START-UP IP GUIDEczyli KRÓTKi PRzEWODNiK PO ŚWiEciE WŁASNOŚci iNTElEKTUAlNEJ DlA START-UPÓW TEcHNiczNycH

PlAnconcepting4.

OchrOna własnOści intelektualnej w ramach pOszczególnych faz rOzwOju start-upu

pOmysłiDEATiNg3.

ekspansjaScAliNg22.

ochRonAvAliDATiNg14. zarządzanie

ESTAbliSHiNg27.

współpracacommiting8.

masz pOmysł?

Prowadzenie start-up to prawdziwa szkoła przetrwania. Daje możliwość roz-

wijania pomysłów, realizowania pasji i kreatywnego działania. Jednak by

osiągnąć sukces ze start-upem potrzeba jeszcze wielu miesięcy ciężkiej pra-

cy i wiedzy z różnych dziedzin: zarządzania, finansów i ochrony własności

intelektualnej.

Ochrona własności intelektualnej w przypadku większości start-upów to fun-

damentalna konieczność. Odpowiednio chroniony pomysł może przynieść

twórcy zyski nawet jeśli nie zostanie skomercjalizowany. Wiele start-upów

zostało sprzedanych na wczesnym etapie rozwoju. Jak się zatem zabrać do

ochrony własności intelektualnej w start-upie?

współpracacommitingPlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

pOmysłiDEATiNg ochRonA

vAliDATiNg ekspansjaScAliNg

3

4

PlAnconcepting

pOmysłiDEATiNg

PlAnconcepting zarządzanie

ESTAbliSHiNgochRonAvAliDATiNg ekspansja

ScAliNg

współpracacommiting

Dobrze zaplanowana strategia biznesowa, oparta o przemyślane działania z zakresu własności inte-lektualnej pozwoli uzyskać prze-wagę konkurencyjną i zbudować rozpoznawalność na skalę świa-tową, czerpać maksimum korzyści z eksploatacji wynalazku, a co za tym idzie, odzyskać nakłady po-niesione na badania i rozwój.

pamiętaj!

5jak zacząć?• Określ jak chcesz chronić swój wynalazek. De-

cyzja dotycząca doboru środków ochrony dla

Twojego rozwiązania powinna być przemyślana

i powiązana z długofalowymi planami działania

przedsiębiorstwa. Nie ma uniwersalnego przepi-

su na udany start-up, ale im lepiej się do niego

przygotujesz tym większa szansa na powodze-

nie przedsięwzięcia.

• Dokonaj analizy konkurencyjności przedsiębior-

stwa, rozważ rodzaj działalności jaką chcesz

rozwinąć, długość życia produktu, który chcesz

wprowadzić na rynek, jego specyfikę i plan roz-

woju.

• Sprawdź czy ktoś wcześniej nie wpadł na taki

sam pomysł.

• Zweryfikuj, czy na Twój produkt, bądź usługę

faktycznie znajdzie się nabywca i poznaj otocze-

nie biznesowe.

• Przemyśl kwestie finansowe z tym związane oraz

ustal kto ma być odbiorcą Twoich działań.

pOmysłiDEATiNg

PlAnconcepting zarządzanie

ESTAbliSHiNg

6

ochRonAvAliDATiNg ekspansja

ScAliNg

współpracacommiting

By ruszyć z realizacją pomysłu musisz mieć pew-

ność, że Twoje rozwiązanie jest nowe i oryginalne.

Zrób rozeznanie w rozległych zasobach literatury

patentowej i niepatentowej. Dokonaj badania pa-

tentowego:

• stanu techniki celem ustalenia trendów w dzie-

dzinie techniki, określenia nisz obszarów w bran-

ży do zagospodarowania

• zdolności patentowej dla oceny nowości, pozio-

mu wynalazczego i przemysłowego zastosowa-

nia Twojego rozwiązania, które uważasz za inno-

wacyjne

• czystości patentowej (freedom to operate) aby

sprawdzić czy wprowadzając swój produkt/tech-

miał możliwość zmodyfikowania swojego znaku

lub wykazu towarów i usług w zgłoszeniu, a tym sa-

mym zwiększyć szanse na uzyskanie ochrony.

