społecznej.

Umiejscowienie obowiązku opracowania strategii rozwiązywania problemów

społecznych w ustawie o pomocy społecznej nie oznacza, iż winna ona skupiać się

jedynie na rozwiązaniu problemów z zakresu pomocy społecznej, ale obejmować

wszystkie obszary polityki społecznej, mające wpływ na poprawę funkcjonowania

lokalnej społeczności. Określenie priorytetowych kierunków i działań realizowanych

w ramach Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Stoczek na lata

2016-2022 jest kompatybilne z głównymi założeniami dokumentów obowiązujących na

terenie Unii Europejskiej i Polski, które wpływają na politykę społeczną i decydują

o kształcie przedsięwzięć realizowanych w jej poszczególnych obszarach.

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy

Stoczek jest zgodna z założeniami polityki państwa, a także ustaw nakładających na

administrację rządową i samorządową określone obowiązki.

Ramy prawne działań planowanych na okres 2016-2022 zawarte są w zbiorze

aktualnie obowiązujących krajowych aktów prawnych, wśród których decydujące

znaczenie mają ustawy:

1. Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2015 roku,

poz. 163 z późn. zm.);

2. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy

zastępczej (tj. Dz. U. z 2015 roku, poz. 332 z późn. zm.);

3. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz.

U. z 2011 roku Nr 231, poz. 1375 z późn. zm.);

4. Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości

i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2015 roku, poz. 1916);

5. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz. U.

z 2016 roku, poz. 224);

6. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tj. Dz.U.

z 2015 roku, poz. 1390);

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 6

7. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach

rynku pracy (tj. Dz. U. z 2015 roku, poz. 149 z późn. zm.);

8. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym (tj. Dz. U. z 2011

roku Nr 43, poz. 225 z późn. zm.);

9. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego

i o wolontariacie (tj. Dz. U. z 2016 roku, poz. 239);

10. Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach (tj. Dz. U. z 2013 roku,

poz. 1650 z późn. zm.);

11. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (tj. Dz.U.

z 2015 roku, poz. 114 z późn. zm.);

12. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tj. Dz.U.

z 2015 roku, poz. 2082);

13. Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 roku o dodatkach mieszkaniowych (tj. Dz. U.

z 2013 roku, poz. 966 z późn. zm.);

14. Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej

finansowanych ze środków publicznych (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 581, z późn.

zm.);

15. Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tj. Dz. U. z 2015 roku,

poz. 2156 z późn. zm.);

16. Uchwała Nr 221 Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie

ustanowienia wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie

dożywiania „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” na lata 2014 –2020

(tj. M.P. z 2015 r., poz. 821).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie Gminy Stoczek na lata

2016-2022 pozostaje w zgodności z dokumentami strategicznymi i programowymi,

które opracowano na szczeblu europejskim, krajowym, wojewódzkim, powiatowym

i gminnym.

Należą do nich:

Europa 2020 –Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju

sprzyjającego włączeniu społecznemu,

Strategia Rozwoju Kraju 2020 – Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna

gospodarka, sprawne państwo,

Umowa Partnerstwa – Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020,

Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój 2014-2020,

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2014-

2020 (projekt)

Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku „Innowacyjne

Mazowsze”

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 7

Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 20016-

2020.

W zakresie rozwiązywania problemów społecznych szczególną uwagę przypisuje

się lokalnym programom, przyjętym uchwałą Rady Gminy w Stoczku. Zaliczamy do

nich:

1. Gminny Program Wsparcia Rodzin w Gminie Stoczek na lata 2015-2017.

2. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar

Przemocy w Rodzinie w Gminie Stoczek w latach 2011 – 2016.

3. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz

Przeciwdziałania Narkomanii na 2016r.

4. Aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Stoczek do 2020r.

5. Program osłonowy w zakresie dożywiania „Pomoc gminy w zakresie dożywiania

na lata 2014-2020”.

6. Roczny program współpracy Gminy Stoczek z organizacjami pozarządowymi

oraz podmiotami, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003r.

o działalności pożytku publicznego i wolontariacie na rok 2016.

7. Program Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy Stoczek na lata

2011-2016.

II.2 METODYKA PRAC NAD STRATEGIĄ

Niniejsza Strategia powstała w myśl zasady partycypacji społecznej, przy

szerokim zaangażowaniu środowisk lokalnych, które uczestniczyły w pracach nad

dokumentem, od diagnozy przez tworzenie założeń planistycznych po opracowanie

systemu monitoringu i ewaluacji zapisanych celów. Proces ten przebiegał w 6 głównych

etapach:

I ETAP INICJOWANIE PRAC

1. Wybór Koordynatora prac nad Strategią.

2. Opracowanie harmonogramu prac nad Strategią.

3. Rozpowszechnienie informacji o przystąpieniu do prac nad

Strategią.

II ETAP POWOŁANIE ZESPOŁU DS. OPRACOWANIA STRATEGII

ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH

1. Wybór członków Zespołu wraz z jego Przewodniczącym

2. Przyjęcie zarządzenia w sprawie powołania Zespołu ds.

opracowania GSRPS. Zarządzenie stanowi załącznik nr 1 do

Strategii.

3. Opracowanie harmonogramu prac Zespołu.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 8

III ETAP ORGANIZACJA BADANIA ANKIETOWEGO

1. Opracowanie ankiety do analizy problemów społecznych.

Ankieta stanowi załącznik nr 2 do Strategii.

2. Określenie jednostki organizacyjnej odpowiedzialnej za

przeprowadzenie badania.

3. Wybór miejsc dystrybucji ankiet.

4. Określenie terminu trwania badania.

5. Opracowanie wyników ankiet i włączenie ich do diagnozy

problemów społecznych.

IV ETAP OPRACOWANIE PROJEKTU STRATEGII ROZWIĄZYWANIA

PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH

1. Przygotowanie analizy uwarunkowań społeczno-gospodarczych

w oparciu o dane i wyniki badań ankietowych.

2. Opracowanie diagnozy lokalnych problemów społecznych wraz

z analizą SWOT zidentyfikowanych problemów społecznych.

3. Określenie celu głównego i celów szczegółowych wraz ze

wskaźnikami ich realizacji.

4. Wypracowanie działań wraz z harmonogramem.

5. Określenie systemu wdrażania Strategii wraz z zasadami jej

monitoringu i ewaluacji.

V ETAP KONSULTACJE SPOŁECZNE PROJEKTU STRATEGII

1. Podanie informacji o konsultacjach do wiadomości publicznej

2. Sporządzenie raportu z przeprowadzonych konsultacji

społecznych

3. Uwzględnienie zgłoszonych uwag w projekcie Strategii.

VI ETAP OPRACOWANIE STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW

SPOŁECZNYCH

1. Przygotowanie ostatecznej wersji Strategii.

2. Przekazanie projektu do uchwalenia na sesji Rady Gminy

Stoczek.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 9

III. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ W GMINIE

III.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY

Gmina Stoczek jest gminą wiejską położoną w północnej części Województwa

Mazowieckiego w powiecie węgrowskim. Siedzibą władz gminy jest Stoczek. Na

Mapie Gminy znajdziemy 26 miejscowości, które stanowią 22 sołectwa: Kozołupy,

Kałęczyn, Kazimierzów, Miednik, Stare Lipki, Nowe Lipki, Brzózka, Grabowiec,

Topór, Mrozowa Wola, Księżyzna, Polkowo, Żulin, Kalaty, Gruszczyno, Huta

Gruszczyno, Grygrów, Majdan, Błotki, Zgrzebichy, Marianów, Wieliczna, Drgicz,

Stoczek, Gajówka Wschodnia, Gajówka Zachodnia.

Gmina Stoczek graniczy z następującymi gminami:

od północy z gminą Sadowne,

od północnego wschodu z gminą Kosów Lacki,

od wschodu z gminą Miedzna,

od południa z gminami Liw i Korytnica,

od zachodu z gminą Łochów.

Siedziba władz gminnego samorządu terytorialnego Stoczka połączona jest

dogodnymi szlakami komunikacyjnymi z siedzibą powiatu i większymi ośrodkami

miejskimi regionu. Oddalona jest od:

miasta wojewódzkiego Warszawy - o około 90 km,

od Węgrowa – miasta powiatowego – około 25 km,

od Łochowa – około 17 km.

Powierzchnia Gminy Stoczek zajmuje obszar 144,55 km². W skali powiatu gmina

stanowi 11,84% jego powierzchni. Jest to gmina typowo rolnicza. Użytki rolne stanowią

37,68 % powierzchni ogólnej, zaś lasy 45,10% powierzchni gminy, pozostałe grunty

17,22%. Bardzo słaba jakość gleby na przestrzeni kilku lat spowodowała znaczne

zalesienie powierzchni gminy. W 2008r. lasy stanowiły 38,5% ogólnej powierzchni,

tj. o 6,6% więcej.

Gminę Stoczek charakteryzują piękne krajobrazy, czyste środowisko naturalne,

duże kompleksy leśne objęte ochroną w postaci Nadbużańskiego Parku

Krajobrazowego i jego otuliny. Są one niewątpliwie atutem Gminy.

Na dzień 31 grudnia 2015r. na terenie gminy zamieszkiwało 5 127 osób, w tym

2 533 kobiet i 2 594 mężczyzn. W strukturze ludności według płci nieznacznie

przeważają mężczyźni stanowiąc 50,6% ogółu mieszkańców. Gęstość zaludnienia

wynosi 35 osób/km² .

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 10

Tabela 1. Liczba ludności w Gminie Stoczek

Lata Ogółem Mężczyźni Kobiety Ludność na 1

km²

2012 5 256 2 664 2 592 36

2013 5 209 2 625 2 584 36

2014 5 198 2 627 2 571 35

2015 5 127 2 594 2 533 35 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek

Liczba ludności w gminie Stoczek nieznacznie, ale systematycznie maleje. Takie

założenie zostało również uwzględnione w całym okresie prognozowania Strategii

Rozwoju Gminy Stoczek na lata 2014-2020. Spadek liczby ludności

spowodowany jest w dużej mierze ujemnym saldem migracji, którego szczegóły

przedstawia poniższa tabela.

Tabela 2. Migracje stałe ludności

Lata 2012 2013 2014 2015

Napływ 119 151 191 181

Odpływ 195 156 176 207

Saldo

migracji

-76 -5 15 -26

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek

Oznacza to, że każdego roku z gminy wyjeżdża średnio kilkadziesiąt osób.

Często są to osoby młode, które decydują się na zdobywanie wykształcenia bądź

poszukiwanie pracy w innych, większych ośrodkach. Szczególnie odczuwalne jest tu

oddziaływanie Warszawy.

Tabela 3. Struktura wiekowa mieszkańców w latach 2012-2015

Wyszczególnienie Lata

2012 2013 2014 2015

Mieszkańcy

Ogółem 5 256 5 209 5 198 5 127

Kobiety

Ogółem 2 592 2 584 2 571 2 533

Wiek 0-17 482 478 469 456

Wiek 18-59 1 464 1 452 1 434 1 390

Wiek 60 lat i więcej 646 654 668 687

Mężczyźni

Ogółem 2 664 2 625 2 627 2 594

Wiek 0-17 532 518 528 500

Wiek 18-64 1 836 1 815 1 796 1 778

Wiek 65 lat i więcej 296 292 303 316

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 11

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek

Powyższa tabela obrazuje, że na terenie naszej Gminy zamieszkuje większy

odsetek mężczyzn niż kobiet.

Jak łatwo można zauważyć największą grupę stanowią osoby w wieku

produkcyjnym, co stanowiło 61,79% ogółu mieszkańców. Ponadto, na uwagę zasługuje

fakt, że liczba osób do 18 roku życia maleje, natomiast liczba osób w wieku

poprodukcyjnym wzrosła, co stanowi dowód na to, że również nasze lokalne

społeczeństwo „starzeje się”. Dla przyszłego rozwoju Gminy Stoczek duże znaczenie

będzie miał proces zmian sytuacji demograficznych.

Tabela 4. Procentowy udział ludności w życiu społecznym w latach 2012-2015

Wiek 2012 2013 2014 2015

Przedprodukcyjny 19,29% 19,12% 19,18% 18,65%

Produkcyjny 62,79% 62,72% 62,14% 61,79%

Poprodukcyjny 17,92% 18,16% 18,68% 19,56% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek

Jak widać najszybciej ubywa ludzi młodych w wieku produkcyjnym –spadek

o 1% w ciągu analizowanych czterech lat. Jednocześnie procent ludności w wieku

poprodukcyjnym wzrósł o 1,64%. Warto przyjrzeć się także tendencjom występującym

w naturalnym ruchu ludności.

Tabela 5. Liczba urodzeń i zgonów w latach 2012-2015

Rok Urodzenia Zgony

2012 51 74

2013 53 68

2014 62 56

2015 38 60 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek

Przyrost naturalny to różnica pomiędzy liczbą urodzeń żywych, a liczbą zgonów

w danym okresie. Jak wynika z wyżej przedstawionych danych tylko w 2014r. był

dodatni przyrost naturalny, zaś w pozostałych latach liczba urodzonych dzieci była

mniejsza od liczby zgonów. Jest to bardzo niepokojący sygnał.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych i polityka władz gminy

powinna wychodzić naprzeciw zdiagnozowanej niekorzystnej sytuacji demograficznej.

Najważniejszymi przesłankami dalszego rozwoju demograficznego Gminy

Stoczek są:

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 12

tempo i struktura przyrostu naturalnego,

skala migracji

Do najważniejszych cech demograficznych mających wpływ na rozwój społeczno –

gospodarczy na obszarze gminy należy:

utrzymywanie się tendencji spadkowej liczby ludności,

utrzymywanie się nierównowagi płci z przewagą kobiet w wieku

poprodukcyjnym i z przewagą mężczyzn w wieku produkcyjnym.

Dla przyszłego intensywnego rozwoju gminy Stoczek duże znaczenie będzie

miał proces zmian sytuacji demograficznych. W praktyce oznacza to między innymi

wdrażanie programów pomocy rodzinie, podnoszenie standardów opieki zdrowotnej,

a także inne działania oparte na dobrych praktykach z zakresu polityki prorodzinnej.

III.2. PODMIOTY GOSPODARCZE

Przyjęty kierunek budowania wizerunku gminy w oparciu o aspekty gospodarcze

uwzględniono w Aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy Stoczek do 2022 roku.

Wspieranie lokalnej przedsiębiorczości stanowi w chwili obecnej motor napędowy

rozwoju wielu państw na świecie.

Na potencjał gospodarczy gminy składają się:

aktywność zawodowa mieszkańców i poziom ich dochodów,

lokalny rynek pracy,

poziom i rodzaj przedsiębiorczości,

napływ zagranicznego kapitału,

stan środowiska naturalnego.

Według stanu na 2014r. na terenie gminy Stoczek funkcjonowało 284 podmioty

gospodarki narodowej, z czego 271 stanowiło sektor prywatny (95,42%). Sektor

publiczny liczył natomiast 13 podmiotów, czyli jedynie 4,58% wszystkich podmiotów

działających na obszarze gminy (dane z Banku Danych Lokalnych).

Struktura ta wskazuje duże podobieństwo do wskaźników krajowych, gdzie blisko

96,9% wszystkich podmiotów gospodarczych stanowi sektor prywatny.

Sektor publiczny w gminie stanowią instytucje państwowe: Urząd Gminy,

Ośrodek Pomocy Społecznej, Zakład Gospodarki Komunalnej, Ośrodek Zdrowia,

Szkoły Podstawowe, Gimnazjum, Dom Pomocy Społecznej, Bank Spółdzielczy, Urząd

Poczty.

Podmioty gospodarcze sektora prywatnego stanowi działalność gospodarcza

prowadzona przez osoby fizyczne, spółki handlowe, spółdzielnie, stowarzyszenia

i organizacje społeczne.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 13

W gminie zdecydowaną większość stanowią podmioty prywatne, w tym aż

91,9% to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Najwięcej podmiotów

gospodarczych skupionych jest w sekcji handlu i napraw 23,24% ogółu podmiotów

gospodarczych. Licznie reprezentowana jest także sekcja budownictwa (21,1%)

i przetwórstwa przemysłowego (14,44%) oraz rolnictwa (9,15%). Dane te przedstawia

poniższa tabela.

Tabela 6. Podmioty gospodarki wpisane do rejestru REGON z terenu Gminy

Stoczek

Sektor/ Sekcja 2012 2013 2014

Ogółem 278 281 284

Sektor publiczny

ogółem 12 13 13

Sektor prywatny

ogółem 266 268 271

Sekcja A – Rolnictwo, leśnictwo,

łowiectwo i rybactwo

31 29 26

Sekcja C – Przetwórstwo

przemysłowe

37 37 41

Sekcja E – Dostawa wody;

gospodarowanie ściekami i

odpadami oraz działalność

związana z rekultywacją

1 1

Sekcja F – Budownictwo 61 61 60

Sekcja G – Handel hurtowy i

detaliczny; naprawa pojazdów

samochodowych

65 67 66

Sekcja H – Transport i gospodarka

magazynowa

12 12 9

Sekcja I – Działalność związana z

zakwaterowaniem i usługami

gastronomicznymi

5 3 3

Sekcja J – Informacja i

komunikacja

1 2 2

Sekcja K – Działalność finansowa i

ubezpieczeniowa

5 5 2

Sekcja L – Działalność związana z

obsługą rynku nieruchomościami

2 2 3

Sekcja M – Działalność

profesjonalna, naukowa i

techniczna

8 7 11

Sekcja N – Działalność w zakresie

usług administrowania i

działalność wspierająca

7 9 9

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 14

Sekcja O – Administracja

publiczna i obrona narodowa;

obowiązkowe zabezpieczenia

społeczne

5 5 5

Sekcja P – Edukacja

2 3 4

Sekcja Q – Opieka zdrowotna i

pomoc społeczna

4 5 4

Sekcja R – Działalność związana z

kulturą, rozrywką i rekreacją

3 2 4

Sekcja S i T – Pozostała działalność

usługowa oraz gospodarstwa

domowe zatrudniające

pracowników; gospodarstwa

domowe produkujące wyroby i

świadczące usługi na własne

potrzeby

18 18 21

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z oficjalnych statystyk Głównego Urzędu

Statystycznego, które są opublikowane na oficjalnych stronach internetowych instytucji

W latach 2012-2014 można zaobserwować niewielki wzrost w tworzeniu się

nowych podmiotów gospodarczych. Na przestrzeni trzech analizowanych lat

odnotowano wzrost w systemie REGON tj. w sektorze prywatnym o 5 firm więcej

i w sektorze publicznym o 1 firmę więcej. Wpływ na tę dynamikę miała polityka

Powiatowego Urzędu Pracy, który w formie dotacji wspierał rozwój drobnej

przedsiębiorczości.

Do najbardziej rozwijających się w gminie Stoczek rodzaju usług komercyjnych

należy zaliczyć handel. Tworzą go sieć drobnych sklepów, market, stacja paliw,

czasowe targowisko. Największe skupisko małych sklepów znajduje się w centrum

Stoczka.

Tabela 7. Liczba podmiotów gospodarczych sektora prywatnego działających w

poszczególnych miejscowościach w Gminie Stoczek

Miejscowość 2012 2013 2014

Stoczek 78 77 82

Grygrów 14 12 9

Błotki 3 3 3

Brzózka 4 6 7

Drgicz 19 19 18

Gajówka

Wschodnia

1 2 4

Gajówka

Zachodnia

1 1 2

Grabowiec 9 9 10

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 15

Gruszczyno 2 2 2

Huta Gruszczyno 8 7 9

Kalaty 0 0 0

Kałęczyn 3 3 3

Kazimierzów 1 1 0

Kozołupy 6 5 6

Majdan 10 11 10

Marianów 0 0 0

Miednik 4 5 4

Mrozowa Wola 36 31 29

Nowe Lipki 1 1 1

Polkowo 4 4 2

Stare Lipki 14 14 15

Topór 22 27 30

Wieliczna 7 8 6

Zgrzebichy 10 11 9

Żulin 9 9 10

Ogółem 266 268 271 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z oficjalnych statystyk Głównego Urzędu

Statystycznego, które są opublikowane na oficjalnych stronach internetowych instytucji.

Pod względem ilości podmiotów gospodarczych sektora prywatnego pierwsze

miejsce zajmuje Stoczek (30,2%). Wyróżnić możemy również Topór (11%), Mrozową

Wolę (10,7%), Drgicz (6,6%). W poszczególnych miejscowościach na terenie gminy

rozwijają się głównie małe firmy prywatne. Na rozwój przedsiębiorczości miały wpływ

instrumenty wsparcia drobnej przedsiębiorczości (dotacje z Powiatowego Urzędu

Pracy, mniejsze składki na ubezpieczenie społeczne w ZUS w początkowym etapie

rozwoju firmy).

Wskaźniki te mogą świadczyć o potencjale społeczności lokalnej, która wykazuje

się relatywnie wysokim stopniem przedsiębiorczości.

Mimo, iż gmina Stoczek jest gminą typowo rolniczą to tylko 37% gospodarstw

domowych deklaruje dochody z rolnictwa jako podstawowe źródło utrzymania.

Pozostali deklarują, iż głównym źródłem dochodów jest praca poza rolnictwem

(zgodnie z wynikami Spisu Powszechnego z 2011r.).

Od 2016 roku w gminie Stoczek zaczęła funkcjonować duża firma przemysłowa

„Integra” Sp. z o.o. Specjalizuje się ona w produkcji piskląt jednodniowych brojlera

kurzego. Stanowi ona poniekąd alternatywę dla osób bezrobotnych z terenu gminy

Stoczek. Jest to firma nowoczesna, zmechanizowana zatrudniająca docelowo około 20

osób.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Główne czynniki wpływające na funkcje gospodarcze gminy:

dominacja usług, handlu,

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 16

możliwość rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, produkcji oraz usług

i handlu,

brak zakładów pracy o strategicznym znaczeniu,

zdecydowana większość podmiotów gospodarczych to zakłady osób fizycznych.

III.3. POZIOM ŻYCIA LUDNOŚCI

Poziom życia jest istotnym celem prawidłowo rozwijającej się polityki

gospodarczej i społecznej. Jest on oceniany w zależności od zaspokojenia

podstawowych potrzeb życiowych, komfortu życia, dostępu do infrastruktury

społecznej i sytuacji materialnej. Jakość życia kształtowana jest przez wiele czynników,

wśród których wymienić należy sytuację demograficzną, mieszkaniową, stopę życiową,

sieć handlową, transport i komunikację, dostęp do kultury, ochrony zdrowia, poziomu

bezpieczeństwa oraz stanu ochrony środowiska naturalnego. Zagadnienie poziomu

życia ludności staje się obecnie jednym z kluczowych pojęć w polityce oraz strategiach

rozwoju społecznego.

Gmina Stoczek położona jest w województwie mazowieckim, powiecie

węgrowskim, w którym przeciętne wynagrodzenie brutto w latach 2012-2014

przedstawiało się następująco:

Wykres 1. Przeciętne wynagrodzenie brutto w powiecie węgrowskim na tle

województwa mazowieckiego i Polski.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Głównego Urzędu Statystycznego

29

71

30

76

32

57

46

38

47

73

49

27

37

44

38

77

40

04

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

rok 2012 rok 2013 rok 2014

pow. węgrowski

woj. mazowieckie

Polska

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 17

Na przestrzeni lat 2012-2014 przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto

w powiecie węgrowskim wzrosło o 286zł (tj. o 8,78%).

W 2014 roku w powiecie węgrowskim przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto

kształtowało się na poziomie 3 257zł (Polska: 4 004zł, w woj. mazowieckim wynosiło

4 927zł). Wynagrodzenie w powiecie węgrowskim w 2014r. w odniesieniu

do przeciętnego wynagrodzenia na Mazowszu było niższe o 33,9%, a w odniesieniu

do całego kraju było niższe o 18,65%.

Poza analizą średnich wartości wynagrodzeń należy podkreślić występowanie

silnego rozwarstwienia społeczności pod względem poziomu dochodów -jest dużo ludzi

bogatych i dużo ludzi biednych.

Brak jest jednolitych i twardych danych, które umożliwiłyby jednoznacznie określić

poziom życia ludności Gminy Stoczek. Pośrednie źródło informacji na ten temat mogą

jednak stanowić wypowiedzi mieszkańców (w badaniu ankietowym wzięło udział 68

osób), z których aż 83,6% wskazało na bezrobocie jako jeden z najważniejszych

problemów w gminie. W zestawieniu z danymi ośrodka pomocy społecznej za 2014 r.

wg których 69,17 % rodzin korzystało z pomocy społecznej z powodu ubóstwa oraz

41,73% z powodu bezrobocia. Daje to możliwość określenia w pewnym uproszczeniu,

poziomu życia ludności.

Poniższe dane wskazują, że zwiększa się liczba mieszkańców żyjących poniżej

minimum socjalnego, uprawniającego do pomocy socjalnej, tj. 456 zł.

Tabela 8. Liczba osób korzystających z pomocy OPS w latach 2012-2014

w stosunku do liczby mieszkańców w gminie

Rok liczba osób

korzystających z ops

Liczba mieszkańców Udział w %

2012 523 5 256 9,95%

2013 546 5 209 10,48%

2014 548 5 198 10,54% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych OPS

Analizując poziom życia ludności w gminie Stoczek należy również zwrócić uwagę

na liczbę osób dożywianych, która w 2014r. stanowiło 9,77% ogółu mieszkańców

Gminy Stoczek.