PAMIĘTAJ! Jednorazowe badanie praw własności

intelektualnej to nie wszystko. Z pomocą rzeczni-

ka patentowego i wykwalifikowanego specjalisty

w poszukiwaniach na bieżąco monitoruj:

• branżę

• konkurencję

• stan prawny

Bądź na bieżąco, kreuj działania w oparciu o za-

awansowane analizy profesjonalistów, a nie na

podstawie subiektywnej oceny rynku.

nologię na rynek nie naruszysz praw wyłącznych

osób trzecich

• dodać link do tabeli o badaniach

Na odpowiednim etapie realizacji swojego start

-upa zadbaj również o badanie znaków towarowych

i wzorów przemysłowych. Unikniesz w ten sposób

niepotrzebnych kosztów związanych z ewentual-

nym odrzuceniem zgłoszenia np. znaku towarowe-

go, dowiesz się czy istnieją przeszkody rejestracyjne

lub ryzyko naruszenia praw do znaku towarowego

należącego do innego podmiotu. W przypadku zna-

lezienia takich samych lub podobnych, wcześniej

zarejestrowanych znaków towarowych, będziesz

BADAnIA PRAw własnOści intelektualnej

pOmysłiDEATiNg

PlAnconcepting zarządzanie

ESTAbliSHiNg

7

ochRonAvAliDATiNg ekspansja

ScAliNg

współpracacommiting

jak chcesz chrOnić swOje rOzwiązanie? zaplanuj strategię OchrOny

By odpowiednio dobrać narzędzia ochrony wła-

sności intelektualnej:

• Doprecyzuj wynalazek i zastanów się czy Twoje

rozwiązanie ma charakter techniczny.

• Zdecyduj czy interesuję Cię uzyskanie praw wy-

łącznych, czy raczej chcesz chronić swoje rozwią-

zanie jako know-how.

Prawa wyłączne

• patenty

• prawa ochronne na wzory użytkowe

• prawa autorskie

• prawa z rejestracji wzorów przemysłowych

• prawa ochronne na znaki towarowe

Know-how czyli m.in.:

• informacje nieopatentowane

• koncepcje

• wiedza

• umiejętności

• modele

• metody prowadzenia działalności gospodarczej

Innowacyjny pomysł jest fundamentem start-upu,

czyli jego najcenniejszym zasobem. Rozważ wspar-

cie rzecznika patentowego wyspecjalizowanego w

dziedzinie techniki Twojego rozwiązania, w opraco-

waniu strategii i ubieganiu się o ochronę. Pomoże

on dobrać środki ochrony, zoptymalizować koszty

i przeprowadzić Cię przez proceduralne meandry.

pamiętaj!

Rozwiązaniem technicznym nie

są: odkrycia, teorie, metody ma-

tematyczne, programy kompu-

terowe, gry, metody biznesowe.

Można je chronić jako know-how

lub prawem autorskim.

współpracacommiting

8

współpracacommitingpOmysł

iDEATiNg PlAnconcepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

9

ochRonAvAliDATiNg ekspansja

ScAliNg

Metoda ochrony rozwiązania uzależniona jest od:

• rodzaju prowadzonej działalności

• rynku, na jaki zamierzasz dokonać wdrożenia

• długości życia produktu na rynku

• specyfiki produktu

• planu rozwoju produktu

• budżetu jaki posiadasz lub możesz zdobyć

• dziedziny techniki Twojego rozwiązania

• branży w jakiej działasz

Wziąwszy pod uwagę powyższe czynniki warto po-

chylić się nad swoim rozwiązaniem i odpowiednio

dopasować do niego najlepszą niezbędną ochronę.

W przypadku rozwiązań elektronicznych, które

w dobie dzisiejszych czasów szybko stają się prze-

starzałe, należy się zastanowić, czy zamiast chę-

ci uzyskania praw wyłącznych ochrona know-how

nie będzie korzystniejsza. Niewykluczone, że Two-

je rozwiązanie mechaniczne nie wymaga ochrony

patentowej, a jedynie prawa ochronnego na wzór

użytkowy (mały patent). A może Twój pomysł na

start-up jest z dziedziny biotechnologii, jednak ze

względów etyczno-moralnych nie może być uzna-

ny za wynalazek?

Jeśli masz rozwiązanie chemiczne musisz być świa-

domy, że ochronę możesz uzyskać na związek che-

miczny, sposób jego otrzymywania, kompozycję,

dOstOsuj OchrOnę dO swOjegO rOzwiązania

zastosowanie, a dla wybranych rozwiązań farma-

ceutycznych – nawet na drugie zastosowanie me-

dyczne. W razie wątpliwości jaka ochrona Twojego

rozwiązania będzie najlepsza, poradź się wykwali-

fikowanego specjalisty.

rOzwiązanie nietechniczne

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ochRonAvAliDATiNg ekspansja

ScAliNg

10

Jeżeli Twój start-up opiera się na rozwiązaniu nie-

technicznym z dziedzin informatycznych, jest nową

aplikacją, portalem, programem komputerowym,

bazą danych musisz być świadomy, że takie roz-

wiązanie nie mogą być objęte ochroną patentową.