O poziomie zubożenia ludności na terenie gminy świadczy duża liczba wypłacanych

świadczeń rodzinnych. Są to osoby, których dochód był poniżej kwoty 539 zł.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 18

Tabela 9. Liczba rodzin korzystająca ze świadczeń rodzinnych w latach 2012-2014

Rok Liczba rodzin korzystająca ze

świadczeń rodzinnych

Kwota w zł

2012 384 1 552 107

2013 369 1 592 569

2014 372 1 572 262 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych OPS

Drugą grupą osób żyjących na niskim poziomie są użytkownicy niewielkich

gospodarstw rolnych. Osoby te prawnie nie są osobami bezrobotnymi, ale ich

gospodarstwa rolne są mało rentowne. Średnia gospodarstwa rolnego w gminie wynosi:

4,44 ha.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Poziom życia mieszkańców Gminy Stoczek jest uwarunkowany od dynamiki

rozwoju gospodarczego, wzrostu dochodów oraz dostępu do infrastruktury, dóbr i usług

oraz możliwości zaspokojenia ich potrzeb.

Niekorzystna sytuacja na rynku pracy, i w konsekwencji nasilone występowanie

powiązanych problemów społecznych powoduje, że coraz większa ilość osób nie radzi

sobie samodzielnie z zaspakajaniem podstawowych potrzeb bytowych oraz

rozwiązywaniem codziennych problemów.

III.4. RODZINY

Rodzina jest podstawowym i najlepszym środowiskiem rozwoju każdego

człowieka, miejscem kształtowania postaw i przygotowywania do pełnienia ról

społecznych. Harmonijny i wszechstronny rozwój młodego pokolenia w dużej mierze

zależy od kondycji i zasobów tej podstawowej komórki społecznej. Współczesne

rodziny podlegają różnym wpływom, takim jak zmiany gospodarcze, kulturowe,

społeczne. Część z nich boryka się z problemami, które czasowo lub na stałe osłabiają

funkcje rodziny. Rodzina jest niewątpliwie kolebką społeczeństwa obywatelskiego

i wymaga podejmowania kompleksowych działań mających na celu jej wspomaganie

i ochronę, szczególnie w sytuacjach niewydolności ekonomicznej i społecznej.

Struktura rodziny: Spośród osób wchodzących w skład gospodarstwa

domowego wyodrębnia się rodziny. Rodzina (biologiczna) w spisie definiowana jest

jako dwie lub większa liczba osób, które są związane jako mąż i żona, wspólnie żyjący

partnerzy (kohabitanci) – osoby płci przeciwnej lub jako rodzic i dziecko. Wyróżnia się

następujące typy rodzin (metodologię podziału przyjęto z GUS):

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 19

małżeństwo bez dzieci

małżeństwo z dziećmi

partnerzy bez dzieci

partnerzy z dziećmi

samotna matka z dziećmi

samotny ojciec z dziećmi.

Rodzina pełna jest to rodzina z obojgiem rodziców (naturalnych lub innych)

z dziećmi, natomiast rodzina niepełna jest to rodzina z jednym tylko rodzicem i dziećmi,

tzn. samotna matka z dziećmi lub samotny ojciec z dziećmi.

Rodzina zrekonstruowana to rodzina składająca się z małżeństwa lub związku

partnerskiego z jednym lub większą liczbą dzieci, z których, co najmniej jedno nie jest

wspólnym dzieckiem małżonków (partnerów), tzn. jest naturalnym lub adoptowanym

dzieckiem tylko jednego z nich.

Rodzina rozszerzona jest to rodzina biologiczna z osobą (lub z większą liczbą osób)

spokrewnioną (w linii prostej lub bocznej) przynajmniej z jednym członkiem rodziny

biologicznej, np. małżeństwo i brat żony; mąż, żona, dzieci i ojciec żony; dziadkowie

z wnuczką.

Tabela 10. Rodziny objęte pomocą GOPS w Stoczku

Wyszczególnienie 2012 2013 2014

Liczba rodzin, którym

udzielono pomocy w postaci

pracy socjalnej

239 284 266

Liczba rodzin, którym

przyznano świadczenie

pieniężne

156 164 164

Liczba rodzin, którym

przyznano świadczenie

niepieniężne

191 171 152

Liczba rodzin, z którymi

przeprowadzono wywiad

środowiskowy

275 310 254

Źródło: Ocena zasobów z pomocy społecznej za rok 2014

Jak wynika z danych ilość rodzin nie zmienia się znacząco, ponieważ rodziny nie

posiadające własnego źródła dochodu bądź o niższych zasobach będą funkcjonować

w systemie pomocy społecznej. Zawsze znajdą się osoby i rodziny potrzebujące pomocy

w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych. Pomoc projektowana dla

poszczególnych środowisk powinna być poprzedzona rzetelną diagnozą potrzeb.

Umożliwia to dobranie odpowiednich form pomocy dla danej rodziny,

a w konsekwencji podniesienie skuteczności świadczonych usług.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 20

Wielopłaszczyznowe podejście w określeniu potrzeb powinno w rezultacie

zaowocować usamodzielnieniem się środowiska od konieczności pomocy z zewnątrz.

Aby to osiągnąć należy szczególny nacisk położyć na wdrożenie działań aktywizująco-

wspierających zarówno jednostkę jak i jej środowisko.

W 2014r. w gminie Stoczek realizowany był projekt pn. „Program Aktywizacji

Społeczno - Zawodowej Osób Zagrożonych Wykluczeniem Społecznym w Gminie

Stoczek” w ramach którego jednym z działań było wsparcie asystenta rodziny dla

uczestników projektu i ich rodzin. Ze wsparcia skorzystało 7 rodzin, w tym 14 osób

dorosłych oraz 16 dzieci. Na ten cel wydano 11 000 zł ze środków Unii Europejskiej.

Praca z rodziną, szczególnie z rodziną przejawiającą trudności wychowawcze,

również z rodziną wykluczoną społecznie, bądź zagrożoną wykluczeniem należy do

priorytetowych zadań Ośrodka. W kręgu oddziaływań aktywnej polityki są rodziny

wieloproblemowe, niewydolne wychowawczo, przejawiające trudności i problemy

opiekuńczo – wychowawcze o różnym stopniu nasilenia. Ze wsparcia Ośrodka

korzystają rodziny poprzez różnego rodzaju działania np. interwencyjne, a także

w formie wielowymiarowej zintensyfikowanej pracy socjalnej.

W 2014 roku na świadczenia dla rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka

oraz wynagrodzenia dla asystentów rodziny wydatkowano kwotę 111 917 zł.

W analizowanym okresie funkcjonowało 2 formy rodzinnej pieczy zastępczej tj.:

1 rodzina zastępcza spokrewniona, w której przebywało 2 dzieci;

1 rodzinny dom dziecka, w którym przebywało 3 dzieci.

Ponadto asystenci rodziny wspierali, motywowali i obejmowali działaniami

pomocowymi 16 rodzin z terenu gminy. Były to rodziny wieloproblemowe, którym

należało przekazać wiedzę, umiejętności niezbędne do prawidłowego wypełniania

funkcji opiekuńczo – wychowawczych.

„Karta Dużej Rodziny” to ogólnopolski program zniżek i dodatkowych

uprawnień dla rodzin mających troje i większą liczbę dzieci, zarówno w instytucjach

publicznych, jak i w firmach prywatnych. Celem Karty jest promowanie modelu rodziny

wielodzietnej i kształtowanie jej pozytywnego wizerunku, wzmacnianie i wspieranie

kondycji finansowej rodzin wielodzietnych, zwiększenie szans rozwojowych

i życiowych dzieci i młodzieży, zwiększenie dostępności do dóbr kultury i sportu.

Rodziny mające troje i więcej dzieci mogą złożyć wniosek o wydanie Karty w Ośrodku

Pomocy Społecznej w Stoczku. W Gminie Stoczek „Karta Dużej Rodziny” uprawnia

rodziny wielodzietne do korzystania z 50% ulgi w opłatach za odbiór odpadów.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 21

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Istotnym problemem społecznym, z jakim borykają się rodziny z dziećmi są

niskie dochody, które w konsekwencji poważnie obniżają poziom życia całej rodziny.

Celem prowadzonych oddziaływań wobec rodzin bezradnych powinna być pomoc

skierowana na realizację podstawowych czynności związanych z funkcjonowaniem

rodziny, takich jak: zabezpieczenie potrzeb i interesów dziecka, poprawa relacji

rodzinnych, kontakty i załatwianie spraw w urzędach, placówkach służby zdrowia,

edukacji, planowanie i dokonywanie wydatków, edukacja w zakresie zachowania

higieny, organizowania dnia codziennego, pomoc we wdrażaniu do codziennych

obowiązków wszystkich członków rodziny.

III.5. ZASOBY I WARUNKI MIESZKANIOWE

Rozwój budownictwa mieszkalnego należy rozpatrywać w dwóch istotnych

aspektach:

1. Rozwój budownictwa mieszkaniowego dla potrzeb ludności zamieszkującej

teren gminy,

2. Rozwój budownictwa mieszkaniowego dla potrzeb ludności nie będących

mieszkańcami gminy lecz pragnących osiedlić się na jej terenie.

Wyżej wymieniony podział jest uzależniony między innymi od posiadania

odpowiednich środków finansowych.

W gminie Stoczek dominuje zabudowa jednorodzinna, zagrodowa. Skupiska

domów rozmieszczone są wzdłuż głównych dróg wiejskich. Jedynie wieś gminna

Stoczek charakteryzuje się zwartą zabudową i układem przestrzennym, którego

rozplanowanie posiada cechy układu miejskiego.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach 2012 – 2014 liczba

budynków mieszkalnych w gminie Stoczek zwiększa się z roku na rok (z 1853 w 2012r.

do 1873 w 2014r.). Z kolei z danych Urzędu Gminy Stoczek wynika, że

w analizowanym okresie liczba mieszkań będących w zasobach gminy zmniejszyła się

o 1 (23 w 2012r. na 22 w 2014r.). Wśród nich mieszkań socjalnych było: w 2012r. - 8,

a w 2013 i 2014 po 6. Liczba osób oczekujących w 2014r. na mieszkanie komunalne –

2, na mieszkanie socjalne – 2.

Powierzchnia użytkowa mieszkań będących w zasobach gminy wynosiła 1.088

m², przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania liczyła 50 m².

W latach 2012-2014 nie było nowo oddanych mieszkań poszerzających zasoby

gminy.

Dane szczegółowe na temat zasobów mieszkaniowych w gminie przedstawiają

poniższe wykresy.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 22

Wykres 2. Zasoby mieszkaniowe w gminie w latach 2012 – 2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Głównego Urzędu Statystycznego i Urzędu

Gminy Stoczek

Wykres 3. Mieszkania pozostające w zasobach gminy w latach 2012 – 2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek

W analizowanym okresie na terenie gminy powstało wiele nowych domów

jednorodzinnych. Młode rodziny wybrały tę gminę na centrum swojego życia, osiedliły

się i postawiły nowe domy.

Na koniec 2014 roku większość budynków mieszkalnych w gminie była

wyposażona w instalacje techniczno-sanitarne w postaci wodociągu, ustępu

spłukiwanego, łazienki i centralnego ogrzewania. Najlepiej wyglądała sytuacja z

dostępem do sieci wodociągowej, do których podłączonych było 89,2% budynków

mieszkalnych. Ustęp spłukiwany i łazienkę posiadało odpowiednio 63,16% i 61,3%

mieszkań, a do centralnego ogrzewania miało dostęp 45,3% mieszkań (dane z Banku

Danych Lokalnych).

Mieszkańcy gminy, którzy z uwagi na trudną sytuację materialną nie byli w stanie

pokryć kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, otrzymywali, po spełnieniu

1853 1864 1873

23 22 220

500

1000

1500

2000

2012r. 2013r. 2014r.

liczba budynków mieszkalnych w gminie liczba mieszkań w gminie

3128 28

23 22 22

86 6

0

5

10

15

20

25

30

35

2012 2013 2014

liczba mieszkań ogółem liczba mieszkań komunalnych

liczba mieszkań socjalnych

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 23

określonych warunków, dodatki mieszkaniowe. Jest to świadczenie pieniężne udzielane

w ramach zadań własnych gminy i realizowane przez Gminny Ośrodek Pomocy

Społecznej. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.

Tabela 11. Dodatki mieszkaniowe przyznane w gminie w latach 2012-2014

Rok Liczba rodzin,

którym przyznano

dodatek

mieszkaniowy

Liczba wypłaconych

dodatków

mieszkaniowych

Wartość przyznanych

dodatków

mieszkaniowych

2012 1 5 1 597

2013 1 12 4 391

2014 2 14 4 890 Źródło: Opracowanie własne Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej

W 2014 roku, w porównaniu z latami poprzednimi wzrosła liczba dodatków

mieszkaniowych (o 9). W analizowanym okresie zwiększyła się również wysokość kwot

wydatkowanych na realizację tego zadania (z 1.597 zł do 4.890 w 2014r.).

Standard domów czy mieszkań, ich wyposażenie jest na poziomie dobrym. Woda

doprowadzona jest do wszystkich miejscowości. Nie korzystają z niej tylko pojedyncze

domostwa, które nie wyraziły chęci przyłączenia. Kanalizacja doprowadzona jest do

miejscowości: Stoczek, Gajówka Wschodnia, Gajówka Zachodnia. Odbiorem odpadów

w całej gminie zajmuje się Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Stoczku.

Gospodarstwa indywidualne i obiekty użyteczności publicznej korzystają z własnych

źródeł ciepła. Jest to najczęściej centralne ogrzewanie.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

W gminie Stoczek nie rozwija się gospodarka mieszkaniowa. Od wielu lat liczba

lokali komunalnych utrzymuje się na tym samym poziomie, a jest zapotrzebowanie na

te lokale, o czym świadczy liczba osób oczekujących.

Zasoby mieszkaniowe gminy charakteryzują się niskim standardem, znacznym

zdekapitalizowaniem, słabym wyposażeniem. Na istniejący stan zasobów

mieszkaniowych wpływają uwarunkowania historyczne, wieloletnie zaniedbania

remontowe, brak nowego budownictwa, niski standard mieszkaniowy w regionie,

ograniczenia ekonomiczne – współczesne koszty remontów i utrzymania zasobów,

nowego budownictwa wykraczają poza możliwości finansowe właścicieli. Polityka

władz lokalnych ukierunkowana jest na utrzymywanie niskich czynszów w skali

proporcjonalnej do zdolności ekonomicznej najemców, co nie ma korelacji z

możliwościami odtworzeniowymi substancji. Sytuacja społeczna i ekonomiczna

użytkownika mieszkań, zarówno właściciele, jak i najemcy mieszkań powoduje, że

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 24

dysponują oni niewielkimi dochodami, które nie pozwalają na dokonanie inwestycji

podnoszących poziom zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych.

III.6. RYNEK PRACY

Rynek pracy to rodzaj rynku ekonomicznego, na którym z jednej strony znajdują

się poszukujący pracy i ich oferty, a z drugiej strony przedsiębiorcy tworzący miejsca

pracy i poszukujący siły robocze. Przemiany społeczno-gospodarcze zachodzące

w kraju wpłynęły niekorzystnie na sytuacje mieszkańców gminy, szczególnie poprzez

nasilanie się wielu kwestii społecznych. Niepokojącym zjawiskiem jest bezrobocie,

które dotyka wszystkie grupy wiekowe. Straty i skutki społeczne, które powoduje są

trudne do oszacowania. Pojawia się niepokojąca skala degradacji dużych grup

społecznych i to nie tylko bezrobotnych, ale także ich rodzin. Utrata pracy, przejście na

zasiłek, z kolei jego utrata i potrzeba korzystania z pomocy społecznej prowadzi do

ubóstwa ze wszystkimi tego konsekwencjami. Liczbę osób bezrobotnych na terenie

Gminy Stoczek w latach 2012-2014 obrazują poniższe wykresy.

Wykres 4. Bezrobotni w gminie Stoczek według płci w latach 2012 – 2014

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Węgrowie

Na powyższym wykresie widać tendencję spadkową liczby bezrobotnych na

terenie gminy Stoczek. W 2014 roku w ewidencji pozostawało 294 osób, w tym 183

stanowili mężczyźni, tj. 62% ogółu bezrobotnych, natomiast kobiet było 111 i stanowiły

one 38% ogółu bezrobotnych. Wskaźniki te świadczą o niekorzystnej sytuacji kobiet

i mężczyzn na lokalnym rynku pracy.

326 327

294

190 191183

136 136111

0

50

100

150

200

250

300

350

2012 2013 2014

liczba osób bezrobotnych ogółem liczba bezrobotnych mężczyzn

liczba bezrobotnych kobiet

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 25

Wykres 5. Ogólna liczba zarejestrowanych bezrobotnych z terenu Gminy Stoczek

pobierających świadczenia w latach 2012-2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy

w Węgrowie

Wypłacone zasiłki osiągają swoje apogeum w roku 2013, po czym zaczynają

maleć. Liczba osób pozostających bez prawa do zasiłku z roku na rok maleje.

Wykres 6. Bezrobotni skierowani do prac na terenie gminy Stoczek w latach

2012-2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy w

Węgrowie.

326 327

294

5237 32

274290

262

0

50

100

150

200

250

300

350

2012 2013 2014

Ogólna liczba zarejestrowanych bezrobotnych z terenu Gminy Stoczek

Z prawem do zasiłku

Bez prawa do zasiłku

0

5

10

15

20

25

30

35

40

2012r. 2013r. 2014r.

Liczba osób skierowanych doprac interwencyjnych

Liczba osób skierowanych dorobót publicznych

Liczba osób skierowanych nastaż

Liczba osób skierowanych doprac społecznie użytecznych

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 26

Przedstawione powyżej dane wskazują na wzrost liczby osób skierowanych na

staż oraz prace interwencyjne. W analizowanym okresie nie było osób skierowanych do

prac społecznie użytecznych.

Na koniec 2014 roku wśród bezrobotnych w gminie największe grupy stanowiły

osoby: młode w wieku 18–34 lata, często bez doświadczenia zawodowego (łącznie 168

osób), osoby pozostające bez zatrudnienia długotrwale, 12 miesięcy i więcej (w sumie

124 osoby), osoby bez stażu pracy (74 osoby) i ze stażem pracy od roku do 5 lat (70

osób) oraz osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (94 osoby) oraz

gimnazjalnym i niższym (74 osoby).

Największy odsetek kobiet wśród bezrobotnych odnotowano w gronie osób w

wieku 18-24 lata (31,5%) i 25-34 lata (31,5%), pozostających bez pracy powyżej 24

miesięcy (27,9%), ze stażem pracy od roku do 5 lat (28%) i bez stażu pracy (26,1%)

oraz z wykształceniem ogólnokształcącym (25,2%) i zasadniczym zawodowym

(23,4%).

Dane szczegółowe uwzględniające podział bezrobotnych według wieku, czasu

pozostawania bez pracy, stażu pracy i wykształcenia przedstawiają poniższe wykresy.

Wykres 7. Bezrobotni w gminie Stoczek na koniec 2014r. według wieku

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy

w Węgrowie

2

8

16

15

35

35

10

23

46

47

79

89

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

60-64 lata

55-59 lat

45-54 lata

35-44 lata

25-34 lata

18-24 lata

liczba bezrobotnych ogółem wg wieku liczba kobiet bezrobotnych wg wieku

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 27

Wykres 8. Bezrobotni w gminie Stoczek na koniec 2014r. według czasu

pozostawania bez pracy

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy

w Węgrowie.

Wykres 9. Bezrobotni w gminie Stoczek na koniec 2014r. według stażu pracy

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy

w Węgrowie.

31

29

15

18

10

8

65

59

46

55

46

23

0 10 20 30 40 50 60 70

powyżej 24 miesięcy

12-24 miesiące

6-12 miesięcy

3-6 miesięcy

1-3 miesiące

do 1 miesiąca

liczba bezrobotnych ogółem wg czasu pozostawania bez pracy

liczba bezrobotnych kobiet wg czasu pozostawania bez pracy

0

6

14

12

31

19

29

5

25

46

41

70

33

74

0 10 20 30 40 50 60 70 80

30 lat i więcej

20-30 lat

10-20 lat

5-10 lat

1-5 lat

od 1 roku

bez stażu

liczba bezrobotnych ogółem wg stażu pracy liczba bezrobotnych kobiet wg stażu pracy

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 28

Wykres 10. Bezrobotni w gminie Stoczek na koniec 2014r. według poziomu

wykształcenia

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy

w Węgrowie

Na koniec 2014 roku wśród bezrobotnych w gminie największe grupy stanowiły

osoby, dla których ostatnimi miejscami pracy były podmioty gospodarcze zajmujące się

handlem i usługami, naprawami (53 osoby), przetwórstwem przemysłowym (31 osób),

budownictwem (31 osób). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy

wykres.

21

26

28

21

15

74

94

56

42

25

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

gimnazjalne i niższe

zasadnicze zawodowe

średnie ogólnokształcące

policealne i średnie zawodowe

wyższe

liczba bezrobotnych ogółem wg poziomu wykształcenia

liczba bezrobotnych kobiet wg poziomu wykształcenia

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 29

Wykres 11. Bezrobotni w gminie na koniec 2014 roku według rodzaju działalności

ostatniego miejsca pracy.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z Powiatowego Urzędu Pracy

w Węgrowie

W analizowanym roku liczba zgłoszonych wolnych miejsc pracy wyniosła 81,

przy czym na koniec roku nie było dostępnych miejsc pracy. Najwięcej ofert dotyczyło

możliwości zatrudnienia w dziale edukacja (21 ofert), handel i usługi, opieka zdrowotna

i pomoc społeczna (15 ofert), administracja publiczna (10 ofert).

Analizując sytuację na lokalnym rynku pracy oraz położenie mieszkańców

gminy pozostających bez zatrudnienia, należy zwrócić uwagę na trzy zasadnicze

kwestie. Pierwsza z nich dotyczy potrzeby kontynuowania starań na rzecz tworzenia

nowych miejsc pracy, w osiągnięciu czego niemałe znaczenie ma skuteczne zachęcanie

23%

13%

13%8%

8%

6%

5%

3%

2%

3%

2%

2%12%

handel i usługi

przetwórstwo przemysłowe

budownictwo

usługi administrowania idziałalność wspierająca

edukacja

opieka zdrowotna i pomocspołeczna

administracja publiczna iobrona narodowa

transport i gospodarkamagazynowa

dostawa wody

działalność profesionalnanaukowa i techniczna

zakwaterowanie i usługigastronomiczne

działalność finansowa iubezpieczeniowa

inne sekcje

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 30

inwestorów do podejmowania działalności gospodarczej w gminie. Druga odnosi się do

procesu aktywizacji bezrobotnych i konieczności zwrócenia szczególnej uwagi na

osoby bez stażu pracy lub z krótkim stażem pracy, którym należy dać możliwość

podjęcia pierwszej pracy lub poszerzenia doświadczenia zawodowego. Warto mieć

także na uwadze osoby mające za sobą kilkunastoletni okres zatrudnienia, którym

powinno się zapewnić dostęp do kursów i szkoleń umożliwiających podniesienie lub

zmianę kwalifikacji zawodowych. Wreszcie trzecia kwestia wiąże się z potrzebą stałego

motywowania dzieci i młodzieży do nauki, by w przyszłości, dzięki zdobytemu

wykształceniu, mieli większe szanse na podjęcie zatrudnienia.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Z doświadczeń pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Stoczku

wynika, że bezpośrednim i najbardziej widocznym skutkiem bezrobocia jest obniżenie

standardu materialnego rodziny co wręcz wymusza konieczność korzystania z pomocy

społecznej. Mniej widoczne, lecz nie mniej zagrażające spójności rodziny są skutki

psychologiczne bezrobocia. Bezrobocie powoduje bowiem zmianę sytuacji społecznej

i emocjonalnej całej rodziny, zarówno dorosłych jak i dzieci. Częstym zjawiskiem jest

izolacja społeczna – ograniczone zostają kontakty interpersonalne wszystkich członków

rodziny bezrobotnego zarówno ze znajomymi, jak i dalszą rodziną. Bezrobocie wpływa

także niekorzystnie na układ stosunków wewnątrzrodzinnych, przy czym okazuje się,

że bezrobocie mężczyzn ma znacznie bardziej negatywne skutki dla rodziny niż

bezrobocie kobiet. Bezrobotny mężczyzna doświadcza obniżenia swojej pozycji

w rodzinie, utraty autorytetu i silnej frustracji, które powodują sięganie po alkohol co

wśród bezrobotnych staje się zjawiskiem masowym.

III.7. OCHRONA ZDROWIA

Na nasze zdrowie indywidualne jak i zbiorowe wpływa wiele czynników.

Głównie są to warunki środowiska nas otaczającego, czynniki genetyczne, warunki

ekonomiczne, poziom wykształcenia, stosunki międzyludzkie w bliskim otoczeniu

i w rodzinie. W niniejszym stopniu jest to dostępność i korzystanie z opieki zdrowotnej1.