Ale pamiętaj, że choć programy komputerowe nie

są uznawane za wynalazki, mogą jednak być przed-

miotem ochrony na gruncie prawa autorskiego je-

śli zostaną uznane za utwór.

Jeśli jednak Twój program komputerowy steruje/

kontroluje rządzenie lub układ elementów o ce-

chach technicznych, to na taki system może zostać

udzielony patent. Takie rozwiązania nazywają się

wynalazkami wspomaganymi komputerowo (com-

puter implemented inventions). Jeśli masz wąt-

pliwości co do rodzaju ochrony jaka przysługuje

Twojemu rozwiązaniu - zwróć się do rzecznika pa-

tentowego, który udzieli Ci fachowej porady.

Ponieważ prawo autorskie chroni utwory o indy-

widualnym charakterze, to niektóre przedmioty

własności intelektualnej - niezależnie od praw wy-

łącznych jakie je chronią - mogą być jednocześnie

chronione jako utwór na gruncie prawa autorskie-

go. W szczególności przedmiotem prawa autorskie-

go mogą być słowa, slogany, symbole, logotypy,

znaki graficzne, opracowania literackie, programy

komputerowe, wzornictwo przemysłowe.

Prawo autorskie powstaje z chwilą ustalenia utwo-

ru. Autorskie prawa osobiste podlegają ochronie

bezterminowej i zawsze pozostają przy twórcy.

Zaś autorskie prawa majątkowe, należące pier-

wotnie do twórcy, mogą być przenoszone na inny

podmiot ale gasną (co do zasady) z upływem 70 lat

od śmierci twórcy.

współpracacommiting

samemu czy w zespOle?Określ czy jesteś jedynym twórcą swojego wyna-

lazku, czy rozwiązanie jest pracą zespołową. Na

samym początku wskaż udział wspólników w wy-

nalazku. Ustalcie relacje w start-upie za pomocą

stosownej umowy. To zapobiegnie niepotrzebnym

konfliktom. Wzajemne wsparcie i zgrany zespół

stanowią klucz do rozwoju innowacyjności i sukce-

su.

Zadbaj o podpisanie stosownych umów przy zlece-

niach prac związanych z rozwojem pomysłu:

• umowa o zachowaniu poufności (NDA), zwłasz-

cza gdy podzlecasz komuś część prac lub przed-

stawiasz rozwiązanie inwestorom

• umowa o pracę obejmująca obowiązek zacho-

wania tajemnicy

• umowa o transfer technologii wraz z NDA

• umowa o przeniesienie praw albo na systema-

tyczne przenoszenie praw razem z wypracowa-

nym know-how i NDA

pamiętaj!Twórca (a w pewnych okoliczno-ściach – pracodawca lub zamawia-jący) jest uprawniony do uzyska-nia patentu/prawa ochronnego. Jeśli zgłaszającym (uprawnionym) ma być inny podmiot (np. inwe-stor lub spółka) to konieczne jest przeniesienie na niego praw.

współpracacommitingpOmysł

iDEATiNg PlAnconcepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ochRonAvAliDATiNg ekspansja

ScAliNg

11

pOmyśl O pOwiększeniu budżetuPrace w zakresie badań i rozwoju, jak również uzy-

skiwanie i utrzymywanie ochrony na wynalazki i

inne prawa własności przemysłowej pochłania

często niemałe środki, dlatego warto pomyśleć o

pozyskaniu dodatkowego kapitału. Istnieje kilka

możliwości pozyskania dodatkowych środków na

rozwój start-upu:

• przekonaj aniołów biznesu, że Twój projekt jest

innowacyjny

• skorzystaj z funduszy venture capital

• pozyskaj fundusze unijne

• wejdź w kooperację z przedsiębiorcą

• a może weź udział w programie akceleracyjnym

lub poddaj się inkubacji w inkubatorze przedsię-

biorczości?