W zakresie ochrony zdrowia i życia na terenie gminy Stoczek funkcjonują:

Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej CEL-MED;

Prywatny gabinet stomatologiczny;

1 http://pl.wikipedia.org/wiki/Zdrowie

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 31

Apteka

W Niepublicznym Ośrodku Zdrowia pracuje 2 lekarzy rodzinnych, w tym jeden

lekarz ze specjalnością – pediatra oraz 3 pielęgniarki. Dodatkowo funkcjonuje gabinet

rehabilitacyjny, który świadczy usługi w ramach NFZ oraz zabiegi prywatne. Położna

zajmuje się opieką nad kobietami w ciąży i noworodkami. Mieszkańcy Gminy Stoczek

mają zapewnioną nocną i świąteczną pomoc lekarską oraz w dni wolne od pracy

w Przychodni Rejonowej w Węgrowie oraz w Przychodni Rejonowej w Łochowie.

W nagłych wypadkach mieszkańcy mogą korzystać z pomocy Pogotowia Ratunkowego

oraz Szpitala Rejonowego w Węgrowie.

Według danych Ośrodka Zdrowia w Stoczku w 2014 roku najczęściej

stwierdzonymi u dzieci i młodzieży schorzeniami były: wady postawy, zaburzenia

wymowy. Osoby dorosłe najbardziej dotknęło nadciśnienie tętnicze i cukrzyca.

Schorzenia najczęściej stwierdzane u mieszkańców gminy przedstawiają poniższe

tabele.

Tabela 12. Schorzenia najczęściej stwierdzane u dzieci i młodzieży z Gminy

Stoczek w 2014r.

Lp. Rodzaj schorzenia Ilość osób z danym

schorzeniem

1. Wady postawy 218

2. Otyłość 20

3. Wady wzroku 41

4. Alergia (astma i atopowe zapalenie skóry) 77

5. Wady rozwojowe 23

6. Zaburzenia wymowy 189

7. Padaczka 5

8. Zaburzenia rozwoju fizycznego 49

9. Zaburzenia rozwoju psycho-motorycznego 8

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Zakładu Opieki Zdrowotnej CEL-MED;

Tabela 13. Schorzenia najczęściej stwierdzane u osób dorosłych z Gminy Stoczek

w 2014r.

Lp. Rodzaj schorzenia Ilość osób z danym

schorzeniem

1. Nadciśnienie tętnicze 331

2. Cukrzyca 146

3. Choroba wieńcowa 44

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 32

4. Choroby naczyń mózgowych 30

5. Astma oskrzelowa i POCHP 55

6. Choroba nowotworowa 37

7. Choroby tarczycy 27

8. Choroby układu pokarmowego 55

9. Choroba zwyrodnieniowa 45

10. Choroby psychiczne 50

11. Inne schorzenia 56

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Zakładu Opieki Zdrowotnej CEL-MED;

W analizowanym roku Ośrodek Zdrowia w Stoczku prowadził również

profilaktykę zdrowotną wśród dzieci i młodzieży. Dane szczegółowe w tym zakresie

przedstawia poniższa tabela.

Wykres 12. Profilaktyka zdrowotna dzieci i młodzieży z gminy Stoczek w 2014r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Zakładu Opieki Zdrowotnej CEL-MED;

W 2014 roku z porad udzielonych przez lekarza skorzystało po raz pierwszy

i kolejny raz odpowiednio 65 i 406 dzieci zdrowych w wieku do 3 lat. Wizytami

profilaktycznymi pielęgniarek i położnych objęto po raz pierwszy 64 dzieci zdrowych

w 1 roku życia, a kolejny raz 193 dzieci w wieku do 3 lat. Profilaktycznym badaniom

lekarskim poddało się natomiast 531 dzieci i młodzieży w wieku do 19 lat, w tym 478

zgodnie z programem badań profilaktycznych.

65

406

64

193

531478

2012r.

Porady udzielone przez lekarzy dzieciom zdrowym do lat 3 po raz pierwszy

Porady udzielone przez lekarzy dzieciom zdrowym do lat 3 kolejny raz

Wizyty pielęgniarek i położnych u dzieci zdrowych w 1 roku życia po raz pierwszy

Wizyty pielęgniarek i położnych u dzieci zdrowych do 3 roku życia kolejny raz

Profilaktyczne badania lekarskie dzieci i młodzieży do lat 19 podlegających badaniu

Profilaktyczne badania lekarskie dzieci i młodzieży do lat 19 zbadanych zgodnie z programem badań

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 33

Wpływ prawidłowego odżywiania się na zdrowie człowieka

Każdy człowiek jest odpowiedzialny za swoje zdrowie, powinien je doskonalić

i chronić przed wpływem szkodliwych czynników środowiskowych i społecznych. Musi

być świadom tego co szkodzi zdrowiu i przyczynia się do powstawania chorób. Jednym

z czynników decydującym o naszym zdrowiu jest właściwe odżywianie się, które:

zapewnia dobrą sprawność umysłową i równowagę emocjonalną,

gwarantuje dobrą kondycję,

zmniejsza ryzyko chorób,

uwzględnia maksymalną długość zdrowego życia.

Racjonalne odżywianie to takie, które pokrywa całkowite zapotrzebowanie

człowieka na wszystkie składniki niezbędne do rozwoju życia i zachowania zdrowia.

Wszystkie składniki odżywcze są równie ważne i niedobór jednego z nich prowadzi do

zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Zapotrzebowanie na poszczególne składniki

pożywienia jest bardzo różne – od stosunkowo dużego na węglowodany, białka tłuszcze

do bardzo niewielkiego na witaminy, składniki mineralne.

Przekroczenie zapotrzebowania kalorycznego prowadzi do nadwagi i otyłości. Są to

zjawiska niekorzystne dla zdrowia człowieka, przyśpieszają choroby układu sercowo –

naczyniowego, wywołują cukrzycę, zmiany immunologiczne, itd. Otyłość skraca życie

o 10-12 lat.

Pełna świadomość społeczeństwa może wpłynąć na zwalczanie złych,

a nabywanie dobrych nawyków żywieniowych.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Na terenie gminy podstawowa opieka zdrowotna jest na właściwym poziomie.

Mieszkańcy mają możliwość korzystania z usług zdrowotnych w ramach podstawowej

opieki medycznej finansowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Ograniczenia

w opiece zdrowotnej polegają na dostępie do świadczeń medycznych realizowanych

przez lekarzy specjalistów. Problem stanowi także utrudniony dojazd do punktów

medycznych, związany z dużymi odległościami i brakiem komunikacji.

Gmina Stoczek nie ma wpływu na dostęp mieszkańców do niepublicznych

zakładów opieki zdrowotnej, w tym usług specjalistycznych. Może natomiast

realizować działania profilaktyczne, promować zdrowe odżywianie się, aktywny styl

życia, wspierać działalność terapeutyczną, umożliwiać dostęp do terapii rodzinnej,

psychologicznej. Zrealizowanie tego celu przyczyni się do podniesienia jakości życia

w gminie i jak już wspominano, do zwiększenia jego atrakcyjności osiedleńczej.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 34

III.8. EDUKACJA I WYCHOWANIE

Aktualna sieć przedszkoli, szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego

zaspokaja rzeczywiste oczekiwania społeczne mieszkańców gminy.

W latach 2012-2014 gmina Stoczek prowadziła następujące placówki oświatowe:

1. Zespół Oświatowy w Stoczku, w skład którego wchodzą:

Szkoła Podstawowa w Stoczku im. Edwarda Szymańskiego – obejmuje swym

zasięgiem następujące miejscowości: Stoczek, Gajówkę Zachodnią

i Wschodnią, Drgicz, Grabowiec, Kałęczyn, Kozołupy, Kazimierzów,

Marianów, Miednik, Nowe Lipki, Stare Lipki, Wieliczna, Zgrzebichy oraz

Mrozowa Wola i Polkowo.

Gminne Przedszkole, które mieści się w tym samym budynku – swoim

obwodem obejmuje granice administracyjne gminy.

2. Szkoła Podstawowa im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Toporze – szkoła

obejmuje swym zasięgiem wsie Topór i Księżyzna.

3. Szkoła Podstawowa im. Jana Kochanowskiego w Grygrowie – szkoła obejmuje

wsie: Grygrów, Gruszczyno, Żulin, Huta Gruszczyno, Majdan i Błotki

Punkt Przedszkolny „Biedroneczka Janka”, który mieści się przy budynku

Szkoły Podstawowej w Grygrowie

4. Gimnazjum im. Władysława Stanisława Reymonta w Stoczku – obsługuje teren

całej gminy.

Na terenie gminy funkcjonuje jeszcze:

5. Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące w Stoczku, które mieści się w budynku

Gimnazjum w Stoczku – obsługuje teren całej gminy. Prowadzone jest przez

Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Stoczek

6. Szkoła Podstawowa w Mrozowej Woli – obsługuje klasy I-III, zasięgiem

obejmuje Mrozową Wolę, Polkowo. Prowadzone jest przez Stowarzyszenie

Rozwoju Wsi Mrozowa Wola.

Od 1 września 2015 roku utworzono Publiczne Przedszkole w Toporze, które mieści

się w budynku Szkoły Podstawowej w Toporze.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 35

Wykres 13. Liczba dzieci w szkołach podstawowych w gminie Stoczek w latach

2012-2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Stoczek.

Analiza zawartych danych wskazuje, że w Gminie Stoczek ilość uczniów waha

się jednak jest to tendencja spadkowa. Dokonując porównania roku 2012 z rokiem 2014

ilość uczniów zmniejszyła się o 8. Jest to skutkiem omawianych wcześniej zmian

demograficznych, tj. spadku liczby ludności. Urząd Gminy Stoczek zabezpiecza

transport uczniów do szkół przy pomocy autobusów szkolnych.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Wykształceni mieszkańcy to wysokiej jakości kadra pracownicza, która jest

zasobem poszukiwanym w czasach gdy gospodarka powoli ewoluuje w kierunku

gospodarki opartej na wiedzy. Szczególne znaczenie będzie tu miała wytężona praca z

dziećmi już na poziomie szkoły podstawowej. Szkoła podstawowa powinna być

miejscem, gdzie dzieci zdobędą niezbędne na dalszych etapach edukacji umiejętności

sprawnego czytania i pisania (ze szczególnym naciskiem na rozumienie tekstu), liczenia

oraz obsługi komputera.

301

278

293

265

270

275

280

285

290

295

300

305

2012/2013 2013/2014 2014/2015

liczba dzieci w szkołach na terenie gminy

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 36

III.9. SPORT I REKREACJA

Dominującą formą spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież staje się

oglądanie telewizji oraz korzystanie z komputera. Prowadzi to do utrwalenia nawyków

siedzącego trybu życia i skutkuje znacznym wzrostem wskaźników otyłości

w społeczeństwie. Działalność sportowa podejmowana jest przez młodzież

sporadycznie, a ogólny wymiar czasu przeznaczonego na ćwiczenia fizyczne kształtuje

się znacznie poniżej tzw. normy higienicznej, która zakłada, że dla zapewnienia

warunków prawidłowego rozwoju młodego organizmu niezbędna jest dawka ruchu od

2 do 3 godzin dziennie. Tymczasem codziennie uprawia sport zaledwie 4% młodzieży.

Zdecydowana większość ćwiczy raz lub dwa razy w tygodniu i przeznacza na ten cel

w sumie nie więcej niż 3 do 4 godzin tygodniowo.

Rozwój fizyczny dzieci i młodzieży w dużej mierze zależny jest od

odpowiedniego w okresie rozwojowym poziomu aktywności fizycznej. Jest podstawą

zarówno sportu kwalifikowanego, w sensie wyselekcjonowania młodzieży uzdolnionej

sportowo, jak i sportu powszechnego w zakresie kształtowania nawyków sportowych

u dzieci w perspektywie ich całego dorosłego życia. Ograniczenie naturalnej skłonności

dzieci do ruchu, spowodowane obowiązkami szkolnymi, edukacją pozaszkolną, a także

zainteresowaniami technicznymi w tym Internetem, negatywnie wpływa na wydolność

i sprawność psychofizyczną dziecka oraz na jego zdrowie.

Na terenie Gminy Stoczek znajdują się następujące obiekty sportowe:

boiska szkolne przy szkołach podstawowych

dwa boiska do piłki nożnej w Stoczku

boisko wielofunkcyjne ze sztuczną nawierzchnią w Stoczku

boisko wielofunkcyjne w Toporze

boiska piłkarskie i boisko wielofunkcyjne w miejscowości Grygrów

wybudowane w ramach programu: „Moje Boisko-Orlik 2012”

sala gimnastyczna przy szkole podstawowej w Stoczku

hala sportowa w Gimnazjum

W gminie działają następujące kluby sportowe:

Uczniowski Klub Sportowy „Janek” w Grygrowie

UKS „Stoczek” w Stoczku

UKS „Stok” przy Gimnazjum w Stoczku

Międzyszkolny Klub Sportowy w Stoczku

Gminny Klub Sportowy „Błękitni”, który prowadzi selekcje piłkarskie

uczestniczące w rozgrywkach ligowych: trampkarzy, seniorów.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 37

W treningach uczestniczy ok. 40 osób, a zajęcia prowadzi 2 trenerów, zajęcia odbywają

się 2 razy w tygodniu.

Na „Orliku” w Grygrowie od marca do listopada organizowane są zajęcia sportowe

i turnieje (piłka nożna) dostępne dla wszystkich.

W Gminie również odbywają się imprezy cykliczne:

Turniej brydżowy o Puchar Wójta Gminy Stoczek - pierwsza niedziela grudnia

Zimowy Turniej Piłki Nożnej – pierwsza niedziela marca

Na terenie gminy Stoczek organizowane są też liczne zawody sportowe: eliminacje

gminne szkół podstawowych i gimnazjalnych w piłce nożnej, piłce halowej, lekkiej

atletyce, biegach przełajowych, siatkówce.

Dwa razy w tygodniu w Stoczku oraz jeden raz w Mrozowej Woli w Sali OSP

dostępne są dla wszystkich chętnych, starszych i młodszych zajęcia zumby, które

poprawiają kondycję, samopoczucie.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Celem strategii w realizacji tego priorytetu jest osiągnięcie optymalnego

poziomu utrwalenia zachowań prozdrowotnych społeczeństwa w różnych grupach

wiekowych, środowiskowych i zawodowych. Wykształcenie u ludzi nawyku dążenia do

zdrowego życia w sprawności to trudny proces, który rozpoczyna się w szkole

podstawowej poprzez właściwy rozwój sprawności fizycznej dzieci i młodzieży. Na tym

poziomie młodzież otrzymuje również pierwszą wiedzę o sporcie. Sprzyja temu

udoskonalenie szkolnego systemu współzawodnictwa oraz poprawa poziomu

wychowania fizycznego. Równolegle toczyć się będzie proces pedagogiczny dotyczący

utrwalania wiedzy i nawyków życia z ruchem, czego efektem będzie powszechne

uświadomienie roli i znaczenia aktywności fizycznej.

Konieczne jest zwiększenie działań promujących aktywność fizyczną

społeczeństwa, upowszechnienie atrakcyjnych form spędzania czasu wolnego poprzez

aktywizację środowisk zawodowych i społecznych oraz wzmocnienie roli organizacji

pozarządowych oferujących programy sportu dla wszystkich. Istotnym dla rozwoju

sportu dzieci i młodzieży, a następnie osób dorosłych, jest odpowiednie zachęcanie do

uczestnictwa w różnych formach aktywności. Jednym z ważniejszych celów strategii w

zakresie wdrażania do aktywności fizycznej i sportu dla wszystkich jest coraz

wyraźniejsza potrzeba wykorzystania specyficznych walorów sportu dla kształtowania

postaw obywatelskich i przeciwdziałania problemom społecznym, w szczególności

chuligaństwu, narkomanii i alkoholizmowi. Aktywne uczestnictwo i zaangażowanie

młodego pokolenia w rywalizację sportową jest skutecznym środkiem budowania

prawidłowych więzi i zachowań społecznych. Jeśli chodzi o infrastrukturę sportową, to

w chwili obecnej jest ona znacznie rozbudowana.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 38

III.10. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE

Organizacje pozarządowe są przejawem społeczeństwa obywatelskiego, jedną

z form jego aktywności. Pełnią istotną rolę nie tylko w konsolidacji społeczności

lokalnej, organizacyjnym wzmacnianiu władz lokalnych, lecz również zwiększają

szanse rozwoju małych i średnich miejscowości. Dobrze zorganizowane środowisko

może sprzyjać aktywizowaniu nie tylko pojedynczych osób i marginalizowanych grup

społecznych, ale ich lokalnego otoczenia, sprzyja budowaniu samowystarczalności

społeczności lokalnych poprzez uruchomienie i wykorzystanie jej zasobów.

Współpraca samorządu lokalnego z podmiotami należącymi do sektora

pozarządowego nie tylko pozwala skuteczniej i efektywniej działać na rzecz rozwoju

oraz poprawy warunków i jakości życia mieszkańców, lecz również umożliwia istotne

odciążenie sektora publicznego w realizacji zadań.

W Gminie Stoczek działają następujące organizacje pozarządowe:

1. Ochotnicza Straż Pożarna w Grabowcu,

2. Ochotnicza Straż Pożarna w Starych Lipkach,

3. Ochotnicza Straż Pożarna w Grygrowie z/s w Hucie Gruszczyno,

4. Ochotnicza Straż Pożarna w Mrozowej Woli,

5. Ochotnicza Straż Pożarna w Stoczku,

6. Ochotnicza Straż Pożarna w Toporze,

7. Gminny Klub Sportowy „Błękitni” w Stoczku,

8. Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Gminy Stoczek,

9. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi „Orły” Topór,

10. Stowarzyszenie Seniorów Gminy Stoczek „POGODNI”

11. Stowarzyszenie Razem Dla Wszystkich z siedzibą w Żulinie,

12. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi „Mrozowa Wola”,

13. Stowarzyszenie ochrony i rozwoju Nadbużańskiego Parku Narodowego

„Żuraw”,

14. Stowarzyszenie Impuls Obywatelski,

15. CARITAS Diecezji Drohiczyńskiej Oddział przy Parafii pw. Św. Stanisława

Biskupa i Męczennika w Stoczku.

W gminie Stoczek istnieje 1 kościół i 3 kaplice parafii kościoła rzymskokatolickiego.

Są to:

1. Kościół Parafii Rzymskokatolickiej w Stoczku,

2. Kaplica Parafii Rzymskokatolickiej w Hucie Gruszczyno,

3. Kaplica Parafii Rzymskokatolickiej w Toporze,

4. Kaplica Parafii Rzymskokatolickiej w Mrozowej Woli.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 39

W Gminie Stoczek rozwijają swoją działalność organizacje pozarządowe, które

wzmacniają samorząd lokalny w realizacji zadań publicznych. Potencjał organizacji jest

o tyle bardziej cenny, ponieważ pozyskują one środki zewnętrzne na działania

statutowe, odciążając budżet gminy. Zajmują one ważne miejsce w społeczności

lokalnej i są dostrzegane przez samorząd lokalny jako znaczący partner w realizacji

zadań w zakresie polityki społecznej. Szczególnie cenną inicjatywą jest wsparcie

organizacji pozarządowych w zakresie realizacji zadań publicznych a tym samym jest

dowodem na poparcie dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Gminie Stoczek.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Celem głównym współpracy jest wdrażanie zasady partycypacji społecznej

i rozwijanie partnerstwa pomiędzy samorządem Gminy a organizacjami

pozarządowymi, ukierunkowanego na rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb

mieszkańców oraz wzmacnianie aktywności społecznej obywateli. Działania Gminy

Stoczek oraz działania jakie podejmują organizacje pozarządowe powinny się

uzupełniać, przyczyniać się do rozwoju społeczno – ekonomicznego Gminy oraz

lepszego zaspokajania potrzeb mieszkańców regionu. Realizacja zadań zaplanowanych,

przy współpracy i wsparciu finansowym oraz pozafinansowym Gminy Stoczek, pozwoli

na pełne wykorzystanie potencjału tkwiącego w organizacjach i innych podmiotach

pozarządowych działających na terenie gminy.

III.11. KULTURA

W poniższym rozdziale zostaną zaprezentowane główne elementy składające się

na sferę kultury gminy Stoczek, takie jak instytucje i wydarzenia kulturalne odbywające

się w gminie, miejsca pamięci narodowej.

W gminie Stoczek nie ma ośrodka kultury, główną instytucją prowadzącą

działalność kulturalną jest Gminna Biblioteka Publiczna w Hucie Gruszczyno, w której

organizowane są konkursy, zajęcia artystyczne i inne imprezy dla dzieci i dorosłych.

Istotnym czynnikiem mającym wpływ na rozwój kultury jest dostęp mieszkańców do

bibliotek szkolnych, których na terenie gminy jest 5. W poszczególnych

miejscowościach bazą możliwą do wykorzystania są świetlice wiejskie i remizy

strażackie.

W gminie Stoczek do końca 2015 roku działała kafejka internetowa „Gminne

Centrum Informacji”, która mieściła się w budynku gimnazjum w Stoczku. Centrum

wyposażone jest w salę komputerową, która udostępniona jest dla wszystkich

mieszkańców gminy Stoczek nieodpłatnie. Od 1 stycznia 2016 roku działa tam „Lokalne

Centrum Kompetencji”, w którym można skorzystać z nowoczesnego sprzętu

informatycznego oraz bezpłatnego dostępu do Internetu. Osoby chętne mogą liczyć na

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 40

pomoc pracownika, który wesprze w napisaniu CV, doradzi jak napisać urzędowe

pismo, czy załatwić daną sprawę przez Internet. Jest to miejsce w którym uczniowie

mogą przygotować się do lekcji.

Co roku w Stoczku organizowana jest Gminna Olimpiada Wiedzy o Wiejskim

Gospodarstwie Domowym i Przedsiębiorczości przez Mazowiecki Ośrodek Doradztwa

Rolniczego w Warszawie, Terenowy Zespół Doradców w Węgrowie. Na Olimpiadę

przybywają kobiety z terenu gminy Stoczek, które wykazują się wiedzą o gospodarstwie

domowym i zdobywają nagrody.

Corocznie przez Wójta Gminy Stoczek organizowany jest „Dzień Kobiet” w Sali

OSP w Stoczku dla wszystkich chętnych kobiet z terenu gminy Stoczek. Z tej okazji

uczniowie szkół przygotowują część artystyczną związaną z tematem dnia kobiet. Dla

Pań przygotowany jest też poczęstunek.

Organizowane corocznie imprezy plenerowe typu: festyny, pikniki odbywają się

na boisku do piłki nożnej w Stoczku.

Miejsca pamięci narodowej

Na przestrzeni XIX i pierwszej połowy XX wieku, tereny Mazowsza i Podlasia

należały do ważniejszych rejonów walk narodowowyzwoleńczych. Cmentarze,

pomniki, mogiły często bezimiennych bohaterów rozsiane są po całym obszarze tego

terenu, w tym również w Gminie Stoczek. Najwięcej miejsc upamiętniających dotyczy

drugiej wojny światowej. Są to:

• we wsi Stoczek

Pomnik ku czci żołnierzy WP poległych w latach 1939-1945

Pomniki ku czci Żydom Stoczka zamordowanych w latach 1941-1945

Płaskorzeźba ku czci Edwarda Szymańskiego ( w holu głównym Szkoły

Podstawowej)

• we wsi Huta Gruszczyno

Pomnik poświęcony Józefowi Piłsudskiemu i Legionom Polskim

Przy szosie Paplin – Stoczek, po wschodniej stronie w miejscowości Huta

Gruszczyno ustawiono w latach międzywojennych pomnik na pamiątkę

odzyskania niepodległości przez Polskę

Krzyż poświęcony żołnierzom WP poległym we wrześniu 1939r.

• we wsi Miednik

Pomnik poświęcony żołnierzom AK batalionu „Poraj”

Kapliczki, figury i krzyże przydrożne

Na terenie Gminy Stoczek spotykamy różnorodne kapliczki, figury i krzyże przydrożne.

Zwykle posiadają one niewielkie rozmiary i proste formy. Brak jest kapliczek sprzed

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 41

1945 roku w postaci niedużych budowli kubaturowych z wnętrzem mieszczącym kilka

osób.

Twórcy kultury

Dariusz Gerej

Rzeźba ludowa(wyróżnienie za wystawienie rzeźby ludowej w Białej Podlaskiej,

popiersie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Szkole Podstawowej w Toporze)

Henryk i Jacek Borowy

Twórcy instrumentów ludowych, wielokrotni laureaci konkursów gry na

ligawce.

Lucyna Parys

Staropolskie Obrzędy Ludowe, kuchnia ludowa – tradycyjny wypiek chleba

Lucjan Słowik

Wielokrotny laureat w konkursach wieńców dożynkowych

Stanowiska archeologiczne: w Gminie Stoczek znajdują się w następujących wsiach:

Stoczek(3), Mrozowa Wola(3), Żulin(1), Topór(1), Majdan(3), Huta Gruszczyno(2),

Gruszczyno(2), Kałęczyn(2).

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Na dynamikę zmian w obszarze kultury istotny wpływ ma rozszerzenie

kalendarza wydarzeń kulturalnych i powszechny do nich bezpłatny dostęp mieszkańców

Gminy. Istotnym czynnikiem jest angażowanie społeczności lokalnej w wydarzenia

kulturalne, spotkania okolicznościowe.

Gminna Biblioteka Publiczna w Hucie Gruszczyno stara się swoją ofertą

programową dostosować do potrzeb lokalnej społeczności. Zajęcia prowadzone

w Bibliotece są atrakcyjne na tyle, że angażują rożne grupy wiekowe dzieci. Problem

jest niewystarczający budżet, aby zaspokoić potrzeby. Biblioteka ma szansę rozwoju

poprzez pozyskiwanie środków zewnętrznych na swoją działalność.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 42

III.12. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU POMOCY SPOŁECZNEJ

Zadaniem instytucji pomocowych jest aktywizowanie oraz pomaganie

i wspieranie w sytuacji, gdy realizacja zadań, czy też osiągnięcie określonych celów

przekracza możliwości potencjalnych beneficjentów. Wiąże się to nierozerwalnie

z godnością każdego człowieka, czyli z prawem do wolnego i świadomego działania.

W tym ujęciu, znaczenia nabiera zasada partycypacji społecznej, polegająca na

włączeniu się obywateli w rozwiązywanie istniejących problemów. Jakościową zmianę

w podejściu do rozwiązywania problemów z zakresu integracji społecznej grup osób

marginalizowanych przyniosły nowe priorytety polityki integracji społecznej oraz

dostępność środków finansowych z EFS w ramach Programu Operacyjnego Kapitał

Ludzki.

Na terenie Gminy Stoczek funkcjonują następujące instytucje pomocy

społecznej:

1. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Stoczku jako lider aktywnej polityki

społecznej.

2. Samorządowy Dom Pomocy Społecznej w Starych Lipkach dla osób

w podeszłym wieku wymagających całodobowej opieki.

Powyższe instytucje zabezpieczają potrzeby mieszkańców w podstawowym zakresie.

W Gminie Stoczek od 1990 roku funkcjonuje Gminny Ośrodek Pomocy

Społecznej w Stoczku, który realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej.

W skład ośrodka wchodzi kierownik, zastępca kierownika, główny księgowy,

3 pracowników socjalnych pracujących w terenach socjalnych, 2 asystentów rodziny,

2 pracowników ds. świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego, pracownik

administracyjno-kadrowy, 2 opiekunów świadczących usługi opiekuńcze, sprzątaczka

łącznie 14 osób. Obszar gminy podzielony jest na 3 rejony socjalne, a liczba

mieszkańców wynosi 5 127 osób, zatem obsada kadrowa w tym zakresie spełnia

standard zatrudnienia pracowników socjalnych wynikający z art. 110 ustawy o pomocy

społecznej dotyczącego liczby mieszkańców przypadających na 1 pracownika

socjalnego.

Zakres działania oraz strukturę wewnętrzną placówki regulują następujące

dokumenty:

1. Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (Dz. U. z 2015r., poz. 163

z późn. zm.)

2. Statut Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej uchwalony przez Radę Gminy

Stoczek Uchwała Nr XVII/109/2012 z dnia 26 marca 2012r.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 43

3. Regulamin Organizacyjny Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (Zarządzenie

nr 17/2015 Wójta Gminy Stoczek z dnia 4 lutego 2015r.)

Ustawa o pomocy społecznej obowiązująca od 1 maja 2004r. określa zasady ogólne,

zakres podmiotowy i zadania pomocy społecznej, obowiązek wykonywania, których

spoczywa na gminie i administracji rządowej.

Działania GOPS skierowane są na udzielenie pomocy osobom i rodzinom, które

same przy wykorzystaniu własnych środków i możliwości nie są w stanie pokonać

trudnej sytuacji życiowej w jakiej się znalazły. Ośrodek wspiera osoby i rodziny

w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb oraz umożliwia im

życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Ośrodek Pomocy Społecznej jest miejscem, gdzie można uzyskać informację,

poradę i najniezbędniejsze wsparcie wtedy, gdy jest ono konieczne np. z powodu utraty

pracy, długotrwałej choroby, niezaradności życiowej, klęski żywiołowej. Jest też

instytucją, która ma za zadanie ułatwić zmianę trudnej sytuacji, wskazać drogę wyjścia,

ochronić przed złymi skutkami wynikającymi z poczucia zagrożenia, utraty

bezpieczeństwa socjalnego i społecznego.

Charakterystyka osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom,

których dochody nie przekraczają kryterium dochodowego, ustalonego w ustawie

o pomocy społecznej. Zgodnie z zapisami ustawy prawo do świadczeń z pomocy

społecznej przysługuje:

osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 542 zł (w 2014r.)

rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 456 zł (w 2014r.)

Poza spełnieniem kryterium dochodowego konieczne jest wystąpienie co

najmniej jednej okoliczności powodującej istnienie problemu społecznego np.: ubóstwa,

sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej choroby,

przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony macierzyństwa, wielodzietności. Świadczenia

z pomocy społecznej przyznaje się na podstawie rodzinnego wywiadu środowiskowego,

który przeprowadza pracownik socjalny w miejscu zamieszkania osoby lub rodziny.

Przyznanie pomocy następuje w drodze decyzji administracyjnych.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 44

Wykres 14. Osoby i rodziny, którym udzielono wsparcia w latach 2012-2014 w

gminie Stoczek

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Oceny zasobów pomocy społecznej za rok 2014

Analizując dane z wykresu zauważamy, że liczba rodzin korzystających

z pomocy społecznej pozostaje na względnie równym poziomie. W 2014 roku ze

świadczeń finansowych na podstawie ustawy o pomocy społecznej skorzystało 247

środowisk, wydano natomiast 548 decyzji, a liczba osób w rodzinach objęta pomocą

wynosiła 809 osób, co stanowi około 15,5% mieszkańców gminy.

Beneficjenci pomocy społecznej pochodzą głównie ze środowisk, które pozostają

na marginesie życia społecznego, zagrożonych wykluczeniem społecznym

i patologiami. Poniższa tabela obrazuje typy rodzin, które korzystały ze wsparcia OPS

w tatach 2012 – 2014.

Tabela 14. Typy rodzin objętych pomocą społeczną w latach 2012 – 2014

Wyszczególnienie 2012 2013 2014

Ogółem liczba rodzin 264 284 266

Osoby samotne

81 94 90

Gospodarstwa

dwuosobowe

25 26 21

Gospodarstwa

trzyosobowe

28 32 35

Gospodarstwa

czteroosobowe

49 51 44

Liczba osób, którymdecyzją przyznano

świadczenie

Liczba rodzin objętychpomocą

Liczba osób w rodzinachobjęta pomocą

2012 523 255 873

2013 546 269 888

2014 548 247 809

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

Licz

ba

lud

no

ści

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 45

Gospodarstwa

pięcioosobowe

41 48 43

Gospodarstwa

sześcioosobowe i więcej

40 33 33

Rodziny z dziećmi

ogółem

153 159 147

Rodziny niepełne

16 23 24

Rodziny emerytów i

rencistów

33 31 28

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania MPiPS-03 za rok 2012,2013 i 2014.

Jak widać największą grupę stanowią osoby samotnie gospodarujące i rodziny

z dziećmi.

Przyczyny trudnej sytuacji

Osoby i rodziny korzystające z pomocy Ośrodka borykały się z wieloma

problemami generującymi wiele dysfunkcji. Od lat dominującym powodem

przyznawania pomocy jest ubóstwo. Wiąże się to ściśle z problemem braku

zatrudnienia. Klienci otrzymujący pomoc finansową ze względu na występujące

bezrobocie to najczęściej osoby z niskimi kwalifikacjami zawodowymi, cechujący się

biernością i niezaradnością życiową.

Kolejnym istotnym problemem z którym zmagają się klienci Ośrodka jest

niepełnosprawność i długotrwała lub ciężka choroba. Pomoc dla osób

niepełnosprawnych, poza wsparciem finansowym, koncentruje się wokół pomocy

usługowej.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 46

Wykres 15. Główne problemy, z powody których udzielane są świadczenia

z pomocy społecznej w latach 2012 – 2014 w Gminie Stoczek

Źródło: Ocena zasobów z pomocy społecznej za rok 2014

Wyjaśnić należy, że w danej rodzinie może występować kilka zdefiniowanych

problemów. Na podstawie powyższych danych należy zauważyć, że istotnym

problemem, z jakim zmagają się rodziny i polityka władz gminy jest ubóstwo

i bezrobocie. Jest to problem zarówno społeczny jak również gospodarczy. Bezrobocie

jest silnie skorelowane z występowaniem innych problemów społecznych, a jego

zmniejszenie powodować będzie m. in. zmniejszenie wydatków gminy na pomoc

społeczną.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wykonuje zadania, które obejmują

w szczególności:

pomoc finansową (zasiłki stałe, okresowe, celowe),

pomoc usługową (usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze, pomoce

sąsiedzkie),

pomoc rzeczową (dożywianie dzieci w szkołach)

pracę socjalną (skierowana na pomoc osobom i rodzinom we wzmocnieniu lub

odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie oraz na tworzeniu

warunków sprzyjających temu celowi przez pracowników socjalnych oraz

asystentów rodziny).

ubóstwo bezrobocieniepełnosp

rawnośćdługotrwała choroba

wielodzietność

bezradność w spr.opiek.-

wychowawczych

alkoholizm

2012 181 85 80 74 57 18 16

2013 178 104 90 84 51 18 15

2014 184 111 92 78 40 16 12

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Licz

na

lud

no

ści

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 47

System świadczeń pieniężnych oparty jest na trzech podstawowych rodzajach

zasiłków: zasiłku stałym, okresowym i celowym. Świadczenia usługowe koncentrują

się wokół zapewnienia usług opiekuńczych i pomocy sąsiedzkich.

Wykres 16. Formy pomocy finansowej udzielonej przez GOPS w Stoczku w latach

2012 – 2014

Źródło: Ocena zasobów z pomocy społecznej za rok 2014

Zasiłki stałe, jako zadanie własne gminy o charakterze obowiązkowym,

przyznawane są osobom, które ze względu na wiek lub niepełnosprawność nie mogą

podejmować pracy zarobkowej, zaś środki finansowe jakimi dysponują są poniżej

ustawowego kryterium dochodowego. Nie mają osób zobowiązanych do alimentacji lub

osoby te ze względu na niskie źródła utrzymania nie są w stanie wspierać ich finansowo.

Osoby pobierające zasiłek stały, jeśli nie posiadają innego tytułu ubezpieczenia

podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prawa do zasiłku stałego.

Zasiłki okresowe, celowe należą do kategorii świadczeń o charakterze

obowiązkowym, jako zadania własne gminy wypłacane są osobom i rodzinom, które

osiągają dochody poniżej ustalonego kryterium dochodowego. Świadczenia

przyznawane są osobom i rodzinom w szczególności z powodu występującego w

rodzinie bezrobocia, długotrwałej choroby lub niepełnosprawności.

Liczba osób i rodzin objętych pomocą finansową w formie zasiłku celowego jest

znacznie większa od liczby osób pobierających zasiłek stały i okresowy.

zasiłek stały zasiłek okresowy zasiłek celowy

2012 43 68 152

2013 49 51 126

2014 54 50 105

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Licz

ba

lud

no

ści

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 48

W ramach realizacji programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”

mieszkańcom gminy świadczona jest pomoc w formie posiłków dla dzieci w szkołach

oraz dla osób dorosłych w formie świadczenia rzeczowego na zakup żywności.

Świadczenia z programu rządowego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”

przyznawane są rodzinom, w których dochód nie przekracza 150% ustawowego

kryterium dochodowego. Pomoc w formie posiłków realizuje się przede wszystkim w

szkołach podstawowych i gimnazjalnych.

Niezwykle ważnym zadaniem Ośrodka jest praca socjalna prowadzona na rzecz

podopiecznych oraz informowania mieszkańców gminy o przysługujących im prawach

i uprawnieniach, umożliwiających im wyjście z trudnej sytuacji życiowej. W 2014r.

z pomocy w formie pracy socjalnej skorzystało 266 rodzin.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Stoczku realizuje także zadania

dotyczące:

Ustalenie prawa i wypłata świadczeń rodzinnych, w tym: zasiłki rodzinne wraz

z dodatkami, zasiłki pielęgnacyjne, świadczenia pielęgnacyjne, specjalne zasiłki

opiekuńcze, zasiłki dla opiekunów;

Prowadzenie spraw z zakresu funduszu alimentacyjnego oraz postępowanie

wobec dłużników alimentacyjnych;

Ustalenie prawa i wypłata dodatków mieszkaniowych, dodatku energetycznego

dla osób będących w trudnej sytuacji najemców lokali bądź właścicieli;

Ustalenie prawa i wypłata stypendium szkolnego – pomoc materialna dla

uczniów;

Karta Dużej Rodziny dla osób mających troje i większą liczbę dzieci;

Pozyskiwanie środków zewnętrznych i realizacja projektów w ramach

działalności mającej na celu integrację społeczną;

Partnerstwo przy realizacji projektów realizowanych przez Urząd Gminy oraz

Stowarzyszenia;

Udział w świątecznej akcji pomocy „MIKOŁAJE 2015”;

Od 1 kwietnia 2016 roku GOPS będzie realizował nowe zadanie zlecone

z zakresu administracji rządowej na podstawie Ustawy z dnia 11 lutego 2016 r.

o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tzw. 500 plus).

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej realizując zadania własne i zlecone

współpracuje z licznymi organizacjami i jednostkami. Należą do nich:

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie,

Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Węgrowie,

Powiatowy Urząd Pracy w Węgrowie,

Urząd Gminy w Stoczku,

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 49

Ośrodek Zdrowia,

Szkoły z terenu gminy,

Stowarzyszenia,

Sąd, kuratorzy i policja,

Caritas Parafialny.

Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje zadania zlecone gminie zgodnie z ustaleniami

przekazanymi w tej sprawie przez Wojewodę i zadania własne gminy zgodnie

z ustaleniami Rady Gminy.

Tabela 15. Zadania własne realizowane przez GOPS w latach 2012-2014

Rodzaj pomocy Kwota w zł w

2012r.

Kwota w zł w

2013r.

Kwota w zł w

2014r.

zasiłki stałe

171.625 209.300 244.283

zasiłki okresowe

73.236 50.567 44.691

zasiłki celowe

36.031 32.240 23.707

pomoc w postaci

posiłku dla dzieci w

szkołach

124.383

145.166

127.082

Pomoc rzeczowa

65.205 29.025 64.395

Usługi opiekuńcze

71.202 80.552 85.662

Razem: 541.682 546.850 589.820 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania z działalności GOPS w Stoczku za rok

2012,2013 i 2014.

Tabela 16. Zadania zlecone realizowane przez GOPS w latach 2012-2014

Rodzaj pomocy Kwota w zł w

2012r.

Kwota w zł w

2013r.

Kwota w zł w

2014r.

świadczenia rodzinne

oraz świadczenia z

fundusz

alimentacyjnego

1.746.249

1.814.086

1.832.698

Składki zdrowotne za

osoby pobierające

niektóre świadczenia

rodzinne

2.143

1.933

3.405

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 50

dodatek energetyczny - - 208

Specjalistyczne usługi

opiekuńcze

21.000 18.000 26 000

Pomoc finansowa dla

osób pobierających

niektóre świadczenia

pielęgnacyjne

18.300

29.452

42.642

Karta Dużej Rodziny

- - 267

Stypendia szkolne 133.962 135.107 135.210

Dodatki mieszkaniowe

1.598 4.392 4.890

Razem: 1.923 252 2.002 970 2.045 320

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania z działalności GOPS w Stoczku za rok

2012,2013 i 2014.

Przyglądając się powyższym tabelom zauważamy, że Ośrodek Pomocy

Społecznej więcej funduszy wydaje na zadania zlecone. Są one dotowane z budżetu

państwa i częściowo ze środków własnych gminy. Analizując powyższe dane należy

stwierdzić, że niezależnie od rodzaju zadania kwota wydatkowanych środków na

przestrzeni przedstawionego okresu znacząco wzrasta.

W celu wyrównywania warunków ekonomicznych i społecznych Gmina Stoczek

aplikuje o środki z funduszy europejskich (m. in. realizacja projektu systemowego

POKL).

Należy podkreślić, że Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Stoczku w 2012 -

2014 roku realizował następujące projekty:

1. projekt systemowy pn. „Program Aktywizacji Społeczno – Zawodowej Osób

Zagrożonych Wykluczeniem Społecznym w Gminie Stoczek”

współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Funduszu Społecznego. Projekt ten trwał od 2008 do 2014r. Projekt skierowany

był do 70 osób w wieku od 20 do 60 roku życia. Celem głównym projektu było

zwiększenie aktywności społecznej i zawodowej osób bezrobotnych,

nieaktywnych zawodowo i pracujących, w wieku aktywności zawodowej.

W ramach projektu uczestnicy brali udział w zajęciach z psychologiem i doradcą

zawodowym, mogli korzystać z konsultacji prawnych i porad policjanta,

uczestniczyli w wyjazdach integracyjnych, integracyjno – kulturalnych oraz

spotkaniu integracyjnym. Zgodnie z potrzebami uczestników każdy z nich

uczestniczył w wybranych szkoleniach, kursach. Fundamentalnym celem tego

projektu było podniesienie bądź nabycie nowych kwalifikacji zawodowych,

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 51

zachęcenie tych osób do czynnego poszukiwania pracy, przywrócenie im wiary

w siebie. Wartość projektu w 2014 roku opiewała na kwotę 216.388,95 zł.

2. projekt pilotażowy pod nazwą „Kształcenie i samozatrudnienie drogą do

sukcesu osób pozostających bez pracy z terenu Gminy Stoczek”. W projekcie

wzięło udział 20 uczestników. W ramach działań pomocowych i aktywizujących

uczestnicy projektu brali udział w następujących formach wsparcia: trening

pracy, poradnictwo prawno-administracyjne, poradnictwo psychologiczne, dwa

wyjazdy integracyjno-kulturalne do Warszawy i Torunia, kurs komputerowy,

wyjazd na Węgrowskie Targi Pracy i Przedsiębiorczości, dwa wyjazdy

integracyjno-terapeutyczne, szkolenie z zakresu postaw prawa pracy, zasad

tworzenia własnych firm, spółdzielni socjalnych, wizyta w spółdzielni socjalnej

„Koziołek” w Lublinie. Zgodnie z predyspozycjami uczestników i diagnozą

umiejętności zawodowych uczestnicy wzięli udział w następujących kursach

i szkoleniach: 1 osoba prawo jazdy kat. C, 1 osoba dietetyka, 4 osoby –

magazynier sprzedawca z obsługą komputera i kas fiskalnych, 3 osoby –

księgowość komputerowa, 4 osoby – kierowca wózków jezdniowych, 4 osoby –

pracownik administracyjno-biurowy, 5 osób - florystyka, 2 osoby – kurs

koparko-ładowarki. Całkowita wartość projektu opiewała na kwotę 867 228,96

zł i była współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS.

Ideą tego projektu było, nie tylko podniesienie kwalifikacji zawodowych

uczestników projektu, ale również testowanie określonych standardów

w pomocy społecznej w ramach ogłoszonego konkursu. Realizacja projektu

polegała na testowaniu nowego modelu pomocy społecznej, tj. oddzieleniu pracy

socjalnej od pracy administracyjnej polegającej na przyznawaniu świadczeń

finansowych.

3. pilotaż Systemu Certyfikacji Klubów Integracji Społecznej w ramach projektu

pod nazwą „Kompleksowe formy reintegracji społeczno-zawodowej

w środowisku lokalnym” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt zakładał

przetestowanie etapów czynności proceduralnych dla przyznania w końcowym

efekcie próbnego Certyfikatu Klubu Integracji Społecznej. W projekcie wzięło

udział 12 uczestników. W ramach działań pomocowych i aktywizujących

uczestnicy projektu brali udział w zajęciach z psychologiem, terapeutą, doradcą

zawodowym oraz prawnikiem. Zostały zorganizowane warsztaty edukacyjne dla

10 pracowników socjalnych, 8 pracowników administracji publicznej i 6 osób

zatrudnionych w organizacjach pozarządowych. Wartość projektu opiewała na

kwotę 105.708,01 zł.

W analizowanym okresie pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej

angażowali się również w działania realizowane w ramach partnerstwa ze

Stowarzyszeniami działającymi na terenie gminy Stoczek.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 52

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Ośrodek Pomocy Społecznej stara się łagodzić sytuację osób i rodzin poprzez

wdrażanie pozamaterialnych form pomocy, w tym pracy socjalnej wobec

indywidualnych osób i rodzin (266 rodzin), kontraktów socjalnych (21 osób) oraz

poprzez realizację projektów dofinansowywanych ze środków Europejskiego Funduszu

Społecznego. Głównym celem jest pomoc oraz zapobieganie marginalizacji osób

i rodzin, poprzez ich społeczne aktywizowanie, psychiczne wzmacnianie

i mobilizowanie do podejmowania starań w celu poprawy swojej sytuacji. Należy

jednak zaznaczyć, że same tego rodzaju działania, mimo że są niezwykle ważne

i potrzebne, nie rozwiążą wszystkich istniejących problemów.

Osobom i rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej należy

w pierwszej kolejności udzielić odpowiedniego wsparcia finansowego na zaspokojenie

podstawowych potrzeb bytowych i zapewnienie godnych warunków życia.

Ograniczenia w tym zakresie powodują, że uaktywnianie tych środowisk jest bardzo

trudne, a czasem wręcz niemożliwe. Obniżanie środków na pomoc społeczną może

zatem prowadzić do marginalizacji części mieszkańców gminy, powodując w efekcie

ich społeczne wykluczenie.

Dynamika zmian w zakresie kierowanego wsparcia dla osób potrzebujących

przejawia się głównie we wsparciu finansowym. Liczba odbiorców świadczeń z pomocy

społecznej, głównie finansowych w każdym roku wzrasta.

Z analizy przedstawionych danych w zakresie kosztów wypłacanych świadczeń

wynika, że nakłady na realizację zadań w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej

wzrastają. Realizacja świadczeń finansowych należy do głównych zadań GOPS-u. Nie

stanowi to wsparcia towarzyszącego przy realizacji pracy socjalnej kierowanej do

różnych grup społecznych wymagających wsparcia. Mała liczba zawartych kontraktów

socjalnych (21) świadczy o bezskuteczności tej formy pomocy, brak konkretnych

narzędzi, którymi może posłużyć się pracownik socjalny, aby wspomóc odbiorców

świadczeń.

Wywnioskować z powyższego można, iż praca administracyjna przyznawania

świadczeń z pomocy społecznej powoduje nadmierne obciążenie pracowników

socjalnych a co za tym idzie brak czasu na efektywną pracę socjalną.

Z analizy sytuacji demograficznej wiadomo, że Gmina Stoczek jest Gminą

starzejącą się – więc w przyszłości zwiększą się usługi opiekuńcze, pomoce sąsiedzkie

a także ilość osób kierowanych i umieszczanych w domu pomocy społecznej. Zatem

istotnym wydatkiem w budżecie gminy jest opłata za pobyt mieszkańców w Domu

Pomocy Społecznej.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 53

III.13. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE

Bezpieczeństwo publiczne to przede wszystkim zadanie publiczne organów

administracji państwowej, czy też samorządowej. Wskazać należy, że aby określić

desygnaty tego pojęcia należy dokonać analizy norm prawa powszechnie

obowiązującego, które w wielorakich znaczeniach wyraża pojęcie bezpieczeństwo

publiczne. Bezpieczeństwo publiczne jest przede wszystkim wartością konstytucyjną,

dla której ochrony możliwe jest ograniczenie korzystania przez obywatela z jego

konstytucyjnych wolności i praw.2

Za zapewnienie porządku publicznego i bezpieczeństwo obywateli, ochronę

przeciwpożarową i zapobieganie innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia

ludzi oraz środowiska w gminie Stoczek odpowiada Starosta Powiatu Węgrowskiego,

Komendant Powiatowy Policji w Węgrowie oraz Komendant Powiatowy Państwowej

Straży Pożarnej w Węgrowie.

Na terenie gminy Stoczek funkcjonuje Punkt Przyjęć Interesantów przez

dzielnicowego gminy. Mieści on się w budynku byłego Posterunku Policji w Stoczku.

Głównym podmiotem odpowiedzialnym za bezpieczeństwo obywateli na terenie gminy

Stoczek jest Komisariat Policji w Łochowie.

Według danych z Komisariatu w Łochowie, w 2014 roku na terenie gminy

Stoczek popełniono 39 przestępstw. Dominującymi kategoriami przestępstw

popełnianymi na terenie gminy Stoczek były: kierowanie pojazdami w stanie

nietrzeźwości po drodze publicznej (10), kradzieże mienia (9), kradzieże z włamaniem

(8). Szczegółowe dane na temat przestępstw popełnionych w gminie przedstawia

poniższa tabela.