Spotkasz tam ludzi, którzy pomogą Ci rozwinąć fir-

mę oraz umożliwią kontakt z podmiotem z kapita-

łem i wiedzą biznesową.

współpracacommitingpOmysł

iDEATiNg PlAnconcepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ochRonAvAliDATiNg ekspansja

ScAliNg

12

Na etapie poszukiwań inwestora Twoje rozwiąza-nia powinny być już dobrze chronione. Portfolio rozwiązań technologicznych i praw wyłącznych można przygotować do zaprezentowania poten-cjalnemu partnerowi biznesowemu, przeprowa-dzając audyt własności intelektualnej (badanie IP Due Diligence). Jest to pogłębiona analiza stanu przedsiębiorstwa, mająca na celu między innymi identyfikację oraz ocenę ilości i jakości Twoich aktywów niematerialnych. Taki audyt obejmuje również niezarejestrowane przedmioty własności przemysłowej i rozwiązania know-how.

cO zrObić, by

przyciągnąć

inwestOra?

współpracacommitingpOmysł

iDEATiNg PlAnconcepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ochRonAvAliDATiNg ekspansja

ScAliNg

13

• Działanie 2.1 – dofinansowanie rozbudowy/bu-

dowy centrum B+R

• Poddziałanie 2.3.4 – ochrona własności przemy-

słowej.

Podczas starań o dofinansowanie niezbędne może

okazać się udokumentowanie innowacyjności roz-

wiązania lub bezkonfliktowego wprowadzenia go

na rynek. Dlatego warto przedstawić np. :

• Raport z badania patentowego pod kątem oceny

innowacyjności rozwiązań, które wynikną z pro-

jektu;

• opinię co do istniejących praw wyłącznych w za-

kresie IP;

• Raport z badania czystości patentowej (analiza

swobód produkcyjno-handlowych, z ang. Free-

dom to operate, FTO) na terytorium wybranych

państw planowanego wdrożenia

Fundusze unijne to atrakcyjne źródło finansowa-

nia. W obecnej perspektywie finansowej tj. w la-

tach 2014-2020 fundusze unijne możesz pozyskać

na projekty B+R, budowę lub rozbudowę innowa-

cyjnych centrów B+R oraz projektów innowacyj-

nych związanych z wdrożeniem w działalność go-

spodarczą wyników prac B+R. Większość naborów

prowadzona jest przez Narodowe Centrum Badań i

Rozwoju (NCBIR), a także przez Polska Agencja Roz-

woju Przedsiębiorczości (PARP). Przykładowe pro-

gramy prowadzone przez NCBIR, w których prawa

IP mają znaczenie:

• Poddziałanie 1.1.1. (tzw. „szybka ścieżka”) – dofi-

nansowanie projektów B+R;

• Poddziałanie 3.2.1. – dofinansowanie wdrożenia

prac B+R;

wesprzyj wniOsek O fundusze

14

ochRonAvAliDATiNg

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ochRonAvAliDATiNg

ekspansjaScAliNg

współpracacommiting

PATEnT• zapobiec podrabianiu swoich produktów

• zyskać silniejszą pozycję negocjacyjną

• przyciągnąć inwestorów

• zyskać lepszą pozycję przy ubieganiu

się o środki unijne.

To prawo zarezerwowane dla rozwiązań technicz-

nych. W przypadku start-upów ochrona patentowa

stanowi często być albo nie być na rynku. Jakie ko-

rzyści niesie ze sobą ochrona patentowa? Pomaga:

• budować silną markę firmy i produktów

• kreować wizerunek przedsiębiorstwa i produk-

tów

• podnieść wartość firmy

• zyskać wyłączne prawo do czerpania zysków z

własnego pomysłu

• zakazywać osobom trzecim korzystania z wyna-

lazku w sposób zarobkowy/zawodowy

• udzielić licencji na swój wynalazek/patent zysku-

jąc dodatkowe przychody

• sprzedać prawo do zastrzeżonego wynalazku zy-

skując z tego tytułu przychody

15

Musisz zaplanować na jakim obszarze chcesz chronić swoje

rozwiązanie. Zgodnie z tym wybierz stosowny rodzaj ochro-

ny terytorialnej i postępuj zgodnie z odpowiednią procedu-

rą: krajową (Urząd Patentowy RP lub urząd patentowy wy-

branego kraju), europejską (Europejski Urząd Patentowy),

międzynarodową (procedura międzynarodowa PCT).

pamiętaj!

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ochRonAvAliDATiNg

ekspansjaScAliNg

współpracacommiting

16ochRonA PATEnTowAopatentowane musi być nowe w skali światowej,

posiadać poziom wynalazczy i nadawać się do

przemysłowego zastosowania. Nie ujawniaj istoty

swojego rozwiązani przed zgłoszeniem – na konfe-

rencjach, targach i w rozmowach biznesowych nie

zdradzaj kluczowych aspektów swojego pomysłu.