Tabela 17. Przestępstwa popełnione w gminie Stoczek w latach 2012 – 2014

Lp. Rodzaj przestępstwa 2012 2013 2014

1. Kradzież z włamaniem 9 8 8

2. Kradzież mienia 16 15 9

3. Uszkodzenie mienia 1 7 4

4. Rozbój, wymuszenie

rozbójnicze

1 0 2

5. Bójka pobicie 1 3 0

6. Uszczerbek na zdrowiu 0 1 1

7. Nietrzeźwi kierujący 28 20 10

8. Wypadki drogowe 3 3 5

Ogółem: 59 57 39

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Stoczku.

2 zob. art. 31 ust. 3 Konstytucji RP

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 54

W analizowanym okresie na przestrzeni 3 lat liczba przestępstw zmniejszyła się

o 20. Spadła znacznie ilość nietrzeźwych kierujących oraz kradzieży mienia.

Lokalna policja uczestniczy w akcjach służących bezpieczeństwu społecznemu

włączając się w akcje ogólnopolskie. Są to akcje prewencyjne najczęściej z zakresu

ruchu drogowego, realizowane corocznie, tj. „Bezpieczna droga do szkoły”,

„Bezpieczny weekend” czy „Znicz”.

Funkcjonariusze brali udział w spotkaniach z Zespołem Interdyscyplinarnym

działającym przy Urzędzie Gminy w Stoczku, komisjach, pogadankach w szkołach.

Istotną rolę w działaniach ratowniczych mają jednostki Ochotniczej Straży

Pożarnej. Na terenie gminy funkcjonuje 6 takich jednostek. OSP mają na celu między

innymi zabezpieczenie terenów związanych z pożarami oraz propagowanie kultury, a

także podejmowanie działań w sytuacjach kryzysowych i zdarzeń losowych. Udział

Jednostek w działaniach ratowniczych w 2014 roku przedstawiał się następująco:

Tabela 18. Działania Ochotniczej Straży Pożarnej w 2014r.

Lp. Nazwa jednostki Ogółem Pożary Miejscowe

zagrożenia

1. OSP w Stoczku 34 26 8

2. OSP w Grygrowie 2 0 2

3. OSP w Starych Lipkach 3 2 1

4. OSP w Mrozowej Woli 8 7 1

5. OSP w Toporze 10 9 1

6. OSP w Grabowcu 0 0 0

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Stoczku

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Na podstawie danych statystycznych można prognozować, że stan

bezpieczeństwa w Gminie Stoczek poprawia się. W tym zakresie prowadzone są

działania profilaktyczne i interwencyjne. Bezpieczeństwo publiczne w Gminie Stoczek

uzależnione jest od współpracy międzyinstytucjonalnej, zaangażowania środowiska

w rozwiązywanie lokalnych problemów związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa,

a także od nakładów finansowych na realizację tego zadania publicznego. Istotny jest

wskaźnik wykrywalności przestępstw oraz prowadzenie lokalnej profilaktyki

zapobiegania przestępczości np. poprzez akcje uświadamiania osób starszych, osób

nieletnich.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 55

Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców Gminy Stoczek jest kolejnym elementem

składającym się na warunki życia mieszkańców w gminie. Celem władz powinno być

dążenie do sytuacji, w której przede wszystkim mieszkańcy Gminy będą się czuli

bezpieczni we własnym domu. Poczucie zagrożenia wprowadza bowiem niepokój,

który nie sprzyja rozwojowi, a wręcz go ogranicza. Gminy, w których ich mieszkańcy

czują się bezpiecznie, a dodatkowo potwierdzają to statystyki policyjne, są postrzegane

jako bardziej atrakcyjne, zarówno osiedleńczo jak również inwestycyjnie.

III.14. INFRASTRUKTURA, TRANSPORT I KOMUNIKACJA

Na terenie Gminy Stoczek mieszkańcy mają dostęp do sieci wodociągowej,

światłowodowej i energetycznej. Gmina charakteryzuje się dobrą dostępnością

komunikacyjną, którą zapewnia system dróg o znaczeniu gminnym, powiatowym

i krajowym. Na pełną infrastrukturę drogową składają się następujące drogi:

gminne o długości 312,40 km w tym drogi utwardzone 45,00 km,

powiatowe o długości 58,20 km,

krajowe 1,40 km

Drogi gminne realizują powiązania wewnętrzne gminy biskiego zasięgu,

wewnątrzgminne oraz obsługują przyległe zagospodarowanie i tereny rolne. Na terenie

gminy jest również znaczna liczba dróg, które mimo że nie są drogami gminnymi, pełnią

funkcję dróg publicznych.

Przez północny kraniec gminy przebiega zelektryfikowana linia kolejowa

Warszawa-Białystok ze stacją w Łochowie i Toporze. Ma ona duże znaczenie dla osób

dojeżdżających do pracy np. w Warszawie.

Dobre powiązanie komunikacyjne z regionem gminy Stoczek, a także

powiązania przyrodnicze są jednym z głównych czynników rozwoju produktu

turystycznego, szczególnie dla położonych w odległości do 100 km dużych skupisk

ludności miejskiej tj. Warszawy.

Kolejnym elementem komunikacji zbiorowej są połączenia komunikacji lokalnej

z najbliższymi miastami, tj. Łochów, Węgrów, Sokołów Podlaski.

Na trasie gminy funkcjonują n/w linie autobusowe:

„DAR-BUS” trasa: Stoczek – Paplin – Jadów - Warszawa (prywatna firma

przewozowa)

PKS Sokołów Podlaski trasa: Węgrów- Stoczek- Sadowne- Brok

Dobre połączenia komunikacyjne w/w przewoźników mają mieszkańcy

miejscowości: Stoczek, Drgicz, Zgrzebichy, Majdan, Błotki, Grygrów, Huta

Gruszczyno, Żulin, Gruszczyno. Z trudnościami komunikacyjnym zmagają się

natomiast mieszkańcy miejscowości Miednik, Kałęczyn, Kozołupy, Stare Lipki, Nowe

Lipki, Gajówka Wschodnia i Zachodnia, Brzózka.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 56

Na terenie gminy Stoczek działa kilku operatorów telekomunikacyjnych.

Największymi operatorami na terenie gminy są: Multimedia Polska Południe oraz

Orange, które udostępniają mieszkańcom takie usługi jak telefonia stacjonarna,

telewizja, Internet.

Ponadto obszar gminy znajduje się w zasięgu następujących operatorów sieci

telefonii komórkowej: Plus, Orange, Play, T-Mobile.

Na terenie gminy działa również lokalny operator, tj. Zakład Gospodarki

Komunalnej Sp. z o.o. w Stoczku, dostarczający sygnał internetowy drogą radiową za

pomocą sieci WiFi.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Gmina Stoczek ma niewystarczającą ilość połączeń autobusowych co utrudnia

kontakt z miastem powiatowym oraz ze stolicą kraju i większymi miastami na

Mazowszu. Problem stanowią też wysokie koszty dojazdu komunikacją zbiorową

w stosunku do najniższego wynagrodzenia. Problemem jest też brak połączeń

komunikacyjnych wewnątrz gminy.

III.15. OCHRONA ŚRODOWISKA

Obowiązek zapewnienia ochrony środowiska (oraz co się z tym wiąże

zapewnienie realizacji zasad zrównoważonego rozwoju) wynika z Konstytucji RP, która

uznaje te wartości za jedne z podstawowych zasad ustrojowych Polski. Dodatkowo

Konstytucja stanowi, że ochrona środowiska jest obowiązkiem m.in. władz

publicznych, które poprzez swą politykę powinny zapewnić bezpieczeństwo

ekologiczne współczesnemu i przyszłemu pokoleniu. Istotną kwestą w tym zakresie jest

edukacja ekologiczna mieszkańców, podejmowanie działań mających na celu rozwój

infrastruktury w zakresie ochrony środowiska.

Ochrona środowiska jest ważnym obszarem wpływającym na poziom i jakość

życia mieszkańców gminy. Zahamowanie degradacji środowiska dokonywane jest

poprzez rozwój infrastruktury technicznej związanej ze skanalizowaniem gminy,

budową oczyszczalni oraz poprzez wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców. Na

terenie Gminy jest jedna oczyszczalnia ścieków i 2 oczyszczalnie przydomowe. W 2014

roku liczba ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków w Gminie wynosiła

2 343.

Zakład Gospodarki Komunalnej w Stoczku prowadzi zorganizowaną zbiórkę

odpadów komunalnych ze szczególnym uwzględnieniem zbiórki selektywnej. Zajmuje

się on zbiórką szkła, papieru, metali i tworzyw sztucznych, popiołu, odpadów zielonych

i odpadów mieszanych, które nie dają się wyselekcjonować oraz odpadów

wielkogabarytowych. Odpady odbierane są nie rzadziej niż raz w miesiącu według

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 57

ustalonego harmonogramu. Każdy mieszkaniec gminy dodatkowo może nieodpłatnie

oddać zebrane odpady do specjalnie zorganizowanego Punktu Selektywnego Zbierania

Odpadów Komunalnych (PSZOK) znajdującego się w miejscowości Gajówka

Zachodnia.

Gmina Stoczek znajduje się w granicach Nadbużańskiego Parku

Krajobrazowego, który utworzono na mocy rozporządzenia Wojewody Siedleckiego

nr 36/39 z dnia 30.09.1993 r.

Podstawowymi wartościami przyrodniczymi na terenie gminy są formacje leśne.

Największe i najcenniejsze kompleksy leśne występują w środkowej i wschodniej części

gminy. Najcenniejsze fragmenty drzewostanów są chronione w rezerwacie przyrody

„Moczydło”. Zajmuje on powierzchnię 58,08 ha i obejmuje śródleśne jeziorko wraz z

przyległymi drzewostanami oddziałów 60 i 66 w Leśnictwie Stoczek i Nadleśnictwie

Łochów. Rezerwat znajduje się 4 km na południowy wschód od Stoczka, w pobliżu wsi

Kałęczyn. Struktura przestrzenna lasów jest wyjątkowo korzystna – podkreślić tu należy

ciągłość poszczególnych fragmentów kompleksów leśnych. Lasy, zarówno państwowe

jak i nie państwowe, stanowią znaczną część powierzchni gminy (45%). Ze względu na

wiek (przeważnie powyżej 40 lat) i siedliska borowe i leśne, lasy położone na obszarze

gminy w większości nadają się do wszystkich form wypoczynku. Drzewostany w/w

charakteryzują się wysokimi walorami wnętrza lasu.

W gminie Stoczek znajdują się trzy zbiorniki wodne o randze użytku

ekologicznego, tj.:

Bagno „Drgicz” o powierzchni 10 ha,

Bagienko „Kolonia Zgrzebichy” o powierzchni ok. 20 ha,

Bagienko „Majdan” – zajmujące 0,3 ha.

Ciekawym elementem przyrodniczym uatrakcyjniającym turystycznie gminę są

zbiorniki wodne o rangach rezerwatu przyrody i użytków ekologicznych. Największe

skupisko składające się z 8 zbiorników wodnych leży we wsi Kałęczyn i Kazimierzów,

w obrębie starych borów sosnowych lub ich skraju. Stanowi to malowniczy element

krajobrazu i atrakcję przyrodniczą.

Projektowany rezerwat „Kałęczyn” i projektowane użytki ekologiczne w miejscu

występowania bagien i bagienek stanowią istotny element dla turystyki krajobrazowej

i dla rozwoju nowej dziedziny turystyki – ekoturystyki.

Na terenie gminy Stoczek, której znaczny obszar wchodzi w skład NPK zostały

utworzone: ścieżka „Jeziorka Kałęczyńskie” oraz rowerowa Ścieżka Przyrodnicza Huta

Gruszczyno – Treblinka, która jest kontynuacją ścieżki przyrodniczej „Jeziorka

Kałęczyńskie”. Całkowita długość ścieżki od początku w Hucie Gruszczyno do

parkingu przy mauzoleum w Treblince wynosi 31 km. Na trasie znajdują się tablice

dydaktyczne (15 szt.) oraz 2 parkingi – miejsca odpoczynku. Ścieżka „Jeziorka

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 58

Kałęczyńskie” jest ścieżką typowo przyrodniczą przebiegającą w leśnych kompleksach

i wśród urokliwych jeziorek. Trasa ma kształt pętli, zaczyna się i kończy przy pomniku

Marszałka Piłsudskiego w Hucie Gruszczyno. Jest ona zróżnicowana pod względem

przyrodniczym i krajobrazowym.

Stan czystości wód w gminie Stoczek jest na wysokim poziomie. Gmina nie

posiada przemysłu zatem rzeki znajdujące się na terenie gminy (Ugoszcz, Lubiesza) nie

są zanieczyszczone ściekami przemysłowymi. Odprowadzają one nadmiar wód, służą

do regulowania odpływu i zmagazynowania wody w korytach w celu uzupełnienia

wilgoci w okresach niedoborów wody. Mogą jednak zawierać rozpuszczone związki

biogenne, które spływają z pól i są wynikiem stosowania do uprawy nawozów

mineralnych i organicznych oraz zanieczyszczenia bakteryjne. Planuje się stworzenie

zbiornika wodnego na rzece Ugoszcz dla umożliwienia kąpieli i wędkowania, a tym

samym uatrakcyjnienia turystycznego gminy.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Gmina Stoczek prowadzi racjonalną politykę w zakresie ochrony środowiska

lokalnego. Ma uregulowaną gospodarkę zarządzania odpadami komunalnymi. Dzięki

korzystnemu położeniu i walorom przyrodniczym – gmina Stoczek posiada duży

potencjał dla rozwoju turystyki.

Zmiany w zakresie ochrony środowiska następują dynamicznie z uwagi na

konieczność dostosowania przepisów prawa lokalnego do wymogów prawa krajowego

i unijnego. Istotnym elementem w tym zakresie jest postęp inwestycyjny w Gminie

i możliwość dostępu mieszkańców np. do infrastruktury w zakresie kanalizacji. Na

przyśpieszenie zmian w zakresie ochrony środowiska bardzo ważny wpływ mają

fundusze Unii Europejskiej.

III.16. BEZDOMNOŚĆ

W ujęciu socjologicznym bezdomność jest problemem społecznym

charakteryzującym się brakiem stałego miejsca zamieszkania. Ze względu na trudną do

określenia skalę, złożone przyczyny oraz szczególnie dotkliwe społeczno-ekonomiczne

skutki jest zjawiskiem o zasięgu i znaczeniu globalnym, mającym jednocześnie

specyficzne regionalne i lokalne uwarunkowania, które wpływają na dobór

odpowiednich środków przeciwdziałania.

Złożoność przyczyn bezdomności wynika z tego, że niejednokrotnie są one ze

sobą powiązane, częstokroć trudno jest określić pierwotną przyczynę problemu. Wiele

osób staje się bowiem bezdomnymi w wyniku splotu niekorzystnych zdarzeń, które

występują po sobie i wzajemnie się przenikają.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 59

Bezdomność może być efektem panującej sytuacji społeczno-ekonomicznej

(w tym wzrostu bezrobocia, postępującej likwidacji hoteli robotniczych, brak miejsc

w szpitalach, zakładach opiekuńczych, domach pomocy społecznej, braku opieki nad

wychowankami domów dziecka po ukończeniu 18 lat) i prawnej (możliwość

wyeksmitowania lokatora za długi i zaległości w opłatach czynszowych), może mieć

również podłoże patologiczne (alkoholizm, przestępczość, odrzucenie lub brak opieki

ze strony najbliższych, rozwód lub trwały rozpad więzi formalnych lub nieformalnych,

prostytucja kobiet, przemoc w rodzinie) oraz wynikać z przyczyn

socjopsychologicznych (świadomy wybór innego sposobu życia, odrzucenie

obowiązującego systemu wartości) i osobowościowych (poczucie niższości,

osamotnienia, wstydu, przekonania o złym świecie i ludziach).

W gminie Stoczek bezdomność nie urasta do rangi problemu, ma charakter

jednostkowy. Pomoc osobom nim zagrożonym i dotkniętym świadczy w gminie

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. W latach 2012 – 2014 objął on wsparciem

4 bezdomnych (tj. w 2012r. – 1 osoba, w 2013r. – 1 osoba, w 2014r. – 2 osoby).

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Przeciwdziałanie problemowi bezdomności wymaga aktywnego,

zintegrowanego i kompleksowego działania. Wykorzystanie istniejących zasobów

środowiska i tworzenie warunków do wdrażania nowych form wsparcia na rzecz osób

bezdomnych i ich integracji z otoczeniem powinno stanowić podstawowy cel

prowadzonej na szczeblu lokalnym polityki społecznej.

III.17. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

Niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról

społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w

szczególności powodującą niezdolność do pracy. Najczęstsze jej przyczyny stanowią

schorzenia układu krążenia, narządów ruchu oraz schorzenia neurologiczne, relatywnie

rzadziej o obniżonej sprawności w codziennym życiu decydują uszkodzenia narządu

wzroku i słuchu, choroba psychiczna oraz upośledzenie umysłowe.

Ostatnie dziesięciolecia przyniosły istotne zmiany w sposobie postrzegania osób

niepełnosprawnych. Niepełnosprawność nie jest już rozumiana tylko jako rezultat

uszkodzenia ciała czy choroby, ale raczej jako wynik barier społecznych,

ekonomicznych, fizycznych – jakie napotyka się w środowisku.

Osobą niepełnosprawną jest taka osoba, która posiada odpowiednie orzeczenie

wydane przez organ do tego uprawniony lub osoba, która takiego orzeczenia nie

posiada, lecz odczuwa ograniczenie sprawności w wykonywaniu czynności

podstawowych dla swojego wieku (zabawa, nauka, samoobsługa).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 60

Uzyskanie danych na temat osób niepełnosprawnych jest trudne. Żadna

z instytucji wspomagających osoby niepełnosprawne nie dysponuje pełnymi danymi.

Spisy powszechne ludności są jedynym badaniem pełnym, którego wyniki

pozwalają ustalić liczbę osób niepełnosprawnych oraz umożliwiają szczegółową

charakterystykę tej grupy ludności.

W gminie Stoczek w 2014 roku ze świadczeń z pomocy społecznej, z powodu

niepełnosprawności skorzystało 92 rodziny. Stanowi to 37% ogółu korzystających

z pomocy społecznej.

Ze świadczeń pielęgnacyjnych skorzystało 17 osób, a z zasiłku pielęgnacyjnego

146 osób, ze specjalnego zasiłku opiekuńczego 2 osoby oraz zasiłek dla opiekuna

pobierało 3 osoby – są to świadczenia przyznawane na podstawie orzeczenia.

Ośrodek Pomocy Społecznej zajmuje się zapewnieniem pomocy domowej

w formie usług opiekuńczych osobom starym, niedołężnym potrzebującym wsparcia

w zakresie zaspokajania codziennych potrzeb życiowych, opieki higienicznej

i pielęgnacji, kontaktu z otoczeniem. W 2014 roku usługami opiekuńczymi w miejscu

zamieszkania objęto 16 osób, a koszt świadczeń wynosił 78 000 zł.

Ośrodek zajmuje się także zapewnieniem specjalistycznych usług opiekuńczych.

W 2014 roku z pomocy w formie specjalistycznych usług opiekuńczych świadczonych

przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym skorzystało 2 rodziny,

a w nich 3 dzieci z zaburzeniami psychicznymi. Koszt świadczeń przekroczył 24 000

zł.

Gmina Stoczek na swoim terenie nie ma żadnego ośrodka wsparcia dla osób

zaburzonych psychicznie, niepełnosprawnych. W gminie sąsiadującej odległej od

Stoczka o około 15 km, tj. w Gminie Miedzna jest Środowiskowy Dom Samopomocy

dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie, które nie wymagają leczenia

szpitalnego ale mają trudności w samodzielnym funkcjonowaniu w życiu codziennym.

Jest to Dom dziennego pobytu.

Z terenu gminy Stoczek do Środowiskowego Domu Samopomocy w Miedznej

uczęszcza 3 chętnych. Uczestnicy zapewniony mają dowóz przez ŚDS, samochodem

dostosowanym do osób niepełnosprawnych.

W gminie Stoczek, podobnie jak i w całym powiecie problemem osób

niepełnosprawnych są trudności w uczestniczeniu w życiu społecznym i zawodowym.

Osoby niepełnosprawne mają również ograniczone możliwości korzystania z oferty

edukacyjnej oraz są zdecydowanie gorzej wykształcone. Jak pokazują dane osób

zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Węgrowie z terenu Gminy Stoczek

mających status osoby niepełnosprawnej było w 2014 roku 11. Spośród nich 45% to

osoby mające wykształcenie podstawowe i gimnazjalne. Pozostała część stanowi osoby

z wykształceniem co najmniej średnim.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 61

Zatrudnienie zapewnia między innymi niezależność osobistą i materialną, jednak

dla osób niepełnosprawnych ma wartość dodatkową – kompensuje ograniczenia

wynikające z niepełnosprawności. Spośród ofert pracy jakie wpłynęły w 2014 roku do

PUP w Węgrowie nie było ofert skierowanych do osób niepełnosprawnych.

Analizując problematykę niepełnosprawności należy zdawać sobie sprawę, że

aktywizacją osób niepełnosprawnych zajmują się głównie organizacje pozarządowe,

warsztaty terapii zajęciowej, specjalne ośrodki szkolno – wychowawcze, ośrodek

pomocy społecznej. Działania tych instytucji i organizacji zmierzają do zabezpieczenia

podstawowych potrzeb życiowych, wspomagania w procesie rehabilitacji, likwidacji

barier architektonicznych, ograniczają się one jednak najczęściej tylko do członków lub

uczestników procesu. Brak jest natomiast kompleksowych działań partnerskich,

integrujących osoby niepełnosprawne z różnych placówek oraz osoby niepełnosprawne

pozostające w swoim środowisku, ze środowiskiem lokalnym mających na celu

przeciwdziałanie zjawisku wykluczania. Konieczne jest zatem stworzenie systemowych

rozwiązań, które zapobiegałyby temu zjawisku i pozwalały osobom niepełnosprawnym

na uczestnictwo w życiu społecznym.

Ponadto niezbędny jest rozwój instytucji świadczących kompleksową pomoc

w zakresie rehabilitacji oraz aktywizacji społeczno – zawodowej. Niedostateczna jest

również liczba warsztatów terapii zajęciowej lub podobnych instytucji umożliwiających

wyjście z domu oraz nabycie lub rozwinięcie różnych umiejętności np.: z zakresu

pełnienia ról społecznych, artystycznych, itp. Osoby niepełnosprawne są bardzo

zróżnicowaną grupą, konieczna jest zatem polityka, która będzie respektować

tę różnorodność. Szczególnej uwagi wymagają osoby o złożonych, wielorakich

potrzebach uzależniających je od pomocy innych oraz ich rodziny. Rodziny posiadające

niepełnosprawne dzieci wymagają szczególnej uwagi jeżeli chodzi o ich edukację

i aktywny udział w społeczeństwie. Sporych wysiłków wymaga rehabilitacja społeczna

i zawodowa osób chorych psychicznie, których systematycznie przybywa oraz budowa

dla tej grupy osób systemu wsparcia.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Przy zakładanej do 2020 roku wzrastającej liczbie osób niepełnosprawnych

należy zadbać o indywidualizację rozwoju dla osób pozostających w wieku aktywności

zawodowej, zindywidualizowaną rehabilitację i opiekę dla niepełnosprawnych w wieku

poprodukcyjnym. Wzrastająca systematycznie liczba osób niepełnosprawnych wymaga

dostosowania gminy do potrzeb tej grupy społecznej, co oznacza systematyczne

diagnozowanie potrzeb tej grupy oraz inwentaryzację istniejących barier nie tylko

architektonicznych, ale także mentalnych.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 62

III.18. UZALEŻNIENIA I PRZEMOC W RODZINIE

Alkoholizm, narkomania i przemoc w rodzinie są problemami społecznymi,

które powodują szkody we wszystkich sferach życia człowieka. Wpływają negatywnie

na poczucie bezpieczeństwa społecznego, ogólny stan zdrowia, relacje rodzinne

i międzyludzkie, a także zdolność do konkurencji na rynku pracy.

Wśród przyczyn popadania w alkoholizm zasadniczą rolę odgrywają

uwarunkowania społeczne, nieprawidłowe wzorce rodzinne, brak celów życiowych

i utrata zatrudnienia.

Szerzeniu się narkomanii sprzyjają natomiast co raz większa powszechność

i dostępność środków odurzających, panująca moda na ich zażywanie, chęć

poszukiwania nowych wrażeń i doznań oraz traktowanie narkotyków jako środków

umożliwiających ucieczkę od trudności życia codziennego, rozładowanie stresu

i konfliktów.

Przemoc w rodzinie jest z kolei problemem mającym często swoje źródło

w uzależnieniach i ubóstwie. Jej ofiarami są niejednokrotnie osoby słabe fizycznie,

psychicznie, o niskim poczuciu własnej wartości, zależne od sprawcy. Na ogół są to

kobiety i dzieci, rzadziej osoby niepełnosprawne, starsze i chore.