Zgłaszający korzysta z ochrony od daty zgłoszenia.

Maksymalny czas trwania patentu to 20 lat ale po

uzyskaniu patentu na wynalazek, aby utrzymać

ochronę, konieczne jest wnoszenie corocznych

opłat. W sytuacji, gdy inne podmioty narusza-

ją Twój patent REAGUJ! A gdy Twoje rozwiązanie

jest wytworem postaciowym, przedmiotem i jest

nowe, ale dość oczywiste i nie nadaje się na patent

– ubiegaj się o prawo ochronne na wzór użytkowy.

Jeśli podjąłeś decyzję o ochronie patentowej, za-

stanów się dobrze jaki element swojego rozwią-

zania chcesz chronić? Sprecyzuj do jakiej kategorii

należy Twój wynalazek. Czy jest to:

• Wytwór postaciowy lub bezpostaciowy

• Sposób wytwarzania lub prowadzenie procesu

• Urządzenie lub układ/system

• Zastosowanie

Aby rozwiać wszelkie wątpliwości związane z moż-

liwością pozyskania patentu na określone rozwią-

zanie, skorzystaj z pomocy rzecznika patentowego

wyspecjalizowanego w danej dziedzinie techniki,

który przeprowadzi szczegółowe badania paten-

towe i wspólnie z Tobą zaprojektuje zakres ochro-

ny. Pamiętaj, że Twoje rozwiązanie aby mogło być

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ochRonAvAliDATiNg

ekspansjaScAliNg

współpracacommiting

17knOw-hOwDecyzja o ochronie na zasadzie know-how, z reguły

podejmowana jest przez przedsiębiorstwa, które

nie chcą ujawniać swojego rozwiązania. Know-how

to nie tylko tajemnica handlowa przedsiębiorstwa,

stanowiąca unikalną recepturę czy technologię,

ale również procedury, przepisy, strategie działa-

nia, receptury, bazy danych (w tym bazy klientów),

metody archiwizacji danych, modele itp.

Korzyści z ochrony know-how:

• nie wymaga zgłaszania do UP RP

• nie wymaga ujawnienia

• brak ograniczeń czasowych i terytorialnych

ochrony

• brak kosztów uzyskania i utrzymania ochrony

• strategia biznesowa pozostaje tajemnicą.

Przy takiej formie ochrony bę-dziesz musiał dbać aby nie ujaw-niać innym informacji poufnych dotyczących Twojego rozwiązania. Mimo wymaganych klauzul i umów o zachowaniu poufności, kontrak-tów outsourcingowych oraz mo-nitorowania działań konkurencji, trzeba się jednak liczyć z utratą pełnej kontroli nad przepływem

informacji dotyczącym Twojego

unikalnego rozwiązania. Tajem-

nicę przedsiębiorstwa mogą zła-

mać nielojalni pracownicy. Istnie-

je także ryzyko, że konkurencja

wpadnie na to samo rozwiązanie

i legalnie dokona jego zgłoszenia

do UP RP, a wtedy to Ty możesz

zostać oskarżony o kradzież ich

know-how.

pamiętaj!

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ochRonAvAliDATiNg

ekspansjaScAliNg

współpracacommiting

18

Zlecając zaprojektowanie logo

artyście, licz się z tym, że za-

chowa on osobiste prawa au-

torskie. Zadbaj by odpowiednią

umową przenieść majątkowe

prawa autorskie na siebie lub

Twoją firmę. Pomimo tego, że

będziesz wtedy właścicielem

utworu jego autor może nadal

być wymieniany jako twórca.

inne mOżliwOści OchrOnyZewnętrzną postać produktu, design, możesz rów-

nież chronić jako wzór przemysłowy.

Dzięki możliwości ochrony różnych aspektów wła-

sności intelektualnej możesz już na etapie start-u-

pu kompleksowo podejść do budowania portfolio

przedsiębiorstwa.

Patenty, prawa ochronne na wzory użytkowe i

ochrona know-how pozwalają na ochronę rozwią-

zań technicznych, jednak pamiętaj, że w każdym

przedsiębiorstwie powstają też inne prawa wy-

łączne, które możesz zastosować jako narzędzie

gry rynkowej. Pamiętaj, że nazwę, logo start-upu,

oznaczenie produktu/technologii warto ochronić

również jako znak towarowy.