Są to grupy dysfunkcyjne objęte wsparciem ze strony systemu pomocy

społecznej. Z problemem nadużywania alkoholu pracownicy socjalni spotykają się od

wielu lat, niepokojącym jest jednak fakt wzrastania liczby osób uzależnionych od

alkoholu i obniżania wieku pierwszego z nim kontaktu. W wielu środowiskach daje się

zauważyć zjawisko „dziedziczenia” alkoholizmu. Problem nadużywania alkoholu przez

podopiecznych pomocy społecznej jest bardzo skomplikowany, ponieważ obok

alkoholizmu występują zaburzenia komunikacji między członkami rodziny, bieda,

problemy wychowawcze i zdrowotne. Alkoholizm to częsta przyczyna interwencji sądu

w sprawy opiekuńczo – wychowawcze.

Praca z tak zaburzonymi klientami jest bardzo trudna, długotrwała i często

skazana na niepowodzenie. Z pomocą w pracy z osobami uzależnionymi przychodzi

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Osoby uzależnione

kierowane są na badania w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, gdzie najczęściej Sąd

Rodzinny wydaje wobec nich postanowienie o konieczności leczenia odwykowego.

Poza tym osoby uzależnione mogą dobrowolnie same zgłaszać się na leczenie

odwykowe do Poradni Terapii Uzależnień i Współuzależnienia od Alkoholu

w Węgrowie.

W 2014 roku Ośrodek Pomocy Społecznej z powodu alkoholizmu objął pomocą

finansową 12 rodzin, w tym 23 osoby w rodzinach.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 63

Prowadzenie działań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów

uzależnień i przemocy w rodzinie oraz integracji społecznej osób nimi dotkniętych

należy do zadań własnych gminy. Działania te podejmowane są w oparciu o gminne

programy profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania

narkomanii i przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy

w rodzinie oraz przy wykorzystaniu zaplanowanych w ich ramach środków

finansowych.

Poniższy wykres przedstawia wysokość środków finansowych wydatkowanych

na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych oraz przeciwdziałanie

narkomanii i przemocy w rodzinie w gminie Stoczek w latach 2012-2014.

Wykres 17. Środki finansowe wydatkowane na profilaktykę i rozwiązywanie

problemów uzależnień i przemocy w rodzinie w gminie w latach 2012-2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Stoczku

W latach 2012-2014 wysokość środków finansowych wydatkowanych w gminie

na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych oraz przeciwdziałanie

narkomanii zwiększyła się (z 49.472 zł w 2012r. do 52.688 zł w 2014r.). Jak

obserwujemy na wykresie środki finansowe na profilaktykę i rozwiązywanie

problemów alkoholowych z roku na rok zmniejszają się, a środki na przeciwdziałanie

narkomanii zwiększają się. W analizowanym okresie nie poniesiono wydatków na

przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.

Inicjowanie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów

uzależnień i przemocy w rodzinie w gminie Stoczek należy do Gminnej Komisji

4947252813 52688

43042 4256639658

643010247

13030

0 0 00

10000

20000

30000

40000

50000

60000

2012 2013 2014

razem

na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych

na przeciwdziałanie narkomanii

na przeciwdziałanie przemocy w rodzinie

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 64

Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Wybrane dane dotyczące działań

podejmowanych przez GKRPA przedstawia poniższy wykres.

Wykres 18. Wybrane dane dotyczące działalności GKRPA w latach 2012 – 2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Stoczku

W ramach podejmowanych działań GKRPA przeprowadziła rozmowy

interwencyjno-motywujące w związku z nadużywaniem alkoholu. W roku 2012 objęto

nimi 36 osób, w 2013r. objęto 42 osoby, a w 2014r. - 25 osób. W analizowanym okresie

Komisja zabiegała także o zobowiązanie osób uzależnionych do podjęcia leczenia

odwykowego. W tym celu podejmowała kroki zmierzające do orzeczenia

o zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego

(w stosunku do 22 osób w 2012r., 20 w 2013r. i 14 w 2014r.) oraz występowała do sądu

z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego (w 2012r. wobec

12 osób, w 2013r. wobec 15, a w 2014r. wobec 6 osób).

Jeśli chodzi o działalność w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie,

znacznie wzrosła liczba osób dotkniętych tym problemem, z którymi kontaktowali się

członkowie GKRPA (z 16 w 2012r. do 42 w 2014r.).

Tabela 19. Wybrane dane dotyczące rynku napojów alkoholowych w gminie

w latach 2012-2014

Wyszczególnienie wybranych

danych

2012 2013 2014

liczba punktów sprzedaży napojów

alkoholowych

25 21 20

3642

2522 20

141215

6

16

3642

0

10

20

30

40

50

2012 2013 2014

liczba osób, z którymi GKRPA przeprowadziła rozmowy interwencyjno-motywujące wzwiązku z nadużywaniem alkoholu

liczba osób, w stosunku do których GKRPA podjęła czynności zmierzające do orzeczenia ozastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego

liczba osób, wobec których GKRPA wystąpiła do sądu z wnioskiem o zobowiązanie dopodjęcia leczenia odwykowego

liczba osób dotkniętych przemocą w rodzinie, z którymi kontaktowali się członkowie GKRPA

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 65

liczba wydanych zezwoleń na

sprzedaż napojów alkoholowych

15 11 8

liczba kontroli przeprowadzonych

w punktach sprzedaży napojów

alkoholowych

0 0 0

ilość decyzji w sprawie cofnięcia

zezwolenia na sprzedaż napojów

alkoholowych

0 0 0

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy w Stoczku

W latach 2012-2014 liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych w gminie

zmniejszyła się o 5 oraz zmniejsza się liczba wydawanych zezwoleń na sprzedaż

napojów alkoholowych (w 2012r. wydano 15, w 2013r. – 11, a w 2014r. – 8).

W analizowanym okresie nie przeprowadzono kontroli w punktach sprzedaży napojów

alkoholowych, a w ślad za tym nie podjęto decyzji w sprawie cofnięcia zezwolenia na

sprzedaż napojów alkoholowych.

Obok Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na terenie

gminy oraz w Węgrowie funkcjonują inne podmioty, które odgrywają istotną rolę

w profilaktyce i rozwiązywaniu problemów uzależnień oraz przeciwdziałaniu przemocy

w rodzinie. Należą do nich: Grupa AA „Pomocna Dłoń” w Stoczku, Zespół

Interdyscyplinarny działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie

w Stoczku, Poradnia Terapii Uzależnień i Współuzależnienia od Alkoholu w Węgrowie,

Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Węgrowie, Grupa AA „Janka” w Węgrowie.

W 2014 roku procedurą Niebieskich Kart objętych było 31 rodzin, w tym 27

Niebieskich Kart sporządzonych było przez Policję i 4 przez Ośrodek Pomocy

Społecznej w Stoczku.

W 2014 roku w ramach działań podejmowanych w szkołach w zakresie

przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie brano udział w ogólnopolskiej

kampanii „Zachowaj Trzeźwy Umysł” a także „Bezpieczne wakacje bez używek

i przemocy”. Dla uczniów gimnazjum i liceum odbył się koncert profilaktyczny

„Alkohol i dopalacze są wśród nas” oraz programy profilaktyczne „NOE” oraz

„Odczuwaj, Ufaj, Mów”, „Cukierki”. We wszystkich szkołach odbyły się konkursy

profilaktyczne w ramach kampanii „Zachowaj trzeźwy umysł”.

Wnioski wraz z opisem dynamiki:

Działania w zakresie prowadzenia aktywnej polityki społecznej w obszarze

uzależnień i przeciwdziałania przemocy w rodzinie stawiają przed samorządem

gminnym nowe wyzwania. Należy większy akcent kłaść na szeroko rozumiana

profilaktykę, szczególnie młodzieży gimnazjalnej oraz pomoc psychologiczną i prawną

dla osób współuzależnionych (osób często zamieszkujących z osobą uzależnioną).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 66

Ważną kwestią jest zaangażowanie środowiska lokalnego w rozwiązywanie kwestii

związanej z uzależnieniem od alkoholu. W gminie Stoczek została powołana Gminna

Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Zespół Interdyscyplinarny,

którzy angażują się w rozwiązywanie lokalnych problemów społecznych. Istotnym

czynnikiem jest współpraca z organizacjami pozarządowymi i ruchami abstynenckimi,

które powinny być wspierane przez samorząd lokalny oraz podnoszenie kompetencji

osób zaangażowanych w przeciwdziałanie alkoholizmowi, narkomanii i przemocy

w rodzinie.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 67

IV. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ WRAZ Z WNIOSKAMI

KOŃCOWYMI

Materiałem wyjściowym do prac nad opracowaniem Gminnej Strategii

Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Stoczek na lata 2016 - 2022, była

analiza sprawozdawczości Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Stoczku, ocena

zasobów pomocy społecznej za lata 2012-2014, dane z Urzędu Gminy w Stoczku,

Powiatowego Urzędu Pracy w Węgrowie, Głównego Urzędu Statystycznego i Banku

Danych Lokalnych, a przede wszystkim wyniki badań ankietowych przeprowadzanych

na mieszkańcach gminy Stoczek w zakresie lokalnych uwarunkowań i problemów

społecznych dla potrzeb ww. dokumentu.

Od 1 sierpnia do 30 września 2015r. została przeprowadzona ankieta badająca

opinie mieszkańców Gminy Stoczek na temat występujących problemów społecznych

w gminie. Miejscem dystrybucji ankiety był Urząd Gminy w Stoczku, Gminny Ośrodek

Pomocy Społecznej w Stoczku. Respondenci zostali wybrani w sposób losowy.

W rezultacie w badaniach wzięło udział 68 mieszkańców w tym 57 kobiet i 11

mężczyzn.

Grupę ankietowanych stanowili mieszkańcy w każdym przedziale wiekowym,

w każdej formie aktywności zawodowej oraz na różnych poziomach wykształcenia.

Dzięki takiej grupie respondentów został uzyskany pogląd na aktualne problemy

społeczne istniejące w gminie, z jakim borykają się mieszkańcy wszystkich grup

społecznych.

Wykres 17. Struktura płci

respondentów badania ankietowego

Wykres 18. Struktura wieku

respondentów badania ankietowego

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

84%

16%

kobiety mężczyźni

93%

7%

18-50 lat 51-67 lat

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 68

Wykres 19. Struktura wykształcenia respondentów badania ankietowego

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Wykres 20. Struktura respondentów badania ankietowego pod względem

aktywności zawodowej

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

W pierwszym pytaniu poproszono przedstawicieli środowiska lokalnego o ocenę

poziomu życia mieszkańców gminy. Uzyskane odpowiedzi przedstawia poniższy

wykres.

8

0

25

10

24

0

5

10

15

20

25

30

podstawowe gimnazjalne ponadgimnazjalne średnie wyższe

44

811

31 1

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

pracujący rolnik bezrobotny uczący się emeryt/rencista inne

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 69

Wykres 21. Poziom życia mieszkańców w gminie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Jak wynika z analizy ankiet, mieszkańcy ocenili poziom życia w gminie jako

średni (43 osoby), na drugim miejscu ukształtował się poziom wysoki (10 osób), na

trzecim miejscu poziom niski (9 osób) i na ostatnim miejscu poziom bardzo niski (6

osób).

W kolejnym pytaniu zapytano badanych o problemy które najczęściej występują

w gminie. Szczegóły w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.

15%

63%

13%

9%

wysoki

średni

niski

bardzo niski

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 70

Wykres 22. Problemy najczęściej występujące w gminie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Do najważniejszych problemów społecznych rodzin widzianych oczami

mieszkańców gminy Stoczek zalicza się bezrobocie (28%), alkoholizm (22%),

a następnie niezaradność życiowa (10%).

Uwagę zwrócili również na problemy ludzi starszych (7%), bezradność w

sprawach opiekuńczo-wychowawczych (6%), ubóstwo (5%), wielodzietność (5%),

przemoc w rodzinie (5%), brak mieszkań (4%).

ubóstwo5%

bezrobocie28%

niepełnosprawność2%

długotrwała choroba

1%

alkoholizm22%

wielodzietność5%

przemoc w rodzinie

5%

samotne wychowywanie

dzieci2%

bezradność w sprawach

opiekuńczo-wychowawczych

6%

niezaradność życiowa

10%

problemy ludzi starszych

7%

brak poczucia bezpieczeństwa

3%

brak mieszkań4%

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 71

W następnym pytaniu ankietowani określali jak zmieniły się warunki życia

rodzin dotkniętych problemami społecznymi w ostatnich 5 latach. Uzyskane

odpowiedzi przedstawia poniższy wykres.

Wykres 23. Ocena warunków życia rodzin dotkniętych problemami

społecznymi na przełomie ostatnich 5 lat

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

W oczach ankietowanych ocena warunków życia rodzin dotkniętych problemami

społecznymi na przełomie ostatnich 5 lat polepszyła się – uznało tak 52%. Natomiast

38% respondentów uznało, że ich sytuacja jest bez zmian, a 10% odpowiedziało że

sytuacja rodzin pogorszyła się.

Następnie respondenci zostali poproszeni o ocenę aktualnej sytuacji na rynku

pracy w gminie. Uzyskane odpowiedzi przedstawia poniższy wykres.

Wykres 24. Ocena aktualnej sytuacji na rynku pracy w gminie

52%38%

10%

polepszyły się

pozostały niezmienione

pogorszyły się

8%

16%

44%

32% bardzo dobra

dobra

średnia

zła

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 72

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Ankietowani uznali, że sytuacja na rynku pracy w gminie Stoczek jest średnia

(44%), na drugim miejscu plasuje się odpowiedź, że zła (32%), następnie 16%

odpowiedziało, że dobra i 8%, że bardzo dobra.

W następnym pytaniu mieszkańcy mieli wskazać główne przyczyny problemów

na lokalnym rynku pracy. Ich odpowiedzi przedstawia poniższa tabela.

Tabela 19. Główne przyczyny problemów na lokalnym rynku pracy

Lp. Odpowiedź udział %

1. brak inwestycji 20%

2. niskie wydatki państwa na wsparcie zatrudnienia 13,5%

3. niedostosowanie systemu do potrzeb rynku pracy 13%

4. wysokie koszty zatrudnienia pracowników 12%

5. wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej 11%

6. brak współpracy ze służbami zatrudnienia 8%

7. niskie kwalifikacje wśród pracowników 7,5%

8. brak nowych technologii w przedsiębiorstwach 7%

9. sytuacja finansowa przedsiębiorstw 6%

10. niska jakość usług instytucji związanych z rynkiem pracy 2%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Ankietowani odpowiedzieli, że główną przyczyną problemów związanych

z brakiem pracy jest brak inwestorów na terenie gminy (20%) oraz niskie wydatki

państwa na wsparcie zatrudnienia (13,5%), wysokie koszty zatrudnienia pracowników

(12%) i prowadzenia działalności gospodarczej (11%) a także niskie kwalifikacje wśród

pracowników (7,5%).

Kolejna kwestia poruszona w ankiecie dotyczyła sytuacji osób

niepełnosprawnych w gminie. Uzyskane odpowiedzi przedstawia poniższy wykres.

Wykres 25. Ocena sytuacji osób niepełnosprawnych w gminie

4%

21%

66%

9%

bardzo dobra

dobra

średnia

zła

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 73

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Respondenci ocenili sytuację osób niepełnosprawnych w gminie Stoczek jako

średnią (66%) i dobrą (21%).

W odpowiedzi na kolejne pytanie ankietowani identyfikowali najczęściej

występujące problemy, z jakimi zmagają się osoby niepełnosprawne w gminie.

Szczegóły w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.

Tabela 20. Problemy osób niepełnosprawnych w gminie

Lp. Odpowiedź % udział

1. brak ofert pracy 26%

2. utrudniony dostęp do środków transportu 15%

3. bariery architektoniczne 11%

4. alienacja, poczucie zostawienia samym sobie 9%

5. utrudniony dostęp do usług rehabilitacyjnych 9%

6. utrudniony dostęp do specjalistycznej opieki 8,5%

7. problemy natury psychologicznej 7%

8. brak akceptacji środowiska lokalnego 6%

9. ubóstwo 5%

10. utrudniony dostęp do usług opiekuńczych 3,5%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Według badanych problemami, z którymi najczęściej zmagają się osoby

dotknięte niepełnosprawnością z gminy są brak odpowiednich ofert pracy (26%) oraz

utrudniony dostęp do środków transportu (15%) oraz bariery architektoniczne (11%).

Kolejna kwestia poruszona w ankiecie dotyczyła sytuacji osób starszych oraz

problemów, z jakimi najczęściej zmagają się te osoby. Udzielone przez badanych

odpowiedzi prezentują poniższe wykresy.

Wykres 26. Sytuacja osób starszych w gminie

6%

19%

62%

13%

bardzo dobra

dobra

średnia

zła

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 74

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Tabela 21. Problemy osób starszych w gminie

Lp. Odpowiedź % udział

1. schorzenia wieku podeszłego 25%

2. samotność 20,5%

3. brak wsparcia rodziny 15,5%

4. brak dostępu do lekarzy specjalistów 11%

5. brak ofert spędzania wolnego czasu 9%

6. niepełnosprawność 8%

7. ubóstwo 4,5%

8. niedostosowanie społeczne 3%

9. brak akceptacji ze strony środowiska 2%

10. bariery architektoniczne 1,5% Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

W opinii osób ankietowanych problemami, które najczęściej dotykają seniorów

w gminie, są choroby wieku podeszłego (25%) i samotność (20,5%). Zdaniem badanych

osobom starszym doskwiera również brak wsparcia rodziny (15,5%), brak dostępu do

lekarzy specjalistów (11%), brak ofert spędzania wolnego czasu (9%).

W kolejnych pytaniach poproszono badanych o opinię na temat oceny sytuacji

dzieci i młodzieży w gminie oraz najczęstszych przyczyn występowania problemów

społecznych wśród dzieci i młodzieży. Uzyskane odpowiedzi przedstawiają poniższe

wykresy.

Wykres 27. Ocena sytuacji dzieci i młodzieży w gminie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

6%

41%50%

3%

bardzo dobra

dobra

średnia

złe

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 75

Wykres 28. Najczęstsze przyczyny występowania problemów społecznych wśród

dzieci i młodzieży w gminie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Ogólna ocena sytuacji dzieci i młodzieży na terenie gminy została oceniona jako

średnia (50%) oraz dobra (41%).

Według ankietowanych, do negatywnych zjawisk społecznych, na które

najbardziej narażone są dzieci i młodzież z gminy, należą brak ofert organizacji wolnego

czasu (29%), dysfunkcja rodziny (22%), sięganie po substancje uzależniające, np.

alkohol, narkotyki (18%), demoralizacja (17%).

dysfunkcja rodziny22%

narkomania, alkoholizm

18%

brak ofert organizacji wolnego

czasu29%

przestępczość4%

niedożywienie0%

demoralizacja17%

sieroctwo1% trudności w

przystosowaniu się młodzieży opuszczającej

placówki8%

inne1%

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 76

W następnych pytaniach podjęto temat stanu bezpieczeństwa w gminie –

poczucia bezpieczeństwa oraz przyczyn jego braku. Szczegóły w tym zakresie

prezentują poniższe wykresy.

Wykres 29. Czy według Pani/Pana, gmina jest miejscem bezpiecznym?

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Wykres 30. Przyczyny braku poczucia bezpieczeństwa w gminie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Około 76% ankietowanych stwierdziło, że czuje się bezpiecznie bądź raczej

bezpiecznie w miejscu zamieszkania. Natomiast 18% było niezdecydowanych a 6%

odpowiedziało, że nie czuje się bezpiecznie.

16%

60%

18%

6%

tak

raczej tak

trudno powiedzieć

raczej nie

6%3%

4%

18%

10%

38%

21%

włamania

brak oznaczonych przejść

napady

mało patroli policyjnych

częste wypadki samochodowe

picie alkoholu w miejscachpublicznych

brak oświetlenia publicznego

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 77

Wśród przyczyn braku bezpieczeństwa respondenci najczęściej wskazywali picie

alkoholu w miejscach publicznych (38%), brak oświetlenia publicznego (21%) oraz

mało patroli policyjnych (18%) i częste wypadki samochodowe (10%).

Następnie zapytano badanych o podanie przyczyn występowania problemu

uzależnień wśród mieszkańców gminy. Odpowiedzi w tym zakresie prezentuje poniższy

wykres.

Wykres 31. Przyczyny występowania problemu uzależnień wśród mieszkańców

gminy

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Do zasadniczych powodów występowania problemu uzależnień wśród

mieszkańców gminy badani zaliczyli bezrobocie (34%), rozpad rodziny (21%),

niedostosowanie społeczne (18%) oraz ubóstwo (12%).

W następnych pytaniach poproszono respondentów o ocenę dostępu do usług

medycznych oraz wskazanie problemów z obszaru opieki zdrowotnej z jakimi borykają

się mieszkańcy gminy. Odpowiedzi w tym zakresie prezentują poniższe wykresy.

bezrobocie34%

choroby4%

ubóstwo12%

rozpad rodziny21%

niepełnosprawność1%

niedostosowanie społeczne

18%

bezdomność1%

inne powody

9%

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 78

Wykres 32. Ocena dostępu do usług medycznych na terenie gminy

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Wykres 33. Problemy z obszaru usług medycznych z jakimi borykają się

mieszkańcy

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Większość ankietowanych wystawiła ocenę dobrą (44%) i średnią (41%)

w dostępie do usług medycznych na terenie gminy.

Zdaniem respondentów głównym problemem jest mała liczba lekarzy

specjalistów (58%) oraz długi okres oczekiwania na usługi medyczne. Za ważną

przyczynę uznali również ograniczoną liczbę wizyt domowych lekarza rodzinnego

(11%).

3%

44%

41%

12%

bardzo dobry

dobry

średni

zły

25%

5%

58%

11%

1%

długi okres oczekiwania nausługi medyczne

brak dostępu do dłygoterinowejdomowej opieki pielęgniarskiej

mała liczba lekarzy specjalistów

ograniczona liczba wizytdomowych lekarza rodzinnego

inne

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 79

W ostatnich pytaniach podjęto kwestię mocnych i słabych stron usług

społecznych w Gminie Stoczek. Szczegóły w tym zakresie przedstawia poniższy

wykres.

Wykres 34. Mocne i słabe strony Gminy Stoczek w obszarze usług społecznych

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych w środowisku lokalnym

Analizując mocne i słabe strony gminy w obszarze usług społecznych,

przedstawiciele środowiska lokalnego najlepiej ocenili dostęp do Internetu (32%),

a także pomocy społecznej i oferty edukacyjnej (po 16%). Z wysoką oceną spotkał się

również dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej (15%).

Słabymi stronami gminy Stoczek w obszarze usług społecznych widzianych

oczami ankietowanych są: oferta kulturalna (24%), podtrzymywanie więzi społecznych

(18%) i oferta rekreacyjno – sportowa (15%).

2

11

5

24

8

7

11

12

20

32

0

11

21

1

20

42

5

21

8

3

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

inne

podtrzymywanie tradycji lokalnych

dostęp i jakość świadczeń pomocy społecznej

więzi społeczne

dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej

dostęp do internetu

poziom bezpieczeństwa

oferta edukacyjna

oferta rekreacyjno - sportowa

oferta kulturalna

mocne strony słabe strony

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 80

V. ANALIZA SWOT

Analiza SWOT stanowi ważną część diagnozy i jest przeważnie traktowana jako

jej część podsumowująca. Pozwala zaprezentować oraz dokonać analizy atutów

i słabości danej gminy wobec szans i zagrożeń kreowanych przez otoczenie. Celem

analizy SWOT jest określenie i analiza czynników pod kątem pozytywnego

i negatywnego wpływu na rozwój gminy. Pozwala to wyodrębnić następujące grupy

czynników, zjawisk i procesów: szanse – pozytywne zewnętrzne (zjawiska i tendencje

w otoczeniu, które odpowiednio wykorzystane staną się impulsem do rozwoju),

zagrożenia – negatywne zewnętrzne (czynniki zewnętrzne, które postrzegamy jako

bariery), mocne strony – pozytywne wewnętrzne (atuty, walory gminy), słabe strony

– negatywne wewnętrzne (zjawiska ograniczające możliwości rozwoju).

W przypadku strategii rozwiązywania problemów społecznych stanowi

efektywną metodę identyfikacji mocnych i słabych stron lokalnego systemu pomocy

społecznej oraz szans i zagrożeń, jakie przed nimi stoją. Pozwala oszacować potencjał,

jakim się dysponuje oraz określić stopień, w jakim posiadane zasoby odpowiadają

potrzebom i oczekiwaniom społeczności lokalnej. Jest to technika służąca

uporządkowaniu posiadanych informacji.

Poniżej dokonano analizy sytuacji gminy oraz analizy problemów społecznych

w obszarze polityki społecznej.