Oznaczenia te jako przejaw działalności twórczej

chronione są również niejako „z automatu” na

podstawie prawa autorskiego, jeżeli możliwe jest

określenie ich jako „utwór”.Praw autorskich w Pol-

sce nie rejestruje się w żaden sposób.

pamiętaj!

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ochRonAvAliDATiNg

ekspansjaScAliNg

współpracacommiting

19

pamiętaj!

cO tO jest wzór przemysłOwy?jest w 28 krajach Unii Europejskiej), międzynaro-

dowa. Prawo unijne przewiduje również ochronę

wzorów niezarejestrowanych, ograniczoną do 3 lat

od ich pierwszego ujawnienia.

Aby wzór został zarejestrowany musi być nowy i

posiadać indywidualny charakter (być oryginalny).

Po uzyskaniu prawa z rejestracji na wzór przemy-

słowy, aby utrzymać ochronę, konieczne jest wno-

szenie opłat do odpowiedniego urzędu patento-

wego co 5 lat. Maksymalny czas trwania prawa z

rejestracji na wzór przemysłowy to 25 lat.

Wzorem przemysłowym jest posiadająca indywi-

dualny charakter postać wytworu nadana mu w

szczególności przez odpowiednie cechy linii, kon-

turów, kolorystykę, strukturę, materiał i/lub przez

jego ornamentację.

Jeśli jesteś właścicielem rozwiązania, które wpro-

wadzasz na rynek jako konkretny wytwór, ochrona

wyglądu tego przedmiotu może stanowić wzmoc-

nienie/uzupełnienie dla ochrony patentowej.

Ochronę na wzory przemysłowe uzyskuje się po-

przez rejestrację we właściwym urzędzie ds. wła-

sności przemysłowej. Możliwe są trzy procedury:

krajowa (wzór chroniony jest na terytorium Polski

lub innego kraju), wspólnotowa  (wzór chroniony

Rejestracja wzoru przemysłowego zabezpiecza producenta przez kopio-waniem bądź podrabianiem wzoru

przez konkurentów, a w konsekwencji prowadzi do zwiększenia jego zysków finansowych. Ochrona prawna wzo-ru przemysłowego powinna stanowić więc element strategii marketingowej każdego dbającego o swoje interesy.

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ochRonAvAliDATiNg

ekspansjaScAliNg

współpracacommiting

20cO tO jest znak tOwarOwy?Znak towarowy jest jednym z podstawowych ele-

mentów promocji produkowanych towarów i świad-

czonych usług oraz budowania marki na rynku.

Czy warto zarejestrować znak towarowy? TAK!

• Zyskujesz wyłączność na korzystanie z niego w

sposób zarobkowy

• Budujesz rozpoznawalność swojego przedsię-

wzięcia

• Zwiększysz materialną wartość swojego start-u-

pu;

• Możesz zakazać innym uczestnikom obrotu ko-

rzystania z takiego samego lub podobnego ozna-

czenia;

• Możesz pobierać opłaty licencyjne za jego wyko-

rzystanie

Znakiem towarowym może być:

• wyraz

• rysunek

• ornament

• kompozycja kolorystyczna

• forma przestrzenna, w tym forma opakowania

lub towaru

• melodia lub inny sygnał dźwiękowy

• zapach

• hologram

• kolor

• gest

• znak ruchomy

• znak pozycyjny

pamiętaj!Aby rozwiać wszelkie wątpliwości związane z rejestracją znaku to-warowego, warto skontaktować się z rzecznikiem patentowym specjalizującym się w tej dziedzi-nie własności intelektualnej.

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ochRonAvAliDATiNg

ekspansjaScAliNg

współpracacommiting

21znak tOwarOwyAby jednak utrzymać ochronę, Twój znak towaro-

wy musi być używany! Umieszczaj go zatem na to-

warach i opakowaniach, oferuj bądź świadcz usługi

pod Twoim znakiem, posługuj się swoim znakiem

w celach reklamowych.

Ważnym jest aby znak towarowy miał charakter od-

różniający i dał się przedstawić w sposób graficzny.

Jeśli jednak masz wątpliwości czy Twoje oznaczenie

nadaje się do rejestracji, zleć rzecznikowi patento-

wemu badanie zdolności rejestrowej.

Rejestracji znaku towarowego możesz dokonać w

trzech procedurach: krajowej (Urząd Patentowy RP

lub urząd patentowy wybranego kraju), wspólno-

towa (wzór chroniony jest w 28 krajach Unii Euro-

pejskiej), międzynarodowa.

Znak nie musi być nowy, aby został zarejestrowa-

ny. Ochrona na znak towarowy jest bezterminowa,

o ile odnawiasz tę ochronę co 10 lat.

Znak towarowy daje Ci gwarancję,

że jesteś prawnym właścicielem

swojej marki. Nikt nie może się

podszywać pod Twoją działalność,

ani posługiwać się identyczną lub

nawet podobną nazwą firmy, czy

jego logo dla towarów/usług, ob-

jętych rejestracją. Jeszcze szersza

ochrona obejmuje znaki towaro-

we renomowane.

pamiętaj!

22

ekspansjaScAliNg

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ekspansjaScAliNgwspółpraca

commiting

23

ochRonAvAliDATiNg

Jak już wiesz, prawa własności intelektualnej są za-

strzeżone tylko do Twojego użytku. Jako ich wła-

ściciel, masz prawo swobodnego rozporządzania

patentami, prawami do wzorów czy prawami do

znaków towarowych.  Najpopularniejszymi spo-

sobami rozporządzania prawami są przeniesienie

własności i licencje. Która z tych form jest dla Cie-

bie lepsza?

Przeniesienie skutkuje trwałym przekazaniem ca-

łości lub części prawa na nabywcę, tak więc sam

utracisz prawo do dalszego korzystania z Twojego

rozwiązania, nabywca zaś zyska pełne prawa przy-

sługujące do tej pory Tobie. Do przeniesienia praw

konieczna jest umowa cywilnoprawna, zawarta w

formie pisemnej.

Opcja ta może być dla Ciebie łatwiejsza do zre-

alizowania jako początkującemu przedsiębiorcy i

bardziej korzystna w przypadku, gdy potrzebujesz

jednorazowo większego zastrzyku finansowego.

jak zarabiać na prawach wyłącznych? – przeniesienie praw

Warto również upewnić się, że prawo które naby-

wasz pozostaje w mocy.

Przeniesienie praw własności intelektualnej

staje się skuteczne wobec osób trzecich dopie-

ro w momencie opublikowania informacji na

ten temat w rejestrach Urzędu Patentowego!

pamiętaj!

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ekspansjaScAliNgwspółpraca

commiting

24

ochRonAvAliDATiNg

Licencja to czasowe i oznaczone terytorialnie upo-

ważnienie do korzystania z Twojego rozwiązania w

zakresie określonym umową z Licencjobiorcą.

Licencja jest korzystna ze względu na możliwość

czerpania zysków z rozwiązania, bez pozbywania

się prawa do niego.

Aspekt ekonomiczny jest bardziej rozbudowany - w

tym przypadku możesz jednorazową płatność lub

uzyskaną kwotę uzależnić od obrotów lub przycho-

dów Licencjobiorcy (opłata procentowa).

Prawo przewiduje różne rodzaje umów licencyj-

nych (np. licencja niewyłączna, wyłączna, pełna,

niepełna, ograniczona terytorialnie, na czas ozna-

czony). Jak widzisz, licencja jest zatem bardzo ela-

styczną formą upoważnienia do korzystania z

przynależnych Ci praw (patentu, prawa do wzoru

użytkowego, przemysłowego, znaku).

jak zarabiać na prawach wyłącznych? – licencja

pamiętaj!Bądź czujny - przed dokonaniem czynności przeniesienia praw lub udzielenia licencji sprawdź ile mo-żesz zarobić na swoim rozwiązaniu lub już uzyskanym prawie - bardzo pomocną będzie wycena Twojego rozwiązania! Przecież Ty też, dla re-alizacji swojego projektu możesz po-trzebować licencjonować jakiś jego element od innego przedsiębiorcy.

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ekspansjaScAliNgwspółpraca

commiting

25

ochRonAvAliDATiNg

Jak na pewno pamiętasz, już na początku swojej

przygody w świecie IP sprawdzałeś, czy Twoje roz-

wiązanie nie narusza praw innych. Teraz, po uzy-

skaniu praw wyłącznych (patentów, praw ochron-

nych na znaki towarowe itd.), musisz liczyć się z

możliwością ich naruszenia przez osoby trzecie. Na

pewno czytałeś o tym nie raz, o wojnach paten-

towych, podrabianiu towarów, nielegalnym wyko-

rzystywaniu znaków towarowych. Co robić w sytu-

acji, kiedy to właśnie Ty i Twoje innowacje jesteście

zagrożeni?

Jeżeli podejrzewasz, że ktoś dokonuje naruszenia

Twoich praw własności intelektualnej należy:

• zebrać dowody, które uprawdopodobnią Twoje

podejrzenia

• zasięgnąć porady rzecznika patentowego lub ad-

wokata czy radcy prawnego specjalizującego się

w dziedzinie własności intelektualnej.