Analiza sytuacji gminy

Mocne strony Słabe strony

Cisza i spokój

Piękne krajobrazy

Teren atrakcyjny turystycznie

Sukcesywna poprawa dróg

gminnych

Czyste ekologiczne środowisko

Społeczność szanująca tradycję

Życzliwość i gościnność

mieszkańców

Dbałość o estetykę gminy i

gospodarstw przydomowych

Wzrost świadomości ekologicznej

Zintegrowane społeczeństwo

Promocja gminy

Duża powierzchnia gminy

Duża powierzchnia gminy

Niż demograficzny

Utrudniony dostęp do świadczeń

medycznych

Centralizacja działalności jednej

miejscowości

Niski standard życia mieszkańców

Brak połączeń komunikacyjnych

wewnątrz gminy

Niezaradność życiowa niektórych

mieszkańców

Bezrobocie

Migracja za pracą

Roszczeniowość społeczeństwa

Lęk przed zmianami

Mało form organizacji czasu wolnego

Słaba jakość gleby

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 81

Duże obszary leśne

Dobry dostęp do sieci Internet

Przybywa nowych domów

Dobrze rozwinięte szkolnictwo

Dużo obiektów sportowo-

rekreacyjnych

Dostęp do infrastruktury

Dobrze rozwinięta pomoc społeczna

Wysoki odsetek mieszkańców w

wieku produkcyjnym

Umiejętność pozyskiwania środków

zewnętrznych (Gmina Stoczek w

latach 2012-2014 podpisała 19

umów o dofinansowanie realizacji

projektów)

Wykwalifikowana kadra instytucji

pracujących na rzecz mieszkańców

gminy

Brak zakładów pracy o strategicznym

znaczeniu

Mała liczba lokali komunalnych

Niski standard lokali komunalnych

Niska świadomość zdrowego stylu

życia

Brak ośrodka kultury

Mało wydarzeń kulturalnych

Szanse Zagrożenia

Położenie blisko Warszawy

Walory agroturystyczne

Szkoły jako silne ośrodki kulturalne

Walory turystyczne

Walory krajobrazowe

Poczucie działania w swoim

interesie społeczności lokalnych

Zasoby ludzkie

Dobre rozpoznanie potrzeb

środowiska lokalnego

Brak zaangażowania społeczeństwa

Typowo rolniczy charakter gminy

Brak odpowiedniej promocji

Brak środków na realizację projektów

Brak dobrej przedsiębiorczości

Zachowania patologiczne i konflikty

społeczne

Emigracja ludności

Biurokracja

Ubóstwo społeczeństwa

Brak bazy turystycznej

Brak przygotowania kadr

Katalog problemów w obszarach polityki społecznej

Na potrzeby niniejszego dokumentu analiza problemów społecznych została

przeprowadzona w następujących obszarach: 1. Bezrobocie, ubóstwo i bezdomność, 2.

Rodzina, dzieci i młodzież, 3. Uzależnienia i przemoc w rodzinie, 4. Starość

i niepełnosprawność, 5. Kapitał społeczny i aktywność obywatelska.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 82

Obszar: Bezrobocie, ubóstwo i bezdomność

Mocne strony Słabe strony

różnorodność form wsparcia dla

osób bezrobotnych proponowanych

przez PUP, GOPS

klienci pomocy społecznej bierni

zawodowo - są motywowani do

zmiany swojej sytuacji życiowej i

materialnej, np. poprzez kontrakt

socjalny

pozyskiwanie środków finansowych

z funduszy zewnętrznych na

przeciwdziałanie bezrobociu (m.in. z

funduszy strukturalnych Unii

Europejskiej), doświadczenie w

prowadzeniu KIS

informowanie bezdomnych o

przysługujących im prawach oraz

dostępnych formach pomocy

zapewnienie wsparcia osobom

wychodzącym z bezdomności

współpraca z organizacjami

pozarządowymi działającymi na

rzecz osób bezrobotnych i

bezdomnych

niska skuteczność działań na rzecz

osób dotkniętych bezrobociem

wzrost patologii społecznych:

alkoholizm, przestępczość, apatii

społecznej, syndromu wyuczonej

bezradności i rozpadu życia

rodzinnego

brak wzorców rodzinnych

dotyczących zdobycia wykształcenia

słaba aktywność społeczna

ograniczone działania służące

pozyskaniu inwestorów mogących

stworzyć w gminie nowe miejsca

pracy

niski poziom kwalifikacji osób

bezrobotnych i zagrożonych

bezrobociem

niedostateczna informacja o rynku

pracy dla młodzieży uczącej się

niewystarczająca liczba miejsc pracy

na lokalnym rynku pracy

niewystarczające zasoby mieszkań

komunalnych w gminie, w tym

socjalnych

brak standardu usług świadczonych

osobom bezdomnym

Szanse Zagrożenia

aktywne poszukiwanie pracy przez

bezrobotnych

możliwość ograniczenia bezrobocia

dzięki środkom finansowym z

funduszy zewnętrznych (m.in. z

funduszy strukturalnych Unii

Europejskiej)

zwiększenie dostępu do oferty

szkoleniowej jednostek szkolących

realizujących różnego rodzaju

utrzymujący się poziom bezrobocia w

gminie

rosnąca skala długotrwałego

bezrobocia

dziedziczenie bezrobotnego stylu

życia i brak aktywności na rynku

pracy wśród świadczeniobiorców

OPS

niekorzystna koleracja pomiędzy

wysokością świadczeń z pomocy

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 83

projekty (Klub Integracji Społecznej

przy OPS, realizacja projektu z

funduszy unijnych przez OPS,

realizacja projektów unijnych przez

PUP)

szybki postęp techniczny i

technologiczny, jako szansa dla

młodych dobrze wykształconych

osób

poprawa sytuacji osób długotrwale

bezrobotnych, młodzieży i kobiet na

rynku pracy dzięki aktywnym

formom wspierania

wykorzystanie potencjału

bezrobotnych pod potrzeby

inwestorów

promowanie ekonomi społecznej

zwiększenie dostępu do

europejskiego rynku pracy

wzrost świadomości społecznej o

wadze podnoszenia kwalifikacji

zawodowych i wykształcenia

niewielka liczba osób zagrożonych

bezdomnością oraz bezdomnych

wymagających schronienia

zwiększenie zasobów mieszkań

komunalnych w gminie

społecznej a wysokością

wynagrodzeń

wzrost bezrobocia w innych krajach

Unii Europejskiej, a tym samym

nieopłacalność wyjazdów

emigracyjnych i zarobkowych

niewystarczające środki finansowe na

aktywne formy przeciwdziałania

bezrobociu

niekorzystna struktura wykształcenia

osób bezrobotnych

szybki postęp techniczny i

technologiczny i niedostosowane, w

związku z nim kwalifikacje osób

występowanie obaw, co do

zatrudnienia osób niepełnosprawnych

wynikające z utrwalonych postaw

wobec tej grupy

ograniczone możliwości znalezienia

zatrudnienia na lokalnym rynku pracy

przez kończącą edukacją młodzież

wysoka skala zjawiska nielegalnego

zatrudnienia

postępujące zjawisko ubożenia

mieszkańców gminy

deficyt w regionie organizacji

pozarządowych działających na rzecz

osób bezrobotnych i bezdomnych

Obszar: Rodzina, dzieci i młodzież

Mocne strony Słabe strony

dobry dostęp do opieki

przedszkolnej w gminie

odpowiednia dostępność szkół

podstawowych i gimnazjalnych w

gminie

podejmowanie współpracy z

organizacjami pozarządowymi

niedostateczny dostęp rodzin do

poradnictwa specjalistycznego

brak grup i ośrodków wsparcia dla

rodzin i osób samotnie

wychowujących dzieci

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 84

działającymi na rzecz rodzin, dzieci i

młodzieży

funkcjonowanie Niepublicznego

Liceum Ogólnokształcącego w

Stoczku

niewystarczający dostęp do

placówek wsparcia dla dzieci i

młodzieży w gminie

nieodpowiednia dostępność opieki

medycznej w gminie

brak organizacji czasu wolnego dla

dzieci i młodzieży

brak żłobka

Szanse Zagrożenia

możliwość kontynuowania nauki na

poziomie ponadgimnazjalnym w

Niepublicznym Liceum

Ogólnokształcącym w Stoczku

istnienie w regionie organizacji

pozarządowych działających na

rzecz rodzin, dzieci i młodzieży

pozyskiwanie odpowiednich

funduszy na zajęcia pozalekcyjne

utworzenie Ośrodka Kultury w

gminie

utworzenie żłobka w gminie

pozyskanie lekarzy specjalistów

utrzymująca się liczba rodzin

dysfunkcyjnych w gminie

brak warunków do prowadzenia

efektywnej pracy socjalnej

niski poziom koordynacji działań

instytucji i organizacji

wspierających rodziny, dzieci i

młodzież

niewielka liczba wolontariuszy

wśród dzieci i młodzieży

zainteresowanie dzieci i młodzieży

niewłaściwymi formami spędzania

czasu wolnego

niewystarczające środki finansowe

na stworzenie dzieciom i młodzieży

atrakcyjnego miejsca do spędzania

czasu wolnego

brak środków finansowych na

utworzenie Ośrodka Kultury, żłobka

Obszar: Uzależnienia i przemoc w rodzinie

Mocne strony Słabe strony

odpowiedni dostęp rodzin dotkniętych

problemami uzależnień i przemocy w

rodzinie do wsparcia

socjoterapeutycznego

prowadzenie poradnictwa i

interwencji w zakresie

przeciwdziałania przemocy w rodzinie

niedostateczny dostęp do pomocy

psychologicznej i prawnej dla rodzin

dotkniętych problemami uzależnień i

przemocy w rodzinie

brak w gminie grupy wsparcia dla

osób dotkniętych przemocą w

rodzinie

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 85

prowadzenie wśród dzieci i młodzieży

działań profilaktycznych,

informacyjnych i edukacyjnych w

zakresie uzależnień i przeciwdziałania

przemocy w rodzinie

podejmowanie działań w ramach

zespołu interdyscyplinarnego ds.

przeciwdziałania przemocy w rodzinie

funkcjonowanie w gminie Gminnej

Komisji Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych

działanie w gminie grupy wsparcia dla

osób uzależnionych,

współuzależnionych „Pomocna dłoń”

Gminny Program Profilaktyki i

Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych

przyzwolenie społeczne na

spożywanie alkoholu przez młodzież

utrwalanie negatywnych wzorców

zachowania

Szanse Zagrożenia

możliwość korzystania ze wsparcia

udzielanego przez działające w

gminie: Gminną Komisję

Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych, grupę AA „Pomocna

dłoń”

możliwość korzystania ze wsparcia

udzielanego przez działające w

Węgrowie: Poradnię Terapii

Uzależnień i Współuzależnienia od

Alkoholu, Ośrodek Interwencji

Kryzysowej oraz Grupę AA „Janka”

zwiększająca się świadomość

społeczna, w tym dzieci i młodzieży,

rodziców i nauczycieli na temat

problemów uzależnień i przemocy

istnienie w regionie organizacji

pozarządowych działających w

obszarze przeciwdziałania

uzależnieniom i przemocy w rodzinie

relatywnie niska liczba osób

wyleczonych z uzależnień w gminie

obniżenie się wieku inicjacji

alkoholowej i narkotykowej

deficyt w regionie organizacji

pozarządowych działających w

obszarze uzależnień i

przeciwdziałania przemocy w

rodzinie

nieskuteczne działania profilaktyczne

nieumiejętność radzenia sobie w

trudnych sytuacjach

brak stałej pracy i bezrobocie

nadużywanie alkoholu przez

społeczeństwo

zwiększająca się liczba przestępstw

pod wpływem alkoholu

marginalizacja osób uzależnionych

brak środków finansowych na

zatrudnienie specjalistów (psycholog,

prawnik)

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 86

niezwiększająca się liczba osób i

rodzin wymagających interwencji z

powodu przemocy w rodzinie,

umieszczenia w ośrodkach wsparcia

specjalistyczne szkolenia

pracowników pomocy społecznej,

policji, nauczycieli w zakresie

rozpoznawania uzależnień, rodzajów

stosowanych środków

psychoaktywnych i profilaktyki

uzależnień

programy edukacyjne dla dzieci i

młodzieży realizowane w placówkach

oświatowych

Umożliwienie dostępu do psychologa

i prawnika dla rodzin dotkniętych

problemami uzależnień i przemocy w

rodzinie

Obszar: Starość i niepełnosprawność

Mocne strony Słabe strony

informowanie osób starszych i

niepełnosprawnych o przysługujących

im prawach i dostępnych formach

pomocy

funkcjonowanie w gminie klubu

seniora „Pogodni”

podejmowanie wśród osób starszych

działań prozdrowotnych

świadczenie usług opiekuńczych dla

osób starych

uczestniczenie w likwidowaniu barier

architektonicznych

podejmowanie współpracy z

organizacjami pozarządowymi

działającymi na rzecz osób starszych

funkcjonowanie w gminie Domu

Pomocy Społecznej dla osób starych

niewystarczająca liczba pracowników

świadczących opiekę i wsparcie

osobom starszym i

niepełnosprawnym w formie usług

opiekuńczych

nieodpowiedni dostęp osób starszych

do opieki geriatrycznej w gminie

ograniczona dostępność bazy

rehabilitacyjnej w gminie

brak w gminie wolontariuszy

mogących wspierać osoby starsze i

niepełnosprawne w codziennym

życiu

brak stowarzyszeń i organizacji

pozarządowych działającymi na rzecz

osób niepełnosprawnych

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 87

dostęp do rehabilitacji w Ośrodku

Zdrowia w Stoczku

niski poziom świadomości

społeczeństwa o sytuacji osób

niepełnosprawnych

stereotypy i uprzedzenia do osób

niepełnosprawnych, zwłaszcza osób

psychicznie chorych

Szanse Zagrożenia

możliwość uzyskania przez osoby

starsze pomocy ze strony rodziny

możliwość korzystania z oferty

Środowiskowego Domu Samopomocy

w Miedznie, Zakładu Aktywności

Zawodowej – Powiatowego Urzędu

Pracy w Węgrowie, Domu Pomocy

Społecznej w Starych Lipkach

brak zjawiska marginalizacji

problemów i potrzeb osób starszych i

niepełnosprawnych

zwiększająca się społeczna akceptacja

osób niepełnosprawnych

istnienie w regionie organizacji

pozarządowych działających na rzecz

osób starszych i niepełnosprawnych

wzrost poziomu wykształcenia osób

niepełnosprawnych

zwiększenie aktywności zawodowej

osób niepełnosprawnych

zwiększenie aktywności

potencjalnych pracodawców

likwidacja barier architektonicznych i

w komunikowaniu się

możliwość pozyskiwania środków

unijnych

rozwój usług socjalnych

rozwój wolontariatu i organizacji

pożytku publicznego

rozwój pracy socjalnej na rzecz osób

niepełnosprawnych (grupy

samopomocowe)

zwiększająca się liczba osób

starszych i niepełnosprawnych w

gminie

ograniczony dostęp do domów

pomocy społecznej

niezadowalający poziom życia osób

starszych

niewielki udział osób starszych w

działaniach prozdrowotnych

istnienie w gminie barier

utrudniających codzienne życie

osobom niepełnosprawnym

niewielka liczba ofert pracy dla osób

niepełnosprawnych

brak wystarczających środków

finansowych

ograniczony dostęp do

refundowanych świadczeń

rehabilitacyjnych

uzależnienie od pomocy społecznej

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 88

Obszar: Kapitał społeczny i aktywność obywatelska

Mocne strony Słabe strony

dysponowanie odpowiednią do

potrzeb liczbą pracowników

socjalnych

wysoko wykwalifikowana kadra

zatrudniona w GOPS-ie; stałe

doskonalenie i podnoszenie

kwalifikacji

dyspozycyjność i mobilność

pracowników GOPS-u; posiadanie

przez nich prawa jazdy

podejmowanie wyzwań w realizacji

nowych zadań

stałe podnoszenie wiedzy na temat

problemów społecznych

występujących w gminie

informowanie beneficjentów systemu

pomocy społecznej o możliwościach

uzyskania wsparcia

dobra lokalizacja Urzędu Gminy i

GOPS-u

wysoka jakość obsługi klienta

systemu pomocy społecznej

pozyskiwanie dodatkowych środków

na realizację zadań z zakresu pomocy

społecznej, im. z funduszy Unii

Europejskiej oraz środków krajowych

podejmowanie współpracy z

organizacjami pozarządowymi

likwidacja barier architektonicznych

w budynku, w którym mieści się

GOPS (założenie windy, Ośrodek

mieści się na półpiętrze)

zaangażowanie pracowników

socjalnych w przeciwdziałanie

wykluczeniu społecznemu dzieci,

osób starszych i niepełnosprawnych

trudne warunki pracy w GOPS-ie w

związku ze zbyt małą liczbą

pomieszczeń pozostających w

dyspozycji Ośrodka (trzech

pracowników socjalnych w jednym

pokoju)

obciążone stanowiska pracy

niskie zarobki

brak spójności w przepisach

ograniczenie czasowe na pracę

socjalną

brak w ops specjalistów, tj. prawnik,

psycholog, informatyk

brak wsparcia dla pracowników

socjalnych w postaci superwizji

brak środków finansowych na

zatrudnienie specjalistów (prawnik,

psycholog, informatyk)

niewystarczające środki finansowe na

doskonalenie zawodowe

pracowników/podnoszenie

kwalifikacji

brak w gminie wolontariatu

Szanse Zagrożenia

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 89

podejmowanie współpracy przez

specjalistów różnych dziedzin na

rzecz przeciwdziałania bezrobociu,

alkoholizmowi, przemocy w rodzinie

itp.

wysoki poziom współpracy pomiędzy

placówkami oświatowymi a rodziną

świadomość władz gminy co do roli i

potrzeb sektora pomocy społecznej

zmieniający się na korzyść wizerunek

sektora pomocy społecznej

istnienie w gminie organizacji

pozarządowych

możliwość pozyskiwania środków

finansowych z funduszy

strukturalnych Unii Europejskiej

pozyskanie środków finansowych na

objęcie wsparciem pracowników

socjalnych w postaci superwizji

pozyskiwanie środków finansowych

na zatrudnienie specjalistów

(prawnika, psychologa, informatyka)

pozyskiwanie środków finansowych

na doskonalenie zawodowe

pracowników/podnoszenie

kwalifikacji

rosnąca skala problemów

powodowanych bezrobociem i

brakiem środków do życia

zwiększająca się liczba beneficjentów

przypadających na jednego

pracownika socjalnego

zbyt duże obciążenie pracowników

socjalnych zadaniami nałożonymi

przez ustawy

doznawanie syndromu wypalenia

zawodowego przez pracowników

dysponowanie nieadekwatnymi

środkami finansowymi do potrzeb

niewielki udział organizacji

pozarządowych w działaniach

pomocowych

brak motywacji mieszkańców gminy

w rozwiązywaniu lokalnych

problemów społecznych

V.1. PODSUMOWANIE DIAGNOZY

Przeprowadzona w kilkunastu obszarach diagnoza sytuacji społecznej w gminie

Stoczek, pozwoliła na zidentyfikowanie najważniejszych problemów społecznych oraz

wyzwań, przed którymi w najbliższych latach stanie samorząd lokalny. Zaliczono do

nich:

prowadzące do zubożenia ludności bezrobocie, które w głównej mierze dotyka

osoby młode w wieku 18-34 lata, często bez doświadczenia zawodowego,

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 90

niekorzystne zmiany demograficzne powodujące postępujący proces starzenia

się społeczności lokalnej, a tym samym zwiększające ryzyko chorób

i niepełnosprawności,

trudności w wypełnianiu przez rodziny funkcji opiekuńczo-wychowawczych,

wzrost rodzin wielodzietnych oraz dotkniętych problemami alkoholizmu

i przemocy domowej,

zwiększenie dostępności opieki zdrowotnej oraz poziomu bezpieczeństwa

publicznego; zintensyfikowanie działalności profilaktycznej w tym zakresie,

rozwijanie lokalnego systemu pomocy społecznej oraz podejmowanie na szerszą

skalę współpracy z sektorem pozarządowym przy realizacji zadań z zakresu

polityki społecznej.

Wyniki diagnozy, po ich nałożeniu na kompetencje samorządu gminnego, posłużyły

do sformułowania misji oraz wyznaczania celów strategicznych, operacyjnych

i kierunków działań niezbędnych do podjęcia w latach 2016 – 2020. Wdrożenie

zaplanowanych przedsięwzięć powinno przyczynić się do poprawy jakości życia

mieszkańców gminy, zmniejszenia skali występujących problemów społecznych oraz

zminimalizowania ich skutków społecznych.

Cele główne określono dla pięciu obszarów, które zostały uszeregowane według

najważniejszych problemów:

1. Bezrobocie, ubóstwo i bezdomność

2. Rodzina, dzieci i młodzież

3. Uzależnienia i przemoc w rodzinie

4. Starość i niepełnosprawność

5. Kapitał społeczny i aktywność obywatelska

Uwzględniając wyniki analizy SWOT wypracowano następujące cele strategiczne:

1. Rozwój systemowego podejścia do problemów społecznych w celu

przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu, podnoszenie

jakości życia mieszkańców poprzez: udzielenie pomocy osobom bezrobotnym

i poszukującym pracy, zmniejszenie skali ubóstwa i jego skutków, a także

działania na rzecz integracji osób starych i niepełnosprawnych oraz tworzenie

warunków do społecznej i zawodowej aktywności osób niepełnosprawnych.

2. Wspieranie rodzin poprzez stwarzanie warunków do rozwoju dzieci i młodzieży

oraz działania zmierzające do poprawy stanu zdrowia i wzrostu poczucia

bezpieczeństwa publicznego w gminie poprzez: podnoszenie poziomu

funkcjonowania rodzin oraz pomoc dzieciom i młodzieży w kształceniu

i wszechstronnym rozwoju, rozwój zintegrowanego systemu przeciwdziałania

uzależnieniom i przemocy w rodzinie, zaspakajanie potrzeb mieszkańców

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 91

w zakresie ochrony zdrowia oraz działania zmierzające do wzrostu poczucia

bezpieczeństwa w gminie.

3. Sprawny i nowoczesny system pomocy społecznej oraz rozwijanie partnerstwa

z sektorem obywatelskim poprzez: podnoszenie kompetencji służb społecznych

oraz rozwijanie infrastruktury socjalnej, wspieranie instytucji społeczeństwa

obywatelskiego.

VI. MISJA, CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ

Misja wyznacza kierunki i zakres zadań a także określa pożądany stan rozwoju

z uwzględnieniem założeń zrównoważonego rozwoju społecznego w zakresie polityki

społecznej w perspektywie następnych kilku lat.

Misją samorządu gminy Stoczek w realizacji strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych na lata 2016 – 2022 jest „zapewnienie mieszkańcom gminy

Stoczek pełnej integracji społecznej, wysokiego poziomu życia, możliwości

zaspokajania wszystkich potrzeb oraz skutecznego zapobiegania i rozwiązywania

problemów społecznych z wykorzystaniem potencjału tkwiącego w środowisku

lokalnym.” Wypełnienie tak sformułowanej misji wymaga wdrożenia wyznaczonych

celów strategicznych i operacyjnych oraz kierunków działań. Zostały one przedstawione

poniżej w formie kart strategicznych, w których uwzględniono również realizatorów

poszczególnych zapisów oraz prognozę zmian.

Cel strategiczny 1 Przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu

społecznemu oraz podnoszenie jakości życia mieszkańców

gminy

Cel operacyjny 1

Udzielenie pomocy osobom bezrobotnym i poszukującym

pracy

1. Kontynuowanie współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy

zakładającej upowszechnianie ofert pracy, informacji o

wolnych miejscach pracy, usługach poradnictwa

zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu zawodowym

dorosłych i stażach oraz organizacji robót publicznych, prac

społecznie użytecznych, interwencyjnych i zatrudnienia

socjalnego.

2. Współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie

realizacji Programu Aktywizacja i Integracja (PAI).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 92

Kierunki działań

do celu

operacyjnego 1

3. Objęcie pomocą socjalną osób marginalizowanych w tym

bezrobotnych w celu zachęcania do aktywnego

poszukiwania pracy i usamodzielniania się – kontrakt

socjalny.

4. Zabezpieczenie bezpieczeństwa socjalnego osobom

bezrobotnym poprzez pomoc finansową, rzeczową z GOPS.

5. Inicjowanie oraz organizowanie kontaktów bezrobotnych z

pracodawcami (Targi Pracy).

6. Promowanie gminy w celu pozyskania inwestorów

mogących utworzyć nowe miejsca pracy; przygotowanie

terenów pod działalność gospodarczą.

7. Wspieranie rozwoju podmiotów ekonomii społecznej, np.

spółdzielni socjalnych.

8. Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości w gminie.

9. Promowanie form zatrudnienia socjalnego realizowanego

przez KIS oraz innych projektów dla osób zagrożonych i

wykluczonych społecznie.

10. Podejmowanie współpracy z organizacjami

pozarządowymi udzielającymi wsparcia osobom

bezrobotnym.

11. Opracowanie i realizacja projektów służących aktywizacji

zawodowej osób bezrobotnych, w tym

współfinansowanych z funduszy zewnętrznych.

Cel operacyjny 2 Zmniejszenie skali ubóstwa i jego skutków

Kierunki działań

do celu

operacyjnego 2

1. Wsparcie osób ubogich pracą socjalną, w tym poprzez

zawieranie kontraktów socjalnych.

2. Promowanie wśród zagrożonych utratą bezpieczeństwa

socjalnego aktywnych postaw oraz samopomocy, np.

pomocy sąsiedzkiej.

3. Podejmowanie działań na rzecz osób zagrożonych i

dotkniętych bezdomnością – prowadzenie pracy socjalnej,

udzielenie wsparcia finansowego i rzeczowego, w razie

konieczności zapewnienie schronienia.