• wysłać list ostrzegawczy do potencjalnego naru-

szyciela – zrób to zanim wystąpisz na drogę sądo-

wą; w liście tym wskaż sposób i zakres narusze-

nia jak i wyznacz termin do którego naruszający

Twoje prawa powinien zaniechać dalszych naru-

szeń.

naruszenia – twOje prawa w niebezpieczeństwie!

Nie bądź naruszycielem cudzych praw wyłącznych! Sprawdź stan praw-ny patentu, z którego chcesz skorzy-stać, zrób badanie czystości patento-wej. Może się okazać, że są rynki, na których możesz legalnie wykorzystać cudze technologie, np. do wsparcia rozwoju swojego projektu.

pamiętaj!

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNg

ekspansjaScAliNgwspółpraca

commiting

26

ochRonAvAliDATiNg

Mediacje są pozasądowym, alternatywnym sposobem

rozwiązywania sporów. Mają one charakter dobrowolny,

a przy tym są poufne, bezstronne i neutralne. Prowa-

dzone są przez mediatora zaakceptowanego przez obie

strony sporu, który tak kieruje spotkaniem mediacyjnym,

aby strony doszły do porozumienia i w sposób polubow-

ny rozwiązały i zakończyły spór. Co ważne, mediator nie

może sugerować lub narzucać jakichkolwiek rozwiązań.

sprawy spOrne i mediacjeW razie sporu powinieneś wziąć pod możliwość

ugodowego rozwiązania sporu. Procedura media-

cji jest krótsza, tańsza i mniej sformalizowana niż

proces sądowy.

Możliwe jest również przystąpienie do mediacji na

etapie procesu sądowego, na które kieruje Sąd (za

zgodą stron).

W przypadku, gdy naruszyciel nie zareaguje lub

zareaguje negatywnie na Twój list ostrzegawczy,

masz do dyspozycji szeroki katalog roszczeń pie-

niężnych jak i niepieniężnych. Możesz żądać mię-

dzy innymi:

• zaniechania naruszenia i usunięcia jego skutków

• wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści

• naprawienia szkody (odszkodowania)

• zamieszczenia w prasie stosownego oświadcze-

nia.

Kluczowa jest możliwość uzyskania tymczasowego

zabezpieczenia roszczeń, np. poprzez zajęcie towa-

rów, które zostały wprowadzone na rynek z naru-

szeniem Twoich praw lub zaniechanie ich oferowa-

nia w obrocie na czas trwania procesu.

pamiętaj!

zarządzanieESTAbliSHiNg

27

pOmysłiDEATiNg PlAn

concepting

zarządzanieESTAbliSHiNgwspółpraca

commiting

28

ochRonAvAliDATiNg ekspansja

ScAliNg

2. Reaktywna – chronisz jak największą ilość

przedmiotów IP, przez co utrudniasz naśladow-

nictwo innym; W przypadku naruszenia szybko

reagujesz ale dążysz do mediacji

3. Agresywna – prowadzisz politykę mylącą kon-

kurencję, starasz się unieważniać cudze prawa

wyłączne, jeśli przeszkadzają Ci prowadzić biz-

nes, podejmujesz walkę z naruszycielem Twoich

praw wyłącznych

strategie zarządzania własnOścią intelektualną

Od wyboru strategii zarządzania własnością intelektualną zależy los Twojego biznesu. Dostosuj jed-nak strategię do rynku i zachowa-nia konkurencji.

pamiętaj!

Masz już mocną pozycję na rynku? Udało Ci się

zdobyć zamierzone prawa wyłączne aby zabezpie-

czyć swój biznes? Tak więc lwia część podróży już

za Tobą. Teraz pora, abyś zajął się zarządzaniem

Twoimi dobrami tak, aby przynosiły oczekiwane

korzyści.

Zastanów się jaka strategia zarządzania będzie

najkorzystniejsza dla Twojego biznesu:

1. Pasywna – ostrożnie eksploatujesz swoje pra-

wa, ograniczasz się do obserwacji działań kon-

kurencji i dostosowujesz do nich swoje zachowa-

nia rynkowe, chroniąc w ten sposób minimalnie

swoje dobra niematerialne

jwp rzecznicy patentowi

Sienna center

ul. Żelazna 28/30

00-833 Warszawa

T. 22 436 05 07

F. 22 436 05 02

E. info@jwp.pl