4. Udzielanie przez GOPS pomocy finansowej i rzeczowej

osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej.

5. Zabezpieczenie potrzeb bytowych dzieci z rodzin ubogich.

6. Powiększenie w gminie zasobów mieszkań komunalnych,

w tym socjalnych.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 93

7. Objęcie opieką pedagogiczno-psychologiczną dzieci z

rodzin dotkniętych ubóstwem w celu uchronienia ich przed

tzw. „schematem dziedziczenia biedy”

8. Rozwój współpracy z organizacjami pozarządowymi

działającymi na rzecz ubogich oraz z Kościołem.

Cel operacyjny 3

Działania na rzecz integracji osób starych i

niepełnosprawnych oraz tworzenie warunków do

społecznej i zawodowej aktywności osób

niepełnosprawnych

Kierunki działań

do celu

operacyjnego 3

1. Poprawa jakości usług poprzez podnoszenie kwalifikacji

osób sprawujących opiekę i zwiększenie dostępności usług

opiekuńczych.

2. Świadczenie wsparcia w formie specjalistycznych usług

opiekuńczych, w tym dla osób z zaburzeniami

psychicznymi.

3. Wzrost aktywności społecznej osób starszych i

niepełnosprawnych poprzez zwiększenie dostępności do

dziennych placówek wsparcia, klubów, grup wsparcia oraz

imprez kulturalnych, wycieczek, spotkań integracyjnych.

4. Podejmowanie działań na rzecz zmiany wizerunku osoby

starej i niepełnosprawnej w środowisku.

5. Rozszerzenie współpracy z instytucjami pozarządowymi

działającymi na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych

6. Pozyskiwanie wolontariuszy mogących wspierać osoby

starsze i niepełnosprawne w codziennym życiu.

7. Działania wspierające rodziny osób starszych i

niepełnosprawnych w zakresie przeciwdziałania

„wypaleniu się sił” i pozostawienie ich w środowisku

naturalnym.

8. Współpraca z PFRON, PCPR, PUP w zakresie rehabilitacji

zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.

Czas realizacji lata 2016 – 2020

Realizatorzy i

podmioty

wspierające

Urząd Gminy

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie

Powiatowy Urząd Pracy

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób

Niepełnosprawnych

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej

Przedsiębiorcy

Szkoły

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 94

Organizacje Pozarządowe

Kościół

Prognoza zmian poprawa sytuacji materialnej i kondycji psychicznej osób

zagrożonych utratą bezpieczeństwa socjalnego,

możliwość nabycia nowych umiejętności zawodowych,

doświadczenia zawodowego,

nabycie umiejętności poszukiwania zatrudnienia,

możliwość podjęcia stałego zatrudnienia,

zmniejszenie liczby beneficjentów pomocy społecznej,

wzrost liczby inwestorów i podmiotów gospodarczych,

zwiększenie możliwości uzyskania mieszkania przez

osoby o niskim statusie materialnym,

integracja osób starszych i niepełnosprawnych ze

społeczeństwem,

wyrównywanie poziomu życia seniorów i osób

niepełnosprawnych,

wyjście z izolacji i osamotnienia osób nieaktywnych

zawodowo, które opiekują się niepełnosprawnym

dzieckiem,

aktywizacja społeczna i zawodowa osób

niepełnosprawnych,

likwidacja lub ograniczenie barier architektonicznych

podniesienie jakości funkcjonowania osób starszych i

niepełnosprawnych w środowisku,

poszerzenie dostępu osób niepełnosprawnych do życia

społecznego, kulturalnego, rynku pracy i edukacji,

stworzenie funkcjonalnego oraz dostosowanego do

potrzeb środowisk osób niepełnosprawnych systemu

informacji,

większa samodzielność i niezależność osób

niepełnosprawnych,

poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych oraz

starych,

upowszechnienie wizerunku osób z niepełnosprawnością

jako pełnoprawnych członków społeczności lokalnej.

Cel strategiczny 2 Wspieranie rodzin poprzez stwarzanie warunków do

rozwoju dzieci i młodzieży oraz działania zmierzające do

poprawy stanu zdrowia i wzrostu poczucia bezpieczeństwa

publicznego w gminie

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 95

Cel operacyjny 1

Podnoszenie poziomu funkcjonowania rodzin oraz pomoc

dzieciom i młodzieży w kształceniu i wszechstronnym

rozwoju

Kierunki działań

do celu

operacyjnego 1

1. Wspieranie rodzin z dziećmi przeżywających trudności

opiekuńczo - wychowawcze w prawidłowym

funkcjonowaniu w środowisku poprzez pracę socjalną i

wsparcie finansowe rodzin żyjących w niedostatku.

2. Pomoc dzieciom z rodzin zagrożonych pozbawieniem lub

ograniczeniem władzy rodzicielskiej poprzez

wprowadzenie pracy asystenta rodziny.

3. Realizacja Programu Wsparcia Rodzin w Gminie Stoczek

na lata 2015-2017 oraz opracowanie nowego programu.

4. Realizacja rządowego programu „Pomoc państwa w

zakresie dożywiania”.

5. Realizacja Programu osłonowego w zakresie dożywiania

„Pomoc gminy w zakresie dożywiania na lata 2014-2020”

6. Promowanie w gminie prawidłowego modelu rodziny i

edukowanie rodzin w zakresie właściwego wypełniania

ról rodzicielskich, m.in. przez placówki oświatowe.

7. Zapewnienie rodzinom szerszego dostępu do bezpłatnego

poradnictwa specjalistycznego, w tym rodzinnego,

psychologicznego, pedagogicznego i prawnego.

8. Promowanie wśród pracodawców elastycznych form

zatrudnienia, ułatwiających godzenie pracy z

wychowywaniem dzieci.

9. Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży

poprzez: rozszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych i

pozaszkolnych przy wykorzystaniu zasobów

oświatowych, kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych

gminy; rozwijanie infrastruktury umożliwiającej dzieciom

i młodzieży spędzanie czasu wolnego.

10. Integracja międzypokoleniowa poprzez organizowanie

festynów rodzinnych, igrzysk sportowych, dożynek

gminnych, organizowanie wystaw twórców ludowych,

rozwój wiejskich kół gospodyń.

11. Rozwijanie sieci i oferty placówek wsparcia dziennego dla

dzieci i młodzieży.

12. Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży,

m.in. poprzez zwiększenie dostępności zajęć

wyrównawczych, udzielanie pomocy w nauce (np.

poprzez wolontariuszy), przyznawanie stypendiów

socjalnych.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 96

13. Opracowywanie i wdrażanie projektów na rzecz rodziny i

dziecka, w tym współfinansowanych ze środków

zewnętrznych, np. krajowych, UE.

14. Promocja i realizacja programów profilaktycznych,

terapeutycznych, psychoedukacyjnych skierowanych do

rodziców i dzieci.

15. Zintegrowanie działań na rzecz rodziny i dziecka w gminie

poprzez stałą współpracę placówek oświatowo-

wychowawczych i kulturalnych, jednostek pomocy

społecznej i służby zdrowia, policji i kuratorów sądowych,

organizacji pozarządowych i kościoła.

16. Stymulowanie aktywności twórczej, rozbudzanie aspiracji

edukacyjnych dzieci i młodzieży.

Cel operacyjny 2 Rozwój zintegrowanego systemu przeciwdziałania

uzależnieniom i przemocy w rodzinie

Kierunki działań

do celu

operacyjnego 2

1. Minimalizowanie potencjalnych przyczyn występowania

przemocy w rodzinie poprzez zaspokojenie jej

podstawowych potrzeb (udzielanie pomocy finansowej,

rzeczowej, świadczenie pracy socjalnej).

2. Zwiększenie dostępności wsparcia psychologicznego,

prawnego i społecznego dla rodzin dotkniętych

problemami alkoholowymi, narkomanii i przemocy w

rodzinie.

3. Realizacja działań edukacyjnych, profilaktycznych i

prewencyjnych zmierzających do ograniczenia

występowania zjawiska przemocy domowej.

4. Zintensyfikowanie działalności Zespołu

Interdyscyplinarnego odnośnie przeciwdziałaniu

przemocy w rodzinie.

5. Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie

miejsc w ośrodkach wsparcia – kontynuowanie

współpracy z Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej w

Węgrowie.

6. Prowadzenie edukacji publicznej nt. działania alkoholu i

narkotyków na organizm człowieka i ryzyka szkód

wynikających z ich zażywania (ulotki, informacje i

artykuły w lokalnej prasie, konferencje).

7. Monitorowanie sieci punktów sprzedaży alkoholu, w tym

przestrzegania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim.

8. Realizacja Gminnego Programu Przeciwdziałania

Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w

Rodzinie w Gminie Stoczek w latach 2011 - 2016 i

opracowanie nowego.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 97

9. Realizacja Gminnego Programu Profilaktyki i

Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz

Przeciwdziałania Narkomanii na 2016r. i opracowywanie

nowych na kolejne lata.

10. Rozszerzenie i podejmowanie współpracy z instytucjami i

organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób

dotkniętych problemami alkoholowymi, narkomanii i

przemocy w rodzinie.

Cel operacyjny 3 Zaspokojenie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony

zdrowia

Kierunki działań

do celu

operacyjnego 3

1. Rozszerzenie usług medycznych poprzez zwiększenie

liczby specjalistów w przychodni lekarskiej na terenie

gminy.

2. Ochrona i promocja zdrowia – działalność w zakresie

profilaktyki zdrowotnej – organizowanie okresowych,

przesiewowych działań.

3. Prowadzenie działań edukacyjno-informacyjnych dla

dzieci i młodzieży w szkołach w formie spotkań i

pogadanek z przedstawicielami, m.in. służby zdrowia,

dietetyków, propagujących zdrowy styl życia.

4. Poprawa zdrowia poprzez podnoszenie wiedzy w

społeczeństwie o sposobach skutecznego zapobiegania

chorobom.

5. Wspieranie programów ukierunkowanych na promocję

zdrowego stylu życia.

Cel operacyjny 4 Działania zmierzające do wzrostu poczucia bezpieczeństwa

w gminie

Kierunki działań

do celu

operacyjnego 4

1. Realizacja działań edukacyjnych, profilaktycznych i

prewencyjnych zmierzających do ograniczenia zagrożenia

bezpieczeństwa publicznego.

2. Patrolowanie i wizytowanie miejsc publicznych w gminie.

3. Podejmowanie w gminie przedsięwzięć edukacyjno-

informacyjnych poświęconych przestępczości i jej

skutkom.

4. Zapewnienie dzieciom i młodzieży alternatywnych form

spędzania czasu wolnego.

5. Zapewnienie mieszkańcom bezpieczeństwa na drodze,

m.in. poprzez remont dróg gminnych, budowę przejść dla

pieszych, oświetlenie ulic i miejsc parkingowych,

organizację dowozu dzieci do szkół.

Czas realizacji Lata 2016-2020

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 98

Realizatorzy i

podmioty

wspierające

Urząd Gminy

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej

Policja

Ośrodek Zdrowia

Szkoły

Zespół Interdyscyplinarny

Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych

Grupa AA „Pomocna dłoń”

Organizacje Pozarządowe

Ośrodek Interwencji Kryzysowej

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna

Poradnia Terapii Uzależnień i Współuzależnienia od

Alkoholu

Grupa AA „Janka”

Prognoza zmian zmniejszenie liczby rodzin zmagających się z problemami

opiekuńczo – wychowawczymi,

poszerzenie wiedzy mieszkańców nt. właściwego

wypełniania ról rodzicielskich,

zwiększenie dostępności do udzielanych form pomocy

osobom uzależnionym i współuzależnionym,

zróżnicowanie form spędzania czasu wolnego oraz wzrost

liczby dzieci i młodzieży z nich korzystających,

zwiększenie szans edukacyjnych dla uczniów

uzdolnionych i dzieci mających problemy w nauce,

zwiększenie samooceny uczniów poprzez uzyskanie

lepszych wyników w nauce,

poszerzenie wiedzy mieszkańców w zakresie profilaktyki

zdrowotnej, uzależnień oraz zdrowego trybu życia,

zmniejszenie skali przemocy w rodzinie,

spadek przestępczości,

zwiększenie bezpieczeństwa na drodze.

Cel strategiczny 3 Sprawny i nowoczesny system pomocy społecznej oraz

rozwijanie partnerstwa z sektorem obywatelskim

Cel operacyjny 1 Podnoszenie kompetencji służb społecznych oraz

rozwijanie infrastruktury socjalnej

Kierunki działań

do celu

operacyjnego 1

1. Ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez kadrę pomocy

społecznej w celu lepszego rozpoznawania i reagowania

na pojawiające się kwestie społeczne.

2. Rozszerzenie infrastruktury socjalnej w gminie.

3. Projektowanie i wdrażanie nowych instrumentów i usług

służących podniesieniu jakości świadczonej pomocy.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 99

4. Zapewnienie mieszkańcom szerszego dostępu do

informacji o możliwościach uzyskania i dostępnych

formach świadczeń pomocowych.

5. Podjęcie działań w kierunku poprawy bazy lokalowej

GOPS-u.

6. Opracowywanie i realizowanie projektów

współfinansowanych z funduszy zewnętrznych.

Cel operacyjny 2 Wspieranie instytucji społeczeństwa obywatelskiego

Kierunki działań

do celu

operacyjnego 2

1. Rozwijanie współpracy z sektorem pozarządowym oraz

innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku

publicznego.

2. Wspieranie organizacji pozarządowych, promowanie ich

działalności oraz udzielenie im pomocy w pozyskiwaniu

środków z innych niż budżet samorządu źródeł

finansowania.

3. Zachęcanie mieszkańców gminy do udziału w

rozwiązywaniu lokalnych problemów społecznych oraz

wspieranie inicjatyw społecznych.

4. Działania na rzecz integracji i zwiększenia uczestnictwa

mieszkańców w życiu społecznym.

5. Propagowanie idei wolontariatu oraz pozyskiwanie

wolontariuszy do udziału w realizacji zadań dotyczących

rozwiązywania problemów społecznych.

Czas realizacji Lata 2016-2020

Realizatorzy i

podmioty

wspierające

Wójt Gminy

Urząd Gminy

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej

Organizacje Pozarządowe

Wolontariusze

Mieszkańcy gminy

Prognoza zmian profesjonalizacja kadry pomocy społecznej,

zwiększenie jakości świadczonych usług,

zwiększenie aktywności mieszkańców,

wzrost liczby inicjatyw społecznych,

zróżnicowanie form i zwiększenie efektywności

współpracy z sektorem pozarządowym.

VII. PLANOWANY BUDŻET

W ramach realizacji działań przewidywane jest pozyskiwanie w znacznym

zakresie środków zewnętrznych, w tym działania partnerskie z organizacjami

pozarządowymi, będącymi Liderem w realizacji zadań publicznych. Na działania

określone w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2016 –2022

środki finansowe będą pochodzić z :

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 100

1) środki z budżetu samorządu gminy i powiatu;

2) środki z budżetu samorządu województwa;

3) środki własne partnerów biorących udział w realizacji celów Strategii (np.

organizacji pozarządowych; podmiotów prywatnych);

4) środki z funduszy zewnętrznych, m.in. z fundacji;

5) środki z budżetu państwa;

6) środki z funduszy krajowych (np. z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób

Niepełnosprawnych) oraz - środki pozyskiwane z celowych programów

realizowanych na szczeblu krajowym, np. z Krajowego Programu

Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Programu „Aktywne Formy

Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu”, Programu wieloletniego „Pomoc

państwa w zakresie dożywiania” i innych, Asystent Rodziny;

7) środki z budżetu Unii Europejskiej (z Europejskiego Funduszu Społecznego,

Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego) w ramach realizacji

Programów Operacyjnych.

Szczegółowe określenie wysokości planowanych środków na realizację Strategii nie

jest możliwe ze względu na długi okres obowiązywania dokumentu, brak

długookresowych źródeł finansowania, a także wieloletnich dokumentów finansowych

określających planowane wydatki gminy na bieżącą działalność. Czynnikiem

utrudniającym szacowanie źródeł finansowania jest powstawanie dokumentów

programowych nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2016 –2020.

Ponadto wysokość środków przeznaczonych na realizację Strategii będzie zależała

także od stopnia zaangażowania różnych podmiotów – partnerów realizacji Strategii.

Zakłada się, że cele i działania określone w Strategii będą wyznaczały kierunki

finansowania polityki społecznej gminy i będą uwzględniane przy konstruowaniu

budżetu gminy w kolejnych latach. Zapisy dokumentu będą również podstawą starań

o pozyskiwanie środków zewnętrznych na finansowanie określonych przedsięwzięć.

VIII. HARMONOGRAM

Cel i

działanie

Okres

realizacji

2016 2017 2018 2019 2020 Realizatorzy

Cel nr 1 Przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu oraz podnoszenie

jakości życia mieszkańców gminy

Działania

opisane

5 lat Urząd Gminy w

Stoczku

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 101

przy celu

nr 1

Gminny Ośrodek

Pomocy

Społecznej w

Stoczku

Przedsiębiorcy

Szkoły

Organizacje

Pozarządowe

Kościół

Cel nr 2 Wspieranie rodzin poprzez stwarzanie warunków do rozwoju dzieci i

młodzieży oraz działania zmierzające do poprawy stanu zdrowia i wzrostu poczucia

bezpieczeństwa publicznego w gminie

Działania

opisane

przy celu

nr 2

5 lat Urząd Gminy w

Stoczku

Gminny Ośrodek

Pomocy

Społecznej w

Stoczku

Policja

Ośrodek Zdrowia

Szkoły

Zespół

Interdyscyplinarny

Gminna Komisja

ds. Rozwiązywania

Problemów

Alkoholowych

Grupa AA

„Pomocna dłoń”

Organizacje

Pozarządowe

Cel nr 3 Sprawny i nowoczesny system pomocy społecznej oraz rozwijanie partnerstwa

z sektorem obywatelskim

Działania

opisane

przy celu

nr 3

5 lat Wójt Gminy

Stoczek

Urząd Gminy w

Stoczku

Gminny Ośrodek

Pomocy

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 102

Społecznej w

Stoczku

Organizacje

Pozarządowe

Wolontariusze

Mieszkańcy gminy

IX. SYSTEM WDRAŻANIA STRATEGII

Aby narzędzie jakim jest Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych

mogło określane być mianem skutecznego – musi być logistycznie wdrażane

w otoczenie. Nie jest możliwym bowiem, aby wdrażanie dokumentu uwieńczone

zostało sukcesem bez wcześniejszego podziału prac ze szczególnym uwzględnieniem

wyznaczenia osoby na miejsce lidera, która będzie pracowała nad komunikacją

i motywacją oraz kształtowała system pomocy w realizacji zapisów. W procesie

wdrażania dokumentu uwzględnić należy również udział zewnętrznych partnerów

społeczno - gospodarczych.

Podstawowe założenia:

1) Koordynatorem Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych będzie

Ośrodek Pomocy Społecznej w Stoczku – zgodnie z art. 110 pkt 4 ustawy

o pomocy społecznej.

2) Przyjęty system wdrożeniowy wyposażony musi być w pewne narzędzia

docelowo, które m.in. mają służyć systematycznej kontroli i korekcie zapisów

Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych.

Etapy wdrażania procesu Strategii Rozwiązywania Problemów

Społecznych:

Powołanie Zespołu ds. wdrażania i monitoringu Strategii;

Systematyczne spotkania zespołu (min. 1 raz w roku);

Wyłonienie Lidera spośród Zespołu;

Wypracowanie planu działania, harmonogramu wdrażania strategii;

Wypracowanie narzędzi badawczych (np. ankiety, kwestionariusze);

Analiza sprawozdawczości z poszczególnych obszarów wdrażania lokalnych

programów.

Zespół ds. wdrażania i monitoringu Strategii zostanie powołany zarządzeniem

Wójta Gminy, a w jego skład wejdą m.in. przedstawiciele pomocy społecznej, oświaty,

służby zdrowia, policji, organizacji pozarządowych, Urzędu Gminy, itp.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 103

Zespół wdrażający i monitorujący Strategię będzie oceniał poziom wdrożenia

poszczególnych celów i kierunków działań raz w roku (roczny raport z wdrażania

Strategii). Zespół przekaże swoją ocenę Wójtowi Gminy i Radzie Gminy, sugerując

przyjęcie proponowanych rozwiązań (np. programów celowych) oraz, w przypadku

stwierdzenia istotnych zmian społecznych, podjęcie ewentualnych działań

korygujących i wszelkich prac mających na celu aktualizację obowiązującej strategii.

X. MONITORING

Monitorowanie umożliwi bieżącą ocenę realizacji zaplanowanych kierunków

działań oraz pozwoli na modyfikację i dokonywanie korekt w przypadku istotnych

zmian społecznych, które mogą zaistnieć w wyniku zmiany regulacji prawnych bądź też

narastanie, niektórych problemów społecznych. Dane do pomiaru wskaźników

pozyskiwane będą z: danych statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego, Urzędu

Gminy Stoczek, jednostek organizacyjnych, Policji, Powiatowego Urzędu Pracy, ze

sprawozdań Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, sprawozdań z realizacji gminnych

programów i projektów.

Monitoring realizacji poszczególnych zadań będzie polegał na: gromadzeniu

i opracowywaniu informacji i danych zebranych od wszystkich realizatorów oraz

partnerów projektów. Podmioty realizujące poszczególne zadania zobowiązane są do

składania sprawozdań z realizacji projektów koordynatorowi monitorującemu strategię.

Informacja na temat realizacji strategii oraz osiągniętych efektów

przygotowywana będzie przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w formie raportów

rocznych. Raport roczny może zawierać również propozycje nowych rozwiązań bądź

modyfikację dotychczasowych działań stosownie do zmieniających się potrzeb.

Monitoring będzie dokonywany w trakcie prac nad rocznym raportem z wdrażania

strategii, który będzie corocznie przekazany Wójtowi Gminy Stoczek i Radzie Gminy.

Wnioski z monitoringu i rekomendacje na przyszłość będą stanowić jeden z elementów

aktualizacji strategii.

XI. EWALUACJA

Ewaluacja oznacza systematyczne zbieranie, analizę i interpretację danych

w celu określenia wartości strategii. Uzyskane informacje będą przydatne dla

planowania rozwoju skutecznego realizacji aktualnie przeprowadzanego programu.

Ewaluacja musi także odpowiadać na pytanie, w jakim stopniu strategia rozwiązuje

realne problemy społeczności lokalnej. W wąskim aspekcie ewaluacja koncentruje się

na realizacji oceny zapisów strategii np. wskaźników realizacji celów i zadań strategii,

rozwiązywanie problemów (wyzwań przyjętych w strategii).

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na obszarze Gminy Stoczek na lata 2016-2022

Strona | 104

Ogólnym celem ewaluacji jest podwyższanie stopnia adekwatności,

efektywności i znaczenia rezultatów wynikających z realizacji strategii. Głównym

zadaniem jest dążenie do stałego ulepszania skuteczności i efektywności interwencji,

rozumiane nie tylko jako pozytywne efekty społeczne lub gospodarcze związane

bezpośrednio z programem, lecz także jako zwiększenie przejrzystości i promowania

działań podejmowanych przez władze publiczne.

Ewaluacja będzie dokonywana w trakcie prac nad rocznym raportem z wdrażania

strategii, który będzie corocznie przekazany Wójtowi i Radzie Gminy Stoczek do końca

pierwszego kwartału każdego roku. Wnioski z ewaluacji i rekomendacje na przyszłość

będą stanowić jeden z elementów aktualizacji strategii.

XII. WNIOSKI KOŃCOWE

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych określa misję dla

instytucji oraz społeczności gminy, wyznacza cele strategiczne i działania, których

realizacja powinna w znaczny sposób przyczynić się do rozwiązania wielu problemów

społecznych i zminimalizować skutki kwestii społecznych. Problemy społeczne jakie

stoją przed samorządem lokalnym i instytucjami realizującymi działania z zakresu

polityki społecznej wymagają szerokiej współpracy administracji publicznej

i organizacji pozarządowych. Tylko współpraca między partnerami daje szansę na

realizację podstawowego zadania jakim jest umożliwienie osobom i rodzinom

przezwyciężenie ich trudnych wręcz krytycznych sytuacji życiowych. Strategia ma

charakter wieloletni i wyznacza kierunki rozwoju działań ze szczególnym

uwzględnieniem tych, które mają na celu wyjście osób zagrożonych wykluczeniem

społecznym z tego kręgu. Wskazuje też nowe formy pomocy oraz różnorodne formy

aktywności lokalnej konieczne dla budowania spójnego systemu wsparcia społecznego.

Realizacja przyjętej strategii umożliwi racjonalne wykorzystanie potencjału wszystkich

partnerów w celu rozwiązania wielu problemów społecznych. Strategia jest

dokumentem otwartym i elastycznym, który ze względu na duży horyzont czasowy

może być aktualizowany. Działanie to wynikać będzie ze zmieniającej się

rzeczywistości społeczno – ekonomicznej, pogłębiania diagnozy potrzeb społecznych

i zmieniających się wymogów prawnych. Wszelkie zmiany wprowadzane będą do

strategii w formie aneksu.